Zasady udzielania pomocy publicznej po akcesji Polski
advertisement
Zasady udzielania pomocy publicznej po akcesji Polski do Unii Europejskiej Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego WE: Wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi. 3 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Zasady wynikające z art. 87 ust. 1 TWE: Transfer środków publicznych, Korzyść ekonomiczna, Selektywność, Wpływ na konkurencję i wymianę handlową 4 Różne rodzaje pomocy można ująć w dwie kategorie interwencji: 1. Pomoc polegająca na subwencjonowaniu czyli bezpośrednim transferowaniu świadczeń pieniężnych lub rzeczowych; 2. Pomoc polegająca na zmniejszeniu obciążeń przedsiębiorstw które normalnie ciążą na przedsiębiorstwie np. ulgi podatkowe Zakazem art.. 87 ust. 1 nie są objęte tylko te formy pomocy państwa, któryh skutki ograniczają się do terytorium państwa lub dotykają jego handlu z krajami trzecimi. Przedmiotem zakazu nie jest także niewielka wysokość pomocy państwa tzw. pomoc bagatelna. Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 87 ust. 2 TWE: Zgodna ze wspólnym rynkiem jest: pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom, pod warunkiem, że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów, pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi, pomoc przyznawana gospodarce niektórych regionów Republiki Federalnej Niemiec dotkniętych podziałem Niemiec, w zakresie, w jakim jest niezbędna do skompensowania niekorzystnych skutków gospodarczych spowodowanych tym podziałem. 7 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 87 ust. 3 TWE: Za zgodną ze wspólnym rynkiem może zostać uznana: pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia; pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania lub mająca na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce Państwa Członkowskiego; 8 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 87 ust. 3 TWE (c.d.): Za zgodną ze wspólnym rynkiem może zostać uznana: pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem; pomoc przeznaczona na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej i konkurencji we Wspólnocie w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem; inne kategorie pomocy, jakie Rada może określić decyzją, stanowiąc większością kwalifikowaną, na wniosek Komisji. 9 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Trzy główne kategorie pomocy wynikające z art. 87 ust. 3 TWE pomoc regionalna, pomoc horyzontalna, pomoc sektorowa. 10 Pomoc publiczna a polityka właścicielska Test prywatnego inwestora / wierzyciela Test prywatnego inwestora Artykuł 295 TWE – zasada neutralności wobec systemu własności przyjętego w poszczególnych państwach członkowskich Z zasady tej wynika założenie jednakowego traktowania przedsiębiorstw, niezależnie czy należą one do sektora prywatnego, czy publicznego. 12 Test prywatnego inwestora Test prywatnego inwestora / wierzyciela polega na zadaniu pytania, czy prywatny inwestor / wierzyciel zrobiłby to, co robi państwo, mając udziały w przedsiębiorstwach lub spółkach – czyli na pytaniu, jakie są warunki rynkowe realizacji danej inwestycji. 13 Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Udziały publiczne – bezpośrednie udziały organów centralnych, regionalnych lub lokalnych, a także bezpośrednie udziały instytucji finansowych lub innych agencji państwowych, regionalnych lub przemysłowych, które są finansowane ze środków publicznych lub na które organy centralne, regionalne lub lokalne mają dominujący wpływ 14 Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Głównym wyróżnikiem występowania pomocy publicznej jest fakt przysporzenia korzyści dla beneficjenta, której nie otrzymałby w normalnych warunkach rynkowych. 15 Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Nie będzie stanowić pomocy publicznej: wniesienie kapitału z przeznaczeniem na nowe inwestycje (przy dobrej sytuacji spółki i braku nadwyżki zdolności produkcyjnych na rynku), podwyższenie kapitału zakładowego, proporcjonalne do posiadanych udziałów, przy jednoczesnym wniesieniem kapitału przez prywatnego inwestora 16 Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Pomoc publiczna nie będzie występować również, gdy tworzy się nową spółkę, przy założeniu, że podmiot publiczny stosuje te same kryteria, co dostawca kapitału w normalnych warunkach rynkowych. 17 Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Nie będzie spełniony test w sytuacji, gdy: sytuacja finansowa spółki powoduje, że dokapitalizowanie nie zwróci się w odpowiednim czasie, z powodu niewystarczająch przepływów, spółka nie uzyskałaby środków niezbędnych do realizacji inwestycji, celem utworzenia nowej firmy jest przejęcie lub kontynuacja nierentownej działalności. 18 Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Nie będzie spełniony test prywatnego inwestora również w sytuacji, gdy względy społeczne, względy polityki regionalnej, czy względy sektorowe, którymi mogłoby się kierować państwo przy podejmowaniu decyzji, nie mają znaczenia dla inwestora prywatnego i dlatego nie są brane pod uwagę. 