Kurs walutowy Co to jest kurs walutowy? • ? • Kurs walutowy jest stosunkiem, w jakim dokonuje się wymiany określonej ilości danej waluty na jednostkę inne waluty • Jest to cena jednej waluty wyrażona w innej walucie Dlaczego kurs walutowy jest ważny? Polski i hiszpański student postanowili rzucić studia i całkowicie poświęcić się produkcji piwa Część produkcji dostarczają na rynek amerykański po cenie 1 USD W zeszłym roku eksporter za 1 USD otrzymywał 1,05 EUR (przy kursie EUR/USD = 0,95) W tym roku za 1 USD otrzymuje 0,8 EUR (przy kursie EUR/USD = 1,25) Co będzie jeżeli koszt produkcji piwa wynosi: 70 eurocentów? 80 eurocentów? 90 eurocentów? Funkcje kursu walutowego • • • • • • • • Informacyjna informuje krajowe podmioty o cenie walut obcych, pomaga podjąć decyzje odnośnie transakcji zagranicznych, pomaga ocenić konkurencyjność firmy z perspektywy rynków i cen światowych Cenotwórcza przenosi zagraniczny układ i relacje cen na rynek krajowy np. bezpośrednio determinuje krajowe ceny towarów importowanych pośrednio wpływa na ceny towarów krajowych, które mają konkurencję zagraniczną Rodzaje kursów walutowych I. PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA MOŻLIWOŚĆ WAHAŃ KURSÓW: • Kurs płynny (zmienny, elastyczny) – kształtowany pod wpływem popytu i podaży na rynku walutowym; może być kursem „brudnym” (stabilizowany przez interwencję banku centralnego) lub kursem „czystym” (ukształtowany na rynku bez interwencjonizmu banku centralnego) • Kurs sztywny – ustalany przez władze monetarne kraju, • Kurs pełzający – zbliżony do kursu sztywnego, ale korygowany skokowo przez państwo. Rodzaje kursów walutowych II. PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA ZAKRES OBOWIĄZYWANIA: • Kurs zróżnicowany – może być zróżnicowany przedmiotowo (inny dla obrotów towarowych, inny dla usług niehandlowych), podmiotowo (inny dla firm, inny dla osób fizycznych), geograficznie (inny dla walut różnych grup krajów), • Kurs jednolity – jednakowy dla wszelkich form transakcji dewizowych. Rodzaje kursów walutowych • • 1. 2. 3. 4. 5. III. PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA OPERACJE BANKOWE: Kurs kasowy (spot) – w kontraktach z natychmiastową zapłatą, Kurs terminowy (future) – gdy zapłata następuje po upływie określonego czasu Kurs terminowy – kurs kasowy > 0 waluta jest notowana terminowo z premią (tzw. report) Kurs terminowy – kurs kasowy < 0 waluta jest notowana terminowo z dyskontem (tzw. deport) Kurs terminowy – kurs kasowy = +/- wartość swapu (marży kursowej) Stopa swapu (marży kursowej, premii, dyskonta waluty krajowej) w skali rocznej = (wartość swapu / kurs kasowy) * (360 / t) Kurs terminowy sprzedaży – kurs kasowy sprzedaży podawane jest w pkt terminowych. 1pkt terminowy = 0,0001 PLN Rodzaje kursów walutowych IV. PODZIAŁ Z WZGLĘDU NA SPOSÓB PREZENTACJI KURSU: • Kurs bezpośredni – liczba jednostek waluty krajowej potrzebnych do zakupu jednej jednostki waluty zagranicznej, • Kurs pośredni – liczba jednostek waluty obcej potrzebnych do zakupy jednostki waluty krajowej, • Kurs krzyżowy – wyznaczenie kursu walutowego na podstawie znanych kursów dwóch różnych walut np. wg zasady: PLN/CAD = PLN/USD * USD/CAD Rodzaje kursów walutowych • • 1. 