ZSRR w okresie międzywojennym

Związek
Socjalistycznych
Republik
Radzieckich
Lub: Związek Radziecki, Związek Sowiecki
 Rozpoczęta w Rosji w 1921 r. , wówczas bolszewicy pokonali
Białych i pozostałych przeciwników politycznych
 Objęła ziemie należące wcześniej do imperium cesarskiego
 Nie opanowała: Estonii, Litwy, Łotwy i Finlandii
 30 XII 1922 r.- Moskwa, utworzenie ZSRR
Skład: Rosja, Ukraina, Białoruś
Cele:
• Demokratyczny charakter jako hasło propagandowe bolszewików
• Rzeczywistość: chęć stworzenia najbardziej scentralizowanego
państwa na świecie
ZAŁAMANIE SYSTEMU EKONOMICZNEGO
KOMUNIZM WOJENNY
• upaństwowienie większości sektorów gospodarki
• zmuszanie chłopów do przekazywania obowiązkowych
dostaw żywności dla miast
• brak poprawy sytuacji ekonomicznej: klęska głodu(1920-21),
liczne powstania chłopów
NOWA POLITYKA EKONOMICZNA (1921)
Dopuszczała powrót do gospodarki mechanizmów rynkowych i prywatnej przedsiębiorczości
PLAN PIĘCIOLETNI, GOSPODARKA PLANOWA (TZW. PIĘCIOLATKA)
Cel: Wielka rozbudowa przemysłu (industrializacja).
Rządy Lenina i współpracowników: Lwa Trockiego, Grigorija Zinowiewa,
Lwa Kamieniewa i Nikołaja Bucharina (1917)
Śmierć Lenina (1924)
→ wśród bolszewików walka o władzę
→ najgroźniejszy rywal Stalina- Lew Trocki(skazany na zsyłkę, nast. zmuszony do emigracji)
Skupienie władzy Stalina na partii: Wszechobowiązkowej Komunistycznej
Partii(bolszewików) – WKP(b)
→ tajna policja polityczna OGPU(z ros. Zjednoczony Główny Zarząd Polityczny),
przekształcona w 1934 r. NKWD( z ros. Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych)
Lata 30.- pełnia władzy Stalina w ZSRR
→ kult jednostki: Stalin jedynym spadkobiercą idei Lenina i nieomylnym wodzem.

Kolektywizacja wsi:
 sochwozy- chłopi jako pracownicy rolni;
 kołchozy- chłopi zachowywaliby jedynie niewielką część ziemi na własność.
Nie sposób ustalić dokładnej liczby ofiar głodu z ZSRR w latach 1932-1933. Prawie
40 mln ludzi dotknęły głód lub skrajna nędza. Największa liczba ofiar śmiertelnych
wyniosła na Ukrainie. Przyczyną głodu była kolektywizacja. Gdy miliony ludzi umierało
z głodu, rząd radziecki eksportował znaczne ilości zboża, aby zyskać dewizy na
rozbudowę przemysłu.
 Kułaki- pogardliwa nazwa wymyślona przez bolszewików na najbogatszych
gospodarzy.
 Propaganda stalinowska
Przykład plakatu propagandowego
 Zwalczanie Kościoła prawosławnego przez Bolszewików:
• zakaz nauczania religii
• niszczenie miejsc kultu
• osoby duchowne poddawane represjom
 Dążenie do osłabienia tradycyjnych więzi rodzinnych(przeszkoda w propagowaniu
idei komunistycznych)
 Komsomoł- Komunistyczny Związek Młodzieży
W propagandzie radzieckiej za wzór dla młodzieży stawiano Pawlika Morozowa.
 Przymusowa i masowa migracja ludności miast i wielkich okręgów przemysłowych
 Osoby niezgadzające się z ideologią komunizmu skazywane na przebywanie w
obozach pracy
 Sieć obozów pracy- łagrów (ros. łagier- obóz). Podlegały one Głównemu Zarządowi
Obozów- Gułagowi. System obozów pracy funkcjonował do 1956 r.
 1936-38- wielka czystka wymierzona przeciwko wrogom komunizmu.
W ostateczności, Stalin podjął decyzję o pozbawieniu życia funkcjonariuszy, którzy
przeprowadzili wielką czystkę.
 Traktakt o ścisłej współpracy między ZSRR a Niemcami
 Data: 16.04.1922r.
 Układ podpisali: Gieorgij Cziczerin (Rosja), Walther Rathenau (Niemcy).
 Korzyści dla Związku radzieckiego: z Niemiec trafiły do niego m.in. najnowsze
technologie, uzbrojenie i środki finansowe.
 Korzyści dla Niemiec: eksport surowców, potajemne udostępnianie przez ZSRR
swoich poligonów dla szkoleń armii niemieckiej.
 Wspólny cel: Zlikwidowanie niepodległej Polski.
 1919 r.- Moskwa, utworzenie Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu).
 Pierwszy przewodniczący- Grigorij Zinoniew
 Należały do niej wszystkie działające na świecie partie komunistyczne, które
stanowiły sowiecką agenturę w swoich krajach.
 Realizacja zaleceń dostarczanych przez centralę Kominternu( podl. Kremlowi)
 Główny cel: zwalczanie partii socjaldemokratycznych (lata 20.)
wzywanie komunistów do utworzenia frontu ludowego (lata 30.)
Kominternowska karta członkowska
 Poznać przeszłość. Wiek XX, wyd. Nowa Era
 Historia. Podręcznik klasa II, Wydawnictwo Szkolne PWN
 http://pl.wikipedia.org/wiki/Uk%C5%82ad_w_Rapallo
Autor: