na lata 2012-2016 opracowywany jest program działań jednakowy
advertisement
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich SZKOLENIA Z ZAKRESU DOSTOSOWANIA GOSPODARSTW ROLNYCH POMORZA I KUJAW DO WYMOGÓW WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI cz. I Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00002-6900-FA1900364/11 KUJAWSKO-POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO w Minikowie KUJAWSKO-POMORSKA IZBA ROLNICZA 1 Program szkolenia – I dzień 1 Wprowadzenie do zagadnienia wzajemnej zgodności 15` Podstawowe pojęcia ułatwiające zrozumienie zagadnień związanych z zasadą wzajemnej zgodności 15` 3 Normy Dobrej Kultury Rolnej zgodnej z ochroną środowiska 45` 2 4 Wymogi wzajemnej zgodności dotyczące ochrony środowiska naturalnego Identyfikacja i rejestracja zwierząt gospodarskich 5 oznakowanych – w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa żywności 45` 30` 2 Program szkolenia – I dzień (kontynuacja) 6 Wymogi z zakresu zdrowia publicznego odnoszące się do produkcji podstawowej w gospodarstwie 75` 7 Wymogi wzajemnej zgodności w zakresie zdrowia zwierząt 30` 8 Wymogi w zakresie zdrowotności roślin. 25` 9 Dobrostan zwierząt 45` 10 System sankcji stosowany w zakresie wymogów wzajemnej zgodności 11 Dyskusja i podsumowanie I dnia szkolenia. 25` 30` 3 Wprowadzenie do zagadnienia wzajemnej zgodności Określeniem wzajemna zgodność (ang. cross compliance) nazwano system uzależniający wypłacanie pełnej wysokości płatności należnych rolnikom w ramach wsparcia bezpośredniego i niektórych działań z programów rozwoju obszarów wiejskich od przestrzegania wskazanych wymogów i norm. Wymogi dotyczą tzw. zarządzania, natomiast normy dobrej kultury rolnej (DKR). 4 Rola dopłat bezpośrednich w kształtowaniu dochodów rolników 5 6 Udział dopłat bezpośrednich w dochodzie z czynników produkcji UE-27 w latach 2007 - 2009 WPR Propozycje zmian WPR na lata 2014 - 2020 Zmiana sposobu naliczania płatności – system płatności podstawowych w miejsce SPS i SAPS. Pewne uproszczenie wymogów i norm wzajemnej zgodności. Stopniowe zmniejszanie różnic w stawkach płatności do hektara w poszczególnych państwach członkowskich. Wprowadzenie dodatkowej płatności (30% pułapu krajowego) za stosowanie praktyk korzystnych dla klimatu i środowiska (utrzymanie TUZ, dywersyfikacja upraw, obszary proekologiczne)– tzw. „zazielenienie”. Ograniczenie wsparcia dla ONW z jednoczesnym wprowadzeniem możliwości zastosowania nowej płatności dla obszarów z naturalnymi ograniczeniami (do 5% pułapu krajowego). 7 WPR Propozycje zmian WPR na lata 2014 – 2020 (c. d.) Podwyższona o 25% stawka płatności dla młodych rolników (do 2% pułapu krajowego). Wprowadzenie systemu dla drobnych producentów rolnych (do wyboru) z płatnością 500 – 1000 € rocznie, z uproszczonym wnioskowaniem, bez obowiązku „zazielenienia”, z łagodniejszymi wymogami wzajemnej zgodności, z możliwością opieki doradczej - do 10% pułapu krajowego. Możliwość zastosowania płatności powiązanych z konkretnymi produktami – do 5 albo 10% pułapu krajowego. Ograniczenie kwoty wsparcia dla największych gospodarstw do kwoty 300 000 € rocznie (oraz w przedziale 250 – 300 tys. o 70%; 200 – 250 tys. o 40%; 150 – 200 tys. o 20%). Wprowadzenie definicji „rolnika czynnego zawodowo” i nowego okresu referencyjnego dla powierzchni kwalifikujących się hektarów w celu ograniczenia liczby beneficjentów i kwoty przeznaczanej na płatności. 