historia powszechna po 1945 r.

Opisy przedmiotów - studia dzienne:
WYBRANE PROBLEMY Z HISTORII KULTURY (Problemy kultury antycznej)
30W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Serhiy Sharypkin
Warunki wpisania: bez warunku
Cele kursu: Wprowadzenie studentów w problematykę dziejów kultury Grecji starożytne
i Rzymu starożytnego, którym przypada kluczowa rola w rozwoju kultury europejskiej i
światowej. Poznanie najważniejszych cech kultury antycznej, jej wpływu na dalszy rozwój
kultury europejskiej, najnowszych odkryć w badaniach starożytnej
cywilizacji
śródziemnomorskiej.
Podstawowe treści kursu: Główny nacisk jest położony na największych osiągnięciach
kultury antycznej – zarówno Grecji jak i Rzymu starożytnego – w różnych dziedzinach
filozofii, nauki, religii i mitologii, poezji, sztuki teatralnej, malarstwa i rzeźby, architektury i
budownictwa. w dziejach Europy. Jednym z najważniejszych zagadnień wykładu jest
znaczenie kultury antycznej w dziejach kultury europejskiej i światowej.
Literatura podstawowa:
O. Jurewicz, L. Winniczuk, Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i
państwowym, Warszawa 1973.
K. Kumaniecki, Historia kultury Starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1973.
Z. Kubiak, Piękno i gorycz Europy. Dzieje Greków i Rzymian, Warszawa 2003.
W. Ceram, Bogowie, groby i uczeni, wydanie drugie, Warszawa 1996.
E. Wipszycka, O starożytności polemicznie, Warszawa 1994.
Zarys historii Europy. Grecja klasyczna, pod red. R. Osborne’a, Warszawa 2002.
Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, wyd. VI, Warszawa 1988.
WYBRANE PROBLEMY Z HISTORII SZTUKI
30 W
Odpowiedzialny za kurs: dr Katarzyna Stelmasiak
Warunki wpisania: bez warunków
Forma zaliczenia: egzamin
Cele kursu: Zapoznanie studentów z głównymi problemami sztuki zarówno dawnej, jak i
współczesnej. Nauczenie studentów rozpoznawania stylów i kierunków artystycznych w
architekturze, rzeźbie i malarstwie. Przedstawienie możliwości i sposobów wykorzystania
sztuki do realizacji zadań wychowawczych i edukacyjno-poznawczych.
Podstawowe treści kursu:
Architektura grecka okresu klasycznego (480-404 p.n.e.).
Sztuka anglo-iryjska.
Architektura gotycka na przykładzie najsłynniejszych katedr europejskich.
Kształtowanie renesansu.
Rzeźba i malarstwo renesansu na przykładzie twórczości Michała Anioła Buonarroti.
Malarstwo holenderskie w XVII wieku.
Londyn w epoce nowożytnej.
Sztuka baroku w Polsce.
Architektura rewolucji przemysłowej.
Malarstwo angielskie od Gainsborough do Turnera.
175
Historyzm w architekturze XIX wieku.
Malarstwo amerykańskie XIX wieku.
Malarstwo Juliusza i Wojciecha Kossaków.
Twórczość Vincenta van Gogha.
Wizyta w Muzeum Sztuki w Łodzi.
Literatura podstawowa:
Ałpatow M.W., Historia sztuki, Warszawa 1989, t. 1-4;
Białostocki J., Sztuka cenniejsza niż złoto: opowieść o sztuce europejskiej naszej ery,
Warszawa 1969.
Dzieje sztuki powszechnej, pod red. B. Kowalskiej, Warszawa 1986.
Historia sztuki polskiej, pod red. W. Tatarkiewicza, T. Dobrowolskiego, Kraków 1962,
t. 1-3.
Piwocki K., Porębski M., Dzieje sztuki w zarysie, Warszawa 1987.
JĘZYK ŁACIŃSKI
30 ĆW. / semestr
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną + egzamin po 4 semestrze
Odpowiedzialny za kurs: mgr T. Domiter-Sośna; mgr M. Kalle;
Warunki wpisania: bez warunków na 1 semestr, zaliczenie kolejnych semestrów
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Ogólna charakterystyka języka łacińskiego. Alfabet i
akcentuacja; Zasady łacińskiej fonetyki, iloczasu, pisowni, fleksji, składni: w tym składnia
przepadków, konstrukcje zdania pojedynczego, rozwijanie sprawności rozumienia i analizy
treści tekstu łacińskiego oraz przekładu tekstu łacińskiego na język polski; Elementy łaciny
Średniowiecznej;
Literatura podstawowa:
Ł. Macherowa, Język łaciński dla studiów stacjonarnych historii, Łódź 1997;
Słownik łacińsko-polski, pod red. K. Kumanieckiego, Warszawa 1998
M. Wielewski, Krótka gramatyka języka łacińskiego, Warszawa 1992;
JĘZYK ANGIELSKI
30 ĆW. / semestr
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną + egzamin po 4 semestrze
Odpowiedzialny za kurs: mgr W. Paraszewski, mgr D. Kubala;
Warunki wpisania: bez warunków na 1 semestr, zaliczenie kolejnych semestrów
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: English as an international language; Why do we learn foreign
languages? Verbal and non-verbal ways of communication; Effective ways of learning a
foreign language. Present and past tenses revision; Cultural differences between Poland and
English-speaking countries – typical habits and customs; Comparative and superlative forms
of adjectives – review; Poland the day before joining the European Union – the prognosis,
fears and expectations of Polish people. Revision of future tenses; Famous people and
events in the twentieth century; How celebrities influence our lives? Self-image. Basic verb
structures review. Indirect speech; The society of the 21st century – characteristic features;
The role of family, friends and relationships in the modern world; Generation gap. Verb
patterns. Adjective structures; ‚Money makes the world go round’ – typical values of today.
176
Unreal conditionals; Free time – hobbies and pastimes. Are we all couch potatoes? A
question of health. Health and fitness. Phrasal verbs; Is it ideal to live alone? To marry or
not to marry – the choice of a young generation. Verb patterns. Past and present habits;
Science and technology – its influence on our everyday life. Children and computers. Phone
– the best invention ever? Stative and dynamic meaning of verbs; Means of transport, their
advantages and disadvantages. Safety or comfort – what’s more important. Space
exploration. The infinitive or –ing form; Town or village – the perspectives for young
people. Geographical features. Environment – do we care? Passive voice; Job and
employment – how to be successful? CV and an application letter. Assertiveness – the most
wanted feature of a modern employee. Formal and informal language – usage;Brain drain.
Working abroad – why is it so popular? Conjunctions
Literatura podstawowa:
H. Gomm, Inside Out – Upper-intermediate – Teacher’s Book;
Inside Out – Upper-intermediate – Class Cassettes
S. Kay, V. Jones, Inside Out. Upper-intermediate – Student’s Book;
WYCHOWANIE FIZYCZNE
60 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: mgr Andrzej Czwenar; mgr A. Dybowski;
Warunki wpisania: bez warunków
Cele kursu: Wyrabianie u studentów potrzeby stałego, samodzielnego działania na rzecz
własnego zdrowia i sprawności fizycznej. Kształtowanie potrzeby stałej aktywności
fizycznej. Przygotowanie studentów do czynnego wypoczynku dla zachowania zdrowia
psychicznego i fizycznego. Kształtowanie umiejętności doskonalenia sprawności fizycznej.
Wyposażenie studentów w zasób umiejętności ruchowych umożliwiających uczestnictwo w
różnych formach aktywności ruchowej, rekreacyjnej i sportowej. Kształtowanie
umiejętności wykorzystania opanowanych indywidualnych i zespołowych form ruchu w
aktywności rekreacyjno – sportowej. Zapobieganie powstawaniu oraz korygowanie wad
postawy.
Podstawowe treści kursu:
Lekka atletyka terenowa.
Gimnastyka.
Piłka koszykowa.
Piłka siatkowa.
Unihoc.
Kształtowanie sprawności ogólnej.
Tańce. ćwiczenia kształtujące przy muzyce.
Literatura podstawowa:
Barankiewicz J. : Poradnik nauczyciela wychowania fizycznego. Kalisz 1992;
Bielski J.: Życie jest ruchem. Warszawa 1996;
Trześniowski R.: Zabawy i gry ruchowe Warszawa 1989.
HISTORIA STAROŻYTNA POWSZECHNA
30W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Serhiy Sharypkin
177
Warunki wpisania: bez warunku
Cele kursu:
Wprowadzenie studentów w problematykę historii starożytnej:
ogólne prawidłowości powstania i rozwoju cywilizacji starożytnych; rola badań
historycznych i archeologicznych w rozwoju historiografii starożytności, najważniejsze
wydarzenia i postacie historii starożytnej, dorobek nauki historycznej w poszczególnych
dziedzinach historiografii starożytności, źródła do historii starożytnej. Zapoznanie
studentów - na przykładzie historiografii starożytności – z podstawowymi pojęciami i
zasadami badań historycznych.
Podstawowe treści kursu: Zakres chronologiczny obejmuje historię społeczeństw
starożytnych od powstania pierwszych cywilizacji na przełomie IV i III tysiąclecia p. n. e.
Do upadku Zachodniego Imperium Rzymskiego w V wieku n.e. Zakres geograficzny
przedmiotu obejmuje trzy najważniejsze regiony świata starożytnego – Wschód, Grecję i
Rzym. Główny nacisk jest położony na ogólne prawidłowości powstania i rozwoju
cywilizacji starożytnych, w tym na rolę warunków naturalnych oraz
czynników
gospodarczych, kulturalnych, religijnych i innych w procesach historycznych zachodzących
w państwach świata starożytnego.
Literatura podstawowa:
Jaczynowska M., D.Musiał, M. Stepień, Historia starożytna, Warszawa 1999.
Wolski J., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1996.
Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, wyd. II, Warszawa 1987.
Wipszycka E., B. Bravo, Historia starożytnych Greków, T.1 Warszawa 1988, T.3
Warszawa 1992.
Jaczynowska M., Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1996.
Mrozewicz L., Historia powszechna. Starożytność, Poznań 2001.
Cary M., H.H. Scullard, Dzieje Rzymu, t. 1-2, Warszawa 1992.
HISTORIA STAROŻYTNA POWSZECHNA
60 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: mgr Rafał Rosół
Warunki wpisania: bez warunku
Cel przedmiotu: Celem ćwiczeń jest omówienie wybranych zagadnień dotyczących historii
politycznej i kultury ludów Bliskiego Wschodu oraz Grecji i Rzymu. Duży nacisk kładziony
jest na zapoznanie się ze źródłami historycznymi.
Podstawowe treści kursu: Zakres chronologiczny obejmuje okres od powstania
najstarszych cywilizacji na Bliskim Wschodzie do upadku Cesarstwa Rzymskiego na
zachodzie w 476 r. p.n.e. Obejmuje to historię Bliskiego Wschodu, Grecji i Rzymu
Literatura podstawowa:
Bielicki M., Zapomniany świat Sumerów, Warszawa 1973, szcz. rozdz. V, s. 345-374.
Kramer S. N., Historia zaczyna się w Sumerze, Warszawa 1961.
Kunderewicz C., Najstarsze prawa świata, Łódź 1972.
Epos o Gilgameszu, przekł. K. Łyczkowska, Warszawa 2002 (Tabliczka XI).
Mit o Atrachasisie, przekł. K. Łyczkowska [w:] Mity akadyjskie, Warszawa 2000.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań - Warszawa 1990.
Popko, M., Huryci. Warszawa 1992.
178
Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, Warszawa 1987.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań-Warszawa 1990.
Grant, M., Dzieje dawnego Izraela, Warszawa 1991.
