Słowniczek z RACHUNKOWŚCI

Słowniczek z RACHUNKOWŚCI
Akcja - papier wartościowy dokumentujący prawo
współwłasności do kapitału spółki akcyjnej,
uprawniający do partycypacji w jej zyskach w formie
tzw. dywidendy oraz do majątku spółki - w razie jej
likwidacji.
Akredytywa - forma rozliczeń bezgotówkowych
stosowana w obrocie krajowym i zagranicznym,
polegająca na wyodrębnieniu przez bank - na
wniosek dłużnika (odbiorcy) - określonej kwoty z jego
środków na rzecz wierzyciela (dostawcy) w celu
dokonania zapłaty.
Aktywa - 1. część (strona) bilansu obejmująca
majątek rzeczowy (środki gospodarcze) firmy, jak:
środki trwałe, zapasy, środki w rozrachunkach, środki
pieniężne. 2. zasoby majątkowe firmy, które
umożliwiają prowadzenie działalności gospodarczej.
Amortyzacja - koszt zużycia środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych. Arkusz
rozliczeniowy kosztów - tabelaryczna metoda
rodzajowego i podmiotowego rozliczania kosztów;
poniesione koszty rodzajowe są rozliczane na
miejsca
powstawania
kosztów
(ośrodki
odpowiedzialności). Dolna część arkusza może
zawierać również rozliczenie kosztów wzajemnych
świadczeń
podmiotów
wewnętrznych
przedsiębiorstwa.
Badanie sprawozdania finansowego - czynności
przeprowadzane przez biegłego rewidenta w związku
z oceną prawidłowości i rzetelności sprawozdania
oraz ustaleniem czy przedstawia ono wiernie
sytuację majątkową i finansową, wynik finansowy i
rentowność badanej jednostki.
Bierne rozliczenia międzyokresowe - kwoty
zaliczane do kosztów bieżącego miesiąca, których
pokrycie nastąpi w przyszłości; mają charakter
rezerw na koszty przyszłych okresów. Są
wykazywane w bilansie jako pozycja pasywów.
Bilans - sprawozdanie finansowe, które jest
zestawieniem środków gospodarczych (aktywów) i
źródeł ich pochodzenia (pasywów) na określony
moment i w określonej formie (układzie). Cena
ewidencyjna - stała cena (niezmienna przez pewien
czas),
przyjęta
do
wartościowej
ewidencji
rzeczowego składnika majątku.
Cena sprzedaży netto - możliwa do uzyskania w
dniu bilansowym cena sprzedaży bez należnego
podatku od towarów i usług, pomniejszona o:
ewentualne rabaty i opusty, podatek akcyzowy oraz
koszty związane z przystosowaniem składnika
majątku do sprzedaży i doprowadzenia jej do skutku
oraz powiększona o należną dotację przedmiotową;
ceną sprzedaży jest również kurs giełdowy.
Czek - wystawiony w ściśle określonej formie
dokument (papier wartościowy), w którym wystawca
udziela bankowi pisemnego zlecenia bezwzględnego
wypłacenia określonej kwoty z jego rachunku
konkretnej osobie (czek imienny) lub okazicielowi
(czek na okaziciela).
Czynne rozliczenia międzyokresowe - koszty
ponoszone przez jednostkę dotyczące przyszłych
okresów. Mogą być rozliczane na poszczególne
miesiące w ciągu jednego roku obrotowego lub w
okresie kilku lat. Są wykazywane w bilansie jako
składnik aktywów.
Dłużne papiery wartościowe - reprezentują
wierzytelności pieniężne na oznaczone sumy, płatne
we wskazanych terminach; są to na przykład: bony
skarbowe, obligacje czy też walory
reprezentujące
wierzytelności
pieniężne
uwarunkowane przez zaistnienie zdarzeń losowych,
jak: losy loteryjne, polisy ubezpieczeniowe.
Dostawa
niefakturowana
jest
dostawą
wyprzedzającą w czasie otrzymanie faktury; zostaje
przyjęta na podstawie dowodu magazynowego i
wyceniona według ceny ewidencyjnej. Dotacje środki przyznane jednostce gospodarczej w celu
wyrównania rentowności rodzajów
działalności, które z założeń polityki państwa są
nieopłacalne.
Dowód księgowy - dokument zawierający pisemne
stwierdzenie dokonania lub powstania operacji oraz
będący podstawą dokonania zapisu księgowego.
Dyrektywy rachunkowości - opracowane przez
Komisję Wspólnoty Europejskiej regulacje prawne
dotyczące: zasad prowadzenia rachunkowości,
sporządzania rocznych zamknięć rachunkowych, ich
konsolidacji,
wymagań
wobec
osób
odpowiedzialnych
za
badanie
dokumentów
księgowych.
Dziennik
urządzenie
ewidencyjne
do
chronologicznego
ujmowania
zdarzeń
gospodarczych. FIFO (pierwsze weszło - pierwsze
wyszło) - metoda wyceny wartości zapasów (zużycia)
rzeczowych składników majątku, polegająca na
pomiarze rozchodu według cen kolejnych dostaw od
najwcześniejszej poczynając.
Fina~owy majątek trwały - długoterminowe lokaty
kapitałowe (np. akcje, obligacje, udziały) powierzone
innym jednostkom w celu uzyskania określonych
korzyści (np. w formie dywidendy, odsetek). Powinny
one pozostać jako aktywa co najmniej 1 rok licząc od
dnia bilansowego.
Forma rachunkowości - zespół ściśle określonych i
powiązanych urządzeń księgowych (dziennik, konta,
rejestry, komputerowe nośniki danych), w których
dokonuje się zapisów według ustalonych zasad.
Fundusze specjalne - fundusze stanowiące
równowartość środków wyodrębnionych na sfinansowanie specjalnych zadań, jak na przykład:
zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Funkcje
rachunkowości - zbiór zadań rachunkowości;
nadrzędna jest funkcja informacyjna, której
pochodnymi są inne funkcje (sprawozdawcza,
dowodowa, kontrolna, optymalizacyjna, analityczna).
Harmonizacja
rachunkowości
proces
ujednolicenia i standaryzacji norm rachunkowości na
skalę ponadnarodową.
Informacja dodatkowa - obligatoryjny element
sprawozdania finansowego jednostek innych niż
banki i ubezpieczyciele, zawierający dane nie objęte
bilansem oraz rachunkiem zysków i strat, a także
wyjaśnienia pozwalające jasno i rzetelnie ocenić
sytuację majątkową i finansową jednostki, jej wynik
finansowy i rentowność.
Inwentaryzacja - ogół czynności zmierzających do
określenia faktycznego stanu poszczególnych
składników
aktywów
i
pasywów
jednostki
gospodarczej, na przykład: w drodze spisu z natury
czy uzgodnienia sald.
Inwentarz - wykaz składników aktywów i pasywów
na określony dzień.
Inwestycje - wydatki poniesione w celu: 1) nabycia,
wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych
(inwestycje rzeczowe), 2) wniesienia wkładów
kapitałowych i lokat do innych jednostek (inwestycje
kapitałowe).
Kalkulacja - obliczenie ogólnej sumy oraz
poszczególnych pozycji (składników) kosztów
przypadających na przedmiot kalkulacji, którym może
być jednostka wyrobu, usługi, towaru, zlecenie
produkcyjne itp.
Kalkulacja doliczeniowa - polega na odrębnym
kalkulowaniu
każdego
z
góry
określonego
przedmiotu kalkulacji (wyrobu, usługi, zlecenia
produkcyjnego); jest stosowana w jednostkach
wytwarzających produkcję jednostkową, seryjną i
masową różnorodną.
Kalkulacja podziałowa polega na podzieleniu sumy
kosztów poniesionych w danym okresie przez liczbę
naturalnych jednostek miary produkcji jednorodnej,
wytwarzanej masowo lub wieloseryjnie.
Kalkulacyjny wariant rachunku zysków i strat wariant ustalania wyniku finansowego w jednostkach
gospodarczych; w którym przychodom ze sprzedaży
produktów
przeciwstawia
się koszt
własny
sprzedaży, koszty sprzedaży i koszty zarządu; jest
stosowany w firmach dokonujących kalkulacji
kosztów różnych wyrobów.
Kapitały (fundusze) obce - źródła pochodzenia
środków gospodarczych w postaci długoterminowych
lub krótkoterminowych zobowiązań, jak: kredyty
bankowe, pożyczki, zobowiązania wobec różnych
podmiotów.
Kapitały (fundusze) własne - źródło pochodzenia
środków gospodarczych w postaci pierwotnych
wkładów właścicieli (kapitał podstawowy), dopłat
właścicieli, a także odpisów z zysków osiąganych
przez przedsiębiorstwo (kapitał zapasowy, kapitał
rezerwowy).
Klasyfikacja kosztów - podział kosztów według
różnych kryteriów stanowiących podstawę klasyfikacji
kosztów; na przykład przyjmując za kryterium sposób
odnoszenia kosztów na wytwarzane produkty
rozróżnia się: a) koszty bezpośrednie, odnoszone
wprost na produkty, b) koszty pośrednie, których
podział na poszczególne produkty wymaga
posługiwania się tzw. kluczami rozliczeniowymi.
Konsolidacja
sprawozdań
finansowych
sporządzanie zbiorczych sprawozdań finansowych
grupy kapitałowej przez jednostkę dominującą na
podstawie sprawozdań jednostek należących do
grupy (zależnych, stowarzyszonych) za pomocą
odpowiedniej metody konsolidacji (pełnej albo praw
własności).
Konto - 1. Urządzenie księgowe służące do
bieżącego ujmowania operacji gospodarczych w
wyrażeniu pieniężnym. 2. Zbiór liczb o określonym
sensie ekonomicznym.
Konto anaótyczne (szczegółowe) - urządzenie
ewidencyjne należące do ksiąg pomocniczych,
przedstawia w szczegółowym ujęciu pewien wycinek
konta syntetycznego, do którego jest przypisane;
funkcjonuje na zasadzie jednostronnego zapisu
powtarzanego.
Konto bilansowe - konto syntetyczne służące do
ewidencji operacji bilansowych; w zależności od
umiejscowienia w bilansie wyróżnia się konta
bilansowe aktywne, pasywne oraz aktywno-pasywne.
Konto pozabilansowe - konto syntetyczne nie
występujące w bilansie, służące do wyodrębnienia
pewnych składników majątku (dzierżawionych,
wydzierżawianych,
depozytów),
zobowiązań
warunkowych
(gwarancji)
lub
zapisów
uzupełniających określone operacje (środki trwałe w
likwidacji).
Konto syntetyczne - urządzenie służące do
księgowej ewidencji operacji gospodarczych zgodnie
z zasadą podwójnego zapisu, co zapewnia
zbilansowanie danych liczbowych ujętych na
wszystkich kontach syntetycznych prowadzonych w
jednostce gospodarczej.
Konto wynikowe - konto służące do ewidencji
operacji gospodarczych wpływających bezpośrednio
na wynik finansowy, a więc związanych z kategoriami
kosztów/strat
nadzwyczajnych
oraz
przychodów/zysków nadzwyczajnych.
Korekta - sposób poprawiania błędu księgowego,
polegający na skreśleniu błędnej treści lub liczby
oraz zamieszczeniu prawdziwego zapisu z podaniem
daty poprawki i podpisem osoby upoważnionej do
tego.
Korespondencja kont - powiązania (relacje) między
kontami wynikające z zasady podwójnego zapisu.
Koszt - wyrażone w pieniądzu zużycie środków
produkcji, siły roboczej, usług obcych oraz niektóre
wydatki nie stanowiące zużycia, związane z
prowadzeniem
działalności
przez
jednostkę
gospodarczą w określonej jednostce czasu. Powinno
to być zużycie niezbędne do pozyskania i sprzedaży
dobra (produktu) lub usługi.
Koszt własey sprzedaży - wartość produkcji
sprzedanej ustalona na poziomie technicznego
kosztu wytworzenia.
Koszty działalności operacyjnej - koszty zwykłej
działalności jednostki gospodarczej, obejmujące
wartość sprzedanych towarów i materiałów według
cen ich nabycia oraz kilka pozycji kosztów według
rodzajów.
Koszty działalności podstawowej - koszty
działalności
stanowiącej
główny
przedmiot
działalności
jednostki
gospodarczej
(np.
w
przedsiębiorstwie wytwórczym - produkcja wyrobów,
w hurtowni - obrót towarowy, w zakładzie usługowym
- wykonywanie i świadczenie usług).
