,,CHEMIA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA – REAKCJE CHEMICZNE W UKŁADZIE TRAWIENNYM.’’ Autor pracy i zdjęć 100% : -Anna Michalska ‘’JESTEŚMY TYM CO JEMY’’ W obecnych czasach mało kto zwraca uwagę na to co je. Pośpiech, stres i ciągłe przemęczenie powodują, że na posiłki przeznaczamy bardzo mało czasu. Często robimy byle co, przygotowane dużo wcześniej w jakimś zakładzie spożywczym, podgrzewając to na szybko w mikrofalówce, lub jemy na mieście, najczęściej fast foody. Tylko nieliczni zastanawiają się nad tym, jak ważne jest odpowiednie, zdrowe odżywianie własnego organizmu, a jeszcze mniejsza grupa ludzi stosuje zasady zdrowego żywienia na co dzień. Tymczasem nasz organizm jest złożonym „zakładem chemicznym”, któremu nie jest obojętne, jakich związków dostarczymy mu każdego dnia. NASZ ORGANIZM POTRZEBUJE: Związków nieorganicznych: • wody, • soli mineralnych. Związków organicznych: • białek, • węglowodanów, • tłuszczy, • witamin. Łączenie się cząsteczek wody. - wiązania atomowe (ciągłe) - wiązania wodorowe (przerywane) W ich skład wchodzą pierwiastki chemiczne w formie kationów, lub anionów: makroelementy – występujące w większych ilościach: węgiel, azot, tlen wapń, siarka, fosfor. * Pełnią one funkcję głównie budulcową. mikroelementy – występujące w mniejszych ilościach: żelazo, mangan, jod, miedź, cynk, fluor, kobalt. * Regulują one przebieg procesów chemicznych. * Nawet niewielki brak mikroelementów w organizmie zaburza przebieg reakcji chemicznych i wywołuje złe samopoczucie i choroby !!! to wielkocząsteczkowe związki naturalne, pochodzenia roślinnego i zwierzęcego zbudowane z węgla, wodoru, tlenu i azotu. Powstają z kombinacji 20 aminokwasów, które łączą się ze sobą za pomocą wiązań peptydowych. Dzielimy je na: • proste – zbudowane z reszt aminokwasowych, • złożone – zawierające dodatkowo pierwiastki lub cząsteczki związków chemicznych, np. siarkę, fosfor, cynk, chlor, żelazo, jod, miedź, fluor. Są niezbędnym materiałem budulcowym. Są źródłem energii. Są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych. Są materiałem do biosyntezy hormonów białkowych, ciał odpornościowych. Biorą udział w odtruwaniu organizmu. * Niedobory białkowe w diecie po kilku dniach odbijają się w aktywności enzymów! * Węglowodany są trawione w środowisku zasadowym, a białka w środowisku kwasowym, dlatego należy je jeść oddzielnie!!! RODZAJE: - Monosacharydy (jednocukry) : glukoza i fruktoza. - Disacharydy (dwucukry): cukier kuchenny (sacharoza), cukier mleczny (laktoza). - Polisacharydy (wielocukry) : skrobia. ROLA: Są głównym źródłem energii. Pozwalają na oszczędną gospodarkę białkami i tłuszczami. Nie przetworzone zmniejszają wydalanie składników mineralnych. Biorą udział w budowie błon komórkowych. Ułatwiają perystaltykę przewodu pokarmowego. Nadmiar cukru w organizmie powoduje liczne choroby, np. cukrzycę, czy otyłość!!! Główne źródła węglowodanów : -produkty zbożowe, -rośliny okopowe, -trzcina cukrowa -buraki cukrowe, -nasiona roślin strączkowych, -warzywa, - owoce, -produkty mleczne BUDOWA: -Składają się z kwasów tłuszczowych i glicerolu. ROLA: Są najbardziej skoncentrowanym źródłem energii Pomagają w utrzymaniu stałej temperatury ciała. Chronią przed utratą ciepła Stanowią element budulcowy Magazynują wodę WITAMINY – to związki chemiczne o różnorodnej budowie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. RODZAJE: Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K Witaminy rozpuszczalne w wodzie: B, C To całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energetycznych zachodzących w żywych komórkach. Reakcje chemiczne składające się na metabolizm są zorganizowane w szlaki metaboliczne, w których substraty przekształcane są za pomocą enzymów w serii reakcji w produkty. Wymagające nakładu energii: biosynteza białek, synteza tłuszczów. Uwalniające energię: oddychanie tlenowe, rozkład tłuszczów, rozkład białek. To substancje białkowe regulujące przebieg reakcji chemicznych. To pierwszy odcinek przewodu pokarmowego. Tu rozdrabniany jest pokarm. Ślinianki produkują wydzielinę zawierającą chlorki sodu potasu i magnezu, które neutralizują kwasy i aktywizują enzym AMYLAZĘ ŚLINOWĄ, która rozpoczyna trawienie węglowodanów. Wytwarza sok żołądkowy zawierający kwas solny i enzymy trawienne: PEPSYNĘ I PODPUSZCZKĘ, trawiące białka. Kwas żołądkowy działa też bakteriobójczo. To największy ludzki gruczoł, zwany laboratorium biochemicznym, w którym: wytwarzane są białka osocza, inaktywowane są niektóre hormony, następuje synteza prowitaminy D, nadmiar węglowodanów zamieniany jest na kwasy tłuszczowe, przetwarzana jest glukoza w glikogen, syntezowane są kwasy tłuszczowe, tworzone czynniki krzepnięcia krwi, przeprowadzana jest detoksykacja różnych substancji, np. alkoholu. Wydziela hormony: insulinę i glukagon, które regulują gospodarkę cukrową w organizmie. Produkuje sok zawierający enzymy trawienne oraz obfituje w wodorowęglan sodu, który jako związek silnie zasadowy neutralizuje kwasy i nadaje treści pokarmowej odczyn lekko alkaliczny. Tu w trawieniu uczestniczą : Żółć dostarczona z wątroby, dokładnie z pęcherzyka żółciowego, Enzymy trzustkowe: AMYLAZA, LIPAZA , TRYPSYNA. W jelicie grubym następuje: Fermentacja błonnika pokarmowego. Przetwarzanie błonnika na substancje cenne dla organizmu: witaminy z grupy B, witaminę K, biotynę, kwasy: pantotenowy, nikotynowy, foliowy, hormony i aminokwasy. Wchłanianie zwrotne wody. Formowanie i usuwanie z organizmu niestrawionych resztek pokarmowych. Bibliografia: 1.„Świat wiedzy”, wydawnictwo MC. 2. Vademecum – teraz matura, nowa era. 3. Kompedium Licealisty, PWN. www.eduteka.pl/doc/jakie-reakcje-chemiczne-zachodza-w-naszym-organizmie pl.wikipedia.org/wiki/Metabolizm http://odkrywcy.pl/kat,111394,title,Czlowiek-to-tylko-maszyna-sterowana procesami chemicznymi http://myfitness.pl/fitnes Bialko_wszystko_co_warto_o_nim_wiedziec Ilustracje: Google Grafika Muzyka: Pitx – Chords for David Dziękuję za uwagę. Wykonała : Anna Michalska kl.1 p Opiekun pracy: Przemysław Ziemiński Akademickie Liceum Mistrzostwa Sportowego w Lublinie ul. Projektowa 4 Rok szkolny 2016/2017