McCarter, P. K. i in., Starożytny Izrael: od czasów Abrahama do burzenia Jerozolimy przez
Rzymian, Warszawa 1978.
Opowiadania egipskie, przeł. i oprac. T. Andrzejewski, Warszawa 1958.
Grimal, N., Dzieje starożytnego Egiptu. Warszawa 2004.
Kitchen K. A., Ramzes Wielki i jego czasy, Warszawa 2002.
Herodot, Dzieje, przeł. z j. greckiego i opracował S. Hammer, Warszawa 1954 (i 2002).
Olmstead, A. T., Dzieje imperium perskiego. Warszawa 1973.
Smirnov, A., Scytowie, Warszawa 1974.
Zawadzki, S., Mane Tekel Fares. Źródła do dziejów Babilonii chaldejskiej, Poznań 1996.
Roux G., Mezopotamia, Warszawa 1998.
Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności, Warszawa 1987.
Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. I, Warszawa 1988.
Oświęcimski S., Zeus daje tylko znak, Apollo wieszczy osobiście, Wrocław-Warszawa
Kraków – Gdańsk - Łódź 1989.
Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa (kilka
wydań).
Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. I, Warszawa 1988.
Kulesza R., Sparta w V-IV w. p.n.e., Warszawa 2003.
Herodot, Dzieje, przeł. z j. greckiego i opracował S. Hammer, Warszawa 1954 (i 2002).
Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. I, Warszawa 1988.
Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, wyd. 3, Warszawa 1996.
Tukidydes, Wojna peloponeska, Warszawa (wiele wydań).
Davies J. K., Demokracja w Grecji klasycznej, Warszawa 2003.
Flaceliére R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985.
Tukidydes, Wojna peloponeska, Warszawa (wiele wydań).
Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, wyd. 3, Warszawa 1996.
Kulesza R., Ateny-Sparta 431-404 p.n.e., Warszawa 1997.
Ksenofont, Historia grecka, Wrocław 2004.
Hammond N.G.L., Dzieje Grecji, wyd. 3, Warszawa 1996.
Flawiusz Arrian, Wyprawa Aleksandra Wielkiego, Wrocław 2004.
Green P., Aleksander Wielki, Warszawa 1978 (i później).
Hammond H.G.L., Starożytna Macedonia, Warszawa 1999.
Łukaszewicz A., Świat papirusów, Warszawa 2001.
Świderkówna A., Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów, Warszawa 1983.
Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1987.
Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa (kilka
wydań).
Charles-Picard G. i C., Życie codzienne w Kartaginie, Warszawa 1962.
Cary M., Scullard H.H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t.I-II,
Warszawa 1992.
Sikorski J., Kanny 216 r. p.n.e., Warszawa 1984.
Cary M., Scullard H.H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t. I-II,
Warszawa 1992.
Krawczuk, A., Gajusz Juliusz Cezar, Wrocław 1990.
Walter G., Cezar, Warszawa 1983.
Herodian, Historia Cearstwa Rzymskiego, Warszawa 2004.
179
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t.I-II,
Warszawa 1992.
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t. I-II,
Warszawa 1992.
Wipszycka, E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 2006.
Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t. I-II,
Warszawa 1992.
Krawczuk A., Konstantyn Wielki, Warszawa 1970.
Ammian Mrcellinus, Dzieje rzymskie, Warszawa 2001-2002.
Strzelczyk J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992.
Vogt J., Upadek Rzymu, Warszawa 1993.
Wilczyński M., Zagraniczna i wewnętrzna polityka afrykańskiego państwa Wandalów,
Kraków 1994.
WSTĘP DO BADAŃ HISTORYCZNYCH
30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: mgr Artur Mękarski
Warunki wpisania: zaliczenie 1 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Zajęcia organizacyjne. Definicja źródła historycznego oraz
podział źródeł historycznych. Analiza tekstu w kontekście teorii wiedzy źródłowej i
pozaźródłowej. Analiza tekstu z punktu widzenia zewnętrznej i wewnętrznej krytyki źródła
historycznego. Konstruowanie przypisów oraz bibliografii. Fiszka - kształtowanie
umiejętności sporządzania wypisów ze źródeł historycznych oraz literatury naukowej.
Przygotowanie fiszek z konkretnego tekstu źródłowego. Literatura historyczna. Monografie
naukowe oraz syntezy historyczne. Cechy charakterystyczne - na podstawie dowolnie
wybranych syntez oraz monografii historycznych. Bibliografie historyczne. Wydawnictwa
źródłowe. Zasady właściwego przygotowania wstępu do pracy magisterskiej. Cel i
znaczenie pracy magisterskiej na studiach historycznych. Recenzje z prac historycznych.
Przygotowanie recenzji z dowolnie wybranej monografii historycznej. Omówienie i ocena
referatów studentów. Podsumowanie zajęć.
Literatura podstawowa:
Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1981.
Miśkiewicz B., Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1986 ( i inne wydania).
Mierzwa E.A., Historyka, Piotrków Trybunalski 2001.
Nowakowski T., Legenda o rycerzu. Pierwszych sto lat Józefa Piłsudskiego, "Wiadomości"
1968, nr 1137, s.3.
Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1999.
NAUKI POMOCNICZE HISTORII
30 ĆW. + 30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr W. Baran-Kozłowski
Warunki wpisania: bez warunków; zaliczenie 1 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Zajęcia organizacyjne. Rola nauki pomocniczych historii w
kształtowaniu warsztatu historyka. Geneza i systematyka nauk pomocniczych historii. Nauki
180
i metody badania pisma źródeł historycznych. Dyplomatyka. Formuły dokumentu.
Heraldyka. Sfragistyka. Genealogia. Chronologia. Numizmatyka. Muzealnictwo. Geografia
historyczna i toponomastyka. Metrologia. Wstęp do archiwistyki i aktoznawstwo.
Bibliologia historyczna i kodykologia. Internet w pracy historyka. Dokument filmowy i
fotograficzny. Nauka o znakach władzy i prawa. Nauki posiłkujące historię. Krytyka
wybranych źródeł historycznych.
