Analiza finansowa - Zadania TREŚĆ ZADAŃ Zadanie 1 Na podstawie obserwacji danych o rozmiarach i kosztach całkowitych ustalić charakter zmienności kosztów: Rozmiary produkcji w szt. Koszty całkowite w zł Wariant I 1 2 3 4 5 6 7 8 45 87 126 162 195 225 252 276 Wariant II 45 45 45 60 60 80 80 80 Wariant III 45 90 135 180 225 270 315 360 Wariant IV Wariant V 45 92 141 192 245 300 357 416 45 45 45 45 45 45 45 45 Zadanie 2 Wydział transportu spółki produkcyjnej posiada 20 samochodów osobowych, które świadczą usługi na rzecz wydziałów produkcyjnych oraz zarządu i administracji. W celu opracowania budżetu kosztów wydziału transportu kierownik wydziału zlecił specjaliście analizę zachowania się kosztów względem przebiegu w kilometrach. Wiadomo, że część kosztów jest zależna od czasu pracy pojazdów. Badanie rozpoczęto od zestawienia godzin jazdy samochodów za miniony rok, według kolejnych miesięcy. Dział kosztów przygotował zestawienie kosztów w takim samym ujęciu. Dane te przedstawiają się następująco: Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Koszty w zł 30.400 35.800 38.000 41.200 42.900 43.500 40.000 36.600 41.900 41.000 34.500 32.100 Przebieg w km 1.000 1.500 1.800 2.000 2.200 2.300 1.800 1.500 2.100 2.000 1.400 1.100 Polecenia do wykonania: 1. Na podstawie podanych wielkości ustalić zależność kosztów od rozmiarów działalności, dzieląc koszty na stałe i zmienne: - metodą graficzną - wykres punktowy, - metodą najniższego i najwyższego poziomu, 2. Jak będą wyglądały koszty i ich struktura w styczniu następnego roku przy założeniu przebiegu 2.500 km ? 3. Uzasadnij potrzebę wyodrębniania w przedsiębiorstwie kosztów stałych i kosztów zmiennych. www.wkuwanko.pl 1 Analiza finansowa - Zadania Zadanie 3 Poniższe zestawienie spółki FALCO przedstawia różne kategorie kosztów oraz zasadę ich kształtowania się: Materiały bezpośrednie Robocizna bezpośrednia Koszty wydziałowe Koszty sprzedaży Koszty ogólnozakładowe 5 zł na szt. wyrobu 10 zł na roboczogodzinę* 10.000 zł + 6 zł na rg 14.000 zł + 2 zł na szt. 7.000 zł * wyprodukowanie 1 sztuki wyrobu wymaga zaangażowania 0,5 godziny robocizny bezpośredniej Polecenia do wykonania: 1. Zapisz funkcję kosztów całkowitych firmy. 2. Ustal kwotę kosztu całkowitego dla produkcji i sprzedaży 12.000 sztuk wyrobu. 3. Oblicz zysk operacyjny dla produkcji i sprzedaży 12.000 sztuk wyrobu stosując rachunek kosztów zmiennych, przy założeniu jednostkowej ceny sprzedaży na poziomie 24 zł. 4. Oblicz wskaźnik marży pokrycia oraz wskaźnik rentowności sprzedaży, korzystając z wyników otrzymanych w punkcie 3. Zinterpretuj oba wskaźniki. Zadanie 4 Spółka z o.o. wytwarza trzy wyroby X, Y, Z. Koszty produkcji i przychody ze sprzedaży przedstawia poniższa tabela: Treść Razem Przychody ze sprzedaży Koszty zmienne Koszty stałe 5.600 3.900 1.000 Wyroby X 2.400 1.800 - Y 2.000 1.500 - Z 1.200 600 - Polecenia do wykonania: 1. Sporządź krótkoterminowy rachunek kosztów zmiennych. 2. Ustal udział poszczególnych produktów w wytworzeniu marży brutto. 3. Sporządź listę rankingową produktów. Zadanie 5 www.wkuwanko.pl 2 Analiza finansowa - Zadania W okresie sprawozdawczym wyprodukowano i sprzedano 26.000 sztuk produktów. Cena sprzedaży wyniosła 15 zł za sztukę, zaś koszty produkcji sprzedanej 200.000 zł, w tym: koszty zmienne 140.000 zł, koszty stałe 60.000 zł. Koszty zarządu i sprzedaży (w całości stałe) 90.000 zł. Polecenia do wykonania: Ustalić zysk (stratę) oraz wycenić zapas końcowy produkcji w dwóch wariantach: 1. stosując rachunek kosztów pełnych (RKP), 2. stosując rachunek kosztów zmiennych (RKZ). Zinterpretować różnice pomiędzy RKP i RKZ, wskazując, do jakich celów jest stosowany każdy z tych rachunków. Zadanie 6 Przyjmij założenia z zadania 5 z tą różnicą, że z wytworzonej produkcji, wynoszącej 26.000 szt. sprzedano w analizowanym okresie 20.000 szt., a 6.000 szt. pozostało jako zapas końcowy produktów. Polecenia do wykonania: Ustalić zysk (stratę) oraz wycenić zapas końcowy produkcji w dwóch wariantach: 1. stosując rachunek kosztów pełnych (RKP), 2. stosując rachunek kosztów zmiennych (RKZ). Zadanie 7 Załóżmy, że odpowiednie wielkości wynoszą: Stan początkowy zapasu produktów 6.000 szt. Produkcja okresu 25.000 szt. Sprzedaż okresu 30.000 szt. Stan końcowy zapasu produktów 1.000 szt. Koszty produkcji okresu bieżącego 230.000 zł w tym: koszty zmienne 160.000 zł koszty stałe 70.000 zł Koszty zarządu i sprzedaży 95.000 zł Koszty zapasu początkowego wycenione według: - rachunku kosztów pełnych 46.152 zł - rachunku kosztów zmiennych 32.304 zł Cena sprzedaży 18 zł za sztukę. Polecenia do wykonania: Ustalić wynik finansowy oraz wycenić zapas końcowy produkcji w dwóch wariantach: 1. przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych (produkcję sprzedaną wycenić według kosztów przeciętnych), 2. przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych. Zadanie 8 www.wkuwanko.pl 3 Analiza finansowa - Zadania W przedsiębiorstwie o produkcji jednorodnej jest wytwarzany wyrób gotowy „X”. Kształtowanie się wybranych wielkości planowanych przedstawiono w poniższej tabeli: - produkcja sprzedana 20.000 szt. - cena sprzedaży 200 zł/szt. - jednostkowy koszt zmienny 150 zł/szt. - całkowite koszty stałe 700.000 zł Polecenia do wykonania: 1. Obliczyć próg rentowności w wyrażeniu ilościowym, wartościowym i procentowym. Zinterpretować otrzymane wielkości. 2. Ustalić wartość produkcji sprzedanej, przy której zysk wynosi 25.000 zł. 3. Ustalić, jaka powinna być cena sprzedaży, aby osiągnąć przy planowanej sprzedaży zysk w wysokości 25.000 zł. 4. Obliczyć i zinterpretować marginesy bezpieczeństwa w wyrażeniu ilościowym, wartościowym i procentowym. 