Spis treści I. Informacje na temat Uczelni 2 1.1. Uczelniany Koordynator ECTS 2 1.2. MSOŚ Koordynator ECTS 2 1.3. Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów 2 1.4. Punkty ECTS 3 1.5. Studenci w systemie ECTS 3 1.6. Wrocław 3 1.7. Uniwersytet 4 II. Praktyczne informacje dla studentów 5 2.1. Adres Uczelni 5 2.2. Biuro Współpracy Międzynarodowej 5 2.3. Lokalizacja 5 2.4. Biblioteka Uniwersytecka 5 2.5. Zgłoszenie przybycia 6 2.6. Wiza 6 2.7. Zakwaterowanie 6 2.8. Ochrona zdrowia i ubezpieczenie 6 2.9. Waluta 6 2.10. Wymagania językowe 6 2.11. Życie kulturalne 6 III. Ochrona Środowiska 7 3.1. Program studiów 7 3.2. Wykaz alfabetyczny przedmiotów na Ochronie Środowiska 8 3.3. Opis przedmiotów i treści kształcenia 10 I. Informacje na temat Uczelni Niniejszy pakiet informacyjny ECTS zawiera niezbędne informacje o Uniwersytecie Wrocławskim oraz opisuje ofertę dydaktyczną Międzywydziałowego Studium Ochrony Środowiska. Wspomniane informacje są skierowane do studentów krajowych i zagranicznych pragnących podjąć interdyscyplinarne studia ochrony środowiska w ramach Europejskiego Systemu Transferu i Akumulacji Punktów (ECTS). 1.1. Uczelniany Koordynator ECTS Mgr Małgorzata Gregier – Głowacka Kierownik Działu Nauczania Uniwersytet Wrocławski 50-137 Wrocław pl. Uniwersytecki 1 Polska tel.: 0048/71/3430143 fax: 0048/71/3436712 e-mail: [email protected] 1.2. MSOŚ Koordynator ECTS Dr Dorota Kiewra Zastępca Dyrektora Międzywydziałowego Studium Ochrony Środowiska 51 – 148 Wrocław ul. Przybyszewskiego 66/77 tel.: 071 3756220 e-mail: [email protected] 1.3. Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów Europejski System Transferu Punktów (European Credit Transfer System, ECTS) został po raz pierwszy wprowadzony jako przedsięwzięcie pilotażowe w 1989 r. w ramach programu Erasmus. Wówczas jego celem było ułatwienie uznawania okresów studiów odbywanych przez studentów za granicą poprzez transfer punktów. Obecnie w wielu krajach Europy jest stosowany zarówno do transferu, jak i akumulacji osiągnięć studentów. Punktowy system akumulacji i przenoszenia osiągnięć studenta, o którym mówi artykuł 165 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. „Prawo o szkolnictwie wyższym” jest systemem punktowym kompatybilnym z Europejskim Systemem Transferu i Akumulacji Punktów (ECTS), który będzie powszechnie stosowany w polskich szkołach wyższych dla wszystkich programów kształcenia realizowanych na stacjonarnych i niestacjonarnych studiach pierwszego i drugiego stopnia oraz na stacjonarnych i niestacjonarnych jednolitych studiach magisterskich. Stosowanie systemu zostało wprowadzone na mocy rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 3 października 2006 roku w sprawie warunków i trybu przenoszenia osiągnięć studenta.(ECTS, Warszawa 2006). ECTS został wprowadzony w celu upowszechnienia jednolitej procedury gwarantującej uznawanie studiującym, przez ich macierzyste ośrodki akademickie, odbytych przez nich studiów za granicą. System ten wprowadza określony standard oceniania i porównywania poziomu wiedzy studiujących w różnych ośrodkach akademickich. Pozwala on także na transfer tychże ocen z jednej szkoły wyższej do drugiej, zwłaszcza w przypadku, gdy ich siedziby znajdują się w dwóch różnych państwach. System ECTS funkcjonuje w oparciu o zasadę odpowiedzialności i wzajemnego zaufania pomiędzy ośrodkami akademickimi, które w nim uczestniczą. Niektóre przepisy ECTS dotyczące informacji (o możliwości studiowania w danym ośrodku akademickim), umowy (pomiędzy macierzystą i przyjmującą szkołą wyższą), zastosowaniu punktów ECTS (wykazujących nakład pracy studiujących) zostały stworzone po to, aby wzmocnić wspomniane wcześniej zaufanie i odpowiedzialność. 1.4. Punkty ECTS Europejski System Transferu Punktów jest systemem ukierunkowanym na studenta i opartym na nakładzie pracy studenta, jakiego wymaga osiągnięcie celów programu studiów. Cele programu powinny być określone w postaci efektów kształcenia, jakie należy osiągnąć oraz kompetencji, jakie należy uzyskać po zaliczeniu danego programu. Punkty kredytowe są wartościami przyporządkowanymi określonym przedmiotom składającymi się na jeden cykl dydaktyczny, obejmujący czasowo jeden semestr. Wartości te (punkty ECTS) mają w swoim przeznaczeniu opisać wkład pracy studenta potrzebny do ich skompletowania czyli odzwierciedlają stopień trudności danego przedmiotu. Określona liczba punktów opisuje przede wszystkim stosunek ilości pracy poświęconej przez studenta w celu opanowania danego przedmiotu, wiedzy w stosunku do ilości pracy potrzebnej do zaliczenia semestru czy nawet całego roku akademickiego. Liczba punktów kredytowych wartościująca każdy przedmiot z osobna, odzwierciedla wspomnianą ilość pracy, uwzględniając wszystkie jej aspekty, to znaczy: uczestnictwo w wykładach, ćwiczeniach, konwersatoriach, praktykach, pracę samodzielną w bibliotece i w domu, a także konieczność zdawania egzaminów i zdobywania w różnej formie zaliczeń. Wartość punktów w systemie ECTS cechuje się, z oczywistych względów, określonym stopniem względności, dlatego też warunkiem jego powodzenia jest wspominane już przestrzeganie zasady wspólnego zaufania i odpowiedzialności ze strony ośrodków akademickich. W systemie ECTS zakłada się, że 60 punktów kredytowych odzwierciedla wkład pracy studenta w okresie jednego roku akademickiego, czyli, aby mógł on zaliczyć jeden semestr studiów powinien zdobyć 30 punktów. Celem systemu ECTS jest umożliwianie studentom uczestniczenie w studiach specjalistycznych oferowanych przez ośrodki akademickie, a także w studiach podstawowych, w oparciu o powszechnie obowiązujące w danych szkołach wyższych przepisy. O liczbie punktów przyporządkowanych określonym przedmiotom w programie studiów decyduje samodzielnie jednostka Uczelni, która prowadzi kierunek. W Uniwersytecie Wrocławskim są to dwa wydziały współtworzące Międzywydziałowe Studium Ochrony Środowiska (MSOŚ), czyli Wydział Nauk Biologicznych (WNB) oraz Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska (WNoZiKŚ). Wszystkie zajęcia o charakterze praktycznym oraz fakultatywnym, które są integralną częścią programu studiów mają również przyporządkowaną określoną liczbę punktów kredytowych. 1.5. Studenci w systemie ECTS Studenci uczestniczący w systemie ECTS otrzymują całkowitą liczbą punktów kredytowych za określony – zwykle semestralny - pomyślnie odbyty okres studiów w każdym ośrodku akademickim, który uczestniczy w systemie ECTS. Mogą oni przenosić (dokonywać transferu) zdobyte punkty z jednej szkoły wyższej do drugiej na podstawie zawartej pomiędzy nimi wcześniejszej umowy o treściach programów studiów za granicą. Kiedy student pomyślnie zrealizuje program studiów, uprzednio uzgodniony pomiędzy jego macierzystą i przyjmującą szkołą wyższą, wraz z jego powrotem do szkoły macierzystej zdobyte przez niego punkty są uznawane („uaktywniają się”). W ten sposób studenci mogą mieć przyznane stypendium (grant) jeśli spełniają odpowiednie warunki określające ich jako kandydatów na stypendystów. Studiujących w systemie ECTS nie obowiązuje wymóg opłaty czesnego w szkole wyższej przyjmującej. Jednakże student może być zobowiązany do zapłaty czesnego w swojej macierzystej szkole wyższej w okresie jego studiów za granicą. Wypłata stypendium socjalnego, naukowego, które są przyznawane studentowi zgodnie z przepisami obowiązującymi w jego kraju macierzystym oraz realizowanie kredytu finansującego jego studia nie mogą być ani zawieszone, ani przerwane czy zredukowane w okresie jego studiów za granicą w systemie ECTS. Postanowienie to obowiązuje także wtedy, gdy student otrzymuje stypendium w ramach systemu ECTS. 1.6. Wrocław Wrocław leży na Nizinie Śląskiej, w południowo - zachodniej części Polski, na Dolnym Śląsku, którego jest stolicą, około 380 km od Warszawy. Zajmuje obszar 293 km², liczy około 700 tysięcy mieszkańców, jest czwartym co do wielkości miastem Polski. Miasto uformowało się na terenach od dawna zamieszkałych przez Słowian, o czym świadczą wykopaliska archeologiczne ze śladami kultury łużyckiej z V w. p.n.e. Pierwszą historyczną datą dotyczącą Wrocławia jest rok 1000, w którym to król polski Bolesław Chrobry utworzył biskupstwo wrocławskie, trzecie w Polsce, obok Krakowa i Kołobrzegu, podległe arcybiskupowi w Gnieźnie. Odtąd a do 1821 r. biskupstwo wrocławskie będzie należało do polskiej prowincji kościelnej. W 1261 r. miasto otrzymuje prawa magdeburskie poprzedzone wcześniej, w 1242 r. aktem lokacyjnym. Zostaje wówczas wytyczone nowe miasto z rozległym rynkiem pośrodku. Wrocław wyrósł na skrzyżowaniu szlaków handlowych, wpływów politycznych i kultur. Tu kolejno sprawowali rządy władcy polscy, czescy, austriaccy oraz pruscy. W 1945 r. Wrocław został zniszczony w wyniku prowadzenia działań wojennych w 70%. Został jednak odbudowany i doprowadzony do obecnej świetności. Po zakończeniu wojny stał się znów domem przybyszów z różnych stron. Wrocław rozwija się obecnie bardzo dynamicznie dzięki możliwości przywoływania bogatej tradycji i przeszłości stolicy ziemi śląskiej. Wrocław jest trzecim największym ośrodkiem akademickim w kraju. Tutaj ma swoją siedzibę 11 szkół wyższych, w których pobiera naukę około 50000 studentów. Jest wielkim ośrodkiem gospodarczym, naukowym i kulturalnym. 1.7. Uniwersytet Uniwersytecki Wrocławski w listopadzie 2002 r. obchodził uroczyście Jubileusz 300-lecia uświetniony patronatem Prezydenta RP i połączony z szeregiem imprez kulturalnych, seminariów i konferencji naukowych. Jego początki sięgają jednak pierwszych lat XVI wieku, kiedy to król Władysław II Jagiellończyk wydał akt powołania uczelni wyższej pod nazwą Studium Generale. Pomysł ten nie został wówczas zaakceptowany przez papieża Juliusza II wskutek opozycji ze strony władz Uniwersytetu Krakowskiego. Dopiero w dwieście lat później Jezuici, prowadzący w mieście szkołę, tzw. Kolegium, podjęli starania aby przekształcić je w Uniwersytet, czemu przeciwstawiała się z kolei głównie z powodów religijnych ówczesna Rada Miejska. Akademia Leopoldyńska - powołana aktem z 21 października 1702 r., przez cesarza Leopolda I - składała się z dwóch wydziałów: filozoficznego i teologicznego. Pięciowydziałowy Uniwersytet - Universitas Literarum Wratislaviensis - powstał 24 kwietnia 1811 r. na skutek decyzji Fryderyka Wilhelma III, króla Prus, który postanowił połączyć jezuicką Akademię Leopoldyńską z Uniwersytetem protestanckim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Od tego momentu datuje się bardzo dynamiczny rozwój Uniwersytetu w skład którego wchodziło wiele instytutów, wydziałów, klinik i laboratoriów. Na przełomie XIX i XX w. studiowało tu wielu uczonych o uznaniu międzynarodowym, m.in. E. Buchner i R.W. Bunsen (chemia), P. G. Dirichlet i E. E. Kummer (matematyka), J. G. Galle (astronomia), G. R. Kirchhoff i H. Steffens (fizyka), a także Polaków (Adam Asnyk, Jan Kasprowicz, Wojciech Korfanty) . Wśród noblistów są: nagrodzeni w dziedzinie fizyki - Max Born, Philipp Lenard, Otto Stern i Maria Goeppert-Mayer, wyróżnieni w dziedzinie chemii - Eduard Buchner, Friedrich Bergius i Kurt Adler oraz uhonorowani za twórczość literacką Theodor Mommsen i Gerhart Hauptmann. Ta wspaniała lista bogaci i potwierdza dorobek kulturalny i naukowy zarówno Wrocławia, jak i całej Europy. Nowy powojenny rozdział historii Uniwersytetu otwiera dekret z dnia 24 sierpnia 1945 r. o przekształceniu Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej na polskie państwowe szkoły akademickie. Obecnie – na początku XXI w. na Uniwersytecie Wrocławskim (www.uni.wroc.pl) łączącym 10 wydziałów studiuje ok. 40 000 studentów na 31 kierunkach, głównie monodyscyplinarnych. Ochrona środowiska jest nowym interdyscyplinarnym kierunkiem, otwartym w roku akademickim 1992/93. Wydziały: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Wydział Fizyki i Astronomii Wydział Matematyki i Informatyki Wydział Chemii Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Wydział Nauk Biologicznych Wydział Biotechnologii Wydział Nauk Społecznych Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Wydział Filologiczny Jednostki międzywydziałowe i ogólnouczelniane Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Studium Intensywnej Nauki Języka Angielskiego dla Pracowników Ośrodek Alliance Française Centrum Edukacji Nauczycielskiej Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Międzywydziałowe Studia Indywidualne Biblioteka Uniwersytecka Archiwum Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego Uniwersytet Trzeciego Wieku Ośrodek Szkoleniowy w zakresie Polityki Regionalnej Unii Europejskiej - EURO-REGIO-CENTRE Międzywydziałowe Laboratorium Nowych Mediów Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości Uniwersytetu Wrocławskiego II. Praktyczne informacje dla studentów 2.1. Adres Uczelni Uniwersytet Wrocławski (www.uni.wroc.pl) pl. Uniwersytecki 1 50-137 Wrocław Polska 2.2. Biuro Współpracy Międzynarodowej Dyrektor: mgr Urszula Broda 50-137 Wrocław pl. Uniwersytecki 1 tel.: 0048/71/3752 248 fax: 0048/71/3752 800 e – mail: [email protected] 2.3. Lokalizacja Sercem Uniwersytetu jest tzw. Budynek Główny, który jest usytuowany w centrum miasta (pl. Uniwersytecki). Tam ulokowane są: Kancelaria Główna, Biuro Rektora, Senat, Administracja, Biuro Współpracy Międzynarodowej, Dział Nauczania, Dział Młodzieżowy. 2.4. Biblioteka Uniwersytecka System biblioteczny Uniwersytetu Wrocławskiego dysponuje księgozbiorem w ilości około 3 mln egzemplarzy. Ponad 1 600 000 książek znajduje się w Bibliotece Głównej, która znajduje się na ul. Szajnochy w centrum miasta. Biblioteka Główna dysponuje kilkoma czytelniami o łącznej liczbie 500 miejsc. Z usług Biblioteki Głównej można skorzystać każdego dnia, nawet w soboty i niedziele. Dodatkowo każdy instytut dysponuje swoją biblioteką oraz czytelnią. Łącznie, w czytelniach instytutowych znajduje się 1000 miejsc do pracy samodzielnej. Każdy student miejscowy oraz przyjezdny może korzystać z dowolnie wybranej przez siebie biblioteki. Uzupełnieniem systemu bibliotek uniwersyteckich są biblioteki innych uczelni, biblioteki miejskie oraz biblioteki specjalistyczne. 2.5. Zgłoszenie przybycia W celu załatwienia i uregulowania stosownych formalności należy skontaktować się z Biurem Współpracy Międzynarodowej (w przypadku studentów przyjeżdżających na okres jednego lub dwóch semestrów, lub na pełne studia licencjackie, magisterskie prowadzone w języku angielskim) lub Działem Nauczania (w przypadku studentów przyjeżdżających na pełne studia licencjackie, magisterskie prowadzone w języku polskim). 2.6. Wiza Wszelkie informacje w celu uzyskania wizy pobytowej jest zobowiązane okazać Biuro Współpracy Międzynarodowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Formalności związane z załatwianiem wizy są prowadzone w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu w Wydziale Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców, 50 – 951 Wrocław, pl. Powstańców Warszawy 1. 2.7. Zakwaterowanie Uniwersytet Wrocławski zapewnia studentom zagranicznym zakwaterowanie w domach studenckich położonych na terenie miasta, zwykle: Kredka, Ołówek, Dwudziestolatka. Wszelkich informacji na ten temat udziela Dział Młodzieżowy Uniwersytetu Wrocławskiego, 50 – 137 Wrocław, pl. Uniwersytecki 1, tel.: 0048/71/3435822, 0048/71/3752263, e – mail: [email protected] 2.8. Ochrona zdrowia i ubezpieczenie Biuro Współpracy Międzynarodowej zapewnia ubezpieczenie zdrowotne każdemu studentowi z kraju należącego do Unii Europejskiej w ramach publicznego, bezpłatnego systemu opieki zdrowotnej. Studenci spoza krajów Unii Europejskiej nawiązują umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. 2.9. Waluta Obowiązującą w Polsce walutą jest złoty, który dzieli się na 100 groszy. Wymiany waluty dokonują liczne banki komercyjne, Narodowy Bank Polski oraz punkty wymiany walut, tzw. kantory. 2.10. Wymagania językowe Zasadniczo zajęcia są prowadzone w języku polskim. Niektóre przedmioty mogą być wykładane w języku angielskim, o czym informuje Katalog ECTS. Studenci pragnący rozpocząć lub kontynuować naukę języka polskiego mogą wziąć udział w intensywnym kursie języka polskiego przed terminem przyjęcia na studia. Więcej informacji można zdobyć pod adresem: The School of Polish Language and Culture, 50-140 Wrocław, pl. Nankiera 15, tel.: 0048/71/3752 570, fax: 0048/71/3752 804. 2.11. Życie kulturalne Wrocław jest bardzo ważnym ośrodkiem kulturalnym. Każdy zainteresowany określoną dziedziną sztuki, literatury czy muzyki będzie usatysfakcjonowany możliwością uczestniczenia w wielu imprezach jakie odbywają się w tym mieście. W czasie trwania roku akademickiego odbywają się we Wrocławiu, między innymi, następujące imprezy kulturalne: Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy “Wratislavia Cantans” (wrzesień), Festiwal Piosenki Aktorskiej (marzec), Jazz nad Odrą – festiwal muzyki jazzowej (maj), Festiwal Młodego Teatru (maj). W centrum miasta znajduje się wiele klubów studenckich i młodzieżowych, gdzie chętnie spędzają wolny czas studenci. Poniżej najbardziej popularne: Chill Out, Czeski Film, Daytona, Jazda, Maniana, PRL, Szuflada. III. Ochrona Środowiska Interdyscyplinarny kierunek studiów pn. Ochrona Środowiska został uruchomiony na Wydziale Nauk Przyrodniczych uchwałą Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego dnia 28 lutego 1992 r. Kierunek studiów uzyskał akredytację Państwowej Komisji Akredytacyjnej (PKA) w 2003 r., a ponadto akredytację Uczelnianej Komisji Akredytacyjnej (UKA) w 2001 i 2006 roku. W latach 1996 - 2008 proces dydaktyczny koordynowało Wydziałowe Studium Ochrony Środowiska, a od roku akademickiego 2008/09 Międzywydziałowe Studium Ochrony Środowiska (MSOŚ) zlokalizowane przy ulicy Przybyszewskiego 66/77. Studium - które współtworzą dwa wydziały Wydział Nauk Biologicznych oraz Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska - koordynuje stacjonarne i niestacjonarne studia pierwszego stopnia (trzyletnie licencjackie) i drugiego stopnia (dwuletnie magisterskie). Dyrektor MSOŚ – prof. dr hab. Mariusz – Orion Jędrysek Zastępca Dyrektora – dr Dorota Kiewra Pracownicy administracyjni -mgr Barbara Nawój – Kida mgr Magda Basta 3.1. Program studiów Studia pierwszego stopnia na ochronie środowiska to 3 – letni licencjat. Warunkiem ukończenia jest uzyskanie wszystkich zaliczeń i egzaminów, przewidzianych w programie studiów, pozytywna ocena z pracy dyplomowej oraz pisemny egzamin dyplomowy. Zgodnie z profilem ochrony środowiska w Uniwersytecie Wrocławskim „absolwent studiów pierwszego stopnia kierunku ochrony środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego – uzyskując dyplom licencjata - powinien posiadać mocne podstawy dla holistycznego postrzegania rzeczywistości przyrodniczej i społeczno – ekonomiczno - prawnej po to, aby być przygotowanym do prawidłowego gospodarowania zasobami naturalnymi zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Powinien rozumieć procesy zachodzące w środowisku przyrodniczym i poszczególnych ekosystemach, oceniać obiektywnie wpływ człowieka, identyfikować zagrożenia wynikające nie tylko z rozwoju technologii i działalności przemysłowej, ale także tych, które kryją się w zmianach klimatycznych, zagrożeniach społeczno-ekonomicznych i biologicznych. Realizacja programu studiów w blokach tematycznych związanych z naukami przyrodniczymi i naukami o środowisku oraz naukami pomocniczymi, umożliwia nabycie umiejętności analizy i oceny stanu środowiska przyrodniczego, dostrzeganie filozoficznych kontekstów zjawisk ekologicznych, wykorzystanie zasad i instrumentów ograniczających antropopresję. Pierwszoplanowymi sektorami zatrudnienia absolwentów studiów I stopnia ochrony środowiska jest edukacja środowiskowa, proekologiczne organizacje, parki narodowe i krajobrazowe, mass media; administracja rządowa i samorządowa, służby i instytucje związane z gospodarowaniem zasobami naturalnymi, inwentaryzacją, waloryzacją, monitorowaniem i ochroną środowiska naturalnego przyrodniczego. Jest przygotowany do podjęcia studiów II stopnia na kierunkach przyrodniczych. Przyjęcie na dwuletnie studia drugiego stopnia (magisterskie) – w ramach trzech specjalności: „Geoekologia, ochrona wód i kopalin”, „Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego”, „Biologia środowiska”, następuje po ukończeniu studiów I stopnia z ochrony środowiska (inżynierii środowiska) lub innych kierunków przyrodniczych. Warunkiem ukończenia, podobnie jak na studiach licencjackich, jest uzyskanie wszystkich zaliczeń i egzaminów, przewidzianych w programie studiów, pozytywna ocena z pracy dyplomowej oraz ustny egzamin magisterski. Zgodnie z profilem ochrony środowiska w Uniwersytecie Wrocławskim „absolwent studiów drugiego stopnia kierunku ochrony środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego – uzyskując tytuł zawodowy magistra - powinien posiadać- prócz ogólnej – także rozszerzona wiedzę w zakresie fakultatywnych bloków programowych: geoekologii, ochrony wód i kopalin, ochrony i kształtowania środowiska geograficznego, ekologii roślin i ochrony szaty roślinnej, ekologii i ochrony zwierząt, ekologii człowieka; znać i stosować metody oceny oraz ochrony zasobów przyrody, posługiwać się zróżnicowanymi technikami monitorowania stanu środowiska, umieć zaprojektować i prowadzić edukację środowiskową i prozdrowotną; posiadać umiejętność opracowywania danych empirycznych i modelowania zjawisk ekologicznych; rozumieć biologiczny i kulturowy związek człowieka ze środowiskiem oraz postrzegać przyrodę przez pryzmat wartości. Absolwent studiów drugiego stopnia może podjąć pracę w instytucjach zajmujących się badaniem, monitorowaniem, oceną i ochroną środowiska oraz edukacją środowiskową. Jest też przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia w zakresie wykorzystywania wiedzy w badaniach środowiskowych, aplikacji teorii, konstrukcji eksperymentu, prowadzenia pomiarów, analizy literatury poświęconej ochronie środowiska i być zdolnym do krytycznej oceny zagrożeń”. 3.2. Wykaz alfabetyczny przedmiotów na Ochronie Środowiska: Studia I stopnia - przedmioty obligatoryjne Analiza środowiska atmosferycznego i wodnego (ćwiczenia terenowe – 48 godz.) BHP i ergonomia (wykład 15 godz.) Biochemia (wykład + laboratorium – razem 60 godz.) Biologia drobnoustrojów (wykład + laboratorium - razem 60 godz.) Biologia środowiska (ćwiczenia terenowe – razem 48 godz.) Biologia zwierząt (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) Botanika i mikologia stosowana (wykład + ćwiczenia – razem 60 godzin) Chemia fizyczna (wykład + laboratorium – razem 45 godz.) Chemia ogólna i analityczna (wykład + laboratorium – razem 75 godz.) Chemia organiczna (wykład + laboratorium – razem 45 godz.) Ekologia (wykład – 30 godz.) Ekosystemy lądowe (ćwiczenia terenowe 48 godzin) Fizyka (wykład + laboratorium - razem 60 godz.) Geochemia środowiska (wykład + ćwiczenia - razem 30 godz.) Geologia historyczna (wykład + ćwiczenia, razem 30 godz.) Geologia ogólna (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Geologia ogólna i złożowa (ćwiczenia terenowe - razem 48 godz.) Geomorfologia (wykład + ćwiczenia terenowe – razem 25 godz.) GIS (wykład + ćwiczenia - razem 48 godzin) Gleboznawstwo (wykład + ćwiczenia - razem 45 godz.) Kartografia z elementami teledetekcji (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) Matematyka i statystyka (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) Meteorologia i klimatologia (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Seminarium przedmiotowe fakultatywne (seminarium licencjackie –30 godz. – IBR, IZ) Seminarium przedmiotowe fakultatywne (seminarium licencjackie - 30 godz. - Instytut Nauk Geologicznych) Seminarium przedmiotowe fakultatywne (seminarium licencjackie – 30 godz. – Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego) Monitoring środowiska (wykład + ćwiczenia laboratoryjne – razem 60 godz.) Podstawy genetyki (wykład – 20 godz.) Prawo autorskie (wykład - 30 godz.) Praktyki zawodowe (3 tygodnie - 120 godz.) Prawo i ekonomia w ochronie środowiska (wykład + ćwiczenia – razem 75 godz.) Przygotowanie do egzaminu dyplomowego Różnorodność biologiczna - fauna Polski (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) Różnorodność biologiczna - flora Polski (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) Socjologia (wykład - 30 godz.) Technologie informacyjne (wykład + ćwiczenia – razem 30 godz.) Technologie w ochrony środowiska (wykład + ćwiczenia - razem 75 godz.) Wybrane instrumenty ochrony środowiska (wykład + ćwiczenia projektowe i konwersatorium - razem 45 godz.) Zagrożenia cywilizacyjne (wykład - 45 godz.) Zrównoważony rozwój (wykład – 30 godz.) -przedmioty do wyboru Antropologia fizyczna (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Ekologia eksperymentalna (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Ekologia roślin (wykład + ćwiczenia – razem 75 godz.) Fizjologia roślin i zwierząt (wykład – 30 godz.) Flora roślin zarodnikowych i grzybów (wykład + ćwiczenia- razem 45 godz.) Geografia gleb (wykład+ ćwiczenia- razem 30 godz.) Geografia regionalna Polski – geografia fizyczna (wykład – 30 godz.) Gospodarka i ochrona zasobów wodnych (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) Ornitologia ogólna (wykład – 30 godz.) Parazytologia lekarska (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Rośliny lecznicze (wykład + ćwiczenia - razem 45 godz.) Wykład fakultatywny z geografii fizycznej (wykład - 30 godz.) Studia II stopnia -przedmioty obligatoryjne dla wszystkich specjalności Bioetyka (wykład – 30 godz.) Edukacja środowiskowa i zdrowotna (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) Ekotoksykologia (wykład + laboratorium – razem 60 godz.) Polityka ochrony środowiska (wykład + konwersatorium – razem 45 godz.) - przedmioty do wyboru Aeropalinologia i monitoring pyłkowy (wykład – 20 godz.) Biologiczne i immunologiczne aspekty układu pasożyt-żywiciel (wykład - 15 godz.) Hydrobiologia (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) Jakość i podatność wód podziemnych na zanieczyszczenia (wykład + ćwiczenia – razem 56 godz.) Monitoring i bazy danych (seminarium – 30 godz.) Owadożerność i pasożytnictwo - cudzożywność wśród roślin nasiennych (wykład – 15 godz.) Paprotniki – podróż w czasie (wykład - 15 godz.) Podstawy monitoringu środowiska wodnego (wykład - 16 godz.) -przedmioty obligatoryjne dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Biogeochemia (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Geologia kenozoiku (wykład + ćwiczenia, razem 75 godz.) Identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń (wykład + ćwiczenia, razem 75 godz.) Metodyka badań (seminarium – 30 godz.) Monitoring i bazy danych (seminarium – 30 godz.) Techniki komputerowe w geoekologii (wykład, ćwiczenia, 75 godz.) Zagadnienia ochrony wody (seminarium - 30 godz.) Zagadnienia prawne i zarządzanie (wykład + ćwiczenia, razem 60 godz.) przedmioty obligatoryjne dla specjalności „Biologia środowiska” (w zależności od wyboru Instytutu, w którym wykonywana jest praca magisterska) Chronione zasoby szaty roślinnej Polski (wykład 15 godzin) Ekofizjologia roślin (wykład + ćwiczenia- razem 75 godzin) Ekofizjologia zwierząt (wykład + ćwiczenia- razem 45 godzin) Ekologia dynamiczna i ilościowa (wykład + ćwiczenia – razem 45 godzin) Ekologia zwierząt (wykład + ćwiczenia- razem 45 godzin) Podstawy immunologii (wykład – 30 godz.) Problemy nauk środowiskowych (seminarium magisterskie – 30 godz.) Reakcje roślin na środowiskowe czynniki stresowe (wykład + ćwiczenia- razem 45 godzin) Szata Roślinna Dolnego Śląska (wykład - 15 godz.) Środowiskowe uwarunkowania chorób (wykład + konwersatorium - razem 30 godz.) Techniki badawcze w naukach o środowisku (pracownia specjalizacyjna specj. Biologia środowiska, Zakład Ekologii Drobnoustrojów i Ochrony Środowiska – razem 240 godz.) Praca i egzamin magisterski (pracownia magisterska – bezwymiarowa liczba godzin) Zoologia bezkręgowców (wykład + ćwiczenia - razem 45 godzin) przedmioty obligatoryjne dla specjalności „Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego” Fizjografia urbanistyczna (wykład + ćwiczenia – razem 45 godzin) Geografia fizyczna Polski SW (wykład – 30 godz.) Klimatologia stosowana (wykład + ćwiczenia- razem 30 godz.) Ochrona i monitoring atmosfery (Wykład i ćwiczenia- razem 36 godzin) Ochrona litosfery i pedosfery (wykład + ćwiczenia- razem 30 godzin) - przedmioty obligatoryjne dla specjalności „ Gospodarka środowiskiem” Analiza i wizualizacja danych (wykład + ćwiczenia – razem 40 godz.) Geozagrożenia (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) Gospodarka surowcami naturalnymi i odpadami geologia (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) Gospodarka surowcami naturalnymi i odpadami mineralogia (wykład + ćwiczenia – razem 25 godz.) Gospodarka wodna (wykład + ćwiczenia – razem 40 godz.) Gospodarowanie bioróżnorodnością (wykład + ćwiczenia - razem 45 godz.) Identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) Metody biokontroli środowiska (wykład + ćwiczenia- 45 godz) Narzędzia badań środowiskowych (seminarium 30 godz.) Ochrona atmosfery i zmiany klimatu (wykład + ćwiczenia - razem 45 godzin) Praktyka edukacji ekologicznej i ekoturystyka (ćwiczenia terenowe - 6 dni) Środowiskowe uwarunkowania chorób (wykład + ćwiczenia – razem 30 godz.) Współczesne problemy w energetyce (seminarium 30 godz.) Zarządzanie i finansowanie w gospodarowaniu środowiskiem (Wykład + ćwiczenia/konwersatorium – razem 45 godzin) PROGRAM NAUCZANIA NA KIERUNKU: Ochrona środowiska SPECJALNOŚĆ: SPECJALIZACJA: FORMA STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: I stopnia KWALIFIKACJE ABSOLWENTA: Absolwent studiów powinien posiadać interdyscyplinarną wiedzę ogólną z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych i nauk o środowisku oraz umiejętności wykorzystania jej w pracy zawodowej i życiu z zachowaniem zasad prawnych i etycznych. Powinien rozumieć i umieć analizować procesy dokonujące się w przyrodzie oraz wpływ człowieka na środowisko. Powinien znać podstawowe procesy i problemy istotne dla ochrony środowiska oraz kierować się w swoich działaniach zasadami zrównoważonego rozwoju. Absolwent powinien posiadać umiejętności rozwiązywania problemów zawodowych, gromadzenia, przetwarzania oraz pisemnego i ustnego przekazywania informacji, a także pracy zespołowej. PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Nr Kod 1. 76-4CTOS1 2. 76-1WOS1 3. 76-4WCOS1 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. Nazwa przedmiotu Analiza środowiska atmosferycznego i wodnego BHP i ergonomia Biochemia Biologia drobnoustrojów Biologia środowiska Biologia zwierząt Liczba godzin ćwiczenia terenowe – 48 godz wykład 15 godz. wykład + laboratorium – razem 60 godz wykład + laboratorium razem 60 godz ćwiczenia terenowe – razem 48 godz wykład + ćwiczenia – razem 60 godz Botanika i mikologia stosowana wykład + ćwiczenia – razem 60 godzin Chemia fizyczna wykład + laboratorium – razem 45 godz wykład + laboratorium – razem 75 godz Chemia ogólna i analityczna Ekologia wykład – 30 godz Ekosystemy lądowe ćwiczenia terenowe 48 godzin wykład + laboratorium razem 60 godz wykład + ćwiczenia razem 30 godz wykład + ćwiczenia, razem 30 godz wykład + ćwiczenia razem 60 godz ćwiczenia terenowe razem 48 godz wykład + ćwiczenia terenowe – razem 25 godz wykład + ćwiczenia razem 48 godzin wykład + ćwiczenia razem 45 godz Fizyka Geochemia środowiska Geologia historyczna Geologia ogólna Geologia ogólna i złożowa Geomorfologia GIS Gleboznawstwo Kartografia z elementami teledetekcji wykład + ćwiczenia – razem 45 godz Matematyka i statystyka wykład + ćwiczenia – razem 60 godz wykład + ćwiczenia razem 60 godz Meteorologia i klimatologia ETCS 4 2 5 5 4 6 6 5 6 4 4 6 2 4 6 4 2 3 4 5 6 5 Uwagi Seminarium przedmiotowe fakultatywne 23. Monitoring środowiska 24. Podstawy genetyki 25. Prawo autorskie 26. Praktyki zawodowe 27. Prawo i ekonomia w ochronie środowiska 28. Przygotowanie do egzaminu dyplomowego Różnorodność biologiczna flora Polski 29. seminarium licencjackie – 30 godz 2 wykład + ćwiczenia laboratoryjne – razem 60 godz 4 wykład – 20 godz 2 wykład - 30 godz 2 3 tygodnie - 120 godz 3 wykład + ćwiczenia – razem 75 godz 4 10 wykład + ćwiczenia – razem 45 godz 3 Socjologia wykład - 30 godz 3 Technologie informacyjne wykład + ćwiczenia – razem 30 godz 2 33. Technologie w ochrony środowiska wykład + ćwiczenia razem 75 godz 4 34. Wybrane instrumenty ochrony środowiska wykład + ćwiczenia projektowe i konwersatorium - razem 45 godz 4 wykład - 45 godz 4 wykład – 30 godz 2 Liczba godzin wykład + ćwiczenia razem 60 godz wykład + ćwiczenia razem 60 godz wykład + ćwiczenia – razem 75 godz ETCS wykład – 30 godz 4 wykład + ćwiczeniarazem 45 godz 4 30. 31. 32. Zagrożenia cywilizacyjne 35. Zrównoważony rozwój 36. PRZEDMIOTY DO WYBORU: Nr 1 2 3 4 5 Kod Nazwa przedmiotu Antropologia fizyczna Ekologia eksperymentalna Ekologia roślin Fizjologia roślin i zwierząt Flora roślin zarodnikowych i grzybów 6 6 6 Geografia gleb wykład+ ćwiczenia- razem 30 godz 7 Geografia regionalna Polski –geografia fizyczna wykład – 30 godz 4 8 Gospodarka i ochrona wykład + ćwiczenia – 6 6 Uwagi 9 10 zasobów wodnych razem 60 godz Ornitologia ogólna wykład – 30 godz Parazytologia lekarska wykład + ćwiczenia razem 60 godz wykład + ćwiczenia – razem 45 godz Rośliny lecznicze 11 Wykład fakultatywny z geografii fizycznej 12 wykład - 30 godz 4 6 5 3 PRAKTYKI: Na studiach licencjackich praktyki powinny trwać nie krócej niż 3 tygodnie. WARUNKI UKOŃCZENIA STUDIÓW I UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO DANEGO KIERUNKU/ SPECJALNOŚCI/ SPECJALIZACJI: Warunkiem ukończenia studiów I stopnia jest uzyskanie pozytywnych ocen z przedmiotów objętych planem studiów, czyli uzyskanie 180 punktów ETCS (w tym 10 ETCS na przygotowanie się i zdanie egzaminu licencjackiego) INNE WYMAGANIA: PROGRAM NAUCZANIA NA KIERUNKU: Ochrona środowiska SPECJALNOŚĆ: Gospodarka środowiskiem SPECJALIZACJA: FORMA STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: II stopnia KWALIFIKACJE ABSOLWENTA: Absolwent studiów drugiego stopnia powinien posiadać rozszerzoną - w stosunku do studiów pierwszego stopnia - wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych i nauk o środowisku, a także nauk technicznych, rolniczych lub leśnych, o planowanie przestrzenne i metodyki badań środowiskowych oraz wykazywać biegłość w wybranej specjalności. Absolwent powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne rozwiązywanie problemów z zakresu ochrony środowiska w ujęciu lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym - również w niestandardowych sytuacjach - a także umieć wydawać opinie na podstawie niekompletnych lub ograniczonych informacji z zachowaniem zasad prawnych, ekonomicznych i etycznych. Powinien umieć porozumiewać się w sprawach ochrony środowiska zarówno ze specjalistami jak i niespecjalistami a także organizować pracę grupową i kierować pracą zespołów. Absolwent winien posiadać umiejętności umożliwiające podjęcie pracy w instytutach badawczych, instytucjach zintegrowanego zarządzania oraz ochrony środowiska, przemyśle, rolnictwie, administracji państwowej i samorządowej oraz być przygotowany do pracy w szkolnictwie (po uzupełnieniu wykształcenia o blok przedmiotów kształcenia nauczycielskiego - zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Absolwent powinien mieć wpojone nawyki ustawicznego kształcenia i rozwoju zawodowego oraz być przygotowany do podejmowania wyzwań badawczych i kontynuacji edukacji na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich). PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Nr 1 2 3 Kod Nazwa przedmiotu Liczba godzin ETCS Bioetyka wykład – 30 godz 2 wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 5 Edukacja środowiskowa i zdrowotna Ekotoksykologia wykład + laboratorium – razem 60 godz. wykład + konwersatorium – razem 45 godz 6 4 Polityka ochrony środowiska 5 Analiza i wizualizacja danych wykład + ćwiczenia – razem 40 godz 3 Geozagrożenia wykład + ćwiczenia – razem 45 godz 3 7 Gospodarka surowcami naturalnymi i odpadami geologia wykład + ćwiczenia – razem 45 godz 4 8 Gospodarka surowcami naturalnymi i odpadami mineralogia wykład + ćwiczenia – razem 25 godz 2 Gospodarka wodna wykład + ćwiczenia – razem 40 godz 4 Gospodarowanie bioróżnorodnością wykład + ćwiczenia razem 45 godz 3 Identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń wykład + ćwiczenia - razem 60 godz 5 12 Metody biokontroli środowiska wykład + ćwiczenia45 godz 4 13 Narzędzia badań środowiskowych seminarium 30 godz 2 14 Ochrona atmosfery i zmiany klimatu wykład + ćwiczenia - razem 45 godzin 3 15 Praktyka edukacji ekologicznej i ekoturystyka ćwiczenia terenowe - 6 dni 3 16 Środowiskowe uwarunkowania chorób wykład + ćwiczenia – razem 30 godz 2 17 Współczesne problemy w seminarium 30 godz 2 6 9 10 11 4 Uwagi obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności energetyce Zarządzanie i finansowanie w gospodarowaniu środowiskiem 18 Wykład + ćwiczenia/konwersator ium – razem 45 godzin 4 PRZEDMIOTY DO WYBORU: Nr Kod 2 Nazwa przedmiotu Aeropalinologia i monitoring pyłkowy Biologiczne i immunologiczne aspekty układu pasożyt-żywiciel 3 Hydrobiologia 4 Jakość i podatność wód podziemnych na zanieczyszczenia 1 Monitoring i bazy danych 5 Owadożerność i pasożytnictwo cudzożywność wśród roślin nasiennych 6 Paprotniki – podróż w czasie 7 Podstawy monitoringu środowiska wodnego 8 Liczba godzin ETCS Wykład- 20 godz 2 wykład - 15 godz 2 wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 6 wykład + ćwiczenia – razem 56 godz 4 seminarium – 30 godz 2 wykład – 15 godz 2 wykład - 15 godz 2 wykład - 16 godz 2 Uwagi PRAKTYKI: WARUNKI UKOŃCZENIA STUDIÓW I UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO DANEGO KIERUNKU/ SPECJALNOŚCI/ SPECJALIZACJI: Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest zaliczenie wszystkich przedmiotów wymaganych planem studiów i uzyskanie liczby punktów zaliczeniowych określonych w programie studiów, uzyskanie pozytywnej oceny pracy dyplomowej (magisterskiej) oraz złożenie wszystkich wymaganych dokumentów. Student uzyskuje zaliczenie pracowni magisterskiej w ostatnim semestrze studiów po zaakceptowaniu gotowej pracy dyplomowej przez kierującego pracą, przed złożeniem jej w dziekanacie. Egzamin dyplomowy ma formę ustną i odbywa się w terminie ustalonym przez Dziekana. Egzamin dyplomowy przeprowadza komisja powołana przez Dziekana. Członkami komisji są opiekun pracy oraz recenzent. Studenta, która nie złożył pracy dyplomowej przed upływam 2 lat od daty skreślenia obowiązuje wznowienie studiów w celu zdania egzaminu dyplomowego i uzupełnienie różnic programowych jeśli w roku akademickim, w którym składa egzamin dyplomowy obowiązuje inny program studiów niż w momencie skreślenia go z listy studentów, w każdym przypadku powtórzenie semestru. INNE WYMAGANIA: PROGRAM NAUCZANIA NA KIERUNKU: Ochrona środowiska SPECJALNOŚĆ: Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego SPECJALIZACJA: FORMA STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: II stopnia KWALIFIKACJE ABSOLWENTA: Absolwent studiów drugiego stopnia powinien posiadać rozszerzoną - w stosunku do studiów pierwszego stopnia - wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych i nauk o środowisku, a także nauk technicznych, rolniczych lub leśnych, o planowanie przestrzenne i metodyki badań środowiskowych oraz wykazywać biegłość w wybranej specjalności. Absolwent powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne rozwiązywanie problemów z zakresu ochrony środowiska w ujęciu lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym - również w niestandardowych sytuacjach - a także umieć wydawać opinie na podstawie niekompletnych lub ograniczonych informacji z zachowaniem zasad prawnych, ekonomicznych i etycznych. Powinien umieć porozumiewać się w sprawach ochrony środowiska zarówno ze specjalistami jak i niespecjalistami a także organizować pracę grupową i kierować pracą zespołów. Absolwent winien posiadać umiejętności umożliwiające podjęcie pracy w instytutach badawczych, instytucjach zintegrowanego zarządzania oraz ochrony środowiska, przemyśle, rolnictwie, administracji państwowej i samorządowej oraz być przygotowany do pracy w szkolnictwie (po uzupełnieniu wykształcenia o blok przedmiotów kształcenia nauczycielskiego - zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Absolwent powinien mieć wpojone nawyki ustawicznego kształcenia i rozwoju zawodowego oraz być przygotowany do podejmowania wyzwań badawczych i kontynuacji edukacji na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich). PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Nr 1 2 3 4 5 Kod Nazwa przedmiotu Liczba godzin ETCS Bioetyka wykład – 30 godz 2 wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 5 Ekotoksykologia wykład + laboratorium – razem 60 godz. 6 Polityka ochrony środowiska wykład + konwersatorium – razem 45 godz wykład + ćwiczenia – razem 45 godzin Edukacja środowiskowa i zdrowotna Fizjografia urbanistyczna 4 3 Uwagi obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności Geografia fizyczna Polski SW wykład – 30 godz 3 Klimatologia stosowana wykład + ćwiczeniarazem 30 godz 3 8 Ochrona i monitoring atmosfery Wykład i ćwiczeniarazem 36 godzin 3 9 Ochrona litosfery i pedosfery wykład + ćwiczeniarazem 30 godzin 3 Liczba godzin ETCS Wykład- 20 godz 2 wykład - 15 godz 2 wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 6 wykład + ćwiczenia – razem 56 godz 4 seminarium – 30 godz 2 wykład – 15 godz 2 7 Paprotniki – podróż w czasie wykład - 15 godz 2 8 Podstawy monitoringu środowiska wodnego wykład - 16 godz 2 6 7 PRZEDMIOTY DO WYBORU: Nr Kod 1 2 Nazwa przedmiotu Aeropalinologia i monitoring pyłkowy Biologiczne i immunologiczne aspekty układu pasożyt-żywiciel 3 Hydrobiologia Jakość i podatność wód podziemnych na zanieczyszczenia 4 Monitoring i bazy danych 5 Owadożerność i pasożytnictwo cudzożywność wśród roślin nasiennych 6 Uwagi PRAKTYKI: WARUNKI UKOŃCZENIA STUDIÓW I UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO DANEGO KIERUNKU/ SPECJALNOŚCI/ SPECJALIZACJI: Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest zaliczenie wszystkich przedmiotów wymaganych planem studiów i uzyskanie liczby punktów zaliczeniowych określonych w programie studiów, uzyskanie pozytywnej oceny pracy dyplomowej (magisterskiej) oraz złożenie wszystkich wymaganych dokumentów. Student uzyskuje zaliczenie pracowni magisterskiej w ostatnim semestrze studiów po zaakceptowaniu gotowej pracy dyplomowej przez kierującego pracą, przed złożeniem jej w dziekanacie. Egzamin dyplomowy ma formę ustną i odbywa się w terminie ustalonym przez Dziekana. Egzamin dyplomowy przeprowadza komisja powołana przez Dziekana. Członkami komisji są opiekun pracy oraz recenzent. Studenta, która nie złożył pracy dyplomowej przed upływam 2 lat od daty skreślenia obowiązuje wznowienie studiów w celu zdania egzaminu dyplomowego i uzupełnienie różnic programowych jeśli w roku akademickim, w którym składa egzamin dyplomowy obowiązuje inny program studiów niż w momencie skreślenia go z listy studentów, w każdym przypadku powtórzenie semestru. INNE WYMAGANIA: PROGRAM NAUCZANIA NA KIERUNKU: Ochrona środowiska SPECJALNOŚĆ: Biologia środowiska SPECJALIZACJA: FORMA STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: II stopnia KWALIFIKACJE ABSOLWENTA: Absolwent studiów drugiego stopnia powinien posiadać rozszerzoną - w stosunku do studiów pierwszego stopnia - wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych i nauk o środowisku, a także nauk technicznych, rolniczych lub leśnych, o planowanie przestrzenne i metodyki badań środowiskowych oraz wykazywać biegłość w wybranej specjalności. Absolwent powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne rozwiązywanie problemów z zakresu ochrony środowiska w ujęciu lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym - również w niestandardowych sytuacjach - a także umieć wydawać opinie na podstawie niekompletnych lub ograniczonych informacji z zachowaniem zasad prawnych, ekonomicznych i etycznych. Powinien umieć porozumiewać się w sprawach ochrony środowiska zarówno ze specjalistami jak i niespecjalistami a także organizować pracę grupową i kierować pracą zespołów. Absolwent winien posiadać umiejętności umożliwiające podjęcie pracy w instytutach badawczych, instytucjach zintegrowanego zarządzania oraz ochrony środowiska, przemyśle, rolnictwie, administracji państwowej i samorządowej oraz być przygotowany do pracy w szkolnictwie (po uzupełnieniu wykształcenia o blok przedmiotów kształcenia nauczycielskiego - zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Absolwent powinien mieć wpojone nawyki ustawicznego kształcenia i rozwoju zawodowego oraz być przygotowany do podejmowania wyzwań badawczych i kontynuacji edukacji na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich). PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Nr 1 2 Kod Nazwa przedmiotu Liczba godzin ETCS Bioetyka wykład – 30 godz 2 Edukacja środowiskowa i zdrowotna wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 5 Uwagi obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich Ekotoksykologia wykład + laboratorium – razem 60 godz. 6 4 Polityka ochrony środowiska wykład + konwersatorium – razem 45 godz 4 5 Chronione zasoby szaty roślinnej Polski wykład 15 godzin 2 3 wykład + ćwiczeniarazem 75 godzin wykład + ćwiczeniarazem 45 godzin Ekofizjologia roślin Ekofizjologia zwierząt 6 Ekologia ilościowa 7 dynamiczna i Ekologia zwierząt 8 Podstawy immunologii 10 Problemy środowiskowych 11 nauk 13 Reakcje roślin na środowiskowe czynniki stresowe Szata Roślinna Dolnego Śląska 14 Środowiskowe uwarunkowania chorób 15 Techniki badawcze naukach o środowisku 16 Praca i magisterski 12 w egzamin Zoologia bezkręgowców 17 6 6 wykład + ćwiczenia – razem 45 godzin 4 wykład + ćwiczeniarazem 45 godzin 5 wykład – 30 godz 3 seminarium magisterskie – 30 godz 2 wykłady + ćwiczenia razem 45 godz 3 wykład - 15 godz 2 wykład + konwersatorium razem 30 godz pracownia specjalizacyjna- razem 240 godz pracownia magisterska – bezwymiarowa liczba godzin wykład + ćwiczenia razem 45 godzin specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności w zależności od wyboru Instytutu, w którym wykonywana jest praca magisterska) 4 6 10 4 PRZEDMIOTY DO WYBORU: Nr 1 2 Kod Nazwa przedmiotu Aeropalinologia i monitoring pyłkowy Biologiczne i immunologiczne aspekty układu pasożyt-żywiciel Liczba godzin ETCS Wykład- 20 godz 2 wykład - 15 godz 2 Uwagi wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 6 wykład + ćwiczenia – razem 56 godz 4 seminarium – 30 godz 2 wykład – 15 godz 2 7 Paprotniki – podróż w czasie wykład - 15 godz 2 8 Podstawy monitoringu środowiska wodnego wykład - 16 godz 2 3 Hydrobiologia Jakość i podatność wód podziemnych na zanieczyszczenia 4 Monitoring i bazy danych 5 Owadożerność i pasożytnictwo cudzożywność wśród roślin nasiennych 6 PRAKTYKI: WARUNKI UKOŃCZENIA STUDIÓW I UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO DANEGO KIERUNKU/ SPECJALNOŚCI/ SPECJALIZACJI: Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest zaliczenie wszystkich przedmiotów wymaganych planem studiów i uzyskanie liczby punktów zaliczeniowych określonych w programie studiów, uzyskanie pozytywnej oceny pracy dyplomowej (magisterskiej) oraz złożenie wszystkich wymaganych dokumentów. Student uzyskuje zaliczenie pracowni magisterskiej w ostatnim semestrze studiów po zaakceptowaniu gotowej pracy dyplomowej przez kierującego pracą, przed złożeniem jej w dziekanacie. Egzamin dyplomowy ma formę ustną i odbywa się w terminie ustalonym przez Dziekana. Egzamin dyplomowy przeprowadza komisja powołana przez Dziekana. Członkami komisji są opiekun pracy oraz recenzent. Studenta, która nie złożył pracy dyplomowej przed upływam 2 lat od daty skreślenia obowiązuje wznowienie studiów w celu zdania egzaminu dyplomowego i uzupełnienie różnic programowych jeśli w roku akademickim, w którym składa egzamin dyplomowy obowiązuje inny program studiów niż w momencie skreślenia go z listy studentów, w każdym przypadku powtórzenie semestru. INNE WYMAGANIA: PROGRAM NAUCZANIA NA KIERUNKU: Ochrona środowiska SPECJALNOŚĆ: Geoekologia, ochrona wód i kopalin SPECJALIZACJA: FORMA STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: II stopnia KWALIFIKACJE ABSOLWENTA: Absolwent studiów drugiego stopnia powinien posiadać rozszerzoną - w stosunku do studiów pierwszego stopnia - wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych i nauk o środowisku, a także nauk technicznych, rolniczych lub leśnych, o planowanie przestrzenne i metodyki badań środowiskowych oraz wykazywać biegłość w wybranej specjalności. Absolwent powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne rozwiązywanie problemów z zakresu ochrony środowiska w ujęciu lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym - również w niestandardowych sytuacjach - a także umieć wydawać opinie na podstawie niekompletnych lub ograniczonych informacji z zachowaniem zasad prawnych, ekonomicznych i etycznych. Powinien umieć porozumiewać się w sprawach ochrony środowiska zarówno ze specjalistami jak i niespecjalistami a także organizować pracę grupową i kierować pracą zespołów. Absolwent winien posiadać umiejętności umożliwiające podjęcie pracy w instytutach badawczych, instytucjach zintegrowanego zarządzania oraz ochrony środowiska, przemyśle, rolnictwie, administracji państwowej i samorządowej oraz być przygotowany do pracy w szkolnictwie (po uzupełnieniu wykształcenia o blok przedmiotów kształcenia nauczycielskiego - zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Absolwent powinien mieć wpojone nawyki ustawicznego kształcenia i rozwoju zawodowego oraz być przygotowany do podejmowania wyzwań badawczych i kontynuacji edukacji na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich). PRZEDMIOTY OBOWIĄZKOWE: Nr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kod Nazwa przedmiotu Liczba godzin ETCS Bioetyka wykład – 30 godz 2 wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 5 Ekotoksykologia wykład + laboratorium – razem 60 godz. 6 Polityka ochrony środowiska wykład + konwersatorium – razem 45 godz wykład + ćwiczenia razem 60 godz wykład + ćwiczenia, razem 75 godz Edukacja środowiskowa i zdrowotna Biogeochemia Geologia kenozoiku Identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń 4 6 6 wykład + ćwiczenia, razem 75 godz 5 seminarium – 30 godz 2 Monitoring i bazy danych seminarium – 30 godz 2 Techniki komputerowe w geoekologii Wykład + ćwiczenia, 75 godz 4 Metodyka badań Uwagi obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności obligatoryjne dla wszystkich specjalności Zagadnienia ochrony wody 11 Zagadnienia prawne i zarządzanie 12 seminarium - 30 godz 2 wykład + ćwiczenia, razem 60 godz 6 Liczba godzin ETCS Wykład- 20 godz 2 wykład - 15 godz 2 wykład + ćwiczenia – razem 60 godz 6 wykład + ćwiczenia – razem 56 godz 4 seminarium – 30 godz 2 wykład – 15 godz 2 PRZEDMIOTY DO WYBORU: Nr Kod 1 2 Nazwa przedmiotu Aeropalinologia i monitoring pyłkowy Biologiczne i immunologiczne aspekty układu pasożyt-żywiciel 3 Hydrobiologia Jakość i podatność wód podziemnych na zanieczyszczenia 4 Monitoring i bazy danych 5 Owadożerność i pasożytnictwo cudzożywność wśród roślin nasiennych 6 7 Paprotniki – podróż w czasie wykład - 15 godz 2 8 Podstawy monitoringu środowiska wodnego wykład - 16 godz 2 Uwagi PRAKTYKI: WARUNKI UKOŃCZENIA STUDIÓW I UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO DANEGO KIERUNKU/ SPECJALNOŚCI/ SPECJALIZACJI: Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest zaliczenie wszystkich przedmiotów wymaganych planem studiów i uzyskanie liczby punktów zaliczeniowych określonych w programie studiów, uzyskanie pozytywnej oceny pracy dyplomowej (magisterskiej) oraz złożenie wszystkich wymaganych dokumentów. Student uzyskuje zaliczenie pracowni magisterskiej w ostatnim semestrze studiów po zaakceptowaniu gotowej pracy dyplomowej przez kierującego pracą, przed złożeniem jej w dziekanacie. Egzamin dyplomowy ma formę ustną i odbywa się w terminie ustalonym przez Dziekana. Egzamin dyplomowy przeprowadza komisja powołana przez Dziekana. Członkami komisji są opiekun pracy oraz recenzent. Studenta, która nie złożył pracy dyplomowej przed upływam 2 lat od daty skreślenia obowiązuje wznowienie studiów w celu zdania egzaminu dyplomowego i uzupełnienie różnic programowych jeśli w roku akademickim, w którym składa egzamin dyplomowy obowiązuje inny program studiów niż w momencie skreślenia go z listy studentów, w każdym przypadku powtórzenie semestru. 3.3. Opis przedmiotów i treści kształcenia II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Aeropalinologia i monitoring pyłkowy Aeropalynology and Pollen Monitoring (wykład – 20 godz.) 76-WWybFS2 Fakultatywny dowolnego wyboru Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, semestr (do wyboru) 2 ECTS Wykłady (20 godz. - zgodnie z rozkładem semestralnym) Język polski Dr hab. Teresa Kuszell Wybrane przedmioty kierunkowe z biologii. Celem przedmiotu jest poznanie czynników ekologicznych i zespołów organizmów roślinnych w środowisku powietrznym, lądowym i wodnym, i ich wzajemne relacje. Poznanie metod stosowanych w badaniach aerobiologicznych atmosfery. Umiejętność badań nad współczesnym opadem ziaren pyłku i zarodników w Polsce i na terenie Europy z uwzględnieniem Monitoringu pyłkowego i Kalendarzy pyleń. Poznanie i umiejętność stosowania metod ochrony organizmu przed alergenami (profilaktyka i eliminacja objawów klinicznych). Poznanie procesów odpornościowych organizmu i ich znaczenie w immunoterapii. Rola, zakres działania i znaczenie Ośrodków Badań Alergenów Środowiskowych w różnych regionach Polski, w ramach European Pollen Monitoring Project. 1. Historia badań. Morfologia ziaren pyłku i 2. zarodników. 3. Przegląd alergizujących roślin. 4. Produkcja, rozprzestrzenianie i sezonowość 5. sporomorf w areoplanktonie. 6. Metody analizy pyłkowej w areopalinologii z 7. uwzględnieniem zastosowania jej w innych 8. pokrewnych naukach. II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne 9. Badania stężenia alergenów pyłkowych. 10. Rodzaje reakcji alergicznych i czynniki wpływające na objawy kliniczne. 11. Procesy odpornościowe organizmu (przeciwciała, odpowiedź immunologiczna, defekty odpornościowe). 12. Reaktywność krzyżowa i zjawisko atopii. 13. Praktyczne znaczenie Kalendarzy pylenia dla 14. alergologii i ochrona przed działaniem 15. anytgenów. 16. Monitoring pyłkowy w Polsce i Europie. Zaliczenie w postaci samodzielnej pracy pisemnej. Faegri K., Iversen J. 1975. Textbook of Pollen Analysis. Denmark. Śpiewak R. 2003. Palinologia w medycynie. W: Palinologia. Dybova-Jachowicz S., Sadowska A. [red.]. PAN, Kraków. Rapiejko P. 2003. Medycyna i palinologia. W: Palinologia. Dybova S.i Sadowska A. [red.]. PAN, Kraków. D`Amato, Spieksma F. and Bonini S. 1991. Allergenic Pollen and Pollinosis in Europe. Oxford, London. Wereszko-Chmielewska E. [red.]. 2006. Pyłek roślin w aeroplanktonie różnych regionów Polski. Akademia Medyczna, Lublin. Rapiejko P. 1997. Alergeny pyłku roślin. „Alergia Astma Immunologia”. PAN, Kraków. Zawisza E., Lipiec A. 1998. Alergeny grzybów W: Zawisza E., Smoliński B. Choroby alergiczne. Warszawa. Analiza i wizualizacja danych Analysis and visualization of data (wykład - 10 godz., ćwiczenia - 30 godz.) 76-4WCOS2 Obowiązkowy Zaawansowany Studia stacjonarne II stopnia, semestr IV 2 ECTS Wykłady (10 godz. w semestrze) Ćwiczenia (30 godz. w semestrze) Konsultacje organizowane w indywidualnych przypadkach Projekt Język polski dr Tomasz Niedzielski, dr Piotr Jezierski, dr Magda Modelska, dr Jacek Gurwin Podstawowe wiadomości z matematyki, fizyki, (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) meteorologii i klimatologii oraz kartografii. Umiejętność posługiwania się dowolnym programem lub środowiskiem GIS. Wymagane jest wcześniejsze zaliczenie następujących przedmiotów: matematyka, fizyka, meteorologia i klimatologia, kartografia i Geograficzne Systemy Informacyjne. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zaawansowanymi technikami analizy i wizualizacji danych środowiskowych. W pierwszym etapie zajęć studenci zapoznają się z nowoczesnymi technikami pozyskiwania danych środowiskowych opartymi o techniki satelitarne i kosmiczne (GPS; GLONASS; Galileo; GNSS; altimetria satelitarna; VLBI; MERIS, Landrat; satelity meteorologiczne). Drugi etap zajęć ma na celu przedstawienia matematycznych, kartograficznych oraz opartych o systemy GIS technik analizy danych środowiskowych. Student pozyska wiedzę o statystycznych metodach modelowania i prognozowania szeregów czasowych, wizualizacji kartograficznej oraz modelowaniu danych przestrzennych z zastosowaniem narzędzi GIS. 1. Podstawy satelitarnych i kosmicznych technik pozyskiwania danych środowiskowych (2 godz. wykładu i 6 godz. ćwiczeń). II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) 2. Analiza, interpretacja i prognozowanie szeregów czasowych (2 godz. wykładu i 6 godz. ćwiczeń). 3. Zastosowanie Geograficznych Systemów Informacyjnych w modelowaniu czasowej i przestrzennej zmienności wybranych procesów w środowisku przyrodniczym (2 godz. wykładu i 6 godz. ćwiczeń). 4. Wizualizacja danych jedno- i wielowymiarowych oraz ich podstawowych własności oparta o metody kartograficzne i statystyczne (2 godz. wykładu i 6 godz. ćwiczeń). 5. Zarządzanie informacj ą przestrzenną w ochronie środowiska (2 godz. wykładu i 6 godz. ćwiczeń). Wykład - zaliczenie w formie pisemnej. Ćwiczenia - cząstkowe prace zaliczeniowe; końcowy projekt zaliczeniowy 1. Brockwell, P.J., Davis, R.A., 1996. Introduction to Time Series and Forecasting. Springer, New York. 2. Fan, J., Yao, Q., 2005. Nonlinear Time Series. Nonparametric and parametric methods. Springer, New York - Berlin - Heidelberg - Hong Kong London - Milan - Paris - Tokyo. 3. Koronacki, J., Mielniczuk, J., 2001. Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Wydawnictwa NaukowoTechniczne, Warszawa. 4. Lamparski, J., 2001. Navstar GPS. Od teorii do praktyki . Wydawnictwo Uniwersytetu WarmińskoMazurskiego, Olsztyn. 5. Magnuszewski, A., 1999. GIS w geografii fizycznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Analiza środowiska atmosferycznego i wodnego (ćwiczenia terenowe – 48 godz.) 76-4CTOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr letni 4 ECTS Ćwiczenia terenowe (48 godz. - 6 dni po 8 godz.) Język polski Dr Jerzy Pereyma Dr Jerzy Bieroński Wiedza w zakresie meteorologii ogólnej, hydrologii i instrumentów pomiarowych. Międzynarodowe terminy II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 pomiarów i obserwacji. Metodyka pomiarów. Cele przedmiotu (wskazane jest Student nabywa kompetencji obserwatora określenie celów jako efektów meteorologicznego i hydrologicznego, oraz wiedzy na temat kształcenia i kompetencji) metod i analizy pomiarów hydro-meteorologicznych. (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu 1. Instalacja instrumentów pomiarowych. (course contens) 2. Obserwacje standardowe zgodne z wymogami. WMO (Światowa Organizacja Meteorologiczna). 3. Pomiary topo- i mikroklimatyczne w podstawowych, zróżnicowanych ekosystemach. 4. Analiza i interpretacja wyników pomiarów. Metody oceny Projekty i ćwiczenia praktyczne, praktyki, ocenianie ciągłe, (assessment methods) zaliczenia na ocenę. Spis zalecanych lektur Janiszewski F. 1988. Instrukcja dla stacji meteorologicznych. (recommended reading) Wyd. Geolog., Warszawa. Międzynarodowy Atlas Chmur. 1956. WMO. Strauch E. 1972. Metody i przyrządy pomiarowe w meteorologii i hydrologii. PWN, Warszawa. Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Antropologia fizyczna (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) 76-5WCWybierFS1 Fakultatywny Średnio - zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy study, Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 6 ECTS Wykład (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr hab. Barbara Kwiatkowska Podstawy biologii człowieka. Przygotowanie teoretyczne do szczegółowych badań w zakresie ontogenezy i filogenezy człowieka. Człowiek jako gatunek unikatowy. Demograficzna charakterystyka ludzkiej populacji na podstawie aktualnych danych. Uwarunkowani genetyczne i środowiskowe rozwoju II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) człowieka (osobniczego). Anafaza: wzrastanie, kostnienie, dojrzewanie, kształtowanie się typów budowy ciała – tempo, sekwencja, korelacje; metody oceny rozwoju fizycznego. Akceleracja i trend sekularny. Mierniki i czynniki rozwoju fizycznego. Metafaza: cechy budowy ciała a praca, Katafaza: starzenie, procesy, zagadnienia starości: indywidualne, grupowe i populacji w cywilizowanym świecie. Podstawy antropogenezy. Egzamin Malinowski A., Bożiłow W. 1997. Podstawy ntropometrii. Metody, techniki, normy. Malinowski A. [red.]. 1999. Antropologia z elementami ekologii człowieka. Biochemia (wykład + laboratorium – razem 60 godz.) 76-4WCOS1 Obowiązkowy Średnio-zaawansowany Warunki wstępne (dopuszczające) - zaliczone wykłady i ćwiczenia z chemii Studia I stopnia, II rok, semestr letni Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów 5 ECTS ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania Wykład (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) (teaching methods Ćwiczenia (45 godz. – 3 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) II.B.8 Język wykładowy Język polski (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy Dr Zdzisław Wróblewski (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne Student musi opanować zagadnienia przewidziane (prerequistes) programem nauczania chemii, znać przeznaczenie podstawowego sprzętu i aparatury w laboratorium typu chemicznego oraz posiadać umiejętność rozwiązywania zadań z obliczeń chemicznych. II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest Po ukończeniu przedmiotu student posiada wiedzę określenie celów jako efektów teoretyczną na temat molekularnych podstaw procesów kształcenia i kompetencji) życiowych ich regulacji oraz wykorzystania (objectives of the course, biotechnologii w ochronie środowiska oraz umiejętność preferably, expressed in terms of pracy w laboratorium na poziomie podstawowym. learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Wykład i ćwiczenia z biochemii stanowią merytorycznie całość i obejmują: woda jako rozpuszczalnik dla związków hydofobowych i hydrofilowych, roztwory koloidowe, budowa i funkja białek, cukrów, lipidów i kwasów nukleinowych, błony biologiczne oraz molekularne procesy zachodzące w organellach komórkowych (fotosynteza, oddychanie, biosynteza białka, gospodarka azotowa). Mechanizmy regulacji procesów katabolicznych oraz ekspresji genów u pro- i eucaryota. W podstawowym zakresie studenci poznają zagadnienia immunologii, biologii molekularnej, inżynierii genetycznej oraz metod manipulacji genetycznych. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Egzamin - forma pisemna składający się z 4 części a/ krotki test wielokrotnego wyboru b/wzory, wykresy i schematy graficzne c/definicje i skróty stosowane w biochemii d/ opis procesu biochemicznego lub teorii. Podczas egzaminu obowiązują treści zawarte w ćwiczeniach z biochemii. Stryer L.2005. Biochemia. PWN, Warszawa. II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Polanowski A. [red.]. 2007. Laboratorium z biochemii. Wydział Biotechnologii U.Wr., Wrocław. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Bioetyka (wykład – 30 godz.) 76-1WOS2 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy 2 ECTS Wykłady z elementami konwersatorium (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Ogólna wiedza humanistyczna oraz podstawowe wiadomości z zakresu ekologii i przyrody na poziomie szkoły średniej. Znajomość antropologicznej, filozoficznej i aksjologicznej problematyki bioetyki. Rozumienie istoty pojęć, definicji i reguł z zakresu zagadnień dotyczących bioetyki. Spojrzenie na przyrodę przez pryzmat wartości. Planowanie profilaktyki na rzecz ochrony przyrody. Dostrzeganie problemów bioetyki, analiza i umiejętność ich rozwiązywania na płaszczyźnie interdyscyplinarnej. Skłonność do refleksji nad filozoficznymi uwarunkowaniami postrzegania przyrody. Uwrażliwienie na problemy etyczne związane z badaniami i eksperymentami w zakresie nauk przyrodniczych. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Zakres tematyczny: Zagadnienia wstępne bioetyki: konieczność bioetyki, jej definicje, tło historyczne powstawania bioetyki jako samodzielnej dyscypliny naukowej, sposoby uzasadniania norm w bioetyce (personalizm, utylitaryzm). Etyka początków życia ludzkiego: etyczna ocena sztucznego zapłodnienia, macierzyństwa zastępczego, terapii genowej i inżynierii genetycznej oraz badań prenatalnych (USG, amniopunkcja, badanie kosmówki). Ochrona i promocja zdrowia i życia ludzkiego: pozytywna troska o zdrowie, specyficzne zagrożenia zdrowia i życia we współczesnym świecie (praca zawodowa, komunikacja, skażenie środowiska naturalnego, uzależnienia, obowiązek starania się o powrót do zdrowia (zwyczajne i nadzwyczajne środki medyczne, eksperymenty medyczne, transplantacja jako oznaka nowej moralności, naruszanie integralności ludzkiego ciała (okaleczanie, sterylizacja i kastracja). Śmierć i umieranie: współczesna kultura śmierci, kultura życia, etyczna ocena aborcji, samobójstwa, eutanazji, kary śmierci i wojny obronnej. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Zaliczenie na ocenę na podstawie pracy semestralnej. Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Biogeochemia (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) 76-3WCOFS2 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 .II.B.8 Język wykładowy Bołoz W. 1997. Życie w ludzkich rękach. Podstawowe zagadnienia bioetyczne. Wyd. Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa. Muszala A. [red.]. 2007. Encyklopedia bioetyki. Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom. Kalka K., Papuziński A. 2006. Etyka wobec współczesnych dylematów. Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz. Ślipko T. 1988. Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Warszawa. Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr letni study, 6 ECTS Wykłady (30 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia kameralne (30 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski II.B.9 (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Wykład: Dr Adriana Trojanowska Ćwiczenia: Dr Adriana Trojanowska Dr Maciej Górka Mgr Marta Kurasiewicz Mgr Dominika Lewicka - Szczebak Wiadomości z dziedziny chemii, geochemii, biochemii i geologii oraz ochrony środowiska na poziomie średniozaawansowanym. Wykład: celem przedmiotu jest poznanie i praktyczne wykorzystanie konsekwencji różnych zjawisk zachodzących na styku materii nieożywionej z żywymi organizmami. Krąg potencjalnych odbiorców umiejętności zdobytych w ramach przedmiotu jest szeroki. Obejmuje on nie tylko instytucje prowadzące badania na poziomie podstawowym, zajmujące się chemią, biologią i geologią, ale także inżynierią i technologią środowiska oraz jego ochroną. Ćwiczenia: celem przedmiotu praktyczne zastosowanie wiedzy zdobytej w ramach wykładów, dla potrzeb obliczeń oraz statystycznej analizy danych w zakresie: - technik analitycznych, - bilansu pierwiastków w cyklach biogeochemicznych. Wykład: Biogeochemiczny model ziemi, cykle biogeochemiczne. Pierwiastki chemiczne, powstanie układu słonecznego, teorie powstania życia (aktualne teorie). Ewolucja ścieżek metabolizmu. Atmosfera – struktura, skład (gazy, pyły, aerozole), cyrkulacja mas powietrza. Biogeochemiczne rekcje w atmosferze (powstawanie ozonu, grupa OH, utlenienie metanu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu. Ilości/zmiany stężenia CO2 i metanu w atmosferze. Litosfera (wietrzenie, „uruchamianie” pierwiastków). Biosfera. Fotosynteza, produkcja pierwotna. Wskaźniki produkcji pierwotnej, ilościowe metody oznaczania produkcji pierwotnej. Cykle biogeochemiczne na lądzie. Składniki odżywcze roślin lądowych (pobieranie, bilans). Gleba. Pożary, rola zwierząt. Bilans mas – model obiegu. Biogeochemia wód słodkich i jezior. Potencjał redox, redukcja siarki, metanogeneza. Produkcja pierwotne i cykl biogeochemiczny w jeziorach. Fosfor i azot w jeziorach, budżet jezior. Rzeki i estuaria. Przemiany w C, N i P, składniki rozpuszczone, ładunek. Zbiorniki wody słonej (słone bagna). Morze i ocean. Cyrkulacja, El Nino. Poziom morza, skład wody morskiej. Produkcja pierwotna w oceanach – rozkład przestrzenny, model bilansu mas dla S, N i P. Osady morskie. Globalny cykl wody. Globalny cykl węgla. Globalny cykl azotu i fosforu. Globalny cykl siarki. Wysypisko śmieci – obieg pierwiastków. Osady ściekowe: skład, wykorzystanie, środowisko. II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) wpływ na Ćwiczenia: Biogeochemiczny model ziemi, cykle biogeochemiczne. Przemiany biogeochemiczne w atmosferze. Przemiany biogeochemiczne w litosferze. Przemiany biogeochemiczne w hydrosferze. Biosfera. Fotosynteza, produkcja pierwotna. Wskaźniki produkcji pierwotnej, ilościowe metody oznaczania produkcji pierwotnej. Biogeochemia wód słodkich i jezior. Potencjał redox, redukcja siarki, metanogeneza. Bilans produkcji pierwotnej i cykli biogeochemicznych w jeziorach. Fosfor i azot w jeziorach, budżet jezior. Procesy biogeochemiczne dotyczące zanieczyszczeń. Wysypisko śmieci – obieg pierwiastków. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: kolokwium zaliczeniowe Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa. Rozdziały 4-7. Schlesinger W. H. 1991. Biogeochemistry. An analysis of global change. Academic Press Inc., San Diego. Butcher S. S., Charlson R. J., Orians G. H., Wolfe G. V. 1992. Global biogeochemical cycles. Academic Press, London. Cox P. A. 1995. The elements on Earth. Inorganic chemistry in the environment. Oxford Univ. Press, Oxford. Kabata-Pendias A., Pendias H. 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Biologia drobnoustrojów (wykład + laboratorium - razem 60 godz.) 76-5WCOS1 Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 5 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Praca w laboratorium (30 godz. - 3 godz. tygodniowo przez 10 tygodni) Język polski Dr Dorota Kiewra Brak Rozumienie biologicznej roli, jaką drobnoustroje odgrywają w środowisku przyrodniczym i ekosystemach oraz ich chorobotwórcze znaczenie. Posługiwanie się podstawowymi technikami pracy w laboratorium mikrobiologiczno. Umiejętność mikroskopowania, wykonywania preparatów oraz stosowania podstawowych technik hodowli mikroorganizmów in vitro, metody uzyskiwania czystych hodowli, określanie liczby bakterii w hodowli. Miejsce drobnoustrojów w systematyce biologicznej. Porównanie mikroorganizmów prokariotycznych i eukariotycznych. Ewolucyjne powstanie złożonych komórek (teoria endosymbiozy). Różnorodność biologiczna i fizjologiczna drobnoustrojów na przykładzie bakterii i pasożytniczych pierwotniaków. Znaczenie drobnoustrojów w cyklach biogeochemicznych, ze szczególnym uwzględnieniem roli bakterii w krążeniu azotu. Chorobotwórcza rola mikroorganizmów. Wpływ czynników środowiska na bakterie, warunki hodowli in vitro (podłoża mikrobiologiczne, techniki posiewu, izolacja czystych hodowli, określenie liczby bakterii w hodowli), sterylizacja, środki dezynfekcyjne. Woda i gleba jako środowisko życia drobnoustrojów. Egzamin pisemny, ocena na zajęciach laboratoryjnych – sprawdzian praktyczny oraz teoretyczny, ocenianie ciągłe Abigail A., Salyers, Dixie D., Whitt. 2005. Mikrobiologia. Różnorodność, chorobotwórczość i środowisko. PWN. Kunicki - Golgfinger W. 2006. Życie bakterii. PWN, Warszawa. Doroszkiewicz W. 2006. Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej. Wyd. Uniwersytet Wrocławski., Wrocław. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Biologia środowiska (ćwiczenia terenowe – razem 48 godz.) 76-4CTOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy, średnio-zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr letni study, Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) II.B.10 Wymagania wstępne (pererequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 4 ECTS Ćwiczenia terenowe (48 godz. - 6 dni): Botanika - (12 godz.) Gleboznawstwo – (12 godz.) Język polski Botanika: Dr Zygmunt Dajdok Dr Jarosław Proćków Gleboznawstwo: Dr inż. Andrzej Stankiewicz Botanika: znajomość podstawowych pojęć z botaniki. Gleboznawstwo: znajomość podstawowych pojęć z ekologii ogólnej i geologii. Botanika: zasadniczym celem części botanicznej ćwiczeń jest doskonalenie umiejętności rozpoznawania w terenie gatunków roślin naczyniowych, określania zagrożeń szaty roślinnej ze względu na działalność człowieka oraz wnioskowania nt. warunków siedliskowych określonego obszaru na podstawie składu jego flory. Gleboznawstwo: student posiada podstawową wiedzę z gleboznawstwa. Potrafi wykonać odkrywkę oraz odwiert glebowy, także wykonać podstawowe analizy terenowe. Poznaje niektóre typy i podtypy gleb na podstawie wykonanych odkrywek i odwiertów. Zapoznaje się z metodami poboru prób gleby. Botanika: struktura gatunkowa i przestrzenna podstawowych typów lasów niżu Polskiego (bór, grąd, łęg) oraz ich form degeneracyjnych. Fitoindykatory wybranych parametrów warunków siedliskowych. Zasadnicze grupy gatunków synantropijnych – pochodzenie i rozprzestrzenianie się. Gatunki inwazyjne jako problem w ochronie przyrody. Grupy ekologiczne roślin wodnych; Rośliny chronione i ich zagrożenia. Gleboznawstwo: czynniki glebotwórcze, budowa profilu gleby. Gleba jako środowisko trójfazowe. Właściwości poszczególnych faz budujących glebę. Sorpcja glebowa ze szczególnym uwzględnieniem sorpcji wymiennej – budowa i działanie kompleksu sorpcyjnego gleby w odniesieniu do mineralnego odżywiania roślin. Biogeochemia makro i II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Botanika: Gleboznawstwo: niektórych mikroelementów w glebie. Właściwości fizyczne I wodne gleb. Przegląd systematyki gleb Polski. Zaliczenie cząstkowe Szafer W., Zarzycki K. [red.]. 1972. Szata Roślinna Polski. PWN, Warszawa. Kornaś J., Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia roślin. PWN, Warszawa. Zawadzki S. 1999. Gleboznawstwo. PWRiL Warszawa. Prusinkiewicz Z. i inn. 2005. Badania ekologicznogleboznawcze. PWN. Warszawa. Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Biologia zwierząt (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) 76-3WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, II rok, semestr zimowy 6 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach) Język polski I część: Dr hab. Maria Ogielska Dr Jolanta Bartmańska Dr Daria Dziewulska-Szwajkowska II część: Dr hab. Dariusz Tarnawski Zakres biologii na poziomie liceum. Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest Rozumienie procesów biologicznych warunkujących życie określenie celów jako efektów na różnych poziomach jego organizacji, zapoznanie się z kształcenia i kompetencji) podstawowymi technikami pracy biologów. (objectives of the course, Nabycie treści (wiedzy), umiejętności i kompetencji preferably, expressed in terms of zgodnych ze standardami kształcenia dla Ochrony learing outcomes and Środowiska w zakresie biologii (zoologii). competences) Treści merytoryczne przedmiotu Zoologia jako nauka, podział świata zwierzęcego. Poziomy (course contens) organizacji materii ożywionej, komórka jako podstawowa II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) II.B.3 II.B.4 II.B.5 jednostka funkcjonalna organizmów żywych. Tkanki zwierzęce: nabłonkowa i łączna, pokrycie ciała i układ szkieletowy zwierząt (wewnętrzny, zewnętrzny, hydrostatyczny). Ruch zwierząt, rola cytoszkieletu oraz białek motorycznych podczas ruchu, tkanka mięśniowa, mechanizm skurczu mięśnia. Tkanka nerwowa, przewodzenie impulsu nerwowego, układ nerwowy, narządy zmysłów, receptory i efektory. Regulacja hormonalna (receptory i sygnały komórkowe, mechanizm działania hormonów, typy hormonów, gruczoły dokrewne, regulacja hormonalna u zwierząt kręgowych i bezkręgowych). Odżywianie i trawienie (przystosowania zwierząt do pobierania różnych typów pokarmu, trawienie zewnątrz-i wewnątrzkomórkowe, trawienie mechaniczne, enzymatyczne, symbiotyczne trawienie celulozy, enzymy trawienne). Osmoregulacja i wydalanie (osmoregulacja u zwierząt żyjących w różnych środowiskach, homeostaza, końcowe produkty przemiany związków azotowych, ewolucja układu wydalniczego u zwierząt). Oddychanie komórkowe i wymiana gazowa (istota oddychania komórkowego, ewolucja układu oddechowego u zwierząt, transport gazów, barwniki oddechowe). Krążenie, układ krwionośny otwarty, zamknięty, krew, hemolimfa. Rozmnażanie płciowe i bezpłciowe, mitoza, mejoza, zapłodnienie, embriogeneza, organogeneza, różnicowanie się komórek. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: zaliczenie pisemne Albert i in. 1999. Podstawy biologii komórki. Wprowadzenie do biologii molekularnej. PWN, Warszawa. Solmon, Berg Martin, Villee. 1996, 2007. Biologia. Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa. Jurd R. J. 1999. Biologia zwierząt z serii „Krótkie wykłady”. PWN, Warszawa. Kay I. 2001. Wprowadzenie do fizjologii zwierząt. PWN, Warszawa. Shmidt-Nielsen K. 1992. Fizjologia zwierząt i adaptacja do środowiska. PWN, Warszawa. Biologiczne i immunologiczne aspekty układu pasożytżywiciel Biological and immunological aspects of parasite-host relationship (wykład - 15 godz.) 76-3WOFS2 Fakultatywny ograniczonego wyboru. Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr letni study, II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów 2 ECTS Wykłady (15 godz. – 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Język polski Prof. dr hab. Anna Okulewicz Przedmioty kierunkowe z ekologii, ochrony środowiska i mikrobiologii ogólnej. Przekazanie wiedzy dotyczącej inwazji pasożytniczych u żywiciela (głównie człowieka) oraz przystosowania pasożytów do opanowywania nowych żywicieli i utrzymywania w organizmie (parazytozy chroniczne). Wykazanie powstawania reakcji obronnych organizmu żywiciela na inwazje pasożytnicze. Cykle rozwojowe pasożytów. Rola żywicieli w rozprzestrzenianiu pasożytów w biocenozie. Czynniki immunologiczne w układzie pasożyt-żywiciel. Antygeny pasożytów. Przeżywanie pasożytów u żywicieli uodpornionych. Odpowiedź immunologiczna żywiciela na inwazje pasożytnicze. Zaliczenie wykładów na ocenę. Niewiadomska K. i wsp. 2001. Zarys parazytologii ogólnej. PWN, Warszawa. Barriga O. 1991. The immunology of parasitic infections, Baltimore. Botanika i mikologia stosowana ( wykład + ćwiczenia – razem 60 godzin) 76-1WCOS1 Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, semestr 1 6 ETCS Wykład ( 30 godzin) Ćwiczenia ( 30 godzin) Język polski Prof. Wiesław Fałtynowicz brak Uświadomienie zróżnicowania świata organizmów zarodnikowych i roślin nasiennych. Wykształcenie II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) umiejętności rozpoznawania podstawowych grup roślin, grzybów i glonów, wskazanie znaczenia tych organizmów w funkcjonowaniu biosfery, a także ich roli w życiu człowieka. Zrozumienie mechanizmów ewolucji organicznej i powiązań między poszczególnymi taksonami Systemy świata żywego, z uwzględnieniem najnowszej i powszechnie uznawanej wersji systemu Cavalier-Smith z 2003 r. Na tle przekształceń ewolucyjnych oraz podziału na Procaryota i Eucaryota, pokazanie miejsca roślin i grzybów w systemie, a także problemów związanych z definiowaniem tych organizmów. Scharakteryzowanie ważniejsze grupy roślin nasiennych, grzybów i glonów (w tym prokariotycznych cyanobakterii), z uwzględnieniem filogenezy oraz ich roli w przeszłości. Omówienie współczesnego znaczenie najważniejszych grup taksonomicznych roślin, grzybów i glonów, głównie ich roli biocenotycznej oraz pośredniego i bezpośredniego znaczenia dla człowieka egzamin Botanika autorstwa p. Szweykowskich oraz wszystkie książki dotyczące omawianych na wykładzie grup organizmów. Chemia fizyczna (wykład + laboratorium – razem 45 godz.) 76-3WLOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, II rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) 5 ECTS Wykłady (15 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni). Laboratorium (30 godz.