Literatura podstawowa:
W. Antoniewicz, Typy i sieć muzeów w Polsce (w:) Pamiętnik Muzealny, z. 8, Kraków
1947, s. 24 – 56.
A. Cappelli, Dizionario di abreviature, różne wyd.,
Chronologia polska, pod red. B. Włodarskiego, Warszawa 1997;
P. Dudziński, Alfabet heraldyczny, Warszawa 1997;
W. Dworzaczek, Genealogia, Warszawa 1959;
I. Ihnatowicz, Nauki pomocnicze historii XIX i XX wieku, Warszawa 1990.
S. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, Warszawa 1934;
E.A. Mierzwa, Historyka, Piotrków Tryb. 2001;
W. Semkowicz, Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Kraków 1999;
J. Szymański, Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2001;
PODSTAWY EKONOMII
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr A. Borkowska
Warunki wpisania: bez warunków
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Elementarne pojęcia i przedmiot ekonomii. Rynek, popyt,
podaż. Podstawy teorii przedsiębiorstwa. Produkt krajowy brutto. Determinanty dochodu
narodowego: czynniki popytowe i podażowe. Budżet państwa. System pieniężno –
kredytowy. Bezrobocie i inflacja. Cykl koniunkturalny. Makroekonomia gospodarki
otwartej.
Literatura podstawowa:
D. Begg, S.Fischer, R. Dornbusch, t. I: Mikroekonomia, t. II: Makroekonomia,
Warszawa 1998.
M. Burda, Ch. Wyplosz, Makroekonomia. Podręcznik europejski, Warszawa 2000.
Podstawy ekonomii, red. R. Milewski, Warszawa 2001.
Podstawy ekonomii. Ćwiczenia, zadania, problemy, red. R. Milewski, Warszawa 2001.
SOCJOLOGIA
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr M. Gramlewicz
Warunki wpisania: bez warunków
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Socjologia jako dyscyplina naukowa. Historia socjologii.
Kultura. Regulacja społeczna. Zbiory, zbiorowości i grupy społeczne. Struktura społeczna.
181
Religia. Rodzina. Społeczne problemy zdrowia. Instytucje życia gospodarczego.
Zachowania zbiorowe. Państwo i naród. Metodologia badań.
Literatura podstawowa:
Barman Z. Socjologia, Poznań 1996.
Dyoniziak R., Iwanicka K., Karwińska A., Pucek Z., Społeczeństwo w procesie zmian.
Zarys socjologii ogólnej, Kraków 1994.
Gramlewicz M. Elementy socjologii, Katowice 2004.
Goodman N, Wstęp do socjologii, Poznań 1997.
Merton R.K. Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 1982.
Szczepański W., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970.
Sztompka P, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2003.
HISTORIA FILOZOFII
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Władysław Skarbek
Warunki wpisania; bez warunków
Cele kursu: Przybliżenie studentom wybranych, filozoficznych koncepcji człowieka,
mogących sprzyjać poszerzeniu ich zainteresowań humanistycznych oraz samodzielnym
poszukiwaniom. Próba zaprezentowania niektórych stanowisk, poglądów i argumentów o
charakterze etycznym, skłaniających do podejmowania i pogłębiania osobistej refleksji.
Podstawowe treści kursu: Próba określenia istoty, specyfiki i zakresu problemowego
filozofii oraz jej miejsca na tle nauk szczegółowych – uwagi wprowadzające. Omówienie
przedmiotu, celu badań i niektórych dylematów antropologii filozoficznej. Platońska
koncepcja człowieka ze szczególnym uwzględnieniem jego „trzyczęściowej” duszy, na
przykładzie dialogów „Timajos”, „Faidros” i „Państwo”. Arystotelesowska koncepcja
człowieka na tle jego hilemorfizmu. Człowiek w teocentryzmie św. Augustyna; Platońskie i
arystotelesowskie inspiracje w antropologii chrześcijańskiej. Radykalny dualizm
kartezjański – człowiek – maszyną „zasiedloną” przez duszę. Pascalowska koncepcja
człowieka. Empiryzm Johna Locke’a. Kantowska teoria poznania (wybrane zagadnienia).
Wątki antropologiczne w filozofii Bertranda Russella. Człowiek na gruncie
egzystencjalizmu „ateistycznego” J.P. Sartre’a.
Literatura podstawowa:
J. Galarewicz, Na ścieżkach prawdy, Warszawa 1982.
E. Gilson, Tomizm, Warszawa 1960.
W. Gromczyński, Człowiek, świat rzeczy, Bóg w filozofii Sartre’a, Warszawa 1970.
A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej (od Talesa do Platona), Warszawa 1971.
M.A. Krąpiec, Ja – człowiek, Lublin 1991.
ZASTOSOWANIE INFORMATYKI W WARSZTACIE NAUKOWYM
HISTORYKA
30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr inż. Sławomir Sołtysiak
Warunki wpisania: zaliczenie 1 semestru
Cele kursu:
182
Podstawowe treści kursu: Zarządzanie plikami. Internet. Formatowanie znaków.
Formatowanie akapitów i wykorzystanie tabulacji. Style i szablony. Edycja rozmieszczenie i
wyrównanie tekstu. Układanie strony. Praca z tekstem. Tabele. Kolumny. Grafika i znaki
specjalne. Przypisy dolne i końcowe. Spisy treści, indeksy, odsyłacze, zakładki.
Obramowanie i cieniowanie. Sprawdzenie nabytych umiejętności.
