anoreksja i bulimia, czyli zaburzenia odżywiania

DYSREGULACJA
PROCESU ODŻYWIANIA - ANOREKSJA I BULIMIA
ANOREXIA = AN (brak, pozbawienie)-OREXIS (apetyt) , ogólne określenie na brak
łaknienia lub awersję do pokarmu.
BULIMIS „buczy apetyt” II wieloznacznej ery dalej zwana też „wilczym apetytem”
Zaburzenia odżywiania występują pod dwiema postaciami: jadłowstrętu psychicznego zwanego anoreksją (anorexia nervosa), oraz żarłoczności psychicznej - zwanego bulimią
(bulimia nervosa). Obydwie postacie są groźne dla zdrowia, a nawet życia chorej osoby.(
Maciocha E., 2000)
Anoreksja-niezdolność utrzymywania wagi na poziomie minimalnej wagi właściwej dla
danego wieku i wzrostu, przeżywanie intensywnego lęku przed staniem się osobą grubą,
zaburzenia spostrzegana własnego ciała, brak miesiączki (przez 3 kolejne cykle). Anoreksja
może mieć dwie formy restrykcyjną i bulimiczną. Zmiany somatyczne w skrajnych
wypadkach są przyczyną śmierci.
1
Bulimia-charakteryzuje się występowaniem epizodów gwałtownego objadania się, któremu
towarzyszy poczucie utraty kontroli i poczucie winy oraz zachowań kompensacyjnych typu
wymiotowanie, nadużywanie środków przeczyszczających, głodzenie się lub uprawianie
intensywnych ćwiczeń fizycznych. Samoocena, poczucie własnej wartości zależne są od wagi
i kształtu ciała
Poszukując przyczyn anoreksji i bulimii należy spojrzeć na problem w ujęciu nie tylko
biologicznym, ale przede wszystkim społeczno-kulturowym, psychologicznym i rodzinnym.
Przyczyny społeczne i kulturowe
We współczesnym świecie zachodnim nadwaga wyraźnie łączona jest z brzydotą.
XV-wieczne boginie piękna uwiecznione np. przez Giorgione „Śpiąca Venus” czy Tycjana
dziś zostałyby uznane za osoby otyłe, choć i tak były szczuplejsze aniżeli bohaterki mistrza
Rubensa. Jeszcze na początku XX-wieku w kulturze zachodniej otyłość uważano za oznakę
zdrowia i dostatku. Wystarczy spojrzeć na malarstwo tamtych czasów;obfite kształty Renoira,
tancerki Degasa, którym obca była smukłość. Jak bardzo zmienił się kanon kobiecej urody od
tamtych czasów?.
Współczesny ideał kobiety kreowany głównie przez media-to niewiasta szczupła, zadbana,
odnosząca sukcesy. Jak się wydaje styl ten został zapoczątkowany przez angielską modelkę
Twiggi i stał się źródłem frustracji wielu młodszych i starszych pań. W prasie kobiecej
zawsze można znaleźć cudowną dietę, która wpłynie na sylwetkę, ale i odmieni na lepsze całe
życie czytelniczek., bo po jej zastosowaniu osiągnie się sylwetkę Cindy Crawford.
(...)Kobiety i mężczyźni o pięknej powierzchowności są przedmiotem pochlebnych ocen
otoczenia, są lepiej traktowani, mają większe szanse na znalezienie dobrze płatnej pracy.
Zdarza się również, że uroda staje się nieodzownym atrybutem kobiety. Panie piękne,
szczupłe uważane są za bardziej kobiece, natomiast grube, jedzące bez zahamowań za
nieatrakcyjne. Dowodem na to jest cały przemysł „odchudzający”. Plakaty propagują
dietetyczną żywność, pokazują miarę krawiecką obejmującą 55-centymetrową talię. Już
dzieci wzrastają patrząc jak ich mamy pilnują wagi, oglądają reklamy telewizyjne
dietetycznego pożywienia, obserwują szczupłe tancerki, gimnastyczki, modelki. Idea, że
