Wielkie cywilizacje Mezopotamii
advertisement
Wielkie cywilizacje Mezopotamii – Sumerowie i Babilonia W końcu IV tysiąclecia p.n.e. na terenie Mezopotamii, między dwiema wielkimi rzekami Eufratem i Tygrysem (obecnie środkowy Irak), powstała najstarsza cywilizacja w dziejach ludzkości. Tworzyli ją Sumerowie. Nie dziwi fakt, że pierwsza cywilizacja była związana z Bliskim Wschodem, bo to tam właśnie dokonywały się wielkie neolityczne rewolucje. Pochodzenie Sumerów jest do dzisiaj zagadką historyczną, a pewne jest jedynie to, że przybyli do południowej Mezopotamii ze wschodu. Byli oni bardzo dobrymi rolnikami i potrafili także budować kanały nawadniające. To właśnie w kręgu tej cywilizacji powstały pierwsze znane miasta, pojawił się najstarszy rodzaj pisma – pismo klinowe. Pismo klinowe – nazwę swą zawdzięcza znakom (było ich ok. 500) przypominającym kliny i odciskanym za pomocą patyków (rylców) na tabliczkach glinianych. Tabliczki te następnie suszono na słońcu lub wypalano i dlatego wiele z nich przetrwało do naszych czasów. Wiele przemawia za tym, że to Sumerowie jako pierwsi wytapiali brąz i budowali domy z glinianych i wysuszanych cegieł. Na ich konto dopisać należy także powstanie pierwszych organizmów państwowych i zorganizowanego handlu. Wielką pomysłowością wykazali się twórcy najstarszej cywilizacji, kiedy wynaleźli koło do wozu i koło garncarskie. Sumerowie mieli również swoich bogów, którym oddawali cześć w świątyniach zwanych zigguratami. Ważną rolę w życiu państw-miast (każde miasto stanowiło oddzielne państwo) sumeryjskich odgrywali kapłani, a świątynie stały się ośrodkami życia politycznego i religijnego. Największym najpotężniejszym było miasto Uruk. Ciekawostka! Już Sumerowie zadawali sobie pytanie, czy można stać się nieśmiertelnym. Dowodem jest legenda o Gilgameszu, władcy Uruk – (II tysiąclecie p.n.e.), który – aby poznać tajemnice nieśmiertelności – miał czuwać bez snu przez sześć kolejnych dni i siedem nocy. Druga nieudana próba przekonała władcę, że nieśmiertelność nie jest osiągalna dla ludzi, ale on dzięki swoim marzeniom zdobył nieśmiertelną sławę. W II tysiącleciu p.n.e. Sumerowie zostali podbici przez Hammurabiego – władcę Babilonu. Miasto to zostało odtąd centrum nowego zjednoczonego państwa, gdzie dawne sumeryjskie państwa-miasta straciły na znaczeniu. Rezultatem podboju była także zagłada wielkiej sumeryjskiej cywilizacji, której twórcy utracili odrębność w masie nowych przybyszy. Nowy władca południowej Mezopotamii – Babilonii – zasłynął głównie z surowego kodeksu, od którego pochodzi powszechnie znana zasada odwetu – „oko za oko, ząb za ząb”. Miejsce bogów sumeryjskich zajęło bóstwo miasta Babilonu – Marduk. Z kolei wielkim zagrożeniem dla Babilonu była inna potęga rysująca się na północy Mezopotamii – Asyryjczycy. Dopiero w VII w. p.n.e. Babilończycy zdołali się wyzwolić spod obcego panowania i odbudować dawną, już nieco zapomnianą, potęgę. Najsłynniejszym władcą tego okresu był Nabuchodonozor II. To za jego panowania Babilon przeżył swój renesans i stał się najwspanialszym miastem ówczesnego świata, a samo państwo objęło całą Mezopotamię oraz Fenicję i Palestynę. To właśnie ten władca kazał wybudować dla swojej ukochanej żonySemiramidy słynne wiszące ogrody, zaliczone później w poczet siedmiu cudów świata starożytnego, miasto zaś przekształcił w twierdzę otoczoną murami i wspaniałymi bramami, z najsłynniejszą i najpiękniejszą bramą bogini Isztar na czele. Ciekawostka! Wybudowany wtedy w Babilonie ziggurat był prawdopodobnie pierwowzorem biblijnej wieży Babel. Także słynna „niewola babilońska Żydów” przypadła na okres twardych rządów Nabuchodonozora II. Dorobek cywilizacji babilońskiej to: astronomia – kalendarz słoneczny, podział roku na tygodnie, osiągnięcia w matematyce, np. podział kątów na stopnie, system sześćdziesiętny, medycyna, np. zabiegi dokonywane na oku, pierwsze szkoły, wspaniała architektura. Mimo takiej świetności, przypadającej na przełom VII i VI w. p.n.e., państwo nowobabilońskie (tak zostało ono nazwane w okresie od wyzwolenia spod władzy Asyryjczyków) zostało ostatecznie pokonane przez nową potęgę Wschodu – Persję. Rola tego państwa będzie jeszcze wiele razy wzmiankowana w kolejnych rozdziałach.