Literatura podstawowa:
J. Calabra, D. Burke, Microsoft Word 97 przewodnik egzaminacyjny, Translator s.c. 1998.
B. Danowski ABC tworzenia stron, Helion 2003.
M. Groszek, Excel 2003 PL. Kurs, Helion 2003.
M. Kitajewski, MS Outlook Express 6. Poczta elektroniczna. Ćwiczenia praktyczne, Helion
2002
G. Kowalczyk Word 2003 PL. Kurs, Helion 2003.
W. Regel, Podstawy statystyki w Excelu. Cwiczenia, Mikom 2003.
R. Sokół Tworzenie stron WWW. Kurs, Helion 2003.
R. Williams, Jak składać tekst? Komputer nie jest maszyną do pisania, Helion 2002.
P. Wróblewski, ABC Komputera, Helion 2002.
INFORMACJA BIBLIOTECZNA
2 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie
Odpowiedzialny za kurs: mgr U. Franas-Mirowska
Warunki wpisania: bez warunków
Cele kursu: Rys historyczny bibliotek naukowych. Zapoznanie studentów ze strukturą i
sposobem funkcjonowania biblioteki naukowej. Wyrobieniem umiejętności swobodnego
korzystania ze zbiorów biblioteki. Zapoznanie z podstawowymi źródłami informacji
bibliotecznej i bibliograficznej. Wprowadzenie w możliwości wykorzystania
elektronicznych nośników informacji.
Podstawowe treści kursu: Połączenie zajęć z wiedzy o bibliotece z treściami dotyczącymi
podstaw informacji naukowej łączy w sobie wszystkie elementy dotyczące szeroko pojętej
wiedzy o bibliotece i informacji naukowej. Taka konstrukcja programu pozwala na
uzyskanie celu nadrzędnego, jakim jest kształcenie użytkowników naszej biblioteki. Student
po odbyciu dwugodzinnego kursu posiada następujące umiejętności:
zna zasady korzystania z biblioteki,
posiada umiejętność rozpoznawania z autopsji różnego rodzaju dokumentów,
potrafi prowadzić indywidualne poszukiwania w różnego typu katalogach kartkowych i
katalogu komputerowym,
prawidłowo odczytuje opisy bibliograficzne książek, czasopism i dokumentów pochodnych,
posiada umiejętność rozpoznania bibliografii spośród innych źródeł informacyjnych,
umie posługiwać się polską ogólną bieżącą bibliografią narodową (Przewodnik
Bibliograficzny, Bibliografia Zawartości Czasopism, Bibliografia Wydawnictw Ciągłych,
Polonica Zagraniczne. Bibliografia)
Literatura podstawowa:
Andrzejewska J., Bibliotekarstwo szkolne. Teoria i praktyka. T. 1, Organizacja biblioteki,
Warszawa 1996.
Bibliotekarstwo, red. Z. Żmigrodzki, Warszawa 1998.
Bibliotekarstwo naukowe z uwzględnieniem dokumentacji naukowo-technicznej,
red. A. Łysakowski, Warszawa 1956.
183
Chociewicz K., Przysposobienie czytelnicze i informacyjne w szkole średniej.
Dubowik H., Dzieje książki i biblioteki w zarysie, Warszawa 1982.
Encyklopedia Wiedzy o Książce, Wrocław 1971.
Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, Wrocław 1976.
STATYSTYKA I DEMOGRAFIA HISTORYCZNA
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aneta Bołdyrew
Warunki wpisania: zaliczenie 2 semestru
Cel przedmiotu: zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i metodami w
statystyce i demografii historycznej. Kształcenie umiejętności zastosowania metod
statystycznych w badaniach historycznych.
Podstawowe treści kursu: Zakres i przedmiot badań statystyki historycznej, źródła dla
badań statystyczno – historycznych, trudności badań statystyczno-historycznych, szeregi
statystyczne. Istota i cele demografii jako nauki pomocniczej historii, współczynniki
demograficzne. Historia zaludnienia Polski na tle sytuacji w Europie: źródła do badań
demograficznych do XVI w., metryki kościelne i akta stanu cywilnego jako materiał do
badań nad ruchem naturalnym, spisy ludności w Polsce i na świecie. Metody charakterystyki
liczbowej szeregów statystycznych (średnia arytmetyczna, średnia ważona, mediana,
dominanta, kwartyle, liczby wskaźnikowe i strukturalne, wskaźnik natężenia, wskaźnik
łańcuchowy, metody badań reprezentacyjnych, surogaty badań statystycznych).
Opracowanie i prezentacja danych statystycznych ( tablica liczbowa, tablica statystyczna,
wykresy statystyczne, metoda ideograficzna, kartogram). Analiza struktury zjawisk
masowych ( eksploracja danych, przedstawienie danych w szeregu strukturalnym, histogram
jako graficzny odpowiednik szeregu strukturalnego, sporządzanie wykresu typu „łodygaliście”). Ludność i terytorium Polski w X-XX w. na tle europejskim w świetle danych
statystycznych.
Literatura podstawowa:
Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1972;
Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1963;
Michalewicz J., Elementy demografii historycznej, Warszawa 1979;
Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976;
Topolski J., Metodologia historii, Warszawa 1984;
Diamond S., Wszechobecna statystyka, Warszawa 1970;
Freund J., Podstawy nowoczesnej statystyki, Warszawa 1971;
Kopczyński M., Podstawy statystyki. Podręcznik dla humanistów, Warszawa 2005;
Historia Polski w liczbach. Ludność – terytorium, GUS, Warszawa 1994.
HISTORIA POWSZECHNA ŚREDNIOWIECZNA
30W; 30 ĆW;
Forma zaliczenia: egzamin
Osoba odpowiedzialna za kurs: dr Jacek Bonarek
Warunki wpisania: zaliczenie 2 semestru
Cele kursu: Celem wykładu jest omówienie najważniejszych zjawisk zachodzących przede
wszystkim w Europie Zachodniej, między innymi procesu przekształcania się monarchii
frankijskiej w państwa narodowe i ich późniejszej ewolucji (np. scentralizowana Francja i
rozbita Rzesza). Celem ćwiczeń – przybliżenie obrazu średniowiecznego kościoła, ukazania
184
targających nim sprzeczności, schizm i herezji, rosnącej roli papiestwa i jego upadku w
późnym średniowieczu oraz średniowiecznego społeczeństwa, form jego istnienia, życia
codziennego ówczesnych ludzi.
