Makroekonomia I Ćwiczenia 10 RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR I PIENIĄDZA – MODEL ISLM Równowaga na rynku dóbr i pieniądza r LM E r0 IS Y0 Katedra Makroekonomii WNE UW Punkt E: zarówno rynek dóbr, jak i rynek pieniądza jest w równowadze: r0 jest stopą procentową równowagi, zaś Y0 to poziom dochodu w równowadze, przy danym poziomie zmiennych egzogenicznych, a zwłaszcza: podaży pieniądza i polityki fiskalnej. Y 2 Równowaga na rynku dóbr i pieniądza: analiza algebraiczna Krzywa IS: Y = αG(Ā-br) Krzywa LM: r = 1/h (kY - M/P) Równowaga: Y oraz r, dla których spełnione są oba równania. Podstawienie równania LM do równania IS daje: Y = αG[Ā-b/h(kY - M/P)] Y = γ Ā + γ (b/h) (M/P) Gdzie: γ = αG/(1+ kαGb/h) Katedra Makroekonomii WNE UW 3 Wyprowadzenie Y* w modelu ISLM Y = αG Ā – αG (b/h)kY + αG(b/h)(M/P) Y + αG(b/h)kY = αGĀ + αG(b/h)(M/P) Y(1 + αG(b/h)k) = αGĀ +αG(b/h)(M/P) Y = γĀ + γ (b/h)(M/P) Y w równowadze Gdzie: γ = αG/(1+ kαGb/h) Katedra Makroekonomii WNE UW zależy zatem, przy danych parametrach od autonomicznych wydatków (w tym od parametrów polityki fiskalnej) oraz od realnego zasobu pieniądza. 4 Stopa procentowa równowagi w ISLM Wstawiając Y w równowadze do równania krzywej LM otrzymamy wartość stopy procentowej w równowadze: r = [(k/h)γĀ)] - [1/(h+kbαG)]M/P Stopa procentowa w równowadze zależy zatem m. in. od parametrów polityki fiskalnej (zawartych w mnożniku i Ā) oraz od realnego zasobu pieniądza. Katedra Makroekonomii WNE UW 5 Polityka fiskalna i monetarna Polityka gospodarcza w modelu ISLM (zmiany parametrów i przesunięcia krzywych). Zmiany w polityce fiskalnej i monetarnej wpływają na gospodarkę poprzez mnożnik polityki fiskalnej i monetarnej. Skuteczność polityki fiskalnej i monetarnej zależy od wartości parametrów. Zależność położenia i nachylenia IS i LM od parametrów modelu a skuteczność polityki fiskalnej i monetarnej. Katedra Makroekonomii WNE UW 6 Polityka fiskalna i monetarna Mnożnik polityki fiskalnej pokazuje, jak zmiana wydatków rządowych zmienia dochód w równowadze (przy możliwych zmianach stopy procentowej): ΔY/ ΔG = Δ(γ Ā + γ (b/h) (M/P) ) / ΔG = γ Gdzie: γ = αG/(1+ k αGb/h) Mnożnik polityki monetarnej pokazuje, jak zmiana w realnych zasobach pieniądza zmienia na dochód w równowadze (przy dopuszczeniu możliwości zmian stopy procentowej): ΔY/Δ(M/P)=Δ(γ Ā + γ(b/h) (M/P))/Δ(M/P)=(b/h)γ Katedra Makroekonomii WNE UW 7 Skuteczność polityki fiskalnej Mało skuteczna, gdy wywołany przezeń wzrost stopy procentowej przenosi się mocno na spadek inwestycji i na spadek AD. Będzie tak, gdy: mała wrażliwość popytu na pieniądz na zmiany stopy procentowej (zmiana popytu na pieniądz wywołana zmianą G (przez zmianę Y) musi być zrekompensowana dużą zmianą stopy procentowej). inwestycje są bardzo wrażliwe na zmiany stopy procentowej. Katedra Makroekonomii WNE UW 8 Skuteczność polityki fiskalnej Pamiętając, że: ΔY/ ΔG = γ , gdzie: γ = αG/(1+ kαGb/h) widać, że wartość mnożnika γ różni się od prostego mnożnika keynesowkiego αG (przy stałej stopie procentowej): γ < αG . Mnożnik jest mały, jeśli h jest małe (stroma LM), jeśli b jest duże i jeśli αG jest małe. Mnożnik jest duży, jeśli h jest duże (płaska LM), jeśli b jest małe i jeśli αG jest duże. Katedra Makroekonomii WNE UW 9 Skuteczność polityki monetarnej Mało skuteczna, jeśli spadek stóp procentowych wywołany wzrostem podaży pieniądza słabo oddziałuje na wzrost inwestycji. Będzie tak, gdy: wrażliwość popytu na pieniądz na stopy procentowe jest duża (wzrost podaży pieniądza nie da dużych obniżek stóp procentowych). wrażliwość inwestycji na stopy procentowe jest mała. Katedra Makroekonomii WNE UW 10 Skuteczność polityki monetarnej Pamiętając, że: ΔY / Δ(M/P) = (b/h) γ gdzie: γ = αG/(1+ kαGb/h) Im większe b (oraz αG) tym wartość mnożnika jest większa (płaska IS). Im mniejsze h, tym wartość mnożnika jest większa (strome LM). Katedra Makroekonomii WNE UW 11 Zmiany w poziomie równowagi Katedra Makroekonomii WNE UW 12 Dynamika na rynku dóbr oraz pieniądza Katedra Makroekonomii WNE UW 13 Dynamika na rynku dóbr oraz pieniądza Katedra Makroekonomii WNE UW 14 Podsumowanie Skuteczność polityki fiskalnej rośnie gdy: k (LM b. płaska) h (LM b. płaska) b (IS b. stroma) αG (IS b. płaska, ale poziome przesunięcie większe) Skuteczność polityki monetarnej rośnie gdy: k (LM b. płaska, ale poziomie przesunięcie większe) h (LM b. stroma) b (IS b. płaska) αG (IS b. płaska) Katedra Makroekonomii WNE UW 15