Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli

Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
NADRZĘDNE KONCEPCJE I ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Nadrzędna koncepcja - koncepcja wiernego i rzetelnego obrazu
Rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego
jednostki.
Jest odzwierciedlenie rzeczywistych zjawisk (zdarzeń) finansowych.
Zasada wyższości treści nad formą
Zdarzenia ujmuje się w księgach i sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią
ekonomiczną (niezależnie od formy prawnej).
Zasada memoriałowa
Ujęcie w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym wszystkich operacji
gospodarczych w momencie ich powstania, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Efektem tej zasady jest powstanie należności i zobowiązań.
Zasada współmierności (przychodów i kosztów)
Zapewnienie merytorycznej i czasowej zgodności kosztów i przychodów w procedurze
ustalania wyniku finansowego osiągniętego w danym okresie.
Zgodność co do czasu – np. koszty płacone z góry w 2006 r., a dotyczące roku 2007 powinny
być zaliczone do kosztów 2007 r. S
ą to rozliczenia międzyokresowe kosztów:
czynnych – w przypadku kosztów opłaconych z góry (czyli już zapłaconych)
biernych – w przypadku odroczonych płatności (już są uwzględniane, mimo że jeszcze nie
zapłacone).
Zgodność merytoryczna:
Np. Poniesione koszty to:
Zakup towarów –
Transport –
Razem –
100 000
20 000
120 000
Natomiast przychody ze sprzedaży to: 100 000
www.wkuwanko.pl
1
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Aby wiedzieć czy uzyskano stratę czy zysk, należy wiedzieć jaka ilość towarów została
sprzedana.
Jeżeli sprzedano połowę zakupionego towaru, to osiągnięto zysk w kwocie 30 000, a nie
stratę jak wynikałoby z zapisu: -120 000 + 100 000 = -20 000, ponieważ:
pozostało towarów o wartości zakupu:
koszt transportu
50 000
-20 000
POZOSTAŁO
30 000 - zysk
Zasada ostrożności
Możliwie wysoka – choć zawsze wiarygodna wycena kosztów i zobowiązań oraz ostrożna,
realna wycena przychodów i wartości aktywów.
Obecnie zasada ta jest stosowana połowicznie. Widoczne przejawy tej zasady to:
tworzenie rezerw na zobowiązania niepewne (na przyszłe zobowiązania)
uwzględnianie utraty wartości aktywów.
Np. nabyto towary w cenie 100 000. Jeśli na koniec roku ich realna wartość wynosi 90 000,
to pokazujemy je w wartości 90 000. Jeśli zaś ich wartość na koniec roku jest większa, np.
120 000, to zgodnie z zasadą ostrożności pokazujemy 100 000 (korekta w dół).
Podział aktywów:
AKTYWA
Operacyjne
Inwestycyjne
(wykorzystywane przy statutowej
(składniki zbędne do prowadzenia
działalności)
działalności)
Przy wycenie aktywów operacyjnych
Przy wycenie można nie stosować
obowiązuje zasada ostrożności –
zasady ostrożności
korekta w dół
(można jednak uwzględniać przyrost
www.wkuwanko.pl
2
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
wartości tych aktywów)
Zasada ciągłości
Dokonywanie w kolejnych latach jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny
aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych,
by za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne.
Jeśli jednak są wprowadzane zmiany, powinno to nastąpić od nowego roku
sprawozdawczego. Jednocześnie w sprawozdaniu finansowym za dany rok, w którym
nastąpiły zmiany, należy poinformować o zmianach, które zaszły.
BILANS – ujęte stany aktywów i pasywów na kontach bilansowych.
Wszelkie informacje o kosztach i przychodach ujmujemy na kontach wynikowych.
Bilans otwarcia (A i P)
Konta bilansowe
Konta wynikowe
Bilans zamknięcia
Rachunek zysków i strat
wynik netto
PODSTAWOWE KATEGORIE POMIARU W RACHUNKOWOŚCI
AKTYWA – to zasoby majątkowe, które muszą spełniać jednocześnie 4 warunki. Są to zasoby
majątkowe:
kontrolowane przez jednostkę
Nie muszą należeć do jednostki np. przedmiot leasingu.
www.wkuwanko.pl
3
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
o wiarygodnie określonej wartości
Wartość składników, które nie prezentują żadnych korzyści ekonomicznych nie należy
wykazywać w aktywach.
powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń
które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych
Zobowiązania – wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń:
o wiarygodnie określonej wartości,
które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.
Zobowiązanie to nie tylko zobowiązanie pieniężne, np. gdy przedsiębiorstwo otrzymało
zaliczkę na dostawę towarów, jest zobowiązane dostarczyć te towary.
Kapitał własny = Aktywa netto (aktywa pomniejszone o zobowiązania)
A=P
A = Kap. własny + zobowiązania
Przychody i zyski – uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści
ekonomicznych,
o wiarygodnie określonej wartości
w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań
które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenie jego niedoboru w inny
sposób, niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Koszty i straty – uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści
ekonomicznych,
o wiarygodnie określonej wartości
w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań
www.wkuwanko.pl
4
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny
sposób, niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.
CENA NABYCIA:
Cena zakupu – obejmuje kwotę należną sprzedającemu
podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy

obciążenia o charakterze publicznoprawnym (np. cło)
(import – spoza UE)

koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do zdatnego
do używania lub wprowadzenia do obrotu
rabaty, upusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
Zatem cena nabycia jest to kwot a z faktury po doliczeniu podatków i dodaniu
ewentualnych innych kosztów .
KOSZT WYTWORZENIA PRODUKTU – to koszty powstające w bezpośrednim związku z
danym produktem oraz uzasadniona część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem
tego produktu.
CENA (WARTOŚĆ) SPRZEDAŻY NETTO - możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego
sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty,
opusty i inne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do
sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększona o dotację podmiotową.