Podstawowe treści kursu: Początki średniowiecznej Europy. Galia Merowingów. Rozkład
monarchii Merowingów: gnuśni królowie i rządy majordomów. Frankowie pod rządami
Karolingów. Od Francii do Francji - domena Kapetyngów. Konflikt Plantagenetów z
Kapetyngami. Wojna stuletnia. Francja Walezjuszy. Początki państwa niemieckiego.
Terytorializacja Rzeszy. Rzesza skaczących elekcji. Italia: cesarstwo i komuny. Brytania:
heptarchia i Normanowie. Trzy wieki Anglii Plantagenetów.
Narodziny prawosławia: Kościół powszechny i ustanowienie dogmatów. Kontrowersje
chrystologiczne (arianizm, monofizytyzm, monoteletyzm). Ikonoklazm. Spór focjański i
wielka schizma wschodnia. Chrześcijaństwo w natarciu: Odzyskiwanie ziem:
chrystianizacja Anglii. Pozyskiwanie nowych ludów: Germania. Misja cyrylometodiańska –
nieudany eksperyment? Chrystianizacja Rusi.
Papiestwo w średniowieczu: Powstanie patrimonium Sancti Petri. Kryzys kościoła i
papiestwa: IX- połowa XI w. Reforma gregoriańska. Wielka schizma zachodnia.
Średniowieczne społeczeństwo i państwo.
Literatura podstawowa:
M. Bloch, Społeczeństwo feudalne, Warszawa 1981
Ch. Brooke, Europa średniowieczna, 962-1154, Warszawa 2001
R. Collins, Europa wczesnośredniowieczna 300-1000, Warszawa 1996
D. Hay, Europa w XIV i XV wieku, Warszawa 2001
M. D. Knowles, D. Obolensky, Historia Kościoła, t. 2: 600-1500, Warszawa 1988
J. H. Mundy, Europa średniowieczna 1150-1309, Warszawa 2001
HISTORIA ŚREDNIOWIECZNEJ POLSKI
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Aleksander Bołdyrew
Warunki wpisania: zaliczenie 2 semestru
Cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z dziejów
politycznych i wojskowych oraz elementami cywilizacji i kultury Polski średniowiecznej.
Podstawowe treści kursu: Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego. Rozkład systemu
senioralnego w XII i XIII w. Przebudowa państwa w XIV w. Wielka wojna z Krzyżakami
(1409-1411). Wojna trzynastoletnia i jej wpływ na przekształcenia w polskiej sztuce
wojennej. Przywileje szlacheckie w Polsce średniowiecznej. Unie polsko-litewskie.
Funkcjonowanie miasta w średniowieczu (pojęcie „miasto”, osadnictwo na tzw. prawie
niemieckim jako jeden z modeli kształtowania punktów osadniczych o charakterze
miejskim, topografia miasta średniowiecznego, społeczeństwo miejskie i jego podziały,
socjotopografia miasta średniowiecznego, kategoryzacja miast późnośredniowiecznej
Polski, obowiązki i powinności wojskowe miast i mieszczaństwa, życie codzienne w
polskim mieście późnośredniowiecznym).
Literatura podstawowa:
Łowmiański H., Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n. e., t. I-VI, Warszawa
1963-1985.
185
Węcowski P., Działalność publiczna możnowładztwa małopolskiego w późnym
średniowieczu. Itineraria kasztelanów i wojewodów krakowskich w czasach panowania
Władysława Jagiełły (1386-1434), Warszawa 1998.
Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, I wyd., Warszawa 1975, II wyd., Warszawa 1997.
Kuczyński S. M., Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411, wiele wydań.
Biskup M., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454-1466, Warszawa 1967.
Wyrozumski J., Kazimierz Wielki, Wrocław 1986.
Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990.
Wiesiołowski J., Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Poznań 1997.
HISTORIA ŚREDNIOWECZNEJ POLSKI
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aleksander Bołdyrew
Warunki wpisania: zaliczenie 2 semestru
Cel przedmiotu: zapoznanie studentów z historią średniowiecznej Polski (czasokres: IX/X
w. - XV/XVI w., zakres geograficzny: ziemie pozostające pod panowaniem władców z
dynastii Piastów, a następnie Jagiellonów z wyłączeniem Zygmunta I Starego i Zygmunta II
Augusta.) ze szczególnym uwzględnieniem państwa pierwszych Piastów (elementy historii
państwa i prawa, politycznej, wojskowej i społeczno-gospodarczej).
Podstawowe treści kursu: Zabytki polskiej historiografii średniowiecznej. Ustrój
plemienny na obszarze dorzecza Wisły i Odry. System religijny plemion prapolskich.
Geneza państwa polskiego. Chrzest Polski. Zjazd gnieźnieński. Okres rządów Bolesława
Chrobrego. Kryzys państwa pierwszych Piastów.
Literatura podstawowa:
Anonim tzw. Gall, Kronika Polska, tłum. R, Grodecki, wyd. M. Plezia, wiele wydań.
Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika Polska, wyd. B. Kürbis, wiele wydań.
Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964.
Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek (w. VI-XII), I i II wyd.
Labuda G., Studia nad początkami państwa polskiego, t. I-II, Poznań 1987-1988.
Łowmiański H., Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n. e., t. I-VI,
Warszawa1963-1985.
Strzelczyk J., Mieszko Pierwszy, Poznań 1992.
Labuda G., Mieszko I, Wrocław 2002.
Grabski A. F., Bolesław Chrobry. Zarys dziejów politycznych i wojskowych,
Warszawa 1964.
Zakrzewski S., Bolesław Chrobry Wielki, wyd. I, Lwów 1925, wyd. II, Kraków 2000.
Fried J., Otton III i Bolesław Chrobry. Miniatura dedykacyjna z Ewangeliarza z
Akwizgranu, zjazd gnieźnieński a królestwa polskie i węgierskie. Analiza ikonograficzna
i wnioski historyczne, Warszawa 2000.
