ZAGADNIENIA NA EGZANIM DYPLOMOWY STUDIA I STOPNIA

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY
STUDIA LICENCJACKIE






































Budowa i funkcja białek.
Nienasycone kwasy tłuszczowe. Znaczenie fizjologiczne.
Witamina D3. Metabolizm i znaczenie fizjologiczne.
Regulacja stężenia glukozy we krwi.
Typy inhibicji reakcji enzymatycznych.
Aterogenne działanie fruktozy.
Frakcje błonnika pokarmowego a regulacja pracy przewodu pokarmowego.
Postępowanie dietetyczne w zaparciach nawykowych.
Wpływ błonnika pokarmowego na gospodarkę lipidową i stężenie glukozy.
Znaczenie węglowodanów w żywieniu i ich funkcje w organizmie.
Podział produktów w zależności od tempa wzrostu stężenia glukozy we krwi.
Czynniki wpływające na wartość indeksu glikemicznego.
Ładunek glikemiczny, definicja, podział.
Różnice kliniczne pomiędzy chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Omów
główne założenia diety.
Metody oceny sposobu żywienia, podział, krótka charakterystyka.
Diety o zmiennej konsystencji, charakterystyka, zastosowanie.
Przewlekłe zapalenie trzustki - postępowanie dietetyczne.
Homocysteina - rola w powstaniu zmian miażdżycowych
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej – rozpoznanie.
Fruktoza – znaczenie w żywieniu.
Niedokrwistość przyczyny, podział, zalecenia dietetyczne
Niekorzystne aspekty oddziaływania błonnika pokarmowego
Znaczenie diety niskobiałkowej w leczeniu przewlekłej choroby nerek
Dieta niskobiałkowa – definicja, zastosowanie
Podstawowe zalecenia dietetyczne dla pacjentów z przewlekłą chorobą nerek
Podstawowe zalecenia dietetyczne dla pacjentów dializowanych
Bilans wodny u pacjentów hemodializowanych. Sposoby ograniczenia pragnienia.
Zasady i organizacja żywienia dzieci w przedszkolach.
Zasady i organizacja żywienia dzieci w żłobkach.
Czynniki wpływające na organizację żywienia w szpitalach. Rola dietetyka w
szpitalu.
Metody produkcji posiłków w cateringu.
Wymagania higieniczno-sanitarne w zakładach żywienia zbiorowego.
Znaczenie systemu HACCP w zakładach żywienia zbiorowego.
Organizacja żywienia w zakładach żywienia zbiorowego typu otwartego. Rodzaje
świadczonych usług żywieniowych.
Żywność tradycyjna i regionalna – sposoby wyróżniania w ramach polityki
unijnej, przykłady.
Żywność wzbogacana jako źródło wybranych składników odżywczych
Wartość odżywcza dań z barów szybkiej obsługi w aspekcie rozwoju chorób
cywilizacyjnych
Informacje obowiązkowe i dobrowolne na opakowaniu produktów spożywczych,
jako źródło informacji dla konsumenta zwiększające racjonalność wyborów
żywieniowych






























Żywność funkcjonalna – definicja, rodzaje
Suplementy diety – definicja, charakterystyka poszczególnych grup
Rola prawidłowej podaży Ca w profilaktyce osteoporozy.
Omów zalecenia dietetyczne dla osoby z chorobą Leśniowskiego-Crohna w
okresie remisji.
Omów zalecenia dietetyczne dla osoby z wrzodziejącym zapalaniem jelita grubego
w okresie zaostrzenia.
Na jakie niedobory pokarmowe i dlaczego narażeni są pacjenci z nieswoistymi
chorobami zapalnymi jelit? Przedstaw zasady ich korygowania.
Omów przyczyny zaburzeń stanu odżywienia u chorych z nieswoistymi chorobami
zapalnymi jelit.
Omów przyczyny powstawania choroby próchnicowej i ubytków
niepróchnicowego pochodzenia. Przedstaw zalecenie dietetyczne w profilaktyce
tych chorób zębów.