8 WP R Propozycje zmian WPR na lata 2014 – 2020 (c. d.) Ograniczenie kwoty wsparcia dla największych gospodarstw do kwoty 300 000 € rocznie (oraz w przedziale 250 – 300 tys. o 70%; 200 – 250 tys. o 40%; 150 – 200 tys. o 20%). Możliwość przesunięcia do puli wykorzystywanej na rozwój obszarów wiejskich do 5 albo 10% kwoty przeznaczonej na płatności (I filar WPR → II filar WPR). Wprowadzenie nowej klauzuli ochronnej w odniesieniu do wszystkich sektorów produkcji – możliwość podejmowania przez komisję Europejską działań nadzwyczajnych. Zakończenie stosowania systemu kwotowania na rynku cukru – 30 września 2015 r. Przeniesienie wsparcie dla organizacji producentów i organizacji międzybranżowych do I filara WPR. 9 WP R Propozycje zmian WPR na lata 2014 – 2020 (dok.) Nowe cele rozwoju obszarów wiejskich: wspieranie transferu wiedzy i innowacji, wzmacnianie konkurencyjności, promowanie organizacji łańcucha żywnościowego i zarządzanie ryzykiem, odtwarzanie, ochrona i wzmacnianie ekosystemów, sprzyjanie efektywnej gospodarce zasobami i przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną, zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. Powołanie europejskiego partnerstwa innowacji na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa. 10 Wymogi wzajemnej zgodności stanowią tylko niewielką część przepisów obowiązujących w Polsce w ramach omawianych obszarów Wymogi z zakresu zarządzania (SMR) Normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC) Minimalny poziom wymagań wzajemnej zgodności (CC) 11 Obszary wzajemnej zgodności i etapy ich wdrażania w Polsce Ochrona środowiska Obszar naturalnego A Identyfikacja i rejestracja zwierząt Zdrowie publiczne Obszar Zdrowie zwierząt, zgłaszanie chorób B Zdrowotność roślin Obszar Dobrostan zwierząt C Od 1 stycznia 2009 Od 1 stycznia 2011 Od 1 stycznia 2013 12 Wymogi i normy Rolnik otrzymujący płatności bezpośrednie oraz płatności w ramach niektórych działań PROW 2007-2013 jest zobowiązany do spełniania wymogów podstawowych w zakresie zarządzania określonych w załączniku nr II do Rozporządzenia Rady (WE) nr73/2009 oraz utrzymuje wszystkie grunty rolne w dobrej kulturze rolnej (DKR) zgodnej z ochroną środowiska. Państwa członkowskie określają na poziomie krajowym minimalne normy w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska na podstawie ram ustanowionych w załączniku nr III Rozporządzenia Rady (WE) nr73/2009. 13 Zasada wzajemnej zgodności odnosi się do: rolników ubiegających się o płatności: bezpośrednie w postaci: - jednolitej płatności obszarowej, - płatności cukrowej, - płatności do owoców miękkich, - płatności do pomidorów, - wsparcia specjalnego, w ramach następujących działań PROW 2007-2013: - gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), - zalesiania gruntów rolnych. - programu rolnośrodowiskowego. 14 Wzajemna zgodność w działaniach PROW Ponadto u rolników, którzy wnioskują o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej oprócz kontroli norm i wymogów wzajemnej zgodności przeprowadza się także kontrolę minimalnych wymogów dotyczących stosowania nawozów i środków ochrony roślin określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 20072013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 z późn. zm.). 15 Niezgodności z wymogami i normami Zgodnie z przepisami, występujące w gospodarstwie odstępstwa od obowiązujących wymogów i norm objętych zasadą wzajemnej zgodności określane są terminem „niezgodności”. W ramach niektórych niezgodności wyodrębniane są dodatkowo „naruszenia”. Wielkość ewentualnych sankcji, czyli stopień zmniejszenia kwoty płatności zależy od liczby, rodzaju i cech stwierdzonych w gospodarstwie niezgodności albo naruszeń. Odstępstwom od wymogów i norm przypisane zostały, zależnie od ich cech, punkty. Suma punktów określa stopień zmniejszenia płatności. W przypadku stwierdzenia więcej niż jednego naruszenia w ramach danej niezgodności, przypisuje się jej liczbę punktów tego naruszenia, któremu przypisano najwyższą liczbę punktów. 