Labuda G., Mieszko II król polski (1025-1034). Czas przełomu w dziejach państwa
polskiego, Kraków 1992.
Borawska D., Kryzys monarchii wczesnopiastowskiej w latach trzydziestych XI w,
Warszawa 1964.
HISTORIA NOWOŻYTNA POWSZECHNA
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
186
Odpowiedzialny za kurs: dr Patrycja Jakóbczyk - Adamczyk
Warunki wpisania: zaliczenie 3 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Periodyzacja. Życie codzienne w epoce renesansu. Polityczne,
gospodarcze i techniczne uwarunkowani wielkich odkryć geograficznych. Konsekwencje i
znaczenie wielkich odkryć geograficznych. Geneza ruchu reformacyjnego. Imperium
osmańskie i jego ekspansja w Europie w XVI w. Konflikt hiszpańsko-niderlandzki w XVI
w. i powstanie Republiki Zjednoczonych Prowincji Północnych. Czy wiek XVII był
stuleciem kryzysu ogólnoeuropejskiego? Rewolucja naukowa w XVII stuleciu. Rewolucja
angielska XVII w. – przyczyny konfliktu między Stuartami a Parlamentem. Wojna domowa.
Republika angielska w czasach O. Cromwella. The Glorious Revolution. Ku monarchii
parlamentarnej. Sytuacja międzynarodowa w Europie w pierwszej połowie XVIII stulecia.
Geneza konfliktu między koloniami w Ameryce Północnej a Wielką Brytanią – powstanie
Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Oświecenie – pojęcie i przedstawiciele.
Doktryny polityczne Oświecenia. Życie codzienne w epoce Oświecenia.
Literatura podstawowa:
Black J., Europa XVIII wieku, 1700-1789, Warszawa 1997.
Braudel F., Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski w epoce Filipa II, t. 1-2,
Warszawa 2004
Mackenney R., Europa XVI wieku. Ekspansja i konflikt, Warszawa 1997
Munck T., Europa XVII wieku, 1598-1700. Państwo, konflikty i porządek społeczny,
Warszawa 1998
Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa (różne wydania)
Wójcik Z., Historia powszechna XVI-XVII wieku, Warszawa (różne wydania)
HISTORIA NOWOŻYTNA POWSZECHNA
30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Patrycja Jakóbczyk - Adamczyk
Warunki wpisania: zaliczenie 3 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Narodziny humanizmu we Włoszech. Erazm z Rotterdamu humanizm północnoeuropejski. Przyczyny upadku cywilizacji prekolumbijskich. Wojny
włoskie i francusko-hiszpańska rywalizacja o hegemonię w pierwszej połowie XVI w.
Reformacja angielska za panowania Henryka VIII. Polityka zagraniczna Anglii w czasach
Elżbiety Wielkiej. Wojny religijne we Francji – geneza i przebieg. Narodziny absolutyzmu
we Francji czasów Henryka IV i Richelieu. Przyczyny wybuchu wojny 30-letniej.
Hegemonia Francji w Europie za panowania Ludwika XIV – podstawy potęgi francuskiej.
Piotr Wielki – twórca potęgi rosyjskiej. Budowa królestwa pruskiego w XVIII w. Problem
Krymu i Morza Czarnego w rywalizacji rosyjsko-tureckiej w drugiej połowie XVIII w.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej – geneza, treść i funkcjonowanie.
Francja w przededniu Wielkiej Rewolucji Francuskiej
Literatura podstawowa:
Burckhardt J., Kultura Odrodzenia we Włoszech, Warszawa 1965.
Delumeau J., Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987.
Ullmann W., Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, Łódź 1985.
187
Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty, Warszawa 2001.
Huizinga J., Erazm, Warszawa 1964.
Knowles M. D., Obolensky D., Historia Kościoła, 600-1500, Warszawa 1988.
Chołaj H., Kolumb, Europa i świat, Warszawa 1995
Vaillant G., Aztekowie w Meksyku. Powstanie, rozwój i upadek narodu azteckiego,
Warszawa 1965
Todorov T., Podbój Ameryki. Problem innego, Warszawa 1996
Gierowski J. A., Historia Włoch, Wrocław 1985.
Perroy É., Doucet R., Latreille A., Historia Francji, t. 1, Od początku dziejów do roku 1774,
Warszawa 1969.
Tuñón de Lara M., Valdeón Baruque J., Domínguez Ortiz A., Historia Hiszpanii, Kraków
1997.
Kędzierski J., Dzieje Anglii 1495-1939, t. 1: 1495-1830, Wrocław 1986.
Merland A., Tomasz Morus, Warszawa 1978.
Pollard A. F., Henryk VIII, Warszawa 1988.
Grzybowski S., Elżbieta Wielka, Wrocław 1989.
Kędzierski J., Dzieje Anglii 1495-1939, t. 1: 1495-1830, Wrocław 1986.
Neale J. E., Elżbieta I, Warszawa 1981.
Baszkiewicz J., Henryk IV Wielki, Warszawa 1995.
Héritier J., Katarzyna Medycejska, Warszawa 1981.
Koenigsberger H. G., Partie rewolucyjne we Francji i Niderlandach w XVI w. [w:] Europa i
świat w początkach epoki nowożytnej, cz. 1, Społeczeństwo, kultura, ekspansja, pod red. A.
Mączaka, Warszawa 1991, s. 206-225.
Baszkiewicz J., Francuski absolutyzm XVII wieku [w:] Europa i świat w początkach epoki
nowożytnej, cz. 2, Ideologie, kryzysy, konflikty, pod red. A. Mączaka, Warszawa 1991, s.
219-243.
Idem, Henryk IV Wielki, Warszawa 1995.
Idem, Richelieu, Warszawa 1995.
Czapliński W., Galos A., Korta W., Historia Niemiec, Wrocław 1990
Munck T., Europa XVII wieku, 1598-1700. Państwo, konflikty i porządek społeczny,
Warszawa 1998
Parker G., Wojna trzydziestoletnia [w:] Europa i świat w początkach epoki nowożytnej, cz.