2. • • • • V. INNE RODZAJE KURSÓW: Kurs kupna (bid) Kurs sprzedaży (offer) Kurs „offer” – kurs „bid” = spread Stopa spread = spread / kurs „bid” Kurs nominalny Kurs realny Kurs podwartościowy – kurs rynkowy niższy od oficjalnego banku centralnego Kurs nadwartościowy – kurs na rynku wyższy od oficjalnego banku centralnego Podstawowe pojęcia związane z kursem walutowym • Aprecjacja waluty – wzrost rynkowego kursu pieniądza krajowego, czyli rynkowe umacnianie jego wartości • Deprecjacja waluty – rynkowy spadek wartości pieniądza krajowego, albo spadek kursu danej waluty na rynku dewizowym • Dewaluacja waluty – jednorazowe („skokowe”) urzędowe obniżenie wartości waluty krajowej, zazwyczaj wymuszone na władzy monetarnej wskutek długotrwałego deficytu bilansu obrotów bieżących i/lub odpływu kapitału • Rewaluacja waluty – wzrost oficjalnego kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych, następujący na skutek decyzji władz monetarnych danego kraju. Źródła podaży i popytu obcej waluty podaż 1. Wpływy z eksportu towarów 2. Wpływy z eksportu usług: Usługi transportowe Wydatki w kraju podróżnych zagranicznych Pozostałe (ubezpieczenia, usługi banków zagranicznych, itp.) 3. Odsetki otrzymane z zagranicy 4. Transfery z zagranicy: Prywatne (przekazy od emigrantów, renty i emerytury zagraniczne, inne wpływy na konta walutowe ludności) Oficjalne 5. Kredyty otrzymane z zagranicy 6. Napływ kapitału krótkoterminowego 7. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie i portfelowe 8. Spadek rezerw oficjalnych popyt 1. Wydatki na import towarów 2. Wydatki na import usług: Usługi transportowe Wydatki za granicą podróżnych krajowych Pozostałe (ubezpieczenia, usługi banków krajowych dla zagranicy i inne) 3. Odsetki zapłacone zagranicy 4. Transfery za granicę: Prywatne (przekazy imigrantów, renty i emerytury wypłacane osobom zagranicznym, wypłaty z kont walutowych ludności) Oficjalne 5. Kredyty udzielone zagranicy 6. Odpływ kapitału krótkoterminowego 7. Inwestycje bezpośrednie i portfelowe za granicą 8. Wzrost rezerw oficjalnych Czynniki wpływające na poziom kursów walutowych I. CZYNNIKI EKONOMICZNE: 1. Czynniki koniunkturalne: - poziom dochodu narodowego - stopa inflacji - stopa procentowa 2. Czynniki strukturalne: - infrastruktura gospodarki - konkurencyjność gospodarki - sytuacja w bilansie płatniczym - poziom rozwoju techniczno – technologicznego II. CZYNNIKI POZAEKONOMICZNE: - czynniki polityczne - czynniki psychologiczne - częstotliwość i motywy interwencjonizmu banku centralnego na rynku walutowym Ekonomiczne teorie kursu walutowego • Teoria parytetu siły nabywczej (podstawą tej koncepcji jest założenie, że w gospodarce międzynarodowej działa prawo jednej ceny): • Ck = Kw * Cz, • • • Ck – cena krajowa (wartość koszyka towarów) Kw – kurs walutowy Cz – cena zagraniczna (wartość koszyka towarów) • Kw = Ck/Cz • Jeżeli ceny dóbr się zmienią, to kurs walutowy automatycznie dostosuje się do nowych relacji w obu krajach, aby zachować parytet siły nabywczej walut. W konsekwencji, gdy ceny w kraju A rosną szybciej niż w kraju B, wówczas pieniądz kraju A ulega deprecjacji w takiej samej proporcji w stosunku do pieniądza w kraju B Ekonomiczne teorie kursu walutowego c.d. • • • • Teoria parytetu stóp procentowych – opiera się na założeniu, że nominalne stopy procentowe odzwierciedlają inflacyjne oczekiwania uczestników rynku. Kraje, w których spodziewana jest wysoka inflacja, mają wysokie nominalne stopy procentowe, rekompensując inwestorom spadającą wartość pieniądza. Przy doskonale funkcjonujących rynkach realne stopy procentowe muszą być równe we wszystkich krajach Jeśli dzięki rynkowi realne stopy są jednakowe to różnice w nominalnych muszą odzwierciedlać odmienne oczekiwania co do inflacji Skoro stopy procentowe zależą od poziomu cen, a kursy walutowe (według teorii parytetu siły nabywczej) również od nich zależą, wobec tego