16 Punktowy sposób określania dotkliwości, zasięgu, trwałości oraz powtarzalności niezgodności Podstawową cechą niezgodności lub naruszenia jest intencjonalność, która różnicuje niezgodności na nieumyślne, czyli zaniedbania i umyślne czyli celowe. Ponadto, punktacji podlegają cztery inne cechy niezgodności, składające się na tak zwaną „wagę”. Są to: zasięg dotkliwość niezgodność trwałość powtarzalność 17 Cechy niezgodności Zasięg niezgodności ustala się uwzględniając czy ma ona daleko idące konsekwencje, czy też konsekwencje te ograniczają się wyłącznie do danego gospodarstwa. Dotkliwość niezgodności zależy od znaczenia jej konsekwencji, z uwzględnieniem celów wymogu oraz normy, których przedmiotowa niezgodność dotyczy. Trwałość niezgodności zależy od długości okresu, w którym występują jej skutki lub od możliwości wyeliminowania tych skutków za pomocą racjonalnych środków. Powtarzalność niezgodności określa się ustalając czy niezgodność z tym samym wymogiem, normą lub obowiązkiem była wykryta w danym gospodarstwie więcej niż jeden raz w ciągu trzech kolejnych lat kalendarzowych. Warunkiem uznania, że niezgodność się powtórzyła jest fakt poinformowania rolnika o poprzednim przypadku stwierdzenia niezgodności. 18 § Podstawy prawne RP Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008, nr 170, poz.1051, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. z 2010, nr 39, poz. 211), Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy (M.P. z 2009, nr 17, poz. 224, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości zmniejszenia płatności bezpośredniej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów lub wsparcia specjalnego (Dz. U. z 2010, Nr 67, poz. 434 z późn. zm.). 19 Normy dobrej kultury rolnej mają na celu: • chronić gleby przed erozją, • chronić gleby przed utratą substancji organicznej, • chronić gleby przed zniszczeniem struktury, • chronić naturalne siedliska i bioróżnorodność, • przeciwdziałać wkraczaniu niepożądanej roślinności, • poprawiać gospodarkę zasobami wodnymi, • chronić trwałe użytki zielone. 20 NORMY DOBREJ KULTURY ROLNEJ zgodnej z ochroną środowiska Rok I - 2009 II - 2010 III - 2011 IV - 2012 V - 2013 1. W przypadku gruntów ornych - prowadzona jest na nich uprawa roślin lub ugorowanie, przy czym pszenica, żyto, jęczmień i owies nie mogą być uprawiane na tej samej powierzchni w ramach działki ewidencyjnej dłużej niż 3 lata. Uprawa tego samego gatunku rośliny będzie mogła być prowadzona także w czwartym* a nawet w piątym* roku, jeżeli najpóźniej przed rozpoczęciem uprawy tej rośliny w czwartym (i analogicznie piątym) roku zostanie wykonany zabieg: przyorania słomy lub międzyplonów lub obornika w ilości co najmniej 10 ton na 1 ha (albo częściowego wymieszania słomy lub międzyplonów z glebą albo wprowadzenia uprawy międzyplonów, jeśli uprawa gleby prowadzona jest w systemie bezorkowym). * W takim przypadku, rolnik zobowiązany jest złożyć (na formularzu udostępnionym przez ARiMR) do kierownika Biura Powiatowego ARiMR, do 9 czerwca oświadczenie, że wykona taki zabieg jesienią danego roku albo wiosną w następnym roku. 21 NORMY ARiMR SAJ 2. Na gruntach ugorowanych przeprowadzono, co najmniej raz w roku w terminie do 31 lipca, koszenie lub inne zabiegi uprawowe zapobiegające występowaniu i rozprzestrzenianiu chwastów. 3. W przypadku łąk i pastwisk: zadeklarowanych we wniosku o przyznanie pomocy finansowej w ramach działania płatności dla obszarów Natura 2000 oraz związanych z wdrażaniem ramowej dyrektywy wodnej (RDW) oraz programów rolnośrodowiskowych - okrywa roślinna jest koszona i usuwana w zakresie i terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich lub są na nich wypasane zwierzęta w sezonie pastwiskowym określonym w tych przepisach, 22 NORMY cd. 3. W przypadku łąk i pastwisk: w przypadku pozostałych łąk i pastwisk okrywa roślinna jest koszona i usuwana co najmniej raz w roku, w terminie do dnia 31 lipca lub są na nich wypasane zwierzęta w okresie wegetacyjnym traw. 23 NORMY 4. Powierzchnia stanowiąca, co najmniej 40% gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, położonych na obszarach zagrożonych erozją wodną, powinna pozostawać pod okrywą roślinną co najmniej od dnia 1 grudnia do 15 lutego (dotyczy wyłącznie obrębów/gmin wskazanych w załączniku do rozporządzenia Ministra rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. nr 39 poz. 211). 