Powtórki do matury - cz. 6 Oświecenie

Powtórki do matury - cz. 6 Oświecenie.doc
(172 KB) Pobierz
POWTÓRKI DO MATURY - cz. 7 OŚWIECENIE
ZAGADNIENIA
1. Nazwa epoki
a) Oświecenie – nazwa
b) Oświecenie wg Immanuela Kanta
c) Oświecenie jako wiek rozumu i filozofów
2. Filozofia Kanta
a) Ogólnie
b) Imperatyw kategoryczny
c) Moralność
3. Ramy czasowe epoki oświecenia
4. Trójfazowość oświecenia w Polsce
a) Faza wczesna
b) Faza dojrzała
c) Faza schyłkowa
5. Filozofia oświeceniowa
a) Racjonalizm
b) Empiryzm
c) Sensualizm
d) Sceptycyzm
6. Podejrzliwość epoki oświecenia
7. Deizm i ateizm
a) Deizm
b) Ateizm
8. Klasycyzm
a) Znaczenia słowa „klasyczny”
b) Czym jest klasycyzm?
c) Klasycyzm w Polsce
9. Awangarda a klasycyzm (dialektyka; tabela)
10. Twórczość Ignacego Krasickiego (jako przedstawiciela klasycyzmu)
1. Bajka jako gatunek
a) Pochodzenie
b) Cechy bajki
2. Bajki Krasickiego
a) „Jagnię i wilcy”
b) „Słowik i szczygieł”
c) „Ptaszki w klatce”
d) „Dewotka”
e) „Kałamarz i pióro”
(+ Bajka Zbigniewa Krasickiego „Wilk i owieczka”)
3. Satyra jako gatunek
a) Cechy satyry
b) Podział satyr
4. Satyry Ignacego Krasickiego
a) „Pijaństwo”
b) „Świat zepsuty”
c) „Do króla”
5. Satyra jako
a) Gatunek literacki
b) Ujęcie satyryczne
6. „Hymn do miłości ojczyzny” Ignacego Krasickiego
a) Geneza
b) Interpretacja
11. Sentymentalizm
a) Jean-Jacquess Rousseau
b) Poglądy JJ’a
c) Rady JJ’a
1. Świat emocji
2. Eskapizm
3. Szlachetny dzikus
4. Dziecko
5. Kasper Hauser
d) Laurence Sterne
12. ANTYrousseau (Golding i dialektyka)
13. Sentymentalizm w Polsce
a) Stolica i przedstawiciele
b) Sielanka
OMÓWIENIE
1. Nazwa epoki
a) Oświecenie – po niem. Aufklaurung, po ang. Enlightenment, po fr. Le siecle
des Lumieres; ma znaczenie metaforyczne, oznacza światło i rozświetlenie
mroku, który był w baroku i wcześniejszych epokach (oświecenie jest pierwszą
epoką nowożytną)
b) Oświecenie wg Immanuela Kanta (filozofia niemieckiego) i fragmentowi jego
tekstu „Co to jest oświecenie?”:
- oświeceniem to wyjście z niepełnoletności, z metaforycznego mroku
- niepełnoletnością była niezdolność człowieka do samodzielności i życie pod
cudzym wpływem, zależność od innych, kierujących nami ludzi
- jesteśmy zniewoleni, ponieważ kierują nami siły zewnętrzne i nie możemy
sami podejmować decyzji
- natomiast oświecenie jest pełnoletniością i wolnością, czyli posługiwaniem
się rozumiem, nieskrępowanym zużyciem rozumu, samodzielność, branie
odpowiedzialności za siebie – to jest właśnie wolność, oświecenie!
- hasło oświeceniowe: Sapere Aude! (łac. Miej odwagę!) - miej odwagę
posługiwać się własnym rozumem! Miej odwagę myśleć, używać tego rozumu,
być rozumnym i mądrym!
c) Oświecenie nazywane było również wiekiem rozumu i filozofów; rozumu – że
może on być nieomylny, że może być narzędziem poznania i źródłem wiedzy
o świecie, społeczeństwie i człowieku; może służyć jako instrument krytyki
wcześniejszych autorytetów i idei; filozofów – to ich zadaniem było obalenie
dotychczasowych przesądów i zaprowadzenie ludzkości na drogę postępu,
mieli oni do wykonania swoistą misję: oświecić, czyli edukować pogrążony w
ciemnościach ignorancji naród
2. Filozofia Kanta:*
a)
głosił wolność, autonomię jednostki, niezależność; człowiek jest bytem
autonomicznym i ma prawo decydować i wybierać
b) imperatyw kategoryczny – bezwzględna, obowiązująca zawsze i wszędzie
reguła moralna, np. imperatywem kultury zachodniej jest „nie zabijaj, nie
kradnij, nie cudzołóż”, czyli zasady moralne, które są ogólnie przyjęte i
stosowane przez ludzi
c)
„Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie” – cytat Kanta;
oznaczało to niezmienność trwania poglądów moralnych człowieka; tak jak
niebo gwiaździste nigdy nie zniknie, tak i prawo moralne w człowieku nie
zniknie i nie ulegnie zmianie
3. Ramy czasowe epoki oświecenia
a) Zachód – koniec XVII w. do połowy XVIII w.
b) Polska – od lat ’40 XVIII w. do 1822 roku
4. Trójfazowość oświecenia w Polsce:
a) I Faza Rozwoju, Wczesna Faza (lata ’40 XVIII w. do 1764 r., czyli początku
rządów Stanisława II Augusta Poniatowskiego)
- czasy kryzysu po rządach Sasów (Augusta II Mocnego i Augusta III), czyli
tzn. „nocy saskiej” (noc saska = upadek szkolnictwa i kultury, kryzys
stosunków społecznych, militarna słabość państwa)
- za króla Stanisława Leszczyńskiego
- pojawiają się prekursorzy myśli oświeceniowej, tzn. „odważni”: ks. Stanisław
Konarski (założyciel pierwszej świeckiej szkoły, szkoły dla młodzieży
szlacheckiej Collegium Nobilium w 1740; próba reform szkolnictwa), bracia
Załuscy (fundatorzy pierwszej biblioteki publicznej, w Warszawie), Franciszek
Bohomolec (adaptował dla polskiej sceny komedie Moliera i stworzył zręby
nowoczesnego teatru)
b) II Faza Rozwoju, Faza Dojrzała, Czasy stanisławowskie (1764 – 1795
- rozpoczyna się wstąpieniem na tron Stanisława II Augusta Poniatowskiego
(który był kiepskim politykiem, ale ma ogromne zasługi kulturowe; był
najbardziej oświeconym królem)
- liczne reformy, mające na celu wprowadzenie w Polsce idei napływających z
Zachodu oraz poprawienie kondycji państwa
- założenie Szkoły Rycerskiej
- pierwszy Teatr Narodowy
- SAP sprowadził do Polski wybitnych architektów, malarzy, rzeźbiarzy (dzięki
czemu powstały Łazienki Warszawskie)
- rozwój prasy („Monitor” – pierwsza nowoczesna gazeta; „Zabawy Przyjemne
i Pożyteczne” – pierwsze literackie czasopismo w Polsce, wydawane dzięki
m.in. biskupowi Ignacego Krasickiemu)
- I Rozbiór Polski – 1772 (utworzenie przez szlachtę, która była przeciwna
wszelkim zmianom, konfederacji barskiej)
- Konstytucja 3 maja, 1791 r. – próba zreformowania ustroju państwa
- założenie Komisji Edukacji Narodowej (miała ujednolicić i unowocześnić
szkolnictwo w całej Polsce)
- II Rozbiór Polski – 1793 (szlachta, której ustawy Sejmu ograniczyły „złotą
wolność”, czyli zbiór praw i przywilejów szlacheckich, tworzy konfederację
targowicką i zwraca się o wsparcie do Katarzyny Wielkiej, carycy rosyjskiej)
- Powstanie Kościuszkowskie (1794)
- III Rozbiór Polski – 1795 (na skutek przegranego Powstania
Kościuszkowskiego następuje III Rozbiór Polski i Polska znika z mapy świata)
c)
III Faza Rozwoju, Faza schyłkowa (1795 – 1822, czyli debiut Adama
Mickiewicza, tzn. przełom romantyczny, kiedy do Adam wydaje „Ballady i
Romanse”)
- literatura naznaczona utratą niepodległości, brakiem nadziei, panuje
powszechny pesymizm
- w kulturze dominuje klasycyzm, choć widoczne są pierwsze tendencje
romantyczne
- Mickiewicz wydaje „Ballady i Romanse” w 1822
5. Filozofia oświeceniowa
a) Racjonalizm
- łac. Ratio – rozum
- twórcą racjonalizmu jest Kartezjusz
- kierunek filozoficzny uznający rozum za podstawowe narzędzie poznawania
rzeczywistości
- jeśli coś jest obecne w mych myślach, musi faktycznie istnieć w otaczającej
mnie rzeczywistości; rozum odgrywa najistotniejszą rolę w dochodzeniu do
prawdy i poznawaniu świata
- Kartezjusz uważał, że skoro rzeczywistość materialna istnieje, to musiała
zostać stworzona – przez kogoś, jakąś istotę wyższą, doskonalszą od człowieka
= dowiódł w ten sposób istnienia Boga
b) Empiryzm
- twórcą empiryzmu jest John Locke
- kierunek filozoficzny uznający doświadczenie za główne źródło wiedzy o
świecie
- wszelka wiedza dostępna człowiekowi bierze się z doświadczenia;
doświadczenie jest źródłem wiedzy
- pełna wiedza nie jest osiągalna
- tabula rasa (łac. Czysta karta, tablica) – czyli umysł wolny od wszelkich idei,
zasad, reguł; człowiek budzi się z pustym umysłem, bez wrodzonych idei
(przeciwnie do Kanta, który uważał, że człowiek budzi się z wrodzonymi
ideami); człowiek to czysta potencjalność; to, kim się człowiek stanie, zależy
tylko od niego samego, od nakładu pracy i wysiłku w rozwijanie się
- potencjalnie przy urodzeniu możemy być każdym (świat zewnętrzny odciska
na nas piętno, kształtujemy się przez edukację i przeżywane doświadczenia) –
niezwykle ważna jest dlatego edukacja, bowiem może ona zmienić człowieka i
świat
c) Sensualizm
- twórcą sensualizmu jest John Locke
- pogląd zakładający, że źródłem wiedzy są wrażenia zmysłowe
- poznawanie świata za pomocą zmysłów, co później prowadzi do refleksji,
ponieważ dane zmysłowe zostają przeanalizowane przez nasz umysł
d) Sceptycyzm
...
Plik z chomika:
maturkamaturka
Inne pliki z tego folderu:

Powtórki do matury - cz. 11 Współczesność (powojenne).doc (151 KB)
 Powtórki do matury - cz. 7 Romantyzm (2).doc (127 KB)
 Powtórki do matury - cz. 1 Antyk.doc (291 KB)
 Powtórki do matury - cz. 2 Biblia.doc (84 KB)
 Powtórki do matury - cz. 3 Średniowiecze.doc (96 KB)
Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
wersja 2010