musi istnieć związek między zmianami stóp a zmianami kursów Równość (parytet) realnych stóp procentowych będzie zachowany, gdy bieżący kurs walutowy zmienia się o wielkość równą różnicom między nominalnymi stopami procentowymi, a kierunek zmian kursu jest odwrotny niż różnice • Kw1 – Kw0 /Kw0 = Ik – Iz • • • • Kw0 – bieżący kurs walutowy na początku okresu (wartość jednostki waluty zagranicznej w jednostkach waluty krajowej) Kw1 - bieżący kurs waluty na koniec okresu Ik – nominalna stopa procentowa w kraju Iz – nominalna stopa procentowa za granicą • Kw1 = (Ik – Iz) * Kw0 + Kw0 Aprecjacja czy deprecjacja? 1 USD = 2,95 PLN 1 USD = 2,98 PLN 1 USD = 3,12 PLN 1 USD = 3,08 PLN 1 USD = 2,8754 PLN 1 PLN = 0,2552 EUR ? ? 1 PLN = ? USD 1 EUR = ? PLN Teoria parytetu siły nabywczej Ck = 12000 PLN Cz = 1875 GBP Kw = ? W Polsce inflacja = 10% w Wlk. Brytanii = 2% Nowy Kw = ? Teoria parytetu stopy procentowej Stopa % w Polsce = 7% stopa % w USA = 2% Kurs bieżący 1 USD = 4 PLN kurs za rok 1 USD = ? PLN Stopa % w Polsce = 7% Kurs bieżący 1 CZK = 1,1 PLN Stopa % w Czechach = 10% kurs za rok 1 CZK = ? PLN 1 USD = 2,8754 PLN 1 PLN = 0,3478 USD 1 PLN = 0,2552 EUR 1 EUR = 3,9185 PLN Teoria parytetu siły nabywczej Ck = 12000 PLN Cz = 1875 GBP Kw = 1GBP = 6,40 PLN W Polsce inflacja = 10% w Wlk. Brytanii = 2% Nowy Kw = 1 GBP = 6,90 PLN Teoria parytetu stopy procentowej Stopa % w Polsce = 7% stopa % w USA = 2% Kurs bieżący 1 USD = 4 PLN Kurs za rok 1 USD = 4,20 PLN Stopa % w Polsce = 7% Kurs bieżący 1 CZK = 1,1 PLN Stopa % w Czechach = 10% Kurs za rok 1 CZK = 1,067 PLN Profesor Najlepszy Indywidualne przypadki trafnych prognoz mogą być tylko wynikiem szczęśliwego zbiegu okoliczności, stanowiąc swego rodzaju „wygraną” w grze losowej prowadzonej z rynkiem Najlepszy E., Zarządzanie finansami międzynarodowymi, PWE, Warszawa 2000r., s. 116 Zapis kursu walutowego USD/PLN = 3,1983/3,1993 (kurs bezpośredni) PLN/USD = 0,3126/0,3125 (kurs pośredni) kurs kupna / kurs sprzedaży (bid) (offer) USD/PLN = 3,1983/3,1993 Waluta bazowa / waluta kwotowana Waluta bazowa waluta kwotowana bid-offer Kreatorzy rynku zamierzają Uczestnicy rynku zamierzają Kurs kupna bid - Kupić bazową - Sprzedać kwotowaną - Kupić kwotowaną - Sprzedać bazową Kurs sprzedaży offer - Kupić kwotowaną - Sprzedać bazową - Kupić bazową - Sprzedać kwotowaną kurs kupna / kurs sprzedaży (bid ) (offer) USD/PLN = 3,1983 / 3,1993 Waluta bazowa / waluta kwotowana Kurs krzyżowy Przypadek 1. Jeżeli mamy dwa kursy walutowe U/X i U/Y (wspólna waluta jest w obu kursach walutą bazową), to obliczając kurs krzyżowy, dzielimy przez nową walutę bazową. X/Y = U/Y:U/X lub Y/X = U/X:U/Y Przypadek 2. Jeżeli mamy dwa kursy walutowe X/U i Y/U (wspólna waluta jest w obu przypadkach walutą kwotowaną), to obliczając kurs krzyżowy, dzielimy przez nową walutę kwotowaną X/Y = X/U:Y/U lub Y/X = Y/U:X/U Przypadek 3. Jeżeli mamy dwa kursy walutowe X/U i U/Y (wspólna waluta jest w jednym przypadku walutą kwotowaną, a w drugim bazową), to obliczając kurs krzyżowy, mnożymy kurs kupna i kurs sprzedaży X/Y = X/U * U/Y lub Y/U = 1/(X/U * U/Y) Kurs krzyżowy Przykład 1. USD/CHF = 1,6230/1,6240 USD/PLN = 3,7880/3,7890 PLN/CHF= 1,6230:3,7890 / 1,6240:3,7880 PLN/CHF= 0,4283/0,4287 Przykład 2. CAD/USD = 0,8950/0,8953 GBP/USD = 1,4430/1,4560 CAD/GBP = 0,8950:1,4560 / 0,8953:1,4430 CAD/GBP= 0,6147/0,6204 Przykład 3. GBP/USD = 1,6430/1,6560 USD/PLN = 3,7880/3,7890 GBP/PLN = 1,6430 * 3,7880 / 1,6560 * 3,7890 GBP/PLN = 6,2237/6,2746 Zadanie 1 Bank X kwotuje następujące kursy walut: USD/AUD = 1,3300/10 EUR/CHF = 1,5520/30 GBP/USD = 1,6570/80 SEK/JPY = 14,7050/90 - Klient chce kupić dolary australijskie. Jaki kurs będzie obowiązywał dla tej transakcji? - Po jakim kursie bank sprzedaje euro? - Ile bank zapłaci klientowi za 1 mln jenów - Ile bank zapłaci klientowi za 500 tys. franków szwajcarskich? Zadanie 1. - 1,3300 1,5530 67 985,59 SEK 321 957,50 EUR Zadanie 2 Bank X kwotuje następujące kursy walut USD/AUD = 1,3400/10 USD/CHF = 1,3220/30 GBP/USD = 1,6880/90 - Jaki jest kurs krzyżowy dolara australijskiego przy zakupie jednego franka szwajcarskiego z punktu widzenia uczestnika rynku? - Jaki jest kurs krzyżowy franka szwajcarskiego przy sprzedaży jednego funta z punktu widzenia uczestnika rynku? Zadanie 2 - CHF/AUD = 1,0144 - GBP/CHF = 2,2325 Polityka kursowa • Ze względu na znaczenie kursu walutowego w gospodarce, polityka kursowa stanowi istotny element polityki pieniężnej, a pośrednio polityki gospodarczej. Wybór właściwego mechanizmu kursowego oznacza przyjęcie określonego sposobu reagowania banku centralnego na zmiany w zakresie bilansu płatniczego, stanu pieniądza narodowego oraz sytuacji na rynku walutowym. W zależności od przyjętych priorytetów polityki gospodarczej stosuje się różne rozwiązania kursowe. • Głównym kryterium klasyfikacji reżimów kursowych jest stopień zmienności kursu walutowego, który jednocześnie odzwierciedla zakres ingerencji władz monetarnych w kształtowanie się jego poziomu. Systemy płynne Kurs płynny Kurs płynny kierowany Systemy pośrednie Pełzające pasmo Kurs płynny wewnątrz pasma Pełzająca dewaluacja Kurs nieregularnie dostosowywany Systemy sztywne Kurs sztywny Zarząd walutą Dolaryzacja Unia walutowa Polityka kursowa w Polsce • 1990r. Wprowadzenie sztywnego kursu względem dolara (9500 zł – dzisiejsze 95gr), • Maj 1991r. Dewaluacja o 14,4% (ze względu na znacznie wyższą inflację w Polsce niż w USA, przy stałym kursie nominalnym nastąpiła znaczna realna aprecjacja złotego) wprowadzenie koszyka walut, • Października 1991r. Modyfikacja w kierunku systemu pełzającej dewaluacji (codzienna dewaluacja), • 26 lutego 1992 dewaluacja o 10,7%, 27 sierpnia 1993 o 7,4%, • 1992-1994 kurs złotego na rynku międzybankowym mógł zmieniać się w 4% paśmie dopuszczalnych wahań (+/-2% wokół parytetu), • 16 maja 1995 rozszerzenie pasma wahań do +/-7%, • 1996-1998 zmniejszanie tempa pełzającej dewaluacji, rozszerzenie dopuszczalnych wahań do +/-12%, • Marzec 1999 rozszerzenie pasma dopuszczalnych wahań do +/-15%, • 12 kwietnia 2000 decyzja o upłynnieniu kursu złotego Wymienialność waluty • Niewymienialność pieniądza (uprawnienie zastrzeżone wyłącznie dla państwa) • Wymienialność wewnętrzna (dokonywana wyłącznie przez rezydentów, nie wolno stosować waluty w transakcjach międzynarodowych do fakturowania i wykonywania płatności, obowiązek odsprzedawania walut bankom, pozwolenia na zakup dewiz dla obrotów kapitałowych) • Wymienialność zewnętrzna (dokonywana wyłącznie przez nierezydentów, waluta kraju może służyć do fakturowania i dokonywania płatności w ramach transakcji międzynarodowych) • Wymienialność według standardu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (art. VIII) – warunki wymienialności przewidują swobodną obsługę bieżących transakcji międzynarodowych (handel zagraniczny, kredyty krótkoterminowe, płatności z tytułu odsetek z pożyczek i lokat kapitałowych) wobec rezydentów i nierezydentów • Pełna wymienialność – oznacza, że zarówno rezydenci jak i nierezydenci mogą sprzedawać i kupować walutę bez ograniczeń dotyczących celu takiej transakcji Rzeczpospolita z 2 maja 2011r.