24 NORMY 5. Grunty rolne nie powinny być porośnięte drzewami i krzewami z wyjątkiem: drzew i krzewów: • niepodlegających wycięciu zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, • mających znaczenie dla ochrony wód i gleb, • nie wpływających na prowadzoną produkcję roślinną. drzew i krzewów na łąkach i pastwiskach: • zadeklarowanych we wnioskach o przyznanie pomocy finansowej w ramach działania płatności dla obszarów Natura 2000 oraz związanych z wdrażaniem ramowej dyrektywy wodnej (RDW) oraz programów rolnośrodowiskowych, • pozostałych łąkach i pastwiskach, drzew i krzewów na gruntach ornych położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20º, które mogą być porośnięte pojedynczymi drzewami i krzewami, jeżeli te drzewa i krzewy nie wpływają na prowadzoną produkcję roślinną, a ich liczba nie przekracza 50 sztuk na 1 ha. 25 NORMY 6. Powierzchnię gruntów rolnych, na której znajdują się: oczka wodne w rozumieniu przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m² w obrębie działki rolnej, rowy, nieutwardzone drogi dojazdowe wydzielone w obrębie działek rolnych, pasy zadrzewień, żywopłoty, ściany tarasów, których szerokość w obrębie działki rolnej nie przekracza 2 m i które nie stanowią odrębnej działki ewidencyjnej - uznaje się za utrzymywane zgodnie z normami. 26 NORMY 3m 1,5 m 7. Plantacje zagajników o krótkiej rotacji powinny być: utrzymywane w stanie niezachwaszczonym, położone: • 1,5 m od granicy sąsiedniej działki gruntu, na której założona została taka plantacja lub użytkowanej jako grunt leśny, • 3 m od granicy sąsiedniej działki gruntu użytkowanej w sposób inny niż określony powyżej. Powierzchnię wyznaczoną przez granicę sąsiedniej działki gruntu oraz granicę plantacji zagajników o krótkiej rotacji, wlicza się do powierzchni działki rolnej pod tą plantacją i uznaje za utrzymywaną zgodnie z normami. 8. Wieloletnie plantacje trwałe powinny być utrzymywane w stanie niezachwaszczonym. 27 NORMY 9. Grunty orne położone na stokach o nachyleniu powyżej 20º: nie powinny być wykorzystywane pod uprawę roślin wymagających utrzymywania redlin wzdłuż stoku lub nie powinny być utrzymywane jako ugór czarny. 10. Na gruntach ornych położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20º wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich: powinna być utrzymywana okrywa roślinna lub ściółka w międzyrzędziach albo uprawa powinna być prowadzona metodą tarasową. 28 NORMY 11. Zabrania się wypalania gruntów rolnych. Fot. mbm 12. Zabrania się wykonywania zabiegów uprawowych ciężkim sprzętem rolniczym w okresie wysycenia profilu glebowego wodą. 29 NORMY 13. Zabrania się niszczenia znajdujących się w obrębie działki rolnej: drzew będących pomnikami przyrody, objętych ochroną na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, rowów, których szerokość nie przekracza 2 m, oczek wodnych, w rozumieniu przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych, o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m2 (obowiązuje od 1 stycznia 2011 r.). 30 NORMY 11 14. Zabrania się niszczenia : siedlisk roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkową na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, siedlisk przyrodniczych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, położonych na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust 1 pkt 1 - 9 tej ustawy. 31 NORMY > 5 m3 na dobę 12 • 15. Nawadnianie gruntów rolnych wodą podziemną za pomocą deszczowni lub pobór wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5 m3 na dobę w celu nawadniania, są możliwe po uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego w trybie określonym w przepisach prawa wodnego. 32 NORMY 13 Obowiązuje zakaz stosowania gnojowicy w odległości co najmniej 10 m, a pozostałych nawozów co najmniej 5 m od brzegu: jezior i zbiorników wodnych o powierzchni do 50 ha; cieków wodnych; rowów, z wyłączeniem rowów o szerokości do 5 m liczonej na wysokości górnej krawędzi brzegu rowu; kanałów* w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo wodne. Ustanowiono strefę o szerokości 20 m, na której nie można stosować nawozów przy: jeziorach i zbiornikach wodnych o powierzchni powyżej 50 ha; strefach ochronnych ujęć wody; obszarach morskiego pasa nadbrzeżnego. *kanały – sztuczne koryta prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy, o szerokości dna co najmniej 1,5 m przy ich ujściu lub ujęciu; 33 NORMY 14 16. Utrzymywanie trwałych użytków zielonych. Jeżeli w danym roku stosunek wielkości powierzchni trwałych użytków zielonych do wielkości powierzchni całkowitego obszaru rolnego w kraju, w odniesieniu do wskaźnika referencyjnego zmaleje o więcej niż 5 %, to zmiana sposobu użytkowania trwałych użytków zielonych w danym roku wymaga zgody kierownika biura powiatowego Agencji. O taką zgodę należy wystąpić na 30 dni przed zmianą. 34 NORMY 15 Gdy w danym roku stosunek trwałych użytków zielonych spadnie poniżej 8%, kierownik biura powiatowego odmawia udzielenia zgody na przekształcenie. 2005 16,98% 2006 17,58% 2007 24,75% 2008 18,18% 2009 18,66% 2010 17,64% 35 OCHRONA NATURALNEGO ŚRODOWISKA Ochrona środowiska, w ramach wymogów wzajemnej zgodności, obejmuje ochronę ptaków i siedlisk przyrodniczych dzikiej fauny i flory (wymóg 1 i 5), ochronę wód gruntowych przed niebezpiecznymi substancjami (wymóg 2), postępowanie z osadami ściekowymi (wymóg 3) oraz ochronę wód przed azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych (wymóg 4). 36 WYMOGI CC z obszaru ochrona środowiska – dyrektywa ptasia: na Natura 2000 Przestrzega się wymagań obligatoryjnych wynikających z planu zadań ochronnych lub planu ochrony w zakresie dotyczącym gatunków ptaków objętych ochroną. W skład sieci Natura 2000 wchodzą: tzw. Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO), które wyznacza się na podstawie dyrektywy ptasiej oraz tzw. Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO), które wyznacza się na podstawie dyrektywy siedliskowej Na powyższych obszarach ustanawiane są plany zadań ochronnych oraz plany ochrony, które są podstawowym narzędziem w zakresie zarządzania zasobami przyrodniczymi. 37 Dyrektywa ptasia 1 Przestrzega się zakazu umyślnego chwytania oraz zabijania ptaków objętych ochroną. Przestrzega się zakazu umyślnego niszczenia gniazd i jaj lub umyślnego płoszenia ptaków objętych ochroną. Powyższe zakazy obowiązują w całym kraju, nie obejmują jedynie tych rolników, którzy posiadają pozwolenie na odstępstwo od w/w zakazów. Ministerstwo Środowiska 38 Dyrektywa ptasia 2 Przestrzega się zakazu niszczenia siedlisk i ostoi ptaków objętych ochronią gatunkową. W strefach ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania ptaków objętych ochroną gatunkową zabrania się: wycinania drzew lub krzewów, dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli nie jest to związane z potrzebą ochrony poszczególnych gatunków, wznoszenia obiektów, instalacji i urządzeń. Zakaz ten nie dotyczy rolników posiadających zezwolenie dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na dokonanie tych czynności. 39 WYMOGI CC z obszaru ochrona środowiska – dyrektywa siedliskowa: ! Przestrzega się wymagań obligatoryjnych wynikających z planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszarów NATURA 2000 w zakresie dotyczącym typów siedlisk przyrodniczych, gatunków zwierząt i roślin objętych ochroną. Zabrania się podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000. na Natura 2000 Powyższy zakaz nie dotyczy rolnika, który realizuje działanie po uzyskaniu zezwolenia, o którym mowa w art. 34 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody. Przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, mogą być realizowane jeżeli: została wydana odpowiednia decyzja administracyjna, po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 została wydana decyzja administracyjna. 40 Dyrektywa siedliskowa 1 Przestrzega się zakazu umyślnego zrywania, niszczenia i uszkadzania oraz zbioru roślin objętych ochroną (- dotyczy wszystkich rolników). Ministerstwo Środowiska S.M. 41 WYMOGI CC z obszaru ochrona środowiska – wody gruntowe Zabrania się wprowadzania bezpośrednio i pośrednio do wód podziemnych substancji niebezpiecznych. np.: rtęci, trwałych olejów mineralnych, ropy naftowej itd. Zabrania się wprowadzania do gleby substancji niebezpiecznych, np.: nietrwałych olejów mineralnych, węglowodorów ropopochodnych, amoniaku, azotynów, cyjanków itd. Powyższy zakaz nie dotyczy rolnika, posiadającego pozwolenie wydane na podstawie art. 140 ustawy Prawo wodne i przestrzega warunków w nim zawartych 42 Substancje niebezpieczne dla wód Stanowiące tzw. wykaz I: • związki fluoroorganiczne i substancje, które mogą tworzyć takie związki w środowisku wodnym; • związki fosforoorganiczne; • związki cynoorganiczne; • substancje, które posiadają właściwości rakotwórcze, mutagenne lub teratogenne w środowisku wodnym lub poprzez środowisko wodne; • rtęć i jej związki, kadm i jego związki; • oleje mineralne i węglowodory; • cyjanki. 43 Substancje niebezpieczne dla wód Stanowiące tzw. wykaz II: • pierwiastki niemetaliczne oraz metale i ich związki: cynk, miedź, nikiel, chrom, ołów, selen, arsen, antymon, molibden, tytan, cyna, bar, beryl, bor, uran, wanad, kobalt, tal, tellur, srebro, biocydy i ich pochodne niewystępujące w wykazie I; • substancje mające szkodliwy wpływ na smak lub zapach wody gruntowej i związki odpowiedzialne za powstawanie tych substancji w takiej wodzie i czynienie jej niezdatną do spożycia przez ludzi; • toksyczne lub trwałe związki organiczne krzemu oraz substancje, które mogą powodować tworzenie się takich związków w wodzie, z wyjątkiem tych, które są biologicznie nieszkodliwe lub które w wodzie szybko przekształcają się w substancje nieszkodliwe; • związki nieorganiczne fosforu oraz fosfor w stanie wolnym; • fluorki; • amoniak i azotki. 44 WYMOGI CC z obszaru ochrona środowiska – osady ściekowe - obowiązki: Obowiązek przestrzegania zalecanych dawek komunalnych osadów ściekowych określonych w dokumencie przekazanym przez wytwórcę komunalnych osadów ściekowych. Obowiązek przeprowadzenia, każdorazowo przed zastosowaniem osadów ściekowych analizy gleby na zawartość fosforu przyswajalnego, zawartość metali ciężkich oraz pH gleby. Obowiązek przestrzegania wymogu 5 letniego przechowywania dokumentów dotyczących analizy osadów ściekowych i gleb. Obowiązek spełnienia wszystkich wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie procesu odzysku R10 – (Dz. U. z 2011, Nr 86, poz.476) przy stosowaniu w celu nawożenia lub ulepszania gleby poprzez rozprowadzanie na powierzchni ziemi osadów i szlamów z zakładowych oczyszczalni ścieków. 45 Osady – zakazy: 1 Zakaz stosowania osadów nieustabilizowanych oraz nieprzygotowanych odpowiednio do celu w jakim mają być stosowane (muszą być poddane odpowiedniej obróbce). Zakaz stosowania komunalnych osadów ściekowych, jeżeli zawartość metali ciężkich w wierzchniej warstwie gruntu (0-25 cm), na którym mają być stosowane, przekracza dozwolone ilości. Zakaz stosowania osadów ściekowych na gruntach o pH niższym niż 5,6. Nie wolno stosować komunalnych osadów ściekowych na gruntach, na których rosną rośliny sadownicze i warzywa (z wyjątkiem drzew owocowych). Nie wolno stosować komunalnych osadów ściekowych na gruntach przeznaczonych do uprawy roślin jagodowych i warzyw, które pozostają w bezpośrednim kontakcie z glebą i są spożywane w stanie surowym, przez okres 10 miesięcy poprzedzających zbiór tych roślin i podczas samego zbioru. 