490 CZĘŚĆ 3 Problemy w promocji zdrowia i terapii chorób w różnych okresach życia yyBrak miesiączki na skutek zaburzeń hormonalnych. yyDziwaczne zachowania żywieniowe, np. krojenie produktów na małe kawałki lub ograniczanie się do spożywania tylko kilku produktów. yyNiska samoocena. yyStosowanie intensywnych ćwiczeń fizycznych. Postępowanie dietetyczne Celem leczenia powinno być odzyskanie dobrego stanu odżywienia i rozwiązanie leżących u podstaw anoreksji problemów psychologicznych. Preferowaną metodą postępowania jest leczenie w ośrodkach ambulatoryjnych, które powinno obejmować całą rodzinę. Natomiast osoba z anoreksją o masie ciała niższej od prawidłowej o 30%, u której nie uzyskuje się przyrostów masy i nie wykazuje ona chęci leczenia lub ma skłonności samobójcze, powinna być hospitalizowana. Wszyscy członkowie zespołu terapeutycznego powinni być świadomi konieczności indywidualizacji postępowania terapeutycznego. Do zadań pielęgniarki należy staranne nadzorowanie i zachęcanie pacjentów do spożywania podawanej diety. Absolutnie niezbędne jest zaufanie pacjenta do pracownika służby zdrowia. Należy pamiętać, że postępowanie lecznicze jest procesem długotrwałym, wymagającym oparcia w rodzinie i znacznej ilości czasu. Postępowanie terapeutyczne nie zawsze bywa skuteczne. Bulimia Terminem bulimia określa się kompulsywne objadanie, po którym następuje zachowanie kompensacyjne polegające na prowokowaniu wymiotów, nadużywaniu środków przeczyszczających lub też oba te zachowania łącznie. Osoba chora obawia się przytycia i jest świadoma nienormalności swoich zachowań żywieniowych. Jednak osoby z bulimią tracą kontrolę nad procesem jedzenia i często spożywają ogromne ilości pożywienia w krótkim czasie. Podczas takich epizodów objadania preferowana jest żywność wysokokaloryczna i łatwa do spożycia. Potem następują okresy poszczenia, często prowadzące do wahań masy ciała rzędu 4,5 kg. Bulimoreksja lub bulimia psychiczna określa naprzemiennie występujące napady kompulsywnego objadania i zachowań „oczyszczających” (prowokowanie wymiotów lub nadużywanie środków przeczyszczających) połączonych ze zmniejszeniem spożycia. Pracownicy służby zdrowia powinni mieć wiedzę na temat bulimii i jej szkodliwego wpływu na równowagę elektrolitową i stan uzębienia. Leczeniem bulimii powinien zajmować się zespół specjalistów, należy też pamiętać o konsultacjach stomatologicznych. Postępowanie dietetyczne W czasie pobytu w szpitalu spożycie powinno być znormalizowane do odpowiednich posiłków; istotna jest również kontrola po jedzeniu w celu ograniczenia wymiotów. Priorytetem powinna być ocena psychologiczna pacjenta i ustalenie długoterminowego planu ambulatoryjnego doradztwa obejmującego także rodzinę, prowadzonego przez wyspecjalizowanego w leczeniu zaburzeń odżywiania pracownika służby zdrowia. Wspólny wysiłek zespołu terapeutycznego jest niezbędny do zapewnienia skutecznego leczenia. Krótkoterminowy wskaźnik śmiertelności jest istotnie niższy niż w przypadku anoreksji, jednak w ocenie długoterminowej zaobserwowano sytuację odwrotną. Ambulatoryjnie prowadzone postępowanie dietetyczne w bulimii skupia się na wprowadzeniu regularnych, odpowiednich pod względem wielkości posiłków, tak aby zaspokoić uczucie głodu. Należy również unikać sytuacji, w których jedzenie traktowane jest jako forma nagrody lub też zmniejszenia napięcia.