19 Test prywatnego inwestora 1.Punkt odniesienia – duże przedsiębiorstwo prywatne 2.Okres zwrotu – długookresowa perspektywa w osiąganiu zysku 3.Względy społeczne, polityki regionalnej – nie brane pod uwagę 4.Stopa procentowa – rynkowa (referencyjna) 5.Moment dokonywania przysporzenia 6.Sytuację finansową przedsiębiorstwa -charakter trudności – przejściowy -sytuacja w sektorze - nadwyżka zdolności produkcyjnych -wiarygodny plan restrukturyzacyjny 7.Strukturę własności 20 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Zatwierdzanie pomocy publicznej (art. 88 ust. 3 TWE) Komisja jest informowana, w czasie odpowiednim do przedstawienia swych uwag, o wszelkich planach przyznania lub zmiany pomocy. Jeśli uznaje ona, że plan nie jest zgodny ze wspólnym rynkiem w rozumieniu artykułu 87, wszczyna bezzwłocznie procedurę zmiany pomocy lub jej zwrotu. Dane Państwo Członkowskie nie może wprowadzać w życie projektowanych środków dopóki procedura ta nie doprowadzi do wydania decyzji końcowej. 22 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Zwrot pomocy pomocy publicznej (art. 88 ust. 2 TWE) Jeśli Komisja stwierdzi, po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag, że pomoc przyznana przez Państwo lub przy użyciu zasobów państwowych nie jest zgodna ze wspólnym rynkiem w rozumieniu artykułu 87, lub że pomoc ta jest nadużywana, decyduje o zniesieniu lub zmianie tej pomocy przez dane Państwo w terminie, który ona określa. Jeśli dane Państwo nie zastosuje się do tej decyzji w wyznaczonym terminie, Komisja lub każde inne zainteresowane Państwo może wnieść sprawę bezpośrednio do Trybunału Sprawiedliwości. 23 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Monitorowanie pomocy pomocy publicznej (art. 88 ust. 1 TWE) Komisja we współpracy z Państwami Członkowskimi stale bada systemy pomocy istniejące w tych Państwach. Proponuje im ona stosowne środki konieczne ze względu na stopniowy rozwój lub funkcjonowanie wspólnego rynku. 24 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 89 TWE Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może wydać wszelkie właściwe rozporządzenia w celu zastosowania artykułów 87 i 88, a w szczególności może określić warunki stosowania artykułu 88 ustęp 3 i kategorie pomocy zwolnione z tej procedury. 25 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 16 TWE Bez uszczerbku dla artykułów 73, 86 i 87 oraz zważywszy na miejsce, jakie usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym zajmują wśród wspólnych wartości Unii, jak również ich znaczenie we wspieraniu jej spójności społecznej i terytorialnej, Wspólnota i Państwa Członkowskie, każde w granicach swych kompetencji i w granicach stosowania niniejszego Traktatu, zapewniają, aby te usługi funkcjonowały na podstawie zasad i na warunkach, które pozwolą im wypełniać ich zadania. 26 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 86 TWE Państwa Członkowskie, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych i przedsiębiorstw, którym przyznają prawa specjalne lub wyłączne, nie wprowadzają ani nie utrzymują żadnego środka sprzecznego z normami niniejszego Traktatu. Przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub mające charakter monopolu skarbowego podlegają normom niniejszego Traktatu, zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach, w jakich ich stosowanie nie stanowi prawnej lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu poszczególnych zadań im powierzonych. Rozwój handlu nie może być naruszony w sposób pozostający w sprzeczności z interesem Wspólnoty. 27 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Art. 296 TWE Postanowienia niniejszego Traktatu nie stanowią przeszkody w stosowaniu następujących reguł: żadne Państwo Członkowskie nie ma obowiązku udzielania informacji, których ujawnienie uznaje za sprzeczne z podstawowymi interesami jego bezpieczeństwa; każde Państwo Członkowskie może podejmować środki, jakie uważa za konieczne w celu ochrony podstawowych interesów jego bezpieczeństwa, a które odnoszą się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi; środki takie nie mogą negatywnie wpływać na warunki konkurencji na wspólnym rynku w odniesieniu do produktów, które nie są przeznaczone wyłącznie do celów wojskowych. 28 Definicja i podstawowe uregulowania pomocy publicznej Pojęcie przedsiębiorcy forma prawna podmiotu; cel prowadzenia działalności gospodarczej (orzeczenie z dnia 21 września 1999 r. w sprawie Albany C-67/96); 29 Pomoc publiczna - definicje Pomoc publiczna może być udzielona: na podstawie programu pomocowego jako pomoc indywidualna 30 Pomoc publiczna - definicje Program pomocowy to akt normatywny na podstawie którego: można dokonać wypłat pomocy indywidualnej na rzecz generalnie i abstrakcyjnie określonych przedsiębiorstw (nie ma konieczności stosowania dalszych środków implementujących); pomoc (nie związana z konkretnym projektem) może zostać przyznana jednemu lub kilku przedsiębiorcom na czas nieokreślony i/lub w nieokreślonej kwocie. 31 Pomoc publiczna - definicje Wyróżniamy programy pomocowe: udzielania pomocy w ramach pozostałe de minimis wyłączeń grupowych programy pomocowe 32 Pomoc publiczna - definicje Pomoc indywidualna: pomoc, która nie jest przyznawana na podstawie programu pomocowego; pomoc udzielana na podstawie programu pomocowego, ale podlegająca obowiązkowi notyfikacji do Komisji Europejskiej. 33 Pomoc publiczna - definicje Wyróżniamy pomoc indywidualną: de minimis w ramach pozostałą wyłączeń grupowych pomoc indywidualną 34 Od dnia 1 stycznia 2009 r. pomoc publiczna jest udzielana na nowych zasadach. Ma to związek z wejściem w życie Rozporządzenia Komisji nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r., uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych). Rozporządzenie to ma zastosowanie między innymi do takich kategorii pomocy publicznej jak: pomoc na szkolenia, pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną, pomoc na usługi doradcze dla MSP.