szczupłe jest lepsze, zyskała w dzisiejszej kulturze taką moc, że wywiera wpływ już we
wczesnym dzieciństwie. W grupie przedszkolnej przeprowadzono eksperyment, polegający
na tym, że każdemu dziecku wręczono dwie lalki o identycznej twarzy, włosach i ubraniu, a
różniące się jedynie tuszą i poproszono o wskazanie, która się bardziej podoba. Dzieci łącznie
z tymi okrąglutkimi w przytłaczającej większości wybrały szczupłą lalkę (I.Namysłowska,
E,Paszkiewicz, A.Siewierska 2000)
W naszej kulturze wyznacznikiem wysokiego statusu społecznego stała się właśnie
szczupłość i dieta(...)Co dziwne D.Garner przytacza dane dotyczące średnie masy ciała Miss
America oraz średniej masy ciała osoby dorosłej w społeczeństwie amerykańskim. Okazuje
się, że od końca lat 50 tych obserwuje się stopniowy spadek wagi kobiet wybieranych jako
Miss America. W tym samym czasie średnia masa ciała w społeczeństwie rośnie.
2
Im więcej ważymy, tym chudszy staje się ideał urody, dochodząc do niebezpiecznych granic.
Niektórzy lekarze twierdzą, że w II połowie XX wieku doszło do rozczepienia ideału urody i
ideału zdrowia ( bądź płodności). Jakie są tego konsekwencje? Z badań przeprowadzonych w
krajach zachodnich wynika, że 90 proc. kobiet nie akceptuje swojego wyglądu. Uważają się
za zbyt grube i stosują głodówki i rozmaite diety. Wiele badań potwierdza, że kobiety są
poddane kulturowej presji posiadania szczupłej sylwetki, co prowadzi często do anoreksji i
bulimii. Ciekawych danych dostarcza eksperyment T.j Wade i H.Abetza(1997)
Autorzy badali hipotezę tzw. efektów kontrastowych w kształtowaniu obrazu ciała. Efekt
kontrastowy polega na tym, że chcąc określić swoje zdolności i cechy, porównujemy się z
innymi ludźmi. Chodzi tu o porównania z całością pola percepcyjnego, czyli wszystkimi
dostępnymi dla nas wizerunkami. Jeżeli pole percepcyjne zakłócone jest przez bodźce
ekstremalne, wtedy sądy porównawcze zostaną zaburzone. Eksperyment Wade’a i Abetza
wykazał, że kobiety, którym pokazywano wizerunki atrakcyjnych mężczyzn i kobiet mniej
akceptowały swoje ciało i przeżywały wobec siebie negatywne uczucia, niż kobiety
oglądające wizerunki mniej atrakcyjnych osób. Być może pod wpływem silnej ekspozycji
nierealistycznego, medialnego ideału urody dochodzi do zaburzeń w ocenie własnego ciała, a
co za tym idzie także osoby. Spada samoocena, a w rezultacie podejmowane są
głodówki.(Cezary Żechowski, 2001)
Staranie o szczupłą sylwetkę jest wiec dla kobiety środkiem do umocnienia, rozwinięcia
swojej osobowości. Ponieważ waga narzucona przez kanony piękności jest dla większości
pań niższa od “naturalnej", mającej tendencje do stabilizacji, mnóstwo kobiet osiąga ja i
utrzymuje za cenę stałych ograniczeń jedzenia. Ograniczenia te, zwłaszcza dla osób, które z
przyczyn genetycznych czy tez metabolicznych mają skłonność do tycia, są szczególnie
trudne i stresujące.
W rzeczywistości dopiero zaburzone relacje rodzinne w powiązaniu z pewnymi cechami
osobowości mogą czynić dziewczęta bardziej podatne i zależne od wzorów kulturowych i
oczekiwań społecznych
Przyczyny biopsychologiczne
Ale jak ślepy pęd do szczuplej sylwetki rodzi zaburzenia przebiegające podobnie jak