Omów przyczyny opóźnionego opróżniania żołądka oraz zasady postępowania
dietetycznego.
Przedstaw zalecenia dietetyczne dla osoby z zespołem jelita nadwrażliwego
(postać mieszana).
Jakie są przyczyny zespołu jelita nadwrażliwego? Omów zalecenia dietetyczne
dla osoby z zespołem jelita nadwrażliwego (postać biegunkowa).
Omów różnice pomiędzy refluksem żołądkowo-przełykowym i dwunastniczożołądkowym. Przedstaw zalecenia dietetyczne.
Jakie są przyczyny ostrej biegunki? Przedstaw zalecenia dietetyczne.
Jakie są przyczyny zaparć? Przedstaw różnice w postępowaniu dietetycznym u
osób z zaparciami atonicznymi i spastycznymi.
Jakie są przyczyny i rodzaje osteoporozy? Przedstaw zasady leczenia. Omów rolę
diety w profilaktyce i leczeniu osteoporozy.
Prawidłowe przyrosty masy ciała w czasie ciąży u kobiet o różnym stanie
odżywienia.
Konsekwencje wynikające z niedoboru lub nadmiaru witamin i składników
mineralnych w czasie ciąży.
Postępowanie żywieniowe w typowych dolegliwościach okresu ciąży.
Bezpieczeństwo spożywania wybranych produktów i potraw w czasie ciąży.
Zasady żywienia w ciąży mnogiej.
Prawidłowe żywienie kobiety w okresie laktacji – wzrost zapotrzebowania na
składniki odżywcze, korzyści z karmienia piersią.
Możliwości leczenia dietą zaostrzeń wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Przedstaw rodzaje diet zalecanych u chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki.
Przedstaw zaburzenia gospodarki lipidowej oraz rodzaje diet stosowanych w tych
zaburzeniach.
Zasady monitorowania chorych po operacjach bariatrycznych, z uwzględnieniem
zastosowanej metody leczenia.
Możliwe zaburzenia trawienia i wchłaniania u chorych po wycięciu pęcherzyka
żółciowego.
Przedstaw najważniejsze problemy żywieniowe u chorego z nadwrażliwością
pokarmową.
Przedstaw najważniejsze czynniki etiologiczne zakażeń pokarmowych.
Przedstaw możliwe zaburzenia w stanie odżywienia u chorych po resekcji trzustki.
Budowa, podział i funkcje przewodu pokarmowego i układu pokarmowego
Omów rolę jamy ustnej, żołądka i jelita cienkiego w procesie trawienia.







































Omów funkcje jelita grubego.
Omów rolę wątroby i trzustki w procesie trawienia.
Scharakteryzuj proces trawienia węglowodanów.
Scharakteryzuj proces trawienia tłuszczów.
Scharakteryzuj proces trawienia białka.
Przedstaw wydzielanie i rolę żółci w procesie trawienia.
Wymień hormony jelitowe i omów ich funkcje.
Na czym polega i jak się odbywa proces wchłaniania składników odżywczych.
Scharakteryzuj metabolizm białek.
Scharakteryzuj metabolizm tłuszczów.
Scharakteryzuj metabolizm węglowodanów.
Zdefiniuj wartość odżywczą żywności, podaj czynniki na nią wpływające.
W jaki sposób można ograniczać wartość energetyczną żywności?
Na podstawie jakiego kryterium dzieli się białka na pełnowartościowe i
niepełnowartościowe. Wymień produkty spożywcze bogate w białko
pełnowartościowe.
W jaki sposób można zwiększyć wartość odżywczą białek roślinnych?
Jakie produkty spożywcze są bogatym źródłem składników mineralnych o
znaczeniu regulującym?
Jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na zapotrzebowanie człowieka na wodę?
Wyjaśnij pojęcia: hiperwitaminoza, hipowitaminoza i awitaminoza. Podaj
przykłady.
W jaki sposób należy przechowywać produkty i przygotowywać potrawy, aby
straty poszczególnych witamin były jak najmniejsze?