Koszty działalności pomocniczej - koszty
ponoszone na produkcję i usługi wykonywane
głównie dla zaspokojenia potrzeb wewnętrznych
przedsiębiorstwa, tj. świadczone na rzecz wydziałów
podstawowych, zarządu i pracowników (usługi
bytowe).
Koszty finansowe - koszty związane z operacjami
finansowymi, np. dyskonto weksli, odsetki od
kredytów, odsetki za zwłokę w zapłacie wierzycielom,
ujemne różnice kursowe itp.
Koszty według rodzajów - koszty proste,
różnicowane na podstawie odmienności rodzajowej
nakładów, stanowiących ich naturalną podstawę.
Typowe pozycje kosztów rodzajowych: 1) zużycie
materiałów i energii, 2) usługi obce, 3) podatki i
opłaty, 4) wynagrodzenia, 5) świadczenia na rzecz
pracowników, 6) amortyzacja, 7) pozostałe koszty.
Koszty zarz~du - koszty związane z organizacją,
kierownictwem
i
obsługą
całej
działalności
przedsiębiorstwa.
Kredyt batikowy - użyczone przez bank, na wniosek
kredytobiorcy, środki pieniężne na określone,
gospodarczo uzasadnione cele oraz na ustalony z
góry okres w zamian za zobowiązanie do ich
terminowej spłaty wraz z odsetkami.
Kredyt handlowy (kupiecki) - występuje przy
transakcjach kupna-sprzedaży, gdy sprzedający
odracza termin zaptaty za sprzedane towary; może
być
udzielany
przez
kontrahentów.
Krótkoterminowe papiery wartościowe - walory
(imienne lub na okaziciela) dające prawo
własności ich posiadaczom, nabywane w celach
handlowych, dla uzyskania dochodu; obejmują one
udziały i akcje obcych przedsiębiorstw oraz obligacje
obce o terminie wykupu do jednego roku, a
wyjątkowo także przeznaczone do zbycia udziały i
akcje własne.
Księga główna - konta syntetyczne ujęte w
zakładowym planie kont jednostki gospodarczej.
Księgi pomocnicze - konta analityczne prowadzone
dla uszczegółowienia i rozwinięcia zapisów w
księdze głównej. __
Księp rachunkowe - ogół urządzeń księgowych
obejmujących: dziennik, księgę główną, księgi
pomocnicze, inwentarz, zestawienie obrotów i sald.
LIFO (ostatnie weszło - pierwsze wyszło) - metoda
wyceny zapasów (zużycia) rzeczowych składników
majątku polegająca na pomiarze rozchodu od
ostatniej dostawy poczynając, a na najwcześniejszej
kończąc.
Ł~czenie kont - zastosowanie innych kryteriów lub
zasad
grupowania
określonych
operacji
gospodarczych na kontach syntetycznych lub
analitycznych; łączenie może mieć charakter
kombinacji lub konsolidacji.
Majtek trwały - składniki majątkowe o długotrwałym
użytkowaniu oraz o znacznej wartości jednostkowej;
wyłączone z obrotu na okres dłuższy niż rok.
Marża handlowa - element ceny sprzedaży,
zapewniający pokrycie kosztów i wygospodarowanie
zysku w jednostkach handlowych, obejmuje ona:
marże detaliczne, stanowiące różnice między ceną
detaliczną a hurtową oraz marże hurtowe będące
różnicą między ceną hurtową a ceną zbytu.
Materiały - rzeczowe składniki majątku obrotowego
zużywane
w
jednym
cyklu
produkcyjnym,
przekazujące swą wartość produktom pracy;
obejmują one surowce, materiały podstawowe i
pomocnicze, paliwo, części zamienne, półfabrykaty,
opakowania, odpadki.
Materiały (towary) w drodze - materiały ujęte w
fakturze (rachunku) dostawcy, ale nie przyjęte do
magazynu przez odbiorcę.
Międzynarodowe
Standardy Rachunkowości
(MSR) - ogólne wytyczne zawierające normy
rachunkowości w formie powszechnie przyjętych
standardów
lub
zaleceń
w
dziedzinie
sprawozdawczości finansowej, zasad wyceny, pojęć
rachunkowości, majątku trwalego, zasad konsolidacji
itp.
Nadwyżka - dodatnia różnica między rzeczywistym a
ewidencyjnym (wynikającym z ksiąg) stanem
składników majątkowych.
