Struktura i pochodzenie Układu Słonecznego • • • • Układ Słoneczny jest układem ciał astronomicznych znajdujących się pod dominującym wpływem pola grawitacyjnego Słońca, związanych wspólnym pochodzeniem. Składa się ze Słońca, dziewięciu planet, naturalnych satelitów (księżyców) planet, planetoid, komet, ciał meteorowych oraz pyłu i gazu międzyplanetarnego. Słońce zawiera w sobie 99,866% masy zawartej w ciałach Układu Słonecznego (bez gazu i pyłu międzygwiezdnego). Układ planetarny uformował się przed około piecioma miliardami lat, najprawdopodobniej z tego samego obłoku gazowo -pyłowego, z którego powstało Słońce, w procesie tzw. akrecji. Polegał on na tym, że pośrodku obłoku gaz kurczył się szybciej niż w jego zewnętrznych warstwach, dzięki czemu doszło do utworzenia się ciała centralnego (proto-Słońca), otoczonego gazowo -pyłowym dyskiem. Kurczenie się praobłoku nastąpiło prawdopodobnie na skutek wybuchu w bezpośrednim sąsiedztwie gwiazdy Supernowej. Stopniowo w dysku gazowo -pyłowym tworzyły się tzw. agregaty, wychwytujące i przyłączające do siebie coraz więcej cząstek, aż wreszcie doszło do fragmentacji zewnętrznej części obłoku oraz kondensacji materii wokół tzw.planetozymali, wskutek czego wykształciły się oddzielne planety. Różne warunki powstawania sprawiły, że obecnie mamy dwie wyraźnie różne grupy planet: zewnętrzne - typu jowiszowego i wewnętrzne - typu ziemskiego. Promień Układu Słonecznego, łącznie z tzw. obłokiem Oorta (hipotetyczną otoczką Układu zawierającą setki miliardów lodowo -kamiennych obiektów) wynosi ok. 200 000 jednostek astronomicznych(średnich odległości Ziemi do Słońca), to jest około 29.92 biliona kilometrów. Dostępna dotychczasowym obserwacjom część Układu (tj. do orbity Plutona) ma promień około 40 j.a. Orbity planet są praktycznie współpłaszczyznowe (najsilniej, o 17°08' względem płaszczyzny orbity Ziemi, nachylona jest orbita Plutona, pozostałe nachylenia wynoszą od 0°46' dla Urana do nieco ponad 7° dla Merkurego) i tylko nieznacznie odbiegają od orbit kolistych (najsilniej ekscentryczne są orbity Merkurego i Plutona). Orbity planetoid, a szczególnie komet, są bardziej zróżnicowane. Planetoidy poruszają się po orbitach eliptycznych wokół Słońca, głównie w pasie leżącym pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Komety, których źródłem jest prawdopodobnie wspomniany obłok Oorta, poruszają się po wydłużonych elipsach, czasem nieodróżnialnych od parabol. GALERIA ZDJĘĆ PLANETY Ziemia jest mała planeta, jedna z dziewięciu krążących wokół Słońca, jednej ze 100 miliardów gwiazd w naszej galaktyce. Cała dziewiątka porusza się dookoła Słońca, trzymana siłą jego grawitacji. Prawie wszystkie planety mają księżyce, wędrujace wokół nich po własciwych orbitach. Słońce, planety i ich księżyce, a także wiele mniejszych obiektów i ciał niebieskich, głównie asteroidów i komet, wszystkie razem tworzą Układ Słoneczny. Cztery planety krążące najbliżej Słońca, mianowicie: Merkury, Wenus, Ziemia i Mars - w takiej kolejności ich orbity oddalają się od naszej gwiazdy - maja podobne cechy. Tę czwórkę przyjęto więc nazywać planetami ziemskimi. Są małymi, skalistymi ciałami, o stosunkowo dużej gęstości, nie posiadającymi wcale lub jedynie nieliczne księżyce. Kolejne cztery planety: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun, nazwano planetamigigantami.Mają formę dalece bardziej pierwotną niż ich 4 małe siostry i zbudowane sa przeważnie z gazów. W żadnej z dwóch kategorii nie mieści się Pluton - obiekt najodleglejszy i zarazem najmniejszy. PLANETY UKŁADU SŁONECZNEGO MERKURY Średnia odległość od Słońca: 58 mln km (0,39 odległości Ziemi od Słońca) Długość roku: 0,24 roku ziemskiego Długość dnia: 59 dni ziemskich Średnica: 4878 km (0,38 średnicy Ziemi) Siła ciążenia: 0,37 wartości ziemskiej Księżce: Brak ZDJĘCIA WENUS • Średnia odległość od Słońca: 108 mln km (0,72 odległości Ziemi od Słońca) Długość roku: 0,62 roku ziemskiego Długość dnia: 243 dni ziemskich Średnica: 12 104 km (0,95 średnicy Ziemi) Siła ciążenia: 0,91 wartości ziemskiej Księżce: Brak FOTKI ZIEMIA • Średnia odległość od Słońca: 150 mln km Długość roku: 12 miesięcy Księżce: Jeden Odległość z Ziemi do Księżyca: 384 400 km Średnica Księżyca: 0,27 średnicy Ziemi Siła ciążenia na Księżycu: 0,17 wartości ziemskiej ZDJĘCIA BŁĘKITNEJ PLANETY MARS • • • • • • • • • • Średnia odległość od Słońca:227 940 000km Nachylenie:1,8stp. Mimośród:0.093 Okres gwiazdowy:686,9dni ziemskich Okres obrotu:24,4godz.ziemskich Średnica:6786km Masa (Ziemia=1):0,11 Objętość (Ziemia=1):0,15 Gęstość:3,92g/cm szej. Liczba satelitów:2 ZDJĘCIA JOWISZ Średnia odległość od Słońca:778 340 000km Nachylenie orbity:1,3stp. Mimośród:0,048 Okres gwiazdowy:11,8lat ziemskich Okres obrotu:9,8godz.ziemskich Średnica:142 800km Masa (Ziemia=1):317,89 Objętość (Ziemia=1):1403 Gęstość:1,33g/cm szej. Liczba satelitów: co najmniej 17 ZDJĘCIA SATURN Średnia odległość od Słońca:1 427 010km Nachylenie orbity:2,4stp. Mimośród:0,055 Okres gwiazdowy:29,4lat ziemskich Okres obrotu:10,2godz.ziemskich Średnica:120 000km Masa (Ziemia=1):95,16 Objętość (Ziemia=1):832 Gęstość:0,70g/cm szej. Liczba satelitów :co najmniej:22 ZDJĘCIA URAN Średnia odległość od Słońca:2 869 600 000km Nachylenie orbity:0,7stp. Mimośród:0,047 Okres gwiazdowy:84lata ziemskie Okres obrotu:17,2godz.ziemskich Średnica:51 100km Masa (Ziemia=1):14,52 Objętość (Ziemia=1):63 Gęstość1,27g/cm szej. Liczba satelitów :co najmniej 15 ZDJĘCIA NEPTUN Średnia odległość od Słońca:4 496 700 000km Nachylenie orbity:1,7stp. Mimośród:0,009 Okres gwiazdowy:164,7lat ziemskich Okres obrotu:18,2godz.ziemskich Średnica:48 600km Masa (Ziemia=1):17,25 Objętość (Ziemia=1):55 Gęstość:1,71g/cm szej. Liczba satelitów: co najmniej8 ZDJĘCIA ZDJĘCIA SŁOŃCE • Promień : Ro=6.9599 108m jest 109 razy większy od promienia ziemskiego.Masa :Mo=2 1030kg jest 333000 razy większa od masy Ziemi. Słońce stanowi 99.8% masy całego Układu Planetarnego.Jasność :Lo=3.854 103erg/s.Wiek :4.5 miliarda lat i następne 4.5 miliarda lat spokojnego życia.Objętość :1.412 1027m3. Objętość Słońca jest milion razy większa od objętości Ziemie.Gęstość :Średnia gęstość : 1409kg/m3 (5500kg/m3 dla Ziemi, 1000kg/m3 dla wody) Gęstość wnętrza : 151300kg/m3.Ciśnienie :Ciśnienie w jądrze 2.334 1011barów. Ciśnienie w fotosferze: 10-4barów.Temperatura :Temperatura jądra: 1.557 107K. Temperatura warstwy konwektywnej: 2 106K. Temperatura fotosfery : 5780K. Lecz 3800K dla plam. Temperatura korony: 2 106K. Temperatura chromosfery: od 4300K do 10000K.Odległość :Średnia odległość Ziemia-Słońce: 1UA=1.4959787 1011m. Odległość od centrum Drogi Mlecznej: 28000 lat świetlnych.Okresy rotacji:25 dni na równiku i 37 dni w okolicach biegunów.Wiatr słoneczny :Średnia prędkość wiatru słonecznego wynosi 400km/s. W ciągu sekundy Słońce traci milion ton swojej masy, która jest wyrzucana w postaci wiatru słonecznego (109kg/s).Prędkość :Prędkość Słońca w Drodze Mlecznej wynosi 250km/s. Obiega ono centrum Galaktyki raz na 200 mln. lat.Skład chemiczny:75% masy Słońca stanowi wodór, 24.3% hel a reszta to C, O, Na, Ca, Fe, S, Si.Typ spektralny:G2V (żółta gwiazda z ciągu głównego). ZDJĘCIA KSIĘŻYC Księżyc naturalny satelita Ziemi, średnia odległość od Ziemi wynosi 384 402km, promień-1738km, masa-1/81 masy Ziemi ,przyciąganie jest 6-krotnie mniejsze od ziemskiego, Księżyc obiega Ziemię w czasie 27 dób i tyleż czasu trwa jego obrót dookoła osi, wskutek czego z Ziemi widoczna jest zawsze ta sama część jego powierzchni, praktycznie nie posiada atmosfery, stąd duże wahania temperatury powierzchni-od-160stp. C w nocy do +120stp. C w dzień. Bezpośrednie badania Księżyca umożliwiły połączone z lądowaniem loty kosmiczne załogowe (Apollo11) i bezzałogowe (Łuna), pierwszym człowiekiem który stanął na Księżycu był N. A. Armstrong(21.07.1969) ZDJĘCIA KOMETY GWIAZDY