specyfika źródeł prawa finansowego
advertisement
1 Źródła prawa finansowego Wykład 2 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Źródła prawa finansowego 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zagadnienia ogólne (specyfika źródeł prawa finansowego) Znaczenie Konstytucji jako źródła prawa finansowego Akty prawa międzynarodowego i prawa europejskiego jako źródła prawa finansowego. Ustawy w prawie finansowym Akty wykonawcze w prawie finansowym Akty prawa miejscowego Akty niebędące źródłami prawa powszechnie obowiązującego: 7. 8. 9. 2 Akty polityki finansowej i akty planowania finansowego Akty organów NBP Interpretacje prawa podatkowego Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Zagadnienia ogólne (specyfika źródeł prawa finansowego) 3 Prawo finansowe kształtowało się pod wpływem walki politycznej stanów społecznych (głównie szlachty) z panującym: -dążono do tego aby daniny nie mogły być nakładane przez panującego w sposób nieograniczony, a zwłaszcza bez zgody szlachty (później parlamentu) -później kontrolą stanów objęto wydatkowanie środków pochodzących z danin oraz decydowanie o wielkości planowanych dochodów publicznych oraz o przeznaczeniu i wielkości wydatków publicznych Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Powstały historycznie system źródeł prawa opiera się na założeniach, że: 4 Zasady finansów publicznych powinny być unormowane w konstytucji państwa Uprawnienia i obowiązki prawnofinansowe oraz procedura ich realizacji muszą być unormowane w aktach pochodzących od parlamentu Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Problem części ogólnej prawa finansowego 5 • Prawo finansowe nie ma normatywnie ujętej części ogólnej, na wzór prawa cywilnego, prawa karnego, prawa pracy. • Przyczyną tego stanu rzeczy jest trudność zbudowania jednej części ogólnej dla zasadniczo różnych stosunków prawnych takich jak: stosunki prawne w prawie budżetowym, stosunki prawne prawa podatkowego, stosunki prawne prawa celnego, stosunki prawne prawa dewizowego. Inny jest w każdym z tych stosunków prawnych układ uprawnień i obowiązków (inny jest ich charakter prawny), stosują je inne podmioty, obowiązują tu różne procedury, inny jest system pojęć ogólnych itd. Wspólny jest tylko przedmiot czyli działalność finansowa (gromadzenie i wydatkowanie środków finansowych, ale w każdym z tych stosunków inaczej. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Znaczenie regulacji konstytucyjnej w prawie finansowym 6 1. Konstytucja z 1952 r. ograniczała unormowania prawnofinansowe do budżetu. 2. Pozwalała na normowanie podstawowych spraw finansowych, w tym nawet podatków, poza ustawami. Powodowało to szereg negatywnych skutków takich jak: a) przesunięcie ciężaru podstawowych unormowań prawnofinansowych na akty podustawowe, b) naruszanie podstawowych praw i wolności obywatelskich przez akty prawa finansowego, które nie miały umocowania konstytucyjnego ani ustawowego, c) niestabilność prawa finansowego spowodowaną licznymi zmianami aktów wykonawczych rządu i Ministra Finansów. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Konstytucjonalizacja prawa finansowego 7 1. Konstytucjonalizację prawa finansowego zapoczątkowała działalność Trybunału Konstytucyjnego oraz Mała Konstytucja. 2. W Konstytucji RP z 1997 r. unormowano następujące kwestie prawno-finansowe: a) sposób gromadzenia i wydatkowania środków finansowych na cele publiczne (art. 216 ust.1), b) uchwalanie budżetu państwa (i jego zmian) lub prowizorium budżetowego art. (219-225), Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Konstytucjonalizacja prawa finansowego c.d. 8 c. Stanowienie podatków i innych ciężarów publicznych (art. 84 i 217), d. warunki i formy korzystania z kredytu publicznego oraz udzielania gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo (art. 216 ust. 4 i 5), e. ratyfikację umów międzynarodowych przewidujących znaczne obciążenie państwa pod względem finansowym (art. 89 ust. 1 pkt 4), Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Konstytucjonalizacja prawa finansowego c.d. 9 f. Określenie organizacji i zasad działania NBP (art. 227 ust. 7) g. Określenie zasad i trybu nabywania, zbywania, obciążania nieruchomości, udziałów i akcji oraz emisji papierów wartościowych przez Skarb Państwa, NBP i inne państwowe osoby prawne (art. 216 ust. 2), h. zakazano zwiększania wydatków lub ograniczania dochodów planowanych przez RM, które powodowałyby zwiększenie deficytu budżetowego ponad poziom przewidziany w projekcie ustawy budżetowej (art. 220). Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Konstytucjonalizacja prawa finansowego: reguły ostrożnościowe wynikające z prawa wspólnotowego: 10 1) Zakaz pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa (art. 220 ust. 2) 2) Zakaz zaciągania pożyczek lub udzielania gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości PKB (art. 216 ust.5) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Art. 87 Konstytucji RP Katalog źródeł prawa RP 11 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Wyrok TK z dnia 28 czerwca 2000 r. (K.25/99,Legalis) 12 Analiza Konstytucji a zwłaszcza jej rozdziału III, potwierdzona poglądami ekspertów , nie pozostawia wątpliwości, że ustrojodawca w sposób w pełni zamierzony i jednoznacznie wyrażony przyjął w Konstytucji przedmiotowo i podmiotowo zamknięty system źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Z prac legislacyjnych nad nową Konstytucją wynika, że wspomniane zamknięcie w stosunku do aktów prawnych powszechnie obowiązujących miałoby się wyrażać w tym, że Konstytucja wyczerpująco wyliczałaby formy aktów normatywnych (przedmiotowy aspekt zamkniętej koncepcji źródeł prawa) oraz podmioty upoważnione do ich wydawania (…). Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Hierarchia aktów prawnych i powiązania między nimi 13 Źródła prawa podatkowego zostały przez Konstytucję zhierarchizowane formalnie i powiązane merytorycznie. Zachodzi między nimi takie powiązanie, że Konstytucja wyznacza w części zakres finansowej regulacji ustawowej, a ustawa określa treść aktu wykonawczego jakim jest rozporządzenie. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty prawa międzynarodowego i europejskiego jako źródła prawa finansowego Źródłami prawa finansowego są także: 1) Umowy i konwencje międzynarodowe 2) Akty międzynarodowych organizacji finansowych 3) Prawo Unii Europejskiej Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 14 Umowy i konwencje międzynarodowe 15 Konstytucja RP zalicza do źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Polsce: 1)Umowy międzynarodowe ratyfikowane na podstawie zgody wyrażonej w ustawie przyjętej w normalnym postępowaniu ustawodawczym (art.89 ust.1) lub w procedurze szczególnej (art. 90 ust.2), bądź zgody wyrażonej w referendum. 2) umowy, dla których ratyfikacji nie ma wymogu uzyskania takiej zgody (art. 89 ust.2) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Stosunek prawa krajowego do aktów prawa międzynarodowego 16 Akty prawa międzynarodowego mają pierwszeństwo przed ustawą krajową w sytuacji, gdy treści umowy nie można pogodzić z obowiązującą w Polsce ustawą. => Oznacza to konieczność zmiany prawa wewnętrznego i dostosowania go do treści ratyfikowanej przez RP umowy międzynarodowej Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Umowy i konwencje międzynarodowe c.d. 17 Umowy międzynarodowe mają największe znaczenie w prawie celnym, dewizowym, podatkowym. W prawie podatkowym (tzw. międzynarodowe prawo podatkowe) umowy międzynarodowe mają znaczenie w zakresie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, specjalnego statusu podatkowego osób zaliczanych do personelu dyplomatycznego i konsularnego, unikania opodatkowania przez wprowadzanie dochodów do tzw. rajów podatkowych. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Umowy i konwencje międzynarodowe c.d. 18 W prawie dewizowym i celnym: Istotną rolę odgrywają konwencje i umowy międzynarodowe ratyfikowanie przez RP, dotyczące handlu międzynarodowego, podejmowania inwestycji zagranicznych. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Prawo Unii Europejskiej 19 - Prawo unijne ma pierwszeństwo przed prawem wewnątrzkrajowym - Akcesja do UE oznacza konieczność dostosowania prawa wewnętrznego do dyrektyw prawa unijnego. - Harmonizacja w zakresie VAT-u, akcyzy, podatków bezpośrednich Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Prawo Unii Europejskiej c.d. 20 Tzw. Biała Księga, 1995 r. Potrzeba dostosowania prawa polskiego w m.in. następujących obszarach: • • • • • • Prawo walutowe, Prawo dewizowe Prawo bankowe Prawo budżetowe Prawo podatkowe Prawo celne Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Prawo Unii Europejskiej c.d. 21 Art. 126 ust. 1 TFUE Państwa członkowskie