Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia 9.02.2017 Skutki zdrowotne ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza u kobiet w ciąży i dzieci Prof. dr hab. med. Wojciech Hanke Konsultant w dziedzinie zdrowia środowiskowego Instytut Medycyny Pracy W Łodzi Stan wiedzy na temat zagrożeń ciąży i chorób wieku dziecięcego związanych z zanieczyszczeniami powietrza Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza wpływa • Stan zdrowia matki - zagrożenia ciąży – m.in. wcześniactwo • Rozwój płodu - wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania (IUGR) • Zdrowie dziecka – efekt ekspozycji prenatalne i postnatalnej Infekcje dróg oddechowych Alergie dróg oddechowych oraz przewodu pokarmowego Wolniejszym przyrostem parametrów spirometrycznych Wolniejszym rozwój psychomotoryczny dzieci Zwiększonego ryzyko cukrzycy wieku młodzieńczego i nadwagi/otyłości Zanieczyszczenia powietrza a wynik ciąży Exposures to Airborne Particulate Matter and Adverse Perinatal Outcomes: A Biologically Plausible Mechanistic Framework for Exploring Potential Effect Modification by Nutrition Srimathi Kannan, Dawn P Misra, J. Timothy Dvonch, and Ambika Krishnakumar; Environ Health Perspect 114:1636–1642 (2006) Zwiększone ryzyko wewnątrzmacicznego ograniczenie wzrastania płodu (JUGR) • Drobne cząstki pyłu przenikają przez płuca do krwiobiegu i wyniku szeregu procesów upośledzają przepływ krwi przez łożysko, w wyniku czego płód rozwija się wolniej. • Na terenach o wysokich zanieczyszczeniach powietrza więcej rodzi się dzieci z małą masa urodzeniową w stosunku do okresu trwania ciąży (wskaźnik JUGR) • JUGR sprzyja otyłości chorobom układu krążenia i cukrzycy (catch up growth) Zapalenie płuc u dzieci eksponowanych na zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego - projekt ESCAPE -metaanaliza wyników 10 europejskich kohort urodzeniowych Ekspozycją na PM2,5 w 1-wszym roku życia dziecka zwiększa ryzyko zapalenia płuc 4 krotnie Air Pollution and Respiratory Infections during Early Childhood: An Analysis of 10 European Birth Cohorts within the ESCAPE Project-. MacIntyre E. A i wsp. Environmental Health Perspectives 122,107-113,2014 Wpływ zanieczyszczenia powietrza na rozwój neurobehawioralny dzieci • Badanie realizowane w Krakowie – obniżenie zdolności poznawczych dzieci 5-letnich związane z narażeniem na WWA (Edwards 2010) Wpływ prenatalnego narażenia na WWA na ryzyko wystąpienia alergii i chorób układu oddechowego u dzieci Zwiększone ryzyko • chorób układu oddechowego oraz wydłużenie czasu ich trwania (interakcja z bierną ekspozycją na dym tytoniowy) (Miller 2004, Jędrychowski 2005) • astmy (interakcja z bierną ekspozycją na dym tytoniowy) (Rossa 2011) • alergii pokarmowej (Jerzyńska 2016) Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza a czynność płuc u dzieci – Projekt ESCAPE FEV1 Wyższe stężenia NO2, NOx, , PM2.5 w miejscu zamieszkania, ale także, chociaż w mniejszym stopniu w miejscu urodzenia były związane z mniejszymi wartością FEV1 (skorygowano o czynniki zakłócające) Gehring U, Environ Health Perspect 121:1357–1364 Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza a cukrzyca u dzieci • Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza jest związana z rozwojem T1D u dzieci w wieku poniżej 5 lat Hathout 2002, Hathout 2006. Zanieczyszczenia powietrza a nadwaga i otyłość u dzieci Obserwowano istotne wyższe ryzyko występowania chorób układu oddechowego u dzieci z nadwagę eksponowanych na średnio- wysokie stężenia benzo(a)pirenu ( > 3,08ngm3) Rundle, 2012, Guang-Hui Dong 2014, Jarrett M 2014 Zanieczyszczenia powietrza szczególnie groźne dla dzieci z nadwagą W badaniu Chinach (N =30 056 dzieci w wieku 2–14 lat) obserwowano istotne wyższe ryzyko występowania astmy u dzieci eksponowanych na zanieczyszczenia powietrza z jednoczesną nadwagę w porównaniu z dziećmi bez nadwagi i otyłości (GH Dong 2013) Mniejsza ekspozycja na pyły – mniejsze ryzyko astmy u dzieci w Linz Austria INTERWENCJA Manfred Neuberger*, Hanns Moshammer, Michael Kundi Atmospheric Environment 36 (2002) 1733–1736 Podsumowując • Zanieczyszczenia powietrza związane są z szeregiem negatywnych skutków zdrowotnych występujących u eksponowanych kobiet w ciąży i dzieci • Ryzyko wzrasta z wielkością i czasem trwania ekspozycji • Ograniczenie zanieczyszczenia powietrza jest skuteczną metodą poprawy zdrowia całej populacji • Pamiętajmy o modyfikacji innych istotnych czynników ryzyka powikłań ciąży i chorób dzieci tj. palenia przez kobiety w ciąży palenia biernego, nadwagi i otyłości Dziękuje bardzo za uwagę