Omów znaczenie błonnika pokarmowego dla organizmu człowieka
Zdefiniuj pojęcie biodostępności. Omów na wybranym przykładzie czynniki
wpływające na biodostępność składników mineralnych.
Jaka jest rola wielocukrów w organizmie.
Przedstaw zapotrzebowanie na białko człowieka zdrowego.
Przedstaw zapotrzebowanie na tłuszcze człowieka zdrowego.
Przedstaw zapotrzebowanie na węglowodany człowieka zdrowego.
Omów znaczenie mleka i produktów mlecznych w żywieniu.
Porównaj wartość odżywczą mięsa zwierząt rzeźnych i mięsa drobiowego.
Co decyduje o walorach żywieniowych mięsa ryb?
Od czego zależy wartość odżywcza pieczywa?
Wymień podobieństwa i różnice w wartości odżywczej tłuszczów zwierzęcych i
roślinnych.
Omów zawartość witamin/ składników mineralnych w warzywach i owocach.
Jakie korzyści żywieniowe ma spożywanie orzechów?
Jakie są najważniejsze zasady zamiany produktów spożywczych? Wymień
produkty spożywcze, które mogą być zamiennikami mięsa/ mleka
Omów wykorzystanie tabel składu i wartości odżywczej żywności.
Zdefiniuj zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Jakimi metodami można je
wyznaczać.
O czym świadczy spożycie składnika odżywczego na poziomie normy EAR oraz
RDA?
Na co wskazuje spożycie składnika odżywczego przekraczające poziom UL?
Co to jest dieta o optymalnej wartości odżywczej? Czym są modelowe racje
pokarmowe. Jakie jest ich zastosowanie?
Jakie cele ma planowanie wyżywienia?

































Wymień etapy planowania jadłospisów
Omów najważniejsze zasady układania jadłospisów.
Jakich informacji dostarcza „piramida żywieniowa”?
Wyjaśnij znaczenie urozmaicenia diety.
Opisz ocenę sposobu żywienia metodą wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godzin.
Do czego służą metody jakościowe oceny jadłospisów. Podaj przykłady metod
jakościowych.
Zdefiniuj stan odżywienia. Wymień i omów metody jego oceny.
Scharakteryzuj dietę przeznaczoną dla osób starszych.
Wymień zmiany inwolucyjne, które mogą mieć wpływ na zwiększone ryzyko
niedoborów pokarmowych osób starszych.
Wymień zalety i wady diety wegetariańskiej.
Omów dietę polecaną w leczeniu celiakii.
Wymień i omów substancje antyodżywcze, które mogą występować w żywności.
Wymień substancje bioaktywne dodawane do żywności funkcjonalnej.
Wymień rodzaje żywności wygodnej. Omów korzyści z jej stosowania.
Czym są dietetyczne środki spożywcze? Dla kogo są przeznaczone?
Omów pozytywny i negatywny wpływ procesów produkcji potraw na ich wartość
odżywczą.
Wyjaśnij pojęcia: podstawowa przemiana materii, całkowita przemiana materii,
termogeneza poposiłkowa.
Scharakteryzuj typy użytkowo-konsumpcyjne ziemniaków, podaj ich zastosowanie
w żywieniu dietetycznym.
Omów wpływ obróbki termicznej na wartość odżywczą nasion roślin
strączkowych.
Na czym polega strukturotwórcza rola jaj w technologii potraw?
Wyjaśnij dlaczego sery podpuszczkowe są lepszym źródłem wapnia niż
twarogowe.
Omów zastosowanie kasz w technologii potraw.
Co to jest retrogradacja skrobi, jak można jej zapobiegać?
Właściwości strukturotwórcze skrobi w produkcji potraw.
Omów zmiany poubojowe tkanki mięśniowej.
Omów techniki kulinarne przydatne w przyrządzaniu potraw łatwostrawnych.
Wymień i omów elementy pogłębionej oceny stanu odżywienia.
Przedstaw wskazania do stosowania diety bogatobiałkowej oraz krótko ją
scharakteryzuj.
Podaj zastosowanie diety bogatobiałkowej oraz przedstaw zagrożenia wynikające
z jej stosowania.
Ważnymi czynnikami wpływającymi na realizację zapotrzebowania na składniki
odżywcze (m.in. witaminy, składniki mineralne) są czynniki warunkujące ich
biodostępność i bioaktywność. Proszę zdefiniować powyższe terminy oraz
wymienić kilka czynników wpływających na bioaktywność tych składników
pokarmowych.
Czy możliwa jest synteza endogenna witamin w organizmie człowieka? Jeśli tak,
to proszę podać przykłady, przedstawić mechanizm powstawania i wymienić
źródła pokarmowe.
Proszę wymienić witaminy antyoksydacyjne oraz ich źródła pokarmowe.
Czym się różni badanie przesiewowe stanu odżywienia od pogłębionej oceny
stanu odżywienia?
 Jakie formularze są zatwierdzone w Polsce do przesiewowej oceny stanu
odżywienia? Czym się różnią?
 Jakie działania powinny być podjęte po rozpoznaniu niedożywienia białkowokalorycznego u pacjenta przyjętego do szpitala?
 Rodzaje niedożywienia. Zasadnicze różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami
niedożywienia. Co to jest opieka żywieniowa?
 Co to jest żywienia kliniczne? Kiedy są wskazania do jego stosowania?
Monitorowania żywienia klinicznego. Na czym polega? Czym się różni w
zależności od wybranego sposobu żywienia?
 Zapotrzebowanie na makroskładniki odżywcze, podstawowe elektrolity i wodę
osób żywionych dojelitowo lub pozajelitowo. Jak obliczyć zapotrzebowanie?
 Od czego zależy wielkość zapotrzebowania na energię i makroskładniki odżywcze
u chorych żywionych dojelitowo? Kiedy i dlaczego należy zwiększyć podaż
energii z tłuszczów?
 Kiedy zaczynać i jak prowadzić żywienie chorego z dysfagią po udarze mózgu?
Co to jest dysfagia poudarowa? Jak kontrolować jej przebieg?
 Rola dietetyka w opiece nad chorym na chorobę Alzheimera.






















Postępowanie dietetyczne w zaparciu typu atonicznego
Postępowanie dietetyczne w zaparciu typu spastycznego
Colitis ulcerosa: przyczyny, przebieg, dieta, rokowanie.
Znaczenie węglowodanów w żywieniu i ich funkcje w organizmie.
Indeks glikemiczny: definicja, podział, oznaczanie, przykłady.
Ładunek glikemiczny: definicja, podział, przykłady.
Różnice kliniczne pomiędzy chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Omów
główne założenia diety.
Diety przemysłowe: podział, zastosowanie .
Ostre zapalenie trzustki: przyczyny, objawy, powikłania, dieta.
Co to jest leczenie żywieniowe ?
Znaczenie diet kuchennych, ich zastosowanie i przeciwwskazania.
Antywitamina K – terapia antykoagulantem (AVK).
Wpływ fruktozy na gospodarkę lipidową.
Omów niedokrwistość nadbarwliwą.
Omów niedokrwistość niedobarwliwą.
Wskaż informacje obowiązkowo zamieszczane na etykiecie produktu
spożywczego, scharakteryzuj wybrane.
Omów kryteria wyboru produktów do procesu wzbogacania.
Czy spożywanie żywności wzbogacanej jest bezpieczne? Wskaż korzyści i
potencjalne zagrożenia dla konsumenta związane ze spożywaniem żywności
wzbogacanej.
Podaj zalecenia dla suplementacji Mg.
Podaj zalecenia dla suplementacji Ca.
Żywieniowe metody prewencji osteoporozy.
Czynniki ograniczające przyswajanie Ca.
 Czynniki zwiększające przyswajanie Ca.
 Czynniki żywieniowe i elementy stylu życia zwiększające ryzyko rozwoju
osteoporozy.
 Żywność funkcjonalna – definicja, charakterystyka wybranej grupy.
 Metody otrzymywania żywności funkcjonalnej.
 Czym są suplementy diety? Omów czym się charakteryzują.
 Wymień składniki bioaktywne o potencjalnym działaniu prozdrowotnym.
 Wymień grupy czynników szkodliwych w środowisku pracy, omów wybraną
grupę.