- co dwa tygodnie, zgodnie z rozkładem semestralnym). Język polski Dr hab. Prof. U.Wr. Zbigniew Pawełka Brak Znajomość zasad termodynamiki w odniesieniu do reakcji chemicznych i procesów fizycznych, znajomość kinetycznej charakterystyki reakcji chemicznych, zrozumienie procesów i efektów fizykochemicznych zachodzących w cieczach (roztworach) elektrolitów i nieelektrolitów. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Zasady termodynamiki - wprowadzenie pojęcia funkcji termodynamicznej. Termochemia. Procesy (reakcje) odwracalne i nieodwracalne i ich termodynamiczne kryteria. Równowagi fazowe w układach jednoi wieloskładnikowych. Elektrochemia – procesy elektrodowe, ogniwa galwaniczne. Korozja elektrochemiczna. Przewodność roztworów elektrolitów. Zjawiska powierzchniowe – adsorpcja z fazy gazowej i roztworu. Wybrane właściwości faz ciekłych – lepkość i napięcie powierzchniowe. Elementy spektroskopii molekularnej. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Wykład: egzamin testowy z możliwością poprawy oceny w formie ustnych odpowiedzi. Laboratorium: sprawdziany, prawidłowe wykonanie ćwiczenia i jego opracowanie. P.W. Atkins. 1997. Chemia: przewodnik po chemii fizycznej. PWN, Warszawa. L. Sobczyk, A. Kisza. 1981. Chemia fizyczna dla przyrodników. PWN, Warszawa. L. Sobczyk i in.1982. Eksperymentalna chemia fizyczna. PWN, Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Język wykładowy (language of instruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.8 Chemia ogólna i analityczna (wykład + laboratorium – razem 75 godz.) 76-1WLOS1 Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, I rok, semestr zimowy 6 ECTS Wykłady – (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni. Wykład ilustrowany pokazami multimedialnymi. Laboratorium – (45 godz. - 3 godz. tygodniowo przez 15 tygodni. Konsultacje – 1 godz. tygodniowo organizowane w indywidualnych przypadkach. Język polski Dr Lucjan Jerzykiewicz Znajomość podstaw chemii w zakresie szkoły średniej. Po zakończeniu nauki w ramach tego przedmiotu student powinien znać podstawy chemii ogólnej i analitycznej: rozumieć wpływ budowy związku na właściwości fizykochemiczne, znać główne klasy związków chemicznych i ich budowę oraz reaktywność, opanować podstawy nowoczesnych metod analitycznych, nabyć podstawowe umiejętności niezbędnych w pracy w laboratorium II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) chemicznym. Wykład: Podstawowe pojęcia i prawa chemii. Podstawy mechaniki kwantowej: funkcja falowa, poziomy energetyczne atomów i cząsteczek, budowa układu okresowego pierwiastków chemicznych w oparciu o liczby kwantowe. Zmiany właściwości pierwiastków chemicznych w grupach i okresach. Wiązania chemiczne. Równania chemiczne. Podstawowe typy reakcji chemicznych: reakcje kwasowo-zasadowe, reakcje utlenienia i redukcji. Stechiometria. Obliczenia chemiczne. Rozpuszczalniki i roztwory. Układy koloidalne. Podstawy termodynamiki chemicznej: pojęcia ciepła reakcji chemicznej, entalpii, entropii, funkcji Gibbsa. Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej. Kataliza i katalizatory. Podstawy elektrochemii. Korozja. Chemiczne skażenia środowiska. Zagadnienia z klasycznej chemii analitycznej – podstawowe pojęcia chemii analitycznej, zasady pobierania próbek i ich oznaczania, metody analityczne, ich podział i charakterystyka. Wybrane zagadnienia analizy jakościowej – podział kationów i anionów na grupy analityczne, odczynniki grupowe, charakterystyczne reakcje analityczne. Zasady analizy wagowej – rodzaje osadów, mechanizm ich tworzenia, rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności, podstawowe operacje z osadami. Analiza miareczkowa – klasyfikacja metod, substancje i roztwory wzorcowe, roztwory mianowane, krzywe miareczkowania, wskaźniki PK, błędy w analizie miareczkowej. Klasyczne metody analizy objętościowej – alkacymetria, redoksymetria, kompleksometria. Nowoczesne metody analizy chemicznej: spektroskopowe (IR, UV-Vis, NMR, EPR), elektrochemiczne, chromatograficzne –podstawy teoretyczne i zakresy ich zastosowań. Laboratorium: Poznanie podstawowych operacji w pracowni chemii ogólnej. Ćwiczenia ilustrują wybrane zagadnienia z chemii ogólnej (Typy reakcji chemicznych. Stężenie jonów wodorowych i wskaźniki pH. Dysocjacja, stopień i stała dysocjacji. Hydroliza soli. Roztwory buforowe, Iloczyn rozpuszczalności, Reakcje utleniania i redukcji) oraz obejmują klasyczną analizę jakościową i ilościową związków nieorganicznych. Wykład: egzamin pisemny, możliwość ustnej poprawy oceny. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych. Laboratorium: należy zdać kolokwia cząstkowe z poszczególnych działów oraz wykonać wszystkie zaplanowane ćwiczenia z chemii ogólnej i analitycznej. II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Jones L., Atkins P. 2004. Chemia ogólna. PWN, Warszawa. Bielański A. 2002. Podstawy chemii nieorganicznej. PWN, Warszawa. Pajdowski L. 1997. Chemia ogólna. PWN, Warszawa. Lipiec T., Szmal Z. S. 1996. Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej. PZWL, Warszawa. Śliwa A. 1982. Obliczenia chemiczne. PWN, Warszawa. Całus H. 1987. Podstawy obliczeń chemicznych. WNT, Warszawa. Minczewski J., Marczenko Z. 2004. Chemia analityczna. PWN, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Chemia organiczna (wykład + laboratorium – razem 45 godz.) Opcjonalnie, zgodnie z przyjętymi zasadami kodowania przedmiotów. Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, I rok, semestr letni 5 ECTS Wykład (15 godz.- zgodnie z rozkładem semestralnym) Laboratorium (30 godz. - zgodnie z rozkładem semestralnym) Język polski Dr Hubert Bartosz-Bechowski Znajomość chemii ogólnej na poziomie podstawowym Zapoznanie studentów z chemią organiczną na poziomie podstawowym: umiejętność rozpoznawania najważniejszych klas związków organicznych na podstawie wzoru, właściwości chemiczne najważniejszych klas związków, związki chemiczne w środowisku i ich wpływ na człowieka, związki organiczne w organizmach żywych Budowa atomu węgla, hybrydyzacja i rodzaje wiązań chemicznych w związkach organicznych. Rodzaje izomerii (konstytucyjna, geometryczna, optyczna). Węglowodory alifatyczne-występowanie w naturze, otrzymywanie, zgazowanie węgla, właściwości chemiczne alkanów, zastosowania przemysłowe, chlorowcopochodne alkanów (chlorowanie metanu, reakcja łańcuchowa). Alkeny-występowanie, uwodornienie i reakcje addycji zastosowanie przemysłowe alkenów, polimeryzacja, polieny w przyrodzie. Cykloalkany. Węglowodory aromatyczne-budowa, synteza i występowanie, reakcja substytucji elektrofilowej aromatycznej, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, fulereny. Polichlorowane bifenyle, dioksyna, benzopiren i kancerogeneza. Alkohole-budowa, synteza i występowanie w przyrodzie, właściwości chemiczne alkoholi (utlenianie, dehydratacja, estryfikacja), alkohole wielowodorotlenowe. Fenole-budowa, właściwości chemiczne (kwasowość, reakcje substytucji), kwas acetylosalicylowy, utlenianie jedno- i dwuelektronowe fenoli, polifenole i flawonoidy i ich znaczenie dla zdrowia (resweratrol, kwas galusowy, apigenina, epikatechina, kwercetyna), pochodne fenoli jako antyutleniacze. II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Aminy, budowa, występowanie w przyrodzie, właściwości chemiczne (zasadowość, sole amin, rozróżnianie rzędowości), β-etylofenyloamina i jej pochodne w przyrodzie (morfina, amfetamina, dopamina, serotonina), poliaminy. aldehydy i ketony-budowa, występowanie w przyrodzie (aldehyd octowy, benzoesowy, jonony) glikozydy, właściwości chemiczne aldehydów i ketonów, utlenianie i redukcja, reakcja kondensacji aldolowej, rozróżnianie aldehydów i ketonów. Kwasy karboksylowe-budowa, właściwości kwasowe, otrzymywanie, występowanie w przyrodzie (kwas octowy, winowy, szczawiowy, benzoesowy), rozróżnianie alkoholi, fenoli i kwasów, estry i amidy. Tłuszcze i mydła-budowa, występowanie, tłuszcze nasycone i nienasycone, kwasy tłuszczowe wielonienasycone i ich znaczenie zdrowotne, uwodornienie tłuszczy, kwasy tłuszczowe trans, zmydlanie tłuszczy i mydła, tworzenie się miceli, detergenty, trans estryfikacja i biodiesel, fosfolipidy i model budowa błony fosfolipidowej. Cukry-budowa, występowanie, aldehyd D-glicerynowy, cukry proste i złożone, cukry redukujące, forma liniowa i cykliczna cukrów, anomery, wiązanie glikozydowe, disacharydy, sacharoza, laktoza, polisacharydy, skrobia, celuloza, chityna, octan celulozy, glukuronizacja, cukry jako substancja energetyczna organizmu. Aminokwasy, peptydy i białka-budowa, występowanie, aminokwasy egzo- i endogenne, znaczenie aminokwasów w diecie, struktury białek (pierwszo, drugo i trzeciorzędowa), helisy, struktury β, denaturacja białek (termiczna, fizyczna i chemiczna), schemat budowy kanału jonowego receptora nikotynowego. Egzamin pisemny Chemia organiczna. Krótkie wykłady -Graham PatrickWydawnictwo Naukowe PWN 2005 Dowolny podręcznik do chemii organicznej Chronione zasoby szaty roślinnej Polski ( wykład 15 godzin) 76-2WOFS2 Obowiązkowy (standardowy) na Ochronie Środowiska dla specjalności „Biologia Środowiska” w Instytucie Biologii Roślin Poziom przedmiotu (level of course) Średnio-zaawansowany, Rok studiów, semestr (year of study, Studia II stopnia; I rok, semestr letni II.B.6 II.B.7 semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) 2 ECTS Wykład 15 godzin (7 tygodni x 2 godziny) II.B.11 Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Wykład zakończony egzaminem (test uzupełnień) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu Edukacja środowiskowa i zdrowotna Environmental Education and Health Care (wykład + konwersatorium – razem 60 godz.) 76-3WKOS2 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.14 II.B.3 Polski Dr Zygmunt Dajdok opanowane podstawowe informacje dotyczące szaty roślinnej Polski Doskonalenie umiejętności rozpoznawania najważniejszych grup gatunków roślin chronionych i zagrożonych wymarciem w powiązaniu ze specyfiką ich siedlisk. Rozwijanie umiejętności określania potencjalnych zagrożeń różnych typów ekosystemów oraz stosowania praktycznych rozwiązań zmniejszających ryzyko negatywnego oddziaływania rożnych aspektów działalności człowieka. współczesne problemy ochrony szaty roślinnej w Polsce, Europie i na świecie; przegląd roślin chronionych, rzadkich i gnących w powiązaniu ze specyfiką warunków siedliskowych; ochrona roślin in situ w warunkach narastającej antropopresji; problematyka ochrony siedlisk przyrodniczych ważnych w skali Europy; procesy sukcesyjne a ochrona szaty roślinnej – dylematy ochrony czynnej i biernej; uwarunkowania prawne a praktyka działań ochronnych; nowe inicjatywy na rzecz ochrony przyrody na przykładzie europejskiej sieci NATURA 2000 1. Symonides E. 2008. Ochrona przyrody. Wyd. Uniw. Warszawskiego, Warszawa. 2. Kaźmierczakowa R. & Zarzycki K. (red.) 2001. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny naczyniowe. PAN, Inst. Botaniki im. W.Szafera, Inst. Ochrony Przyrody, Kraków. 3. Piękoś-Mirkowa H. & Mirek Z. 2006. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy study, II.B.11 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.8 II.B.9 II.B.10 5 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia: (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni)- warsztaty grupowe, projekty i prace terenowe Język polski Prof. zw. dr hab. Elżbieta Lonc Dr Katarzyna Rydzanicz Przedmioty kierunkowe z ekologii, ochrony środowiska, ochrony przyrody. Ukazanie zależności człowieka (i jego zdrowia) od stanu środowiska w kontekście odpowiedzialności za zmiany dokonywane w przyrodzie; przygotowanie do edukacji zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, czyli rozumienie racji przyrodniczych, ekonomicznych i społecznych, poznanie nowoczesnych zróżnicowanych technik i środków przydatnych w edukacji środowiskowej. Sprawne posługiwanie się językiem ekologicznym i medycznym w formalnym i nieformalnym nauczaniu środowiskowym; kompleksowe spojrzenie na zagrożenia środowiskowe i zdrowotne oraz zasady profilaktyczne; analiza i interpretacja badań środowiskowych, zwłaszcza w zakresie poziomu świadomości ekologicznej i zdrowotnej. 1. Geneza i znaczenie światowej Dekady Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (2004-2015). 2. Prawne i instytucjonalne uwarunkowania krajowej edukacji środowiskowej i zdrowotnej. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (2002) i Narodowy Program Zdrowia (2007-2015). 3. Środowiskowe i genetyczne uwarunkowania zdrowia. Profilaktyka prenatalna. 4. Prewencja w chorobach cywilizacyjnych, infekcyjnych (zakaźnych) i inwazyjnych (pasożytniczych). Szczepienia ochronne. 5. Zasady postępowania w zagrożeniach patogenami, w tym bioterrorystycznych. 6. Formy nauczania w szkolnym i pozaszkolnym systemie edukacji krajowej. Standardy kształcenia w zakresie ekologii i ochrony środowiska na I, II i III stopniu studiów. Nauczanie na odległość. 7. Charakterystyka i znaczenie pozarządowych organizacji ekologicznych (POE), ze szczególnym uwzględnieniem działających na Dolnym Śląsku. 8. Metody i techniki preferowane w edukacji środowiskowej. 9. Wykorzystanie środków dydaktycznych w realizacji celów edukacji środowiskowej (zbiory, muzea, wystawy, targi, środki masowego przekazu). 10. Świadomość ekologiczna i zdrowotna w kategoriach opisowych i instrumentalnych. II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Egzamin pisemny, prace semestralne, projekty Kurnatowska A. 2001. Ekologia. Jej związek z różnymi dziedzinami wiedzy medycznej. PWN, Warszawa. Lonc E. [red.]. 2003. Współczesne trendy w edukacji środowiskowej. Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław. Sobczyk W. 2003. Edukacja ekologiczna i prozdrowotna. Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków. Stawiński W., Walosik A. 2006. Dydaktyka biologii i ochrony środowiska. PWN, Warszawa. Ekofizjologia roślin 1. Nazwa przedmiotu 2. Kod przedmiotu 3. Typ przedmiotu Obligatoryjny dla Ochrony środowiska 4. Poziom przedmiotu zaawansowany 5. Rok studiów, semestr I magisterski, semestr 1 6. Liczba punktów 6 7. Metody nauczania i formy zajęć 8. Język wykładowy Wykład 30 godzin Ćwiczenia laboratoryjne 45 godzin Konsultacje Język polski 9. Imię i nazwisko wykładowcy Doc dr Marek Burzyński 10. Wymagania wstępne Podstawowa wiedza z biochemii i ekologii 11. Zamierzone efekty kształcenia: Wiedza(treści merytoryczne): Student zna środowisko życia rośliny i podstawową wiedzę z fizjologii roślin, zna abiotyczne i biotyczne uwarunkowania poszczególnych procesów metabolicznych, wzrostowych i rozwojowych roślin. Student wykorzystuje metody i aparaturę umożliwiającą badania procesów fizjologicznych rośliny i wpływu różnych czynników środowiskowych na aktywność tych procesów Umiejętności: Kompetencje personalne (postawy): 12. Metody sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów 13. Spis zalecanych lektur Student jest świadomy znaczenia zmienności czynników zewnętrznych dla normalnego wzrostu i rozwoju rośliny. Jest kreatywny w wyciąganiu wniosków wynikających z tych zależności. Jest zdolny do opracowania i zaprezentowania otrzymanych w laboratorium wyników. Student potrafi pracować samodzielnie ale jest otwarty na współpracę w grupie. Ciągłe ocenianie na ćwiczeniach Wykład – końcowy egzamin w formie testu pisemnego Lambers H., Chapin F.S., Pons T.L., 1998 Plant Physiological Ecology.. Springer-Verlag New York, Berlin Heidelberg. Larcher W., 2003 Physiological Plant Ecology Springer-Verlag New York, Berlin Heidelber Praktikum z fizjologii roślin. Kubik-Dobosz G., Kłobus G., Burzyński M. 1994 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Ekofizjologia zwierząt ( wykład + ćwiczenia- razem 45 godzin) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-3WCOFS2 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) Obowiązkowy dla specjalności „Biologia środowiska” w Instytucie Zoologicznym II.b.4 Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Podstawowy, średnio-zaawansowany II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) rok II mgr, sem III 5 ETCS wykład i ćwiczenia (15/30 godz.) wzbogacone o środki audiowizualne i prowadzone w oparciu o zaplecze aparaturowe i laboratoryjne Zakładu Fizjologii Molekularnej Zwierząt. polski dr Agnieszka Gizak, dr Piotr Mamczur II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 I.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Student powinien mieć podstawowy zakres wiadomości dotyczących biologii komórki Przedstawiona zostanie współczesna wiedza na temat zjawisk molekularnych leżących u podstaw funkcjonowania narządów zmysłów, odbioru i integracji bodźców docierających ze środowiska zewnętrznego. Omówione zostaną dokładnie mechanizmy umożliwiające zwierzętom przystosowanie się do zmiennych warunków otoczenia. Student zapoznaje się z takimi zagadnieniami jak: - Komórkowe i molekularne podstawy mechanizmów homeostatycznych zwierząt. - Odbiór i przesyłanie informacji: narządy zmysłów zwierząt; neurotransmisja; układ endokrynny. - Glukostaza, termostaza, izojonia, izowolemia, rytmy biologiczne zwierząt. Ćwiczenia – krótkie kolokwium z każdej grupy tematów cwiczeniowych. Końcowe zaliczenie przedmiotu – egzamin pisemny. „Fizjologia człowieka” pod redakcją S.J. Konturka Materiały dostarczone przez wykładowców. Ekologia (wykład – 30 godz.) 76-2WOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, I rok, semestr letni 4 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Prof. dr hab. Aleksandra Samecka - Cymerman Znajomość podstaw biologii wyniesiona ze szkoły średniej. Student nabywa wiedzę na temat Ekologii, pozwalającej na uczestniczenie w dalszych zajęciach wymagających znajomości z zakresu nauk przyrodniczych. Zdobywa umiejętności pozwalające na podejmowanie decyzji i dokonywanie oceny jakości środowiska, niezbędne w realizacji przedsięwzięć poznawczych w różnych dziedzinach nauki i pragmatyki Ochrony środowiska. Ekologia jako dziedzina nauk przyrodniczych. Poziomy organizacji systemów ekologicznych. Organizmy a środowisko. Bioenergetyka organizmów. Tolerancja ekologiczna. Adaptacje. II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nisza ekologiczna. Rozrodczość, śmiertelność, migracje. Struktura wiekowa, płciowa i socjalna populacji. Strategie życiowe. Dynamika liczebności. Regulacja liczebności. Interakcje między gatunkami. Biocenoza. Sukcesja ekologiczna. Ekosystem. Struktura i rozwój biosfery. Cykl hydrologiczny. Cyrkulacja atmosferyczna. Produkcja i dekompozycja materii organicznej w środowisku wodnym i lądowym. Depozyty materii organicznej. Cykl węgla, azotu, fosforu, siarki i żelaza. Procesy redoks w biosferze. Bilans energetyczny biosfery. Warunki geologiczne, geochemiczne i klimatyczne a różnorodność i struktura biomów. Trwałość układów w czasie i przestrzeni. Egzamin ustny lub pisemny Weiner J. 2006. Zycie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa. Krebs Ch. J. 1996. Ekologia. PWN, Warszawa. Begon M., Mortimer M., Thompson D. J. 1999. Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin. PWN,Warszawa. Banaszak J., Wiśniewski H. 1999. Podstawy Ekologii. Wyd Ucz WSP, Bydgoszcz. Falińska K. 2004. Ekologia roślin. PWN, Warszawa. Faliński J. B. 2001. Przewodnik do długoterminowych badań ekologicznych. PWN, Warszawa. Kershaw K. A. 1978. Ilościowa i dynamiczna ekologia roślin. PWN, Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.B.4 Poziom przedmiotu (level of course) II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) Ekologia dynamiczna i ilościowa ( wykład + ćwiczenia – razem 45 godzin) 76-3WCOFS2 Obowiązkowy dla specjalności “ Biologia srodowiska” w Instytucie Biologii Roślin Podstawowy Studia II stopnia, semestr 3 4 ETCS Wykład 15 godzin, ćwiczenia 30 godzin Język polski Piotr Kosiba II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Zajęcia mają na celu przedstawienie ogólnych koncepcji teoretycznych i w ujęciu specjalistycznym oraz praktycznym w ekologii. Omówienie właściwej metodologii i metod statystycznych (numerycznych) stosowanych w rozwiązywaniu zagadnień i stawianych hipotez, technik ilościowych/obrazowania, dynamicznej natury analizowanego obiektu i modelowania matematycznego zjawisk i procesów ekologicznych oraz przewidywania. Ekologia dynamiczna i ilościowa koncepcje, metodologia. Klasyczna i ewolucyjna ekologia matematyczna, aparat statystyczno-matematyczny w badaniach przyrodniczych. Struktura i organizacja na poziomie organizmu i populacji: zmienność i konkurencja wewnątrz- i między- gatunkowa. Struktura i organizacja na poziomie populacji, biocenozy i ekosystemu: sukcesja i klimaks, struktura troficzna i produktywność. Modele ilościowe i dynamiczne (matematyczne) w ekologii: równanie wzrostu wykładniczego, równanie logistyczne, modele drapieżca-ofiara, modele konkurencji. Metody klasyfikacji i porządkowania, poprawność modeli. Wyznaczanie serii reprezentatywnej, metody pobierania prób, organizacja danych. Cechy ilościowe i jakościowe, skale pomiarowe w doświadczalnictwie terenowym i laboratoryjnym, kryteria analizy ilościowej, weryfikacja/falsyfikacja. Statystyka opisowa w badaniach ekologicznych: parametry statystyczne zbioru danych (miary położenia, dyspersji, momenty wyższych rzędów), szereg rozdzielczy, rozkłady statystyczne. Statystyka-matematyczna: testy parametryczne i nieparametryczne, zastosowania w analizie danych ekologicznych. Modele proste, zaawansowane i wielowymiarowe: liniowe, nieliniowe, analiza przeżycia, szeregi czasowe, prognozowanie, analiza skupień, czynnikowa, głównych składowych Egzamin - pisemny, ćwiczenia – praktyczne rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem komputera i specjalistycznych programów Abramowicz H. 1992. Jak analizować wyniki pomiarów? PWN, Warszawa. Begon M., Harper J. L., Townsend C. R. 1996. Ecology: Individuals, Populations and Communities. Blackwell Scientific Publications, Oxford. Begon M., Mortimer M., Thompson D. J. 1999. Ekologia populacji, Studium porównawcze zwierząt i roślin. PWN, Warszawa, Brower J. E., Zar J. H., von Ende C. N. 1998. Field and laboratory methods for general ecology. WCB/McGraw-Hill, Boston, Massechusetts Burr Ridge, Illinois Dubuque, Iowa Madison, Wisconsin New York, New York San Francisco, California St. Louis, Missouri. Collier B. D., Cox G. W., Johnson A. W., Miller P. C. 1978. Ekologia dynamiczna. PWRiL, Warszawa. Gillman M., Hails R. 1997. An Introduction to Ecological Modeling, Putting Practice into Theory. Blackwell Science Ltd., Oxford. Falińska K. 2004. Ekologia roślin. PWN, Warszawa. Kala R. 2002. Statystyka dla przyrodników. Wyd. Akad. Rol. Im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań. Kershaw K. A. 1978. Ilościowa i dynamiczna ekologia roślin. PWN, Warszawa. Legendre P., Legendre L. 1998. Numerical ecology. 2nd English edition. Elsevier Science BV, Amsterdam Łomnicki A., 2003. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. PWN, Warszawa. Pakes A. G., Maller R. A. 1990. Mathematical ecology of plant species competition. Cambridge University Press, Cambridge. Pielou E.C. 1977. Mathematical Ecology. John Wiley & Sons, New York. Smith J. M. 1974. Models in Ecology. Cambridge University Press, Cambridge, London, New York, Melbourne. StatSoft, Inc. 2005. STATISTICA (data analysis software system), version 7.1. www.statsoft.com. Sokal R. R., Rohlf F. J. 2003. Biometry. The principles and practice if statistics in biological research. W. H. Freeman And Company, New York. Uchmański J., 1992. Klasyczna ekologia matematyczna. PWN, Warszawa. Zając K. 1994. Zarys metod statystycznych. PWE, Warszawa. Zar J. H. 1999. Biostatistical analysis. Prentice-Hall, Upper Saddle River, NJ. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów Ekologia eksperymentalna ( wykład + ćwiczenia- razem 60 godzin) 76-6WCWybFS1 fakultatywny Podstawowy Studia I stopnia, III rok, semestr letni 6 ETCS Wykłady (30 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (30 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Lucyna Mróz Znajomość podstaw ekologii Student zdobywa umiejętność planowania i przeprowadzania doświadczeń w środowisku kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) przyrodniczym, półnaturalnym, w warunkach kontrolowanych. Potrafi zanalizować dane doświadczalne oraz zaprezentować je w formie graficznej. Nabywa umiejętność doświadczalnego badania struktury populacji, konkurencji międzygatunkowej i zależności wielogatunkowych, wpływu czynników środowiska na produkcję biomasy. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Teorie i hipotezy w ekologii doświadczalnej. Planowanie eksperymentów ekologicznych i analiza ich wyników, graficzna prezentacja. Doświadczalne badanie struktury przestrzennej populacji, homogenność i heterogenność środowiska. Doświadczenia w środowisku przyrodniczym, półnaturalnym, w warunkach kontrolowanych, doświadczenia blokowe. Planowanie eksperymentów z zakresu ekotoksykologii oraz analiza ich wyników. Doświadczenia obserwacyjne. Doświadczalne badanie: konkurencji międzygatunkowej i zależności wielogatunkowych, wzrostu populacji i innych jej cech zależnych od czasu, wpływu czynników środowiska na produkcję biomasy w populacjach roślin lądowych i wodnych. Wykorzystanie wyników niezależnych doświadczeń we wnioskowaniu ekologicznym. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: na podstawie oceny prac realizowanych na ćwiczeniach II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Begon M., Mortimer M., Thompson D. J., 1999. Ekologia populacji. PWN, Warszawa. Krebs Ch.J. 1996. Ekologia. Eksperymantalna analiza rozmieszczenia i liczebności. PWN, Warszawa. Weiner J., 1999. Życie i ewolucja biosfery. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Scheiner S. M., Gurevitch J. (red.), 1993. Design and analysis of ecological experiments. Chapman & Hall, NewYork, London. Diamond J., 1986. Overwiev: Laboratory experiments, field experiments, and natural experiments. (W:) Diamond J. and Case T.J. (red.), Community Ecology, Harper & Row, New York, s.: 3-22 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Ekologia roślin ( wykład + ćwiczenia – razem 75 godzin) 76-6WCWybFS1 fakultatywny Podstawowy Studia I stopnia, III rok, semestr letni II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 6 ETCS Wykłady (30 godzin) Ćwiczenia (45 godzin) Język polski Lucyna Mróz Znajomość podstaw ekologii Student zdobywa wiedzę dotyczącą działania czynników siedliskowych i kompleksu czynników środowiskowych na rośliny; potrafi ocenić przystosowania roślin do środowiska na podstawie ich obserwacji; potrafi analizować reakcje roślin w środowisku na zmiany wprowadzone przez człowieka; umie przeprowadzić doświadczenia w terenie i w laboratorium pozwalające na ocenę wpływu warunków środowiskowych na rośliny. Podstawowe pojęcia. Przedmiot i podział ekologii roślin. Działanie czynników siedliskowych i kompleksu czynników środowiskowych na rośliny. Typologiczna ekologia roślin. Ekologicznie uwarunkowana zmienność roślin w ocenie odkształceń środowiska naturalnego. Ekologiczne zróżnicowanie roślin: ekotypy i ekofeny. Strategie życiowe roślin. Sukcesja ekologiczna. Ekologia wybranych grup roślin; zagrożonych i ginących oraz istotnych w procesie oceny stanu środowiska naturalnego. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: na podstawie oceny prac realizowanych na ćwiczeniach Podbielkowski Z., Podbielkowska M.1992. Przystosowania roślin do środowiska. PWN Warszawa. Falińska K. 2004. Ekologia roślin. PWN, Warszawa Schulze E.D., Beck E., Muller-Hohenstein K. 2005. Plant ecology. Springer- Verlag, Berlin, Heidelberg, New York Crawley M.J. 1997. Plant ecology. Blackwell Science, Oxford. Ekologia zwierząt (wykład + ćwiczenia- razem 45 godzin) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) 76-3WCOFS2 II.b.4 Poziom przedmiotu (lelel of course) średnio-zaawansowany II.B.5 Rok studiów, semestr II.B.3 Obowiązkowy dla specjalności „Biologia Środowiska” w Instytucie Zoologicznym (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II Metody nauczania (teaching methods) .B.7 II Język wykładowy (language of inste\ruction) .B.8 II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II .B.10 II .B.11 Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) .B.12 Studia II stopnia, semestr 3 5 ETCS wykłady (2 godz., łącznie 15 godz) ćwiczenia (4 godz. tygodniowo, łącznie 30 h) ćwiczenia terenowe (łącznie 30 godzin, terminy i liczba wyjazdów ustalane indywidualnie co roku) Jezyk polski Tomasz Wesołowski, prof. dr hab., profesor zwyczajny; Student zna podstawowe terminy, procesy i zjawiska związane z ekologią zwierząt; potrafi nazwać i ocenić główne zagrożenia dla istnienia i kondycji populacji zwierzęcych. Wykład. Zwierzęta – cechy szczególne. Ekologia a ewolucja: gatunki, populacje, specjacja, zasięgi geograficzne, wpływ człowieka na zmiany zasięgów geograficznych (wsiedlenia, zawleczenia) i wymieranie gatunków. Życie w warunkach ekstremalnych (kominy hydrotermalne, solanka, zasadowe jeziora). Liczebność populacji – miary liczebności, areały i terytoria, ograniczanie liczebności przez zachowania terytorialne. Rozmiary ciała a 1): liczebność i stopień zagrożenia wymarciem, 2) długość życia i tempo rozrodu. Rozrodczość i płodność, sposoby maksymalizacji, dostosowanie cykli życiowych do niejednorodności i nieprzewidywalności siedlisk w czasie i przestrzeni. Problemy skali w badaniach ekologicznych. Redukcja wielkości płatów i rozrywanie siedlisk, dyspersja organizmów, metapopulacje, demografia populacji ludzkiej. Ćwiczenia utrwalają pewne podstawowe pojęcia i zagadnienia dotyczące ekologii zwierząt, takie jak: rozrodczość, śmiertelność, migracje, sukcesja ekologiczna, typy interakcji międzygatunkowych itp. Omawiane są mechanizmy utrzymujące zmienność w populacjach zwierząt oraz problemy związane z zanikiem (wymieraniem) populacji. II Metody oceny (assessment methods) egzamin .B.13 II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Wykład: egzaminy pisemny, po zakonczeniu Ćwiczenia – zaliczenie testowe Krebs C. J.1996. Ekologia. PWN, Warszawa Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosefery. PWN, Warszawa II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Ekotoksykologia (wykład + laboratorium – razem 60 godz.) 76-2WLOS2 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska Podstawowy Studia II stopnia, I rok, semestr letni study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) 6 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Laboratorium (30 godz. - zgodnie z rozkładem semestralnym) Język polski Prof. dr hab. Teresa Kowalik – Jankowska Podstawy chemii i biochemii. Umiejętność posługiwania się metodyką toksykologii w zakresie ochrony środowiska. Umiejętność oceny zatrucia i sposobów detoksykacji. Umiejętność oceny potencjalnych źródeł intoksykacji oraz racjonalnego i bezpiecznego stosowania substancji ekotoksycznych. 4. Pojęcie i klasyfikacja trucizn. 5. Mechanizmy działania trucizn. 6. Dawka. 7. Mutagenność, kancerogenność i teratogenność. Toksyny w środowisku. Ksenobiotyki. 8. Biotransformacja toksyn. 9. Testy i ocena toksyczności. 10. Analityka substancji toksycznych w środowisku. 11. Ryzyko zatrucia środowiska. 12. Antropogeniczne źródła toksyn. Wykład: egzamin pisemny Laboratorium: zaliczenie na podstawie sprawozdań z wykonanego ćwiczenia oraz kolokwium pisemnego Stanley E. Manahan. 2006. Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. PWN, Warszawa. Sigmund F. Zakrzewski. Podstawy toksykologii środowiska. PWN, Warszawa. Seńczuk [red.]. Toksykologia. PZWL, Warszawa. J.K. Piotrowski [red.]. Podstawy toksykologii. WN-T, Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.B.4 Poziom przedmiotu (level of course) II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Ekosystemy lądowe (ćwiczenia terenowe 48 godzin) 76-2CTOS1 Obowiązkowy Studia I stopnia, semestr 2 4 ETCS ćwiczenia terenowe 48 godzin Język polski dr Andrzej Dunajski (kierownik ćwiczeń), dr Agnieszka Klink, dr Józef Krawczyk, dr Tomasz Szymura Znajomość taksonomicznego zróżnicowania królestwa roślin i grzybów. Znajomość pospolitych gatunków roślin. Znajomość podstawowych pojęć z zakresu ekologii, podstawowych procesów ekologicznych. Podczas ćwiczeń są kształcone umiejętności organizacji i prowadzenia badań terenowych z zakresu ekologii oraz posługiwania się sprzętem i terenową aparaturą pomiarową. Kształtowana jest umiejętność obserwacji struktur i zjawisk ekologicznych oraz ich interpretacji i uogólniania. Przedstawienie przewodnich czynników ekologicznych kształtujących strukturę roślinności w wysokich górach: klimat, topoklimat, czynnik edaficzne i hydrologiczne. Omówienie zagadnienia tolerancji ekologicznej na przykładzie zasięgów wysokościowych wybranych gatunków. Adaptacja do zróżnicowanych warunków klimatycznych na przykładzie zróżnicowania morfologicznych cech świerka pospolitego. Struktura złożonych fitocenoz, interakcje w biocenozie oraz metody ich badania zostaną przedstawiona na przykładzie wybranych zbiorowisk leśnych. 1. Karkonoski Park Narodowy – zróżnicowanie świata żywego oraz formy i sposoby ochrony 2. Metody badania wzorców przestrzennego rozmieszczenia roślin 3. Wysokościowe zróżnicowanie klimatu jako czynnik kształtujący piętrową strukturę roślinności 4. Zbiorowiska azonalne i czynniki je kształtujące 5. Metody badania struktury i dynamiki zbiorowisk leśnych 6. Cele Karkonoskiego Parku Narodowego (KPN) i formy ochrony przyrody. aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach, oddanie kompletu prac przewidzianych programem przedmiotu i uzyskanie pozytywnych ocen; pozytywne zaliczenie sprawdzianu końcowego, przeprowadzanego w formie pisemnej II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Literatura podstawowa: Krystyna Falińska. Ekologia Roślin - podstawy teoretyczne, populacja, zbiorowisko, procesy. Warszawa 1997, PWN, ss. 452. Karkonosze Polskie red. Alfred Jahn. PAN oddział we Wrocławiu – Towarzystwo Naukowe w Jeleniej Górze. Wrocław 1985. Danielewicz W. Raj. A., Zientarski J. Ekosystemy leśne Karkonoskiego Parku Narodowego. Karkonoski Park Narodowy 2002. Literatura uzupełniająca: Faliński J.B. Przewodnik do długofalowych badań ekogicznych. PWN. Warszawa Faliński J. B., Kartografia geobotaniczna. T1- 3 Kartografia geobotaniczna ogólna i stosowana. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im E. Romera. Warszawa-Wrocław Faliński J.B 1999 Długoterminowe badania ekologiczne na stałych powierzchniach. II. Podstawy i warunki realizacji Wiadomości Ekologiczne Tom. XLV, Zeszyt 3 II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Ewolucjonizm (Wykład + konwersatorium – razem 60 godzin) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) 76-2WOFS2 Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) zaawansowany Liczba punktów (number of credits) Metody nauczania (teaching methods) 5 ETCS Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Język polski II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Obowiązkowy dla specjalności „Biologia środowiska” Studia II stopnia, semestr 2 wykłady – 30 godzin; 15 tygodni, po dwie godziny w tygodniu; ćwiczenia- 30 godzin, w formie konwersatoriów – 15 tygodni, po dwie godziny w tygodniu Andrzej Bodył, dr – wykład, ćwiczenia; Jolanta Świętojańska, dr – ćwiczenia II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Ewolucjonizm (lub biologia ewolucyjna) jest nauką syntetyczną i wymaga wiedzy z różnych dziedzin nauk biologicznych takich, jak biochemia, genetyka, mikrobiologia, ekologia czy systematyka. Celem kursu ewolucjonizmu jest zrozumienie mechanizmów ewolucji oraz wpływu biologii ewolucyjnej na rozwój innych dziedzin nauki, włączając nauki humanistyczne. Ewolucjonizm umożliwia poznanie nie tylko procesów odpowiedzialnych za zmiany na różnych poziomach organizacji biologicznej, ale również ewolucyjnych korzeni natury ludzkiej. Biologia ewolucyjna przyczynia się do rozwoju wielu dziedzin medycyny, rolnictwa i gospodarki zasobami naturalnymi. Ma też wpływ na opracowywanie coraz skuteczniejszych metod ochrony przyrody. Studenci zapoznają się z podstawowymi koncepcjami oraz nowymi nurtami we współczesnym ewolucjonizmie. Podczas kursu biologii ewolucyjnej będą realizowane następujące zagadnienia: historia myśli ewolucyjnej, ewolucja genów i genomów, rola endosymbiozy w ewolucji komórki, dobór naturalny a dryft genetyczny, teoria doboru płciowego, powszechność rozmnażania płciowego, dobór krewniaczy i socjobiologia, powstawanie nowych gatunków, metody rekonstrukcji Drzewa Życia, embriologia a powstawanie nowości ewolucyjnych, wielkie wymierania oraz ewolucja człowieka. Wykład kończy się egzaminem pisemnym w formie testu przeprowadzanym w sesji letniej. Ćwiczenia mają charakter konwersatoriów. Na końcu każdego spotkania osoby biorące udział w dyskusji otrzymują ocenę. Ocena zaliczeniowa jest średnią ocen otrzymanych przez studenta na poszczególnych zajęciach. II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Pozytywne zaliczenie ćwiczeń oraz pozytywna ocena z egzaminu są podstawą zaliczenia przedmiotu. Lektury podstawowe: 1) Dawkins R. (1996) Samolubny gen. Prószyński i Ska; 2) Futuyma D.J. (2008) Ewolucja. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego; 3) Krebs J.R., Davies N.B. (2001) Wprowadzenie do ekologii behawioralnej. Wydawnictwo Naukowe PWN; 4) Krzanowska H., Łomnicki A., Rafiński J., Szarski H., Szymura J.M. (2002) Zarys mechanizmów ewolucji. Wydawnictwo Naukowe PWN; 5) Mayr E. (1974) Populacje, gatunki i ewolucja. Wiedza Powszechna; 6) Urbanek A. (2007) Jedno istnieje tylko zwierzę. Muzeum i Instytut Zoologii PAN II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Fizjografia urbanistyczna (wykład + ćwiczenia – razem 45 godzin) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) 76-2WCOFS2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Poziom przedmiotu (lelel of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Obowiązkowy dla specjalności „Ochrona i kształtowanie śr odowiska geograficznego” Zaawansowany Studia II stopnia, semestr 2 3 ECTS Wykłady: (15 godz. – zgodnie z rozkładem semestralnym) Ćwiczenia: (30godz. – praca w laboratorium hydrogeochemicznym i gruntoznawczym, prace kameralne, sesje terenowe) Język polski dr Jerzy Bieroński, dr hab. Zdzisław Jary, dr Bartosz Korabiewski II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) hydrologia i oceanografia, geologia dynamiczna, kartografia i topografia, ćwiczenia regionalne kompleksowe II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Celem w zakresie środowiska wodnego jest nabycie wiedzy o znaczeniu prawidłowego gospodarowania w środowisku, o zagrożeniach dla środowiska wodnego ze strony wprowadzanego zainwestowania oraz zagrożeniach ze strony środowiska wodnego dla zainwestowania. Prezentowane są podstawowe materiały wykorzystywane w ocenach dla potrzeb urbanistycznych: mapy oraz przykładowe opracowania. Kształtowana jest umiejętność analizy elementów środowiska wodnego mających istotne znaczenie w fizjografii urbanistycznej. Efektem kształcenia jest zdobycie umiejętności oceny warunków wodnych dla potrzeb opracowań urbanistycznych. 