Należności - sumy należne wierzycielowi od osób
prawnych lub fizycznych, głównie z tytułu sprzedaży
produktów, towarów, robót i usług.
Naleieości wątpliwe (roszczenia) - należności
kwestionowane w całości lub w części przez
określonego
kontrahenta;
objęte
ryzykiem
nieściągalności.
Należny podatek VAT - podatek obliczony według
obowiązujących stawek od uzyskanego obrotu lub
innych czynności opodatkowanych (na przykład od
zrealizowanej sprzedaży) i wykazany w fakturze
(rachunku)
wystawionej
przez sprzedającego
(podatnika VAT).
Naliczony podatek VAT - podatek wykazany przez
dostawców podatnika w wystawionych przez nich
fakturach za dostarczone towary i usługi, a w
przypadku importu - w dokumentach odprawy celnej.
Niedobór (manko) - ujemna różnica między
rzeczywistym stanem pieniężnego lub rzeczowego
składnika majątku a jego stanem księgowym
(ewidencyjnym).
Obligacje - 1) procentowe papiery wartościowe
zbywalne, emitowane przez Skarb Państwa,
podmioty gospodarcze posiadające osobowość
prawną, gminy itp.; z racji ich posiadania uprawniają
do określonego z góry dochodu; 2) forma zasilania
emitenta w kapitały obce nie dająca uprawnień ich
właścicielom do wpływu na działania emitenta.
Obowiązkowe obci~żenia wyniku finansowego pokrywane z wyniku brutto obciążenia jednostki
gospodarczej (podatek dochodowy, dywidenda od
funduszu
założycielskiego
płacona
przez
przedsiębiorstwa
państwowe,
oprocentowanie
kapitału w jednoosobowych spółkach Skarbu
Państwa).
Obroty konta - operacje gospodarcze zaksięgowane
na koncie; w zależności od strony konta rozróżnia się
obroty debetowe i kredytowe.
Odchylenia od cen ewidencyjnych - różnica
między rzeczywistymi cenami zakupu, nabycia lub
kosztami
wytworzenia
a
stałymi
cenami
ewidencyjnymi stosowanymi do wyceny materiałów,
towarów lub wyrobów.
Operacje gospodarcze - udokumentowane i
podlegające ewidencji zdarzenia gospodarcze, czyli
zmiany spowodowane w środkach gospodarczych i
źródłach ich pochodzenia wskutek prowadzonej
działalności gospodarczej.
Pasywa - część (strona) bilansu obejmująca źródła
finansowania (pochodzenia) środków gospodarczych
z podziałem na własne (kapitały, fundusze) i obce
(zobowiązania).
Podatki - bezpośrednie lub pośrednie obciążenia
jednostki gospodarczej z różnych tytułów na rzecz
budżetu państwa; w zależności od przedmiotu
opodatkowania i sposobu ewidencji wyróżnia się
podatki kosztowe, obrotowe oraz wynikowe.
Podział konta - rekonstrukcja konta umożliwiająca
jego zastąpienie lub uzupełnienie innymi kontami
przy zachowaniu nie zmienionego zakresu
merytorycznego; stosuje się podzielność pionową lub
poziomą.
Pogotowie kasowe - niezbędny zapas gotówki,
który może być przechowywany w kasie
przedsiębiorstwa na codzienne płatności.
Porównawczy wariant rachunku zysków i strat wańant ustalania wyniku finanasowego, w którym
przychody ze sprzedaży produktów koryguje się o
zmianę stanu produktów i przeciwstawia im koszty
rodzajowe.
Pozostałe koszty operacyjne - koszty nie związane
bezpośrednio ze zwykłą działalnością operacyjną, jak
np.:
odpisane
należności
przedawnione
i
nieściągalne, zapłacone kary i odszkodowania,
utworzone rezerwy na należności wątpliwe lub na
spodziewane straty itp.
Pozostałe przychody operacyjne - przychody nie
związane bezpośrednio z działalnością podstawową
(operacyjną); obejmują one przychody ze sprzedaży
składników majątku trwałego, dotacje, otrrymane
kary, grzywny, darowizny, a także przedawnione lub
umorzone zobowiązania.
