Grant wewnętrzny S100/2006 „OCENA EKSPRESJI BIAŁKA ATM W

Grant wewnętrzny S100/2006
„OCENA EKSPRESJI BIAŁKA ATM W KOMÓRKACH KRWI OBWODOWEJ
U CHORYCH Z ZESPOŁEM ATAKSJA-TELEANGIEKTAZJA”
Kierownik projektu: dr n. med. Barbara Pietrucha
Proteina ATM jest jądrowym białkiem, której brak lub dysfunkcja odpowiedzialna jest
za wystąpienie zespołu ataksja-teleangiektazja (AT). Białko ATM naleŜy do rodziny
białek kontrolujących cykl komórkowy i procesy naprawy DNA. Niedobór proteiny
ATM prowadzi do niestabilności genomu i odpowiedzialny jest za wystąpienie
objawów w AT: neurodegeneracyjnych, niedoborów odporności, nadwraŜliwości na
promieniowanie jonizujące i zwiększonej predyspozycji do rozwoju nowotworów.
Ocena ekspresji białka ATM jest pomocna w ustaleniu rozpoznania AT,
a w przyszłości pozwoli monitorować procesy nowotworowe.
Zespół ataksja-teleangiektazja jest wieloukładowym schorzeniem dziedziczącym się
w sposób autosomalny recesywny, charakteryzującym się postępującą ataksją
móźdźkową, teleangiektazjami, niedoborami odporności humoralnej i komórkowej,
nadwraŜliwością na promieniowanie jonizujące oraz znacznie zwiększonym ryzykiem
rozwoju chorób nowotworowych. AT spowodowana jest mutacją w genie ATM (atalia
telangiectasia mutated).
Zespół
AT charakteryzuje duŜa zmienność obrazu klinicznego, wiodący objaw
ataksja móŜdŜkowa staje się widoczna, kiedy dziecko zaczyna chodzić.
Teleangiektazje pojawiają się nieco później w 5-7 roku Ŝycia albo nie występują
w ogóle. Dlatego teŜ w pierwszych latach Ŝycia Dziecka trudno postawić
rozpoznanie. Zwykle pierwszą diagnozą jest mózgowe poraŜenie dziecięce.
Wielokrotnie mija wiele lat zanim zostanie postawione rozpoznanie AT. Niekiedy
rozpoznaje się AT dopiero w momencie wystąpienia nowotworu.
Postawienie pewnego rozpoznania zespołu AT jest moŜliwe na podstawie wykrycia
mutacji w obu allelach genu ATM. Badanie to z uwagi na wielkość genu jest
czasochłonne i kosztowne oraz nie zawsze udaje się wykryć obie mutacje.
Wczesne rozpoznanie zespołu AT jest niezbędne, poniewaŜ umoŜliwia udzielenie
rodzicom porady genetycznej, wykonanie badań prenatalnych oraz wdroŜenie
odpowiedniego postępowania np. leczenie gammaglobulinami. Badaniem o wiele
prostszym, tańszym pozwalającym na pewne i szybkie postawienie rozpoznania AT
jest wykrycie obecności proteiny ATM.