5. Ustalić, jaki będzie zysk, jeżeli koszty zmienne spadną o 10%, koszty stałe wzrosną o 100.000 zł, zakładając, że plan w zakresie sprzedaży zostanie zrealizowany. 6. Obliczyć i zinterpretować stopień dźwigni operacyjnej. Zadanie 9 Analiza finansowa działalności Spółki dostarczyła m.in. następujących danych: - przychody ze sprzedaży na poziomie progu rentowności 240.000 zł.; - wskaźnik marży pokrycia 40 %; - zysk operacyjny 24.000 zł. Polecenia do wykonania: 1. Obliczyć przychody ze sprzedaży. 2. Obliczyć koszty stałe i zmienne. 3. Obliczyć i zinterpretować margines bezpieczeństwa wartościowo i procentowo. 4. Wyjaśnić, czy istnieje związek pomiędzy strukturą kosztów i ryzykiem operacyjnym ? Zadanie 10 Firma GAMA produkuje 3 wyroby: A, B i C na tym samym wydziale produkcyjnym. W bieżącym miesiącu firma wyprodukowała 40 szt. wyrobu A, 120 szt. wyrobu B i 80 szt. wyrobu C. Koszty materiałów bezpośrednich wyniosły odpowiednio: 12,10,8 zł/szt. Robotnicy zatrudnieni przy produkcji otrzymują wynagrodzenie 6 zł za roboczogodzinę przy wydajności 2 produkty na roboczogodzinę (taka sama wydajność dla wszystkich wyrobów). Koszty pośrednie poniesione w bieżącym miesiącu wyniosły: - koszty wydziałowe 2.550 zł - koszty zarządu 1.118 zł Koszty wydziałowe rozlicza się na produkty A, B, C proporcjonalnie do czasu ich wytworzenia mierzonego w roboczogodzinach. Natomiast koszty zarządu są rozliczane na produkty proporcjonalnie do technicznego kosztu wytworzenia. Polecenia do wykonania: 1. Ustal ceny sprzedaży wyrobów A, B, C, które pokryją koszty całkowite i zapewnią firmie GAMA 30% zysk (w stosunku do kosztów całkowitych). www.wkuwanko.pl 4 Analiza finansowa - Zadania ROZWIĄZANIA ZADAŃ Zadanie 1 Rozmiary Koszty całkowite w zł Produkcji w szt 1 2 3 4 5 6 7 8 Wariant I 45 87 126 162 195 225 252 276 Wariant II 45 45 45 60 60 80 80 80 Charakter zmienności degresywne względnie stałe Wariant III 45 90 135 180 225 270 315 360 Wariant IV 45 92 141 192 245 300 357 416 zmienne proporcjonalnie progresja Wariant V 45 45 45 45 45 45 45 45 stałe Zadanie 2 Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Koszty w zł 30400 65800 38000 41200 42900 43500 40000 36600 41900 41000 34500 32100 Przebieg w km 1.000 1.500 1.800 2.000 2.200 2.300 1.800 1.500 2.100 2.000 1.400 1.100 kzj = (KCmax – KCmin) / (Qmax – Qmin) kzj = (43.500 zł – 30.400 zł) / (2.300 km – 1.000 km) = 10,08 zł/km KSTmax = Kcmax – kzj * Qmin KSTmax = 43.500 zł – 10,08 zł/km * 1.000 km = 203,16 zł KSTmin = KCmin – kzj * Qmin KSTmin = 30.400 zł – 10,08 zł/km * 1.000 km = 20.320 zł KC = KST + KZ KZ = kzj * Q KC = KST + kzj * Q KC = 20.320 zł + (10,08 zł/km * 2.500 km) = 45.520 zł www.wkuwanko.pl 5 Analiza finansowa - Zadania Podział ten pomaga nam podejmować decyzje. Koszty zmienne towarzyszą zawsze wielkości produkcji. Koszty stałe powinno starać się minimalizować. Zadanie 3 1) kzj = mat. bezpośr. + rob. bezpośr. + k. wydz. + k. sprzed. kzj = 5 zł/szt. + 5 zł/szt. + 6 zł/szt. + 2 zł/szt. = 15 zł/szt. KS = k. wydz. + k. sprzed. + k. ogólnozakł. KS = 10.000 zł + 14.000 zł + 7.000 zł = 31.000 zł KC = 15 zł/szt. * Q + 31.000 zł; gdzie Q – wlk. prod. w szt. 2) Q = 12 000 szt KC = 15 zł/szt. * 12 000 szt + 31.000 zł = 211.000 zł 3) cj = 24 zł Q = 12 000 szt. - PS = 12 000 szt * 24 zł/szt = 288.000 zł Kzm = 12 000 szt. * 15 zł/szt. = 180.000 zł = - MP KS 108.000 zł 31.000 zł = ZO 77.000 zł 4) WMP = (MP / PS) * 100 WMP = (108.000 zł / 288.000 zł) * 100 = 37,5% WZS = (ZO / PS) * 100 WZS = (77.000 zł / 288.000 zł) * 100 = 26,7% Wskaźnik marży pokrycia oznacza, że po odjęciu kosztów zmiennych zostanie 37,5% przychodów ze sprzedaży na pokrycie kosztów stałych. Wskaźnik rentowności sprzedaży oznacza, że każda 1 zł przychodu ze sprzedaży, daje nam 26,7% zysku operacyjnego. Zadanie 4 1) PS - Kzm = MP - KS = ZO 5.600 zł 3.900 zł 1.700 zł 1.000 zł 700 zł 2) MP(x) = 2.400 zł – 1.800 zł = 600 zł MP(y) = 2.000 zł – 1.500 zł = 500 zł MP(z) = 1.200 zł – 600 zł = 600 zł X = (MPx / MP) * 100 www.wkuwanko.pl 6 Analiza finansowa - Zadania X = (600 zł / 1.700 zł) * 100 = 35,29% (II) Y = MPy / MP) * 100 Y = (500 zł / 1.700 zł) * 100 = 29,4 (III) Z = (MPz / MP) * 100 Z = (600 zł / 1.700 zł) * 100 = 35,29% (I) 3) WMP = ( MP / PS) * 100 X = (600 zł / 2.400 zł) * 100 = 25% Y = (500 zł / 2.000 zł) * 100 = 25% Z = (600 zł / 1.200 zł) * 100 = 50% (II) (III) (I) Zadanie 5 RKP tkwj = 200.000 zł / 26 000 szt. = 7,6923077 zł/szt. Przychody ze sprzedaży 26 000 szt * 15 zł = 390.000 zł - Koszt wytworzenia prod. sprzed. 26 000 szt * 7,6923077 zł = 200.000 zł = Zysk brutto ze sprzedaży - Koszty zarządu i sprzedaży 190.000 zł 90.000 zł = Zysk operacyjny RKZ Przychody ze sprzedaży - Koszty zmienne prod. sprzed. 100.000 zł 390.000 zł 140.000 zł = MP I - Koszty stałe produkcji 250.000 zł 60.000 zł = MP II - Koszty stałe zarządu i sprzedaży = Zysk operacyjny 190.000 zł 90.000 zł 100.000 zł Zadanie 6 jkzm prod. = 140.000 zł / 26.000 szt. = 5,3846154 zł/szt RKZ Przychody ze sprzedaży 300.000 zł - Koszty zmienne prod. sprzed. 20 000 szt. * 5,3846154 = 107.692,31zł = MP I - Koszty stałe produkcji 192.307,69 zł 60.000 zł = MP II - Koszty stałe zarządu i sprzedaży = Zysk operacyjny 132.307,69 zł 90.000 zł 42.307,69 zł www.wkuwanko.pl 7 Analiza finansowa - Zadania Zapas = 6 000 szt * 5,3846154 zł/szt = 32.307,69 zł RKP cj = 15 zł/szt. tkwj = 200.000 zł / 26 000 szt. = 7,6923077 zł/szt. Przychody ze sprzedaży 20 000 szt * 15 zł = 300.000 zł - Koszt wytworzenia prod. sprzed. 20 000 szt * 7,6923077 zł =153.846,15 zł = Zysk brutto ze sprzedaży - Koszty zarządu i sprzedaży 146.153,85 zł 90.000 zł = Zysk operacyjny 56.153,85 zł Zapas = 6 000 szt * 7,6923077 = 46.153,85 zł Zadanie 7 RKP Koszt zapasu początkowy + Koszt produkcji bieżącej okresu Zapas początkowy + Prod. bieżącego okresu 46.152 zł 230.000 zł 276.152 zł 6.000 zł 25.000 zł 31.000 zł tkwj = 276.152 zł / 31 000 szt. = 8,908129 zł/szt. Przychody ze sprzedaży 30 000 szt * 18 zł = 540.000 zł - Koszt wytworzenia prod. sprzed. 30 000 szt * 8,908129 zł = 267.243,87 zł = Zysk brutto ze sprzedaży - Koszty zarządu i sprzedaży 272.756,13 zł 95.000 zł = Zysk operacyjny 177.756,13 zł Zapas = 1 000 szt. * 8,908129 zł/szt. = 8.908,13 zł RKZ Koszt zapasu początkowego + Koszty zmienne bieżącego okresu 32.304 zł 160.000 zł 192.304 zł kzmj = 192.304 zł / 31 000 szt. = 6,2033548 zł/szt Przychody ze sprzedaży 30 000 szt. * 18 zł = 540.000 zł - Koszty zmienne prod. sprzed. 30 000 szt. * 6,2033548 = 186.100,65 zł www.wkuwanko.pl 8 Analiza finansowa - Zadania = MP I - Koszty stałe produkcji 353.899,35 zł 70.000 zł = MP II - Koszty stałe zarządu i sprzedaży = Zysk operacyjny 283.899,35 zł 95.000 zł 188.898,35 zł Zapas = 1 000 szt * 6,2033548 zł/szt. = 6.203,35 zł Zadanie 8 1) QPR = KS / (cj – kzj) QPR = 700.000 zł / (200 zł/szt. – 150 zł/szt.) = 14.000 szt Produkcja i sprzedaż w ilości 14 000 szt. Zapewni pokrycie kosztów ponoszonych przez zakład z przychodów uzyskanych ze sprzedaży. Każda sztuka powyżej 14 000 zacznie przynosić zyski. PSPR = QPR * cj PSPR = 14.000 zł * 200 zł/szt = 2.800.000 zł Należy uzyskać 2.800.000 zł ze sprzedaży, aby pokryć koszty i wyjść na zysk = 0. % QNPR = (QPR / QN) * 100 % QNPR = (14.000 zł / 20.000 zł) * 100 = 70% 70% normalnej produkcji i sprzedaży wystarcza na pokrycie wszystkich kosztów i daje zysk = 0. 2) 25.000 zł = PS – Kzm – KS 25.000 zł = 200 zł/szt – 150 zł/szt – 700.000 zł 725.000 zł = 50 zł/szt * Q Q = 14 500 szt Wartość produkcji sprzedanej 14 500 szt * 200 zł/szt = 2.900.000 zł Należy uzyskać przychody ze sprzedaży 2.900.000 zł, aby zysk operacyjny wyniósł 25.000 zł. 3) 25.000 zł = 20 000 szt * cj – 20 000 szt * 150 zł/szt – 700.000 zł 3.725.000 zł = 20 000 * cj cj = 186,25 zł/szt 4) MB il = QN – QPR MB il = 20 000 szt – 14 000 szt = 6 000 szt Nasza normalna sprzedaż może zmaleć o 6 000 szt i nadal będziemy w strefie zysków, jeżeli spadnie o więcej niż 6 000 szt to będziemy mieli stratę. www.wkuwanko.pl 9 Analiza finansowa - Zadania MB wart. = PSN – PSPR MB wart. = 20 000 szt * 200 zł/szt – 14 000 szt * 200 zł/szt = 1.200.000 zł Nasze przychody ze sprzedaży mogą spaść o 1.200.000 zł w porównaniu z normalnymi przychodami i nadal będziemy w strefie zysków. MB% = (PSN – PSPR) / PSN * 100 MB% = (4.000.000 zł – 1.800.000 zł) / 4.000.000.zł * 100 = 30% Nasze normalne przychody ze sprzedaży mogą spaść o 30% i nadal będziemy przynosić zyski. 5) Kzm 10% kzj = 150 zł/szt – 150 zł/szt * 10% = 135 zł/szt ZO = 20 000 szt * 200 zł/szt – 20 000 szt * 135 zł/szt – 800.000 zł = 500.000 zł 6) SDO = (MP / ZO) * 100 MP = PS – Kzm MP = 4.000.000 zł – 3.000.000 zł = 1.000.000 zł ZO = 1.000.000 zł – 700.000 zł = 300.000 zł SDO = (1.000.000 zł / 300.000 zł) * 100 = 3,33% Jest to dość mały stopień dźwigni operacyjnej. Oznacza on, że wzrost PS o 1% spowoduje wzrost ZO o 3,33%, zaś Spadek PS o 1% spowoduje spadek ZO o 3,33%. Zadanie 9 PSPR = 240.000 zł WMP = 40% ZO = 24.000 zł WMP = MP / PS że 0,4 = MPPR / 240.000 zł tego MPPR = 96.000 zł Marża pokrycia progowa oznacza, zyski są równe 0, czyli można z KS = 96.000 zł WMP = ( PS – Kzm) / PS 0,4 = (PS – Kzm) / PS 0,4 PS = PS – Kzm Kzm = 0,6 PS wnioskować, że KS = 96.000 zł 240.000 zł = PS – 0,6 PS – 96.000 zł 240.000 zł = 0,4 PS – 96.000 zł 0,4 PS = 120.000 zł PS = 300.000 zł Kzm = 0,6 * 300.000 zł = 180.000 zł MB wart. = PSN – PSPR MB wart. = 300.000 zł – 240.000 zł = 60.000 zł Nasze przychody ze sprzedaży mogą zmaleć o 60.000 zł i nadal będziemy osiągać zyski. www.wkuwanko.pl 10 Analiza finansowa - Zadania MB% = (PSN * PSPR) / PSN * 100 MB% = (60.000 zł / 300.000 zł) * 100 = 20% Nasze normalne przychody ze sprzedaży mogą spaść o 20% i nadal będziemy przynosić zyski. Im większy udział kosztów stałych w kosztach całkowitych, tym większe ryzyko operacyjne. Zadanie 10 Wyrób A B C Mater. Robocizna Ilość Ilość bezpośrednie bezpośrednia kg/rg 40 szt 12 zł/szt 3 zł/szt 20 rg 120 szt 10 zł/szt 3 zł/szt 60 rg 80 szt 8 zł/szt 3 zł/szt 40 rg SUMA 120 rg wnk wydz. = K. wydz. / ilość rg wnk wydz. = 2.550 zł / 120 rg = 21,25 zł/rg K. wydz. A = 20 rg * 21,25 zł/rg = 425 zł K. wydz. B = 60 rg * 21,25 zł/rg = 1.275 zł K. wydz. C = 40 rg * 21,25 zł/rg = 850 zł 2.550 zł TKW A = (12 zł + 3 zł) * 40 szt. + 425 zł = 1.025 zł TKW B = (10 zł + 3 zł) * 120 szt. + 1.275 zł = 2.835 zł TKW C = (8 zł + 3 zł) * 80 szt. + 850 zł = 1.730 zł 5.590 zł WN k. zarządu = (1.118 zł / 5.590 zł) * 100 = 20% K. zarządu A = 1.025 zł * 20% = 205 zł K. zarządu B = 2.835 zł * 20% = 567 zł K. zarządu C = 1.730 zł * 20% = 346 zł 1.118 zł KC = TKW + K. zarządu KC A = 1.025 zł + 205 zł = 1.230 zł KC B = 2.835 zł + 567 zł = 3.402 zł KC C = 1.730 zł + 346 zł = 2.076 zł ZO = PS – KC ZO = 30% * KC A PS = 130% * KC 40 szt. * cjA = 130% * 1.230 zł cjA = 39,98 zł/szt. B 120 szt. * cjB = 130% * 3.402 zł cjB = 36,86 zł/szt. www.wkuwanko.pl 11 Analiza finansowa - Zadania C 80 szt. * cjC = 130% * 2.076 zł cjC = 33,74 zł/szt. www.wkuwanko.pl 12