WARTOŚĆ GODZIWA - kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a
zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i
dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.
Ustalenie tej wartości zależy od rodzaju składnika aktywów (jeśli składnik rynkowy, to cena
rynkowa).
Strony niepowiązane - niepowiązane kapitałowo.
Wartość nominalna - w przypadku pieniędzy możliwa jest tylko wycena nominalna.
www.wkuwanko.pl
5
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE
Rzeczowe aktywa trwałe
środki trwałe
środki trwałe w budowie
Jakie warunki musi spełnić dany składnik, aby zaliczyć go do środków trwałych?
AKTYWA - kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe:
o wiarygodnej określonej wartości,
powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,
które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzysci ekonomicznych.
ŚRODKI TRWAŁE - rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi:
o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności, dłuższym niż rok,
kompletne,
zdatne do użytku (jeśli niezdatne, to śr. trwały w budowie),
przeznaczone na potrzeby jednostki (jeśli nie przeznaczone, to jest to inwestycja).
Do środków trwałych zalicza się w szczególności:
nieruchomości, w tym:
grunty,
prawo wieczystego użytkowania gruntu,
budowle i budynki,
a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.
maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
ulepszenie w obcych środkach trwałych (np. przystosowanie wynajmowanego budynku do
swoich potrzeb - nakłady na przystosowanie),
inwentarz żywy (np. w p-stwach hodowlanych - stado podstawowe, które służy do
reprodukcji, zwierzęta w cyrku).
www.wkuwanko.pl
6
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
ZASADY USTALANIA WARTOŚCI POCZĄTKOWEJ ŚRDOKÓW TRWAŁYCH
Sposób pozyskania
Parametr wyceny
Kupno
Cena nabycia
Wytworzenie
Koszt wytworzenia
Nieodpłatne otrzymanie
Cena sprzedaży takiego samego lub
Aport
podobnego przedmiotu
Wymiana lub częściowa wymiana za inna
Wartość godziwa otrzymanego składnika,
pozycję aktywów
stanowiąca ekwiwalent wartości godziwej
oddanego składnika, skorygowanej o kwotę
przekazanych środków pieniężnych lub ich
ekwiwalentów
Cena nabycia lub koszt wytworzenia środków trwałych zawierają:
koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice
kursowe, pomniejszone o koszty z tego tytułu.
Rachunkowość prowadzi się w walucie danego kraju.
Przykład:
W przypadku zakupu za granicą surowców o wartości 10 000 euro płatnych w późniejszym
terminie, należy określić wartość tego zobowiązania.
Przy kursie na dzień zakupu 4 zł za 1 euro wartość zobowiązania wyniesie:
10 000 x 4,00 = 40 000 zł
Przy kursie na dzień zapłaty 3,8zł/euro wartość zobowiązania wyniesie:
10 000 x 3,8 = 38 000 zł
Na kontach księguje się:
Dt
Rachunek bankowy
38 000
Ct
Dt
Zobowiązania
38 000
2 000
Ct
40 000
www.wkuwanko.pl
7
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Powstała na dzień zapłaty różnica jest korzystna - tutaj jest przychodem.
Różnice kursowe mogą być dwojakiego rodzaju:
tzw. dodatnie - korzystne, stanowią przychód,
tzw. ujemne - niekorzystne, stanowią koszt.
Kierunku zmian kursu (różnica dodatnia, różnica ujemna) nie wolno wiązać ze spadkiem lub
wzrostem kursu, a z korzyścią lub niekorzyścią z tym związanymi.
Dla sprzedaży za granicę zapis byłby następujący:
Dt
Należności
40 000
38 000
2 000
Ct
Dt
Rachunek bankowy
Ct
38 000
W tym przypadku różnica jest niekorzystna - generuje koszt.
Kurs sprzedaży - stosowany do zobowiązań - cena, po której sprzedaje bank daną walutę.
Kurs kupna - stosowany do należności - cena, którą płaci bank za daną walutę.
www.wkuwanko.pl
8
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Jeżeli różnice kursowe dotyczą zobowiązań w związku z zakupem środka trwałego, to nie są
kosztem lub przychodem, a wpływają na cenę zakupu.(?????)
Zmiany wartości początkowej
aktualizacja wyceny
ulepszenie środka trwałego, polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub
rekonstrukcji, w wyniku których zwiększa się wartość użytkowa wyrażona:
dłuższym okresem użytkowania,
większą zdolnością wytwórczą,
lepszą jakością produktów lub
niższymi kosztami jego eksploatacji.
Aktualizacja - dokonywana przez państwo w przypadku wysokiej inflacji, urzędowa zmiana
wartości o dany współczynnik przeliczeniowy. Ostatnio w Polsce przeprowadzana w 1995 r.
Przykład:
Współczynnik przeliczeniowy = 1,5%
Dt
Środki trwałe
Sp.) 100 000
50 000*
Ct
Dt
Umorzenie środków
trwałych
40 000
Ct
50 000 (Sp.
25 000*
Dt
Kapitał z aktualizacji
wyceny
Ct
25 000
*- aktualizacja
www.wkuwanko.pl
9
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
AMORTYZACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH
Funkcje amortyzacji:
F. Kosztowa - odpisy amortyzacyjne są składnikiem kosztów działalności gospodarczej, w
wyniku czego oddziałują na wynik finansowy;
F. umorzeniowa - odpisy amortyzacyjne stanowią miernik zużycia środków trwałych;
F. odtworzeniowa - odpisy amortyzacyjne stanowią instrument gromadzenia środków
pieniężnych na odtworzenie kapitału.
Wysokość odpisów amortyzacyjnych zależy od:
wartości początkowej środka trwałego,
przewidywanego okresu użytkowania lub przewidzianej do wykonania pracy oraz
przyjętej metody amortyzacji,
przewidywanej przy likwidacji wartości sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.
