Czy ekonomia nadąża z wyjaśnianiem rzeczywistości?
advertisement
Ekonomia ewolucyjna Na podstawie tekstu W. Kwaśnickiego „Czy ekonomia nadąża z wyjaśnianiem rzeczywistości?” 2006-12-14 Roman Kolenda 1 Plan prezentacji Cechy ekonomii ewolucyjnej Różnice pomiędzy paradygmatem neoklasycznym i ewolucyjnym 2006-12-14 Optymalizacja i równowaga Rola wiedzy Koncepcja firmy Rozumienie czasu Rola czynników losowych Modele, a rzeczywistość Podsumowanie Roman Kolenda 2 Cechy ekonomii ewolucyjnej wywodzi się ze szkół: 2006-12-14 neo-schumpeterian instytucjonalistów Szkoły Austriackiej opis rozwoju gospodarczego jest pełniejszy i lepiej oddaje rzeczywiste zachowania w stosunku do podejścia neoklasycznego w centrum zainteresowania => problem czasu, a zwłaszcza jego nieodwracalność Roman Kolenda 3 Cechy ekonomii ewolucyjnej c.d. analiza procesów zarówno w stanie dalekim od równowagi, jak i w stanie równowagi znaczenie zmian ilościowych i jakościowych modelowane sposoby podejmowania decyzji przez człowieka bliższe rzeczywistości obserwowany proces => w obrębie populacji wzajemnie na siebie wpływających elementów 2006-12-14 Roman Kolenda 4 Cechy ekonomii ewolucyjnej c.d. uwzględnia różnorodność i heterogeniczność zachowań podmiotów gospodarczych poszukiwanie innowacji ( nowości ) istnienie informacji dziedzicznej ( wiedzy ) proces rozwoju gospodarczego => spontaniczny, w którym ważną rolę odgrywa mechanizm selekcji 2006-12-14 Roman Kolenda 5 Różnice pomiędzy ekonomią ewolucyjną, a neoklasyczną Fundamentalne różnice można zidentyfikować w obrębie pięciu obszarów: 2006-12-14 Kwestia optymalizacji i równowagi Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym Koncepcja firmy Rozumienie czasu Rola czynników losowych Roman Kolenda 6 Optymalizacja i równowaga w ujęciu neoklasycznym Koncentruje się na analizie w stanie równowagi 3 etapy analizy: 2006-12-14 wyizolowanie pewnego obszaru rzeczywistości i określenie relacji pomiędzy otoczeniem i wyizolowanym obszarem zbudowanie modelu opisującego najważniejsze zjawiska po weryfikacji modelu, wykorzystuje się go do prognozowania lub określenia optymalnej ścieżki rozwoju, dokonania optymalnych decyzji Roman Kolenda 7 Optymalizacja i równowaga w ekonomii ewolucyjnej Na procesy gospodarcze mają wpływ czynniki: endogeniczne (gospodarcze) egzogeniczne ( demograficzne, kulturowe, psychologiczne i socjologiczne ) Ważniejszymi stają się potrzeby: 2006-12-14 Poznania motywacji ludzkich Procesów decyzyjnych Mechanizmów rozwoju gospodarczego Zrozumienia aktywności podmiotów gospodarczych Roman Kolenda 8 Optymalizacja i równowaga w ekonomii ewolucyjnej c.d. to co obserwujemy w rzeczywistości to stałe dążenie do stanu równowagi, który się ciągle zmienia koncentruje się na analizach procesów przejściowych ( dążeniu do równowagi ) 2006-12-14 Roman Kolenda 9 Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym Ekonomia klasyczna wiedza o procesie, przesłankach i konsekwencjach wszelkich działań jest pełna dzięki tej pełnej wiedzy możliwe staje się dokonywanie optymalnych wyborów 2006-12-14 Roman Kolenda 10 Rola wiedzy w rozwoju gospodarczym Ekonomia ewolucyjna Friedrich Hayek – wiedza nie jest pełna, zawsze ma charakter lokalny i jest rozproszona Michael Polanyi – wiedza jest w dużym stopniu nieuświadomiona i niewerbalizowalna 2006-12-14 Roman Kolenda 11 Koncepcja firmy w ekonomii neoklasycznej patrzenie na obserwowalną różnorodność przez pryzmat „reprezentatywnej firmy” konkurencja: 2006-12-14 ogranicza się do konkurencji cenowej powoduje zbliżanie się produkcji i cen do pewnego stanu równowagi Roman Kolenda 12 Koncepcja firmy w ekonomii neoklasycznej maksymalizacja zysku => podstawowym kryterium działania podmiotów gospodarczych pod wpływem krytyki zaczęto uwzględniać procesy zmian technologicznych => zbliżenie w kierunku podejścia ewolucyjnego 2006-12-14 Roman Kolenda 13 Koncepcja firmy w ekonomii ewolucyjnej uwzględnienie powszechnie obserwowalnej różnorodności w obrębie populacji Konkurencja: zbliżona do pojęcia rywalizacji najistotniejszą rolę w długim okresie odgrywa konkurencja technologiczna 2006-12-14 Roman Kolenda 14 Koncepcja firmy w ekonomii ewolucyjnej decydenci podejmują decyzje, które nie muszą być optymalne w danym momencie, ale których intencją jest chęć maksymalizacji zysku przy ograniczonej wiedzy możliwości dokonania maksymalizacji są bardzo ograniczone 2006-12-14 Roman Kolenda 15 Koncepcja firmy w ekonomii ewolucyjnej kryteria jakimi posługują się decydenci to pewna kombinacja kryterium: 2006-12-14 krótkookresowego – maksymalizacji zysku długookresowego – zapewnienie firmie perspektyw rozwojowych Herbert Simon – przedsiębiorcy neoklasyczni są „maksymalizatorami” zysku, a w rzeczywistości przedsiębiorcy zadowalają się możliwie dużym zyskiem Roman Kolenda 16 Rozumienie czasu w ekonomii neoklasycznej natychmiastowe przechodzenie od starego do nowego stanu równowagi skutki podejmowania decyzji są natychmiastowe w tym sensie można powiedzieć, że czas w teorii neoklasycznej nie istnieje jeżeli już występuje to ma on charakter czasu absolutnego 2006-12-14 w tym sensie można powiedzieć, że jest nieukierunkowany Roman Kolenda 17 Rozumienie czasu w ekonomii ewolucyjnej istotna rola procesów przejściowych pomiędzy stanami równowagi czas przebywania w stanie równowagi jest z reguły znacznie krótszy niż czas przejścia pomiędzy kolejnymi stanami równowagi w rzeczywistych procesach ewolucyjnych czas jest ukierunkowany 2006-12-14 w tym sensie sam proces wyznacza kierunek upływu czasu i nie jest możliwe proste odwrócenie stanu z przeszłości, skąd osiągnięty został stan obecny Roman Kolenda 18 Rola czynników losowych w ekonomii neoklasycznej zmienne losowe o danych rozkładach prawdopodobieństwa zmiany widziane jako fluktuacje wokół trendów wyznaczanych równaniami modelu niepewność redukowalna do koncepcji niepełnej informacji => dzięki czemu możliwe jest określenie racjonalnych decyzji podmiotów gospodarczych 2006-12-14 Roman Kolenda 19 Rola czynników losowych w ekonomii ewolucyjnej czynnik losowy => jednym z centralnych na drodze do zrozumienia funkcjonowania systemów gospodarczych jego istotna rola widziana jest w procesie: podejmowania decyzji poszukiwania innowacji Istota procesu ewolucyjnego leży właśnie w czynnikach losowych przyczyniających się do powstawania różnorodności podmiotów gospodarczych i ich zachowań. 2006-12-14 Roman Kolenda 20 Modele, a rzeczywistość Kategorie badania zasadności modelu: 2006-12-14 racjonalizm empiryzm stanowisko pozytywistyczne Milton Friedman – zamiast krytykować teorię ekonomiczną poprzez analizę założeń powinniśmy skupić się na sprawdzeniu wniosków płynących z danej teorii Roman Kolenda 21 Modele, a rzeczywistość Nigdy nie jest tak, że mamy model idealnie pasujący do rzeczywistości 2006-12-14 William Edwards Deming „ Wszystkie modele są złe tylko niektóre są użyteczne” Budujemy ogólny wskaźnik oceny danego modelu Roman Kolenda 22 Modele, a rzeczywistość Najczęściej stosowane sub-kryteria, które wpływają na ten globalny wskaźnik: 2006-12-14 poprawność spójność uniwersalność prostota płodność użyteczność Roman Kolenda 23 Podsumowanie Ekonomia ewolucyjna: 2006-12-14 koncentruje się na stanach przejściowych lepiej oddaje rzeczywistość wiedza jest niepełna i rozproszona decyzje podejmowane przez podmioty często nie są optymalne czas oraz czynniki losowe są istotnymi elementami modelu Roman Kolenda 24 Podsumowanie F. Hayek „…w pewnym sensie działalność, jaką ekonomia pragnie wyjaśnić, nie odnosi się do zjawisk fizycznych, ale do ludzi. Wartości ekonomiczne są interpretacją faktów fizycznych widzianych w kategoriach obiektów fizycznych, służących w szczególnych sytuacjach zaspokojeniu ludzkich potrzeb. Zatem można by ekonomię określić jako metateorię, teorię o teoriach jakie ludzie tworzą po to, by w sposób najefektywniejszy odkryć i wykorzystać środki, jakimi dysponują dla zróżnicowanych celów” 2006-12-14 Roman Kolenda 25 2006-12-14 Roman Kolenda 26