anoreksja - bulimię? Nie ma, co do tego zgody; liczne teorie usiłują wyjaśnić problem.
Omówię tutaj tylko niektóre.
U niektórych osób pragnienie szczupłej sylwetki prowadzi do chronicznych ograniczeń w
jedzeniu, powodując tym samym chwiejność emocjonalną, silny pociąg do pokarmów
superkalorycznych, ataki bulimiczne i inne objawy żarłoczności. Dotyczy to jednostek
delikatnych i melancholicznych, mających obniżone poczucie własnej wartości, szczególnie
podatnych na presję społeczną, które próbują się dowartościować stosując dietę.
Dla innych badaczy wszakże bulimia jest środkiem przemiany psychicznej w obliczu
budzącej lęk sytuacji lub konieczności stawienia czoła przykremu, przygnębiającemu
przeżyciu. Objadanie się byłoby tylko sposobem opanowania stresu pozwalającym odroczyć
zmierzenie się z problemem, na pozór nie do pokonania. Człowiek taki, nie czując się
zdolnym do stawienia czoła konfliktowi czy nieprzyjemnej sytuacji uczuciowej, odsuwa je na
bok, ucieka w bulimie i poczucie winy, które jej towarzyszy; są to również doznania bolesne,
ale bardziej znane i jakby oswojone.
3
(...)Według psychologów amerykańskich, Todda Heathertona i Roya Baumeistera (1991),
zasadniczy motyw zaburzeń żywieniowych tkwi w próbie ucieczki od własnej rzeczywistości
- od krytycznej samowiedzy, zbyt wygórowanych standardów, które bezskutecznie próbowało
się osiągnąć, od przewidywanych negatywnych ocen innych, w rezultacie zaś od głębokiej
depresji, która w końcu przychodzi. Osobnik taki, odczuwając życie bardzo boleśnie, próbuje
mu się, choć na krótko wymknąć, koncentrując uwagę na chwili obecnej. To “zawężenie
poznawcze", powrót do funkcjonowania umysłowego na niskim poziomie świadomości rodzi
schematyzm myślenia, irracjonalne poglądy, a także różnego rodzaju zahamowania.(Gerard
Apfeldorfer 1999)
(...)Większość autorów opisujących bulimię i anoreksję podkreśla fakt, iż w obu przypadkach
wystąpienie zaburzeń jest zazwyczaj poprzedzone stosowaniem intensywnej diety. Wiele
badań wskazuje na to,że intensywna dieta nakłada się na jakieś wcześniejsze predyspozycje
natury biologicznej, prawdopodobnie dysfunkcję układu serotonicznego. Pojawiają się, zatem
zaburzenia odżywiania, depresja, lęk, natręctwa, zaostrzają się cechy osobowości. Nie jest do
końca jasna przyczyna podatności na zachorowanie, ale nie bez znaczenia,
wydają się czynniki genetyczne, czynniki działające w okresie ciąży i w okresie
okołoporodowym, rozwój wczesnodziecięcy oraz doświadczenia emocjonalne. Zaburzenia
odżywiania, bowiem najczęściej występują u osób z niską samooceną i z tendencją do
perfekcjonizmu.(Cezary Żechowski 2001)
Rodzina, a zaburzenia zachowań żywieniowych
To matka karmi swoje dziecko, więc jeśli dzieje się coś złego, to jej wina. Wiele teorii
psychoanalitycznych opiera się na idei „złej matki”. Matka anorektyczki czy bulimiczki jest
więc opisywana jako osoba nieczuła, która kieruję się tylko obowiązkiem, źle znosi fizyczną
bliskość dziecka, unika okazywania uczuć. Zaniepokojona myślą, że jest niedobrą matką,
bardzo chce się poprawić, lecz jej starania przeważnie przybierają błędną formę. Są to kobiety
słabe, bojaźliwe, niedowartościowane, ze skłonnościami depresyjnymi. Dziecko jest tutaj
chętnie wykorzystywane jako wsparcie samopoczucia, element narcystyczny. Uroda córki i
jej sukcesy szkole podnoszą wartość matki. Zwykle w pierwszym okresie latorośl spełnia
oczekiwania; problemy pojawiają się w okresie dojrzewania dziecka, gdy próbuje się
uniezależnić. W 75% przypadków nie dalej niż na rok przed rozwojem anoreksji u córki
matka wpadła w depresję, z której często ucieka w alkoholizm.
(...)Niektórzy badacze próbowali wyodrębnić typowe rodziny dzieci anorektycznych i
bulimicznych. Na podstawie tych badań udało się mniej więcej ukazać obraz rodziny
anorektycznej i bulimicznej.
Rodziny anorektyków miały być rygorystyczne, moralizatorskie bardziej wymagające. Sukces
szkolny był tu bezwzględnie oczekiwany. Rodzice młodych bulimików wydają się
łagodniejsi, słabiej ukształtowani, nawet skłonni do depresji. Zdarza się przecież, że w
ramach tej samej rodziny spotykamy często braci i siostry cierpiące na odmienne zaburzenia
sposobu odżywiania, to każe wątpić w zasadność powyższej typologii (I.Namysłowska
,E,Paszkiewicz, A.Siewierska 2000)
(...)Philipe Jeammet w 1980 roku zwrócił uwagę na częstą u ojców anorektyczek skłonność
do zaburzeń psychicznych, jak depresja, tendencja do zamykania się w sobie, a także epizody
psychotyczne w Młodości.(M.M Jablow 2001) W stosunku do córki człowiek ów jest bardzo
krytyczny, stawia jej wygórowane wymagania społeczne i zawodowe. W sferze uczuciowej
niekiedy trzyma się z boku albo nie akceptuje roli ojca i zachowuje się jak druga matka;
zdarza się, że nie traktuje dziewczyny jak córki i próbuje ją uwieść.
4
Różni badacze od połowy lat osiemdziesiątych zwracają uwagę na częstość stosunków
kazirodczych w tych rodzinach. Jaka rodzina, zatem byłaby podłożem anoreksij i bulimii?
Rodzina, którą charakteryzują skomplikowane relacje wewnętrzne między poszczególnymi
osobami i pokoleniami, ich przesadna bliskość i intensywność wzajemnych zachowań,
nadopiekuńczość jednych względem drugich, rygoryzm, brak umiejętności przystosowania
się, zarówno w obrębie wnętrza rodzina, jak w stosunku do świata zewnętrznego: niezdolność
stawiania czoła kryzysom i unikanie konfliktów otwartych, które przez tą pozostają nie
rozwiązane. W tej rodzinie nie dochodzi do głosu żadna krytyka, a myśl o konflikcie między
członkami tej rodziny jest nie do pomyślenia. Rodzice często nie umiejąc rozwiązać własnych
problemów małżeńskich, przekształcają je w problem ogólnorodzinny, wplątując w niego
dzieci.
(..)Cechą wspólną tych rodzin wydaje się niedostatek zdolności empatycznych jednego lub
obojga z rodziców.(G.Apfeldorfer 1999)
Jadłowstręt psychiczny (anoreksja)
Jest to choroba o podłożu psychicznym. Objawia się silną obawą przed utyciem
prowadzącą do unikania jedzenia. Osoby chore postrzegają siebie jako dużo grubsze i
brzydsze niż są w rzeczywistości, nierzadko czują wstręt do swojego ciała i mają zaniżone
poczucie własnej wartości. Często też stwierdzają, że są syte, zanim zaczną jeść. Jednym z
kryteriów rozpoznawczych anoreksji jest spadek należnej masy ciała o ponad 15%. .(
Maciocha E., 2000)
Anoreksja nervosa to szereg zaburzeń, na które składają się przede wszystkim:

odmowa utrzymania masy ciała na poziomie minimalnej masy prawidłowej,

intensywny lęk przed przyrostem wagi, utrzymujący się nawet w stanie znacznej
niedowagi,

zaburzony sposób w jaki masa ciała i jego wymiary są przeżywane,

przesadny wpływ wagi ciała na samopoczucie i samoocenę

zatrzymanie cykli miesiączkowych.
Lęk przed utyciem w sytuacji chorych na anoreksję przybiera rozmiary paniki, co
powoduje, że często, pozornie niewinne odchudzanie, przeradza się w systematyczne
zmniejszanie porcji pokarmowych do prawie całkowitego głodzenia. Lęk ten jest często
wzmacniany obawami, że gdy rozpoczną jeść to będą pozbawione kontroli przyjmowania
pokarmów. Chore na anoreksję często wykonują też wyczerpujące ćwiczenia fizyczne,
prowadzące nawet do krańcowego wyniszczenia. Anoreksja jest chorobą obciążoną bardzo
poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, które według statystyk w ok. 5 - 6% mogą
skończyć się zgonem. Paradoks tej sytuacji polega na tym, że w społeczeństwie "dobrobytu"
mamy do czynienia ze śmiercią z zagłodzenia. (Kozłowska-Wojciechowska M., 1999)
Przyczyny anoreksji
Zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała - chorzy nie zdają sobie sprawy z tego,
jak bardzo są wyniszczeni, nie widzą swojej chudości.

Niezadowolenie z figury - prowadzi do obsesyjnego myślenia o jedzeniu i strachu
przed przybraniem na wadze, co powoduje stosowanie diet odchudzających zwiększających
ryzyko zaburzeń jedzenia.

5
Przekonanie, że szczupła sylwetka jest pomocą w życiu - wiele nastolatek jest
przekonanych, że ładna figura pomoże im zdobyć dobrą pracę, znaleźć chłopaka, zapewni
sympatię rówieśników oraz pozycję w rodzinie.

Negatywny stosunek do dojrzewania - dziewczęta cierpiące na anoreksję unikają
kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z chłopcami. Zaprzeczają własnej seksualności. Często
towarzyszy temu poczucie niepewności własnej atrakcyjności.

Lęk przed "dorosłością" - część kobiet cierpiących z powodu anoreksji boi się
dojrzałości fizycznej i psychicznej. W wyniku unikania jedzenia sylwetka pozostaje podobna
do dziecka przed okresem pokwitania, miesiączka nie pojawia się lub zanika.

Niska samoocena i brak wiary w siebie - osoby chore są solidne, koncentrują się na
nauce, cechuje je duża potrzeba sukcesu, ale także niepewność, lęk przed niepowodzeniami,
nadmierny krytycyzm wobec siebie. .( Maciocha E., 2000)
Chore pacjentki rozpoczynając odchudzanie, systematycznie ograniczają kaloryczność
posiłków i ich rodzaj, cechuje je bowiem doskonała znajomość tabel kalorycznych.
Konstruują swoje diety w oparciu o produkty o najmniejszej kaloryczności, kończąc na
jedzeniu 3 - 5 listków sałaty jako jedynych posiłków w ciągu doby. Postępujące wychudzenie
prowadzi u nich do stałego zmęczenia, drażliwości, zaburzeń snu, uczucia zimna, a przede
wszystkim zaprzestania miesiączkowania. Leczenie tych pacjentek wymaga podejścia
kompleksowego, czyli nie tylko odwrócenia stanu niedożywienia, ale jednocześnie
oddziaływania na psychikę chorej. (Kozłowska-Wojciechowska M., 1999)

CZĘSTE SYMPTOMY ANOREKSJI

ZNACZNA UTRATA WAGI W KRÓTKIM CZASIE

UPARTE DĄŻENIE DO OSIĄGNIĘCIA OKREŚLONEJ MASY CIAŁA, A SKORO
TYLKO TO SIĘ UDA, STAWIANIE SOBIE NASTĘPNEGO PROGU

CIĄGŁE NARZEKANIE, ŻE JEST SIĘ GRUBĄ, CHOCIAŻ JEST SIĘ CHUDĄ
JAK PATYK

NIE PRZYZNAWANIE SIĘ DO UCZUCIA GŁODU MIMO SPOŻYWANIA
BARDZO MAŁEJ ILOŚCI POKARMU

JEDZENIE NA OSOBNOŚCI I CZĘSTE SPĘDZANIE CZASU W SAMOTNOŚCI

OBSESJA NA PUNKCIE ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH

BRAK MIESIĄCZKI

ZŁE SAMOPOCZUCIE, PRZYGNĘBIENIE

SZCZEGÓLNY ZAPAŁ DO NAUKI (Kozłowska-Wojciechowska M., 1999)
Anoreksja może przebiegać przewlekle z okresami remisji i nawrotami oraz jako jeden rzut
choroby. Zdarza się, że po kilkumiesięcznym ograniczaniu jedzenia dochodzi do 40% utraty
wagi, a w skrajnych przypadkach nawet do 60% należnej masy ciała. (Maciocha E., 2000)
Żarłoczność psychiczna (bulimia)
Inną chorobą sklasyfikowaną przed dwudziestu laty jest bulimia, czyli "wilczy głód".
Choroba ta polega na nawracających napadach niepohamowanego spożywania pokarmów z
następowym prowokowaniem wymiotów, nadużywaniem środków przeczyszczających i
odwadniających, co spowodowane jest obawą przed przytyciem.
U kogo ta choroba występuje? Przede wszystkim u dziewcząt posiadających zaburzony
obraz własnej osoby, głębokie poczucie własnej wartości, stany depresyjne, lękowe, a
głównie skrajne przecenianie znaczenia własnego wyglądu we wszystkich niemal sferach
życia. Bulimiczki są niezwykle wrażliwe na oceny własnego wyglądu wyrażane przez
otoczenie. (Kozłowska-Wojciechowska M., 1999)
6
Jest również chorobą o podłożu psychicznym. Są to okresowe napady żarłoczności z utratą
kontroli nad ilością spożywanych pokarmów. Chorzy na bulimię czują się głodni nawet
bezpośrednio po jedzeniu.
Osoby te zdają sobie sprawę, że jedzenie wymknęło się spod ich kontroli, próbują między
okresami obżarstwa rygorystycznie przestrzegać diety i opanować napady żarłoczności.
Wstydzą się tego i utrzymują w tajemnicy przed najbliższym otoczeniem, często objadając się
nocą.
Bojąc się przybrać na wadze, stosują diety aż do głodowania między napadami objadania się.
Intensywnie ćwiczą (pływanie, biegi, gimnastyka), prowokują wymioty i nadużywają
środków przeczyszczających i moczopędnych. Bywa, że po wymiotach odczuwają tak wielką
ulgę, że przejadają się po to, aby je wywołać.
Najczęstsze czynniki wyzwalające napad bulimii to:
1. konflikty osobiste, często kompleks "matki",
2. samotność lub znudzenie,
3. ciągłe myślenie o jedzeniu i pragnienie by jeść,
4. niepohamowane uczucie głodu,
5. stałe myślenie o własnym wyglądzie,
6. brak akceptacji własnej osoby,
7. jedzenie - jako wyraz największej przyjemności,
8. obawa przed otyłością jest równa zamiłowaniu do jedzenia. (Kozłowska-Wojciechowska
M., 1999)
Przyczyny bulimii
Traktowanie jedzenia jako namiastki miłości - osoba, która czuje się osamotniona,
pusta i niekochana, je, aby zrekompensować te negatywne uczucia.

Obrona przed seksem - niektóre kobiety obawiają się seksu. Otyłością wysyłają
sygnał: "Nie jestem atrakcyjna, nie chcę seksualnych relacji".

Stresujące wydarzenia życiowe (kłótnie, choroby, śmierć w rodzinie) - pacjenci z
bulimią przejadają się, ponieważ pokarm powoduje wydzielanie w mózgu serotoniny, która
może poprawić ich samopoczucie i ułatwić odprężenie i wypoczynek.

Niska samoocena i towarzyszące im częste okresy niepokoju, które mogą łagodzić
gwałtowne napady obżarstwa. .( Maciocha E., 2000)
Jednocześnie chorobie tej towarzyszą napady niepohamowanego łakomstwa, z
towarzyszącą radością i chwilowym samozadowoleniem z następstwem wyrzutów sumienia,
wyzwalających, chociażby prowokowanie wymiotów. Chore osoby napady obżarstwa zawsze
ukrywają przed otoczeniem, co wynikać może często z poczucia wstydu.
W okresie napadu obżarstwa bulimiczki mogą spożywać olbrzymie ilości jedzenia
jednorazowo np. 20 tys. - 30 tys. kilokalorii (wartość równa dziesięciodniowej racji
pokarmowej zdrowej kobiety -przyp.red.). To co jedzą w danej chwili często jest
przypadkowe, znane są przypadki młodych kobiet, które w takich sytuacjach potrafią zjeść
kilkanaście paczek suchego, nieugotowanego makaronu i pomimo ranienia sobie jamy ustnej,
jedzą nadal. Bulimia to choroba tzw. "błędnego koła", gdyż bulimiczka je ponieważ się
wstydzi, a ponieważ tyle je, to jeszcze bardziej się wstydzi.

7
Reasumując należy stwierdzić, że obie choroby wywołane są przez czynniki biologiczne,
dotychczas mało poznane, psychologiczne, polegające przede wszystkim na zaburzonym
obrazie własnej osoby, rodzinne, czyli konflikty lub wymagania, którym nie może sprostać w
łatwy sposób oraz społeczno-kulturowe, czyli głównie chęć dążenia do wyimaginowanego
ideału kobiety we współczesnym świecie.
Należy jednak pamiętać, że leczenie jest konieczne i możliwe, a powodzenie jego zależy od
jak najwcześniejszego rozpoznania. Wynika z tego wniosek, że warto rozglądać się we
własnym środowisku, czy któraś z koleżanek lub osób z otoczenia nie wymaga naszej
pomocy, gdyż potrzeby chorej na bulimię to przede wszystkim zdobycie motywacji do
wyzdrowienia, nauczenie jej, że nie potrzebuje się odchudzać, zaprzestanie podziału na
jedzenie dobre i złe, zrozumienie, że ochota na objadanie się pewnymi rodzajami żywności
może trwać jeszcze przez wiele miesięcy oraz zrozumienie jak groźne dla jej zdrowia i
dlaczego jest wywoływanie wymiotów i stosowanie środków przeczyszczających.
W leczeniu pacjentów powinien brać udział zespół interdyscyplinarny: psychiatra,
internista, psycholog, dietetyk. (Kozłowska-Wojciechowska M., 1999)
CZĘSTE SYMPTOMY BULIMII

JEDZENIE DUŻYCH ILOŚCI POKARMU, A MIMO TO NIE PRZYBIERANIE NA
WADZE

CZĘSTE „ ZNIKANIE” PO POSIŁKU W UBIKACJI (ODGŁOSY WYMIOTÓW)

STOSOWANIE DIETY, ALE NIE TRACENIE NA WADZE

PODJADANIE W UKRYCIU

BLIZNY NA GRZBIETACH DŁONI OD WYWOŁYWANIA WYMIOTÓW,
POWIĘKSZONE GRUCZOŁY

NADUŻYWANIE LEKÓW, PICIE ALKOHOLU

CZĘSTE PRZYGNĘBIENIE, HUŚTAWKA NASTROJÓW

OBJADANIE SIĘ DUŻĄ ILOŚCIĄ POŻYWIENIA, A NASTĘPNIE
WYWOŁYWANIE
WYMIOTÓW
LUB
STOSOWANIE
ŚRODKÓW
PRZECZYSZCZAJĄCYCH (Kozłowska-Wojciechowska M., 1999)
Anoreksja czy bulimia?
U pewnej liczby pacjentów z anoreksją stwierdza się okresy żarłoczności zwane
epizodami bulimicznymi. Przeplatają oni czas stosowania ścisłej diety z okresami
nadmiernego objadania się, prawdopodobnie dlatego, że ich organizm reaguje zmianami
fizjologicznymi na brak pożywienia. Jeżeli żarłoczność nie występuje naprzemiennie z
anoreksją, to tę chorobę nazywamy bulimią. .( Maciocha E., 2000)
Kto choruje?
Okresem szczególnie predysponującym do pojawiania się zaburzeń odżywiania jest
okres młodzieńczy między 12.-14. i 18.-21. rokiem życia. Występuje w tym czasie duża
aktywność hormonalna, intensywny rozwój fizyczny, ale też wzrost zainteresowań i rozwój
myślenia abstrakcyjnego. Narasta proces indywidualizacji i separacji, kształtuje się tożsamość
psychoseksualna.
8
Niekiedy towarzyszy tym zmianom szczególne rozchwianie emocji. Pojawia się bunt
przeciwko autorytetom (rodzicom, szkole, kościołowi). Uwaga koncentruje się na własnym
wyglądzie i figurze. W okresie tym zaburzenia odżywiania są największe i wynoszą w
anoreksji ok. 1% populacji młodzieży, w bulimii ok. 2%.
Występuje wyraźna przewaga zachorowań u dziewcząt. 15-krotnie niższą zachorowalność
chłopców na anoreksję i bulimię wyjaśnia się mniejszym stresem związanym z dojrzewaniem
biologicznym.
Na zaburzenia odżywiania cierpią najczęściej dziewczęta i młode kobiety, których kariera
zawodowa jest związana z koniecznością utrzymywania szczupłej sylwetki i kontroli swojego
ciała. Są to więc młode tancerki, uczennice szkół baletowych, niektórych dziedzin sportu,
takich jak pływanie, gimnastyka.
Zdarzają się przypadki zachorowań wśród osób starszych, nawet 30-letnich, choć
zdecydowanie rzadziej.( Maciocha E., 2000)
BIBLIOGRAFIA
Maciocha E., ( psycholog i psychoterapeutka kliniczna z Klinikii Nerwic)”Anoreksja i
bulimia”, Magazyn medyczny dla kobiet- "Klinika ffx", 6 (czerwiec) 2000
Kozłowska-Wojciechowska M. (Kierownik Zakładu Upowszechniania Wiedzy o Żywności i
Żywieniu) „Żywność - Żywienie – Życie” Instytutu Żywności i Żywienia nr 1 (2) marzec
1999
Namysłowska I., Paszkiewicz E., Siewierska A.,2000”Gdy odchudzanie jest chorobą
Anoreksja i bulimia”Wydawnictwo W.A.B,Warszawa
Apfeldorfer G., 1999” Anoreksja, otyłość, bulimia” Wydawnictwo książnica, Katowice
Jablow M., ”Anoreksja, bulimia, otyłość”2001 Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
9
Żechowski C. „Pod rządami żołądka” 2001 Magazyn Psychologiczny „Charaktery”
Nr.4
10