(Np. zakupiono maszynę na 3 lata, chociaż ma ona dłuższy okres użytkowania zamortyzowanie tej maszyny po 3-ech latach jest niemożliwe)
Przy ustalaniu okresu użytkowania można uwzględnić:
liczbę zmian, na których pracuje środek trwały,
tempo postępu technicznego,
wydajność środka trwałego,
prawne lub inne ograniczenie czasu używania środka trwałego.
(Np. leasing finansowy - amortyzuje lesingobiorca)
METODY AMORTYZACJI
Ustawa o rachunkowości nie mówi o metodach amortyzacji - metody te wykształciły się w
praktyce.
Amortyzacja podatkowa ≠ Amortyzacja księgowa
METODY AMORTYZACJI
Metoda liniowa (równomierna) - metoda najprostsza:
Wzór na stawkę procentową:
A% 
100
T
www.wkuwanko.pl
10
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Amortyzacja wartościowa:
Aw 
A%  Wp  Wo 
100
gdzie:
T
- przewidywany czas użytkowania
Wp
- wartość początkowa
Wo
- wartość rezydualna (ta, która pozostaje w momencie likwidacji)
A%
- roczna stopa amortyzacji.
Wady metody liniowej:
środek nowy ma większą wydajność, dłużej używany - niższą wydajność, potrzebne są
większe środki na remonty. Tymczasem amortyzacja przez cały okres użytkowania jest
jednakowa. Metoda ta zakłóca rachunek ekonomiczny.
Metody nierównomierne
Metody degresywne
metoda malejącego salda:
Awt 
A%  Wbt
100
gdzie:
Awt - stawka amortyzacyjna w danym roku
Wbt - wartość bieżąca środka w danym roku
metoda sumy cyfr rocznych
Stopa amortyzacyjna dla danego roku: A%t 
Wartość amortyzacji w danym roku: Awt 
T  1  t 
T  T  1
2
A%  Wp  Wo 
100
gdzie:
A%
- stopa amortyzacyjna dla danego roku
T
- przewidywany czas użytkowania środka trwałego w latach
www.wkuwanko.pl
11
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
t
- rok (numer roku), dla którego oblicza się stopę amortyzacyjną.
Przy wyborze metody amortyzacji księgowej nie powinniśmy kierować się amortyzacją
podatkową!!!
Metoda naturalna
Awt 
Wp  Wo
 PRB
PR
gdzie:
PR
- planowana wielkość pracy, jaką wykona dany środek trwały
w całym okresie użytkowania
PRB
- praca rzeczywiście wykonana w danym okresie.
Jeśli istnieje ekonomiczna zależność między Wp a .................................................
powinniśmy zastosować metodę naturalną.
Metody progresywne - na początku okresu kwota amortyzacji jest niższa, a w kolejnych
okresach wzrasta.. W praktyce metoda ta nie jest stosowana.
Środki trwałe w bilansie występują jako wartość netto.
Wartość netto = wartość początkowa minus umorzenie (zakumulowana amortyzacja).
Przy amortyzacji księgowej mówimy o normalnym toku działalności. Od niedawna występuje
pojęcie trwałej utraty wartości (wg MSR - Międzynarodowe Standardy Rachunkowości).
TRWAŁA UTRATA WARTOŚCI
www.wkuwanko.pl
12
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Zachodzi, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik
aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub całości przewidywanych korzyści
ekonomicznych.
Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego, doprowadzającego wartość składnika
aktywów, wynikającą z ksiąg rachunkowych, do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej
braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Przykład:
Wp = 1 000 zł
Dotychczasowe umorzenie - 500
Na giełdzie maszyn używanych można takie urządzenie kupić za 300 zł.
Jeśli jednostka podejmuje decyzję o wycofaniu środka i jego sprzedaży, to można przyjąć, że w ciągu
danego roku jest w trakcie procesu sprzedaży - uzgadniania.
Powstałą różnicę między wartością bilansową, a sprzedażą netto należy potraktować jako odpis z
tytułu utraty wartości.
Jeśli środek nie była aktualizowany, to odpis ten wchodzi w koszty pozostałej działalności operacyjnej.
Realizując sprzedaż w danym roku wartość bilansowa będzie równała się cenie sprzedaży czyli 300.
Jeśli środek zostanie sprzedany w przyszłym roku, to w bilansie wykażemy 0. Gdyby jednostka nie
dokonała odpisu aktualizującego, to po sprzedaży w przyszłym roku za 300 uzyskałaby stratę w
wysokości 200 zł.
Odpisy aktualizujące są zgodne z zasadą ostrożności.
Ustawowe przesłanki utraty wartości:
zmiana technologii produkcji,
przeznaczenie do likwidacji,
wycofanie z używania,
inne przyczyny.
Przełożenie na ewidencję księgową:
(Nie amortyzuje się gruntu, które nie służą wydobyciu kopalin metodą odkrywkową.)
Środki trwałe
Dt
Wp
Ct
→
www.wkuwanko.pl
13
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Konta korygujące:
Umorzenie śr. trwałych
Dt (Zakumulowana amort.) Ct
Dt
Dt
Odpisy z tytułu trwałej
utraty wartości
K. działalności (Amort.
lub koszty wydz.)
Dt
Ct
Ct
Dt
Wynik finansowy
Kapitał z aktualizacji
wyceny
Ct
Ct
a
Dt
PKO
Ct
b
www.wkuwanko.pl
14
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
a - jeśli środek był aktualizowany
b - jeśli środek nie był aktualizowany albo ........
WYCENA BILANSOWA ŚRODKÓW TRWAŁYCH wartość początkowa pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu
trwałej utraty wartości.
EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH
W księdze rachunkowej mamy:
Ewidencja bilansowa
Konta:
„Środki trwałe”
„Zakumulowana amortyzacja środków trwałych” („Umorzenie”)
„Odpisy z tytułu utraty wartości”
Ewidencja pozabilansowa
Konta:
„ Środki trwałe w likwidacji”
„Środki trwałe dzierżawione”
„Środki trwałe oddane w leasing”
Ewidencja szczegółowa
Karty analityczne
Plany amortyzacji (już nie są obowiązkowe)
Książka inwentarzowa (np. dane dot. Sposobu nabycia, wartość początkowa, przewidywany
okres użytkowania, miejsce użytkowania, data wycofania z użytkowania – likwidacja, historia
ruchu śr. trwałego)
Obiekt inwentarzowy – środek trwały lub zespół środków trwałych stanowiących całość pod
względem rzeczowym, spełniający określone funkcje.
www.wkuwanko.pl
15
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Zmiany ilościowo – wartościowe w stanie środków trwałych:
Zwiększenia:
zakup
wytworzenie we własnym zakresie
nieodpłatne otrzymanie
otrzymanie w postaci aportu
ujawnienie nadwyżki.
Zmniejszenia:
sprzedaż
likwidacja (przyczyny naturalne i losowe)
nieodpłatne przekazanie
przekazanie w formie aportu
ujawniony niedobór.
Zwiększenie wartości środków trwałych:
ulepszenie
aktualizacja wyceny.
Zmniejszenie wartości środków trwałych:
umorzenie
trwała utrata wartości
aktualizacja wyceny.
WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE
WNiP muszą być nabyte ( nie mogą być wytworzone we własnym zakresie).
WNiP - nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych prawa majątkowe
nadające się do gospodarczego wykorzystania,
o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok,
przeznaczone do używania na własne potrzeby jednostki, a w szczególności:
autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
www.wkuwanko.pl
16
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz
zdobniczych,
know - how.
Do WNiP zalicza się również:
nabytą wartość firmy oraz
koszty zakończonych prac rozwojowych.
Wszystkie koszty prac rozwojowych gromadzone są na koncie „Rozliczenia międzyokresowe
kosztów”:
Dt
Rozliczenie
międzyokres. kosztów
Dt
Pozostałe koszty
operacyjne
Ct
Dt
WNiP - koszty prac
rozwojowych
Ct
Ct
prace bez efektu
prace zakończone powodzeniem
(produkt, technologia wytwarzania)
KOSZTY ZAKOŃCZONYCH PRAC ROZWOJOWYCH
Koszty poniesione na własne potrzeby, powstałe przed podjęciem produkcji lub
zastosowaniem technologii, zaliczane są do wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli
spełnione są następujące warunki:
www.wkuwanko.pl
17
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac
rozwojowych są wiarygodnie określone;
Techniczna przydatność produktu lub technologii została stwierdzona i odpowiednio
udokumentowana i na jej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych
produktów lub stosowania technologii;
Koszty prac rozwojowych zostaną, wg przewidywań, pokryte przychodami ze sprzedaży tych
produktów lub zastosowania technologii.
NABYTA WARTOŚĆ FIRMY
Wartość firmy - różnica między ceną nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą
od niej wartością godziwą przyjętych aktywów netto.
Aktywa netto = aktywa pomniejszone o zobowiązania
Wycena wartości niematerialnych i prawnych
Ustalanie wartości początkowej i wartości bilansowej jest identyczne, jak w przypadku
środków trwałych z wyjątkiem:
wartość początkowa WNiP nie podlega aktualizacji wyceny i składniki te nie mogą być
ulepszane,
wartość firmy może być amortyzowana wyłącznie metodą liniową przez okres nie dłuższy niż
5 lat w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych,
koszty prac rozwojowych powinny być zamortyzowane w ciągu max. 5 lat (metoda dowolna).
Przy WNiP trudno mówić o zużyciu i likwidacji, ale składnik WNiP może podlegać likwidacji w
związku z likwidacją środka trwałego, np. licencje programów w likwidowanych
komputerach.
Przykład:
Spółka A kupuje spółkę B i przejmuje jej aktywa:
Środki trwałe
500 000
www.wkuwanko.pl
18
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Zapasy
300 000
Inwestycje
100 000
Razem: 900 000
Za spółkę B spółka A zapłaciła 1 000 000. Różnica między wartością aktywów, a zapłaconą
ceną - 100 000 - stanowi wartość niematerialną - jest to dodatkowy koszt, który ma
przynieść w przyszłości korzyść (niejako nadpłata ze względu na renomę spółki).
Transakcja nabycia:
Dt
Rachunek bankowy
xx
Dt
Ct
Dt
1 000 000
Inwestycje
Środki trwałe
Ct
500 000
Ct
100 000
Dt
WNiP - wartość firmy
Zapasy
Dt
Ct
300 000
Ct
100 000
Jeżeli do powyższego przykładu dodamy zobowiązania w wysokości 50 000, to wartość firmy
będzie wynosiła 150 000 (900 000 - 50 000 = 850 000; 1 000 000 - 850 000 = 150 000).
Jeśli za spółkę zapłacono mniej niż wynoszą aktywa (np. 850 000), to wtedy powstaje tzw.
ujemna wartość firmy:
900 000 - 850 000 = 50 000
Ujemną wartość firmy ujmujemy w pasywach, jako „ekstra przychód”, w przeciwieństwie do
dodatniej wartości firmy, którą ujmujemy w aktywach, jako „ekstra koszt”.
www.wkuwanko.pl
19
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
ZAPASY - RZECZOWE AKTYWA OBROTOWE materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez
jednostkę wyroby gotowe zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji oraz towary nabyte w
celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
WYCENA PRZYCHODU MATERIAŁÓW I TOWARÓW W CENACH RZECZYWISTYCH
(czyli w cenach faktycznie zapłaconych)
Cena nabycia
Cena zakupu
(towary)
(materiały i towary)
koszty zakupu odnoszone w koszty bieżącego okresu
koszty zakupu rozliczane w czasie
Towar A
Towar B
cena zakupu
100
100
koszt zakupu
2
20
cena nabycia
102
120
Towar A można wycenić w cenie zakupu i w cenie nabycia, ponieważ koszty zakupu są
nieznaczne.
Towar A
Towar B
cena zakupu
10 000 000
10 000 000
koszt zakupu
200 000
2 000 000
www.wkuwanko.pl
20
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
cena nabycia
10 200 000
12 000 000
Przy sprzedaży połowy zakupionego towaru A zostanie zastosowana cena zakupu, koszty
zostaną wrzucone w koszty bieżącego okresu i pozostaje ............ ??????
Jeżeli koszty zakupu są znaczące, to należy wyceniać w cenie nabycia lub dokonywać w
czasie rozliczeń kosztów zakupu. Jeżeli zaś koszty zakupu są nieznaczące, to w cenie zakupu.
Przykład:
Na początku wyceny magazyn jest pusty. Dokonano zakupu:
I-
200 szt. x 5 zł = 1 000
II -
100 szt. x 6 zł =
III -
200 szt. x 7 zł = 1 400
600
Razem 500 szt. towaru o wartości 3 000 zł.
Dt
Towary
Ct
3 000
Nastąpił rozchód 350 szt. towaru. Jaką cenę należy zastosować?
METODY WYCENY ROZCHODU MATERIAŁÓW I TOWARÓW UJĘTYCH W CENACH
RZECZYWISTYCH:
szczegółowej identyfikacji cen
Wg ceny, po której poszczególne sztuki towaru zostały zakupione.
Jest to jedyna precyzyjna metoda, ale bardzo praco- i czasochłonna
www.wkuwanko.pl
21
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Metody uproszczone:
cen przeciętnych
Na podstawie danych przykładu:
- średnia cena: 3 000 : 500 = 6 zł
- wartość sprzedaży: 350 x 6 = 1 830 zł
- Sk: 1 170
ceny najwcześniejszej (FIFO) - pierwsze weszło, pierwsze wyszło
Wartość sprzedaży:
200 szt. x 5 = 1 000
100 szt. x 6 =
600
50 szt. x 7 =
350
Razem: 1 950
Sk:
1 050
ceny najpóźniejszej (LIFO)
Wartość sprzedaży:
200 szt. x 7 = 1 400
100 szt. x 6 =
600
50 szt. x 5 =
250
Razem: 2 250
Sk:
750
Wartość rozchodu, to koszty.
Wybór między metodami FIFO i LIFO jest istotny: albo zostaną zawyżone (zaniżone) koszty,
albo zostanie zawyżone (zaniżone) saldo końcowe.
Wybór zależy, jeśli chodzi o terminową spłatę, od zaufania do kontrahenta.
Można stosować jednocześnie różne metody.
WYCENA PRZYCHODU ZAPASÓW W STAŁYCH CENACH EWIDENCYJNYCH
W tej metodzie ewidencja jest prowadzona na 2-ch kontach: „Materiały” lub „Towary” i
„Odchylenia od cen ewidencyjnych” (OCE).
www.wkuwanko.pl
22
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Odchylenia mogą być:
debetowe - odchylenia dodatnie czyli aby uzyskać cenę rzeczywistą należy dodać odchylenia,
kredytowe - ujemne
Przykład:
Stała cena ewidencyjna wynosi 5 zł/szt.
Dokonano zakupu:
1000 szt. x 5,20 = 5200, wg stałej ceny 5000.
1000 szt. x 4,90 = 4900, wg stałej ceny 5000.
Razem w magazynie jest 2000 szt. o wartości 10 100.
Nastąpił rozchód w ilości 1500 szt. x 5 = 7 500.
Koszty muszą być skorygowane o odchylenia.
Narzut odchyleń jest dokonywany kilka razy w roku, a nawet raz w roku - na koniec okresu.
Dt
1)
2)
Materiały/Towary
5000
5000
7500
Ct
(3
OCE
Dt
1)
200
100
75
Ct
(2
(4
Koszty
Dt
3)
4)
Ct
7500
75
Wycena przychodu zapasów w stałych cenach ewidencyjnych
Materiały i towary
na poziomie ceny nabycia
na poziomie ceny sprzedaży
cena sprzedaży netto = cena nabycia + marża
cena sprzedaży brutto = cena nabycia + marża + VAT
Stosując cenę sprzedaży można uzyskać wyłącznie odchylenia ujemne!
www.wkuwanko.pl
23
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
ROZRACHUNKI
Zasady: memoriałowa, kontynuacji działania
Odroczenie płatności
Należności
Zobowiązania
Wierzyciel
Dłużnik
Rozrachunki (całość należności i zobowiązań)
W bilansie kategoria rozrachunków nie istnieje, zostają rozdzielone na należności i
zobowiązania.
Konto „Rozrachunki” jest kontem specyficznym – bazuje na dwóch saldach.
www.wkuwanko.pl
24
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Rozrachunki są przede wszystkim efektem zasady memoriałowej: przychód jest
.........................., natomiast płatności są odroczone w czasie. Skutkiem jest powstanie
strony należności i zobowiązań.
Zobowiązanie – to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o
wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub
przyszłych aktywów jednostki (ustawa o rachunkowości, art. 3, ust. 1, pkt 20).
wierzytelność (u wierzycieli)
Zobowiązanie
dług (u dłużnika)
Zobowiązanie ma 2 aspekty:
z jednej strony powstanie wierzytelności,
z drugiej – powstanie długu.
Należność – to zagwarantowane umową należne świadczenie od dłużnika na rzecz
wierzyciela w określonym umownie terminie oraz kwocie. Inaczej: kwoty należne od innych
podmiotów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Należność pozostaje należnością dopóki nikt niczego nie kwestionuje. Jeśli zakwestionuje,
powstanie roszczenie.
Roszczenie – gdy należność staje się przedmiotem sporu (kwestionuje ją dłużnik).
Jeżeli roszczenie nie zostanie wyeliminowane (poprzez rozstrzygnięcie sporu) pojawia się
roszczenie sporne.
Należność dochodzona w drodze sądowej – roszczenie sporne – stanowi przedmiot
postępowania sądowego w drodze powództwa cywilnego.
Ujmuje się je w wysokości określonej w pozwie do sądu lub we wniosku do masy
upadłościowej. Koszty postępowania sądowego to pozostałe koszty operacyjne. Na
www.wkuwanko.pl
25
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
roszczenie wraz z odsetkami skierowane na drogę sądową są tworzone odpisy aktualizacyjne
(do wysokości nie objętej zabezpieczeniem).
Taka sytuacja ma swoje konsekwencje księgowe:
przeksięgowanie należności na konto „Należności dochodzone w drodze sądowej” lub
„Roszczenia sporne”
aktywa muszą być wykazywane w kwocie niekwestionowanej, a więc muszą w danym
momencie wykazać tę kwotę, która jest bezdyskusyjna. Pozostałą część należy odpisać w
koszty (np. tymczasowo na konto „Odpisy aktualizacyjne”).
Klasyfikacja rozrachunków
Rozrachunki w aspekcie podmiotowym
Z odbiorcami i dostawcami
Z pracownikami
Z jednostkami publicznoprawnymi (urzędy skarbowe, ZUS, instytucje celne itd.)
Z bankami itp.
Rozrachunki w aspekcie przedmiotowym – (najczęściej stosowane)
Z tytułu dostaw i usług
Z tytułu podatków, dotacji i ubezpieczeń
Z tytułu wynagrodzeń
Z tytułu instrumentów finansowych
Z tytułu pożyczek i kredytów
Z tytułu dywidendy itp.
Rozrachunki w aspekcie terminowym
Długoterminowe, rozliczane w okresie dłuższym niż 12 miesięcy (bez rozrachunków z tyt.
dostaw i usług)
Krótkoterminowe, rozliczane do 12 miesięcy oraz wszystkie rozrachunki z tytułu dostaw
Rozrachunki wg stopnia ryzyka
Warunkowe (objęte różnymi zabezpieczeniami)
Bezwarunkowe (bez zabezpieczeń)
www.wkuwanko.pl
26
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Rozrachunki wg pewności dokonania rozliczeń
Pewne
Wątpliwe → przeterminowane, nieściągalne, umorzone
Rozrachunki wg miejsca powstania
Zewnętrzne
Wewnętrzne
Rozrachunki wg obszaru
Zagraniczne
Krajowe
Należność przeterminowana automatycznie staje się kredytem kupieckim (rozpoczyna się
naliczanie odsetek).
Należność nieściągalną jednostka ma prawo umorzyć, a następnie odpisać w koszty, ale nie
podatkowe.
Wycena rozrachunków
Wg KC (art. 358) zobowiązania pieniężne na obszarze RP mogą być wyrażone jedynie w
pieniądzu polskim. Dwie sprzeczne zasady:
Zasada nominalizacji – wykonanie zobowiązania pieniężnego następuje przez zapłatę sumy
nominalnej (pomija ona zatem ewentualne zmiany wartości pieniędzy) – jednocześnie jest
stosowana:
Zasada waloryzacji – wykonanie zobowiązania pieniężnego następuje przez zapłatę sumy
waloryzowanej (gdy mają poważne wahania między wartością nominalną i nabywczą
pieniądza).
W rachunkowości obowiązuje wycena po kursie historycznym → ewidencja wg wartości
odpowiedniej do daty zdarzenia (nominalnej).
www.wkuwanko.pl
27
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Na dzień bilansowy – wycena przy uwzględnieniu zasady ostrożnej wyceny, w kwocie
wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności, pomniejszone o odpisy aktualizujące.
Odpis aktualizujący może być stosowany m.in. w odniesieniu do:
Należności od dłużników postawionych w stan likwidacji,
Należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli
majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego,
Należności kwestionowanych przez dłużnika,
Należności, z zapłatą których dłużnik zalega, a wg oceny jego sytuacji finansowej spłata
należności nie jest prawdopodobna,
Należności przeterminowanych lub nie przeterminowanych o znacznym stopniu
prawdopodobieństwa nieściągalności.
OGÓLNIE: odpisu należy dokonać, gdy ocena sytuacji czyni prawdopodobnym brak zapłaty.
Wycena należności i zobowiązań w walutach obcych:
W trakcie roku obrotowego, przy ich powstaniu – po średnim kursie NBP lub po kursie innego
dokumentu (np. celnego);
W trakcie roku obrotowego, przy ich spłacie – po kursie kupna lub sprzedaży banku,
obsługującego jednostkę;
Na dzień zamknięcia ksiąg – wg kursu kupna banku, z którego usług korzysta jednostka, na
dany dzień, nie wyższego od średniego kursu ustalonego przez NPB;
Różnice kursowe – zaliczane do kosztów finansowych lub przychodów finansowych
(bieżącego okresu).
Przykład 1:
sprzedaż w dn. 4.12 za 10 000 euro (kurs 3,8 zł/1euro).
Inkaso należności w dn. 20.12 (kurs dnia 3,91/1euro).
Dodatnia różnica: (10 000 x 3,91) – (10 000 x 3,89) = 200.
www.wkuwanko.pl
28
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Sprzedaż
Dt
38 900
Rozrachunki
Ct Dt
(1) (1)
(3)
38 900
200
39 100
Ct Dt
(2) (2)
Rachunek bieżący
Ct Dt
Przychód finansowy
39 100
200
Przykład 2:
Założenia jw., ale 4.12 kurs 3,91/1euro, zaś dnia 20.12 kurs spada do poziomu 3,89/1euro.
Wówczas ujemna różnica kursowa = 200 będzie na dzień bilansowy zaliczona do kosztów
finansowych.
Rozrachunki przeterminowane lub nieściągalne przestają być kategorią bilansową i są
odpisywane w pozostałe przychody/koszty operacyjne lub w przychody/koszty finansowe.
Odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań obciążają koszty finansowe.
Funkcjonowanie konta „Rozrachunki”:
konto rozrachunków jest jakby nałożeniem się dwóch kont: zobowiązań i należności,
nie można zamknąć tego konta jak każde inne – konto zamykamy dwoma odrębnymi saldami
należy ustalić czego dotyczą poszczególne pozycje (spłata zobowiązań czy spłata należności
– jednoznaczna kwalifikacja transakcji):
Dt
NALEŻNOŚCI
Ct
Dt
ZOBOWIĄZANIA
Sp.
Ct
Sp.
www.wkuwanko.pl
29
(3)
Ct
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Dt
ROZRACHUNKI
Sp.
n
n
z
200
200
200
100
700
Sk. (z) 200
900
100
200
100
Ct
Dt
Sp.
z
n
ROZRACHUNKI
Sp.
500
200
Ct
Sp.
400
500 (n) Sk.
900
Rozrachunki z tytułu dostaw i usług (fakturowe)
Są one najbardziej powszechną formą rozrachunków. Powstają z tytułu transakcji
kupna/sprzedaży towarów, materiałów, wyrobów gotowych lub półproduktów, usług,
inwestycji, itp.
Na koncie „Rozrachunki z tytułu dostaw i usług” są ewidencjonowane należności i
zobowiązania z tytułu:
przyjętych i zrealizowanych usług,
zapasów pobranych ze składów celnych kontrahentów zagranicznych,
udzielonych i otrzymanych bonifikat, uznanych reklamacji z tyt. błędów w fakturach, różnic
w dostawach itd.
odpisanych, przedawnionych i nieściągalnych należności lub umorzonych zobowiązań,
odszkodowań, odsetek za zwłokę i kar związanych z dostawcami,
otrzymanych lub udzielonych zaliczek na poczet dostaw, robót i usług,
wystawionych i wykupionych weksli własnych.
Podstawą ewidencji rozrachunków z tyt. dostaw i usług jest:
faktura VAT oraz faktura korygująca – dla płatników VAT,
rachunek – dla jednostek nie będących płatnikami podatku.
Powstanie rozrachunku jest automatycznie związane z momentem dokonania sprzedaży.
www.wkuwanko.pl
30
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Moment dokonania sprzedaży → wydanie dostawy lub postawienie do dyspozycji odbiorcy +
zafakturowanie.
Tryb opodatkowania VAT-em narzuca co najwyżej 7-dniowy okres od wydania towaru lub
wykonania usługi, a wystawienie faktury.
Kwota należności obejmuje cenę sprzedaży brutto, tj. :
wartość przedmiotu dostawy wg wyceny netto,
należny VAT (jeśli dostawca jest jego płatnikiem),
inne elementy np. koszty transportu, ubezpieczenia itp.
Odbiorca wykonuje zobowiązanie w tej samej wysokości, na podstawie otrzymanej faktury.
Cena sprzedaży netto to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży, bez
podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne
zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i
dokonaniem tej sprzedaży, a powiększona o należne dotacje przedmiotowe.
Jest podstawą do ustalania wyniku finansowego jednostki.
Przykład:
Firma kupuje partie towarów za 1000 zł. F-ra, która opiewa na 1220 zł jest zobowiązaniem.
Towary zostają sprzedane za 1500 zł.
www.wkuwanko.pl
31
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Rozrachunki z tyt.
dostaw i usług
Dt
1220
Ct
(1)
Towary
Dt
(1)
1000
1000
Ct
Dt
(2)
Sprzedaż
1500
Ct
(2)
Rozrach. z tyt.
dostaw i usług
Dt
VAT naliczony
Dt
(1)
220
Ct
Dt
Rozrachunki z tyt. VAT
220
220
110
Ct
330
Dt
Sp.
VAT należny
(2)
1830
Ct
330
Różnica, którą należy
odprowadzić do US
www.wkuwanko.pl
32
Ct
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
INWESTYCJE
Są to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu
wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów
w zyskach) lub innych pożytkach, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności
aktywa finansowe oraz te nieruchomości i WNiP, które nie są użytkowane przez jednostkę,
lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści.
INWESTYCJE
FINANSOWE
NIEFINANSOWE
 Aktywa finansowe
 Nieruchomości
inwestycyjne
 Ruchomości inwestycyjne
(dzieła sztuki, kamienie
szlachetne)
 Wartości niematerialne i
prawne
NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE – są w segmencie pozostałej działalności operacyjnej
Nieruchomość jest zaliczana do inwestycji, jeśli jest utrzymywana w posiadaniu jako źródło
przychodów z czynszów lub ze względu na przyrost jej wartości, bądź też dla obu tych
korzyści jednocześnie.
Wycena początkowa nieruchomości inwestycyjnych:
Zakup
- cena nabycia
Wytworzenie - koszt wytworzenia (z uwzględnieniem kosztów finansowania zewnętrznego –
kredyty)
www.wkuwanko.pl
33
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Wartość początkowa może ulec zwiększeniu na skutek ulepszenia lub aktualizacji wyceny.
Koszty – dotyczą pozostałej działalności operacyjnej.
Wycena bilansowa nieruchomości inwestycyjnych:
Cena nabycia, koszt wytworzenia lub wartość po aktualizacji pomniejszona o odpisy
amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, lub
Cena rynkowa lub inaczej określona wartość godziwa.
Zasada ostrożnej wyceny nie ma pełnego zastosowania – jeśli cena w dół obniżamy wartość
w pozostałe koszty operacyjne, jeśli w górę – można podnieść wartość w pozostałe
przychody operacyjne.
Grunty nie podlegają amortyzacji, natomiast nieruchomości inwestycyjne należy
amortyzować w pozostałe koszty operacyjne.
AKTYWA FINANSOWE
aktywa pieniężne (środki pieniężne w kasie, na rachunku, weksle długoter., czeki)
instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki (np. akcje, obligacje)
wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany
instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach.
www.wkuwanko.pl
34
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
AKTYWA FINANSOWE
Długoterminowe
(pow. 1 roku)




Krótkoterminowe
Udziały lub akcje
Inne papiery wartościowe
Udzielone pożyczki
Inne aktywa finansowe
 Aktywa pieniężne
Udziały lub akcje łączy wspólna cecha – prawo do udziału w zysku (w majątku). Nie mają
terminu wymagalności.
W przypadku dłużnych papierów wartościowych – bony skarbowe, obligacje – korzyścią będą
odsetki.
Dłużne papiery – termin wymagalności jest istotny
Ryzyko w inwestowaniu w akcje jest większe, niż w inwestycje w papiery dłużne.
Inne papiery wartościowe to np. jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.
Obligacje państwowe mogą być zaliczane do krótkoterminowych, mimo że ich termin
wymagalności jest dłuższy, jeśli nabyte zostały na krótki okres.
Wszystkie przychody i koszty dotyczące aktywów finansowych traktujemy jako finansowe.
Wycena aktywów finansowych na dzień nabycia lub powstania:
www.wkuwanko.pl
35
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
cena nabycia lub
cena zakupu, jeśli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są znaczące.
Wycena na dzień bilansowy:
Ustawowe zasady wyceny aktywów finansowych
Rodzaj aktywów
Metoda wyceny
Cena nabycia, pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej
utraty wartości
Wartość godziwa
Metoda praw własności (udziały lub akcje w
Długoterminowe aktywa finansowe
jednostkach podporządkowanych).
Metoda praw własności – jeżeli posiadane udziały w
jednostce wynoszą 20%, to jednostka jest
podporządkowana.
Cena nabycia lub cena rynkowa, zależnie od tego która
z nich jest niższa (wybieramy niższą)
Cena (wartość rynkowa)
W inny sposób określona wartość godziwa, jeśli nie
Krótkoterminowe aktywa finansowe
istnieje aktywny rynek
W tym przypadku księgujemy tylko na kontach
przychodów i kosztów finansowych – bez udziału konta
„kapitał z aktualizacji wyceny”.
Kwota wymaganej zapłaty z zachowaniem ostrożności
Udzielone pożyczki
Kwota wymaganej zapłaty – kwota udzielonej pożyczki
+ odsetki za dany okres.
Aktywa pieniężne
Wartość nominalna.
www.wkuwanko.pl
36
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
Przykład księgowania długoterminowych aktywów finansowych:
1. Cena nabycia akcji wynosi 100 000.
I moment bilansowy
jeśli cena rynkowa kształtuje się na poziomie 95 000, to powstają koszty finansowe,
jeśli w następnym roku cena akcji wzrośnie do 110 000 zł, wtedy można podnieść ich
wartość przez korektę wartości, ale tylko do 100 000 zł.
Akcje
Dt
Ct
100 000
Dt
Dt
Korekta wartości akcji
5 000
Przychody finansowe
5 000
Ct
Dt
Koszty finansowe
Ct
5 000
Ct
5 000
www.wkuwanko.pl
37
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
2. Cena nabycia akcji wynosi 100 000 zł
I rok – na koniec roku cena rynkowa wynosi 120 000
można przecenić w górę, ale można to zrobić nie na przychody, ale na konto „kapitał z
aktualizacji wyceny” (bo on nie dzieli się, jak wygenerowany zysk w przypadku przychodów)
Dt
Akcje długoterminowe
Ct
100 000
Dt
1)
Korekta wartości akcji
Ct
Dt
Kapitał z aktualizacji
wyceny
20 000
20 000
Ct
(1
II rok – na koniec roku cena spadła do 90 000
Dt
Akcje długoterminowe
Sp) 100 000
Ct
Dt
Sp)
Korekta wartości akcji
20 000
Ct
Dt
30 000
Kapitał z aktualizacji
wyceny
20 000
Dt
20 000
Koszty finansowe
Ct
(Sp
Ct
10 000
www.wkuwanko.pl
38
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
III rok – na koniec roku cena akcji wzrosła do 110 000
Dt
Akcje długoterminowe
Ct
Sp) 100 000
Dt
1)
Korekta wartości akcji
20 000
Ct
Dt
10 000 (Sp
Przychody finansowe
10 000
Dt
Kapitał z aktualizacji
wyceny
10 000
Ct
(1
Ct
(1
3. Metoda praw własności
Cena akcji 200 000, co stanowi 30%b akcji.
Wygospodarowany zysk 100 000
Z zysku należy się 30 000 (30%)
Wycena wartości akcji na koniec roku: 200 000 + 30 000 = 230 000 zł
REZERWY (element pasywów)
Rezerwy tworzy się na:
pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę
można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z tytułu operacji
gospodarczych w toku, w tym z tytułu:
www.wkuwanko.pl
39
Rachunkowość finansowa - wykłady dr Urszuli Kierczyńskiej
udzielonych gwarancji i poręczeń
operacji kredytowych
skutków toczącego się postępowania sądowego
Dt
Rezerwy na
zobowiązania
Ct
Dt
Koszty (pozostałe lub
finansowe)
Ct
przyszłe zobowiązania związane z restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów
jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące
umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają wiarygodnie oszacować wartość tych przyszłych
zobowiązań,
tzw. rezerwy na świadczenia pracownicze, np. nagroda jubileuszowa, odprawa emerytalna.
www.wkuwanko.pl
40