Półfabrykaty (pólprodukty) - wyroby otrzymane lub
zakupione z zakończonych faz produkcyjnych
przekazane do magazynu lub produkcji z
przeznaczeniem do dalszego przerobu lub sprzedaży
na zewnątrz.
Proces informacyjny - proces opracowania
informacji ekonomicznych, obejmujący etapy:
gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji
uzyskanych informacji.
Produkcja w toku - część produkcji nie zakończonej
znajdująca się w trakcie procesu produkcyjnego, na
przykład: elementy mebli w trakcie składania.
Produkty gotowe - wytworzone lub wykonane we
własnym zakresie przez jednostkę gospodarczą
wyroby gotowe, wykonane usługi, prace naukowobadawcze, prace projektowe, zakończone roboty
budowlano-montażowe.
Przychody finansowe - obejmują wyrażoną w cenie
sprzedaży
wartość
sprzedanych
papierów
wartościowych, udziałów i akcji, otrzymane odsetki
lub dywidendy od lokat pieniężnych albo rzeczowych,
dodatnie różnice kursowe.
Przychody przyszłycó okresów - otrzymane lub
należne środki dotyczące przyszłych okresów, a w
szczególności otrzymane z góry od kontrahentów
zapłaty za przyszłe świadczenia, naliczone kwoty
podwyższające należności lub roszczenia, naliczone
dotacje, nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad
ujemnymi powstała przy wycenie rozrachunków na
dzień bilansowy.
Przychód ze sprzedaży - wartość sprzedaży
(otrzymana lub należna), którą stanowi suma
iloczynów ilości sprzedanych wyrobów, towarów,
robót lub usług oraz właściwej dla nich jednostkowej
ceny sprzedaży.
Rachunek bankowy - rachunek (konto) prowadzony
przez bank, na którym - zgodnie z umową - jednostka
gromadzi środki pieniężne (wpłaty gotówkowe i
bezgotówkowe) oraz z którego dokonuje zapłat.
Rachunek zysków i strat - element sprawozdania
finansowego, w którym wykazuje się przychody i
koszty, zyski i straty nadzwyczajne oraz
obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego, co
pozwala ustalić ostateczny wynik działalności
(zysk/stratę netto); może być sporządzany w
wariancie porównawczym albo kalkulacyjnym w
wersjach tabelarycznych lub drabinkowych.
Rachunkowość - 1. System wartościowego
odzwierciedlania
zdarzeń
gospodarczych.
2.
Dyscyplina naukowa zajmująca się sposobami
wartościowego
odzwierciedlania
zdarzeń
gospodarczych. Raport kasowy - prowadzone przez
kasjera analityczne urządzenie księgowe, w którym
ujmuje się
- na podstawie dowodów księgowych - dokonane w
ciągu dnia (tygodnia) operacje gotówkowe w kasie
jednostki.
Rezerwy - utworzone wartości w celu korekty wyniku
finansowego o spodziewane koszty, jak na przykład:
rezerwy na należności.
Rodzaje kalkulacji. - rozróżnia się: 1) kalkulację
sporządzaną
przed
rozpoczęciem
produkcji
(kalkulacja wstępna, planowa, ofertowa) opartą na
standardach (normach) ilościowego i jakościowego
zużycia czynników produkcji, aktualnych lub
przewidywanych cenach materiałów, energii, usług
obcych itp; przeciętnych narzutach kosztów
pośrednich; 2) kalkulację sporządzaną po rozliczeniu
rzeczywistych kosztów okresu (kalkulacja wynikowa,
kosztu rzeczywistego, końcowa).
Roszczenia sporne - należności od osób trzecich
skierowane na drogę postępowania sądowego w
celu ich wyegzekwowania.
Rozracbaoki - zaakceptowane przez kontrahentów
należności i zobowiązania, których termin regulacji
został wzajemnie uzgodniony lub wynika z
obowiązujących przepisów; mogą one dotyczyć
różnych kontrahentów oraz tytułów i być wyrażone w
walucie polskiej lub obcej.
Rozrachunki publicznoprawne - należności i
zobowiązania z tytułu podatków, opłat, ceł, składek
ubezpieczeń społecznych i innych rozrachunków, co
do których obowiązują przepisy o zobowiązaniach
podatkowych i zrównanych z nimi płatnościach.