 Omów racje pokarmowe i ich zastosowanie w planowaniu żywienia zbiorowego.
 Wymień wady i zalety oceny sposobu żywienia metodą ankietową.
 Wymień najważniejsze zasady przeprowadzania wywiadu 24 godzinnego.
 Rodzaje kwasów tłuszczowych i ich wpływ na zdrowie.
 Białko roślinne i zwierzęce – główne źródła, ich wpływ na zdrowie.
 Substancje nieodżywcze w żywności.
 Metody upowszechniania wiedzy o żywieniu.
 Wpływ procesów technologicznych na wartość odżywczą żywności.
 Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym.
 Charakterystyka wybranych grup żywności funkcjonalnej.
 Żywność ekologiczna.
 Substancje celowo dodawane do żywności – grupy, charakterystyka i
zastosowanie.
 Barwniki – rodzaje i ich wpływ na zdrowie.
 Zalety i wady wegetarianizmu.
 Zdefiniuj ergonomię, podaj przykłady rozwiązań ergonomicznych i
nieergonomicznych w zakładach produkujących żywność.
 Jakich obszarów dotyczą przepisy BHP w gastronomii?
 Wskaż obowiązujące systemy bezpieczeństwa żywności w świetle przepisów
unijnych i polskich.
 Jakich obszarów dotyczy GHP (Dobra Praktyka Higieniczna) i GMP (Dobra Praktyka
Produkcyjna) w zakładach produkujących żywność?
 Na czym polega innowacyjność systemu HACCP w porównaniu do tradycyjnych
metod zapewnienia bezpieczeństwa żywności?
 Wymień organy kontroli zewnętrznej żywności i omów zakres ich uprawnień.
 Warunki pobierania próbek żywności w zakładach żywienia zbiorowego
zamkniętego.
 Jak powinna wyglądać prawidłowa organizacja żywienia dzieci w przedszkolu? Kto
odpowiada za układanie jadłospisów?
 Najczęstsze błędy żywieniowe młodzieży w wieku gimnazjalnym.
 Omów systemy produkcji żywności w cateringu.
 Wskaż, elementy i parametry podlegające kontroli podczas przygotowywania
posiłków w zakładach żywienia zbiorowego.
 Omów problemy organizacyjne związane z żywieniem dzieci w szkołach.














Omów kampanie prowadzone w szkołach w celu poprawy żywienia dzieci.
Omów organizację i zasady żywienia dzieci w żłobkach.
Wymień i omów czynniki wpływające na organizację żywienia w szpitalach.
Wzrost zapotrzebowania na składniki odżywcze w czasie ciąży.
Fizjologiczne przystosowanie do ciąży.
Prawidłowe przyrosty masy ciała w czasie ciąży u kobiet o różnym stanie
odżywienia.
Konsekwencje wynikające z niedoboru witamin i składników mineralnych w czasie
ciąży.
Konsekwencje wynikające z nadmiaru niektórych witamin w czasie ciąży.
Postępowanie żywieniowe w porannych nudnościach i wymiotach.
Postępowanie żywieniowe w zaparciach towarzyszących ciąży.
Bezpieczeństwo spożywania wybranych produktów i potraw w czasie ciąży.
Zasady żywienia w ciąży mnogiej.
Wzrost zapotrzebowania na składniki odżywcze w czasie laktacji.
Korzyści wynikające z karmienia piersią.
 Proszę wymienić objawy cukrzycy.
 Proszę wymienić zalecenia żywieniowe dla chorych hemodializowanych.
 Podaj sposoby radzenia sobie z pragnieniem (rady dla pacjentów z ograniczeniem
płynów w diecie).
 Omów zasady bilansu płynów.
 Co oznacza pojęcie „dodatniego bilansu płynów”?
 Co oznacza pojęcie „ujemnego bilansu płynów”?
 Podstawowe zalecenie dietetyczne dla pacjentów z cukrzycą typu 1.
 Podstawowe zalecenie dietetyczne dla pacjentów z cukrzycą typu 2.
 Ostre powikłania cukrzycy.
 Objawy i postępowanie u pacjenta z hipoglikemią.