unikają nadmiernego deficytu budżetowego (…) ust. 2 Komisja nadzoruje rozwój sytuacji budżetowej i wysokość długu publicznego(…) Bada poszanowanie dyscypliny budżetowej na podstawie poniższych dwóch kryteriów: - Czy stosunek między planowanym lub rzeczywistym deficytem publicznym a PKB przekracza wartość odniesienia (…) - Czy stosunek między długiem publiczny a PKB przekracza wartość odniesienia (…) - Wartości odniesienia są sprecyzowanie w Protokole w sprawie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu (deficyt nieprzekraczający 3% PKB, dług publiczny nieprzekraczający 60 % PKB) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Prawo Unii Europejskiej c.d. 22 art. 325 TFUE ust. 1. Unia i Państwa członkowskie zwalczają nadużycia finansowe i wszelkie inne działania naruszające interesy finansowe Unii za pomocą środków podejmowanych zgodnie z niniejszym artykułem(…) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Prawo Unii Europejskiej c.d. Art. 99 Traktatu Rzymskiego - Potrzeba harmonizacji podatków pośrednich. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 23 Rola ustaw prawa finansowego w świetle Konstytucji RP 24 W Konstytucji szeroko określono ustawową materię finansów publicznych. Obejmuje ona: 1. Określanie sposobu gromadzenia i wydatkowania środków finansowych na cele publiczne (art. 216 ust.1) 2. Uchwalanie budżetu państwa (i jego zmian) lub prowizorium budżetowego art. (219-225) 3. Stanowienie podatków i innych ciężarów publicznych (art. 84 i 217) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Rola ustaw prawa finansowego w świetle Konstytucji RP c.d. 25 4. Określenie warunków i form korzystania z kredytu publicznego oraz udzielania gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo (art. 216 ust. 4 i 5), a także ratyfikacji umów międzynarodowych przewidujących znaczne obciążenie państwa pod względem finansowym (art. 89 ust. 1 pkt 4). 5. Określenie organizacji i zasad działania NBP (art. 227 ust. 7) 6. Określenie zasad i trybu nabywania, zbywania, obciążania nieruchomości, udziałów i akcji oraz emisji papierów wartościowych przez Skarb Państwa, NBP i inne państwowe osoby prawne (art. 216 ust. 2) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Problematyka budżetowa w świetle Konstytucji RP 26 (art. 216 ust. 5, 219-226, 240) Wymóg ustawowej formy dla uchwalenia budżetu (oraz zasady jego roczności, uprzedniości, szczegółowości) Ustawa zwykła (rolę tę pełni ustawa o finansach publicznych z 2009 r.) ma określać: -zasady i tryb opracowywania projektu budżetu państwa, -stopień jego szczegółowości -wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej -zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Pozycja ustawy i wymagania treściowe co do 27 ustawy podatkowej w świetle Konstytucji Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie Art. 217. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty wykonawcze w prawie finansowym 28 Art. 92 Konstytucji RP 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty wykonawcze w prawie finansowym c.d. 29 Przepisy Konstytucji w całości (art. 217) lub w części (art. 216 ust. 1-4, 218, 219 ust.2) ograniczają prawo do wydawania rozporządzeń. Konstytucyjnie zdefiniowane treści mogą być wyłącznie przedmiotem unormowania ustawowego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Przykład 30 Sprzeczne z art. 217 Konstytucji są rozporządzenia, które na podstawie upoważnienia ustawowego określałyby podmioty, przedmioty opodatkowania, stawki podatkowe, zasady przyznawania ulg i umorzeń i kategorie podmiotów zwolnionych od opodatkowania. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty prawa miejscowego 31 Art. 94 Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Europejska Karta Samorządu Terytorialnego 32 Art. 6 ust. 1 EKST Jeśli bardziej ogólne postanowienia ustawy nie stanowią inaczej, społeczności lokalne powinny móc samodzielnie ustalać swą wewnętrzną strukturę administracyjną Art.9 ust. 3 EKST Przynajmniej część zasobów finansowych społeczności lokalnych powinna pochodzić z opłat i podatków lokalnych, których wysokość społeczności te mają prawo ustalać, w zakresie ustalonym ustawą. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Stanowienie prawa miejscowego przez j.s.t. 33 Na podstawie upoważnień ustawowych j.s.t. przysługuje prawo stanowienia przepisów powszechnie obowiązujących na obszarze działania organów, które je ustanowiły- zwanych dalej przepisami lokalnymi. (art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym, art. 9 ustawy o samorządzie województwa) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Kompetencje j.s.t. do stanowienia przepisów lokalnych w zakresie prawa finansowego można podzielić na 3 grupy 34 1) Uprawnienia do stanowienia lokalnego prawa podatkowego i opłatowego w granicach upoważnień wynikających z odrębnych ustaw oraz ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym, województwa. 2) Uprawnienia do stanowienia przepisów lokalnych określających wewnętrzny ustrój i kompetencje prawnofinansowe organów j.s.t. 3) Uprawnienia do stanowienia przepisów lokalnych w przedmiocie zasad zarządu mieniem j.s.t. oraz zasad i trybów korzystania z lokalnych obiektów użyteczności publicznej. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Obowiązki j.s.t. w zakresie prawa finansowego 35 W przypadku niektórych podatków i opłat mamy do czynienia z obowiązkowym uzupełnieniem treści ustawy podatkowej przez akt prawa miejscowego. Np. stawki podatku od nieruchomości, art. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych: 1. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie (…) Bez takiego uzupełnienia nie może powstać obowiązek podatkowy. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 36 Akty polityki finansowej i akty planowania finansowego Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty polityki finansowej 37 Do aktów polityki finansowej należy zaliczać: założenia polityki pieniężnej, tworzone przez RPP. czteroletnią strategię zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz oddziaływania na państwowy dług publiczny (opracowywaną przez Ministra Finansów), art.75 u.f.p. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty polityki finansowej c.d. 38 Założenia polityki pieniężnej art. 12 ustawy o NBP Rada Polityki Pieniężnej, zwana dalej "Radą", ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty polityki finansowej c.d. 39 Strategia zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz oddziaływania na państwowy dług publiczny Art. 75 u.f.p. 1. Minister Finansów opracowuje czteroletnią strategię zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz oddziaływania na państwowy dług publiczny, uwzględniając w szczególności: 1) uwarunkowania zarządzania długiem związane ze stabilnością makroekonomiczną gospodarki; 2) analizę poziomu państwowego długu publicznego; 3) prognozy poziomu państwowego długu publicznego i długu Skarbu Państwa; Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty polityki finansowej c.d. 40 4) prognozy kosztów obsługi długu Skarbu Państwa; 5) kształtowanie struktury zadłużenia; 6) prognozy i analizę niewymagalnych zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa. 2. Dokument, o którym mowa w ust. 1, Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów do zatwierdzenia. 3. Rada Ministrów po zatwierdzeniu dokumentu, o którym mowa w ust. 1, przedstawia go Sejmowi wraz z uzasadnieniem projektu ustawy budżetowej Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty planowania finansowego 41 Wydłużenie okresu planowania budżetowego: Planowanie kroczące- dwuletnie- polega na corocznym uchwalaniu budżetu na rok następny oraz ogólnych założeń na kolejny rok budżetowy. W kolejnym roku te założenia stanowią ramy dla budowy szczegółowego budżetu. Planowanie wieloletnie- towarzyszyć ma w założeniu planowaniu rocznemu. Uchwalane są na kilkuletnie okresy ramowe plany dochodów i wydatków, natomiast coroczne, szczegółowe budżety mają w założeniu realizować stopniowo zadania objęte planami pięcioletnimi. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty planowania finansowego c.d. Instytucje służące wydłużeniu okresu planowania budżetowego: a) Wieloletni Plan Finansowy Państwa b) Wieloletnie prognozy finansowe c) Programy wieloletnie Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 42 43 Akty planowania finansowego c.d. Wieloletni Plan Finansowy Państwa Plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na cztery lata budżetowe (art.103 u.f.p.) Jest on zestawiany w układzie obejmującym funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonywania tej funkcji. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty planowania finansowego c.d. 44 Treść Wieloletniego Planu Finansowego Państwa (art. 104 u.f.p) a) b) c) d) e) f) g) h) Podstawowe wielkości makroekonomiczne Kierunki polityki fiskalnej Prognozy dochodów i wydatków budżetu państwa Kwota deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz źródła ich finansowania Prognozy dochodów i wydatków budżetu środków europejskich Wynik budżetu środków europejskich Skonsolidowana prognoza bilansu sektora finansów publicznych Kwota państwowego długu publicznego Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty planowania finansowego c.d. . 45 Wieloletni Plan Finansowy: • Stanowi podstawę przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy • Kwota deficytu- ma charakter dyrektywny (kwota deficytu w projekcie ustawy budżetowej nie może być co do zasady większa niż wynikająca z Planu) • Projekt opracowuje Minister Finansów, przedstawia go do uchwalenia Radzie Ministrów. • Aktualizowany corocznie przez Radę Ministrów w drodze uchwały • Realizacja WPFP jest poddana kontroli (art.107 u.f.p) Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Akty organów NBP Nie są one zaliczane do źródeł prawa finansowego. Uważa się je za tzw. akty kierownictwa wewnętrznego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki 46 Interpretacje prawa podatkowego 47 • Interpretacje prawa podatkowego będą szeroko omawiane odrębnie. • W tym miejscu powiedzmy tylko czym różnią się interpretacje od obowiązującego prawa. • Interpretacje odpowiadają na pytanie w jaki sposób należy interpretować oraz stosować przepisy prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, w sytuacji faktycznej, w której znajduje się lub może znaleźć się osoba zainteresowana. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Interpretacje prawa podatkowego c.d. 48 • Postanowienie zawierające interpretację nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, nie orzeka o prawach i obowiązkach strony, lecz jedynie przedstawia pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej. Urzędowa interpretacja nie jest przejawem działalności administracji publicznej o władczym charakterze Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Interpretacje prawa podatkowego c.d. 49 Interpretacje nie zawierają takich reguł postępowania adresatów jakie występują w przepisach obowiązującego prawa albo w rozstrzygnięciach indywidualnych. Klasyczne przepisy prawne stanowią bowiem, że: „Jeżeli wystąpi sytuacja A, to powinieneś się zachować B”. Reguły zawarte w interpretacjach nie odnoszą się natomiast w ogóle do postępowania w rzeczywistości „fizycznej”. Ich rolą jest wskazanie jakie znaczenie nadawać przepisom w określonej sytuacji faktycznej. Reguły zawarte w interpretacjach mają następującą postać: „Jeżeli podatnik P jest zobowiązany do złożenia deklaracji lub organ podatkowy OP jest obowiązany do wydania decyzji D, a elementem podatkowego stanu faktycznego PSF jest sytuacja faktyczna SF, to znaczenia jakie należy nadawać przepisom powinny być – według poglądów autorów interpretacji - ZP1, ZP2, ZP3, ZPN+1”. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Interpretacje prawa podatkowego c.d. 50 Treścią interpretacji są reguły wskazujące sposób rozumienia norm prawnych. Upraszczając: zawartość interpretacji to zatem reguły traktujące o normach prawnych. W interpretacjach zawarte są reguły „interpretujące” a obowiązujące prawo to normy „interpretowane”. Z ustaleń tych wynika bardzo ważny wniosek, że ze względu na treść reguł zawartych w interpretacjach nie można ich uznać za obowiązujące prawo, ponieważ odnoszą się one do prawa właśnie, a nie do stosunków przez prawo regulowanych. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Interpretacje prawa podatkowego c.d. 51 Żaden przepis nie przewiduje powstawania stosunku prawno podatkowego na skutek interpretacji. Interpretacje są tylko wzorcami wykładni dla konkretnych spraw podatkowych. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki Podsumowanie 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 52 Zagadnienia ogólne (specyfika źródeł prawa finansowego) Znaczenie Konstytucji jako źródła prawa finansowego Akty prawa międzynarodowego i prawa europejskiego jako źródła prawa finansowego. Ustawy w prawie finansowym Akty wykonawcze w prawie finansowym Akty prawa miejscowego Akty polityki finansowej i akty planowania finansowego Akty organów NBP Interpretacje prawa podatkowego Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki
