Sudety i Przedgórze Sudeckie

Sudety i Przedgórze Sudeckie.
SUDETY rozciągają się wzdłuż południowo-zachodnich krańców naszego kraju. Zaliczają
się do gór średnich – najwyższy szczyt to leżąca na granicy polsko-czeskiej Śnieżka o
wysokości bezwzględnej 1602m n. p. m.
Ukształtowanie powierzchni Sudetów (jak przystało na góry) jest znacznie urozmaicone.
Najbardziej wyróżnia się najwyższe pasmo, tj. Karkonosze. Ich grzbiety wyraźnie górują nad
okolicznymi terenami, a widoczne bywają nawet z obszarów Niziny Śląskiej. Cechą
charakterystyczną rzeźby Karkonoszy są płaskie wierzchowiny wysokogórskie, porozcinane
zagłębieniami kotłów polodowcowych.
Na dnie kotłów często znajdują się jeziora, które powstały w wyniku stopienia się lodów.
Inną ciekawą formą terenu w Sudetach jest pasmo Gór Stołowych. Tworzą je olbrzymie
bloki skalne (zbudowane z piaskowca) o płaskich powierzchniach poziomych i pionowych. Z
tego względu osiągają one znaczne wysokości względne.
W skład Sudetów wchodzi także wiele innych pasm, np.:

Góry Izerskie,

Góry Kaczawskie,

Góry Sowie,

Góry Kamienne,

Góry Bystrzyckie,

Masyw Śnieżnika.
Pomiędzy tymi wypukłymi formami terenu znajdują się formy wklęsłe, czyli obniżenia –
największym z nich jest Kotlina Kłodzka.
Liczne są też doliny rzek, np. dolina Bobru z malowniczymi przełomami w sąsiedztwie
Kotliny Jeleniogórskiej.
W pokryciu terenu zaznacza się piętrowy układ roślinności. W najwyższych partiach gór (na
stokach Śnieżki) występują w zasadzie tylko nagie skały. Niżej pojawiają się najpierw łąki,
potem kosodrzewina, następnie lasy – iglaste (regiel górny) oraz mieszane (regiel dolny).
Schodząc jeszcze niżej zauważymy coraz więcej terenów rolniczych.
Widok na Karkonosze.
Wymarłe lasy na stokach Gór Izerskich..
W Górach Izerskich i częściowo w Karkonoszach znajdują się silnie zniszczone lasy.
Największych spustoszeń w drzewostanach dokonały zanieczyszczenia nawiewane przez
zachodnie wiatry znad okolic Bogatyni (z tzw. "worka turoszowskiego"). Od kilkudziesięciu
lat działają tam elektrownie cieplne (także w Niemczech i Rep. Czeskiej), opalane węglem
brunatnym, który wydobywa się w pobliskich kopalniach odkrywkowych. Sieć osadnicza
Sudetów jest stosunkowo dobrze rozwinięta, choć oczywiście nie w wysokich partiach gór.
Na przedgórzu znajduje się wiele miast o średniej wielkości, które pełnią różne funkcje.
Największy jest Wałbrzych (130 tys. mieszkańców) – niegdyś znaczący ośrodek wydobycia
węgiel kamiennego. W bliskim sąsiedztwie znajdują się mniejsze miejscowości, także o
charakterze przemysłowym, np. Świdnica (61 tys. mieszk.), Dzierżoniów (35 tys. mieszk.),
Bielawa (32 tys. mieszk.), Nowa Ruda (25 tys. mieszk.). Drugie miasto pod względem
wielkości w Sudetach to Jelenia Góra (89 tys. mieszk.) – centrum ruchu turystycznego
Karkonoszy. Podobną rolę w Kotlinie Kłodzkiej odgrywa Kłodzko (29 tys. mieszk.).
Góry sprzyjają rozwojowi turystyki zarówno latem (piesze wycieczki, uzdrowiska) jak i zimą
(narciarstwo). W całej Polsce znane są takie sudeckie ośrodki wypoczynkowe jak Szklarska
Poręba, Karpacz, Świeradów Zdrój, Kudowa Zdrój, Polanica Zdrój i inne.
Śnieżka- 1602m n.p.m. najwyższy szczyt Sudetów.
Kocioł Małego Stawu w Karkonoszach.
Śnieżka zimą.
Odsłonięte skały w Karkonoskim Parku
Narodowym.
Szrenica-1362m n.p.m. stacja meteorologiczna.
Panorama Gór Kaczawskich.
Lasy mieszane regla dolnego.
Schronisko turystyczne ,,Samotnia” na stokach
Karkonoszy.
Podział Sudetów:
Przedgórze Sudeckie
Masyw Ślęży
Wzgórza Strzegomskie
Sudety
Zachodnie
Środkowe
Wschodnie
Pogórze
Zachodniosudeckie
G. Kamienne
Masyw Śnieżnika
G. Wałbrzyskie
G. Bialskie
G. Sowie
G. Złote
Kotlina Turoszowska
Karkonosze
Wzgórza Bielawskie
Wzgórza Strzelińskie
G. Bardzkie
G. Izerskie
G. Stołowe
Kotlina Jeleniogórska
G. Bystrzyckie
G. Kaczawskie
G. Orlickie
Rudawy Janowickie
Kotlina Kłodzka
PRZEDGÓRZE SUDECKIE
Jest to obszar na północ od Sudetów, tworzący z nimi całość geologiczną, ale oddzielony od
nich wyraźną granicą tektoniczną, którą stanowi Sudecki Uskok Brzeżny ciągnący się od
Bolesławca do Złotego Stoku. Podłoże Przedgórza Sudeckiego budują skały krystaliczne,
głównie gnejsy i łupki przykryte osadami trzeciorzędowymi i czwartorzędowymi (gliny
polodowcowe i lessy). Pod względem ukształtowania terenu jest to obszar pagórkowaty lub
falisty, o wysokościach 200-300m n.p.m., ponad który wznosi się szereg izolowanych
wzniesień, zbudowanych z granitów i skał wylewnych, głównie bazaltów. Najwyższe
wzniesienie regionu- Ślęża o wysokości 718m n.p.m. zbudowane jest z granitów i gabra.
Przedgórze Sudeckie jest regionem wydobycia kamieni budowlanych, m.in. granitów w
kamieniołomach Strzegomia i Strzelina. Przedgórze Sudeckie ze względu na żyzne gleby
płowe powstałe na lessach, równinność terenu, wilgotny klimat o ciepłym lecie jest ważnym
rejonem rolniczym w Polsce. Uprawia się głównie pszenicę i buraki cukrowe, a także rzepak,
len i ziemniaki.
Głównymi miastami Przedgórza Sudeckiego są: Świdnica, Dzierżoniów i Bielawa z
rozwiniętym przemysłem włókienniczym i elektromaszynowym.
Ślężą (widok z Wieżycy).
Niedźwiedź – starożytna rzeźba kultowa
Kościół na szczycie Ślęży.
na szczycie Ślęży.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking.