Koszty zakupu materiałów, towarów Koszty zakupu to
advertisement
Koszty zakupu materiałów, towarów Koszty zakupu to wyodrębnienie kosztów związanych z zakupem materiałów, towarów nieobjętych ceną zakupu, a ponoszonych przez jednostkę od momentu zakupu do pierwszego miejsca składowania. Do kosztów zakupu można zaliczyć: - koszty transportu, - koszty załadunku, wyładunku, przeładunku, sortowania itp., - koszty ubezpieczenia w czasie transportu, - koszty finansowania zewnętrznego pomniejszone o przychody finansowania zewnętrznego dla materiałów, towarów dostosowywanych do zużycia, sprzedaż , - inne koszty związane ze sprzedażą. Jednostki gospodarcze różnie mogą rozwiązać ewidencję kosztów zakupu. Swój wybór określają w polityce rachunkowości i planie kont. Warianty rozwiązań mogą być następujące: Jeżeli koszty zakupu dla jednostki są mało istotne to nie musi ona prowadzić wydzielonej ewidencji, ale bezpośrednio mogą być odnoszone na koszty zarządu lub koszty działalności handlowej w jednostkach handlowych. To powoduje ,że materiały, towary pozostałe na stanie są wyceniane do bilansu w cenach zakupu. Jeżeli jednostka uzna iż koszty zakupu są istotne na tyle , że potrzebna jest informacja dotycząca tych kosztów, to prowadzi dla nich wydzieloną ewidencję. W takich przypadkach też można zastosować dwa rozwiązania, wybór zależy od decyzji samej jednostki jak również od wielkości kosztów zakupu. Rozwiązania mogą być następujące: Jednostka ponoszone koszty zakupu może księgować na bieżąco w zespole 5 na koncie „koszty zakupu”. Takie koszty rozliczane są na bieżąco w okresie poniesienia na odpowiednie konta, proporcjonalnie za rozchodowanymi materiałami, towarami. Konto „koszty zakupu” zespołu 5 nie może wykazać salda na koniec roku obrotowego, a materiały, towary pozostałe na stanie wyceniane są do bilansu w cenach zakupu. Takie rozwiązanie może przyjąć jednostka tylko wówczas, jeżeli bieżące rozliczanie kosztów zakupu nie spowoduje zniekształcenia wyniku finansowego oraz bilansu . Jednostka ponoszone koszty zakupu może rozliczać w czasie, ujmując je w zespole 6 planu kont. Dla tego celu może zastosować konto o nazwie „ rozliczenie kosztów zakupu”. Ponoszone koszty zakupu księgowane są na bieżąco na stronie debetowej tego konta i „czekają” na czas w którym będą rozchodowane materiały, towary i proporcjonalnie za nimi są rozliczane. W wyniku rozliczenia koszty zakupu zostają podzielone na te obciążające rozchodowane materiały, towary i te pozostałe nie rozliczone obciążające materiały, towary pozostałe na stanie. Wartość kosztów zakupu, które podlegają przeksięgowaniu w związku z rozliczeniem można ustalić w następujący sposób: Narzut kosztów zakupu = * Saldo Dt konta „rozliczenie kosztów zakupu” * Obroty strony debetowej konta „materiały” „towary” wartość rozchodowanych materiałów, towarów [ dane dotyczą bieżącego okresu sprawozdawczego ] Konto „rozliczenie kosztów zakupu” zespołu 6 może na koniec okresów Sprawozdawczych i roku obrotowego wykazać saldo debetowe. Saldo to zostanie doliczone do salda debetowego końcowego konta materiały, towary, wyceniając materiały pozostałe na stanie w cenach nabycia (cena zakupu + koszty zakupu = cena nabycia ). Rozliczenia międzyokresowe kosztów Jednostki gospodarcze stosujące ustawę o rachunkowości winny zachowywać zasady rachunkowości. Jedną z nadrzędnych zasad jest zasada współmierności kosztów i przychodów. Zasada ta wskazuje, iż koszt powinien być zaliczony do tego okresu, w którym jest zrealizowany przychód związany z tym kosztem. Ponadto ustawa jednym z artykułów wskazuje, że należy rozliczać koszty w czasie. Zapisy te powodują konieczność rozliczania kosztów w okresach sprawozdawczych na, które przypadają, niezależnie od czasu, w którym są poniesione. Koszty w czasie można rozliczać w dwóch aspektach: jako czynne rozliczenia kosztów w czasie, jako bierne rozliczenia kosztów w czasie . Podstawą rozliczeń kosztów w czasie najczęściej jest czas, czyli ilość okresów sprawozdawczych. Wykorzystuje się dwie formuły rozliczania: pierwsza, to rozkładanie kosztów w równych ratach, według wliczenia – rata bieżąca = wartość kosztów do rozliczenia / liczba okresów sprawozdawczych druga, to ustalanie rat zależnie od rozmiarów działalności np.: koszty przygotowania nowej produkcji – rata bieżąca = ( kwota kosztów do rozliczenia / planowane rozmiary produkcji ) * rzeczywista produkcja w danym okresie, płace urlopowe pracowników bezpośrednio produkcyjnych – rata bieżąca = ( planowane na dany rok płace urlopowe pracowników bezpośrednio produkcyjnych / planowane na dany rok płace bezpośrednie za okres 11 miesięcy ) * płace bezpośrednie danego okresu sprawozdawczego, koszty zakupu materiałów, towarów – bieżąca rata ustalana jest w proporcji do rozchodowanych materiałów, towarów ( omówiono w podrozdziale 1.2.1. ) , koszty napraw gwarancyjnych – rata bieżąca ustalana jest procencie od wartości sprzedaży przypadające na dany okres sprawozdawczy. Najczęściej stosowanym kontem służącym do rozliczeń kosztów w czasie jest konto zespołu 6 o nazwie „inne międzyokresowe rozliczenia kosztów” .Jest to konto służące do rozliczeń czynnych i biernych. W związku z tym na koniec okresu sprawozdawczego jak i na koniec roku obrotowego może wykazać dwa salda: saldo debetowe oznaczające koszty poniesione , ale nie rozliczone , czyli czynne rozliczenia kosztów , saldo creditowe , oznaczające koszty zarachowane , ale nie poniesione , czyli bierne rozliczenia kosztów . Wynika z tego, że salda te są wykazywane w bilansie – saldo debetowe, w aktywach bilansu, z podziałem na długoterminowe i krótkoterminowe; - saldo creditowe, w pasywach bilansu, również z podziałem na długoterminowe i krótkoterminowe. Dla konta „inne międzyokresowe rozliczenia kosztów” należy prowadzić analitykę z wyróżnieniem tytułów kosztów podlegających rozliczeniom w czasie. Na podstawie analityki należy ustalić salda na koncie „inne międzyokresowe rozliczenia kosztów”, ponieważ jest to konto aktywno – pasywne Zgodnie z ustawą o rachunkowości jednostki dokonują czynnych rozliczeń kosztów w czasie, jeżeli koszty te dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych. Są to koszty poniesione, ale dotyczące kolejnych, więcej niż jeden okresów sprawozdawczych. Etapy księgowania tych kosztów i ich rozliczenia. Dokonując czynnych rozliczeń kosztów w czasie, konto „inne międzyokresowa kosztów” może wykazać na koniec roku obrotowego saldo debetowe, oznacza to, że część kosztów zostanie zaktywowana i „wejdzie” do bilansu. W związku z tym nie wystarczy brać pod uwagę tylko ilości okresów sprawozdawczych, jakich ten koszt dotyczy trzeba rozważyć jeszcze inne elementy. Kluczowe dla zakwalifikowania danego tytułu kosztów do rozliczeń czynnych w czasie jest stwierdzenie, że spełnia on warunki zakwalifikowania nierozliczonego kosztu do aktywów. Oznacza to, że powinien on w przyszłych okresach przynieść jednostce korzyści ekonomiczne. Innym elementem, na który należy zwrócić uwagę, to zachowanie kolejnej zasady rachunkowości tj. zasady istotności. Co oznacza, iż można pominąć rozliczenie kosztu w czasie mimo, że dotyczy przyszłych okresów sprawozdawczych, ale jego wartość jest mała, czyli mało istotna i pominięcie nie wpłynie na jasny i rzetelny obraz jednostki. Do najczęściej spotykanych czynnych rozliczeń kosztów w czasie można zaliczyć: remonty, ubezpieczenia majątkowe, prenumerata, czynsze, dzierżawy opłacone z góry, energia opłacona z góry, podatki od nieruchomości i środków transportu, roczna opłata za wieczyste użytkowanie gruntów, koszty zakupu materiałów , towarów, odpis na ZFŚS za okres V – XII, inne , spełniające warunki. Długość okresu rozliczenia poniesionych kosztów powinna być podyktowana charakterem rozliczanych kosztów, czyli długością czasu na jaki przypada. Dla kosztów, dla których nie można dokładnie przypisać okresu rozliczeniowego np. remonty, okresu tego nie powinno się nadmiernie wydłużać, aby nie zawyżać wartości aktywów jednostki. Ustalając okres rozliczenia trzeba kierować się istotnością kosztów. Bierne rozliczenia kosztów w czasie dotyczą zarachowania kosztów, mimo że ich jeszcze nie poniesiono, czyli są to przyszłe zobowiązania. Oznacza to, że każdy tytuł rozliczeń biernych kosztów powinien spełniać warunki zawarte w definicji zobowiązań. Przez zobowiązania zgodnie z ustawą rozumie się obowiązek wykonania świadczenia wynikający z przeszłych zdarzeń o określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Dokonanie takiego odpisu z tytułu biernego rozliczenia kosztów musi być uzasadnione zarówno, dlaczego taki koszt został zarachowany i, że taki koszt powstanie. Uzasadnieniem mogą być zawarte umowy, posiadane kosztorysy i inne dokumenty uwiarygodniające. Etapy księgowań dla rozliczeń międzyokresowych kosztów. Koszty produkcji, wydziałowe. Obrót wyrobami gotowymi Koszty produkcji podstawowej są to koszty ponoszone w czasie produkcji wyrobów, czy usług .Ujmuje się je na koncie zespołu 5 planu kont .konto to może przyjąć nazwę np. „produkcja podstawowa”. W ciągu okresów sprawozdawczych na tym koncie po stronie debetowej tego konta księguje się koszty bezpośrednie produkcyjne. Są one odnoszone na to konto na podstawie dokumentów źródłowych np. dowodów Rw , czy kart pracy. Na koniec okresu sprawozdawczego na stronę debetową konta „ produkcja podstawowa” zostają przeksięgowane koszty pośrednie produkcyjne. Do kosztach tych zaliczyć można koszty wydziałowe uzasadnione, koszty finansowania zewnętrznego pomniejszone o przychody finansowania zewnętrznego. Koszty te po ich przeksięgowaniu są odpowiednio rozliczane na produkty na podstawie ustalonych nośników kosztów. Po zgromadzeniu wszystkich kosztów bezpośrednich i pośrednich w ciągu okresu sprawozdawczego na koncie „ produkcja podstawowa” należy dokonać kalkulacji, czyli ustalenia jednostkowego kosztu wytworzenia produktu (szerzej w dalszej części opracowania ). W wyniku przeprowadzenia kalkulacji następuje ustalenie wartości produkcji zakończonej i niezakończonej, usług w toku. Wartość produkcji niezakończonej można wycenić według cen ewidencyjnych tj. na poziomie kosztów planowanych lub normatywnych. Można też wartość tą ustalić na podstawie przeliczenia stopnia zaawansowania produktu w toku w stopniu do produktu gotowego i przeliczyć je na produkty gotowe tzw. przeliczeniowe. Po dokonaniu kalkulacji i wycenie produkcji niezakończonej i zakończonej należy przeksięgować wartość produkcji zakończonej do rozliczenia jako rzeczywiste koszty wytworzenia i w związku z tym przeksięgowuje się je: na konto zespołu 5 „ rozliczenie produkcji”, jeżeli ewidencja wyrobów gotowych oparta jest na stałych cenach ewidencyjnych, na konto zespołu 6 „ wyroby gotowe”, o ile wyroby gotowe przyjmowane są na stan w rzeczywistych kosztach wytworzenia ( taka sytuacja występuje rzadko, na konto zespołu 6 „roboty i usługi” , dotyczy to usług zakończonych lecz dotychczas niesprzedanych. Dokonuje się przeksięgowania w rzeczywistym koszcie wytworzenia, na konto zespołu 7 „nazwa konta zależy od rodzaju produktu”, dotyczy usług zakończonych i wyrobów gotowych sprzedanych wprost z produkcji. Natomiast wartość produkcji niezakończonej najczęściej pozostawia się na koncie „produkcja podstawowa” z okresu sprawozdawczego na okres sprawozdawczy. Jednak na koniec roku obrotowego należy wartość produkcji niezakończonej przeksięgować na konto zapasów w zespole 6 o nazwie „produkty w toku” i w wycenionej wartości będą odzwierciedlone w bilansie Koszty wydziałowe to koszty pośrednie produkcyjne. W ciągu okresów sprawozdawczych księgowane są na koncie w zespole 5 o nazwie „koszty wydziałowe”, na stronie debetowej tego konta. Do kosztów wydziałowych zalicza się koszty zmienne i koszty stałe: koszty zmienne to koszty zależne od rozmiarów produkcji np. energia napędowa maszyn i urządzeń, koszty konserwacji i remontów maszyn i urządzeń, zużycie materiałów na cele ruchu itp.) koszty stałe to koszty pozostające na niezmienionym poziomie mimo wahań rozmiarów produkcji ( amortyzacja maszyn, urządzeń, budynków i budowli, ubezpieczenia rzeczowe, koszty ogrzewania, oświetlenia, utrzymania czystości itp.). Podział kosztów na zmienne i stałe powinno być przez każdą jednostkę dokonywane samodzielnie po dokładnym przeanalizowaniu. Podział ten może być dokonywany metodą księgową lub metodami statystycznymi. Na koniec okresu sprawozdawczego koszty wydziałowe w uzasadnionej części obciążają produkcję podstawową, są przeksięgowywane na konto „produkcji podstawowej”. Koszty wydziałowe uzasadnione to: całość kosztów zmiennych uzasadniona część kosztów stałych, czyli taka wielkość kosztów stałych jaka przypada na jednostkę, rozliczana wskaźnikiem stabilizowanym przy wykorzystaniu normalnych zdolności produkcyjnych. Za normalne zdolności produkcyjne uznaje się przeciętną , zgodną z oczekiwaniami w normalnych warunkach, wielkość produkcji za pewną liczbę okresów czy sezonów. Ustalenie wartości kosztów stałych przypadających na jednostkę wskaźnikiem stabilizowanym wyznaczana jest jeszcze na etapie budżetowania. Rozliczanie stałych kosztów wydziałowych wskaźnikiem stabilizowanym spowoduje, że na koniec okresu sprawozdawczego konto „koszty wydziałowe” może wykazać saldo debetowe, co wskaże na gorsze niż normalne wykorzystanie zdolności produkcyjnych. Saldo to powinno zostać przeksięgowane na konta kosztowe okresu np. na konto w zespole 7 „koszt sprzedanych produktów” lub na konto w zespole 5 „koszty zarządu’ lub na konto w zespole 7 „pozostałe koszty operacyjne” w zależności od rozwiązań ustalonych w jednostce i określonych w planie kont. Etapy obrotu wyrobami gotowymi Obrót środkami trwałymi Ewidencja i wycena majątku trwałego wg przepisów podatkowych Środki trwałe stanowią własność lub współwłasność podatnika, są nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania. Do środków trwałych należą: * budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością * maszyny, urządzenia i środki transportu * inne przedmioty o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok. Środki trwałe należy najpóźniej w momencie przekazania do użytkowania ujmować w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli jednak wartość początkowa środka trwałego nie przekracza 3500 zł, koszt nabycia lub wytworzenia takiego środka trwałego można w miesiącu przekazania do użytkowania zaliczyć jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. Wtedy nie ujmuje się go już w ewidencji. Kwestie dotyczące środków trwałych opisane są zarówno w ustawie pdof jak i pdop – ponieważ opisy są bardzo zbliżone, dla wygody będziemy się posługiwać ustawą pdof (o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ustalanie wartości początkowej środka trwałego nabytego w drodze kupna Jeżeli nabyto środek trwały w drodze kupna, za wartość początkową uważa się cenę jego nabycia. Za cenę nabycia uważa się natomiast kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości nie materialnych i prawnych do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek i prowizji. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. Jeżeli jesteś podatnikiem podatku VAT, kwoty o których mowa powyżej zmniejsza się o kwotę podatku naliczonego (czyli tego, o który pomniejsza swój podatek należny), z wyjątkiem przypadków gdy zgodnie z odrębnymi przepisami nie przysługuje Ci obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Wydatków na zakupiony zestaw nie zaliczysz do kosztów uzyskania przychodu w sposób bezpośredni. W koszty będzie można mógł natomiast zaliczyć co miesiąc pewną część zakupionego zestawu, czyli tzw. odpis amortyzacyjny (amortyzację). Nie wydaje się to zbyt korzystne. Ustalanie wartości początkowej środka trwałego wytworzonego we własnym zakresie Jeśli wytworzyłeś środek trwały we własnym zakresie do wyliczenia wartości początkowej należy ustalić koszt wytworzenia, na który składa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi, inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Ustalanie wartości początkowej środka trwałego nabytego w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób. Do ustalenia wartości tak pozyskanego środka trwałego przyjmuje się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Ustalanie wartości początkowej środka trwałego wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej w postaci aportu. Do ustalenia wartości takich środków trwałych (również wartości niematerialnych i prawnych) przyjmuje się ich wartość ustaloną przez wspólników, nie wyższą jednak niż ich wartość rynkowa w dniu wniesienia aportu. Jeżeli wytworzony środek trwały wymaga montażu, jego wartość początkową należy powiększyć o koszt montażu. Amortyzacja środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych. Ponieważ wydatków na zakup lub wytworzenie środków trwałych nie możemy zaliczyć w koszt jednorazowo i bezpośrednio jeżeli ich wartość początkowa przekracza 3500 zł, ustawodawca dał możliwość zaliczenia ich w koszt na raty – za pomocą tzw. odpisów amortyzacyjnych. Odpisy amortyzacyjne odzwierciedlają również utratę wartości środka trwałego w trakcie używania. Ponieważ środki różnią się przewidywanym okresem zużycia, stosowane są dla nich różne stawki amortyzacyjne. Najprościej sposób naliczania amortyzacji można przedstawić następująco: - w wykazie stawek amortyzacyjnych (jest to załącznik do ustawy o pdof lub pdop) znajdź stawkę dla środka trwałego, który chcesz amortyzować (dla naszych potrzeb przyjmijmy, że wynosi ona 20%) - oblicz roczną kwotę odpisów amortyzacyjnych, która jest iloczynem stawki amortyzacyjnej i wartości początkowej środka trwałego - tak ustaloną kwotę podziel przez dwanaście. W ten sposób otrzymałeś kwotę amortyzacji miesięcznej, która stanowi co miesiąc Twój koszt uzyskania przychodu Ten sposób naliczania odpisów możemy nazwać liniowym – kwoty odpisów w całym okresie amortyzacji nie ulegają zmianie. Odrębnym sposobem jest sposób, który możemy nazwać degresywnym. Opisany jest w art. 22k pdof. Jego zastosowanie jest ograniczone do środków trwałych z grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Rodzajowej Środków Trwałych oraz środków transportu, za wyjątkiem samochodów osobowych, (a samochód osobowy wg definicji ustawy pdof to każdy samochód, który nie posiada homologacji producenta lub importera wymaganej dla samochodów innych niż osobowe oraz którego dopuszczalna ładowność nie przekracza 500 kg). Metoda ta jest trudniejsza rachunkowo, ale korzystniejsza dla podatnika i polega na zastosowaniu amortyzacji z podwyższoną stawką amortyzacyjną. Współczynnik zwiększający nie może przekroczyć 2, a w przypadku używania środków trwałych w zakładzie położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz ustala Rada Ministrów współczynników nie może być wyższy niż 3. Metoda ta zakłada, że środek trwały traci na wartości więcej w pierwszych okresach używania, potem spadek jego wartości jest już mniejszy (chodzi tu zarówno o wartość użytkową jak i finansową). Oto przykład wyliczania amortyzacji metodą degresywną. Amortyzacja używanych i ulepszonych środków trwałych Środki trwałe zaliczane do grupy 3-6 i 8 oraz środki transportu uznaje się za: - używane - jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy, lub - ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej. Budynki i budowle uznaje się za: - używane - jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub - ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Jeżeli po raz pierwszy wprowadzasz do ewidencji środków trwałych środki używane lub ulepszone, możesz samodzielnie ustalić dla nich stawki amortyzacyjne. Obowiązują jednak pewne ograniczenia, dotyczącego minimalnego okresu amortyzacji. Okres amortyzacji nie może być krótszy niż: - dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji: a) 24 miesiące - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł, b) 36 miesięcy - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł, c) 60 miesięcy - w pozostałych przypadkach - dla środków transportu, w tym samochodów osobowych, o których mowa w art. 23 ust. 3a 30 miesięcy - dla budynków i budowli - 10 lat, z wyjątkiem budynków wymienionych w poz. 02 i 05 Wykazu stawek amortyzacyjnych, dla których okres ten nie może być krótszy niż 36 miesięcy. Raz przyjęte stawki amortyzacji stosuje się aż do zakończenia amortyzacji. Środki trwałe nie podlegające amortyzacji Amortyzacji nie podlegają: - grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów - budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu - dzieła sztuki i eksponaty muzealne - wartość firmy, jeżeli wartość ta nie powstała w skutek nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze: a) kupna, b) przyjęcia do odpłatnego korzystania, a przyjęte składniki majątku, zgodnie z odrębnymi przepisami są zaliczane do składników majątku używającego - składniki majątku, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której te składniki były używane, w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności Należy również pamiętać, że nie można dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, które są niesprawne. Jeżeli w trakcie używania środka nastąpiła konieczność wycofania go z eksploatacji np. na jeden pełny miesiąc, w tym miesiącu nie dokonuje się odpisu amortyzacyjnego. Indywidualne podwyższanie i obniżanie stawek amortyzacyjnych Ustawa daje możliwość indywidualnego kształtowania stawek amortyzacyjnych, oczywiście przy zachowaniu odpowiednich reguł. I tak: podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki możesz podwyższać: - dla budynków i budowli używanych w warunkach: a) pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2, b) złych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4 - dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej - przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4 - dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) wydanej na podstawie odrębnych przepisów, zwanej dalej "Klasyfikacją", poddanych szybkiemu postępowi technicznemu - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0. W razie wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek, o których mowa w pkt. 1 i 2, stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany. Rozrachunki z pracownikami Najczęściej stosowaną podstawą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę – reguluje Kodeks Pracy .Umowy te mogą być zawarte na : - czas próbny , - czas określony , - czas wykonania określonej pracy - czas nieokreślony Umowy cywilno – prawne Umowa o pracę regulowana przez kodeks pracy Tabela 1 . Składki ubezpieczenia społecznego przy umowach o pracy Rodzaj ubezpieczenia Finansuje pracodawca Finansuje pracownik Ubezpieczenie emerytalne 9,76% 9,76% Ubezpieczenie rentowe 4,50% 1,50% Ubezpieczenie chorobowe 2,45% Ubezpieczenie zdrowotne 9% (7,75% z podatku) Ubezpieczenie wypadkowe* 0,67% do 3,33% Fundusz Pracy 2,45% Fundusz Gwarant. Św. Pracow. 0,10 Składki na ubezpieczenia społeczne Jak wynika z prawa i przedstawionej tabeli składki ubezpieczenia społecznego zostały podzielone pomiędzy pracownika i pracodawcę . Składki finansowane przez pracodawcę stanowią koszt tego pracodawcy. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne ,rentowe nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30 – krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej . Chorobowe Wypadkowe nie ma ograniczeń Fundusz Pracy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych W 2011 r. roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tj. . 100700,-,- zł .Po przekroczeniu tej kwoty przez ubezpieczonego płatnik powinien zaprzestać obliczania i przekazywania składki na te ubezpieczenia. Nadal potrąca składki na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe. Okres nie opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia limitu traktuje się jako okres ubezpieczenia. Wszystkie premie bez względu na ich rozdaj zaliczane są do świadczeń ze stosunku pracy . Dlatego odprowadza się od nich jako od przychodu ze stosunku pracy składki na ubezpieczenia społeczne oraz podatek .Nagrody rzeczowe - pracodawca może nagrodzić pracownika za wyjątkowe osiągnięcia w pracy nie tylko premią i nagrodą pieniężną , lecz także nagrodą rzeczową . Może to być zegarek , neseser , telefon komórkowy , notes menedżerski , wycieczka itp. Wartość wszystkich nagród stanowi przychód ze stosunku pracy , od którego odprowadza się podatek .W miesiącu , w którym pracownik otrzyma nagrodę dolicza się jej wartość do pozostałych przychodów uzyskanych w danym miesiącu z tytułu wykonywanej pracy i od łącznej kwoty nalicza się składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy . Często obok wynagrodzenia zasadniczego pracodawca wypłaca dodatki funkcyjne . Stanowią one za przyjęcie odpowiedzialności związanej z zajmowanym stanowiskiem kierowniczym ..Przykładem są dodatki dla głównych księgowych , kierowników itp. . Dodatek taki jest uzależniony od stanowiska i przeważnie określany jest już w umowie o pracę . Innym popularnym dodatkiem jest dodatek stażowy wypłacany co miesiąc jako nagroda za przepracowane lata . Dodatek za wysługę lat (tzw. stażowe) przysługuje pracownikom po przepracowaniu pewnego okresu czasu. O tym, czy dodatek ten przysługuje pracownikom za dni, kiedy są w pracy czy również za czas pobierania wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku z ZUS decydują umowa o pracę lub regulamin wynagradzania obowiązujący u pracodawcy. Umowa zlecenie jest jedną z umów zawieranych na czas określonych, które dodatkowo oznaczają produkt czy usługę, którą pracownik musi wykonać. Umowa zlecenie została uregulowana w art. 734 - 751 Kodeksu Cywilnego i według znajdującego się tam zapisu polega na tym, że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonych czynności dla dającego zlecenie, za których ostatecznie efekt nie jest odpowiedzialny (odmiennie od umowy o dzieło, która jest tzw. umową rezultatu). Umowa zlecenie może być zależnie od woli stron, umową odpłatną lub nieodpłatną. Może się tak zdarzyć, iż ani z umowy, ani z okoliczności nie będzie jasno wynikało, że przyjmujący zlecenie ma je wykonać nieodpłatnie, wobec takiej sytuacji za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie .Zazwyczaj przyjmuje się, że wykonawca zlecenia musi wykonać czynność, do której się zobowiązał, osobiście. Jednakże tu, w odróżnieniu od umowy o prace dopuszcza się wykonania zlecenia przez osobę trzecią zastępcę. Umowa zlecenia może być w każdej chwili wypowiedziana przez każdą ze stron. Jeżeli czyni to dający zlecenie powinien zwrócić poniesione przez drugą stronę wydatki, a w razie odpłatnego zlecenia uiścić odpowiednią część wynagrodzenia. Jeżeli umowę wypowiada przyjmujący zlecenie odpłatne, bez ważnego powodu, odpowiada wobec drugiej strony za powstałą z tego tytułu szkodę. JAKI PODATEK ? W przypadku umowy zlecenie sprawa podatku dochodowego została rozstrzygnięta w następujący sposób . Oznacza to, że najpierw jest pobierana zaliczka na podatek dochodowy w wysokości 18% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu. Łącznie koszy te wynoszą 20% uzyskanego przychodu, choć mogą wrosnąć w przypadku korzystania przez zleceniobiorcę z praw autorskich i praw pokrewnych, tzn. gdy konkretne zlecenie ma charakter działalności twórczej. Co ze składkami ZUS ? Przy umowach zlecenia następuje zbieżność ubezpieczeń . Jest to uzależnione od tego , czy zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom z innego tytułu .Można to przyporządkować w następujący sposób : Jeżeli jest to jedyne zatrudnienie to : Obowiązkowo podlega – ubezpieczeniu emerytalnemu - ubezpieczeniu rentowemu - ubezpieczeniu zdrowotnemu - ubezpieczeniu wypadkowemu , jeżeli wykonują pracę w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy Dobrowolnie podlega – ubezpieczeniu chorobowemu . Jeżeli jest to zatrudnienie w tym samym zakładzie co ze stosunku pracy to: Sumuje się wynagrodzenie z umowy o pracę i wynagrodzenie z umowy zlecenie i odprowadza się składki tak jak przy umowie o pracę ze stosunku pracy . Jeżeli jest to zatrudnienie z pracownikiem innego pracodawcy to: W przypadku , kiedy wynagrodzenie ze stosunku jest wyższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia to: Dobrowolnie podlega – ubezpieczeniu emerytalnemu - ubezpieczeniu rentowemu Obowiązkowo podlega - ubezpieczeniu zdrowotnemu - ubezpieczeniu wypadkowemu ,jeżeli przystąpi do ubezpieczeń dobrowolnych i praca wykonywana jest w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalno ści zleceniodawcy . Ubezpieczeniu chorobowemu nie podlegają . W przypadku , kiedy wynagrodzenie ze stosunku pracy jest niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia ( pracuje na część etatu ) to: Obowiązkowo podlega ubezpieczeniom tak jak by było to jego jedyne zatrudnienie . Natomiast zatrudnienie na umowę zlecenie uczniów gimnazjów , szkół ponadgimnazjalnych , szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu . Oznacza to , że nie zgłasza się takiej osoby do ubezpieczeń . Jeżeli składki na ubezpieczenie emerytalne , rentowe obowiązkowe to pracodawca opłaca składki na Fundusz pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych . Jeżeli nie to nie odprowadza składek z w/w tytułów. Składki na Fundusz Pracy nie trzeba odprowadzać , gdy wynagrodzenie wypłacone pracownikowi czy zleceniobiorcy w przeliczeniu na pełny miesiąc jest niższe niż płaca minimalna . Należy jednak opłacać , gdy dochód zsumowany z dwóch lub więcej źródeł osiąga lub przekracza wysokość płacy minimalnej Jest to jeden z tych szczególnych typów umowy (podobnie jak umowa zlecenia), w związku z którą pracodawca nie jest zobowiązany kodeksem pracy do urlopów, odpraw, zasiłków itp. Dlatego też pracodawcy wybierają często tego typu umowę niż inne. Umowa o dzieło została uregulowana w art. 627 - 646 K.C.Poprzez zawarcie tej umowy wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, to znaczy zobowiązuje się do uzyskania pewnego wyniku swoich działań, a zamawiający, czyli pracodawca, do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie. Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie, choć nie koniecznie kwotowo, zamiast tego mogą znaleźć się tam wskazówki do określenia wynagrodzenia po zakończeniu pracy, wskazówki te miałyby określić, czego spodziewa się zamawiający i za co mógłby zapłacić wyższe wynagrodzenie, a co będzie odpowiadało za to, że wykonawca otrzyma znacznie niższe wynagrodzenie. Wszystko zależy od poniesionych nakładów, czasu pracy, a także chęci zamawiającego (bądź często desperacji, w której zgodzi się zapłacić nawet bardzo wysoką cenę za dobrze wykonane i niezbędne mu w danej chwili dzieło). Zazwyczaj im relatywnie krótszy czas na wykonanie zadania, tym wyższewynagrodzenie. Wykonawca powinien wykonać dzieło zgodnie ze sposobem i terminem określonym w umowie. W przeciwnym wypadku zamawiający ma prawo wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonania dzieła i wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić, bądź powierzyć wykonanie poprawek, albo dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt przyjmującego zamówienie - wykonawcy. A CO Z US I ZUS? W przypadku tejże umowy obowiązuje opłacenie podatku dochodowego przez zleceniodawcę. Jest on podzielony na zaliczkę na podatek dochodowy, którą pobiera się w wysokości 18% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów. Łącznie koszty tegoż podatku wynoszą 20% uzyskanego przychodu, choć mogą wzrosnąć w przypadku korzystania przez wykonującego zlecenie z praw autorskich i praw pokrewnych (w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych), tzn. gdy konkretne dzieło ma charakter działalności twórczej tj 50% . Umowa ta nie jest objęta ubezpieczeniem społecznym, jeżeli zostaje zawarta z innym podmiotem niż pracodawca albo, lub gdy umowa ta jest jedynym źródłem dochodu. Jeżeli jednak zawarto umowę o dzieło z pracodawcą z którym pracownik pozostaje w stosunku pracy to sumuje się wynagrodzenie z umowy o pracę i wynagrodzenie z umowy o dzieło i od łącznej kwoty odprowadza się składki tak jak przy umowie ze stosunku pracy . Można więc podsumować, iż zazwyczaj nie odprowadza się od umów o dzieło składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) i zdrowotne. Z jednym wyjątkiem - składki te płaci się od umów o dzieło zawartych z własnym pracownikiem. Tylko umowy o dzieło zawarte z własnym pracodawcą pociągają za sobą obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Umowa o dzieło, której nie towarzyszy umowa o pracę z tym samym podmiotem, nie jest tytułem ubezpieczenia społecznego. Ustalanie Wyniku Finansowego Wynik finansowy realizowany jest przez proces sprzedaży i stąd ewidencja tego procesu jest podporządkowana przygotowaniu do właściwego obliczenia wyniku finansowego . Podstawowymi czynnikami kształtującymi wynik finansowy jednostki gospodarczej są przychody ze sprzedaży i koszty ich uzyskania związane z działalnością . Zespołem kont odzwierciedlającym te elementy jest zespół 7 planu kont . Konta w tym zespole ustawione są „parami” – jedno wskazuje przychody , a drugie koszty uzyskania przychodów . Powstanie przychodów odzwierciedlone jest na kontach sprzedaży zespołu 7 po stronie creditowej , natomiast powstanie kosztów jako przeciwstawne przychodom i rejestrowane jest po stronie debetowej . Zaksięgowane koszty i przychody w efekcie są przeksięgowane na wynik finansowy . Wynik finansowy netto składa się zgodnie z ustawą o rachunkowości z kosztów i przychodów wpływających na wynik finansowy takich jak : przychody i koszty zwykłej działalności operacyjnej pozostałe przychody i koszty, przychody i koszty finansowe zyski i straty nadzwyczajne Wyodrębnienie grup przychodów i kosztów stanowi podstawę ustalania wyników z różnych zakresów działalności: wynik ze sprzedaży wynik z działalności operacyjnej wynik z działalności gospodarczej wynik brutto Na wynik ze sprzedaży składają się przychody ze sprzedaży produktów , materiałów , towarów pomniejszone o koszty podstawowej działalności gospodarczej zarejestrowanych na kontach zespołu 4 , 5 , 7 w zależności od wariantu ustalania wyniku finansowego ( zostanie omówione w dalszej części opracowania ) . Wynik ten zostaje skorygowany o przychody i koszty pozostałej działalności operacyjnej . Te koszty i przychody nie stanowią wprawdzie zasadniczego przedmiotu działalności jednostki , ale występują obok tej działalności np. upłynnianie zbędnych aktywów trwałych , konsekwencje niedotrzymania warunków umów , kary , odszkodowania , rezerwy na przewidywane zobowiązania , rozwiązywanie tych rezerw , odpisy aktualizujące i inne nie będące w zakresie działalności podstawowej . Grupę pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych cechuje różnorodność tytułów ich powstania. Zgromadzone koszty i przychody są przeksięgowywane na wynik finansowy .Po przeksięgowaniu tworzą wynik z działalności operacyjnej . Działalność jednostek gospodarczych łączy w sobie różne formy działań , które między innymi realizują tzw. operacje finansowe . Wynik z operacji finansowej stanowi różnica miedzy przychodami finansowymi , a kosztami finansowymi. Operacje finansowe to takie działania jednostek gospodarczych , które dotyczą aktywów finansowych np. dywidendy i udziały w zyskach , odsetki , obrót inwestycjami ( w rozumieniu ustawy o rachunkowości ) , różnice kursowe i inne związane z finansami . Wynik z działalności operacyjnej skorygowany o wynik z działalności finansowej tworzy wynik z działalności gospodarczej . Ponadto poza działalnością gospodarczą mogą w jednostce wystąpić zdarzenia trudne do przewidzenia i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia , są to straty i zyski nadzwyczajne .Jednostka powinna w zakładowym planie kont wskazać , jakie zdarzenia będą traktowane jako nadzwyczajne . Można do takich zdarzeń zaliczyć np. skutki finansowe zdarzeń losowych - powodzi , pożaru , kradzieży itp. , a także wartość usług obcych , zużytych materiałów związanych z usuwaniem szkód losowych , jednak jest to uzależnione od wyboru przez jednostkę .Wynik zdarzeń nadzwyczajnych stanowi różnice między zyskami nadzwyczajnymi a stratami nadzwyczajnymi. Do kwoty wyniku finansowego dochodzi więc się etapowo - wynik na działalności gospodarczej koryguje się o wynik zdarzeń nadzwyczajnych – uzyskując wynik brutto. Wynik brutto pomniejsza się o podatek dochodowy ( jeżeli taki występuje ) i pozostałe obciążenia wyniku otrzymując wynik netto. Wynik finansowy przedstawiony jest jako różnica między osiągniętymi przychodami ,a poniesionymi kosztami .Księgowo wynik finansowy ustala się : na koniec roku obrotowego na koniec działalności na moment zmiany formy prawnej Rachunkowo wynik finansowy może być ustalany częściej np. dla celów podatkowych , czy dla celów sprawozdawczych dla GUS .Sprawozdaniem odzwierciedlającym wynik finansowy jest rachunek zysków i strat . Wynik finansowy jak i sprawozdanie dla jednostek może być sporządzane dwoma metodami : wariantem porównawczym , wariantem kalkulacyjnym . Wybór wariantu zależy od wybranego wariantu prowadzenia ewidencji kosztów działalności podstawowej : jednostki prowadzące ewidencje kosztów działalności podstawowej tylko w układzie rodzajowym , muszą wybrać wariant porównawczy , jednostki prowadzące ewidencje kosztów działalności podstawowej tylko w zespole 5 , muszą wybrać wariant kalkulacyjny , jednostki prowadzące pełny rachunek kosztów , mogą wybrać jeden z tych wariantów , określając swój wybór w planie kont i polityce rachunkowości . Jeżeli wybór wariantu zależy od prowadzenia kosztów działalności podstawowej , to różnice między wariantami muszą dotyczyć właśnie tych kosztów .Stąd różnice między wariantem porównawczym ,a wariantem kalkulacyjnym dotyczą tego ,iż na wynik finansowy księgowane są następujące koszty , co obrazuje rysunek 1. Rysunek 1. Różnice w księgowaniach wyniku finansowego między wariantami . WF Wynik finansowy na Wariant Porównawczy koszty układu rodzajowego koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby zmiana stanu produktów na Wariant Kalkulacyjny koszt wytworzenia sprzedanych produktów koszty sprzedaży (produktów) koszty zarządu koszty handlowe W sprawozdaniu rachunek zysków i strat wykazywane są w pozycji koszty sprzedaży czyli łącznie z kosztami sprzedaży produktów Istota zmiany stanu produktów dotyczy kosztów układu rodzajowego i ich wykazania na wyniku finansowym . Na wynik finansowy w wariancie porównawczym są przeksięgowane koszty układu rodzajowego , czyli koszty całej działalności (obejmują one koszty produktów sprzedanych , koszty produktów zakończonych , ale niesprzedanych , koszty produkcji niezakończonej oraz koszty rozliczeń w czasie ) . Osiągane przychody przez jednostkę dotyczą tylko produktów sprzedanych . Ustalając wynik należy porównywać przychody ze sprzedaży z kosztami uzyskania przypadającymi na te produkty sprzedane . Oznacza to , że koszty ( rodzajowe ) przyjęte do obliczeń wyniku finansowego wymagają skorygowania o koszty produktów , które nie stały się kosztami uzyskania przychodów .Koszty te dotyczą : produktów zakończonych , ale nie sprzedanych , czyli zapasów wyrobów gotowych , produktów w toku ( niezakończonych ) rozliczeń kosztów w czasie ( międzyokresowych rozliczeń kosztów ) Rolę taką spełnia zmiana stanu produktów , która ustalana jest na koncie „rozliczenie kosztów” . W ciągu roku obrotowego na koncie „rozliczenie kosztów” 490 księgowane są po stronie creditowej koszty ponoszone w tym roku . Na koniec roku obrotowego w celu wyeliminowania kosztów , które nie stały się kosztami uzyskania przychodów w roku obrotowym zostają przeksięgowane na stronę debetowa konta „rozliczenie kosztów” : koszt sprzedanych produktów , koszty sprzedaży produktów , koszty handlowe , koszty zarządu . W związku z takim przeksięgowaniem na koncie „rozliczenie kosztów” 490 , może wystąpić saldo : creditowe (ct ) wskazujące zwiększenie stanu produktów , czyli kosztów poniesionych było więcej niż rozliczonych w danym roku . Oznacza to , iż część kosztów „osiadła” na wyrobach gotowych , na produktach w toku , na międzyokresowych rozliczeniach kosztów , debetowe (dt ) wskazujące zmniejszenie stanu produktów ,czyli kosztów rozliczonych , kosztów które stały się kosztami uzyskania było więcej niż kosztów poniesionych w danym roku obrotowym . Oznacza to , iż rozliczono w tym roku koszty „osiadłe „ w poprzednich latach na wyrobach gotowych , na produktach w toku ,na międzyokresowych rozliczeniach kosztów , saldo może nie wystąpić , chociaż taka sytuacja zdarza się rzadko . Zadanie Podane elementy wykorzystaj do ustalenia WF : -Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów Ct 200,- Materiały 10 000,- Koszty ukł. Rodzajowego 48 000,- Rozliczenie kosztów zakupu 180,- Rozliczenie kosztów 48 000,- Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów DT 3500,- Koszty handlowe 10 000,- Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych 100 000,- Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych 70 000,- Koszty zarządu 10 000,- - Koszty finansowe 1 200,- Przychody finansowe 10 800,- Przychody ze sprzedaży towarów 51 000,- Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu 23 000,Ustalić Wynik finansowy metodą kalkulacyjnego rachunku wyników . Ustalić wartość podatku dochodowego od osób prawnych ( 19%). Zadanie Jednostka na koniec roku wykazała następujące wielkości kształtujące wynik finansowy : - Koszt sprzedanych produktów 400 000,- w tym koszty sprzedaży 20 000,- ; koszty zarządu 60 000,-) - Przychody ze sprzedaży produktów 600 000,- pozostałe koszty operacyjne 40 000,- pozostałe przychody operacyjne 45 000,- zmniejszenie stanu produktów 40 000,Ustalić koszty wg rodzaju i ustalić wynik finansowy wg wariantu porównawczego rachunku wyników . Ustalić wartość podatku dochodowego . Zadanie Podane elementy wykorzystaj do ustalenia WF : - Koszty wg rodzaju 15 000,- Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 16 000,- Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych 25 000,- Koszty zarządu 2 000,- Koszty sprzedaży 1 000,- Rozrachunki z tyt. Podatku od towarów i usług 2 000,- Koszty finansowe 12 000,- Przychody finansowe 12 000,- zyski nadzwyczajne 7 000,- Kapitał akcyjny 500 000,- straty nadzwyczajne 3 000,- należności od odbiorców 2 000,- materiały 3 000,- rozliczenie kosztów 15 000,Ustalić Wynik finansowy metoda porównawczego rachunku wyników oraz kalkulacyjnego rachunku wyników . Ustalić wartość podatku dochodowego od osób prawnych ( 19%). Zadanie Stan zapisany na kontach zespołu 4 to 100 000,- , z czego 40 000,- to koszty podstawowej działalności,30 000,- koszty wydziałowe , koszty sprzedaży to 5 000,-, koszty zarządu 15 000,-, koszty rozliczane w czasie to 10 000,- , z czego na bieżący okres przypada 6 000,w tym 3 000,- to koszty wydziałowe , a koszty zarządu 3 000,-. Do magazynu wyrobów gotowych przyjęto wyroby gotowe na kwotę 60 000,- w planowanym koszcie wytworzenia ( rzeczywisty koszt wytworzenia ustalono na 60 000,- także ).Wyroby gotowe sprzedano , osiągając kwotę 30 000,- , natomiast koszt wytworzenia tych wyrobów to 20 000,- . - pozostałe koszty operacyjne 10 000,- pozostałe przychody operacyjne 20 000,Jednostka prowadzi pełny rachunek kosztów .Ustalić Wynik finansowy metoda porównawczego rachunku wyników oraz kalkulacyjnego rachunku wyników . Ustalić wartość podatku dochodowego od osób prawnych ( 19%). REZERWY na zobowiązania i straty Nieodłączny elementem każdej działalności gospodarczej jest ryzyko i niepewność. Zatem ryzyko, jego istota, definicja i inne związane z tym problemy takie jak: identyfikacja, klasyfikacja, porządkowanie, pomiar są przedmiotem zainteresowania wielu dyscyplin naukowych ryzyko jest definiowane w odmienny sposób, niż ma wykrystalizowanych jednolitych poglądów w kwestiach pojęciowych. W języku potocznym używa się terminów: ryzyko, hazard, niebezpieczeństwo, zamiennie traktując je jako pojęcia równoznaczne. W języku naukowym utożsamianie tych pojęć uznano za błędne. Ryzyko jest pojęciem szerszym, a niebezpieczeństwo i hazard stanowią jedynie elementy ryzyka wpływające na jego wielkość i natężenie. Poprzez pojęcie rezerw, należy rozumieć każdą wielkość gospodarczą rzeczową lub finansową gromadzoną i świadomie utrzymywaną w celu pokrycia przewidywanych skutków ryzyka, dla zabezpieczenia sprawnego przebiegu podejmowanych przedsięwzięć. Tworzenie rezerw wynika przede wszystkim w związku z problemami występowania ryzyka w działalności podmiotów gospodarczych. Rezerwy spełniają funkcje ograniczające i zabezpieczające. Ustawa o rachunkowości w art. 3 ust. 1 pkt 21 zgodnie z MSR 37 § uznaje, iż rezerwy to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. W związku z tym rezerwy stanowią zobowiązania, a nie osobny element sprawozdania finansowego. Rezerwy można oddzielić od pozostałych zobowiązań takich jak zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów ze względu na niepewność co do terminu poniesienia lub kwoty przyszłych wydatków. Zgodnie z UR i MSR 37 rezerwa powinna zostać utworzona wówczas, gdy spełnione są równocześnie trzy następujące warunki: istnieje obowiązek, którego wykonanie spowoduje przekazanie korzyści ekonomicznych powstają wyłącznie w wyniku zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości w większości przypadków, jednostka gospodarcza potrafi oszacować kwotę Zróżnicowanie rezerw w zależności od celu i sposobu ich tworzenia oraz sposobu wykazywania w sprawozdaniu finansowym jest powodem ich klasyfikacji . Rezerwy w rachunkowości można podzielić na: rezerwy zasilające kapitał własny stanowiące jego element, w ramach których wydziela się rezerwy kapitałowe rezerwy będące elementem kapitału obcego, wśród których wyróżnia się: rezerwy na przewidywane zobowiązania i straty rezerwy na koszty tworzone w efekcie biernych rozliczeń międzyokresowych ( na mocy ostatniej nowelizacji ustawy 1Art.39.ust.2 pkt. 2 został uzupełniony o przyszłe świadczenia na rzecz pracowników , w tym świadczenia emerytalne , dodano równocześnie ust. 2a , który wskazuje , że omówione świadczenia - zobowiązania należy wykazać w bilansie jako rezerwy na zobowiązania . Szczegółową klasyfikację rezerw przedstawia rysunek 1. REZERWY BILANS0WE Grupa A Kapitałowe Rys.1. Klasyfikacja rezerw Źródło: opracowanie własne Grupa B Na zobowiązania i straty Rozliczenia międzyokresowe bierne Harmonizując zasady rachunkowości z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości wyspecyfikowano w ustawie o rachunkowości katalog dopuszczalnych rezerw, tworzonych zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny. Są to zgodnie z UR - - art. 35d ust. 1 pkt 1 – rezerwy na straty z operacji gospodarczych, art. 35d ust. 1 pkt 2 – rezerwy na restrukturyzację art. 37 ust. 5 – rezerwy na odroczony podatek dochodowy, art. 39 ust. 2 pkt 2 – rezerwy na prawdopodobne zobowiązania oraz na koszty przyszłych okresów, w tym na rzecz pracowników z tyt. świadczeń emerytalnych (rozliczenia międzyokresowe kosztów), art.. 29 ust. 1, 2, – rezerwy z tytułu nie kontynuowania działalności, Szczegółowy podział rezerw zgodnie z UR przedstawia rysunek 2. 1 Ustawa z 18.03.2008r. o zmianie ustawy o rachunkowości ( Dz.U. nr 63,poz.393). REZERWY Na zobowiązania KAPITAŁOWE Kapitał zapasowy Kapitał rezerwowy Na przewidywane zobowiązania (straty) Rozliczenia międzyokresowe Rys. 2 . Klasyfikacja rezerw Źródło: opracowanie własne Rezerwy są istotnym elementem polityki bilansowej. Rachunkowość cechuje rozbudowany system rezerw tworzonych na różne cele i tytuły. Jednakże prawo podatkowe w obszarze rezerw prezentuje całkiem odmienne postanowienia. Rezerwy kapitałowe wykazywane w grupie A pasywów, odzwierciedlające zabezpieczenia jednostki przed nadmierną dystrybucją wyniku finansowego oraz będące zabezpieczeniem jednostki na lata „chude”, czy wzmocnienie pozycji. Rezerwy kapitałowe powstają poza unormowaniami ustawy o rachunkowości, gdyż ustawa nie reguluje finansowo-statutowych zagadnień tworzenia i funkcjonowania podmiotów gospodarczych. Zagadnienia te normują odrębne przepisy do których zaliczyć można między innymi Kodeks Spółek Handlowych. Jedynie, rezerwy kapitałowe związane z aktualizacją wyceny środków trwałych uwzględniają przepisy ustawy o rachunkowości. Co do rezerw kapitałowych nie istnieje obowiązek zwrotu wobec osób trzecich. Są tworzone w szczególności z: premii (agido) ze sprzedaży akcji po cenie emisyjnej wyższej od jej wartości nominalnej, dopłaty do kapitału własnego wniesione przez właścicieli podmiotu gospodarczego w celu pokrycia strat lub tzw. żądania kapitału dodatkowego, część zysku po opodatkowaniu nakazana prawem lub oparte na statucie jednostki gospodarczej traktowane jako przymusowe lub dobrowolne tezauryzacje zysku, wynik aktualizacji wyceny aktywów trwałych w przypadku ich wartości księgowej. Zróżnicowanie sposobów tworzenia rezerw kapitałowych ilustruje rysunek 3. REZERWY KAPITAŁOWE Tworzone Premie dopłat Zysku aktualizacji emisyjne wspólników netto wyceny Rys.3 . Tworzenie rezerw kapitałowych Źródło: opracowanie własne aktywów Rezerwy kapitałowe są rezerwami obligatoryjnymi, ich wysokośćtrwałych jest określona na podstawie przepisów ustawowych, statutowych lub uchwał zgromadzeń właścicieli jednostki gospodarczej. Rezerwy na przewidywane zobowiązania i straty z operacji w toku wykazywane są w grupie B pasywów. Są to rezerwy stanowiące element grupy kapitałów obcych . Ujmuje się je w księgach jedynie w przypadku posiadania wiarygodnego dowodu oraz jeśli oszacowanie straty jest możliwe. Należy zebrać wszystkie długi przedsiębiorstwa, nawet jeśli nie zostały one jeszcze zatwierdzone prawnie, a jedynie zostały spowodowane działaniami gospodarczymi. Dlatego należy tworzyć rezerwy na niepewne zobowiązania, jeśli istnieje przymus świadczenia wobec osób trzecich. Do rezerw tych należą: – rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne – rezerwy z tyt. Podatku dochodowego odroczonego – pozostałe rezerwy Przykładowo, należy utworzyć rezerwę jeśli: przedsiębiorstwo udzieliło innemu podmiotowi gwarancji kredytowych, a aktualna sytuacja tego podmiotu jest niepewna indosowanych oraz dyskontowanych weksli obcych toczy się postępowanie sądowe, jeśli w jego efekcie można oczekiwać uszczuplenia majątkowego i finansowego jednostki (np. z powodu reklamacji, dochodzonych kar, odszkodowań itp.) zaplanowany i kontrolowany przez kierownictwo jednostki program restrukturyzacyjny, jeżeli na postawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań . Rezerwy na przewidywane zobowiązania i straty z operacji gospodarczych zalicza się pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych, w zależności od obszaru działalności jakiego dotyczy ryzyko .Wykorzystanie rezerwy na zobowiązania i straty następuje z chwilą przekształcenia się przewidywanego ryzyka w pewność. Rezerwy zbędne, w przypadku niezrealizowania się ryzyka lub zrealizowania się ryzyka w niższej kwocie należy rozwiązać zgodnie z art.35d ust.4 ustawy o rachunkowości . Rozwiązanie rezerw zbędnych powinno nastąpić nie później niż na dzień bilansowy. Rezerwy na przewidywane zobowiązania i straty z operacji gospodarczych zalicza się pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych, w zależności od obszaru działalności jakiego dotyczy ryzyko. Tworzenie rezerw na zobowiązania i straty przedstawia rysunek 4. REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA I STRATY Obciążające wynik finansowy poprzez Pozostałe Koszty koszty podatek finansowe operacyjne Rys. 4.Tworzenie rezerw na zobowiązania i straty dochodowywłasne Źródło: opracowanie Odroczony Straty nadzwyczajne Szczególną rezerwę w grupie rezerw na przewidywane zobowiązania i straty stanowi w polskim prawie bilansowym rezerwa na odroczony podatek dochodowy. Kolejnymi rezerwami w grupie rezerw na przewidywane zobowiązania i straty nie wynikającymi wprost z zapisów w ustawie, lecz wynikającymi z układu bilansu są rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne. Konieczność tworzenia tego typu rezerw wynika z zastosowania art. 39 ust. 2pkt2 znowelizowanej ustawy o rachunkowości