46 Osady – zakaz stosowania: 2 na terenach zalewowych, czasowo podtopionych i bagiennych, Ministerstwo Środowiska 1,5 m na terenach czasowo zamarzniętych i pokrytych śniegiem, na gruntach o dużej przepuszczalności, stanowiących w szczególności piaski luźne i słabogliniaste oraz piaski gliniaste lekkie, jeżeli poziom wód gruntowych znajduje się na głębokości mniejszej niż 1,5 m poniżej powierzchni gruntu, 47 Osady – zakaz stosowania: 3 na obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, o ile lokalny akt prawny wydany przez Dyrektora RZGW, nie stanowi inaczej, 50 m 100 m w pasie gruntu o szerokości 50 m bezpośrednio przylegającego do brzegów jezior i cieków, na terenach położonych w odległości mniejszej niż 100 m od ujęcia wody, domu mieszkalnego lub zakładu produkcji żywności, 48 Osady – zakaz stosowania: 4 na terenach ochrony pośredniej stref ochronnych ujęć wody, o ile lokalny akt prawny wydany przez Dyrektora RZGW nie stanowi inaczej, na łąkach i pastwiskach, Ministerstwo Środowiska >10 % na gruntach rolnych o spadku przekraczającym 10%. 49 Wymogi wzajemnej zgodności - ochrona wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. 50 Poniższy wymóg włączony do zasady wzajemnej zgodności dotyczy tylko tych rolników, których gospodarstwa położone są w całości lub w części na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych (OSN). Przestrzega się wymagań z programów działań* mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN), na terenie którego położone jest gospodarstwo rolne lub jego część. * na lata 2012-2016 opracowywany jest program działań jednakowy dla wszystkich OSN w kraju Informacje na temat tego czy dane działki rolne wchodzące w skład gospodarstwa rolnego znajdują się na terenie OSN zamieszczane są w informacji dotyczącej działek deklarowanych do płatności dołączanej do wniosku o płatności bezpośrednie, który jest wysyłany przez ARiMR do każdego rolnika. 51 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 1. Obowiązek przechowywania płynnych nawozów naturalnych w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód, przy czym pojemność zbiorników do przechowywania gnojówki i gnojowicy powinna być zapewniona prze okres, kiedy nawozy te nie są wykorzystywane rolniczo – co najmniej przez 6 miesięcy. źle M. Sołtys M. Sołtys 52 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 1 2. Obowiązek przechowywania obornika w taki sposób, aby odcieki nie dostawały się do gruntu i wód. Przy czym, należy zapewnić możliwość gromadzenia i przechowywania obornika w okresach, kiedy nie jest on wykorzystywany rolniczo, czyli przez co najmniej 6 miesięcy. Dopuszczalne jest złożenie obornika na pryzmie bezpośrednio na gruncie, w okresie od 1 marca do 31 października, na okres nie dłuższy niż 12 tygodni, przy zachowaniu następujących warunków: – – – pryzma jest zlokalizowana poza zagłębieniami terenu, w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych, na terenach o dopuszczalnym spadku do 3%; w kolejnym sezonie wegetacyjnym (jeśli zaistnieje potrzeba składowania obornika na gruncie) pryzma będzie zlokalizowana w innym miejscu; każdorazowo na mapie lub szkicu działki jest zaznaczona lokalizacja pryzmy obornika oraz odnotowana data jego złożenia w danym roku. 53 Powierzchnia płyt lub pojemność zbiorników dla chowu bydła i trzody na OSN Rodzaj budowli płyty gnojowe (m2) Wymagana powierzchnia płyty, wymagana pojemność zbiornika na 1 DJP 3,5 zbiorniki na gnojówkę (m3) 3 zbiorniki na gnojowicę (m3) 10 54 Powierzchnia płyt lub pojemność zbiorników dla chowu koni na OSN Rodzaj budowli Wymagana powierzchnia płyty, wymagana pojemność zbiornika na 1 DJP płyty gnojowe (m2) 3,5 zbiorniki na gnojówkę (m3) 1,5 55 Powierzchnia płyt lub pojemność zbiorników dla chowu drobiu na OSN Rodzaj budowli Wymagana powierzchnia płyty, wymagana pojemność zbiornika na 1 DJP płyty gnojowe (m2) 1,6 zbiorniki na gnojówkę (m3) 0,25 POWRÓT 56 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 2 3. 4. 