Etyka wobec erotyki i seksu 1. Cele lekcji a. Wiadomości Celem lekcji jest zapoznanie uczniów z zagadnieniami związanymi z rolą erotyki i seksu w życiu codziennym. Przedstawienie rozbieżności (i konsekwencji, które za tym idą), jakie istnieją między duchowym a instrumentalnym traktowaniem ciała ludzkiego i czynności seksualnych. Zestawienie dewiacji seksualnej z dewiacją na tle religijnym i omówienie analogii, których się można doszukiwać w obu przypadkach (z jednej strony dewiacji podlega obiekt cielesny, w którym wartości duchowe nie mają znaczenia, z drugiej strony, gdy przedmioty kultu z symboli przeradzają się i są utożsamiane z transcendencją, stają się wystarczające do przeżywania duchowego uniesienia). b. Umiejętności Uczeń potrafi: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Przedstawić problematykę uduchowienia czynności seksualnych. Omówić problematykę uduchowienia na tle religijnym. Przedstawić problematykę dewiacji zarówno duchowej, jak i seksualnej. Przedstawić problem erotyki w chrześcijaństwie. Przedstawić zagadnienie erotyki w kulturze i literaturze. Omówić badania empiryczne w omawianym temacie. 2. Metoda i forma pracy Metoda pogadanki z elementami opisu. 3. Środki dydaktyczne 1. Kalita Z., Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001, s. 343–350. 2. Karta pracy ucznia. 4. Przebieg lekcji a. Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności. 2. Sprawdzenie zadania domowego. 3. Przypomnienie metodą pogadanki najważniejszych wiadomości z poprzedniej lekcji. (10 min.) b. Faza realizacyjna 1. Omówienie metodą pogadanki roli erotyki i seksu w życiu codziennym (zestawienie czynności biologicznych, w które wyposażony jest człowiek jako czynności koniecznych albo potrzebnych do życia). 2. Przedstawienie metodą opisu schematu drabiny wartości, jaką można stworzyć dla lepszego zrozumienia tematu (u góry znajdują się wartości wzniosłe, po środku moralne zero, a u dołu wulgarne). 3. Omówienie metodą opisu negatywnych konsekwencji moralnej degradacji w sferze seksualnej (osoba jest postrzegana jako narzędzie do zaspokojenia potrzeb seksualnych, jej cechy fizyczne stają się wszystkim, a duchowe niczym). 4. Omówienie metodą opisu analogii między dewiacją seksualną a dewiacją na płaszczyźnie duchowej (gdy przedmioty kultu przeradzają się z symboli i są utożsamiane z transcendencją, stając się wystarczającymi do przeżywania duchowego uniesienia). 5. Zestawienie metodą opisu konsekwencji dewiacji erotycznych i religijnych (z jednej strony fetyszyzm, zboczenie seksualne, z drugiej – przesądy, zabobon, zjawy, czary i magia). 6. Przedstawienie metodą opisu tematyki erotyki w literaturze (np. kamasutra jako „instrukcja obsługi ciała”). 7. Omówienie metodą opisu roli erotyki w kulturze chrześcijańskiej (dionizyjski charakter życia jako obcy postawie religii chrześcijańskiej). (25 min.) c. Faza podsumowująca Zapisanie przez uczniów notatki do zeszytu. Notatka: Sferę stosunków płciowych i sferę „transcendencji” duchowej (religijnej) można obrazowo przedstawić rozpięte na drabinie pionowej, od wierzchołka, gdzie znajdą się uczucia wzniosłe aż po wulgarność u dołu. Miłość erotyczna i wiara prawdziwie religijna znajdują się wysoko. Stany zachowań typowe dla mistyki religijnej bywają nieodróżnialne od stanów silnej miłości erotycznej. Kiedy zaczynamy z tego wierzchołka zstępować w dół po stopniach obu hierarchii, obserwujemy w obu przestrzeniach centralne pasmo moralności (moralne zero, zachowania moralnie poczytywalne), a także rozmaite uchyłki na bok. W strefie płciowości schodzenie „w dół” prowadzi do stopniowej degradacji partnera do roli narzędzia zaspokojenia potrzeb seksualnych. Na szczycie drabiny partnerów cechuje niewymienność na żadnych innych. Im niżej, tym łatwiej o zmianę partnera, wreszcie jego cechy fizyczne stają się wszystkim, a duchowe niczym. Po stronie religijnej opuszczanie „w dół” wiąże się z utożsamieniem przedmiotu kultu jako symbolu z transcendentalną prawdą. Kontakt z przedmiotem kultu jest wtedy całkowicie wystarczający. Poniżej zerowego punktu na drabinie pionowej odkrywamy po jednej stronie graniczne seksualne zboczenia, a po drugiej – wszelki przesąd, zabobon, wiarę w duchy uroki, zjawy i czary. (10 min.) 5. Bibliografia 1. Kalita Z., Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001, s. 343–350. 6. Załączniki a. Karta pracy ucznia Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Etyka wobec erotyki i seksu.