Zanieczyszczenia wód

Zanieczyszczenia wód
Jakość wody charakteryzują właściwości fizyczne, czyli mętność, przezroczystość,
barwa, smak, oraz zapach i temperatura, właściwości chemiczne- głównie twardość wody,
oraz właściwości bakteriologiczne, zawartość bakterii chorobotwórczych , z których
najgroźniejszymi są bakterie tyfusu brzusznego, czerwonki, cholery oraz innych,
powodujących schorzenia przewodu pokarmowego. Zanieczyszczenie wód jest problemem
rangi światowej. Wraz ze wzrostem zaludnienia Ziemi i rozwojem przemysłu, rośnie także
ilość zanieczyszczeń. Ze względu na pochodzenie, można podzielić je na komunalne,
przemysłowe oraz rolnicze.
Zanieczyszczenia komunalne
Są to ścieki miejskie- mieszanina odpadów z gospodarstw domowych, fekaliów,
odpadów ze szpitali, łaźni, pralni i zakładów przemysłowych. Znaczną ich część stanowią
występujące w postaci zawiesiny lub rozpuszczone związki organiczne, głównie białka,
tłuszcze i węglowodany. Zawierają one także detergenty, chorobotwórcze drobnoustroje,
które są źródłem takich chorób, jak tyfus, cholera, dur brzuszny, choroba He-inego Mediny.
Jeszcze jednym ważnym składnikiem ścieków są metale ciężkie(ołów, rtęć).
Substancje te, jeśli przenikną do organizmów zwierzęcych, w tym organizmu ludzkiego,
powodują uszkodzenia wątroby, naczyń krwionośnych, serca, układu nerwowego i kości.
Zanieczyszczenia przemysłowe
Powstają między innymi przy wydobywaniu surowców, w trakcie chłodzenia
urządzeń, filtracji, destylacji i podczas wielu innych czynności wykonywanych w różnorakiej
produkcji. Ich skład jest bardzo zróżnicowany i zależny od rodzaju produkcji.
Zanieczyszczenia rolnicze
Składają się na nie środki ochrony roślin, które mają na celu niszczenie szkodliwych
organizmów, niszcząc również organizmy pożyteczne. Duże znaczenie mają także nawozy
sztuczne, tylko częściowo wykorzystywane przez rośliny. Ich nadmiar spływa z wodami
deszczowymi i gruntowymi do zbiorników wodnych, powodując gromadzenie się środków
odżywczych tylko dla pewnych gatunków roślin, co w efekcie prowadzi do zakłócenia
równowagi ekologicznej.
Sposoby oczyszczania wody
Sposoby mechaniczne:



Proces cedzenia: duże ciała pływające wskutek swej wielkości są zatrzymywane na
kratach lub na sitach, na tej samej zasadzie pracują również filtry piaskowe.
Proces wznoszenia (flotacji): wskutek mniejszej gęstości niż woda substancje
wypływają na powierzchnię wody, np. w odtłuszczaczach, w komorach wstępnego
napowietrzania,
Proces sedymentacji: wskutek większej gęstości niż ścieki ciała stałe opadają na dno
osadników.
Sposoby chemiczne:
Dodawanie chemikaliów wytwarzających kłaczki przyśpiesza sedymentację zawiesin lub
niszczy bakterie (chlor).
Sposoby biologiczne:
Do oczyszczania ścieków wykorzystuje się aktywność przyrody ożywionej:
 w środowisku naturalnym gleby lub w stawach i jeziorach,
 w środowisku sztucznie wytworzonym w złożach biologicznych, w komorach osadu
czynnego lub w komorach fermentacji ścieków .
Sposoby oszczędzania wody:
WEWNĄTRZ
 Nie wylewajcie wody, kiedy można jej użyć np.: do podlewania kwiatów,
ogrodu, czy sprzątania
 Sprawdźcie czy Wasze instalacje wodociągowe nie mają przecieków.
Odczytajcie swój wodomierz przed i po dwugodzinnym niekorzystaniu z
wody. Jeżeli nie wykazuje dokładnie tego samego, macie Państwo
przeciek.
 Naprawcie kapiące krany wymieniając uszczelki. Jeżeli kran kapie z
częstotliwością 1 kropli na sekundę można oczekiwać utraty 11935 litrów
wody rocznie. Zostanie to dodane do kosztów Państwa rachunku za wodę
i ścieki.
 Sprawdźcie, czy nie wycieka woda ze zbiornika toalety. Można dodać do
zbiornika barwnik spożywczy. Jeżeli występuje przeciek barwnik pojawi
się w ciągu 30 minut. Należy wówczas sprawdzić, czy nie ma tam
zużytych, zardzewiałych czy zepsutych części. Większość z nich jest
niedroga, dostępna i łatwa w montażu.. (Należy spuścić wodę od razu po
teście, aby barwnik nie zabarwił zbiornika).
 Unikajcie zbędnego spłukiwania toalety. Chusteczki, owady i inne tego
typu śmieci lepiej wynosić do kosza na odpadki, niż do toalety.
 Bierzcie szybki prysznic. Zastąpcie natrysk wersją oszczędnościową, z
małym strumieniem.
 Używajcie małej ilości wody do kąpieli. Napełniajcie wannę w 1/3, a
przedtem zatkajcie odpływ korkiem. Początkowy napływ zimnej wody
może być ogrzany przez dodatnie później gorącej.
 Nie pozwólcie aby woda była odkręcana, kiedy golicie się lub myjecie
twarz.
 Wymieńcie wszystkie nieoszczędzające wody krany, przez zainstalowanie
napowietrzaczy (aeratorów) z ogranicznikiem strumienia.
 Używajcie zmywarki i pralki tylko wtedy, kiedy ją uzupełnicie lub
ustawcie na program oszczędnościowy, zużywający wodę w ilości
adekwatnej do wielkości załadunku.
 Kiedy zmywacie ręcznie, napełnijcie jedną komorę zlewu lub miskę wodą
z płynem. Spłukujcie szybko pod niewielkim strumieniem bieżącej wody.
 Przechowujcie wodę do picia w lodówce, a nie odkręcajcie jej za każdym
razem, kiedy chcecie się napić zimnej wody.
 Nie używajcie bieżącej wody do rozmrażania mięsa lub mrożonek.
Odmrażajcie jedzenie przez noc w lodówce lub mikrofalówce.
 Aby dobrze spłukać odpady ze zlewozmywaka potrzeba dużo wody. Jeśli
macie taką możliwość, załóżcie kompostownik na odpadki jedzenia, gdyż
nawet kosz na śmieci nie jest do tego odpowiednim miejscem.
 Rozważcie zainstalowanie natychmiastowego podgrzewacza wody do
kuchni, aby nie odkręcać wody, czekając na jej podgrzanie. To obniży
koszty w Państwa gospodarstwie.
 Zaizolujcie rury. Będziecie mieli szybciej ciepłą wodę i unikniecie jej
marnowania, kiedy się podgrzewa.
 Dostosowując temperaturę ciepłej wody, zamiast zwiększać strumień
można go zmniejszać.
 Jeżeli rączka przy zbiorniku toaletowym zacina się i pozwala wodzie
nieustannie lecieć, wymieńcie ją lub wyregulujcie.
NA ZEWNĄTRZ
 Trawnik podlewajcie oszczędnie. Ogólną regułą jest to, że trawa
potrzebuje podlewania latem co 5 - 7 dni. Obfity deszcz eliminuje
konieczność podlewania nawet do 2 tygodni.
 Podlewajcie trawniki wczesnym rankiem, kiedy temperatura i prędkość
wiatru są najniższe. To redukuje straty wynikłe na skutek parowania.
 Nie moczcie ulicy, podjazdu i chodnika. Ustawcie zraszacz tak, aby
podlewać tylko trawnik i kwiaty, a nie miejsca wybetonowane.
 Używajcie najbardziej ekonomicznego zraszacza.
 Podnieście ostrza kosiarki co najmniej o 3 cm. Nóż usytuowany wyżej
powoduje, że trawa jest lepiej ukorzeniona i lepiej utrzymuje wilgotność
niż trawnik krótko przystrzyżony.
 Unikajcie zbyt dużej ilości nawozów, bo zwiększają zapotrzebowanie
trawy na wodę. Stosujcie te, które zawierają wolno uwalniające się
nierozpuszczalne w wodzie formy azotu.
 Okrywajcie ziemię korą dla zachowania wilgotności. To pomaga
kontrolować chwasty, które konkurują z roślinami o wodę.
 Niektóre trawy, skalniaki, krzewy i drzewa nie potrzebują zbyt częstego
podlewania i zazwyczaj mogą przetrwać okresy suszy bez podlewania.
Grupujcie razem rośliny o podobnym zapotrzebowaniu na wodę.
 Nie myjcie wężem wjazdu czy chodnika - używajcie raczej szczotki co
zaoszczędzi setki litrów wody.
 Wyposażcie swój wąż w zamykaną końcówkę, która pozwala regulować
strumień wody. Kiedy skończycie zakręćcie kran, aby uniknąć
przecieków.
 Nie zostawiajcie węża i zraszacza bez obsługi. Używajcie kuchennego
zegara, aby przypominać sobie o wyłączeniu podlewania trawnika.
 Sprawdzajcie regularnie połączenia i zawory w wężu.
 Myjcie samochód w myjni, która stosuje recykling wody.
 Unikajcie instalacji fontann, jeśli nie mają zamkniętego obiegu wody.
Sprawdźcie gdzie będą najmniejsze straty wody spowodowane
parowaniem i wiatrem.
OGÓLNE WSKAZÓWKI
 Uświadamiajcie dzieci jak ważna jest ochrona wody. Unikajcie zakupu
wodnych zabawek.
 Zapoznajcie się i przestrzegajcie wszystkich przepisów i restrykcji, które
dotyczą ochrony wody.
 Zachęćcie swojego pracodawcę, aby prowadził ochronę wody w Twoim
miejscu pracy.
 Wspierajcie działalność, która praktykuje i promuje ochronę i
oszczędność wody.
 Zgłaszajcie wszystkie zauważone miejsca, w których występują straty
wody (uszkodzone rury, otwarte hydranty, zbędne zraszacze)
wodociągom, lokalnym władzom lub właścicielom.
 Zachęcajcie szkoły i lokalne władze, aby pomagały rozwijać i poprawiać
ochronę i oszczędzanie wody wśród dzieci i dorosłych.
 Wspierajcie pomysły i projekty, które doprowadzą do zwiększenia się
stosowania raz użytej, a niezanieczyszczonej wody.
 Wspierajcie działania i programy propagujące ochronę wód wśród
turystów i gości odwiedzających nasze miasto. Upewnijcie się, czy Wasi
goście rozumieją potrzebę i dobroczynność ochrony wody.
 Zachęcajcie przyjaciół i sąsiadów, aby przyłączyli się do społeczności
rozumiejącej odpowiedzialność za ochronę wody. Promujcie ochronę
wody własnym przykładem.
 Chrońcie wodę, ponieważ to bardzo ważna sprawa.
 Próbujcie robić choć jedną rzecz dziennie, która zaowocuje
oszczędnościami wody. Nie martwcie się, jeżeli będą one minimalne.
Liczy się każda zaoszczędzona kropla.
ZANIECZYSZCZENIA WODY
RODZAJE I ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZENIA WÓD
Przez zanieczyszczenie wód rozumiemy niekorzystne zmiany właściwości fizycznych,
chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzaniem w nadmiarze
substancji nieorganicznych (stałych, płynnych, gazowych), organicznych, radioaktywnych
czy wreszcie ciepła, które ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystywanie wody do picia i
celów gospodarczych.
Największą ilości wody zużywają:
 energetyka
 hutnictwo
 górnictwo
 przemysł chemiczny i papierniczy
Zanieczyszczenia wód mogą być naturalne, pochodzące z domieszek zawartych w wodach
powierzchniowych i podziemnych (np. zasolenie, zanieczyszczenie humusem, związkami
żelaza), oraz sztuczne - antropogeniczne, związane z działalnością człowieka, a pochodzące
głównie ze ścieków, a także z powierzchniowych i gruntowych spływów z terenów
przemysłowych, rolniczych, składowisk odpadów komunalnych (wysypisk śmieci).
Zanieczyszczenia sztuczne dzielimy na biologiczne i chemiczne.