5. Obowiązek dostosowania do końca okresu obowiązywania programu (2016) powierzchni lub pojemności miejsc do przechowywania nawozów naturalnych przez okres co najmniej 6 miesięcy. Obowiązek zabezpieczenia pasz soczystych przed wyciekiem soków do gruntu – silosy, płyty, lub podkład z foli i sieczki oraz przykrycie foliowe. Obowiązek zachowania odległości większej niż 20 m pomiędzy miejscami składowania kiszonek a linią brzegu wód powierzchniowych oraz źródłami i ujęciami wody. źle dobrze 57 Usytuowanie płyty obornikowej na działce siedliskowej (wg RZGW Gdańsk) budynek przetwórstwa rolnospożywczego droga publiczna magazyn pasz i ziarna studnia 50 m 15 m 10 m 30 m budynek mieszkalny płyta granica działki budynek mieszkalny na sąsiedniej działce 4m 10 m 5m obora, chlewnia silos na zboże lub pasze silos na kiszonkę 58 Usytuowanie zbiornika zamkniętego na działce siedliskowej (wg RZGW Gdańsk) droga publiczna studnia budynek przetwórstwa rolnospożywczego 15 m 15 m budynek mieszkalny zbiornik budynek mieszkalny na sąsiedniej działce 4m granica działki 15 m 5m 5m obora, chlewnia silos na zboże lub pasze silos na kiszonkę 59 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 3 6. Obowiązek posiadania dokumentacji, która ma być przechowywana przez okres obowiązywania programu i rok po jego zakończeniu: – – – – – – wszystkich zabiegów agrotechnicznych, w szczególności związanych z nawożeniem (termin, rodzaj, dawka nawozu, rodzaj uprawy); planu nawożenia (dotyczy prowadzących działalność rolniczą na powierzchni powyżej 100 ha UR na OSN); bilansu azotu sporządzonego metodą „na powierzchni pola” (dotyczy tych, którzy mają obowiązek sporządzania planu nawożenia); mapy lub szkicu działki ze wskazaniem miejsca lokalizacji i daty złożenia w danym roku obornika na gruncie (dotyczy składujących obornik bezpośrednio na gruncie); umowy zbytu nadwyżki nawozu naturalnego (dot. sprzedających lub przekazujących nawozy naturalne poza gospodarstwo); wyliczenia dawki nawozów naturalnych zastosowanej w danym roku, która nie może przekroczyć 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha UR. 60 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 4 7. Ograniczenia odnoszące się do terminów stosowania nawozów*: nawozy na stosuje się naturalne i organiczne gruntach ornych 1 marzec – 15 listopad naturalne stałe trwałych łąkach i trwałych pastwiskach trwałych łąkach naturalne stałe trwałych pastwiskach 1 III – 15 IV i 15 X – 30 XI naturalne płynne mineralne azotowe mineralne azotowe gruntach ornych trwałych łąkach i trwałych pastwiskach 1 marzec – 15 sierpień 1 marzec - 30 listopad 1 marzec – 15 listopad 1 marzec – 15 sierpień * Przewidziane są wyjątki dla producentów buraków i kukurydzy mających kontrakty na późne dostawy 61 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 5 8. Na glebach nieuprawianych, w tym na ugorach, nie stosuje się nawozów przez cały rok. 9. Respektowanie zakazu stosowania nawozów naturalnych w postaci płynnej podczas wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi (np. warzywa, owoce jagodowe). 10.Przestrzeganie nakazu przykrycia lub wymieszania z glebą nawozu naturalnego lub organicznego zastosowanego na gruntach ornych najpóźniej następnego dnia po jego zastosowaniu. 62 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 6 11. Ograniczenie pogłównego stosowania nawozów naturalnych w postaci stałej podczas wegetacji tylko do nawożenia trwałych użytków zielonych i wieloletnich upraw polowych. 12. Przestrzeganie przy nawożeniu minimalnych, wymaganych odległości od strefy wód, w tym od strefy ochronnej źródeł, ujęć wody, brzegu zbiorników oraz cieków wodnych lub kąpielisk (nie ustalone ostatecznie). 20 m 13. Przestrzeganie zakazu stosowania nawozów na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem lub zamarzniętych. 63 W nowym programie działań na OSN ujęte będą: 7 14. Przestrzeganie zakazu stosowania nawozów naturalnych w postaci płynnej oraz azotowych na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na stokach o nachyleniu większym niż 10 %. 64