Rozwinięty wariant rachunku kosztów - rachunek
kosztów składający się z kilku etapów (faz), np.: 1)
ewidencja kosztów według rodzajów, 2) rozliczanie
kosztów rodzajowych na miejsca powstawania
kosztów, 3) dokonanie rozliczeń międzyokresowych
kosztów, 4) rozliczanie innych kosztów (pośrednich),
5)
obliczanie
kosztów
jednostkowych,
6)
sporządzanie sprawozdań o kosztach.
Różnice kursowe - różnice między cenami walorów
(walut obcych, papierów wartościowych) powstałe na
skutek stosowania różnej wysokości kursów do
obliczenia wpływów i rozchodów określonych
środków pieniężnych, zaciągnięcia i spłaty kredytów
bankowych, należności, roszczeń i zobowiązań w
walutach obcych.
Saldo - stan konta (początkowy, końcowy)
wynikający z różnicy między obrotami obu stron
konta.
Sprawozdanie finansowe - 1. Zestawienie
zawierające ogólne informacje ńnansowe o
przedsiębiorstwie z przeznaczeniem dla wielu
różnych odbiorców (agendy rządowe, GUS,
kontrahenci, banki, akcjonariusze, kierownicy,
pracownicy).
2.
Część
zewnętrznej
sprawozdawczości finansowej sporządzana w
określonych terminach według obowiązujących
wzorów i zasad; roczne
sprawozdanie finansowe obejmuje bilans, rachunek
zysków i strat, informację dodatkową, a w niektórych
wypadkach także sprawozdanie z działalności.
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych ujmuje za pewien okres wszystkie wptywy i rozchody
środków pieniężnych (bez operacji zakupu i
sprzedaży środków pieniężnych) w ramach
działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej;
umożliwia ustalenie wygospodarowanej nadwyżki
(niedoboru) środków pieniężnych.
Sprzedaż - całokształt czynności polegających na
przeniesieniu przez sprzedającego na kupującego
wszelkich uprawnień do dysponowania przedmiotami
transakcji w zamian za określoną cenę.
Storno - sposób poprawiania błędów księgowych
polegający na usunięciu ich wpływu na końcowe
saldo konta, a w niektórych wypadkach także i na
obroty konta.
Storno czarne - storno polegające na zamieszczeniu
zapisu eliminującego btąd księgowy po przeciwnej
stronie konta w stosunku do zapisu mylnego; może
być storno czarne zupełne lub częściowe.
Storno czerwone - eliminacja błędu księgowego za
pomocą liczb ujemnych, w związku z czym zapis
stornujący jest powtórzeniem zapisu błędnego (na
tych samych kontach, po tych samych stronach), ale
ze znakiem minus.
Stroea koela - element budowy konta; każde konto
ma dwie strony: Winien (Debet) i Ma (Credit), na
których zapisy posiadają określony sens w
zależności od charakteru konta. Środki pieniężne banknoty i monety oraz rozrachunkowe jednostki
pieniężne krajowe i zagranicz
ne, tak w gotówce, jak i na rachunkach bankowych
lub w formie lokaty pieniężnej, czeki i weksle obce
płatne w ciągu trzech miesięcy od daty ich
wystawienia oraz metale szlachetne, jeżeli nie są
zaliczane do rzeczowych składników majątku
obrotowego.
Środki pieniężee w drodze - środki pieniężne
znajdujące się między kasą jednostki gospodarczej a
jej rachunkiem bankowym albo między rachunkami
bankowymi prowadzonymi przez różne oddziały
banku.
Środki trwałe - rzeczowe składniki majątkowe o
przewidywanym okresie używania dłuższym niż 1 rok
i znacznej wartości początkowej.
Świadczenia na rzecz pracowników - różnorodne
świadczenia
ponoszone
przez
jednostkę
gospodarczą na rzecz pracowników, jak: składki
ZUS, dopłaty do biletów miesięcznych za dojazdy do
pracy, ekwiwalenty za używanie własnych narzędzi i
odzieży,
koszty
szkolenia
i
dokształcania
pracowników, koszty odzieży roboczej i ochronnej,
koszty posiłków regeneracyjnych i wzmacniających.
Techeiczey
koszt
wytworzenia
koszty
bezpośrednie produkcji (materiały bezpośrednie,
wynagrodzenia
bezpośrednie,
inne
koszty
bezpośrednie) powiększone o uzasadniony narzut
kosztów wydziałowych.