1. Wprowadzenie: przedstawienie najważniejszych materiałów i opracowań wykorzystywanych w sporządzaniu ocen środowiska wodnego dla potrzeb urbanistycznych (mapy, przykładowe dokumentacje, opracowania WIOŚ). 2. Stosunki wodne i ich ocena: sieć odwodnienia powierzchniowego i jej transformacja, warunki odwodnienia powierzchniowego, cechy reżimu hydrologicznego cieków, warunki odwodnienia podziemnego, ograniczenia dla zagospodarowania wynikające z istniejących stosunków wodnych 3. Zagrożenia wodne: zagrożenia powodziowe i podtopieniami, zagrożenia spływem powierzchniowym, zagrożenia wahaniami zwierciadła wód podziemnych, zagrożenia suszą, zagrożenia ze strony zjawisk lodowych, zagrożenia erozją wodną, szczególne zagrożenia wodne dla zainwestowania. 4. Degradacja i ochrona wód oraz biosfery wodnej: obiekty chronione szczególnymi przepisami, stan aktualny czystości wód powierzchniowych i podziemnych, źródła zanieczyszczenia środowiska wodnego, stan gospodarki wodno ściekowej, stan biosfery wodnej, szczególne zagrożenia dla środowiska wodnego ze strony zainwestowania. 5. Prognozy wpływu zainwestowania na środowisko wodne: wpływ na wody powierzchniowe i podziemne, wpływ na obieg wody i zasoby wodne, ocena wrażliwości środowiska wodnego na degradację, wpływ zainwestowania na środowisko wodne terenów poza realizowanym planem, ograniczenia dla planowanego zainwestowania ze względu na stosunki wodne. 6. Morfologia profilu glebowego, opis poziomów genetycznych, systematyka gleb Polski ze szczególnym uwzględnieniem gleb antropogenicznych, cechy gleb antropogenicznych, degradacja i rekultywacja gleb, bonitacja gleb 7. Cechy klimatu obszarów zurbanizowanych, promieniowanie słoneczne, bilans cieplny, pojęcie II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) miejskiej wyspy ciepła, warunki usłonecznienia, linijka słońca, wilgotność powietrza, opady atmosferyczne, cyrkulacja powietrza w mieście, klimat akustyczny, klimat mieszkania. 8. Rzeźba terenu, spadki terenu (obliczanie spadków sposoby przedstawiania, skale, ocena przydatności pod zabudowę, prowadzenie ulic, trasowanie dróg, wytyczanie autostrad i dróg, klasyfikacja techniczna), morfogeneza i morfochronologia form, deformacja powierzchni Ziemi: procesy endogeniczne (wulkanizm i ruchy górotwórcze) i egzogeniczne (osuwiska, obrywy, spływy, zjawiska soliflukcji, procesy geodynamiczne w dolinach rzecznych, zjawiska krasowe), mapy rzeźby terenu 9. Skały budujące skorupę ziemską, definicja gruntu, podział gruntów, klasyfikacje geotechniczne, właściwości gruntów, głębokość przemarzania gruntów w Polsce 10. Wykorzystanie technik komputerowych w analizach środowiskowych, uzyskiwanie podstawowych informacji o modelu numerycznym, metodyka wykonywania profili morfologicznych, ocenianie wysokości bezwzględnej, wykonywanie map wysokości względnej, obliczanie nachylenia stoków, określanie obszaru zlewni, obliczanie pola powierzchni II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) W części wykładowej - zaliczenie na ocenę na podstawie opracowania semestralnego (wypracowanie na zadany temat + uczestnictwo w zajęciach potwierdzone wynikami analiz ćwiczeniowych). W części ćwiczeniowej – wykonanie prac w sposób akceptowalny. Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z., 2007, Hydrologia ogólna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 339 s. Byczkowski A. 1996, Hydrologia, t. I i II. Wyd. SGGW, Warszawa. Choiński A., 1995, Zarys limnologii fizycznej Polski. Wyd. Naukowe UAM, Poznań. Kajak Z., 1998, Hydrobiologia – limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Pazdro Z., Kozerski B., 1990, Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa. Soczyńska U. (red.), 1997, Hydrologia dynamiczna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Szponar A., 2003, Fizjografia urbanistyczna. PWN, Warszawa, 258 s. Dobrzański B., Zawadzki S. (red.),1999; Gleboznawstwo, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 562 s. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., 2004; Badania ekologiczno-gleboznawcze, PWN, 343 s. Myślińska E., 2001, Laboratoryjne badania gruntów, PWN, Warszawa II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Fizjologia roślin i zwierząt (wykład – 30 godz.) 76-6WWybFS1 Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Studia I stopnia, III rok, semestr letni Fakultatywny Podstawowy, średnio-zaawansowany study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) 4 ECTS Wykład (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Prof. dr hab. Grażyna Kłobus Dr hab. Dariusz Rakus Student powinien posiadać podstawowy zakres wiadomości z chemii, biochemii i biologii molekularnej (zaliczone kursy obowiązkowe z w/w przedmiotów) Cele przedmiotu (wskazane jest Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z podstawowymi określenie celów jako efektów procesami fizjologicznymi roślin i zwierząt. kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu Zakres wykładów z fizjologii roślin: (course contens) Stosunki wodne w komórce roślinnej (potencjał wodny, osmotyczny i turgorowy komórki roślinnej a przepływ wody pomiędzy komórkami).Gospodarka wodna rośliny (dostępność wody glebowej dla roślin, drogi transportu wody, udział transpiracji w biernym pobieraniu i transporcie dalekim wody, parcie korzeniowe i jego rola w transporcie wody).Barwniki roślinne czynne w procesie fotosyntezy. Podstawowe wiadomości o fazie jasnej i ciemnej fotosyntezy. Wpływ czynników środowiskowych na wydajność fotosyntezy. Podstawowe substancje odżywcze. Podstawowe aspekty wzrostu i rozwoju roślin oraz regulacja procesów przez hormony roślinne. Podstawy molekularne fototropizmu, geotropizmu i ruchów nastycznych, klasyfikacja ruchów. Zakres wykładów z fizjologii zwierząt: potencjały błonowe, transmisja synaptyczna, receptory związane z białkami G i ich szlaki sygnalizacyjne, nerwowe ośrodki regulatorowe, II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) układ endokrynny, molekularne mechanizmy skurczu mięśniowego, chemoreceptory, mechanoreceptory, nocyceptory, termoreceptory, zmysł wzroku, rytmy biologiczne i sen, molekularne mechanizmy pamięci, mechanizmy działania środków odurzających, transport gazów i krążenie, glukostaza i termostaza. Ocena pracy studenta: egzamin Fizjologia człowieka. 2008 S. Konturek Kopcewicz J. i Lewak S. 1998. Fizjologia roślin. PWN, Warszawa. Taiz L., Zeiger E. 1998. Plant Physiology. Springes-Verlag Berlin Heidelberg New York. Buchanan B.B, Gruissem W., Jones R.L. 2000. Biochemistry and molecular biology of plants. ASPP, Rocville, Maryland. B. Alberts i wsp. 2005. Biologia komórki. J.Z. Nowak, J.B. Zawilska [red.]. 2005. Receptory i mechanizmy przekazywania sygnału. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów Fizyka (wykład + laboratorium - razem 60 godz.) 76-2WLOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Średnio-zaawansowany Efekty kształcenia: Wykład: rozumienie zjawisk i procesów fizycznych zachodzących w przyrodzie. Laboratorium: umiejętność posługiwania się przyrządami do pomiaru wielkości fizycznych i szacowania niepewności pomiarowych. Informacje bibliograficzne: Dryński T. 1980. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. PWN, Warszawa. Przestalski S. 2001. Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Orear J. 1998. Fizyka. WNT, Warszawa. Resnick R. Halliday D. 1999. Fizyka, t.1-4, PWN, Warszawa. Siemiński M. 1994. Fizyka zagrożeń środowiska. PWN,Warszawa. Studia I stopnia, I rok, semestr letni study, 6 ECTS II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Konsultacje do wykładu (15 godz.-1 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Laboratorium (30 godz. - 3 godz. tygodniowo przez 10 tygodni) Konsultacje do laboratorium (10 godz.-1 godz.tygodniowo przez 10 tygodni) Język polski Dr Jolanta M. Rogowska Znajomość matematyki i fizyki z zakresu szkoły średniej. Znajomość rachunku różniczkowego i całkowego. Zaliczenie kursu Matematyki z I semestru. Wykład: rozumienie zjawisk i procesów fizycznych zachodzących w przyrodzie ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń Środowiska. Wykorzystanie praw przyrody w technice i życiu codziennym. Laboratorium: umiejętność posługiwania się typowymi przyrządami do wykonywania pomiarów prostych oraz pomiarów pośrednich poprzez obliczanie złożonych wielkości fizycznych. Umiejętność szacowania niepewności pomiarów prostych i złożonych. Podstawy mechaniki klasycznej. Elementy termodynamiki fenomenologicznej. Elementy hydromechaniki. Grawitacja. Drgania i fale w ośrodkach sprężystych. Elektryczne i magnetyczne właściwości materii. Elektryczność. Fale elektromagnetyczne. Polaryzacja, interferencja i dyfrakcja fal. Elementy optyki falowej i geometrycznej. Elementy akustyki. Elementy fizyki jądrowej. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Promieniowanie słoneczne. Promieniowanie kosmiczne. Elementy kosmologii. Wykład: egzamin pisemny Laboratorium: kolokwia ustne dopuszczające do wykonania każdego ćwiczenia, ocena pisemnych sprawozdań z wykonanych ćwiczeń Dryński T. 1980. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. PWN, Warszawa. Przestalski S. 2001. Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Siemiński M. 1994. Fizyka zagrożeń środowiska. PWN,Warszawa. Krainer J. M. 1988. Astronomia z Astrofizyką. PWN, Warszawa. Galasiewicz Z. M. 2005. Poznawanie świata. Oficyna Wydwanicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. Boeker E. Van Grondelle R. 2002. Fizyka Środowiska. PWN, Warszawa. Orear J. 1998. Fizyka. WNT, Warszawa. Resnick R. Halliday D. 1999. Fizyka, t.1-4, PWN, Warszawa. Flora roślin zarodnikowych i grzybów (wykład + II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) ćwiczenia- razem 45 godzin) 76-5WCWybFS1 Fakultatywy Podstawowy Studia I stopnia, semestr 5 4 ETCS Wykład ( 15 godzin) + ćwiczenia (30 godzin) Język polski Prof. Wiesław Fałtynowicz brak Zapoznanie ze zróżnicowaniem flory roślin zarodnikowych i bioty grzybów w Polsce. Rozmieszczenie ważniejszych gatunków w kraju i mechanizmy kształtowania się ich zasięgów. Znaczenie biocenotyczne i aplikacyjne roślin zarodnikowych i grzybów. Zdefiniowanie zakresu ochrony taksonów roślin zarodnikowych i grzybów oraz problemów związanych z praktyczną realizacją tej ochrony. Zróżnicowanie taksonomiczne bioty grzybów i roślin zarodnikowych (z uwzględnieniem porostów) w Polsce. Występowanie poszczególnych grup taksonomicznych i ważniejszych gatunków w zbiorowiskach roślinnych oraz ich rola ekosystemalna. Znaczenie wybranych grup i gatunków dla człowieka. Gatunki chronione i z czerwonych list. Zagrożenia i problemy ochrony gatunków grzybów i roślin zarodnikowych. Egzamin Jest wyjątkowo dużo opracowań książkowych i stron internetowych poświęconych zagadnieniom omawianym na wykładzie Geochemia środowiska (wykład + ćwiczenia - razem 30 godz.) 76-4WCOS1 Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, II rok, semestr letni study, II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 I.B.10 II.B.11 II.B.12 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 2 ECTS Wykład (15 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Ćwiczenia kameralne (15 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Język polski Wykład: Prof. zw. dr hab. Mariusz-Orion Jędrysek Ćwiczenia: Dr Maciej Górka Mgr Dominika Lewicka – Szczebak Podstawowe wiadomości z dziedziny chemii, geochemii, biochemii i geologii oraz ochrony środowiska. Celem przedmiotu jest poznanie i praktyczne zastosowanie wiedzy na temat krążenia pierwiastków w przyrodzie, wiedzy na temat metod badawczych oraz ich wykorzystania. Umiejętność zastosowania technik geochemicznych jako nowoczesnego i efektywnego narzędzia w rozwiązywaniu problemów z zakresu ochrony środowiska. Rozwiązywanie podstawowych zadań i obliczeń obejmujących stałe równowag chemicznych, reakcje redoks, związek warunków termodynamicznych z dystrybucją pierwiastków w litosferze, bilans pierwiastków w cyklach geochemicznych, bilans izotopowy. Wykład: geochemiczne metody badawcze w stosowane ochronie środowiska. Pochodzenie i reguły rządzące częstością występowania pierwiastków chemicznych we Wszechświecie i na Ziemi. Zróżnicowanie składu chemicznego geosfer: jądro, płaszcz, litosfera, pedosfera, hydrosfera, atmosfera i biosfera. Geochemia ważniejszych procesów magmowych, metamorficznych i hipergenicznych. Mechanizm i dynamika obiegu pierwiastków głównych i śladowych w przyrodzie z punktu widzenia ochrony środowiska. Frakcjonowanie pierwiastków. Identyfikacja środowisk i procesów geochemicznych. Techniki izotopowe. Izotopy trwałe i promieniotwórcze. Efekty izotopowe i frakcjonowanie izotopowe. Zastosowanie badań izotopowych dla celów badań środowiskowych. Geochemiczna klasyfikacja pierwiastków. Hydrogeochemia. Biogeochemia. Geochemia atmosfery i geochemia gazów cieplarnianych. Geochemia strefy hipergenezy. Facje geochemiczne, diageneza, procesy mikrobiologiczne. Geochemia środowiskowa metali ciężkich. Elementy geochemii organicznej – składniki grupowe. Geochemia procesów biodegradacji środowisk gruntowo – wodnych. Izotopowy bilans mas – proporcje mieszania zanieczyszceń i produktów ich biodegradacji. Izotopowa identyfikacja pochodzenia zanieczyszczeń. Mobilność i mechanizmy migracji pierwiastków w układzie przyroda ożywniona – przyroda nieozywiona. Geochemiczne oddziaływanie związków organicznych w przyrodzie. Geochemiczna ocena oddziaływania na środowiska. Ćwiczenia: Stan równowagi reakcji chemicznych w środowisku II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) (definicje: stan równowagi chemicznej, stan równowagi dynamicznej, roztwór nasycony, układy zamknięte i otwarte). Obliczanie temperatur krystalizacji minerałów z wykorzystaniem technik pomiarowych mikrosondą elektronową (definicje: geotermobarometria, geotermometr, geobarometr, metody kalibracji geotermobarometrów,mikrosonda elektronowa, przykłady testów do oceny czy badane zespoły mineralne krystalizowały w warunkach równowagi). Krystalizacja węglanów w układach otwartych (definicje: DIC, równowaga chemiczna, w układzie CO2 (aq) /HCO3 /CO32-, wpływ pH na zmiany stężeń w układzie CO2 (aq) /HCO3 - /CO32- , źródła węgla w przyrodzie, procesy odpowiedzialne za krystalizację węglanów w środowisku wodnym i glebowym. Iloczyn rozpuszczalności: Strącanie i rozpuszczanie trudno rozpuszczalnych osadów. Ćwiczenia laboratoryjne: wytrącanie osadów CaCO3 i Ba SO4 z roztworów. Ćwiczenia laboratoryjne: doświadczenie dotyczące zmian stężeń składników w układzie CO2 (aq) /HCO3 - /CO32-, pod wpływem zmian temperatury i pH. Zastosowanie metod izotopowych w ochronie środowiska (Definicje: Izotop, Termometria izotopowa, rozprzestrzenienie izotopów w przyrodzie, frakcjonowanie izotopowe, efekt izotopowy, interpretacja wyników analiz izotopów trwałych pod kątem: identyfikacji źródeł zanieczyszczeń, śledzenia kierunków i tempa migracji zanieczyszczeń, oceny tempa biodegradacji zanieczyszczeń organicznych). Wykład: pisemne zaliczenie Ćwiczenia: pisemne zaliczenie Klimiuk E., Łebkowska M. 2004. Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszawa. Galus M. Współczesna chromatografia cieczowa Ćwiczenia i zadania PWN, Warszawa. Kowalik P. 2001. Ochrona środowiska glebowego. PWN, Warszawa. Rosset R. 2004. Współczesna chromatografia cieczowa Ćwiczenia i zadania. PWN, Warszawa. Dojlido Jan [red.]. 1999. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Arkady. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Geografia gleb (wykład+ ćwiczenia- razem 30 godzin) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-6WCWybFS1 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.b.4 Poziom przedmiotu (lelel of course) fakultatywny ograniczonego wyboru (selective) Średnio-zaawansowany, zaawansowany Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.5 II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Studia I stopnia, semestr 6. 4 ECTS Wykłady (20 godzin) Ćwiczenia (10 godzin) Język polski dr Bartosz Korabiewski Podstawy gleboznawstwa: morfologia profilu glebowego, systematyka gleb Polski. Gleboznawstwo. Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z przestrzennym rozmieszczeniem gleb na kuli ziemskiej, czynnikami wpływającymi na rozwój różnych typów pokryw glebowych, oraz zapoznanie z przykładami gleb różnych stref klimatycznych. Na tle tradycyjnego podziału gleb świata wprowadzana jest nowa, międzynarodowa systematyka gleb FAO/WRB i Soil Taxonomy 1. Tradycyjne ujęcie podziału gleb świata: gleby strefowe i astrefowe 2. Czynniki wpływające na zróżnicowanie pokrywy glebowej 3. Systematyka gleb Polski (1989) 4. Nowe trendy w nauce o glebach: wprowadzenie do Soil Taxonomy 5. Wprowadzenie do międzynarodowej systematyki gleb świata FAO/WRB (założenia, jednostki, nomenklatura) 6. Tradycyjny opis gleb (strefowych i astrefowych) i jego odpowiedniki w klasyfikacji FAO/WRB 7. Gleby Polski – przestrzenne rozmieszczenie 8. Gleby Dolnego Śląska Zaliczenie na ocenę (wypracowanie na zadany temat) Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999; Geografia gleb, PWN, 287 s. Dobrzański B., Zawadzki S. (red.), 1999; Gleboznawstwo, PWRiL, 561 s. Głazowska M.A., 1981; Gleby kuli ziemskiej, PWN, 435 s. Pawlak W., 1997; Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Pracownia Atlasu Dolnego Śląska Bednarek R., Charzyński P., Pokojska U. (tłum i red), 2003, Klasyfikacja zasobów glebowych Świata, FAO &PSCS, Toruń, 106 s. Lecture notes on the major soils of the World, 2001, FAO, Rome, 334 p. (dostępny w internecie w formacie pdf) I.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Geografia fizyczna Polski SW (wykład – 30 godz.) 76-3GFPSWWOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego” Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy 3 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr hab. Zdzisław Jary Dr Janusz Kida Dr Andrzej Traczyk Wymagania wstępne Znajomość zagadnień z zakresu geomorfologii, (prerequistes) gleboznawstwa, geologii, hydrografii, gleboznawstwa, oraz biogeografii; znajomość podstawowych zagadnień z geografii fizycznej i regionalnej Polski. Cele przedmiotu (wskazane Celem wykładu jest zapoznanie studentów ze środowiskiem jest określenie celów jako geograficznym Polski SW, jego zróżnicowaniem w czasie i efektów kształcenia i przestrzeni. Omówione zostanie zróżnicowanie przestrzenne kompetencji) budowy geologicznej, charakterystyka paleograficznego (objectives of the course, rozwoju Polski SW, zróżnicowanie cech hydrograficznych, preferably, expressed in terms of gleb i roślinności, typy krajobrazu naturalnego, stan oraz learing outcomes and com) kierunki zmian środowiska biotycznego i abiotycznego. Przedstawiona zostanie regionalizacja fizyczno-geograficzna Polski SW wraz z charakterystyką wydzielanych jednostek przestrzennych. Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Położenie, granice i podział Polski SW: Polska południowozachodnia jako region geograficzny; główne jednostki fizyczno-geograficzne, geomorfologiczne i geologiczne; specyfika krajobrazu Polski SW - typy krajobrazów naturalnych, charakterystyka przewodnich cech. Jednostki geologiczne Śląska i ich położenie na tle struktur geologicznych Europy: podział geologiczny Śląska; na tle podziałów geologicznych Polski i Europy. Budowa geologiczna Śląska i paleogeografia Polski SW: masywy waryscyjskie Europy, Masyw Czeski – blok dolnośląski (główne struktury bloku, jednostki krystaliczne bloku, nowe poglądy na temat budowy geologicznej bloku dolnośląskiego), niecki sedymentacyjne bloku; struktura śląsko-morawska, zapadlisko górnośląskie, monoklina przedsudecka; paleogeografia południowo-zachodniej Polski w okresie paleozoiku i mezozoiku. Rozwój budowy geologicznej Polski SW w kenozoiku: paleogeografia paleogenu i neogenu; sedymentacja kenozoiczna; tektonika; wulkanizm; wietrzenie Koncepcje rozwoju rzeźby Polski SW w późnym kenozoiku: paleogeńska powierzchnia degradacyjna (zrównania); modele rozwoju rzeźby; późnoneogeńska sieć rzeczna. Rzeźba strukturalna i tektoniczna na obszarze Polski SW: rzeźba strukturalna i tektoniczna na obszarze Sudetów; rzeźba strukturalna. Główne elementy rzeźby w SW Polsce: pochodzenie i względny wiek głównych elementów rzeźby; współczesne procesy morfogenetyczne. Wody podziemne w Polsce SW – związek z budową geologiczną: charakterystyka głównych pięter wodonośnych; podział regionalny Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce SW (charakterystyka); monitoring wód – jakość wód podziemnych. System rzeczny Odry i jej dopływów na obszarze Polski SW: cechy sieci rzecznej, charakterystyka dorzeczy najważniejszych rzek; wybrane cechy ustrojowe; monitoring wód rzecznych, ocena czystości i jakości wód rzecznych. Rozmieszczenie jezior, zbiorników sztucznych i stawów w Polsce SW: typy genetyczne zbiorników, przeznaczenie, rola retencji zbiornikowej w bilansie wodnym Polski SW obszary deficytu i nadwyżek wody przydatnej dla przemysłu, rolnictwa i potrzeb komunalnych; stan czystości wód. Uwarunkowania hydrogeologiczne występowania wód leczniczych (mineralnych, swoistych, termalnych) w SW Polsce; główne rodzaje wód i ich właściwości, występowanie wód mineralnych i termalnych –uzdrowiska na Dolnym Śląsku. Pokrywa glebowa SW Polski: typy genetyczne gleb, charakterystyka najważniejszych rodzajów gleb; rozmieszczenie, przydatność rolnicza. Geograficzne zróżnicowanie flory i fauny na Dolnym Śląsku, (roślinność gór i nizin), zasoby flory i fauny, endemizm, problemy zagrożeń i ochrony flory i fauny. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Wymagania formalne: uczestnictwo w wykładach, pozytywne zaliczenie kolokwium, przeprowadzanego w formie pisemnej. Wymagania merytoryczne: opanowanie wiedzy przewidzianej programem przedmiotu, umiejętne wykorzystanie poznanych zagadnień do analizy i interpretacji procesów oraz zjawisk występujących w środowisku przyrodniczym Polski SW. Literatura podstawowa: Fabiszewski J. 2005. Przyroda Dolnego Śląska. PAN oddz. Wrocław., 540 s. Migoń P. 2008. Współczesna ewolucja rzeźby Sudetów i ich Przedgórza, [w:] Starkel L., Kostrzewski A., Kotarba A., Krzemień K. [red.]. Współczesne przemiany rzeźby Polski, Stow. Geom. Polskich, IGiGP UJ, IGiPZ PAN, Kraków. Pawlak W. [red.]. 1997. Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Pracownia Atlasu Dolnego Śląska, Uniwersytet Wrocławski. Literatura uzupełniająca: Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 441 s. Migała K. 2005. Piętra klimatyczne w górach Europy a problem zmian globalnych. Acta Univ. Wratisl. 2718, Studia Geogr. 78, 149 s. Mizerski W., Geologia Polski dla geografów, PWN, Warszawa, 256 s. Mojski J. E. 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie. Państwowi Instytut Geologiczny, Warszawa, 404 s. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Geografia regionalna Polski –geografia fizyczna (wykład – 30 godz.) 76-5WWybFS1 Fakultatywny Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy 4 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr Marta Ruszczycka – Mizera Przedmioty z zakresu geologii ogólnej, geomorfologii Środowisko geograficzne Polski i jego zróżnicowanie w czasie i przestrzeni – rozwój elementów środowiska abiotycznego i biotycznego Polski, typy krajobrazu naturalnego, podział Polski na regiony fizyczno – geograficzne z kompleksową charakterystyką wybranych regionów. 1. Podstawy podziałów fizyczno-geograficznych, pierwsze prace nad zróżnicowaniem regionalnym kraju, zasady przyjętego podziału na regiony fiz.geogr .Polski w układzie dziesiętnym. 2. Typologia krajobrazu, metody i kryteria wydzieleń, ocena krajobrazu. 3. Budowa geologiczna Polski na tle budowy geologicznej Europy, zróżnicowanie przestrzenne budowy geologicznej Polski. Charakterystyka paleogeograficzna rozwoju Polski, podział na jednostki geologiczne. 4. Rzeźba jako główny czynnik krajobrazotwórczy. Paleogeński i neogeński cykl krajobrazotwórczy Polski. Główne strefy morfologiczne i jednostki geomorfologiczne Polski. 5. Regionalne zróżnicowanie cech hydrograficznych Polski, gleb, roślinności. II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 6. Systematyka jednostek przestrzennych wg. podobieństwa cech (typologia) lub cech indywidualnych (regionalizacja). 7. Charakterystyka wybranych jednostek przestrzennych np. krajobrazy górskie – Tatry, wyżynne – Jura, krajobrazy nadmorskie, młodoglacjalne, staroglacjalne. Zaliczenie na stopień Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów (numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Starkel L. (red.). 1999. Geografia Polski – Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa. Kondracki J. 1994 Geografia Polski – Mezoregiony fizyczno-geograficzne. PWN, Warszawa. Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa. Richling A., Ostaszewska K.(red.). 2005. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa. Geologia historyczna (wykład + ćwiczenia - razem 30 godz.) 76-2WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, I rok, semestr letni study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 4 ECTS Wykłady (10 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 5 tygodni) Ćwiczenia kameralne (20 godz. – 2 godz. tygodniowo przez 10 tygodni). Dodatkowo przewidziano konsultacje u prowadzących zarówno wykład, jaki i ćwiczenia oraz oglądanie skamieniałości. Zdjęcia wielu okazów są dostępne na stronach internetowych pracowników zakładu. Język polski Dr Jolanta Muszer Podstawowe wiadomości z zakresu procesów geologicznych, umiejętność rozpoznawania skał. Umiejętność rozpoznawania podstawowych grup skamieniałości oraz ich zastosowania do celów interpretacji wieku względnego i paleośrodowiska. Znajomość podstaw stratygrafii i korelacji skał, tabeli chronostratygraficznej, wydarzeń niebiotycznych i ewolucji świata organicznego w przeszłości Ziemi. Wykład: cel i zakres badań geologii historycznej i stratygrafii. Główne zasady obowiązujące w stratygrafii, niekompletność zapisu skalnego. Podstawowe metody wyznaczania wieku względnego i radiometrycznego skał. Podstawowe kategorie jednostek stratygraficznych i II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) korelacji skał. Tabela chronostratygraficzna. Ewolucja litosfery, atmosfery, hydrosfery i biosfery w prekambrze oraz dowody geologiczne. Fanerozoik (zarys globalnej paleogeografii, ruchy górotwórcze, facje, eustatyczne zmiany poziomu morza, zlodowacenia, zróżnicowanie facjalne, zarys ewolucji biotycznej, wielkoskalowe wymierania, występowanie w Polsce skał o znaczeniu gospodarczym). Podział Polski na główne jednostki geologiczne. Ćwiczenia: rodzaje, formy zachowania skamieniałości i ich rola w geologii, procesy fosylizacji. Środowisko morskie – tryb życia i sposób odżywiania się organizmów. Przegląd ważniejszych grup skamieniałości (gąbki, archeocjaty, koralowce, mięczaki w tym amonitowate i belemnity, pierścienice, trylobity, ramienionogi, mszywioły, szkarłupnie, graptolity, wybrane grupy mikroskamieniałości). Metody określania wieku skał. Konstrukcja profili stratygraficznych. Wykład: egzamin pisemny (test zamknięty + otwarty; czas trwania 1,5 godz.) Ćwiczenia: 3 kolokwia pisemne w semestrze; praktyczne rozpoznawanie skamieniałości Mizerski W., Orłowski S. 2001. Geologia historyczna dla geografów. PWN, Warszawa. Kłapciński J., Niedźwiedzki R. 1995. Zarys geologii historycznej. Wyd. Uniw. Wroc., Wrocław. Mizerski W. 1992. Geologia historyczna. Wyd. Geol., Warszawa. Andel T. H. 1998. Nowe spojrzenie na starą planetę zmienne oblicze Ziemi. PWN, Warszawa. Eicher D. L. 1979. Czas geologiczny. PWN, Warszawa. Mc Alester A. L. 1979. Historia życia. PWN, Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (Title of course) II.B.2 Kod przedmiotu (Code of course) Typ przedmiotu (Type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (Number of credits) Metody nauczania (Methods of teaching) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Geologia kenozoiku (Geology of Cenozoic) (wykład + ćwiczenia - razem 75 godz.) 76-1WCOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Podstawowy Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy 6 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (45 godz. – 3 godz. tygodniowo przez 15 tygodni, praca w laboratorium - zajęcia w grupach) Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w Język wykładowy (Language of instruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (Name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (Prerequisites) II.B.11 Cele przedmiotu, efekty kształcenia i kompetencji (Objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.8 II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (Contents of course) II.B.13 Metody oceny (Methods of assessment) II.B.14 Spis zalecanych lektur (Recommends for reading) indywidualnych przypadkach) Język polski lub angielski Dr Adam Szynkiewicz Kurs geologii dynamicznej, oraz/lub geomorfologii, sedymentologii. Kształcenie umiejętności opisu oraz interpretacji wybranych zjawisk geologicznych oraz geomorfologicznych zachodzących w geologicznej skali czasu; rozumienia zmian paleogeograficznych w czasie geologicznym kenozoiku (z wyjątkiem gór); kształcenie umiejętności korzystania z map geologicznych zakrytych i geomorfologicznych. (Knowledge of description selected geological and geomorphological phenomena in geological time scale; understanding of palaeogeographical changes of Cenozoic on Central Europe (out of mountains); reading of geological and geomorphological maps). 1. Utwory kenozoiku Europy Środkowej (wybrane problemy, bez gór). 2. Problemy badań i kartografii. Procesy egzogeniczne: glacjalne, eoliczne, fluwialne, jeziorne, zachodzące na stoku, w środowisku morskim, wietrzenie, kras. 3. Stratygrafia i paleogeografia (środowiska kopalne: miocenu, pliocenu, plejstocenu, holocenu. 4. Flory kopalne. 5. Geologiczna i geomorfologiczna charakterystyka Polski: podstawowe formy geomorfologiczne i ich geneza. 6. Mapy geologiczne i geomorfologiczne w różnych skalach. Wykład: egzaminy pisemny lub ustny Ćwiczenia: projekty i ćwiczenia praktyczne - ocenianie ciągłe Bradlley R.S. 1994. Quaternary Paleoclimatology. Methods of Paleooclimatic Reconstruction. Capman & Hall, London - Glasgow - NY - Tokyo – Melbourne - Madras. Foster R. J. 1983. Physical Geology. Ch. E. Merrill Pub. Co. A Bell & Howell Co., Columbus - Toronto - London Sydney. Nadachowski A., Werdelin L. [eds.]. 1996. Neogene and Quaternary mammmals of the Palaearctic. Acta zoological cracoviensia, vol. 39(1). Institute of Systematics and Evolution of Animals. P.A.Sc., Krakow. Lindner L. 1992. Czwartorzęd. PPN, Warszawa. Różycki S. Z. 1972. Plejstocen Polski Środkowej. PWN, Warszawa. Shackleton N. J., Opdayke N. D., 1976. Oxygen-isotope and paleomagnetic stratigraphy of Pacific core V28-239. Late Pliocene to latest Pleistocene. [In:] Cline R.M. & Hays J. D. [eds.]. - Investigation of late Quaternary paleooceanography and paleoclimatology, :449 – 64. Geological Society of America Memoir 145. Boulder, Colorado. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Geologia ogólna (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) 76-1WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Wykład: podstawowy Ćwiczenia: średnio-zaawansowany Studia I stopnia, I rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) 6 ECTS Wykłady: (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia: (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) - warsztaty grupowe, prezentacje minerałów i skał na okazach muzealnych, prezentacje minerałów i skał na okazach ćwiczeniowych, wprawki w rozpoznawaniu okazów minerałów i skał Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach) Język polski Wykład: Dr hab. Prof. U.Wr. Andrzej Solecki Ćwiczenia: Dr Czesław August Dr Krystyna Klimas Dr Joanna Kostylew Blok Petrologia skał krystalicznzch: Dr Marek Awdankiewicz Wykład: brak Ćwiczenia: Podstawowe wiadomości z chemii i fizyki: 1. o pierwiastkach i nieorganicznych związkach chemicznych. 2. podstawy optyki ciał krystalicznych itp. Wykład: student nabywa kompetencji w zakresie znajomości procesów geologicznych kształtujących środowisko naturalne, umiejętność rozpoznawania podstawowych minerałów i skał i interpretowania map geologicznych. Ćwiczenia: studenci nabywają umiejętności opisywania własności fizycznych minerałów, cech strukturalnych, teksturalnych i składu petrograficznego skał w stopniu pozwalającym na ich rozpoznawanie i porównywanie. Dużą uwagę poświęca się na umiejętność doboru poszczególnych minerałów i skał w ochronie środowiska, jak również na zagrożenia wynikające z niewłaściwej ich eksploatacji. Blok Petrologia skał krystalicznzch: zapoznanie z najważniejszymi odmianami skał krystalicznych (granitoidy, bazalty, gnejsy, łupki krystaliczne itp), umiejętność rozpoznania składu mineralnego pospolitych skał oraz opisu podstawowych cech strukturalnych i teksturalnych. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) . Wykład: Planeta Ziemia, jej pozycja w Kosmosie, podstawowe parametry i budowa wnętrza Ziemi, pole magnetyczne, ciepło Ziemi, globalne procesy geotektoniczne. Endogeniczne procesy geologiczne, powstawanie skał magmowych, i metamorficznych, podstawowe minerały i skały magmowe i metamorficzne. Egzogeniczne procesy geologiczne, wietrzenie, erozja, transport, sedymentacja, powstawanie skał osadowych, podstawowe minerały i skały osadowe, cykl hydrologiczny, i krążenie pierwiastków w przyrodzie, podstawowe surowce, struktury tektoniczne i interpretacja mapy geologicznej, budowa geologiczna Polski ze szczególnym uwzględnieniem Sudetów. Ćwiczenia: 1. Własności fizyczne minerałów. 2. Główne minerały skałotwórcze skał magmowych, osadowych i metamorficznych. 3. Główne typy skał magmowych, osadowych i metamorficznych. 4. Minerały i skały szczególnie groźne dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. 5. Minerały i skały niezwykle przydatne w ochronie środowiska. Blok Petrologia skał krystalicznzch: 1. Mineraly skał magmowych i krystalicznych. 2. Struktury i tekstury skał magmowych i krystalicznych. 3. Zarys genezy magmowych i krystalicznych. Wykład: egzamin Ćwiczenia: testy, egzaminy ustne, kolokwia, praktyczne rozpoznawanie i opis okazów minerałów i skał Bereś B., Don J., Dumicz M., Gierwelaniec J., Grochowski A., Grocholski W., Gunia T., Majerowicz A., Mierzejewski M., Smulikowski W., Śliwa Z., Teisseyre J., Wojciechowska I. 1969. Przewodnik Geologiczny po Sudetach .p. 559. Wyd. Geol., Warszawa. Fabiszewski J. [red.]. 2005. Przyroda Dolnego Śląska. PAN, Wrocław. Gawlikowska E. 2000. Ochrona georóżnorodności na Dolnym Śląsku. p. 72. Warszawa. Książkiewicz M. Geologia Dynamiczna. p.708, Wyd. Geol., Warszawa. Janeczek. J., Kozlowski K. Żaba J. 1991. Zbieramy mineraly i skały. Przewodnik po Dolnym Śląsku pod red. naukową Jerzego Żaby. p. 322. Wyd. Geol., Warszawa. Mizerski W. 2003. Geologia dynamiczna dla geografów. PWN, Warszawa. Stupnicka E. 1998. Geologia regionalna Polski. s.348. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. Mottana A., Crespi R., Liborio G. 1998. Minerały i skały. Przewodnik do rozpoznawania. MULTICO, Warszawa. Bolewski. Petrografia. Ryka, Maliszewska. Slownik Petrograficzny. Majerowicz. Petrologia skal magmowych. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 Geologia ogólna i złożowa (ćwiczenia terenowe - razem 48 godz.) 76-2CTOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, I rok, semestr letni 4 ECTS Zajęcia terenowe (48 godz. - 6 dni x 8 godz.) Język polski Dr hab. Prof. Andrzej Solecki, Dr Wojciech Śliwiński, Dr Dagmatrza Tchórz-Trzeciakiewicz Geologia ogólna i złożowa wykład i ćwiczenia. Opis i interpretacja wybranych zjawisk i procesów geologicznych, geomorfologicznych i glebowych zachodzących współcześnie i w geologicznej skali czasu; rozumienia ekologicznych funkcji gleb; korzystania z map tematycznych; rozumienie podstawowych zmian i zagrożeń środowiska spowodowanych działalnością człowieka na powierzchni ziemi, w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej i w glebach. Współczesne zjawiska geologiczne zachodzące w różnych strefach klimatycznych, skały magmowe, osadowe i metamorficzne, złoża surowców energetycznych, metalicznych i chemicznych. Raport z prac terenowych, zaliczenie na ocenę. Mizerski W. Geologia dynamiczna dla Geografów. Craig J. R., Vaughan D. J., Skinner B. J. Zasoby Ziemi. Environmental Geology Gruszczyk H. Nauka o złożach. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Geomorfologia (wykład + ćwiczenia terenowe – razem 25 godz.) 76-3WCTOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Studia I stopnia, II rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) 2 ECTS Wykłady (15 godz. - 2 godz. przez 8 tygodni) Zajęcia terenowe (10 godz. - wycieczka dydaktyczna na Przedgórzu Sudeckim i w Sudetach) Język polski Dr Krzysztof Parzóch Geologia (podstawowe wiadomości z zakresu geologii dynamicznej), kartografia (umiejętność interpretacji map topograficznych). Cele przedmiotu (wskazane jest Znajomość uwarunkowań procesów geomorfologicznych, określenie celów jako efektów umiejętność określania relacji proces rzeźbotwórczy – kształcenia i kompetencji) forma, rozpoznawanie form rzeźby w terenie. (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu System geomorfologiczny jako drogi krążenia materii w (course contens) środowisku (wietrzenie, ruchy masowe i spłukiwanie, morfogenetyczna działalność rzek, zjawiska krasowe, geomorfologia wybrzeży). Metody oceny Zaliczenia na ocenę (assessment methods) Spis zalecanych lektur Migoń P. 2006. Geomorfologia. Wyd. PWN, Warszawa. (recommended reading) Allen P. A. 2000. Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. Wyd. PWN, Warszawa. Galon R. 1979. Formy powierzchni Ziemi. Zarys geomorfologii. WSiP, Warszawa. nazwa przedmiotu (course title) kod przedmiotu (course code) Geozagrożenia (wykład 30 + ćwiczenia terenowe 15 godzin) 76-1WCTOFS2 typ przedmiotu (type of course) poziom przedmiotu (level of course) rok studiów, semestr (3rd year of study, 5th semester) obowiązkowy liczba punktów (numer of credits) metody nauczania (teaching methods) 3 ETCS średnio-zaawansowany rok I magisterski, semestr 1 ♦ Wykłady 10 wykładów x 3-godziny (10 tygodni) ♦ Projekty i prace terenowe 2 dni terenowe x 7,5 godziny język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowców (names of lecturers) polski, opcjonalnie angielski II.B.10 wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Wiedza ogólna z zakresu geologii, hydrologii i geomorfologii Przedmioty: geologia ogólna, gleboznawstwo, monitoring środowiska, kartografia z elementami teledetekcji, naturalne zagrożenia środowiska, złoża antropogeniczne i rekultywacja obszarów górniczych, geologia kenozoiku 1) Uzyskanie wiedza na temat kategoryzacji procesów (zjawisk) naturalnych i sposobów ich opisu 2) Umiejętność przewidywania zagrożeń w oparciu o dostępne przesłanki 3) Zapoznanie się ze sposobami zapobiegania zagrożeniom lub ich konwersją 4) Przegląd praktyk inżynierskich stosowanych w sytuacjach geozagrożenia Przedmiot ma stanowić przegląd możliwych zagrożeń naturalnych i antropopresyjnych związanych z szeroko pojętym środowiskiem geologicznym (podziemie, grunty, gleby, zbocza, wulkany, wybrzeża, lodowce itp.). Zagrożenia są rozpatrywane jako relacja wzajemnie zwrotna. Punktem wyjścia jest zdefiniowanie charakteru procesu przyrodniczego (permanentny, zmienny, zdarzeniowy) oraz jego następstw (zjawisk). Kolejny krok, to próba adekwatnego opisu procesów i zjawisk, czyli szukanie właściwych i możliwych modeli oraz predykcja. W trakcie kursu szczególną uwagę zwraca się na społeczne i gospodarcze aspekty zagrożeń, jak sposoby i koszty zabezpieczenia (np. osuwiska, osiadania gruntu, zatapianie obszarów wodą, nadmierne osuszania terenów, zagrożenia sejsmiczne). ♦ Egzamin pisemny ♦ Kameralne zadania praktyczne II.B.14 spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.8 II.B.9 Prof. Dr hab. Krystyna Moryl, Dr Jurand Wojewoda Barry F. Beck, Felicity M. Pearson, P.E. LaMoreaux & Associates, National Groundwater Association (U.S.), 1995: Karst Geohazards: Engineering and Environmental Problems in Karst Terrane : Proceedings of the Fifth Multidisciplinary Conference on Sinkholes and the Engineering and Environmental Impact of Karst, Gatlinburg, Tennessee. 581 p. Nicholas K. Coch, 1999: Geohazards: Natural and Human. Julian G. Maund & M. Eddleston, 1998: Geohazards in Engineering Geology. Geological Society Pub House, 448 p. Podręcznik (skrypt) w języku polskim znajduje się na etapie studialnym. Wykłady w formie PP lub PDF na autorskiej stronie tematycznej. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 GIS (wykład 24 godziny+ ćwiczenia 24 godziny- razem 48 godzin) Kod przedmiotu (course code) II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.B.4 Poziom przedmiotu (level of course) II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) 76-6WCOS1 II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Kształcone są umiejętności przeprowadzania podstawowych operacji przetwarzania i wizualizacji danych przestrzennych za pomocą programów GIS – ArcGIS. Zasadniczym celem zajęć jest opanowanie wiedzy o ogólnych zasadach i metodach pracy w programach GIS, ich funkcjach i zastosowaniach, o charakterze i budowie bazy danych przestrzennych oraz metodach ich przetwarzania II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Obowiązkowy(compulsory/obligatory) Podstawowy III; sem. VI 4 ETCS Wykłady - 2 godz./tydzien Praca w laboratorium - 2 godz./tydzień Język polski dr hab. prof. Wiesława Żyszkowska (wykład), dr Toamsz Niedzielski, mgr Sebastian Witek. (ćwiczenia) Znajomość kartografii i topografii, postawy informatyki, statystyki 1. GIS i jego struktura. 2. Baza danych GIS. Dane geometryczne i atrybutowe. 3. Przetwarzanie danych, obliczenia w GIS. Analizy przestrzenne w GIS. 4. Numeryczne modele wysokości 5. Funkcje map w GIS 6. Zastosowania GIS w badaniach naukowych i praktyce. egzamin zaliczenie cwiczen, zaliczenie sprawdzianu Bielecka E., Systemy Informacji geograficznej. Teoria i zastosowania, Wyd. PJWSTH, W-wa, 2006 Clarke K.C., Getting Started with Geographic Information Systems, Prentice Hall , N. York, 2001 Litwin L., Myrda G., Systemy Informacji Geograficznej, Zarządzanie danymi przestrzennymi w GIS, SIP, SIT, LIS, Helion, 2005, Longley D.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W., GIS. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa, 2000 Magnuszewski A., GIS w geografii fizycznej, PWN, Wwa, 1999 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Gleboznawstwo (wykład + ćwiczenia - razem 45 godz.) 76-4WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska Podstawowy, średnio-zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr letni 4 ECTS Wykłady (15 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Ćwiczenia (30 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr inż. Andrzej Stankiewicz Znajomość podstawowych pojęć z ekologii ogólnej i geologii. Student posiada podstawową wiedzę z gleboznawstwa. Potrafi opisać profil glebowy, wykonać analizy chemiczne gleby na zawartość podstawowych pierwiastków, odróżnia typy oraz podtypy gleb. 1. Czynniki glebotwórcze, budowa profilu gleby. 2. Gleba jako środowisko trójfazowe. 3. Właściwości poszczególnych faz budujących glebę. 4. Sorpcja glebowa ze szczególnym uwzględnieniem sorpcji wymiennej – budowa i działanie kompleksu sorpcyjnego gleby w odniesieniu do mineralnego odżywiania roślin. 5. Biogeochemia makro i niektórych mikroelementów w glebie. 6. Właściwości fizyczne i wodne gleb. 7. Przegląd systematyki gleb Polski. Egzamin ustny lub pisemny. Zawadzki S. 1999. Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa. Prusinkiewicz Z. i in. 2005. Badania ekologicznogleboznawcze. PWN, Warszawa. Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Gospodarka i ochrona zasobów wodnych (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) 76-6WCWybFS1 Fakultatywny na ochronie środowiska. Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr letni study, II.B.11 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.8 II.B.9 II.B.10 6 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. przez 15 tygodni) Ćwiczenia: praca w laboratorium (30 godz. - 2 godz. przez 15 tygodni) Dodatkowo planuje się: Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach) Projekty i prace terenowe Język polski Dr Józef Kryza Chemia, hydrologia Umiejętność opisu i interpretacji zjawisk i procesów hydrometeorologicznych w powiązaniu ze stanem środowiska wodnego i przyrodniczego; wyznaczania podstawowych charakterystyk zasobów wodnych dla gospodarki wodnej i identyfikacji ich zagrożeń oraz oceny systemów ochrony; analizowania i oceniania systemów zarządzania środowiskiem w skali lokalnej; organizowania monitoringu, stosowania podstawowych procesów w ochronie wód; wskazywania rozwiązań proekologicznych w ochronie i oczyszczaniu wód; identyfikowania przyczyn degradacji, zasobów wodnych i krajobrazu; prowadzenia studiów nad celowością i zakresem prac poprawiających stan środowiska wodnego; racjonalnego planowania przedsięwzięć odnowy stosunków wodnych uwzględniających potrzeby przyrodnicze oraz ograniczenia gospodarcze; prognozowania skutków podejmowanych działań na rzecz odnowy środowiska. Występowanie i obieg wody w zlewni bilansowej. Bilans wodny dorzecza. Dyspozycyjne i odnawialne zasoby wodne. Gospodarka wodna i jej zadania. Formowanie się zasobów wodnych. Systemy rzeczne. Jednolite Części Wód. Charakterystyki zasobów wodnych. Elementy bilansu wodno- gospodarczego. Potrzeby wodne. Warunki korzystania z wód. Skład chemiczny i jakość wody. Obieg naturalny i ingerencja człowieka w krążenie wody. Wpływ człowieka na zasoby wodne, ograniczanie deficytów, odwadnianie, zapobieganie wodnym katastrofom. Potrzeby wodne i racjonalne wykorzystanie wód w gospodarce. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Klasyfikacje przydatności wód użytkowych. Zagrożenia, degradacja i ochrona zasobów wodnych. Podstawowe narzędzia rozpoznania środowiska wodnego. Przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne skutki degradacji wód. Wpływ zanieczyszczeń i zmian w atmosferze na zasoby wodne Ziemi. Woda jako bariera rozwoju cywilizacyjnego. Systemowe zarządzanie środowiskiem wodnym. Administracja i organizacja służb odpowiedzialnych za gospodarkę wodną. Monitoring środowiska wodnego- cele, zasady i organizacja. Podstawy technologii przemysłowych zagrażających środowisku wodnemu. Zasady tworzenia technologii przyjaznych środowisku. Analiza wybranych technologii uciążliwych dla środowiska. Główne źródła zanieczyszczeń wód. Ogniska zanieczyszczeń. Procesy oczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych. Oczyszczanie i uzdatnianie wód do celów komunalnych oraz przemysłowych. Charakterystyka, klasyfikacja, skład i właściwości ścieków. Podstawy technologii oczyszczania ścieków. Metody poprawy jakości wód podziemnych. Zasady ochrony zbiorników (jezior) i cieków wodnych. Metody rekultywacji zbiorników i cieków wodnych. Techniczne i ekologiczne działania umożliwiające renaturyzację wód. Strategia ochrony wód. Wymagania przyrodnicze, ograniczenia i skutki renaturyzacji wód. Bioremediacja i fitoremediacja. Rośliny w odnowie środowiska i renaturyzacji wód. Wykład: egzamin pisemny (test zamknięty + otwarty; czas trwania 1,5 godz.) Ćwiczenia: (6 sprawozdań z opracowanych projektów) Mikulski Z.1998: Gospodarka wodna. PWN, Warszawa. Praca zbiorowa. 1993. Gospodarka zasobami wodnymi dorzecza górnej i środkowej Odry. RZGW, Wrocław. Kleczkowski A.[red.]. 1984. Ochrona wód podziemnych. Wyd. Geolog., Warszawa. Dyrektywy wodne Wspólnoty Europejskiej. Chełmicki W. 1997. Degradacja i ochrona wód. Część pierwsza. Jakość. U.J. Inst.Geografii, Kraków. Kazimierski B., Sadurski A.[red.]. 1999. Monitoring osłonowy ujęć wód podziemnych. Metody badań. PIG Warszawa. Kundzewicz Z. 2000. Gdyby mała wody miarka... Zasoby wodne dla trwałego rozwoju. PWN, Warszawa. Chełmicki W. 2001. Woda – zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa. Kozłowski S. 2002. Ekorozwój. Wyzwanie XXI wieku. PWN, Warszawa. Wizja gospodarki wodnej w Polsce XXI wieku. 2001. Linea, Lubin. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 nazwa przedmiotu (course title) kod przedmiotu (course code) Gospodarka surowcami naturalnymi i odpadami: mineralogia (wykład 10 godzin + ćwiczenia 15 godzin) 76-1WCOFS2 typ przedmiotu (type of course) poziom przedmiotu (level of course) rok studiów, semestr (year of study, semester) obowiązkowy liczba punktów (numer of credits) metody nauczania (teaching methods) język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowców (names of lecturers) 2 ETCS wymagania wstępne (prerequistes) cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Wiedza ogólna z zakresu chemii i mineralogii Metody oceny (assessment methods) średnio-zaawansowany Studia II stopnia, rok I, semestr I wykłady i ćwiczenia polski dr Jakub Kierczak, Profesor Jacek Puziewicz, dr Anna Pietranik, dr Wojciech Bartz przygotowanie studenta do samodzielnego rozpoznawania różnymi metodami faz nieorganicznych występujących w surowcach naturalnych (minerały), sztucznych i odpadach, jako wstępnego etapu badań środowiskowych •podstawy mineralogii (co to są minerały, jak je badamy, dlaczego znajomość składu mineralnego /fazowego/ odpadów jest ważna w gospodarce środowiskiem), •minerały strefy krytycznej (gleba, zwietrzałe skały, minerały ilaste) •charakterystyka fazowa materiałów pochodzenia antropogenicznego (żużle, popioły, cementy, zaprawy, cegły, ceramika itd.), w tym podstawowy podział spoiw budowlanych i ich metody badań, cementy i klinkiery, spoiwa siarczanowe, spoiwa wapienne - technologia produkcji, skład, przemiany fazowe zachodzące w procesie wiązania, problem wietrzenia spoiw wapiennych, •szkliwa syntetyczne i naturalne, •skład i charakterystyka fazowa odpadów nuklearnych, charakterystyka materiałów syntetycznych (szkliw i ceramiki) używanych do zatapiania produktów rozpadu •wpływ czynników atmosferycznych i antropogenicznych na materiały syntetyczne (żużle, cementy, szkliwa, odpady nuklearne) •charakterystyka interakcji pomiędzy glebami, osadami i materiałami budowlanymi, a żużlami i popiołami ♦ Egzamin pisemny ♦ Prace kameralne II.B.14 II.B.1 spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.B.4 Poziom przedmiotu (level of course) II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) Wenk H. R., Bulakh A.(2004): Minerals. Their constitution and origin. Cambridge University Press, 646 pp. Gospodarka surowcami naturalnymi i odpadami geologia Wykład + ćwiczenia razem - 45 godz.) 76-1WCOFS2 obligatoryjny Podstawowy Studia II stopnia; rok 1 sem. 1, dla specjalności „Gospodarka środowiskiem” 4 ETCS Wykłady (15 tygodni wykładów po 2 godziny) Język polski Andrzej Solecki, Wojciech Śliwiński, Dagmara TchorzTrzeciakiewicz, Adrianna Trojanowska Dla ćwiczeń: umiejętność posługiwania się komputerem (pakiet Microsoft Office, Surfer) Znajomość podstawowych procesów geologicznych, Znajomość prawa wewnętrznego i wspólnotowego w zakresie gospodarki odpadami. Celem zajęć jest przekazanie wiedzy umożliwiającej analizowanie powiązań miedzy zasobami środowiska a rozwojem gospodarczym II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu 1.Ekonomiczne podstawy eksploatacji kopalin w gospodarce (course contens) zachowującej zasadę zrównoważonego rozwoju. 2. Zapotrzebowanie surowcowe świata na poszczególnych etapach rozwoju cywilizacji technicznej. Metody długoterminowego prognozowania trendów cen surowców. 3.Zarządzanie i podstawy bilansowania przedsięwzięć górniczych. 4.Ekologiczne znaczenie wybranych kopalin i surowców antropogenicznych. 5.Naturalne surowce mineralne w budownictwie. 6.Naturalne surowce mineralne w przemyśle proekologicznym. 7.Surowce leczniczo-balenologiczne. 8.Proces formowania się złóż antropogenicznych. Parametry fizykochemiczne złóż antropogenicznych. 9.Metodyka - rozpoznawania i szacowanie zasobów złóż antropogenicznych. 10. Wpływ eksploatacji surowców mineralnych na środowisko. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) 11. Organizacja gospodarki odpadami, trendy i stan obecny w Polsce, Europie i na świecie. 12.Zasady sporządzania dokumentów niezbędnych w transporcie, przekazywaniu, unieszkodliwianiu odpadów. 13. Selektywna zbiórka odpadów, systemy recyklingu i technologie odzysku surowców. 14. Termiczne metody utylizacji odpadów - aspekty technologiczne spalania i pirolizy odpadów. Technologie kompostowania i fermentacji odpadów. 15.Metody bezpiecznego składowania odpadów komunalnych i przemysłowych, organizacja składowisk odpadów, ich funkcjonowanie i rekultywacja Egzamin , ocenianie ciągłe w ramach ćwiczeń opracowywanych raportów i spraswozdań Bolewski A., Gruszczyk H., 1989: Geologia gospodarcza. Wyd. Geologiczna Bolewski A., Gruszczyk H., Gruszczyk E., 1990: Zarys gospodarki surowcami mineralnymi. Wyd. Geologiczne Szamałek K., 2007: Podstawy geologii gospodarczej i gospodarki surowcami mineralnymi. PWN Craig J., Vaughan D.J., Skinner B.J., 2003: Zasoby Ziemi PWN Rosik-Dudlewska „Podstawy gospodarki odpadami" PWN 2006 Jędrczak A., 2008: Biologiczne przetwarzanie odpadów, Wydawnictwo Naukowe PWN. Zegadło M. 2001:, Strategia gospodarki odpadami komunalnymi. Poznań, Gospodarka wodna (ćwiczenia 20h, wykłady 20h) 76-1WCOFS2 obligatoryjny Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, rok 1, semestr 1, 4 ETCS Wykład Język polski, opcjonalnie angielski dr Jacek Gurwin, dr Adriana Trojanowska, dr Piotr Jezierski, dr Lech Poprawski, II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) Podstawy hydrologii i hydrogeologii oraz hydrogeo i hydrochemii Wiedza o środowisku II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest Poznanie zasad gospodarowania wodami dla określenie celów jako efektów zrównoważonego kształcenia i kompetencji) rozwoju kraju; Opanowanie podstawowych (objectives of the course, technik oceny stanu zagrożenia i preferably, expressed in terms of jakoś ci wód podziemnych i learing outcomes and powierzchniowych oraz competences) oddziaływania obiektów uciążliwych na środowisko wodne Wiedza z zakresu realizacji i wdrażania prawa UE Umiejętności z zakresu badania stanu zasobów wodnych. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu Zarządzanie zasobami wodnymi (course contens) w Polsce; Rola KZGW, RZGW; Państwowa Służba HydrologicznoMeteorologiczna i Państwowa Służba Hydrogeologiczna. ■ Działania ograniczające zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych ■ Zrównoważone gospodarowanie wodami oparte na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów wodnych ■ Analiza stanu zasobów wodnych ■ Jakość wód; odprowadzanie ścieków; obszarowe, punktowe i liniowe źródła zanieczyszczeń wody ■ Przedsięwzięcia służące ochronie i poprawie stanu środowiska wodnego; Pozwolenie wodnoprawne. Kataster wodny. ■ Ochrona przeciwpowodziowa, regulacje rzek, zapobieganie suszy- wezbrania i niżówki ■ Zbiorniki retencyjne i ich oddziaływanie na środowisko hydrogeologiczne; Energetyka wodna i transport wodny Rola małej retencji wodnej - Program Małej Retencji dla Dolnego Śląska ■ Dokumentowanie zasobów wód podziemnych i powierzchniowych; regionalne opracowania hydrogeologiczne; Bilanse wodno- gospodarcze ■ Pobór i eksploatacja wód podziemnych ■ Ocena ekologicznego stanu rzek i zbiorników wodnych, metody oceny, wyznaczanie warunków referencyjnych. ■ Problem eutrofizacji ■ Ochrona wód w realizacji ocen oddziaływania na środowisko ■ Rola sieci monitoringu środowiska wodnego ■ Systemy informatyczne w służbie gospodarowania wodami ■ Rola obszarów NATURA 2000 w ochronie zasobów wodnych II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) ■ Elementy kartografii, wykorzystanie map tematycznych ■ Gospodarka rybacka a jakość wody, ■ Biologiczne zabiegi wspierające rekultywację wód powierzchniowych. ■ Problemy w zarządzaniu wodami międzynarodowymi na przykładzie Bałtyku (konwencja Helsińska, HELCOM) ■ Problem wód transgranicznych ■ Wybrane aspekty wdrażania prawa UE dotyczącego środowiska i gospodarki wodnej Egzamin pisemny Projekty i ćwiczenia praktyczne Ocenianie ciągłe Mikulski Z. 1998. Gospodarka wodna. PWN, Warszawa Szpindor A., Piotrowski J., Gospodarka wodna , PWN W-wa 1988 Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z. Hydrologia ogólna. PWN, Wa-wa 1999 Pazdro Z., Kozerski B., Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa, 1991 Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z. Hydrometria. PWN, Wa-wa 1993 Szczepańska J., Kmiecik E.: Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych, wyd. AGH, Kraków 2005 Gospodarka Wodna. Czasopismo. Miesięcznik. Wyd. SIGMA NOT. Integrated watershed Management- Ecohydrology & Phytotechnology - Manual, UNESCO/ UNEP 2004 Hydromorfologiczna ocean wód płynacych, podręcznik do badań terenowych wg. Metody River Habitat Survey, PoznańWarrington 2007. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Gospodarowanie bioróżnorodnością (wykład (15h)+ ćwiczenia (30h) - razem 45 godz.) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) 76-3WCOFS2 II.B.3 Obowiązkowy II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Średnio-zaawansowany. Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) 3 ECTS. Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy. Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 7,5 tygodnia) Ćwiczenia: (30 godz. - 3 godz. tygodniowo przez 10 tygodni) - warsztaty grupowe i laboratoria, projekty. Język polski. Dr hab. Dariusz Tarnawski Dr inż. Marcin Kadej Przedmioty kierunkowe z ekologii, ochrony środowiska, ochrony przyrody. 1) Rozumienie mechanizmów rządzących środowiskiem naturalnym. 2) Umiejętność oceny sprawności funkcjonowania żywych zasobów przyrodniczych. 3) Opanowanie teoretycznych i praktycznych aspektów oceny struktur ekologicznych oraz mechanizmów funkcjonowania ekosystemów leśnych. 4) Znajomość podstawowych zasad i metod wyceny wartości zasobów przyrodniczych. 5) Znajomość zasad i praktyczne umiejętności inwentaryzowania. 6) Umiejętność oznaczania gatunków roślin i zwierząt. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 1) Stan środowiska przyrodniczego - ogólne uwarunkowania. 2) Modele funkcjonowania środowiska przyrodniczego na przykładzie lasów, biotopów wodnych, łąk śródleśnych. 3) Gospodarka leśna i jej wpływ na zasoby przyrodnicze, ze szczególnym uwzględnieniem składu gatunkowego i dynamiki liczebności populacji. 4) Rozpoznawanie gatunków roślin i zwierząt w ich środowisku bytowania. 5) Ocena i wycena środowiska przyrodniczego na poziomie gatunkowym, biocenotycznym i krajobrazowym. 6) Metody wyceny wartości ekologicznych (żywych zasobów przyrody). 7) Inwentaryzacje przyrodnicze, jako niezbędny element waloryzacji. 8) Sukcesja, regeneracja i zmiany w środowisku leśnym; wskaźniki stanu rozwoju sukcesji. 9) Gatunki zagrożone, charyzmatyczne, tarczowe, parasolowe, inwazyjne. 10) Czerwone księgi i listy gatunków zagrożonych: Załączniki z Dyrektywy Siedliskowej i Ptasiej. 11) Prawne uwarunkowania, w tym: Ustawa o ochronie przyrody; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie określenia listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie; Ustawa o lasach; Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 sierpnia 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki leśnej. Zaliczenie pracą semestralną. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Szyszko J., Rylke J., Jeżowski D. (red.), 2002. Ocena i wycena zasobów przyrodniczych. Wyd. SGGW, Warszawa. Winpenny J.T., 1995. Wartość środowiska. Metody wyceny ekonomicznej. Państw. Wyd. Ekonomiczne, Warszawa. Gutowski J i in. 2004. Drugie życie drzewa. WWF Polska, Warszawa-Haj nówka. Matuszkiewicz J.M. 2005. Zespoły leśne Polski. PWN Warszawa. Żelazo J., Obidziński A. 2007. Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza. SGGW. Warszawa. Nazwa przemiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Hydrobiologia (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) 76-1WCWybFS2 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 Fakultatywny dowolnego wyboru Podstawowy Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy study, II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and II.B.9 II.B.10 II.B.11 6 ECTS Wykład (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Ćwiczenia (45 godz. - 3 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Prof. Dr hab. Aleksandra Samecka-Cymerman Znajomość podstawowych pojęć z ekologii. Student zdobywa podstawową wiedzą hydrobiologiczną, potrafi wykonać analizy chemiczne wody, osadów dennych, potrafi w warunkach terenowych w przybliżeniu ocenić stan czystości zbiorników wodnych, wie jak należy chronić zbiorniki i cieki wodne przed zanieczyszczeniem. II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 I.B.10 II.B.11 competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Pojęcia podstawowe. Przedmiot i podział hydrobiologii. Krążenie wody i bilans wodny. Wody na obszarze Polski. Wpływ fizycznych właściwości wody na życie organizmów. Wpływ zlewni na skład chemiczny wód śródlądowych. Osady denne. Skład chemiczny wód śródlądowych. Eutrofizacja wód. Charakterystyka cieków wodnych. Limnologiczne typy jezior. Charakterystyka termiczna jezior. Zbiorowiska organizmów w jeziorach. Przystosowania roślin do życia w środowisku wodnym. Pojęcie zanieczyszczenia. Samooczyszczanie się wód. Saprobowość i produkcja pierwotna. Wykorzystanie makrofitów wodnych w bioindykacji skażenia wód. Egzamin ustny lub pisemny Podbielkowski Z. 1996. Zarys hydrobotaniki. PWN, Warszawa Kajak Z. 1998. Hydrobiologia - Limnologia. PWN, Warszawa. Starmach K., Wróbel S., Pasternak K. 1997. Hydrobiologia. Limnologia. PWN, Warszawa. Identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń (wykład + ćwiczenia - razem 75 godz.) 76-2WCOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr letni study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) 5 ECTS Wykład (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (45 godz. 30 godz.- ćwiczenia z wykorzystaniem komputerów – obliczenia, wykresy, mapy, zestawienia tabelaryczne, sprawozdania, 15 godz. - praca w laboratorium i/lub w terenie) Język polski Wykład: Dr Piotr Jezierski Ćwiczenia: Dr Piotr Jezierski Dr Maciej Górka Wymagania wstępne Wiadomości z dziedziny chemii, geochemii, biochemii i (prerequistes) geologii, hydrogeologii, meteorologii, technik laboratoryjnych oraz ochrony środowiska na poziomie średniozaawansowanym. Cele przedmiotu (wskazane jest Wykład: celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z określenie celów jako efektów podstawowymi nowoczesnymi metodami identyfikacji i kształcenia i kompetencji) bilansowania zanieczyszczeń oraz trendami ich rozwoju, na II.B.12 II.B.13 II.B.14 (objectives of the course, tle zmian jakości poszczególnych składowych środowiska preferably, expressed in terms of naturalnego. learing outcomes and Ćwiczenia: efektem kształcenia będzie przygotowanie competences) studentów do pracy w instytucjach naukowo – badawczych, jednostkach badawczo – rozwojowych oraz urzędach i instytucjach zajmujących się monitoringiem środowiska i interpretacją jego wyników oraz władnych podejmowania decyzji i działań mających za cel zapobieganie lub/i usuwanie skutków oddziaływania zanieczyszczeń. Treści merytoryczne przedmiotu Wykład: (course contens) Klasyfikacja i rodzaje substancji zanieczyszczających. Metody obliczania stanu zanieczyszczenia atmosfery, hydrosfery, pedosfery. Metody analityczne. Wybrane spektroskopowe i chemiczne metody analityczne. Chromatografia gazowa. Spektrometria mas. Techniki łączone w analizie środowiska. Wpływ zanieczyszczeń na rośliny. Wpływ zanieczyszczeń na zwierzęta i człowieka. Ćwiczenia: 1. Interpretacja danych monitoringowych (powietrze, wody, gleby): - klasyfikacje jakości; - analiza przestrzennej i czasowej zmienności wskaźników jakości; - tło i anomalie geo- i hydrogeochemiczne; - sozologiczne podejście przy rozpoznawaniu genezy zanieczyszczeń; - obliczenia transportu zanieczyszczeń w środowisku; - obliczenia wielkości i zasięgu emisji; - bilansowanie zanieczyszczeń. 2. Praca w laboratorium i w terenie – zastosowanie i interpretacja wyników pomiarów najważniejszych parametrów fizyko-chemicznych wód, w tym pH, przew. elektr. wł., Eh, O2. Metody oceny Wykład: egzamin pisemny (assessment methods) Ćwiczenia: sprawozdania, obecność na zajęciach w laboratorium i w terenie Spis zalecanych lektur Dojlido J. 1995. Chemia wód powierzchniowych. (recommended reading) Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok. Macioszczyk A. 1987. Hydrogeochemia. Wyd. Geologiczne, Warszawa. Macioszczyk A., Dobrzyński D. 2002. Hydrogeochemia. Strefa aktywnej wymiany wód podziemnych. PWN, Warszawa. Rup K. 2006. Procesy przenoszenia zanieczyszczeń w środowisku naturalnym. WNT, Warszawa. Namieśk J., Jamrógiewicz Z.[red.]. 1998. Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczeń środowiska. Wydawnictwa Naukowo Techniczne. Juda-Rezler K. 2000. Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. Warych J. 1999. Procesy oczyszczania gazów. Problemy projektowo-obliczeniowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa. Buczkowski R., Kondzielski I., Szymański T. 2002. Metody remediacji gleb zanieczyszczonych Metalami ciężkimi. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Nazwa przedmiotu Identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń (course title) (wykład 30 godzin + ćwiczenia 30 godzin) Kod przedmiotu 76-3WCOFS2 (course code) Typ przedmiotu obowiązkowy dla specjalności „ Gospodaraka Środowiskiem” (type of course) Poziom przedmiotu średnio-zaawansowany (level of course) Rok studiów, semestr rok II magisterski, semestr 3 (year of study, semester/trimester) Liczba punktów 5 ETCS ( numer of credits) Metody nauczania Wykłady + ćwiczenia (teaching methods) 15 wykładów x 2-godziny (15 tygodni) 15 ćwiczeń x 2-godziny (15 tygodni) Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.8 Język polski Dr Piotr Jezierski, Dr Maciej Górka, Dr Jakub Kierczak Wiedza ogólna z zakresu geologii, mineralogii, hydrologii i geomorfologii, gleboznawstwa, chemii i statystyki 1)Uzyskanie wiedzy na temat kategoryzacji procesów (zjawisk) naturalnych i antropogenicznych i sposobów ich opisu 2)Umiejętność przewidywania zagrożeń w oparciu o dostępne przesłanki stanowiące konsekwencje świadomie podjętych działań monitoringowych i prewencyjnych 3)Zapoznanie się ze sposobami zapobiegania zagrożeniom lub ich konwersją 4)Przegląd praktyk stosowanych w sytuacjach zagrożenia środowiska zanieczyszczeniem Efektem kształcenia będzie przygotowanie studentów do pracy w instytucjach naukowo – badawczych, jednostkach badawczo – rozwojowych oraz urzędach i instytucjach zajmujących się monitoringiem środowiska i interpretacją jego wyników oraz władnych podejmowania decyzji i działań mających za cel zapobieganie lub/i usuwanie skutków oddziaływania zanieczyszczeń. II.B.12 Treści merytoryczne Przedmiot ma stanowić przegląd możliwych zagrożeń przedmiotu naturalnych i antropopresyjnych związanych z szeroko pojętym (course contens) środowiskiem geologicznym. Zagrożenia są rozpatrywane jako relacja wzajemnie zwrotna. Punktem wyjścia jest zdefiniowanie charakteru procesu przyrodniczego (permanentny, zmienny, zdarzeniowy) oraz jego następstw (zjawisk). Kolejny krok, to próba adekwatnego opisu procesów i zjawisk, czyli szukanie właściwych i możliwych technik analitycznych, adekwatnych modeli oraz predykcja. W trakcie kursu szczególną uwagę zwraca się na społeczne i gospodarcze aspekty zagrożeń, jak II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) sposoby i koszty ich rozpoznania i zabezpieczenia. Zajęcia praktyczne obejmą 1. Interpretację danych monitoringowych (powietrze, wody, gleby): - klasyfikacje jakości poszczególnych składowych środowiska; - analizę przestrzennej i czasowej zmienności wskaźników jakości; - obliczenia tła i anomalii geo- i hydrogeochemicznych; - sozologiczne podejście przy rozpoznawaniu genezy zanieczyszczeń; - obliczenia transportu zanieczyszczeń w środowisku; - obliczenia wielkości i zasięgu emisji; - bilansowanie zanieczyszczeń. 2. Prace w laboratorium ZGS ING UWr, wizyty w laboratoriach np. WIOŚ, badania terenowe. Egzamin pisemny Prace kameralne, badania terenowe, wizyty w laboratoriach Akty prawne i Materiały Ministerstwa Środowiska i Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2004 Dojlido J., 1995. Chemia wód powierzchniowych. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko. Białystok. Jackson M., L.. Soil chemical analysis. Wydanie II s. 3195. 1960. Macioszczyk A., Dobrzyński D., 2002 — Hydrogeochemia. Strefa aktywnej wymiany wód podziemnych. PWN Rup K.: Procesy przenoszenia zanieczyszczeń w środowisku naturalnym. WNT, Warszawa, 2006 Juda-Rezler K., 2006. Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, s. 243. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) II.B.3 II.B.4 II.B.5 Zwoździak J., Zwoździak A., Szczurek A., 1998. Meteorologia w ochronie atmosfery. Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. Jakość i podatność wód podziemnych zanieczyszczenia (wykład + ćwiczenia – razem 56 godz.) 76-2WCWybFS2 Fakultatywny dowolnego wyboru Średnio-zaawansowany Studia stopnia II, I i II rok, semestr letni study, na II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) 4 ECTS Wykłady (26 godz. - zgodnie z rozkładem semestralnym) Ćwiczenia (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr inż. Mariusz Mądrala Podstawowa znajomość zagadnień dotyczących hydrologii, dynamiki wód podziemnych, procesów hydrogeochemicznych, prawa wodnego i ochrony środowiska. Cele przedmiotu Znajomość właściwości fizykochemicznych wód oraz (objectives of the course, charakterystyki rodzajów i ognisk zanieczyszczeń, preferably, expressed in terms of umiejętność weryfikacji i analizy materiałów learing outcomes and hydrogeochemicznych, znajomość praw migracji competences) zanieczyszczeń, stosowanie i graficzna prezentacja metod oceny podatności wód na zanieczyszczenia, wskazywanie rozwiązań i sposobu prowadzenie remediacji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym. Treści merytoryczne przedmiotu Zakres tematyczny przedmiotu obejmuje zagadnienia: (course contens) 1. Własności fizyczne i chemiczne wód; jednostki chemiczne stosowane w analizach chemicznych; makroi mikroskładniki substancji rozpuszczonych w wodzie oraz ich właściwości fizykochemiczne. 2. Metodyka opróbowania, utrwalania i przechowywania próbek wód podziemnych. 3. Ocena i weryfikacja materiałów hydrogeochemicznych; dokładność analiz chemicznych; kontrola jakości opróbowania wód podziemnych; ocena jakości wód podziemnych. 4. Metody analityczne metody oznaczania podstawowych składników i właściwości hydrochemicznych. 5. Metody graficznego przedstawiania składu chemicznego wód; klasyfikacje i wskaźniki hydrochemiczne, diagramy, przekroje i profile hydrogeochemiczne. 6. Naturalne i antropogeniczne przekształcenie jakości wód podziemnych; ocena tła i anomalii hydrochemicznych; naturalne standardy jakości wód podziemnych. 7. Zmiany chemizmu wód w cyklu hydrologicznym; źródła i transport zanieczyszczeń; główne procesy hydrogeochemiczne kształtujące jakość wód podziemnych. 8. Kartograficzne metody odwzorowania zanieczyszczeń; metody i techniki oceny podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia, mapy podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia, mapy hydrogeochemiczne. 9. Metody remediacji zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego; ocena stopnia zanieczyszczenia gruntów i wód podziemnych, klasyfikacja i II.B.13 II.B.14 zastosowanie metod in-situ i ex-situ. Wypracowania na zadany temat, projekty i ćwiczenia praktyczne. Appelo C. A. J., Postma D. Geochemistry, groundwater and pollution. Deutsch W. J. Groundwater Geochemistry. Fundamentals and Applications to Contamination. Domenico P. A., Schwartz F.W. Physical and Chemical Hydrogeology. Drever J. I. The geochemistry of natural waters: surface and groundwater enviroments. Fetter C. W. Contaminant Hydrogeology. Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Kleczkowski A. S. Ochrona wód podziemnych. Langmuir D. Aqueous Environmental Geochemistry. Macioszczyk A., Dobrzyński D. Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Stumm W., Morgan J. J. Aquatic Chemistry. An Introduction Emphasizing Chemical Equilibria in Natural Waters. Witczak S., Adamczyk A. Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Kartografia z elementami teledetekcji (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) 76-3WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, II rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of 5 ECTS Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni), Ćwiczenia - zajęcia praktyczne (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Konsultacje Język polski Dr Waldemar Spallek Podstawowa wiedza o kartografii i mapach na poziomie licealnym. Wiedza geograficzna na poziomie licealnym. Poznanie wiedzy o kartografii, mapach i ich podstawach teoretycznych; o metodach gromadzenia i przetwarzania danych o środowisku, opracowania map tematycznych i właściwościach poszczególnych metod prezentacji kartograficznej oraz ich prawidłowym wykorzystaniu; o learing outcomes competences) II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 and sposobach praktycznego wykorzystania map w kształtowaniu i ochronie środowiska. Poznanie źródeł i metod pozyskiwania danych teledetekcyjnych oraz metod ich dalszej obróbki celem otrzymania informacji o stanie i zagrożeniach środowiska. Treści merytoryczne przedmiotu Wykład: (course contens) Kartografia w kształtowaniu i ochronie środowiska. Podstawy matematyczne i klasyfikacja map. Mapy topograficzne – zakres treści, funkcje i wykorzystanie. Cechy danych przestrzennych. Metodyka kartograficzna: kartodiagram, kartogram, metoda kropkowa, izarytmiczna, zasięgów, chorochromatyczna i sygnaturowa. Generalizacja kartograficzna mapy i uogólnienie informacji. Pozyskiwanie danych teledetekcyjnych (sensory, metody), charakterystyka spektralna obiektów, metody przetwarzania danych satelitarnych (wstępna obróbka, klasyfikacje), zastosowania teledetekcji satelitarnej w wykrywaniu i monitorowaniu zagrożeń środowiska. Ćwiczenia: Podstawy matematyczne map i kartometria. Mapy topograficzne: teść, współrzędne, skorowidze, wykorzystanie do badań zmian środowiska: przemiany antropogeniczne w krajobrazie. Analiza modelu rzeźby na mapach. Metodyka kartograficzna. Generalizacja. Analiza treści mapy sozologicznej. Metody oceny Wykład: zaliczenie na ocenę – pisemne w formie testu (assessment methods) Ćwiczenia: zaliczenie na podstawie ocen z poszczególnych projektów (ocenianie ciągłe) oraz jednego kolokwium pisemnego Spis zalecanych lektur Pasławski J. [red.]. 2006. Wprowadzenie do kartografii i (recommended reading) topografii. Nowa Era, Wrocław. Jankowska M., Lisiewicz S. 1998. Kartograficzne i geodezyjne metody badania zmian środowiska. AR, Poznań. Kaczmarek L., Medyńska-Gulij B. 2007. Źródła i metody pozyskiwania danych przestrzennych w badaniach środowiska przyrodniczego. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań. Ciołkosz A., Kęsik A., 1989. Teledetekcja satelitarna. PWN, Warszawa. Jansen J. R. 2000. Remote sensing of the environment an Earth resource perspective, Prentice Hall, Upper Saddle River. Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Klimatologia stosowana (wykład + ćwiczenia- razem 30 godz.) 76-3WCOFS2 Poziom przedmiotu (level of course) Średnio-zaawansowany Obowiązkowy dla specjalności „ Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego” II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Studia II stopnia, semestr III 3 ECTS Wykład 15 godz. (1 godz. tygodniowo, 15 tygodni) Ćwiczenia 15 godz Język polski dr Anna Szczepankiewicz-Szmyrka (11 godz.) dr Marek Błaś (2 godz.) dr Mieczysław Sobik (2 godz.) II.B.10 Wymagania wstępne Meteorologia i klimatologia, kartografia z elementami (prerequistes) teledetekcji, bioklimatologia, statystyka, GIS II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest Poznanie możliwości wykorzystania wiedzy określenie celów jako efektów o pogodzie i klimacie w różnej skali przestrzennej kształcenia i kompetencji) w wybranych dziedzinach działalności człowieka (objectives of the course, (w ochronie środowiska, gospodarce zasobami przyrody, preferably, expressed in terms of planowaniu przestrzennym, energetyce alternatywnej, learing outcomes and przemyśle, rolnictwie, turystyce itp.) competences) Poznanie podstaw zróżnicowania klimatu lokalnego w celu właściwego wykorzystania jego cech w praktyce, zdobycie umiejętności organizacji badań terenowych, odpowiedniego doboru danych meteorologicznych i ich opracowania na potrzeby konkretnych zadań II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu 1. Przedmiot, zakres i historia rozwoju klimatologii (course contens) stosowanej. Główne zastosowania wiedzy o pogodzie i klimacie w skali globalnej w dziedzinach związanych z wyżywieniem ludności, zaopatrzeniem w wodę, dostarczaniem energii i zapewnieniem dobrego stanu zdrowia oraz w przemyśle, handlu i transporcie (1 godz.) 2. Lokalne zróżnicowanie klimatu w zależności od rodzaju podłoża (odsłonięty grunt, niska szata roślinna, las, pokrywa śnieżna, zbiorniki wodne, powierzchnie sztuczne) (2 godz.) 3. Lokalne zróżnicowanie klimatu w zależności od ukształtowania terenu (ekspozycja, nachylenie, kształt formy) (2 godz.) 4. Typy klimatu lokalnego i ich główne cechy. Zasady konstrukcji analitycznych i syntetycznych map topoklimatycznych oraz map bonitacyjnych o różnym przeznaczeniu z podaniem przykładów (2 godz.) 5. Możliwości wykorzystania lokalnego zróżnicowania klimatu w wybranych dziedzinach – przykładowe opracowania (3 godz.) 6. Znaczenie warunków meteorologicznych w transporcie i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych. Wykorzystanie informacji meteorologicznej w modelowaniu transportu, stężenia oraz depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych – EMEP i FRAME (4 godz.) 7. Zjawiska meteorologiczne o dużym stopniu szkodliwości w podstawowych dziedzinach działalności człowieka (1 godz.) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Egzamin pisemny - Bogdańska B., Podogrocki J., 2000, „Zmienność całkowitego promieniowania słonecznego na obszarze Polski w okresie 1961-1995”, IMGW Mat. Bad., S. Meteorologia, Nr 30, Warszawa - Kędziora A., 1999, „Podstawy agrometeorologii”, PWRiL, Poznań Landsberg H.E., 1981, „General Climatology”, vol.2, ch.4, „Technical climatology”, Elsevier Sci. Publ. Company, Amsterdam - Lewińska J. I inni, 1982, “Wpływ miasta na klimat lokalny”, Warszawa - Lorenc H., 1996, „Struktura i zasoby energetyczne wiatru w Polsce”, IMGW Mat. Bad. S. Meteorologia, Nr 25, Warszawa Russel D., Thompson D., 1997, „Applied climatology principles and practice”, ed. by authors, London - Schoenwiese Ch-D., 1997, “Klimat I człowiek”, Prószyński i ska, Warszawa - __, 2002, „Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na przykładzie Dolnego Śląska”, Mat. Konf., Polski Klub Ekologiczny, Wrocław Nazwa przedmiotu Matematyka i statystyka (course title) (wykład + ćwiczenia – razem 60 godz.) Kod przedmiotu 76-1WCOS1 (course code) Typ przedmiotu Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. (type of course) Poziom przedmiotu Podstawowy (level of course) Rok studiów, semester Studia I stopnia, I rok, semestr zimowy (year of study, semester/trimester) Liczba punktów 6 ECTS (numer of credits) Metody nauczania Wykłady (30 godz.- 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) (teaching methods) Ćwiczenia (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język wykładowy Język polski (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy Prof. zw. dr hab. Bolesław Kopociński (name of lecturer) Wymagania wstępne Bez warunków wstępnych. (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest Podstawowy zakres pojęć i umiejętności z zakresu II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 określenie celów jako efektów matematyki i statystyki. kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu Podstawowe pojęcia analizy matematycznej (funkcja, (course contens) granica funkcji, pochodna, całka, badanie funkcji, zastosowania całek), elementy teorii prawdopodobieństwa i statystyki (zmienne losowe i ich rozkłady, statystyka opisowa, wnioskowanie statystyczne), elementy modelowania matematycznego zjawisk przyrodniczych. Metody oceny Egzamin (assessment methods) Spis zalecanych lektur Krysicki W., Włodarski L. 1991. Analiza matematyczna w (recommended reading) zadaniach. PWN, Warszawa. Łomnicki A. 1995. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. PWN, Warszawa. Freud J. E. 1971. Podstawy nowoczesnej statystyki. PWE, Warszawa. Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Meteorologia i klimatologia (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) 76-3WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) 5 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni - zajęcia praktyczne, praca w laboratorium, prace terenowe) Konsultacje Język polski Dr Jerzy Pereyma W zakresie fizyki: promieniowanie kwantowe, termodynamika i dynamika powietrza. W zakresie chemii: zmiany w składzie powietrza, fotochemia. Student nabywa umiejętności obserwatora meteorologiczngo oraz rozumienia procesów zachodzących w relacji Słońce – Atmosfera- Ziemia. Poznaje prawidłowości warunków atmosferycznych w skali makro-, topo-, mikroklimatycznych, oraz w zróżnicowanych ekosystemach. Może (po zdobyciu uprawnień) pracować w stacjach meteorologicznych i pomiarów środowiskowych. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Skład i budowa atmosfery. Promieniowanie słoneczne i bilans radiacyjny w atmosferze ziemskiej. Efekt cieplarniany. Termika i termodynamika powietrza. Woda w atmosferze. Ciśnienie i dynamika w atmosferze. Zjawiska meteorologiczne i cyrkulacja lokalna powietrza. Cyrkulacja planetarna. Klimaty świata. Zmiany klimatyczne. Zanieczyszczenia powietrza. Klimat Polski. Wykład: egzamin ustny – 20 min/osoba lub pisemny - test ok. 15 zagadnień/ 45 min Ćwiczenia: projekty i ćwiczenia praktyczne, praktyki, ocenianie ciągłe Woś A. 1997. Meteorologia dla geografów. PWN, Warszawa. Chromow S. P. 1969. Meteorologia i klimatologia. PWN, Warszawa. Lockwood J. 1984. Procesy klimatotwórcze. PWN, Warszawa. Kożuchowski K. 1998. Atmosfera, klimat i ekoklimat. PWN, Warszawa. Zwoździak J. i in. 1998. Meteorologia w ochronie atmosfery. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Metody biokontroli środowiska (wykład + ćwiczenia- 45 godz) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-2WCTLOFS2 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Obowiązkowy II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) I rok studiów drugiego stopnia ( semestr letni) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) 4 ETCS II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) Wykłady (15 godz- 5 spotkań w semestrze x 3 godziny) ćwiczenia terenowe i laboratoryjne(30 godz) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) Język polski II.b.4 Poziom zawansowany. II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Prof. zw. Elżbieta Lonc Dr Dorota Kiewra Dr Katarzyna Rydzanicz II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) Wiadomości z pierwszego stopnia studiów na ochronie środowiska z zakresu biologii i mikrobiologii II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Student powinien zapoznać się z ekologiczną różnorodnością mikroorganizmów i ich wektorów w środowisku przyrodniczym; rozumieć zależności między środowiskiem i człowiekiem a drobnoustrojami, a tym samym rozumieć wpływ ich negatywnej roli na zdrowie; znać zasady zbierania materiału biologicznego oraz posiąść umiejętność biologicznego monitoringu, na przykładzie komarów i kleszczy; zdolność wykonywania podstawowych oznaczeń akaroentomologicznych i analiz mikroskopowych II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu Jasny i zwięzły opis treści przedmiotu pozwalający (course contens) określić jego zakres tematyczny 1. Rola i znaczenie biologicznych przenosicieli patogenów (wektorów) w chorobach transmisyjnych. 2. Tworzenie GIS-owskich baz danych w ekoepidemiologii. 3. Akaroentomologia stosowana. 4. Metody klasyfikacji stawonogów (Arthropoda) o znaczeniu medycznym i weterynaryjnym. 5. Ogólne zasady nomenklatury , diagnozowanie i identyfikacja przy pomocy kluczy do oznaczania 6. Mikrobiologiczne i parazytologiczne znaczenie badań środowiskowych. 7. Diagnostyka patogenów w próbach środowiskowych. 8. Sposoby integrowanego zwalczania szkodników i wektorów, na przykładzie mikrobiologicznych insektycydów. 9. Biologiczno - ekologiczne metody środowiskowego monitoringu i biokontroli. 10. Pobieranie środowiskowych próbek materiału biologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem pasożytniczych stawonogów (kleszcze, komary). 11. Organizacja i zasady pracy w laboratorium. 12. Identyfikacja i mikroskopowe badanie drobnoustrojów. 13. Przygotowanie biopreparatów do badań. 14. Zasady wykonywania biotestów laboratoryjnych i terenowych, na przykładzie badania wrażliwości szkodników i wektorów na mikrobiologiczne insektycydy 15. Komputerowe programy GIS-u. Wizualizacja danych epidemiologicznych. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) ♦ Egzamin ustny ♦ Ocenianie ciągłe na zajęciach laboratoryjnych ♦ Sprawozdania z zajęć terenowych Prace pisemne nt. sposobów pozyskiwania informacji o stanie i mikrobiologiczno-parazytologicznej kontroli środowiska Wykaz lektur i innych materiałów zalecanych studentom podejmującym naukę przedmiotu Literatura podstawowa: Deryło A. [red.] 2002. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Fisher M., Michałkiewicz M. 2003. Biologia sanitarna. Ćwiczenia laboratoryjne. Wyd. Politechnika Poznańska, Poznań. Lonc E. [red.]. 2001. Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia. Wyd. Volumed, Wrocław. Literatura uzupełniająca Jones A., Duck R., Reed R., Weyers J. 2002. Nauki o środowisku. Ćwiczenia praktyczne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, ss. 363. Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W. 2006. GIS. Teoria i Praktyka. Wyd. PWN, Warszawa, ss.519. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Metodyka badań (seminarium – 30 godz.) 76-1SOS2 Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) 2 ECTS Seminarium (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Konsultacje: dla wszystkich studentów u prowadzącego seminarium oraz indywidualne u opiekuna pracy magisterskiej Język polski Dr Halina Kryza Wiedza przyrodnicza (po licencjacie) oraz rozszerzony zakres wiedzy z przedmiotów związanych ze specjalnością w obrębie, której student realizował będzie pracę magisterską. Seminarium ma na celu zaznajomienie studentów z istniejącym metodami badawczymi w literaturze światowej i polskiej dotyczącymi specjalności, z której realizują pracę magisterską. Efektem jest znajomość metod badawczych stosowanych do rozwiązania zadania postawionego w temacie pracy magisterskiej oraz umiejętność wyboru konkretnej metody do realizacji pracy magisterskiej. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 1. Charakterystyka przyrodnicza obszaru badań (lub charakterystyka problemu) związanego z tematem pracy magisterskiej. 2. Cel pracy i wstępnie sprecyzowane zadanie do rozwiązania. 3. Metody badań w literaturze światowej i polskiej. 4. Proponowane metody do realizacji pracy magisterskiej. 5. Etapy realizacji pracy magisterskiej (zbieranie materiałów archiwalnych, opracowanie zebranych materiałów, badania terenowe, laboratoryjne...., opracowanie i interpretacja wyników badań). 6. Wykaz wykorzystanej literatury i materiałów. Zaliczenie (na podstawie oceny wystawionej za wygłoszony referat oraz aktywny udział w seminarium dyskusja) Studenci korzystają z wielu różnych pozycji literatury zarówno polskiej jak i zagranicznej ustalanych indywidualnie w zależności od tematu pracy magisterskiej. Seminarium przedmiotowe fakultatywne (seminarium licencjackie – 30 godz. - Zakład Ekologii Drobnoustrojów i Ochrony Środowiska) 76-6SFOS1 Obowiązkowy Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr letni 10 ECTS (semestr zimowy – 2 ECTS, semestr letni – 8 ECTS) Seminaria i warsztaty grupowe (60 godz.: 30 godz.- semestr zimowy, 30 godz.- semestr letni) Język polski, w miarę potrzeb – j. angielski Prof. zw. Dr hab. Elżbieta Lonc i inni Umiejętność wykorzystywania zdobytej wiedzy przedmiotowej do planowania własnych badań. Celem zajęć jest zapoznanie studenta z regułami, sposobem przygotowania tekstów przeznaczonych do ogłoszenia drukiem lub ustnego zreferowania zarówno pod względem treści jak i formy; umiejętność naukowego opracowywania tematu, przedstawiania go na piśmie zgodnie z zasadami dyskursu naukowego, opanowanie zasad pisarstwa naukowego. 1. Etapy procedury naukowo-badawczej gromadzenie materiałów, przetwarzanie (analiza i synteza; indukcja i dedukcja), opracowanie (interpretacja, wnioskowanie). 2. Schemat i metody pracy badawczej, ze szczególnym II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 I.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 uwzględnieniem wykorzystywania i interpretacji źródeł wtórnych (materiały statystyczne, archiwalne, protokóły, ankiety, monografie i inne publikacje). 3. Problem (definicje, wybór, formułowanie). 4. Pisemna forma pracy badawczej, typy publikacji naukowych. 5. Przygotowanie maszynopisu do druku. 6. Ustna prezentacja (przygotowanie scenariusza, wygłaszanie referatu, doniesienia; prezentacja pracy dyplomowej z wykorzystaniem środków audiowizualnych). Ocenianie ciągłe i końcowe dotyczące sposobu prezentacji pracy dyplomowej, zachowania się w dyskusji, sposobu posługiwania się środkami audiowizualnymi. Ocena merytoryczna i formalna pracy dyplomowej wg kryteriów: zgodności tematu z treścią, zawartości merytorycznej i formalnej, umiejętności cytowania piśmiennictwa, zestawienie bibliografii. Dumanowski B. 1990. Wstęp do badań naukowych dla geografów. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, ss. 1-58. Weiner J. 2003. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, ss. 5-153. Seminarium przedmiotowe fakultatywne (seminarium licencjackie - 30 godz. Instytut Nauk Geologicznych) 76-6SFOS1 Obowiązkowy Studia I stopnia, III rok, semestr letni 10 ECTS (semestr zimowy – 2 ECTS, semestr letni – 8 ECTS) Seminarium (60 godz.: 30 godz.- semestr zimowy, 30 godz.- semestr letni) Język polski Prof. dr hab. Andrzej Solecki Prof. zw. dr hab. Mariusz-Orion Jędrysik Wiedza z 3 lat studiów licencjackich. Nauka prezentacji wyników studiów i badań naukowych. Między innymi: - technologie prośrodowiskowe, II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów (number of credits) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 - nowoczesne metody analityczne, - geoekologia, - geochemia i biogeochemia, - identyfikacja i bilansowanie zanieczyszczeń, - bioindykacja, - ekologia, - parazytologia, - ochrona zasobów kopalin i wód podziemnych, - gospodarka odpadami. Wygłoszenie prezentacji seminaryjnej Weiner J. 2000. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny. PWN, Warszawa. Łabocki M. 2000. Wprowadzenie do metodyki badań, Kraków. Pozycje literatury wybierane indywidualnie przez studentów, dotyczące tematu wykonywanej pracy dyplomowej. Seminarium przedmiotowe fakultatywne (seminarium licencjackie – 30 godz. – Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego) 76-6SFOS1 Obowiązkowy Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr letni study, Metody nauczania (teaching methods) 10 ECTS (semestr zimowy – 2 ECTS, semestr letni – 8 ECTS) Semestr zimowy - (2 godz./tydz.): - wykłady (4 godz. w formie prezentacji tematyki Zakładów) - seminaria (24 godz.) - praca w laboratorium (prac. komp.) (2 godz.) - konsultacje (z promotorami prac) Semestr letni - (2 godz./tyg.): - seminaria (30 godz.) - konsultacje (z promotorami prac) II.B.8 II.B.9 II.B.10 Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Język polski Dr hab. Krzysztof Migała Dr hab. Zdzisław Jary Prof. dr hab. Stanisław Ciok Dr Jan Klementowski Zakres wymagań zgodny z dotychczasowym przebiegiem studiów II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) - - - II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) Przygotowanie do napisania pracy dyplomowej. Ukierunkowanie odnośnie rozwoju zainteresowań naukowych i wyboru właściwej specjalności na studiach II stopnia. Nabycie umiejętności organizowania pracy naukowej, sposobów doboru i właściwego wykorzystania źródeł naukowych, poznanie zasad konstrukcji pracy dyplomowej. Nabycie umiejętności prezentacji/referowania tematu, umiejętności dyskusji i krytyki naukowej Semestr zimowy: - wybór tematyki prac poprzez dyskusję i prezentację kierunków badawczych Instytutu - zasady pisania pracy naukowej - zasoby biblioteczne i dostęp do e-czasopism - konspekty prac dyplomowych i referowanie postępów z realizacji prac dyplomowych Semestr letni: - referowanie postępów z realizacji prac (seminaryjna dyskusja nad doborem i wykorzystaniem źródeł) - autoprezentacje prac dyplomowych, w formie licencjackich konwersatoriów II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 Ocena konspektu pracy dyplomowej (koniec semestru zimowego) Ocena autoprezentacji (ciągła, semestr letni) Ocena pracy dyplomowej (koniec semestru letniego) Indywidualny, zależny od wyboru tematu i zaleceń promotora. Monitoring i bazy danych (seminarium – 30 godz.) 76-2SOFS2 Fakultatywny Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr letni 2 ECTS Seminarium (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr Tomasz Olichwer Podstawy wiedzy o monitoringu środowiska II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Efektem jest nabycie wiedzy o systemach monitoringowych środowiska przyrodniczego w Polsce oraz zapoznanie się z najpopularniejszymi bazami danych geologicznych i hydrogeologicznych. Treścią przedmiotu jest zapoznanie studenta ze wszystkimi typami monitoringu środowiska przyrodniczego oraz zapoznanie z podstawowymi bazami danych geologicznych i hydrogeologicznych Zaliczenie WIOŚ - Raporty o stanie środowiska Kazimierski B., Sadurski A. 1999. Monitoring osłonowy ujęć wód podziemnych. Staśko S. [red.]. 1999. System wodny Odry i instytucje jej dorzecza II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 Monitoring środowiska Monitoring technics (wykład + ćwiczenia laboratoryjne – razem 60 godz.) 76-5WLOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy study, 4 ECTS II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 - wykłady 30 godzin (2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) - ćwiczenia laboratoryjne 30 godzin (3 godz. tygodniowo przez 10 tygodni) Język polski Prof. zw. dr hab. Anna Okulewicz Dr Jerzy Kaźmierczak Monitoring biologiczny: uzyskanie zaliczenia z poprzednich przedmiotów kierunkowych (Botanika i mikologia stosowana, Ekologia, Biologia zwierząt, Różnorodność biologiczna: Flora i Fauna Polski, Biologia drobnoustrojów). Monitoring chemiczny: podstawowe wiadomości z chemii nieorganicznej, fizycznej, analitycznej i analizy instrumentalnej; wiadomości n/t gleboznawstwa i hydrologii; podstawowe wiadomości z toksykologii. Przekazanie wiedzy oraz wykształcenie postaw i umiejętności dotyczących systemu pomiarów i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia i rozpowszechniania informacji o środowisku. Zapoznanie z organizacją i aktami prawnymi monitoringu w Polsce i na świecie. Przyswojenie nomenklatury związanej z ograniczeniami w eksploatacji środowiska i metodami kontroli stanu środowiska. Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne Struktura organizacyjna monitoringu w Polsce i na świecie. przedmiotu Polska sieć monitoringu w powiązaniu z monitoringiem (course contens) europejskim i światowym. Monitoring biologiczny i chemiczny środowiska w odniesieniu do jakości gleby; jakości wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych oraz morskich; jakości powietrza; stanu zasobów środowiska. Podstawowe wskaźniki zanieczyszczenia oraz normy określające stan gleby, wody i powietrza. Bioindykatory. Monitoring przyrody ożywionej. Wykrywanie biologicznych czynników zanieczyszczających środowisko. Wykrywanie czynników szkodliwych dla zdrowia za pomocą bioindykatorów. Badania epidemiologiczne. Metody oceny (assessment methods) Metody analityczne użyteczne w badaniach środowiskowych (metody chromatograficzne, potencjo-metryczne, spektrofotometryczne, kolorymetryczne i chemiczne). Źródła skażenia wody i gleby, dopuszczalne wartości skażeń, klasyfikacja ze względu na skażenia, wpływ zanieczyszczeń na jakość środowiska. Metody poboru, konserwacji, przechowywania i opracowania próbek gleby. Oznaczenia fizycznych i chemicznych parametrów gleby i wody przy użyciu aparatury stosowanej w profesjonalnym monitoringu: przewodność elektrolityczna, zmętnienie wody, pH wody i gleby, zastosowanie elektrod jonoselektywnych, oznaczanie stężeń tlenu i BZT, oznaczenia metali śladowych, fenoli, rozdział i określenie stosunków ilościowych kwasów próchniczych. Wykład i ćwiczenia zaliczane są na ocenę. Forma zaliczenia wykładu i ćwiczeń pisemna. Oceny końcowe są składową pozytywnych ocen uzyskanych z monitoringu biologicznego i chemicznego. Warunek konieczny zaliczenia: przedłożenie sprawozdania pisemnego, zawierającego wszystkie wyniki uzyskane w laboratorium. II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading Trzeciak A.M. 1995. Wstęp do chemii nieorganicznej środowiska Wyd. U.Wr. Wrocław. Namieśnik J., Łukasiak Z. Jamrógiewicz K. 1995.Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. PWN, Warszawa. Kowalik P. 2001. Ochrona środowiska glebowego. PWN Warszawa. Alloway B.J., Ayres D.C. 1998. Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska. PWN, Warszawa. Namieśnik J., Jamrógiewicz Z. 1998. Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczeń środowiska. Warszawa. Szczepaniak W. 1997. Metody instrumentalne w analizie chemicznej. PWN, Warszawa. Ochrona Środowiska 2006 r. Warszawa: GUS ss. 521. Chełmicki Z. 2000. Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa. Kostrzewski A., Mazurek M., Stach. 1995. Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego: zasady organizacji, system pomiarowy, wybrane metody badań. Seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. PIOŚ, Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Narzędzia badań środowiska (seminarium 30h) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-2SOFS2 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) Obligatoryjny dla specjalności „Gospodarka środowiskiem” II.b.4 Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Średnio-zaawansowany Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) 2 ECTS II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Studia II stopnia, I rok, semestr letni seminarium Język polski Prof. Dr hab. Andrzej Jasiński Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Przedmioty kierunkowe z ochrony środowiska, chemii, instrumentalnych metod analiz chemicznych, sozologii Przekazanie wiedzy oraz wykształcenie postaw i umiejętności dotyczących metod i technik stosowanych w jakościowych i ilościowych ocenach i analizach poszczególnych składowych środowiska, prognozowaniu zmian i zagrożeń, dynamiki procesów w skali przestrzennej i czasowej Zaznajomienie się z fachową literaturą. Nabywanie umiejętności samodzielnych studiów literaturowych oraz przygotowywania prezentacji. Pogłębienie niezwykle istotnej wiedzy i umiejętności, szczególnie potrzebnych do właściwego reagowania na zagrożenia środowiska, poprzez właściwe stosowanie narzędzi służących jego ilościowej i jakościowej ocenie. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Przewiduje się wygłoszenie referatów (seminariów) na temat wybranych przez prowadzącego zagadnień związanych z narzędziami służącymi badaniom środowiska w Polsce i na świecie. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) - Zaliczenie seminarium na ocenę II.B.10 II.B.11 II.B.14 Lektury, w tym artykuły z fachowych czasopism zostaną wskazane przez prowadzącego już pod kątem proponowanych tematów Ochrona atmosfery i zmiany klimatu (wykład 30 godzin + ćwiczenia 15 godzin- razem 45 godzin) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu 76-1WCOFS2 (course code) Typ przedmiotu Obowiązkowy dla specjalności „ Gospodarka Środowiskiem” (type of course) Poziom przedmiotu Średnio-zaawansowany (level of course) Rok studiów, semestr Studia II stopnia, semestr 1 (year of study, semester/trimester) Liczba punktów 3 ETCS ( numer of credits) Metody nauczania Praca w laboratorium i pracowni komputerowej (teaching methods) Projekty i prace terenowe Inne ćwiczenia/ zajęcia praktyczne II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) Język polski II.B.9 II.B.10 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Dr hab. Krzysztof Migała, dr Maciej Górka dr Maciej Kryza (dr Marek Błaś) dr Sebastian Sikora Wiedza z zakresu przedmiotu „meteorologia i klimatologia” realizowanego na studiach licencjackich na kierunku „ochrona środowiska”. Wiedza ogólna (elementarna) dotycząca budowy i składu chemicznego atmosfery, podstawowych typów zanieczyszczeń atmosferycznych i ich wpływu na materię ożywioną i nieożywioną. Student po ukończeniu kursu powinien posiadać wiedzę dotyczącą: źródeł zanieczyszczenia atmosfery oraz metod ich pomiaru i monitorowania (metody klasyczne jak i nowoczesny monitoring izotopowy); ń powietrza na potencjalne zmiany środowiska i klimatu od skali regionalnej do globalnej. - orientacji w zakresie metod modelowania przestrzennego koncentracji i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych; - interpretacji rozkładów przestrzennych koncentracji i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych w kontekście procesów atmosferycznych; - technik, standardów monitoringu meteorologicznego; - dostępu do zasobów informacji o warunkach meteorologicznych, klimacie i środowisku. II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne 1 ćwiczenia praktyczne – oznaczenie dwutlenku siarki w przedmiotu powietrzu (imisja) (course contens) 2 ćwiczenia praktyczne – oznaczenie dwutlenku węgla w powietrzu (imisja) oraz preparatyka izotopowa węgla z dwutlenku węgla 3 ćwiczenia kameralne – obliczenia strefy wynoszenia zanieczyszczeń ich zasięgu i wpływu 4 ćwiczenia – obliczenia za pomocą izotopowego bilansu mas (identyfikacja jakościowa i ilościowa źródeł pochodzenia zanieczyszczeń) 5 ćwiczenia – wizyta terenowa w stacji monitoringu powietrza WIOŚ we Wrocławiu 6 - 10 ćwiczenia kameralne – blok zajęć w Pracowni Metod Modelowania Przestrzennego Środowiska Geograficznego (M. Blaś): Problematyka przestrzennego rozkładu czynników meteorologicznych istotnych w transporcie zanieczyszczeń atmosferycznych; - Wykorzystanie metod GIS w modelowaniu niskiej emisji zanieczyszczeń atmosferycznych (SOx, NOx, NHx) oraz przekroczeń ładunków krytycznych siarki i azotu. 11 – 12 ćwiczenia praktyczne – obsługa automatycznej stacji meteorologicznej, procedury instalacji, programowanie pomiaru według potrzeb użytkownika, konfiguracja systemu pomiarowego, teletransmisja i archiwizacja danych. 13 – 14 ćwiczenia - Metodyka pomiarów meteorologicznych w obszarach zurbanizowanych Koncepcja skali pomiarów w wymiarze horyzontalnym (mikroskala, skala lokalna, mezoskala) oraz wertykalnym (warstwa graniczna, miejska warstwa II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) graniczna, warstwa dachowa). 15 ćwiczenia kameralne (pracownia komputerowa) – krajowe i światowe zasoby informacji/bazy danych meteorologicznych. aerosanitarnych i klimatologicznych. Wykład: Fizyka i chemia atmosfery. Mechanizmy oddziaływań zanieczyszczeń: SO2, O3, NO2CO, pyły, zanieczyszczenia organiczne. Zjawiska zachodzące w atmosferze w skali regionalnej, kontynentalnej i globalnej. CO2 - CCS (Carbon Dioxide Capture and Storage).Wybrane metody detekcji zanieczyszczeń atmosferycznych: Lidar, Sodar. Badania izotopowe - narzędzia wspomagające klasyczny monitoring zanieczyszczeń atmosferycznych. Meteorologiczne uwarunkowania emisji i depozycji zanieczyszczeń w różnej skali przestrzeni i czasu. Struktura oraz zmiany emisji zanieczyszczeń w Polsce na tle innych państw Europy. Problematyka handlu uprawnieniami do emisji. Zmiany i zmienność klimatu, przyczyny i skutki. Skala czasowa i przestrzenna zmian. Antropogeniczne zmiany warunków topoi mikroklimatycznych (urbanizacja, rolnictwo, leśnictwo) Kolokwium zaliczeniowe 1. Z części obliczeniowej, sprawozdanie z części laboratoryjno- terenowej 2. Z części dotyczącej interpretacji rozkładów przestrzennych koncentracji i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych w kontekście procesów atmosferycznych 3. Technik i standardów monitoringu meteorologicznego Egzamin pisemny 1. Juda-Rezler K., 2006. Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, s. 243. 2. Zwoździak J., Zwoździak A., Szczurek A., 1998. Meteorologia w ochronie atmosfery. Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. 3. Olszewski K. 1995, „Meteorologia zanieczyszczeń – wybrane zagadnienia”, 2. Czarnecka M., Koźmiński Cz., 2006, Meteorologia a zanieczyszczenie atmosfery, Wyd. Akademii Rolniczej, Szczecin. 1. Lutgens F.K and Tarbuck E.J., 2004, The Atmosphere – An Introduction to Meteorology (9th Edition), Pearson Education, Inc., USA 3. Gadzała-Kopciuch R. I Buszewski B., 2003, Fizykochemiczne metody Analizy w chemii środowiskaWyd. Uni. Mikołaja Kopernika, Toruń, 2003 4. Kędziora A., 1999, Podstawy agrometeorologii, Wyd.:P W R I L, 364s 5. Oke T.R., 1987: Boundary Layer Climates, 2nd edition, Methuen, London, 435 6. Szymanowski M., 2004: Miejska wyspa ciepła we Wrocławiu, Acta Univ. Wratisl., 2690, Stud. Geogr., 77, 7. Woś A., 1997, Meteorologia i klimatologia dla geografów, PWN Warszawa, 324 s. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 Ochrona i kształtowanie środowiska ( wykład + ćwiczenia - razem 60 godzin) 76-4WCOFS2 Fakultatywny Średnio - zaawansowany Studia II stopnia, semestr 4 6 ETCS Wykłady- 30 godzin, Ćwiczenia – 30 godzin Język polski Dr Józef Krawczyk Podstawowa wiedza z zakresu ekologii Student zdobywa wiedzę dotyczącą różnych aspektów ochrony środowiska; potrafi korzystać z podstawowych aktów prawnych; zna i porównuje organizację ochrony środowiska i przyrody w Polsce i Unii Europejskiej; rozumie konieczność zachowania różnorodności w przyrodzie; zna przyczyny i skutki degradacji środowiska oraz potrafi im przeciwdziałać; rozumie konieczność prowadzenia monitoringu środowiska; zna i stosuje różnorodne metody monitoringu środowiska; rozumie znaczenie strategii zrównoważonego rozwoju i konieczność jej wprowadzania; potrafi wziąć odpowiedzialność za środowisko, w którym żyje; rozsądnie i etycznie korzysta ze środowiska Podstawy prawne ochrony środowiska i ochrony przyrody. Organizacja ochrony środowiska i ochrony przyrody w Polsce i Unii Europejskiej. Ochrona gatunkowa i obszarowa. Ochrona różnorodności genetycznej, gatunkowej i biocenotycznej. Strategia ochrony przyrody. Formy eksploatacji środowiska. Degradacja wód, gleb i atmosfery. Monitoring środowiska. Stan środowiska a wzrost gospodarczy. Gospodarowanie zasobami naturalnymi. Strategia zrównoważonego rozwoju. Etyka ochrony środowiska. Egzamin ustny lub pisemny Bell J.N.B., Treshow M., 2004. Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wydawnictwo NaukowoTechniczne. Warszawa. Dokumenty końcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”. Rio de Janeiro, 314 czerwca 1992r. Szczyt Ziemi. Wydawnictwo Instytutu Ochrony Środowiska. Warszawa 1998. Kozłowski S., 1991. Gospodarka a środowisko przyrodnicze. PWN. Warszawa. Maćkow J., Paczosa A., 2005. Nasze środowisko w Unii. Wyd. Śląsk. Katowice. Mazurski K.R., 1998. Podstawy sozologii. Oficyna Wydawnicza „Sudety”. Wrocław. Nowicki M., 1993. Strategia ekorozwoju Polski. Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk. Warszawa. Polak W., Noch T. [red.], 2006. Globalne i regionalne problemy ochrony środowiska. Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji. Gdańsk. Siemiński M., 2007. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne wyzwania. PWN. Warszawa. Siemiński M., 2007. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN. Warszawa. Symonides E. 2008. Ochrona przyrody. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D., 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego. PWN. Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Ochrona i monitoring atmosfery (Wykład i ćwiczenia- razem 36 godzin) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-2OiMAWCOFS2 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.b.4 Obowiązkowy dla specjalności „Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego” Poziom przedmiotu (level of course) Średnio-zaawansowany II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) II.B.7 II.B.8 II.B.9 Studia II stopnia, 2 semestr 3 ETCS Wykłady 18 godz. Ćwiczenia 18 godz. Język wykładowy (language of inste\ruction) język polski Imię i nazwisko wykładowcy Dr Anetta Drzeniecka-Osiadacz, dr Jerzy Pereyma, dr (name of lecturer) Mieczysław Sobik II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Wiedza z zakresu meteorologii, elementów fizyki i chemii powietrza W wyniku kształcenia student uzyskuje umiejętności opracowań teoretycznych rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń powietrza, obsługi stacji monitoringu oraz opracowania danych o zanieczyszczeniach powietrza na tle warunków meteorologicznych. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Zaliczenia ustne i pisemne Projekty i ćwiczenia praktyczne Ocenianie ciągłe II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Głowiak B. i in., 1985, Podstawy ochrony środowiska, PWN, Warszawa, Zwoździak J. i in., 1998, Meteorologia w ochronie atmosfery, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław Olszewski K., 1995, Meteorologia zanieczyszczeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa Czarnecka M., Koźmiński Cz., 2006, Meteorologia a zanieczyszczenia atmosfery, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin. Gomółka E. Szaynok A., 1997, Chemia wody i powietrza, Oficyna Wydawnicza PWr, WrocławZakrzewski S., 1995, Podstawy toksykologii środowiska, PWN, Warszawa. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (lelel of course) Rok studiów, semestr II.B.3 II.b.4 II.B.5 1. Podstawowe definicje zanieczyszczeń powietrza. 2. Organizacja pomiarów i monitoringu powietrza 3. Teoretyczne i empiryczne podstawy dyfuzji atmosferycznej. 4. Wykonanie projektu wyliczeń rozkładu przestrzennego zanieczyszczeń powietrza. 5. Techniki teledetekcyjne stosowane w meteorologii zanieczyszczeń (sodar) 6. Analiza wpływu warunków meteorologicznych na stężenie pyłu PM10 7. Charakterystyka zanieczyszczeń powietrza (jednostki i sposoby przeliczania) 8. Smog typu londyńskiego i utleniającego 9. Depozycja zanieczyszczeń atmosferycznych (obliczanie depozycji zanieczyszczeń) Ochrona litosfery i pedosfery (wykład + ćwiczenia- razem 30 godzin) 76-1OLITPWCOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „ Ochrona i kształtowanie środowiska geograficznego” średnio-zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr pierwszy II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and com) 3 ETCS Wykłady (18 godzin) Ćwiczenia (12 godzin) Język polski dr hab. Zdzisław Jary, dr Janusz Kida Znajomość zagadnień z zakresu geomorfologii, gleboznawstwa, geologii oraz kształtowania i ochrony środowiska Celem wykładu jest zapoznanie studentów z najważniejszymi problemami degradacji litosfery oraz jej przypowierzchniowej warstwy – powłoki glebowej. W trakcie wykładów omówione będą przyczyny negatywnych zmian, jakie zachodzą w obrębie litosfery w wyniku zróżnicowanych sposobów jej użytkowania i eksploatacji. Scharakteryzowane będą najważniejsze czynniki degradujące, skutki dla szeroko pojętego środowiska przyrodniczego oraz metody przeciwdziałania, ochrony i odnowy litosfery i pedosfery. Po zakończeniu cyklu wykładów student powinien umieć samodzielnie zidentyfikować przyczyny negatywnych zmian, obserwowanych w litosferze i pedosferze, ocenić skalę degradacji i przedstawić prognozą dalszych zmian. Powinien także potrafić wskazać metody i sposoby przeciwdziałania tym negatywnym zjawiskom. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens)petences Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) 1. Ochrona litosfery - wprowadzenie do problematyki wykładów: główne cele ochrony litosfery i główne przesłanki wskazujące na potrzebę jej ochrony. 2. Georóżnorodność: ochrona litosfery a zrównoważony rozwój (ekorozwój), georóżnorodność a bioróżnorodność, metody badań georóżnorodności, strategia ochrony georóżnorodności. 3. Degradacja litosfery na skutek działalności górniczohutniczej: wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze, a zwłaszcza przeobrażenia w obrębie litosfery; charakterystyka najważniejszych przeobrażeń litosfery związanych z eksploatacją i przeróbką wybranych kopalin 4. Degradacja litosfery spowodowana urbanizacją, rozwojem przemysłu i komunikacji: wpływ różnych gałęzi przemysłu i innych działów gospodarki na kondycję litosfery; niektóre problemy gospodarki odpadami i ściekami. 5. Metale ciężkie w litosferze: charakterystyka wybranych metali ciężkich w aspekcie ich oddziaływań na środowisko biotyczne i abiotyczne – skutki środowiskowe; metale ciężkie w glebach, źródła zanieczyszczeń gleb metalami ciężkimi i problemy ich redukcji. 6. Gleba, jako zasób nieodnawialny: funkcje gleby w środowisku, wybrane aspekty prawne ochrony gleb; konieczność ochrony gleb jako podstawy produkcji żywności oraz pozyskiwania odnawialnej energii – biopaliwa. 7. Stan i przyczyny degradacji gleb: degradacja gleb wskutek czynników naturalnych i antropogenicznych; zmiany w strukturze użytkowania gleb, zjawiska zamierania i pomniejszania zasobów gleby, pustynnienie. 8. Formy i skala degradacji gleb: erozja potencjalna i aktualna (rzeczywista), formy erozyjne; typy i kierunki przekształceń gleb; przekształcenia typu geomechanicznego, przekształcenia typu hydrologicznego, degradacja fizyczna i biologiczna, przekształcenia typu chemicznego, erozja gleb (wodna i eoliczna); ekologiczne i gospodarcze skutki erozji. 9. Ocena erozji gleb: erozja potencjalna i aktualna (rzeczywista), formy erozyjne; inwentaryzacja erozji, mapa erozji, ekspertyza erozyjna oraz prognoza erozji; wyznaczanie stopnia nasilenia erozji, określanie stopni pilności ochrony gruntów przed erozją. 10.Przeciwdziałanie erozji gleb: działania zapobiegawcze i rekultywacyjne, melioracje przeciwerozyjne - główne cele melioracji przeciwerozyjnych oraz podstawowe zabiegi przeciwerozyjne; ocena stanu zagrożenia erozją gleb w Polsce. 11. Mapa sozologiczna jako - założenia metodyczne mapy, jej treść i legenda; metodyka kartowania sozologicznego; przydatność mapy do oceny kondycji litosfery oraz do możliwości formułowania prognoz. Wymagania formalne: uczestnictwo w wykładach, pozytywne zaliczenie kolokwium, przeprowadzanego w formie pisemnej Wymagania merytoryczne: opanowanie wiedzy przewidzianej programem przedmiotu, umiejętne wykorzystanie poznanych zagadnień do analizy i interpretacji procesów oraz zjawisk wywołujących degradację litosfery i pedosfery, ze wskazaniem właściwych technik i procedur naprawczych. II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Literatura podstawowa: Józefaciuk A., Józefaciuk Cz., 1999, Ochrona gruntów przed erozją, poradnik, Wyd. IUNG Puławy, 109 s. Kozłowski S. (red.)., 1998, Ochrona litosfery, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 277 s. Kowalik P., 2001, Ochrona środowiska glebowego, Wyd. Nauk. PWN Warszawa, 257 s. Literatura uzupełniająca: Allen P. A., 2000, Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, PWN Warszawa, 475 s. Kozłowski S., 2000, Ekorozwój, wyzwanie XXI wieku, Wyd. Nauk. PWN Warszawa, 373 s. Migaszewski Z. M., Gałuszka A., 2007, Podstawy geochemii środowiska, Wyd. Naukowo-Techniczne Warszawa 574 s. Richling A., Ostaszewska K., 2005, Geografia fizyczna Polski, PWN Warszawa, 345 s. Rosik-Dulewska Cz., 2007, Podstawy gospodarki odpadami, Wyd. Nauk. PWN Warszawa, 342 s. Siuta J., 1998, Rekultywacja gruntów, poradnik, Instytut Ochrony Środowiska Warszawa, 204 s. Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms Ornitologia ogólna (wykład – 30 godz.) 76-5WWybFS1 Fakultatywny Średnio - zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy 4 ECTS Wykład (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr hab. Tadeusz Stawarczyk Ogólna wiedza zoologiczna, przynajmniej podstawy wiedzy ornitologicznej. Celem wykładu jest przedstawienie wybranych aspektów ornitologii, tak by student posiadł wiedzę pozwalającą na zrozumienie i właściwą interpretację obserwowanych zjawisk dotyczących ptaków. II.B.12 II.B.13 II.B.14 of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne Omówione zostaną: morfologia, budowa i pochodzenie piór, przedmiotu ubarwienie i jego funkcje, budowa skrzydeł i mechanika lotu (course contens) ptaków, wędrówki (przyczyny, przebieg, zasady orientacji i nawigacji), pochodzenie ptaków, przegląd form kopalnych, współczesne poglądy na systematykę i taksonomię ptaków (metodyka badań, koncepcje gatunku). Wykład bogato ilustrowany. Metody oceny Egzamin pisemny (assessment methods) Spis zalecanych lektur Hill G.E., McGraw K.J. 2006. Bird Coloration. (recommended reading) Del Hoyo et al. 1992–2007. Handbook of the Birds of the World. Tom I–XII. Feduccia A. 1996. The Origin and Evolution of Birds. Gwinner E. 1990. Bird Migration. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Owadożerność i pasożytnictwo - cudzożywność wśród roślin nasiennych (wykład – 15 godz.) 76-2,4WWybFS2 Fakultatywny dowolnego wyboru. Zaawansowany Studia II stopnia, I lub II rok, semestr letni 2 ECTS Wykłady (15 godz. – 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni), Ćwiczenia: praca w laboratorium, zajęcia w terenie Język polski Dr Ewa Szczęśniak Kurs ‘Flora Polski’. Zapoznanie ze zróżnicowaniem heterotroficznych roślin nasiennych ogólnie oraz we florze Polski; ich znaczenie w środowisku; praktyczna umiejętność ich rozpoznawani, określania stopnia zagrożenia, dobierania i stosowania metod ochrony czynnej. Wykład: biologia, rozmieszczenie, owadożerność jako przystosowanie do środowiska, pasożytnictwo: zależność od żywiciela – kategorie; mechanizmy, zróżnicowanie morfologiczne i formy życiowe; zajmowane siedliska; endemity; udział w roślinności; gatunki wymierające, zagrożenia, możliwości ochrony; w Polsce: rozmieszczenie, II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur udział w zbiorowiskach roślinnych, zagrożenia, konieczność i możliwości ochrony; gatunki szkodliwe – mity i fakty. Ćwiczenia: zapoznanie ze zróżnicowaniem taksonów owadożernych i pasożytniczych we florze Polski, rozpoznawanie taksonów problematycznych (rodzaj Orobanche), wyjście do Ogrodu Botanicznego i zapoznanie się z kolekcją taksonów owadożernych. Eseje, wypracowania Barthlott i in. 2007. The Curious World of Carnivorous Plants. Kaźmierczakowa R., Zarzycki L. 2001. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki – podróż w czasie (wykład - 15 godz.) 76-1,3WWybFS2 Fakultatywny dowolnego wyboru Zaawansowany Studia II stopnia, I lub II rok, semestr zimowy 2 ECTS Wykłady (15 godz. – 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni), Ćwiczenia: praca w laboratorium, projekty i prace terenowe Język polski Dr Ewa Szczęśniak Kurs ‘Bioróżnorodność’ i ‘Flora Polski’. Zapoznanie ze zróżnicowaniem paprotników we florze Polski i ich znaczeniem w środowisku, praktyczna umiejętność ich rozpoznawani, określania stopnia zagrożenia, dobierania i stosowania metod ochrony czynnej. Przebrzmiała świetność- historia i ewolucja paprotników; Biologia i rozmieszczenie, zróżnicowanie morfologiczne i formy życiowe; zajmowane siedliska; endemity i endemity troficzne; tworzone własne zbiorowiska i udział w roślinności; gatunki wymierające i inwazyjne; Paprotniki w Polsce: rozmieszczenie, udział w zbiorowiskach roślinnych, zagrożenia, konieczność i możliwości ochrony; paprotniki w tradycji, medycynie, kulturze i sztuce; możliwości rozmnażania, uprawy i zastosowania ozdobne paprotników. Eseje, wypracowania, ćwiczenia praktyczne Robbin C. Moran. 2004. A Natural History of Ferns. (recommended reading) Kaźmierczakowa R., Zarzycki L. 2001. Polska czerwona księga roślin. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (lelel of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Parazytologia lekarska (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) 76-6PARLWCWybFS1 Fakultatywny Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr letni study, II.B.11 Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.14 6 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni - ćwiczenia laboratoryjne, inne ćwiczenia i zajęcia praktyczne: zajęcia w laboratorium szpitalnym i pracowni parazytologicznej SANEPID-u) Język polski Dr Agnieszka Perec Zakres wiadomości i umiejętności obejmujących kurs parazytologię ogólną i podstawy immunologii. Opanowanie podstawowych metod diagnostycznych stosowanych w parazytologii lekarskiej. Umiejętność pobierania, przechowywania i transportu materiału do badań parazytologicznych oraz interpretacja wyników badań laboratoryjnych. Umiejętność zastosowania metody immunoenzymatycznej ELISA w diagnostyce chorób pasożytniczych. Zapoznanie studentów z pracą stacji sanitarno-epidemiologicznej oraz laboratorium przy szpitalu zakaźnym. Źródła zarażeń pasożytami. Epidemiologia parazytoz człowieka w Polsce i na świecie wywołanych przez pasożytnicze pierwotniaki, przywry, tasiemce i nicienie. Stawonogi jako wektory chorobotwórczych drobnoustrojów. Choroby tropikalne – zagrożenia i profilaktyka. Meldunki o zachorowaniach na choroby pasożytnicze w Polsce. Diagnostyka parazytologiczna. Kolokwium końcowe Ocenianie ciągłe w trakcie ćwiczeń Dziubek Z. [red.]. 1996. Choroby zakaźne i pasożytnicze. PZWL, Warszawa. Buczek A. 2005. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy. Koliber Lublin. Pawłowski Z.S., Stefaniak J. [red.]. 2004. Parazytologia kliniczna w ujęciu interdyscyplinarnym. PZWL, Warszawa. Kadłubowski R., Kurnatowska A. [red.] 1999.Zarys parazytologii lekarskiej. PZWL, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequisites) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contends) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Podstawy genetyki (wykład – 20 godz.) 76-3WOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska Podstawowy Studia I stopnia, II rok, semestr zimowy 2 ECTS Wykłady (20 godz. – zgodnie z rozkładem semestralnym) Język polski Dr Gabriela Orłowska – Matuszewska Podstawowe wiadomości z biologii i biochemii. Student poznaje podstawowe procesy zachowania, przekazywania i wykorzystania informacji genetycznej. Poznaje możliwości wykorzystania genetyki w praktyce (medycznej, hodowli, uprawie) i perspektywy jej rozwoju. Jest przygotowany do świadomego odbioru informacji na temat nowych możliwości i zagrożeń związanych z rozwojem nauki. 1. Podstawy genetyki klasycznej i molekularnej, określenie relacji między genem a cechą, plejotropia, współdziałanie genów, epistaza, dziedziczenie cech ilościowych. 2. Nośniki i zasady przekazu informacji genetycznej. 3. Organizacja, funkcjonowanie i rekombinacja genomów organizmów prokariotycznych i eukariotycznych. 4. Dziedziczenie pozachromosomalne. 5. Mechanizmy rekombinacji. 6. Mutageny, mutacje i mechanizmy naprawcze. 7. Regulacja ekspresji genów u organizmów prokariotycznych i eukariotycznych. 8. Choroby genetyczne człowieka i możliwości ich leczenia. 9. Genetyczne podstawy powstawania chorób nowotworowych. 10. Podstawy genetyki populacji. Zaliczenie na ocenę na podstawie pracy typu esej na wybrany temat. W przyszłości test. Brown T.A. Genomy. PWN, Warszawa. Winter P.C., Hickey G..I., Fletcher H.L. Genetyka. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. J. Bal [red.]. Biologia molekularna w medycynie Elementy genetyki klinicznej. PWN, Warszawa. Węgleński P. [red.]. Genetyka molekularna, PWN, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Podstawy immunologii (wykład – 30 godz.) 76-3WOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Biologia środowiska”, Instytut Genetyki i Mikrobiologii Średnio – zaawansowany, zaawansowany (w wybranych zakresach). Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy 3 ECTS Wykład (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr Józef Mleczko Podstawowa wiedza z zakresu biologii człowieka(fizjologia, anatomia); mikrobiologii i parazytologii oraz środowiska życia i pracy człowieka. Zapoznanie ze strukturami granicznymi organizmu (nabłonki skóry i śluzówek) i ich wytworami; ich powiązaniach ze strukturami układu odpornościowego (SALT, MALT); Dystrybucją antygenów w środowisku i ich znaczeniem/wartościowaniem (krajobraz molekularny); typologią i funkcjami przeciwciał oraz ich znaczeniem (odwzorowanie krajobrazu molekularnego); perkolacje. Jw. oraz programach (rządowych, europejskich, światowych) zwalczania chorób cywilizacyjnych, alkoholizmu, narkomanii, epidemii AIDS. Egzamin pisemny Marcinkowski J. T. Podstawy higieny. Karski J. B. Promocja zdrowia. Gertig H. Żywność a zdrowie. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu Podstawy monitoringu środowiska wodnego (wykład - 16 godz.) 76-1,2WWybFS2 Fakultatywny dowolnego wyboru Średnio-zaawansowany II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Studia II stopnia, I i II rok, semestr zimowy 2 ECTS Wykłady ( 16 godz. – zgodnie z rozkładem semestralnym) Język polski Dr Jacek Gurwin Brak wymagań wstępnych Niezbędny zakres wiedzy na temat monitoringu środowiska wodnego, jego organizacji w skali kraju, regionu lub w ujęciu lokalnym. Zasady tworzenia monitoringu obiektów wpływających na stan środowiska. Aparatura i sprzęt do monitorowania środowiska wodnego. Systemy kontroli środowiska, dokumentowanie badań monitoringowych i wykorzystanie wyników monitoringu. 1. Założenia i cele Państwowego Monitoringu Środowiska. 2. Podział i organizacja monitoringu środowiska wodnego w Polsce. 3. Monitoring wód podziemnych a warunki hydrogeologiczne kraju, piętra wodonośne i zbiorniki wód podziemnych, GZWP. 4. Rodzaje sieci monitoringu, sieć krajowa, monitoring regionalny, monitoring lokalny, monitoring osłonowy ujęć. 5. Rodzaje i rozmieszczenie punktów obserwacyjnych; zakres pomiarów. 6. Rola stacji hydrogeologicznych, automatyzacja pomiarów wielokanałowych-systemy ADAS, nowoczesne urządzenia rejestrujące. 7. Procedury monitoringowe związane z opróbowaniem i realizacją sieci. 8. Problem wiarygodności obserwacji; zasady tworzenia i dokumentowania sieci monitoringu. 9. Monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących; 10. Monitoring Bałtyku. Esej, wypracowanie Szczepańska J., Kmiecik E. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych. Wydawnictwo AGH, Kraków. Kazimierski B., Małecka M., Różkowski A. 1999. Cel, metody i wyniki monitoringu wód podziemnych w Polsce. Biul. PIG 388, Warszawa Kazimierski B. [red.]. Rocznik Hydrogeologiczny PSH. Błaszyk T., Macioszczyk A. 1993. Klasyfikacja zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu środowiska. PIOŚ. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa. Kazimierski B., Sadurski A. 1999. Monitoring osłonowy ujęć wód podziemnych. Metody badań. PIG, Warszawa. WIOŚ - Raporty o stanie środowiska. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) II.B.3 II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.11 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.8 II.B.9 II.B.10 Polityka ochrony środowiska Environmental Policy (wykład + konwersatorium – razem 45 godz.) 76-1WOS2 Obowiązkowy Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy 4 ECTS Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Konwersatorium (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr Robert Alberski Dr Alicja Lisowska Ukończony kurs z przedmiotu "Prawo i ekonomia ochrony środowiska" na studiach I stopnia. - znajomość uwarunkowań politycznych, społecznych i prawno-ekonomicznych w polityce ochrony środowiska; - rozumienie zasad polityki ochrony środowiska; - rozumienie zmian w polityce ochrony środowiska; - umiejętność tworzenia programów i polityk ochrony środowiska na różnych poziomach; - umiejętność prowadzenia edukacji ekologicznej i wpływania na świadomość społeczną w tym zakresie. - podstawowe pojęcia z zakresu polityki ochrony środowiska; - polityka ochrony środowiska w systemie politycznym Polski; - ochrona środowiska jako wartość polityczna; - podmioty polityki ochrony środowiska; - ewolucja polityki ochrony środowiska w Polsce; - polityka ekologiczna państwa w latach 2007-2010, zasady, cele, instrumenty; - przykłady regionalnych i lokalnych polityk ochrony środowiska; - rodzaje odpowiedzialności w polityce ochrony środowiska; - konflikty w ochronie środowiska; - ochrona środowiska w polityce międzynarodowej; - cele i zasady polityki ochrony środowiska Unii Europejskiej; - Programy i strategie ochrony środowiska w Unii Europejskiej - udział społeczeństwa w kształtowaniu polityki ochrony II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) środowiska; - partie i organizacje ekologiczne w Polsce i Europie. Egzamin ustny, prace semestralne, ocenianie ciągłe Alberski R., Lisicka H., Sommer J. 2002. Polityka ochrony środowiska. Wrocław. Boć J., Nowacki K., Samborska-Boć E. 2008. Ochrona środowiska. Kolonia Limited. Brodecki Z. (red.). 2005. Ochrona środowiska. Acquis communautaire. Warszawa. Papuziński A. (red.). 2000. Polityka ekologiczna III Rzeczypospolitej. Bydgoszcz. Lisicka H. (red.). 2006. Prawo i polityka w ochronie środowiska. Wrocław. Prawo autorskie (wykład - 30 godz.) 76-5WOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy 2 ECTS Wykład (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr Julian Jezioro Brak Przedstawienie uregulowania prawa autorskiego jako elementu prawa własności intelektualnej z uwzględnieniem zagadnień związanych z działalnością naukową i ochroną środowiska oraz odrębności w uregulowaniu prawa autorskiego i elementami uregulowania prawa własności przemysłowej. I. Zagadnienia ogólne: 1. Dobra niematerialne jako przedmiot prawa. 2. Przedmioty intelektualne jako szczególny rodzaj dóbr prawnych. Pojęcie i wewnętrzna systematyka prawa własności intelektualnej. 3. Geneza i źródła prawa polskiego i regulacji międzynarodowych; konwencje: berneńska, paryska, powszechna i rzymska, porozumienia TRIPS, traktaty WIPO, układ o współpracy patentowej (PCT), konwencja monachijska, Światowa Organizacja Własności Intelektualnej, prawo własności intelektualnej w UE. Zagadnienia szczegółowe: A. Prawo autorskie: 4. Przedmiot prawa autorskiego – utwory, przedmioty praw pokrewnych w ogólności oraz podmioty praw autorskich i pokrewnych. 5. Program komputerowy jako szczególny rodzaj utworu. 6. Treść praw autorskich. 7. Internet jako pole eksploatacji. 8. Przejście autorskich praw majątkowych oraz umowa licencyjna. 9. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi, Komisja Prawa Autorskiego, Fundusz Promocji Twórczości. 10. Ochrona praw autorskich., 11. Ochrona wizerunku, tajemnicy korespondencji oraz źródeł informacji, 12. Prawa pokrewne. 13. Ochrona sui generis baz danych. B. Prawo własności przemysłowej: 14. Projekty wynalazcze. Znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, zwalczanie nieuczciwej konkurencji oraz uregulowanie antymonopolowe i normalizacyjne. Egzamin testowy. II. II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Jezioro J. 2005. Prawo własności intelektualnej, w: Gniewka E. (red.). Podstawy prawa autorskiego. Warszawa. Barta J., Markiewicz R. 2008. Prawo autorskie. Warszawa. Barta J., Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Traple E., Markiewicz R. 2005. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Kraków. Barta J., Markiewicz R. 2002. Ustawa o ochronie baz danych. Komentarz. Warszawa. Golat R. 2005. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Warszawa. Praktyka edukacji ekologicznej i ekoturystyka (ćwiczenia terenowe - 6 dni) 76-2CTOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Gospodarka Środowiskiem" Podstawowy, średnio-zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr letni 3 ECTS II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and com) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Ćwiczenia terenowe (6 dni) Język polski Dr hab. Zdzisław Jary Dr Piotr Owczarek Znajomość zagadnień z zakresu ekologii, ochrony przyrody oraz z geografii fizycznej i regionalnej Europy Środkowej. Celem ćwiczeń terenowych jest praktyczne wprowadzenie studentów w zagadnienia związane z różnymi formami ochrony przyrody w Polsce i sąsiednich krajach Europy Środkowej. Szczególna uwaga skupiona jest na problemach kształtowania i zarządzania obszarami chronionymi. Dyskutowane są kryteria wyznaczania obszarów chronionych, kategorie ochrony oraz plany ochrony. Omawiane są problemy wpływu turystyki na degradację obszarów chronionych oraz rola edukacji ekologicznej. Przedstawiane są przykłady sytuacji konfliktowych pomiędzy potrzebami społecznymi a organizacjami ekologicznymi. Regiony fizyczno-geograficzne Europy Środkowej. Budowa geologiczna regionu na tle głównych jednostek tektonicznych Europy: masywy waryscyjskie Europy, Masyw Czeski - blok dolnośląski (główne struktury bloku, jednostki krystaliczne bloku, nowe poglądy na temat budowy geologicznej bloku dolnośląskiego), masywy alpejskie Europy - łuk karpacki; paleogeografia Europy Środkowej w okresie paleozoiku i mezozoiku. Rozwój budowy geologicznej regionu w kenozoiku. System rzeczny Odry, Wisły i Dniestru: cechy sieci hydrograficznej, charakterystyka dorzeczy najważniejszych rzek; wybrane cechy ustrojowe; monitoring wód rzecznych, ocena czystości i jakości wód rzecznych. Piętra roślinne w Sudetach i Karpatach, przekształcanie antropogeniczne zbiorowisk roślinnych, zagrożenia flory i fauny. Roślinność obszarów zalewowych; korytarze ekologiczne, lasy łęgowe i ich II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) znaczenie w czasie wezbrań. Główne formy ochrony przyrody w Polsce oraz w krajach sąsiednich. Ochrona przyrody, edukacja ekologiczna i zagrożenia antropogeniczne w wybranych parkach narodowych (Karkonoski Park Narodowy, Ojcowski Park Narodowy, Tatrzański Park Narodowy/TNAP, Karpacki Rezerwat Biosfery - Ukraina). Degradacja przyrody w parkach narodowych spowodowana oddziaływaniem zanieczyszczeń atmosfery oraz rozwojem turystyki. Zarządzanie parkami narodowymi, wizyta w dyrekcji Karkonoskiego i Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ochrona przyrody i zarządzanie parkami krajobrazowymi. Cele ochrony w wybranych parkach krajobrazowych (Park Krajobrazowy Doliny Baryczy, Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych). Rezerwaty i pomniki przyrody, cele, funkcje i zakres ochrony. Konflikty środowiskowe w wybranych obszarach chronionych: oczekiwania lokalnej społeczności a ochrona przyrody. Rekultywacja obszarów zdegradowanych w wybranych przykładach z obszaru Dolnego i Górnego Śląska. Zarządzanie i segregacja odpadów w wybranych składowiskach (Gać, Lądek Zdrój). Odnawialne źródła energii, zapory wodne na rzekach sudeckich i karpackich; zwrócenie uwagi na negatywne skutki oddziaływania sztucznych zbiorników wodnych (wzmożone procesy erozji wgłębnej, akumulacja i wypełnianie zbiornika osadami mineralno-organicznymi). Wymagania formalne: czynne uczestnictwo w ćwiczeniach terenowych, aktywne uczestnictwo w sesjach plenarnych, pozytywne zaliczenie kolokwium końcowego, przeprowadzanego w formie pisemnej. Wymagania merytoryczne: opanowanie wiedzy przewidzianej programem przedmiotu, umiejętne wykorzystanie poznanych zagadnień do analizy i interpretacji procesów oraz zjawisk występujących w środowisku przyrodniczym Europy Środkowej. Literatura podstawowa: Starkel L. (red.), 1999: Geografia Polski - środowisko przyrodnicze. PWN Warszawa. Nowak Z. (red.) 2007: Zarządzanie środowiskiem. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Małachowski K. (red.) 2008: Gospodarka a środowisko i ekologia. Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa. Cwojdziński S., Kozdrój W., 2007: Sudety - przewodnik geoekoturystyczny. PIG Warszawa. Jendrośka J., Bar M., 2005: Prawo ochrony środowiska. Centrum Prawa Ekologicznego, Wrocław Richling A., Solon J., 2002: Ekologia krajobrazu. PWN Warszawa. Fabiszewski J. (red.), 2005. Przyroda Dolnego Śląska. PAN oddz. Wrocław., 540 s. Zaręba D., 2008. Ekoturystyka. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 Praktyki zawodowe (3 tygodnie - 120 godz.) 76-4POS1 Obowiązkowy Średnio - zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr letni 3 ECTS Zajęcia praktyczne Język polski Opiekun praktyk - dr Waldemar Sroka z zakładu pracy – opiekun praktykanta Zaliczone 3 semestry studiów na kierunku ochrona środowiska (uzyskanie 90 punktów ETCS) Celem obligatoryjnych praktyk zawodowych, przewidzianych dla studentów ochrony środowiska po II roku studiów pierwszego stopnia jest: zapoznanie studentów z pracą służb ochrony środowiska w różnych działach gospodarki: przemyśle, budownictwie, rolnictwie, turystyce, a także: w urzędach, agendach państwowych (Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, stacje sanitarno - epidemiologiczne), samorządach, organizacjach pozarządowych, parkach narodowych, krajobrazowych, lasach państwowych, oświacie. Nabycie umiejętności wykorzystania wiedzy przyrodniczej w rozwiązywaniu problemów środowiskowych w zakresie działalności związanej z gospodarką oraz monitoringiem środowiska i jego zarządzaniem. Nabyta wiedza i umiejętności pozwolą na elastyczne podejście do pracy w zależności od specyfiki instytucji. Metody badawcze (laboratoryjne i terenowe) stosowane przez osoby pracujące na rzecz oceny jakości środowiska, jego ochrony w wybranych instytucjach. Zapoznanie się z miejscem służb ochrony środowiska w strukturze organizacyjnej danej placówki (podległość służbowa i merytoryczna).Podczas trwania praktyki studenci powinni dowiedzieć się również, jaki jest wymiar godzin pracy w poszczególnych placówkach, jakie są możliwości podnoszenia kwalifikacji, czy istnieje i przez kogo jest opracowana metodyka badań, kto ustala harmonogram i limit badań środowiskowych, jakie są prawne przepisy regulujące działalność w zakresie ochrony środowiska, czy jest formalny zakres obowiązków i plan pracy. Ocenianie ciągłe Wykaz lektur i innych materiałów zalecanych studentom podejmującym naukę przedmiotu II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Prawo i ekonomia w ochronie środowiska (wykład + konwersatorium – razem 75 godz.) 76-6WKOS1 Obowiązkowy Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr letni study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 4 ECTS Wykład (30 godz. – 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (45 godz. – 3 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Prof.dr hab. Konrad Nowacki Mgr Łukasz Mikowski Mgr Rafał Mikowski Brak Umiejętność rozumienia i interpretacji najistotniejszych regulacji prawnych i ekonomicznych z zakresu ochrony środowiska oraz umiejętność powiązania ich ze sobą, operatywne posługiwanie się poznanymi pojęciami, możliwość wykorzystywania poznanych instrumentów prawnych i ekonomicznych w dalszym pogłębianiu wiedzy jak i w przyszłej praktyce, umiejętność rozgraniczenia i stosowania przepisów prawa krajowego, wspólnotowego i międzynarodowego. Pojęcie środowiska, pojecie ochrony i kształtowania, pojęcie zrównoważonego rozwoju, Pojęcie prawa ochrony środowiska i jego miejsce w systemie prawa, Rozwój koncepcji ochrony środowiska w Polsce i na świecie, Przesłanki ochrony środowiska, Cechy prawnego modelu ochrony środowiska, Źródła prawa ochrony środowiska, Polski system regulacji prawnej ochrony środowiska, Zasady prawa ochrony środowiska, Prawna organizacja ochrony środowiska, Podstawowe instytucje prawnej ochrony środowiska Problematyka dostępu do informacji z zakresu ochrony środowiska Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska, Administracyjnoprawne formy działań ochronnych Prawnomiędzynarodowe aspekty ochrony środowiska, Ochrona środowiska w prawie europejskim, Ekonomiczny aspekt użytkowania zasobów środowiska, Ekonomiczne instrumenty ochrony środowiska w Polsce i na świecie, Opłaty za korzystanie ze środowiska, II.B.13 II.B.14 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Finansowanie systemu zarządzania ochroną środowiska w Polsce, Instrumenty ekonomiczne polityki ekologicznej w Polsce, Ekonomia a rozwój zrównoważony, Programowanie zrównoważonego rozwoju Egzamin pisemny, prace semestralne. Boć J., Nowacki K., Samborska-Boć E. 2008. Ochrona środowiska. Kolonia Ltd, Wrocław. Jendrośka J., Bar M. 2008. Wspólnotowe prawo ochrony środowiska i jego implementacja w Polsce trzy lata po akcesji. Wrocław. Bukowski Z. 2007. P rawo ochrony środowiska Unii Europejskiej. Warszawa. Jeżowski P. 2007. Ekonomiczne problemy ochrony środowiska i rozwoju zrównoważonego w XXI wieku. Oficyna Wydawnicza, Warszawa. Śleszyński J. 2000. Ekonomiczne problemy ochrony środowiska. Aries. Górka K., Poskrobko B., Radecki W. 2001. Ochrona środowiska. PWE. Ekonomia a rozwój zrównoważony. 2001. "Ekonomia i Środowisko", Białystok. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Problematyka nauk środowiskowych (seminarium magisterskie –4 x 30 godz. = 120 godz.) 76-1,2,3,4SOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Biologia środowiska” Zaawansowany Studia drugiego stopnia, I I II rok 2 ECTS Seminaria – (30 godz. semestralnym) Język polski – zgodnie z rozkładem Prof. zw. dr hab. Elżbieta Lonc Brak Poznanie przyrodniczych problemów środowiskowych (globalnych, regionalnych i lokalnych) prezentowanych w czasopismach naukowych; umiejętność czytania, referowania i dyskusji oryginalnych angielskojęzycznych prac naukowych oraz krytycznego przeglądu literatury pod kątem badań studenta związanych z pracą magisterską. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contents) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 Referowanie i dyskusja nad angielskojęzycznymi pracami naukowymi publikowanymi w bieżących czasopismach naukowych pod kątem: planowania własnych obserwacji i eksperymentów, będących podstawą pracy naukowej; metod gromadzenia, analizy, interpretacji danych; prezentacji i dyskusji wyników; sposobu wykorzystania piśmiennictwa. Oceniane ciągłe na podstawie prezentacji artykułów naukowych oraz udziału w dyskusji. Prace naukowe publikowane w bieżących numerach czasopism: - Conservation Biology - Journal of Vector Ecology - Journal of Medical Entomology - Environmental Ecological Statistics - Landscape Ecology 1. Nazwa przedmiotu Reakcje roślin na środowiskowe czynniki stresowe 2. Kod przedmiotu RERO 3. Typ przedmiotu obligatoryjny dla Ochrony środowiska 4. Poziom przedmiotu zawansowany 5. Rok studiów, semestr 1 mgr semestr 2 6. Liczba punktów 3 7. Metody nauczania i formy zajęć Wykłady (15 godz.); ćwiczenia laboratoryjne (30 godz.) 8. Język wykładowy polski 9. Imię i nazwisko wykładowcy Prof. dr hab. Grażyna Kłobus 10. Wymagania wstępne 11. Zamierzone efekty kształcenia: Wiedza(treści merytoryczne): Wiedza podstawowa z biologii i ekologii roślin, genetyki, biochemii i biologii molekularnej Student definiuje i objaśnia reakcje rośliny na stresy abiotyczne (metale ciężkie, zasolenie, susza, stres oksydacyjny) i biotyczne (atak patogenów: wirusów, bakterii, grzybów) oraz rozumie molekularne podstawy zjawisk adaptacji i aklimatyzacji. Zna także podstawowe techniki laboratoryjne umożliwiające określenie rodzaju i natężenia zaburzeń metabolicznych wywoływanych przez środowiskowe czynniki stresogenne. Student planuje eksperymenty, ocenia i interpretuje otrzymane wyniki. Obsługuje sprzęt i aparaturę niezbędną do pomiaru fotosyntezy, izolacji kwasów nukleinowych, analizy ekspresji genów roślinnych, a także szacuje i weryfikuje istotność różnic pomiędzy intensywnością procesów w rozmaitych warunkach środowiskowych. Student jest otwarty na pracę zespołową i świadomy tego, że od zadania które wykona zależy wynik projektu Umiejętności: Kompetencje personalne (postawy): obejmującego całą grupę. W związku z tym postępuje zgodnie z elementarnymi zasadami współpracy zespołowej i chętnie pomaga pozostałym osobom. W przypadku wystąpienia trudności i problemów analizuje ich przyczyny i kreatywnie szuka nowych rozwiązań. Wykłady: pisemny egzamin. Ćwiczenia: końcowa praca zaliczeniowa obejmująca opis celu projektu, stosowanych metod, wyników i ich interpretację oraz końcowe wnioski. Oceniana będzie także aktywność studenta w trakcie realizacji eksperymentów i jego kreatywności przy rozwiązywaniu problemów. 1. Pareek A., Sopory S.K, H.J. Bohnert. 2010. Abiotic Stress Adaptation in Plants. Springer; 2. Jenks M.A., Wood A.J. 2010. Genes for Plant Abiotic Stress. Wiley-Blacwell; 3. Jones R.L. 2000, Biochemistry & Molecular Biology of Plants, ASPP, Rockville, Maryland. 12. Metody sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów 13. Spis zalecanych lektur 13 Spis zalecanych lektur Kohlmunzer S. 2010. Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL, Warszawa. Ożarowski A., Jaroniewski W. 1987. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. IWZZ. Ożarowski A., Jaroniewski W. 1982. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. PZWL, Warszawa. Sarwa A. 2003. Wielki leksykon roślin leczniczych. Książka i Wiedza, Warszawa. Kuźnicka B., Dziak M. 1988. Zioła i ich stosowanie. PZWL, Warszawa. Jędrzejko K. (red.) 1997. Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. Śląska Akademia Medyczna, Katowice. Rumińska A. 1983. Rośliny lecznicze – podstawy biologii i agrotechniki. PWN, Warszawa. 1 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Rośliny lecznicze 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ROLE Fakultatywny dowolnego wyboru Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, (sem. VI – letni) study, Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) 5 ECTS Wykład (15 godz. – 7,5 tygodnia x 2 godz., w II połowie semestru letniego) + ćwiczenia (30 godz. – 7,5 tygodnia x 4 godz., w II połowie semestru letniego) Język polski Dr Jarosław Proćków do przedmiotu można przystąpić po zaliczeniu kursu z „Organizmów zarodnikowych i roślin nasiennych” na 11 12 13 studiach lic. biologii lub „Botaniki i mikologii stosowanej” i „Flory Polski” na studiach lic. ochrony środowiska Zamierzone efekty kształcenia: Student zna wybrane problemy dotyczące: fitoterapii na Wiedza (treści merytoryczne): podstawie przeglądu surowców leczniczych (właściwości lecznicze, wskazania i przeciwwskazania do stosowania leków roślinnych, grupy substancji chemicznych i kierunki ich działania na organizm człowieka – podstawy chemotaksonomii), biologii roślin leczniczych, ich przywiązanie siedliskowe (aspekt ekologiczny), podstawy systematyki roślin leczniczych oraz najważniejsze dane z historii ziołolecznictwa. Ponadto student zna metodykę zbioru poszczególnych surowców roślinnych, chronione rośliny lecznicze występujące w Polsce oraz specyfikę działań ochronnych. Student zna podstawowe metody identyfikacji różnych grup składników czynnych w roślinach (laboratorium roślin leczniczych – wykrywanie m. in. glikozydów, alkaloidów, saponin, polifenoli, flawonoidów, olejków eterycznych, itp.). Umiejętności: Student potrafi zidentyfikować rośliny lecznicze na materiale żywym – w kolekcji Ogrodu Botanicznego i w najbliższym jego sąsiedztwie (gatunki pospolite o właściwościach leczniczych) – oraz zielnikowym, a także z gotowych (rozdrobnionych) surowców roślinnych (krótki kurs farmakognozji). Student potrafi praktycznie powiązać konkretne, wybrane rośliny lecznicze z ich właściwościami leczniczymi, zastosowaniem oraz wskazaniami i przeciwwskazaniami do stosowania leków roślinnych. Kompetencje personalne Student jest chętny do zapoznania się z możliwościami (postawy): wykorzystania roślin leczniczych, jednak jest świadomy, że część gatunków podlega ochronie prawnej. Student jest również świadomy, że część populacji roślin leczniczych nie jest liczna, dlatego też dba o ich zachowanie. Student wykorzystując rośliny lecznicze zawsze postępuje zgodnie z zaleconymi normami dawkowania. Student jest otwarty na nowe, alternatywne możliwości wykorzystania roślin w leczeniu niektórych schorzeń. Student jest otwarty na współpracę w grupie. Metody sprawdzenia osiągnięcia Ocenianie ciągłe w trakcie ćwiczeń praktycznych, zamierzonych efektów kolokwium zaliczeniowe pisemne ze znajomości treści realizowanych na ćwiczeniach, egzamin pisemny ze znajomości treści realizowanych na wykładzie. Spis zalecanych lektur Kohlmunzer S. 2010. Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL, Warszawa. Ożarowski A., Jaroniewski W. 1987. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. IWZZ. Ożarowski A., Jaroniewski W. 1982. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. PZWL, Warszawa. Sarwa A. 2003. Wielki leksykon roślin leczniczych. Książka i Wiedza, Warszawa. Kuźnicka B., Dziak M. 1988. Zioła i ich stosowanie. PZWL, Warszawa. Jędrzejko K. (red.) 1997. Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. Śląska Akademia Medyczna, Katowice. Rumińska A. 1983. Rośliny lecznicze – podstawy biologii i agrotechniki. PWN, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Różnorodność biologiczna - flora Polski (wykład + ćwiczenia – razem 45 godz.) 76-4WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. II.b.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contess) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr letni 3 ECTS Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Ćwiczenia (30 godz. – zgodnie z rozkładem semestralnym) Język polski Dr Ewa Szczęśniak Kurs ‘Bioróżnorodność’ Wprowadzenie wiedzy o geobotanice kraju: wieku i historii flory, reliktach, endemitach, różnorodności florystycznej, specyficznych cechach poszczególnych regionów, wpływie człowieka na szatę roślinną, zagrożeniach, możliwościach ochrony. Geobotaniczna charakterystyka flory Polski. Środowisko przyrodnicze. Historia i dynamika flory – procesy warunkujące różnorodność flory Polski. Analiza geograficzna, wysokościowa i ekologiczna; endemity i relikty; rośliny siedlisk ekstremalnych. Efekty antropopresji: synantropizacja flory, gatunki ruderalne, segetalne i inwazyjne, wpływ użytkowania ekstensywnego i intensywnego. Czerwona Księga Roślin Naczyniowych Polski: ilość gatunków, % flory, najbardziej zagrożone grupy ekologiczne, porównanie z listą gatunków chronionych. Specyfika ochrony różnych gatunków. Różnorodność flor poszczególnych regionów i jej specyficzne zagrożenia. Egzamin pisemny Szafer W., Zarzycki K. (red.). 1977. Szata Roślinna Polski. Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Kaźmierczakowa R., Zarzycki L. 2001. Polska czerwona księga roślin. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr Socjologia (wykład - 30 godz.) 76-2WOS1 Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, I rok, semestr letni II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Liczba punktów ( number of credits) Metody nauczania 3 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr Iwona Borowik Ogólna wiedza o społeczeństwie. Zapoznanie studentów z socjologią jako najpełniejszą nauką społeczną. Ukazanie mechanizmów, zjawisk i procesów społecznych, ich specyfiki, możliwości ich rozpoznawania i diagnozowania. Wiedza przedsocjologiczna a socjologia jako nauka. Nauki przyrodnicze a nauki społeczne. Społeczeństwo. Główne teorie socjologiczne. Socjalizacja. Osobowość społeczna. Pojęcia i typologie: interakcji, stosunków społecznych i grup społecznych. Role i pozycje społeczne. Środowisko społeczne. Kultura. Kontrola społeczna. Płeć biologiczna i płeć kulturowa. Nierówności społeczne. Modernizacja społeczna. Globalizacja. Społeczeństwo (po)nowoczesne. Zaliczenie na ocenę Encyklopedia Socjologii t.1-5. 1998-2005. Oficyna Naukowa, Warszawa. Giddens A. 2004. Socjologia. PWN, Warszawa. Renzetti C., M., Curran D., J. 2005. Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo. PWN, Warszawa. Szacka B. 2003. Wprowadzenie do socjologii.Oficyna Naukowa, Warszawa. Sztompka P. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Znak, Kraków. Szata Roślinna Dolnego Śląska (wykład - 15 godz.) 76-3WOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Biologia środowiska”, Istytut Biologii Roślin Zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy study, 2 ECTS Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 (teaching methods) Język wykładowy (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecteurer) Wymagania wstępne (pererequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contess) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Jezyk polski Dr Ewa Szczęśniak Kurs ‘Bioróżnorodność’, kurs ‘Flora Polski’. Poszerzenie wiedzy o geobotanice regionu: wieku i historii flory i roślinności, reliktach, endemitach, różnorodności florystycznej, zagrożeniach, możliwościach ochrony, wpływie człowieka na szatę roślinną. Geobotaniczna charakterystyka Dolnego Śląska. Środowisko przyrodnicze. Historia flory i roślinności. Analiza geograficzna, wysokościowa i ekologiczna, endemity i relikty. Potencjalna roślinność naturalna, roślinność rzeczywista i stopień jej naturalności. Efekty antropopresji: przekształcanie flory i roślinności, zbiorowiska seminaturalne i synantropijne, gatunki segetalne, wpływ użytkowania ekstensywnego i intensywnego. Czerwona Księga Roślin Naczyniowych Dolnego Śląska: ilość gatunków, % flory, najbardziej zagrożone grupy ekologiczne, porównanie z listą gatunków chronionych. Zagrożone zbiorowiska roślinne. Specyfika ochrony różnych gatunków i grup roślinności. Eseje, wypracowania Fabiszewski J [red.]. 2005. Przyroda Dolnego Śląska. Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Kącki Z. [red.]. 2003. Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Środowiskowe uwarunkowania chorób Diseases caused by environmental exposures (wykład 15 godz. + konwersatorium 15 godz.) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-3WKOFS2 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) Obligatoryjny II.b.4 Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Srednio-zaawansowany Liczba punktów ( numer of credits) 2 ECTS II.B.5 II.B.6 Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Konwersatorium (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Język polski II.B.9 Dr Agnieszka Perec-Matysiak, Dr Józef Mleczko Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Przedmioty kierunkowe z ekologii, ochrony środowiska i mikrobiologii ogólnej. Przekazanie wiedzy oraz wykształcenie postaw i umiejętności dotyczących chorób uwarunkowanych środowiskowo poprzez: - uzupełnienie i pogłębienie wiedzy na temat zdrowia i czynników je warunkujących; zdobycie wiedzy na temat epidemiologii, alergii i zasad zapobiegania chorobom cywilizacyjnym; - poznanie obecnych zagrożeń zdrowia człowieka w kontekście patogenów biologicznych, - nabycie umiejętności diagnozowania problemów zdrowotnych i kształtowanie postaw cechujących się gotowością do doskonalenia własnego zdrowia i tworzenia wzorców zachowań prozdrowotnych. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) - Zdrowie a medycyna środowiskowa - Higiena środowiska - zmiany i wpływ na organizm - Promocja zdrowia w polityce zdrowotnej i społecznej państwa - Wpływ transportu drogowego na środowisko i zdrowie ludzi - Alergie i alergeny; zapoznanie ze strukturami granicznymi organizmu i ich wytworami - Współczesne zagrożenia zdrowia człowieka przez patogeny biologiczne - Środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych - Ryzyko chorób wywołanych przez pasożyty występujące w przyrodzie i w produktach żywnościowych - Higiena i zachowanie się człowieka w klimacie tropikalnym - Choroby importowane z krajów o odmiennych warunkach sanitarno-epi demiol ogi cznych - Zaliczenie wykładów na ocenę - Ocenianie ciągłe na podstawie prezentacji artykułów naukowych Jethon Z., Grzybowski A. 2000. Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Lonc E. [red]. 2001. Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia. VOLUMED, Wrocław. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W. (red.) 2005. Immunologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Czasopisma naukowe II.B.10 II.B.11 II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu II.B.3 II.B.4 Techniki badawcze w naukach o środowisku (Pracownia specjalizacyjna specj. Biologia środowiska, Zakład Ekologii Drobnoustrojów i ochrony środowiska – razem 240 godz.) Praca i egzamin magisterski (Pracownia magisterska – bezwymiarowa liczba godzin) 76-1,2,3,4POS2 Obowiązkowy Poziom zawansowany. Temat pacy zaakceptowany przez opiekuna. Równoległe uczestnictwo w seminarium magisterskim. Studia II stopnia, I i II rok, (semestr zimowy i letni) (level of course) II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contess) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) I rok - 12 ECTS (120 godz. w semestrze x 2 = 240 godz) II rok – 30 ECTS Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach), praca w laboratorium, projekty i prace terenowe – 120 godz. w semestrze – razem 240 godz. + liczba godzin za bezwymiarowe zajęcia z Pracy i egzaminu magisterskiego Język polski Prof. zw. dr hab. Elżbieta Lonc Dr Dorota Kiewra Dr Katarzyna Rydzanicz Student powinien znać zasady zbierania materiału, posługiwania się materiałami wtórnymi, procedury pracy badawczej i zasady pisania pracy dyplomowej; umiejętności wykorzystania zdobytych wiadomości specjalistycznych do własnych badań naukowych. Celem jest zapoznanie studentów z zasadami obserwacji przyrodniczej i metodyką eksperymentów będących podstawą wiedzy o środowisku w kontekście wybranego tematu pracy magisterskiej; wyrobienie umiejętności planowania prac terenowych i laboratoryjnych, obserwacji i sporządzania notatek oraz opracowywania zebranych materiałów pod kątem pracy dyplomowej; dokonania doboru właściwej krajowej i obcojęzycznej literatury na dany temat. 1. Sprzęt laboratoryjny i terenowy, zasady pracy w Zakładzie Ekologii Drobnoustrojów 2. Pobieranie środowiskowych próbek materiału biologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem pasożytniczych stawonogów (kleszcze, komary) 3. Identyfikacja i mikroskopowe badanie drobnoustrojów 4. Przygotowanie preparatów do badań 5. Ogólne zasady nomenklatury , diagnozowanie i identyfikacja przy pomocy kluczy do oznaczania 6. Zasady wykonywania biotestów laboratoryjnych i terenowych, na przykładzie badania wrażliwości szkodników i wektorów na mikrobiologiczne insektycydy 7. Mikrobiologiczne i parazytologiczne metody badania środowiska przyrodniczego pod kątem zanieczyszczeń biologicznych 8. Tworzenie GIS-owskich baz danych w ekoepidemiologii chorób transmisyjnych. Zaliczenie przez opiekuna pracy magisterskiej na podstawie stopnia zaawansowania pracy dyplomowej. Jones A., Duck R., Reed R., Weyers J. 2002. Nauki o środowisku. Ćwiczenia praktyczne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, ss. 363. Lonc E., Złotorzycka J. 1994. Zajęcia praktyczne z parazytologii dla studentów biologii. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.j., Rhind D.W. 2006. GIS Teoria i Praktyka. Wyd. PWN, Warszawa, ss.519. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Nazwa przedmiotu Techniki izotopowe (course title) (ćwiczenia 30 godzin) Kod przedmiotu 76-1,2CWybFS2 (course code) Typ przedmiotu fakultatywny (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr Studia II stopnia, semestr zimowy (year of study, semester/trimester) Liczba punktów 2 ETCS ( numer of credits) Metody nauczania Ćwiczenia 30 godzin (Ćwiczenia kameralne (teaching methods) 24 godziny+ Ćwiczenia laboratoryjne 6 godzin) Język wykładowy Język polski (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy mgr Dominika Lewicka-Szczebak/ dr Maciej Górka (name of lecturer) koordynator ćwiczeń - dr Maciej Górka II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) Podstawowe umiejętności z zakresu matematyki szkoły średniej (układy równań, nierówności, logarytmy), podstawowa wiedza geochemiczna, bierna znajomość języka angielskiego umożliwiająca analizę anglojęzycznych artykułów naukowych II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Autorskie ćwiczenia. Student po ukończeniu kursu powinien posiadać umiejętności z zakresu: normalizacji wyników względem wzorców międzynarodowych, ilościowego określania pochodzenia substancji metodą izotopowego bilansu mas, obliczeń związanych z frakcjonowaniem izotopowym metodą równań destylacji Rayleigh’a, interpretacji wyników analiz izotopowych, obliczeń wieku bezwzględnego oraz zna idee i podstawowe założenia przygotowywania i preparatyki próby (na przykładzie dwutlenku węgla i siarczanu baru) do pomiarów na spektrometrze mas. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 1. Normalizacja wyników, skład izotopowy, frakcjonowanie izotopowe 2. Frakcjonowanie izotopowe, destylacja Rayleigh’a 3. Frakcjonowanie izotopowe, izotopowy bilans mas 4. Preparatyka izotopowa węgla z CO2 atmosferycznego/ pomiar na spektrometrze mas Delta E 5. Preparatyka izotopowa siarki z jonu SO426. Śledzenie źródeł pochodzenia substancji z wykorzystaniem technik izotopowych 7. Wykorzystanie technik izotopowych w aspekcie II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy śledzenia obiegów biogeochemicznych substancji 8. Wykorzystanie technik izotopowych w aspekcie badań geologicznych (atmosfera i litosfera) 9. Obliczenia wieku bezwzględnego na przykładzie metod K/Ar i Rb/Sr Zaliczenie na podstawie przygotowanych prezentacji z opracowanych artykułów z użyciem technik izotopowych oraz pisemnego kolokwium w formie zadania obliczeniowego (zaliczenie od polowy uzyskanych punktów). Literatura podstawowa: Hoefs J., Stable Isotope Geochemistry, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg 2009 Geyh, M. A. & Schleicher H., Absolute age determination. Physical and chemical dating methods and their application, Springer-Verlag, Berlin 1990 Literatura uzupełniająca: Polański. A., Izotopy w geologii, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979 Walanus A., Goslar T., Wyznaczanie wieku metoda 14C dla archeologów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2004 Jędrysek M.O, Course-book of Isotope Geology, University of Wroclaw, June 1990 Kazimierczuk Z., Wszechwiedzące izotopy, Wydawnictwo ALFA, 1995 Malec-Olecha J., Izotopy w służbie biologii, Warszawa 1964, PWN Wada E., Yoneyama T., Minagawa M., Ando T., Fry B.D., Stable Isotopes in the biosphere, Kyoto University Press Japan, 1995 De Groot P.A., Handbook of Stable Isotope Analytical Techniques, Elsevier, 2004 Techniki komputerowe w geoekologii (wykład + ćwiczenia – razem 75 godz.) 76-1WCOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, I rok, semestr zimowy 6 ECTS Wykłady (15 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 8 tygodni) Ćwiczenia: praca w laboratorium (40 godz.), projekty i prace terenowe (20 godz.) Konsultacje (30 godz.) Język polski II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of semester/trimester) Dr Sebastian Buczyński Podstawy informatyki. Obsługa podstawowych programów komputerowych (Exel, Word, Corel). Umiejętność obsługi specjalistycznego oprogramowania stosowanego w naukach przyrodniczych, organach administracji państwowej i firmach środowiskowych. Umiejętność tworzenia własnych baz danych i systemów informacji przestrzennej. Zastosowanie specjalistycznych programów komputerowych w geoekologii, ze szczególnym uwzględniniem kartografii. Obsługa i sposób działania sprzętu GPS do pomiarów współrzędnych geograficznych. Opracowanie danych pomiarowych i wprowadzenie ich do programów GIS. Zastosowanie systemów GIS w geoekologi (zapoznanie z programem MapInfo i Geomedia). Analiza danych przestrzennych (rozkład przestrzenny), generalizacja danych, metody interpolacji. Projekt i wykonanie systemu informacji geograficznej dla wybranej gminy w celu efektywnego zarządzania środowiskiem przyrodniczym. Obsługa programów bazodanowych (Oracle, SQL Microsoft) na przykładzie geośrodowiskowych baz danych. Praca na istniejących bazach danych (CBDG, Infogeoskarb, Hydro 2000, GP-LP, ArcTeren, MRP, Geoportal itp.). Tworzenie własnej bazy danych środowiskowych za pomocą programu Access. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: ćwiczenia praktyczne, praca semestralna Narkiewicz J. 2003. GPS. Globalny system pozycyjny – budowa, działanie, zastosowanie. WKŁ, Warszawa. Kistowski M., Irańska M. 1997. Systemy Informacji Geograficznej. Podstawy techniczne i metodyczne. Przegląd pakietów oprogramowania i zastosowania w badaniach środowiska przyrodniczego. Bogunki Wydawnictwa Naukowe, Poznań. Ullman J.D. 1988. Systemy baz danych. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa. Urbański J. 1997. Zrozumieć GIS. Analiza informacji przestrzennej. PWN, Warszawa. Technologie informacyjne (wykład + ćwiczenia – razem 30 godz.) 76-4WCOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, II rok, semestr letni study, II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) 2 ECTS Wykłady (10 godz. – 1 godz. przez 10 tygodni) Ćwiczenia (20 godz. – 2 godz. przez 10 tygodni) Język polski Dr Piotr Jezierski Znajomość podstaw informatyki, operatywność w zakresie obsługi systemu operacyjnego Windows i Linux, oprogramowania systemowego oraz dodatkowego typu biurowego. Student zdobywa rozszerzoną wiedzę z zakresu informatyki. Potrafi praktycznie i efektywnie posługiwać się komputerem jako nowoczesnym narzędziem pracy, stosować, wykorzystać specjalistyczne oprogramowanie, metody i techniki analizowania, rozwiązywania zadań, problemów, przetwarzania danych z badań i prezentowania wyników zanalizowanych komputerowo. Komunikować się przez sieć lokalną i rozległą, korzystać z elektronicznych baz, wykonać operacje sieciowe, ochronę danych i własności intelektualnej. Informatyka w życiu człowieka, historia, twórcy, wynalazki. Hardware: podstawy budowy komputerów. Typologia języków programowania. Systemy operacyjne, instalacja, przestrzeń dyskowa, komendy wewnętrzne i zewnętrzne, struktura, moduły i organizacja systemów operacyjnych. Wielozadaniowość i wielookienkowość OS, operacje na katalogach i plikach w trybie zwykłym i graficznym, znaki globalne i szczegółowe systemu operacyjnego. Software: przegląd oprogramowania, historia i współczesność. Programu użytkowe: tworzenie i operacje w dokumentach i na ich zawartości: pakiety oprogramowania biurowego, graficznego, inżynieryjnego, laboratoryjnego, matematycznego, projektowania wnętrz i ogrodów, OCR. Sieć komputerowa (przewodowa i bezprzewodowa) LAN, MAN, WAN: technologia, standardy, topologia sieci, połączenia i in. Usługi sieciowe IIS (e-mail, ftp, WWW, Multimedia Services), operacje w usługach IIS, serwer terminali. Wyszukiwarki internetowe elektroniczne bazy biblioteczne. Bezpieczeństwo w sieci: udostępnianie, zabezpieczenia. Wykład: zaliczenie na ocenę, forma pisemna (test otwarty 50 pytań) Ćwiczenia: zaliczenie na ocenę, praktyczne rozwiązywanie zadań przy komputerze (15 zadań zróżnicowanych tematycznie) Bremer A., Sławik M. 2005. ABC użytkownika komputera. Kompendium wiedzy informatycznej. VIDEOGRAF II, Chorzów. Desmond M., Meadhra M., Cornell R. 2000. Biblia Windows 2000 Professional. Wyd. RM, Warszawa. Kartanas E., Adamski A. 2000. Podstawy informatyki dla studentów biologii i ochrony środowiska. Wyd. UMK, Toruń. Lohniský J. 2005. 222 porady. Problemy z komputerem. MIKOM, Warszawa. Sikorski W. 2002. Wykłady z podstaw informatyki. MIKOM, Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Technologie w ochronie środowiska (wykład + ćwiczenia terenowe - razem 75 godz.) 76-5WCTOS1 Obowiązkowy Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy study, Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) I.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) 4 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia (45 godz. - zajęcia odbywają się w trybie kameralnym oraz wyjazdowym - na teren zakładów i instytucji zajmujących się ochroną środowiska) Język polski Wykład: Dr Adriana Trojanowska Ćwiczenia: Dr Adriana Trojanowska Dr Maciej Górka Podstawowe wiadomości z dziedziny chemii, zagrożeń ochrony środowiska, dynamiki procesów transportu zanieczyszczeń Wykład celem przedmiotu jest przygotowanie studentów do pracy w instytucjach odpowiedzialnych za ochronę środowiska, a w szczególności wdrażających systemy służące jego ochronie. Zdobyta wiedza powinna pomóc w podejmowaniu decyzji, rozumienia zadań i terminologii oraz aktywnego uczestnictwa w wyborze określonych technologii prośrodowiskowych. Ćwiczenia celem kształcenia jest bezpośrednie zapoznanie się studentów z działającymi instalacjami (np. Oczyszczalnia Komunalna, Oczyszczalnia Przemysłowa, Zakład Produkcji Wody, Elektrociepłownia, Laboratoria Pomiarowe WIOŚ, Wysypisko Śmieci, Produkcja Baterii Słonecznych, Monitoring Stanu Środowiska, Kontrole Emisji Spalin Samochodowych itd.). Wykład: Obejmują wiadomości podstawowe z zakresu: pojęć, norm, przepisów dotyczących praktyki ochrony środowiska oraz szczegółowe: odnośnie technologii stosowanych w ochronie środowiska oraz stanu środowiska. Szczególny nacisk położony jest na zapoznanie studentów z klasycznymi, powszechnie stosowanymi oraz najbardziej nowoczesnymi technologiami ochrony środowiska w zakresie: Technologii II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Oczyszczania Ścieków, Oczyszczania Spalin i Gazów Odlotowych, Utylizacji i Składowania Odpadów, Rekultywacji Gleb i Oczyszczania Wód Gruntowych, Przeciwdziałania Zagrożeniom Środowiska przez Transport, Zagrożeń Radioaktywnych (zabezpieczenia w energetyce jądrowej), Uzdatniania i Produkcji Wody Pitnej, Źródeł Energii Odnawialnej. Ćwiczenia: W ramach ćwiczeń studenci zapoznają się zarówno z potencjalnymi zagrożeniami środowiska powodowanymi przez działalność człowieka jak i sposobami przeciwdziałania tym zagrożeniom oraz zagadnieniami technicznymi, ekonomicznymi, prawnymi instalacji proekologicznych (na konkretnych przykładach). Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: obecność na zajęciach wyjazdowych, kolokwium zaliczeniowe Wandrasz J. W. 2003. Odpady niebezpieczne. Podstawy teoretyczne. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice. Lewandowski W. M. 2002. Proekologiczne źródła energii odnawialnej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa. Anielak A. M. 2002. Chemiczne i fizykochemiczne oczyszczanie ścieków. PWN, Warszawa. Kowal Apolinary L., Świderska-Bróż Maria. 1997. Oczyszczanie wody, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław. Maciak F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Szyszkowski P. [red.]. 2000. Poradnik, Metody badania i rozpoznawania wpływu na środowisko gruntowo-wodne składowisk odpadów stałych. El-Press, Warszawa. Klimiuk E., Łebkowska M. 2005. Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszawa. Współczesne problemy w energetyce (seminarium 30 godz.) 76-1SOFS2 obligatoryjny Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, semestr 1, dla specjalności „Gospodarka środowiskiem” 2 ETCS seminarium Język polski Prof. dr hab. Andrzej Jasiński II.B.10 II.B.11 Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Przedmioty kierunkowe z ochrony Środowiska, energetyki, ekonomii i prawa Przekazanie wiedzy i wykształcenie postaw i umiejętności dotyczących współczesnych problemów w energetyce w Polsce i na świecie poprzez zaznajomienie się z fachową literaturą. Nabywanie umiejętności samodzielnych studiów literaturowych oraz przygotowywania prezentacji. Pogłębienie niezwykle istotnej wiedzy, z punktu widzenia rozwoju cywilizacji, co jest szczególnie ważne w ramach tworzonej specjalizacji. Przewiduje się wygłoszenie referatów (seminariów) na temat wybranych przez prowadzącego zagadnień związanych ze współczesnym i przewidywanym w przyszłości funkcjonowaniem energetyki w Polsce i na świecie, z zakresu: Prawa energetycznego Rynku energii elektrycznej Rynku paliw gazowych Rynku ciepła Rynku paliw ciekłych, w tym biopaliw Problemów gospodarki odnawialnymi źródłami energii Wytwarzania energii w kogeneracjach II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Zaliczenie seminarium na ocenę II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Wybrane instrumenty ochrony środowiska (wykład + ćwiczenia projektowe i konwersatorium razem 45 godz.) 76-6WC/KOS1 II.B.14 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne Lektury, w tym artykuły z fachowych czasopism zostaną wskazane przez prowadzącego już pod katem proponowanych tematów Obowiązkowy Średnio-zaawansowany, zaawansowany. Studia I stopnia, III rok, semestr letni 4 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia: ćwiczenia projektowe (10 godz.), konwersatorium i warsztaty (5 godz.) Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach –10 godz.) Język polski Dr Aureliusz Miklaszewski Podstawowe wiadomości z ochrony środowiska, II.B.11 II.B.12 (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contess) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) dokumentowanie stanu środowiska. Umiejętność oceny wartości środowiska oraz wpływu przemysłu i rolnictwa na środowisko. Wykłady: stan środowiska w Polsce, zagrożenia i tendencje zmian. Sposoby oceny wartości elementów środowiska. Procedura wykonywania ocen oddziaływania na środowisko. Udział społeczeństwa w procedurach OOŚ, dostęp do informacji. Ustawy i przepisy wykonawcze. Ćwiczenia: projekty z zakresu oceny wartości elementów środowiska, projekt z zakresu wpływu zakładu przemysłowego, rolnictwa na środowisko. Konwersatorium – warsztaty: przeprowadzenie rozprawy administracyjnej procedury OOŚ z podziałem na role i zadania cząstkowe. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: zaliczenie projektów i pozytywna ocena z warsztatów Kozłowski S. 2005. Przyszłość ekorozwoju. Warszawa. Siemiński M. 2001. Środowiskowe zagrożenia. PWN, Warszawa. Tyszecki A. [red.]. 1999. Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko. IUCN. Poskrobko B., i in. 2007. Ochrona biosfery. PWE. Biuletyn „Problemy ocen środowiskowych”. Natura 2000 Warszawa. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (number of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Europejska sieć ekologiczna. 2002. Wykład fakultatywny z geografii fizycznej (wykład - 30 godz.) 76-5WWybFS1 Fakultatywny ograniczonego wyboru. Średnio-zaawansowany Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy 3 ECTS Wykłady (30 godzin - 2 godziny tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Dr hab. Zdzisław Jary Dr Mieczysław Sobik II.B.10 II.B.11 Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learning outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contess) II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów Dr Krzysztof Parzuch Przedmioty kierunkowe z geologii, geomorfologii, gleboznawstwa, hydrologii, meteorologii i klimatologii. Rozumienie zasad aktualizmu geologicznego. Poznanie funkcjonowania systemu glacigenicznego. Umiejętność stosowania wybranych wskaźników pośrednich w rekonstrukcjach paleośrodowiskowych. Rozumienie uwarunkowań i przebiegu atmosferycznych zjawisk ekstremalnych. Poznanie podstwowych pojęć i mechanizmów w zakresie emisji, transportu i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych. Wykształcenie umiejętności przewidywania skutków działalności człowieka w różnych systemach morfogenetycznych. Rozwój teorii zlodowaceń. Podstawy sedymentologii osadów glacigenicznych. Definicje i rozmieszczenie lessów oraz ich rola w rekonstrukcjach paleoklimatycznych. Przegląd atmosferycznych zjawisk ekstremalnych. Uwarunkowania wybranych atmosferycznych zdarzeń ekstremalnych na świecie i w Polsce. Kategorie zanieczyszczeń atmosferycznych. Formy antropopresji w geomorfologii. Rzeźba antropogeniczna. Przemiany systemu stokowego i dolinnego. Regionalne przykłady zmian systemów morfogenetycznych. Test sprawdzający opanowanie treści wykładu (w terminie ostatnich zajęć w semestrze). Brazdil R. 2006.Extreme hydrometeorological events during the past milenium: data, methods, results, impacts. Migoń P. 2006. Geomorfologia. PWN, Warszawa. Falkowska L., Korzeniewski K. 1995. Chemia atmosfery. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk. Mc Clung D., Scharer P.1993. The avalanche handbook. Goudie A. 2005. The Human Impact on the Natural Environment. Blackwell, Oxford. Lowe J.J., Walker M.J.C. 1997. Reconstructing Quaternary Environments. Pearson – Prentice Hall. Jary, Z. 2007. Zapis zmian klimatu w górnoplejstoceńskich sekwencjach lessowo-glebowych w Polsce i w zachodniej części Ukrainy. Rozprawy Naukowe IGiRR Uniwersytetu Wrocławskiego 1, Wrocław. Zagadnienia ochrony wody (seminarium - 30 godz.) 76-3SOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy 2 ECTS II.B.7 ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.8 II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) Seminarium (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Konsultacje (regularne oraz organizowane w indywidualnych przypadkach) Język polski Dr Halina Kryza Gospodarka i ochrona zasobów wodnych, podstawy wiedzy o monitoringu środowiska wodnego. Celem jest znajomość przyjętych strategii oraz zasad i form ochrony wód podziemnych i powierzchniowych w Polsce i na świecie; umiejętność oceny ryzyka zanieczyszczenia wód oraz identyfikacja przyczyn degradacji i ubożenia zasobów wodnych; znajomość prawnych i administracyjnych uwarunkowań tworzenia obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych i stref ochronnych ujęć wody w Polsce. 1. Podstawy klasyfikacji jakości wód oraz wyznaczania wartości granicznych dla wód pitnych. 2. Aktualny stan jakości wód powierzchniowych i podziemnych w Polsce. 3. Identyfikacja głównych ognisk zanieczyszczeń wód podziemnych i powierzchniowych. 4. Zagrożenie jakości wód podziemnych oraz wrażliwość i podatność na zanieczyszczenie – metody oceny. 5. Skutki środowiskowe, ekonomiczne i techniczne nadmiernej eksploatacji wód. 6. Problemy ochrony środowiska wodnego związane z górnictwem podziemnym i odkrywkowym. 7. Ochrona wód w przepisach prawa polskiego i Dyrektywy Wodnej U.E. 8. Strategia walki z zanieczyszczeniem związkami azotu – dyrektywa azotanowa. 9. Strefy ochronne ujęć wody w Polsce i na świecie. 10. Obszary ochronne zbiorników wód podziemnych. 11. Ograniczenia w użytkowaniu terenów stref ochronnych ujęć wody i obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych. 12. Monitoring osłonowy ujęć wody. Zaliczenie (na podstawie oceny wystawionej za wygłoszony referat oraz aktywny udział w seminarium - dyskusja) Chełmicki W. 1997. Degradacja i ochrona wód. Kraków. Żurek A. 2002. Azotany w wodach podziemnych. Biuletyn PIG. Kazimierski B., Sadurski A.[red.]. 1999. Monitoring osłonowy ujęć wód podziemnych. WIOŚ - Raporty o stanie Środowiska. Prawo ochrony Środowiska. Prawo wodne. Dyrektywa Wodna U.E i Dyrektywa Azotanowa. Współczesne Problemy Hydrogeologii 1995 – 2007. II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) II.B.8 Zagadnienia prawne i zarządzanie (wykład + ćwiczenia - razem 60 godz.) 76-3WCOFS2 Obowiązkowy dla specjalności „Geoekologia, ochrona wód i kopalin” Średnio-zaawansowany Studia II stopnia, II rok, semestr zimowy 6 ECTS Wykłady (30 godz. - 2 godziny tygodniowo przez 15 tygodni) Ćwiczenia kameralne (30 godz. - 2 godziny tygodniowo przez 15 tygodni) Konsultacje Język polski Dr Halina Kryza Wiadomości z zakresu gospodarki i ochrony złóż kopalin oraz gospodarki i ochrony zasobów wodnych. Posługiwanie się terminologią i znajomością aktów prawnych, wykorzystywanie instrumentów prawnych w działalności gospodarczej i administracyjnej, rozumienie zmian i uwarunkowań politycznych i prawnych w zakresie korzystania z poszczególnych komponentów środowiska i ochrony jego zasobów. Wykład: Organizacja i struktura prawa ochrony środowiska. Korzystanie z zasobów środowiska. Ochrona zasobów środowiska i przeciwdziałanie zanieczyszczeniom. Ochrona powierzchni ziemi, wód oraz środowiska morskiego. Akty prawne związane z gospodarką wodną i eksploatacją kopalin. Kompetencje i uprawnienia w prawie ochrony środowiska, w prawie geologicznym i wodnym. Administrowanie i procedury w ochronie środowiska. Procedury w zakresie pozyskiwania złóż kopalin i wód podziemnych. Eksploatacja złóż kopalin, wód zwykłych, wód termalnych, leczniczych i solanek. Wdrożenie Dyrektyw Unii Europejskiej w zakresie geologii i gospodarki wodnej. Gospodarka odpadami. System zarządzania środowiskiem. Instrumenty ochrony środowiska i zarządzania gospodarką wodną. Ćwiczenia: Postępowanie i procedury; przygotowanie niezbędnych dokumentów i opracowań w celu realizacji określonych II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Liczba punktów (numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu przedsięwzięć (budowa zbiornika wodnego, składowiska odpadów, stacji paliw, eksploatacja złoża, zaopatrzenie w wodę...). Prawne aspekty ekspertyz, opinii i opracowań (projektów, dokumentacji...) geologicznych i hydrogeologicznych. Wykład: egzamin pisemny Ćwiczenia: na podstawie oceny prac realizowanych na ćwiczeniach Ustawy: Prawo ochrony środowiska, Prawo wodne, Prawo geologiczne i górnicze, Ustawa o odpadach. Rozporządzenia do w/w ustaw, Prawo ochrony środowiska dla praktyków. Dyrektywy Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna państwa. Strategia gospodarki wodnej. Zagrożenia cywilizacyjne (wykład - 45 godz.) 76-1WOS1 Obowiązkowy Podstawowy Studia I stopnia, I rok, semestr zimowy 4 ECTS Wykłady (45 godz.- 3 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) Język polski Prof. zw. dr hab. Elżbieta Lonc Dr Jerzy Pereyma Brak Celem jest: - ukazanie wachlarza niebezpieczeństw dla przyszłości człowieka, wynikających nie tylko z rozwoju technologii i działalności przemysłowej wrogiej środowisku naturalnemu, ale także tych które kryją się w zmianach klimatycznych, wzroście zaludnienia i pojawianiu się chorób, głównie infekcyjnych (zakaźnych) i inwazyjnych (pasożytniczych) oraz w militarnym wykorzystywaniu chorobotwórczych drobnoustrojów (bioterroryzm); - rozumienie przyczyn oraz sposobów zapobiegania ich skutkom; - umiejętność racjonalnej analizy i osądu zagrożeń, którym można przeciwdziałać wykorzystując postęp naukowy, a nie kontrpozytywistyczne ideologie (New Age). Niebezpieczeństwa harmonijnego rozwoju ludzkości. (course contens) II.B.13 II.B.14 II.B.1 Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) (30/45 godz.) Zagrożenia gospodarcze, demograficzne, urbanizacyjne, biologiczne. Międzynarodowe organizacje i konferencje ich postanowienia w zakresie ochrony środowiska i zdrowia człowieka. Bilans energetyczny układu Ziemia – atmosfera. Efekt szklarniowy i składniki powietrza za niego odpowiedzialne. CO2, CH4, N2O, para H2O, CFC, O3 – źródła, koncentracja, skutki dla środowiska i możliwości redukcji. Warstwa ozonowa i jej znaczenie, zmiany antropogenne. Smog i jego rodzaje. Kwasowość i zasadowość atmosfery o pochodzeniu antropogennym. Obszary górskie w obliczu klęski ekologicznej. Radioaktywność, energia alternatywna, pożary lasów, szybów naftowych, rafinerii. Ekosystemy polarne i ich zagrożenia. Zanik wiecznej zmarzliny. Wkraczanie cywilizacji w naturalne środowisko polarne. Odkrycia geograficzne, wielorybnictwo, łowiectwo, eksploatacja surowców naturalnych, konflikty terytorialne, badania naukowe i stacje, nauka i edukacja. Turystyka polarna. Sprzężenia zwrotne środowiska naturalnego i antropogennie zmienionego. Odległy transport zanieczyszczeń powietrza. Spływ zanieczyszczeń do wód śródlądowych i morskich. Odpady stałe i ich składowanie. Rezerwuary chorobotwórczych czynników biotycznych w atmosferze, hydrosferze i litosferze. Rola wektorów, głównie pasożytniczych stawonogów, w rozprzestrzenianiu patogenów. Klimatyczne uwarunkowania zasięgu chorób transmisyjnych, na przykładzie malarii. Mikrobiologiczne i parazytologiczne zanieczyszczenie środowiska i jego biologiczny monitoring. Wykorzystanie chorobotwórczych drobnoustrojów jako biologicznej broni. Egzamin ustny lub pisemny, prace semestralne Botkin D., Gould S. i in. 2001. Oblicza Ziemi. Zagrożenia i nadzieje. Raport the Smithsoniam Inst. and National Geographic. Wyd. G+J RBA, Warszawa. Chomiczewski K., Kocik j., Szkoda T. 2002. Bioterroryzm. Zasady postępowania lekarskiego. Wyd. lekarskie PWZL, Warszawa. Kurnatowska A. [red.] 1999. Ekologia i jej związek z różnymi dziedzinami wiedzy. PWN, Warszawa. Schónwiese Ch. 1997. Klimat i człowiek. Wyd. Prószyński i spółka, Warszawa. Zagrożenia Cywilizacyjne. 2006. Seria Wydawnicza Polskiej Akademii Umiejętności (PAU), Kraków. Zarządzanie i finansowanie w gospodarowaniu środowiskiem Wykład (15h) i ćwiczenia/konwersatorium (30h) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) 76-4WC/KOFS2 II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) obligatoryjny II.b.4 Poziom przedmiotu (level of course) ? II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) Studia II stopnia, II rok, semestr IV II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) 4 ECTS Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) język polski II.B.7 II.B.8 II.B.9 ♦ Wykłady 15h ♦ Konwersatorium i warsztaty grupowe 30h ♦ Konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach) dr Adriana Trojanowska dr Dagmara Tchorz - Trzeciakiewicz mgr Wojciech Drzewicki II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) brak II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Przygotowanie absolwentów do kreatywnego rozwiązywania problemów związanych z wdrażaniem oraz funkcjonowaniem zarządzania środowiskiem w przedsiębiorstwach, organizacjach i instytucjach. II.B.12 Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Jasny i zwięzły opis treści przedmiotu pozwalający określić jego zakres tematyczny Projektowanie, organizowanie i wdrażanie systemu zarządzania środowiskiem (opartego na strategii Czystszej Produkcji, serii norm PN-EN ISO 14000 rozporządzeniu UE - EMAS); Auditowanie przedsiębiorstw i instytucji w aspekcie zarządzania środowiskiem; Tworzenie i realizowanie strategii zrównoważonego rozwoju (gmin, powiatów, przedsiębiorstw itp.); Wykorzystanie proekologicznych instrumentów w promocji organizacji i przedsiębiorstw (np. ekoetykietowanie); Pozyskiwanie środków na finansowanie przedsięwzięć związanych z zarządzaniem środowiskiem i ochroną środowiska. Wybrane narzędzia finansowe w ochronie środowiska: handel emisjami, działalność organizacji odzysku. Aspekty socjologiczne i psychologiczne w zarzadzaniu środowiskiem II.B.13 Metody oceny (assessment methods) Powinien się tu znaleźć dokładny opis metod oceny pracy studenta w ramach danego przedmiotu, z uwzględnieniem takich elementów jak forma, czas trwania, kalendarz( okres, częstotliwość( a także terminy zapisów na egzaminy i sesji egzaminacyjnych (także terminy odbiegające od regul aminowych). Wykłady: egzamin pisemny po zakończeniu wykładów i konwersatorium Konwersatorium: w trakcie semestru do wykonania przez każdego ze studentów prezentacja, projekt i esej, uzyskane oceny cząstkowe składają się na ocenę końcową. II.B.14 Nowak Z. (red) Zarządzanie środowiskiem cz. I i II Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice 2001. Nierzwicki W., 2006. "Zarządzanie środowiskowe", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Poskrobko B. (red.), 2007: "Zarządzanie środowiskiem", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Rozporządzenie (WE) NR 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji w systemie eko-zarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) Bocian J., Nowacki K. (red) Prawna ochrona powietrza i handel uprawnieniami emisyjnymi w Polsce i w Niemczech. Seria PRAWO PUBLICZNE PORÓWNAWCZE Kolonia Limited 2006 Spis zalecanych lektur (recommended reading) II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) II.B.3 Typ przedmiotu (type of course) II.B.4 Poziom przedmiotu (level of course) II.B.5 Rok studiów, semestr (year of study, semester/trimester) II.B.6 Liczba punktów ( numer of credits) II.B.7 Metody nauczania (teaching methods) II.B.8 Język wykładowy (language of inste\ruction) II.B.9 Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) II.B.10 Wymagania wstępne (prerequistes) II.B.11 Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) II.B.12 Treści przedmiotu Zoologia bezkręgowców (Wykład 15 godzin+ ćwiczenia 30 godzin- razem 45 godzin) 76-2WCOFS2 Obligatoryjny dla specjalnosci „ Biologia Srodowiska” w Instytucie Zoologicznym Studia II stopnia, semestr 2 4 ETCS Wykłady + ćwiczenia Język polski dr hab. Dariusz Skarżyński brak Podczas kursu zoologii bezkręgowców prezentowana jest współczesna wiedza na temat morfologii, anatomii, ekologii, systematyki, filogenezy zwierząt (Metazoa, Animalia) i wybranych grup „Protista. Kształcone są umiejętności praktyczne w zakresie sporządzania preparatów biologicznych, prowadzenia obserwacji za pomocą sprzętu optycznego, sporządzania rysunku biologicznego, preparacji oraz oznaczania pospolitych gatunków ze szczególnym uwzględnieniem reprezentantów fauny krajowej. merytoryczne 1. Współczesna klasyfikacja „Protista” i Metazoa 2. Morfologia, anatomia, ekologia, systematyka, 1 6 5 (course contens) 3. 4. 5. 6. 7. 8. II.B.13 Metody oceny (assessment methods) II.B.14 Spis zalecanych lektur (recommended reading) filogeneza.: Porifera, Placozoa, Orthonectida, Rhombozoa, Cnidaria, Ctenophora, Platychelminthes, Acoelomorpha, Gastrotricha, Gnathostomulida, Rotifera, Acanthocephala, Micrognathozoa, Cycliophora Annelida, Nemertea, Echiura, Sipuncula Mollusca, Phoronida, Brachiopoda, Bryozoa, Entoprocta Nematoda, Nematomorpha, Kinorchyncha, Priapulida, Loricifera, Onychophora, Tardigrada Arthropoda Echinodermata, Hemichordata, Xenoturbellida, Chaetognatha aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach, pozytywnych ocen z ćwiczeń i wykładu Literatura podstawowa: Jura Cz. Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Wydanie 3, 2002. PWN. Moraczewski J. i inni. Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. Wydanie 4, 1980. PWN Literatura uzupełniająca: Grabda E. (red.) Zoologia bezkręgowców. Wydanie 3, 1989. PWN. Dogiel W. A. Zoologia bezkręgowców. 1986. PWRiL. Ruppert E. E., Fox R. S., Barnes R. D. Invertebrate zoology. A functional evolutionary approach. Wydanie 7, 2004, Thomson, Brooks/Cole.Pechenik J. A. Biology of invertebrates. Wydanie 5, 2005. McGraw-Hill. Brusca R. C., Brusca G. J. Invertebrates. Wydanie 2, 2002. Sinauer Associates Inc. Anderson D. T. Invertebrate zoology. Wydanie 2, 2001. Oxford University Press. II.B.1 Nazwa przedmiotu (course title) Zdrowie – laboratoryjne metody jego oceny ( wykład- 15 godzin) II.B.2 Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) 76-1WOFS2 Poziom przedmiotu (lelel of course) Rok studiów, semestr Średnio-zaawansowany II.B.3 II.b.4 II.B.5 uzyskanie Fakultatywny dowolnego wyboru (optional) Studia II stopnia, I rok, I semestr 1 6 6 (year of study, semester/trimester) II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 II.B.1 II.B.2 II.B.3 II.B.4 II.B.5 Liczba punktów ( numer of credits) Metody nauczania (teaching methods) Język wykładowy (language of inste\ruction) Imię i nazwisko wykładowcy (name of lecturer) 2 ETCS Wymagania wstępne (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów jako efektów kształcenia i kompetencji) (objectives of the course, preferably, expressed in terms of learing outcomes and competences) Treści merytoryczne przedmiotu (course contens) Zaliczenie przedmiotów kierunkowych ochrony środowiska Student powinien w stopniu podstawowym interpretować wyniki badań laboratoryjnych oraz wskazać jakie badania laboratoryjne wykonać w podstawowych schorzeniach Metody oceny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Nazwa przedmiotu (course title) Kod przedmiotu (course code) Typ przedmiotu (type of course) Poziom przedmiotu (level of course) Rok studiów, semester (year of study, Wykłady 15 godzin ( 8 tygodni po 2 godziny) Język polski dr Ryszard Adamski Interpretacja i zakres badań laboratoryjnych, m. in. w schorzeniach nerek, wątroby, hematologicznych, hormonalnych, infekcjach bakteryjnych i pasożytniczych, metody pobierania materiału biologicznego do diagnostyki laboratoryjnej Egzamin pisemny po zakończeniu wykładów „Diagnostyka laboratoryjna” B. Neumeister,I.Besenthal, H. Liebich Urban & Partner, Wrocław 2001 „Badania laboratoryjne w codziennej praktyce” Z. Jakubowski, J. Kabata, L. Kalinowski, M. Szczepańska-Konkel, S. Angielski MAK med., Gdańsk 1998 „Poradnik lekarza praktyka” J. Braun, U. Renz, A. Schaffer Ossolineum, Wrocław 1993 Zrównoważony rozwój (wykład – 30 godz.) 76-5WOS1 Obowiązkowy (standardowy) na ochronie środowiska. Podstawowy Studia I stopnia, III rok, semestr zimowy 1 6 7 II.B.6 II.B.7 II.B.8 II.B.9 II.B.10 II.B.11 II.B.12 II.B.13 II.B.14 semester/trimester) Liczba punktów 2 ECTS ( numer of credits) Metody nauczania Wykłady (30 godz. - 2 godz. tygodniowo przez 15 tygodni) (teaching methods) Język wykładowy Język polski (language of instruction) Imię i nazwisko wykładowcy Prof. dr hab. Ludwik Tomiałojć (name of lecturer) Wymagania wstępne Brak specjalnych - wiedza ze szkoły średniej. (prerequistes) Cele przedmiotu (wskazane jest Student ma orientować się w głównych typach określenie celów jako efektów współczesnych ustrojów i rodzajach gospodarki. Ma kształcenia i kompetencji) wiedzieć na czym polega nowoczesność rozwoju (objectives of the course, zrównoważonego. Wreszcie ma wiedzieć, jak sięgać po preferably, expressed in terms of podstawowe piśmiennictwo w tym zakresie w razie podjęcia learing outcomes and nauczania w szkole lub pracy w pionie ochrony środowiska competences) czy w przedsiębiorstwach gospodarczych. Treści merytoryczne przedmiotu Wstęp: Różnice między kapitalizmem i socjalizmem. Typy (course contens) kapitalizmu: irracjonalny i racjonalny (anglosaski, niemiecko-skandynawski i japoński). Terminy “konserwatyzm”, „liberalizm”, “socjaldemokracja” - jak rozumiane? Plusy i minusy globalizacji. Przyszłość gospodarki światowej: teza B. Barbera: McŚwiat większym zagrożeniem dla cywilizacji niż dżihad. Koncepcja J.Rifkina wg książki „Koniec pracy”. Sukcesy i porażki polskiej transformacji ustrojowo-gospodarczej (K. Poznański – Wielki przekręt). Gospodarka zasobami: „gospodarka kowbojska” a gospodarka “statku kosmicznego”. Dualizm klasycznej ekonomii i ekologii w gospodarowaniu zasobami. Nowa ekonomia środowiska. „Tragedia dóbr wspólnych”. „Rozwój zrównoważony” (RZ) i “ekorozwój” -definicje. Co ich przeciwieństwem? Błędy w interpretowaniu i stosowaniu RZ. RZ a ochrona przyrody - wzajemne relacje. 9 zasad koncepcji RZ (wg raportu „Caring for the Earth”), a zasady wg Agendy 21 oraz pomocnicze wg (Polskiej) Polityki Ekologicznej Państwa. Wskaźniki RZ, ich znaczenie. Struktura wykonawcza programu RZ dla Polski i gminy. Zastosowanie zasady RZ w sektorach gospodarki. Koncepcja “mnożnika cztery”. Założenia „ery ekologicznej” oraz „ekokapitalizmu” (wg Weizsackera, Lovensa i Lovensa 1999). Oznaki kontrrewolucji ekologicznej. Świat po kapitalizmie (wg Kortena 2002), „Budowa nowej Cywilizacji” (A.i H. Tofflerowie 1996). Metody oceny Egzamin pisemny (assessment methods) Spis zalecanych lektur (recommended reading) Podstawowe podręczniki: Kozłowski S. 1997. W drodze do ekorozwoju. PWN, Warszawa. Kozłowski S. 2000.Ekorozwój. PWN, Warszawa. 1 6 8 Piśmiennictwo pomocnicze: Brown L.R., Flavin C., French H.F. 1999. Raport o stanie świata - U progu nowego tysiąclecia. Worldwatch Institute 1999. Fiedor B. 1993. Koncepcja trwałego rozwoju (Sustainable development). W: Środowiskowe bariery rozwoju gospodarczego a przemiany strukturalne w Polsce. Ekonomia i Środowisko 9: 73-82. Hardin G. 1968. The tragedy of the commons. Science 162: 1243-1248. Harrison P. 1992. The Third Revolution: Environment, Population and a Sustainable World. I.B. Tauris, London/New York, s. 351. IUCN/ENEP/WWF 1991. Caring for the Earth: A strategy for sustainable living. Wyd. IUCN, UNEP i WWF-Fund, Gland, Switzerland, s. 228 + 24. Korten D.C. 1999(2002). Świat po kapitalizmie alternatywa dla globalizacji. Stowarzyszenie OBYWATEL, Łódź. Nowicki M., Ribbe L. 2001. Problemy ekorozwoju Polski. Agencja R-W, Warszawa. Rifkin J. 2001. Koniec pracy. Wyd. Dolnośląskie, Wrocław. Toffler A., Toffler H. 1996. Budowa nowej cywilizacji. Zysk i S-ka, Warszawa. 1 6 9