Zanieczyszczenia biologiczne są spowodowane obecnością drobnoustrojów
patogennych, np. bakterii, wirusów, glonów, grzybów, pierwotniaków i ich toksyn.
Zanieczyszczenia chemiczne odnoszą się do zmian składu chemicznego i odczynu (pH).
Należą do nich: oleje, benzyna, smary, ropa i jej składniki, detergenty, chemiczne środki
ochrony roślin (pestycydy), nawozy (głównie związki fosforu i azotu), węglowodory
aromatyczne (benzo(a)piren), sole metali ciężkich, silne kwasy, zasady, fenole, krezole
Zanieczyszczenia wód w Polsce:
ZANIECZYSZCZENIA WÓD PŁYNĄ CYCH:
Stan czystości rzek polskich od lat ulega pogorszeniu. Od 1964r. kiedy to rozpoczęto
ujednolicanie kryteriów badania jakości wód rzecznych, zmniejszyła się długość odcinków
rzek z wodami I klasy czystości, przybyło natomiast wód klas wyższych oraz nie
odpowiadających normom.
ZANIECZYSZCZENIA JEZIOR
Jeziora w Polsce są najbardziej zagrożone zrzutem do nich ścieków komunalnych i
przemysłowych, jak również spływem powierzchniowym wymywanych nawozów
mineralnych. Efektem tego jest eutrofizacja, czyli wzrost żyzności wód, spowodowany
napływem nadmiernej i substancji organicznych. Niebezpieczny jest także dopływ
pestycydów zawierających w swoim składzie metale ciężkie oraz węglowodory chlorowane.
Niebezpieczeństwo ze strony pestycydów polega na ich kumulacji w organizmach oraz na
tym, że przez długi czas pozostają w wodzie w formie toksycznej i powodują wymarcie wielu
organizmów. Degradacja wód jezior jest procesem praktycznie nieodwracalnym. Wody
zatrutych jezior jedynie w minimalnym stopniu są w stanie same się oczyścić.
ZANIECZYSZCZENIA MORZA BAŁTYCKIEGO:
Stan środowiska Morza Bałtyckiego jest również alarmujący. W polskiej strefie
przybrzeżnej nastąpiło zaburzenie równowagi biologicznej i chemicznej, spowodowane
dopływem wraz ze ściekami przemysłowymi i komunalnymi związków biogennych, soli
metali ciężkich, węglowodorów chlorowanych, ropy i ropopochodnych. Na dużą skalę
występują także zanieczyszczenia termiczne i radioaktywne. W niektórych akwenach, jak
Zatoka Gdańska i Zatoka Pucka, Zalew Szczeciński, Zatoka Pomorska, doszło do silnej
eutrofizacji, będącej wynikiem koncentracji fosforanów, azotanów i innych substancji.
Wyraziło się to w rozszerzeniu powierzchni przydennych obszarów beztlenowych skażonych
siarkowodorem, powstałym w wyniku rozkładu materii organicznej przez bakterie
beztlenowe. Wpłynęło to ujemnie na zoobentos i ryby żyjące przy dnie; spowodowało
zniszczenie tradycyjnych tarlisk dorsza oraz znaczne zatrucie ryb, np. węgorzy, dorszy,
narybku szprota. Doprowadzane do morza nie oczyszczone ścieki komunalne są przyczyną
zagrożenia. Największa ilość zanieczyszczeń przedostaje się do Morza Bałtyckiego wraz z
wodami Wisły i Odry. Nie bez znaczenia są też zanieczyszczenia pochodzące z żeglugi.
Warto dodać, że Bałtyk należy do najbardziej skażonych mórz pod względem zawartości
substancji radioaktywnych.
SPOSOBY OCHRONY WÓD PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI
Ochrona zasobów wodnych polega przede wszystkim na rozwiązaniach technicznych,
takich jak:






stosowanie bezściekowych technologii w produkcji przemysłowej;
napowietrzanie wód stojących;
zamykanie obiegów wodnych w cyklach produkcyjnych i odzyskiwaniu wody ze
ścieków;
utylizacja wód kopalnianych oraz powtórne wtłaczanie tych wód do górotworu;
zabezpieczanie hałd i wysypisk;
oczyszczanie ścieków i unieszkodliwianie osadów ściekowych.