Technika rachunkowości - zespół urządzeń
technicznych stosowanych do obsługi procesu
przetwarzania danych księgowych (technika ręczna,
komputerowa).
Towary haedlowe - rzeczowe składniki majątkowe
nabyte z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży
bez poddawania ich procesom produkcyjnym.
Ubytek naturalny - mieszczące się w granicach
norm zmniejszenie ilości (na przykład wagi)
wynikające
z
własności
fizykochemicznych
składników majątkowych (np. wysychanie, wietrzenie).
Ubytki nadzwyczajne - zmniejszenia ilości
składników majątkowych wskutek niedbałości lub
niewłaściwego gospodarowania nimi przez osoby
materialnie odpowiedzialne; mogą być spowodowane
kradzieżą, nadużyciem, szkodami losowymi; zalicza
się do nich także niedobory przekraczające normy
ubytków naturalnych.
Umorzenie - zmniejszenie wartości początkowej
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i
prawnych na skutek ich zużycia.
Uproszczoey wariant rachunku kosztów - ujęcie
kosztów zwykłej działalności operacyjnej tylko na
kontach kosztów rodzajowych, bez ich dalszego
rozliczenia na inne układy kosztów i na produkty.
Wartości uiematerialoe i prawce - nabyte przez
jednostkę prawa majątkowe nadające się do
gospodarczego wykorzystania przez okres dłuższy
niż 1 rok (np. prawa autorskie, prawa do projektów
lub
znaków towarowych,
nabyte programy
komputerowe, wartość firmy itp.).
Warto§ć bieżąca (netto) §rodków trwałycó wartość początkowa środków trwałych pomniejszona
o ich dotychczasowe umorzenie (zużycie).
Wartość początkowa (brutto) środków trwałych cena nabycia, koszt wytworzenia lub cena rynkowa
środków trwałych. Jest to wartość, według której
ujmuje się środki trwałe na koncie „Środki trwałe".
Weksel - dokument kredytu krótkoterminowego
wystawiany w formie ściśle określonej przez prawo,
zawierający bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy
do zapłaty określonej osobie, w ustalonym terminie i
miejscu, sumy pieniężnej, na którą został
wystawiony.
Wyuik fiuaesowy - osiągnięty przez jednostkę,
finansowy rezultat działalności; ustalany jako różnica
między przychodami a kosztami ich uzyskania;
dodatnia różnica (wynik dodatni) oznacza zysk,
natomiast ujemna (wynik ujemny) - stratę.
Wyuik fiuausowy brutto - wynik finansowy przed
odliczeniem obowiązkowych obciążeń wyniku. Wyuik
finansowy netto - wynik brutto pomniejszony o
obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego, jak na
przykład: podatek dochodowy, dywidenda od
funduszu założycielskiego.
Wyniki nadzwyczajne (zyski, straty) - finansowe
skutki zdarzeń powstałych niepowtarzalnie bez
związku ze zwykłą działalnością jednostki, a w
szczególności
spowodowanych
zdarzeniami
losowymi,
zaniechaniem
lub
zawieszeniem
wydzielonego rodzaju działalności, sprzedażą
zorganizowanej części mienia oraz postępowaniem
układowym lub naprawczym.
Zasada podwójnego zapisu - zasada dokonywania
zapisów na kontach syntetycznych umożliwiająca
zachowanie równowagi bilansowej dzięki temu, że
zgodnie z nią każda operacja gospodarcza musi być
zaksięgowana na co najmniej dwóch kontach, po
przeciwnych ich stronach w jednakowej wysokości.
Zasady prawidłowej rachuokowo§ci - reguły
prowadzenia rachunkowości gwarantujące wiarygodność, rzetelność i użyteczność informacji oraz
sprawne ich uzyskiwanie; do podstawowych zasad
należą: zasada kontynuacji działalności, ciągłości,
ostrożności, wyższości treści nad formą, istotności,
periodyzacji.
Zobowiązania - stosunek prawny, w którym jedna
strona, zwana dłużnikiem, jest zobowiązana wobec
drugiej strony, zwanej wierzycielem, do spełnienia
świadczenia, wynikającego z umowy lub przepisów
prawa.