2, Ideologie, kryzysy, konflikty, pod red. A. Mączaka, Warszawa 1991, s. 98-135
Baszkiewicz J., Francuski absolutyzm XVII wieku [w:] Europa i świat w początkach epoki
nowożytnej, cz. 2, Ideologie, kryzysy, konflikty, pod red. A. Mączaka, Warszawa 1991, s.
243-252
Gaxotte P., Ludwik XIV, Warszawa 1984
Magdziarz W. S., Ludwik XIV, Wrocław 1991
Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław 1985.
Ochmański J., Dzieje Rosji do 1861 r., Warszawa 1974.
Serczyk W. A., Piotr I Wielki, Wrocław 1990.
Dzieje Brandenburgii-Prus. Na progu czasów nowożytnych, (1500-1701), opr. B.
Wachowiak i A. Kamieński, Poznań 2001.
Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1996.
Idem, Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa, Warszawa 2004.
Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław 1985.
Reychman J., Historia Turcji, Wrocław 1973.
Serczyk W. A., Katarzyna II, Wrocław 1989.
Dzwonkowski W., Powstanie i rozwój Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1947.
188
Parrington V. L., Główne nurty myśli amerykańskiej, cz. 1, Mentalność kolonialna, 16201800, Warszawa 1968.
Szelągowski A., Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Tworzenie państwa i konstytucji,
Warszawa 1929.
Baszkiewicz J., Ludwik XVI, Wrocław 1985.
Black J., Europa XVIII wieku, 1700-1789, Warszawa 1997.
Lefebvre G., Pouthas C. H., Baumont M., Historia Francji, t. 2, Od 1774 do czasów
współczesnych, Warszawa 1969.
HISTORIA NOWOŻYTNA POLSKI
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. E. Opaliński
Warunki wpisania: zaliczenie 3 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Przegląd źródeł do dziejów Polski nowożytnej. Terytorium i
społeczeństwo. Gospodarka. Polityka i ustrój. Kultura. Kwestie wyznaniowe. Znajomość
Polski w Europie i Europy w Polsce.
Literatura podstawowa:
K. Buczek, Archiwa polskie, „Nauka Polska”, VII, 1927, XII, 1930;
Dzieje Polski, red J. Topolski, cz. III  Polska nowożytna (1501-1795), Warszawa 1978;
Dzieje Polski, t. III, Warszawa 2003.
J.A. Gierowski, Historia Polski 1505-1764, Warszawa 1985;
Z. Górski, Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa 1988;
J. Leskiewicz, Znaczenie inwentarzy dóbr ziemskich dla badań historii wsi w Polsce w
XVIII w., KH, 60, 1953, 4;
S. Kot, Anglo-polonica. Angielskie źródła do dziejów stosunków kulturalnych Polski i
Anglii, Warszawa 1935;
E. Mierzwa, Historyka, Piotrków Trybunalski 2001;
Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł
historycznych, t. III „Biblioteki”, Warszawa 1955;
HISTORIA NOWOŻYTNA POLSKI
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Katarzyna Stelmasiak
Warunki wpisania: zaliczenie 3 semestru
Cele kursu: Zapoznanie z historią nowożytną Polski. Poznanie stosunków wewnętrznych w
Polsce w epoce nowożytnej ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju parlamentaryzmu.
Podstawowe treści kursu:
1. Początki demokracji szlacheckiej do 1505 roku.
literatura:
K. Baczkowski, Rady Kallimacha, Kraków 1989, s. 7-22.
J. Bardach, Początki sejmu, [w:] Historia sejmu polskiego, t. I, pod red. J. Michalskiego.
Warszawa 1984, s. 13-17, 28-62.
F. Papee, Aleksander Jagiellończyk. Kraków 1999.
F. Papee, Jan Olbracht, Poznań 1999.
189
2. Polityka wewnętrzna Zygmunta Starego (1506-1548).
literatura:
A. Sucheni-Grabowska, Społeczność szlachecka a państwo, [w:] Polska w epoce
Odrodzenia, pod red. A. Wyczańskiego. Wyd. 2, Warszawa 1986, s. 29-39.
A. Sucheni-Grabowska, Spory królów ze szlachtą w złotym wieku, Kraków 1988, s. 7-26.
W. Uruszczak, Sejm w latach 1506-1540, [w:] Historia sejmu polskiego, t. I, pod red.
J. Michalskiego. Warszawa 1984, s. 64-82, 97-113.
Z. Wojciechowski, Zygmunt Stary, Warszawa 1979, s. 171-183, 187-197,336-371.
A. Wyczański, Dogonić Europę, Kraków 1987, s. 17-26.
A. Wyczański, Polska - Rzeczpospolitą szlachecką, 1454-1764. Wyd. 2, Warszawa 1991,
s. 71-89.
3. Rzeczpospolita w czasach Zygmunta Augusta (1548-1572).
literatura:
S. Cynarski, Zygmunt August, Wrocław 1988, s. 96-127.
A. Sucheni-Grabowska, Społeczność szlachecka a państwo, [w:] Polska w epoce
Odrodzenia, pod red. A. Wyczańskiego. Wyd. 2, Warszawa 1986, s. 48-80.
A. Sucheni-Grabowska, Spory królów ze szlachtą w złotym wieku, Kraków 1988, s. 27-54.
A. Sucheni-Grabowska, Zygmunt August, król Polski i Wielki Książę Litewski (15201572), Warszawa 1996.
4. Rzeczpospolita w latach 1572-1586.
literatura:
S. Grzybowski, Henryk Walezy, Wrocław 1980, s. 107-122.
S. Płaza, Wielkie bezkrólewie, Kraków 1988, s. 2-21, 28-38, 67-80.
A. Wyczański, Polska - Rzeczpospolitą szlachecką, 1492-1764. Wyd. 2, Warszawa 1991,
s. 203-215.
5. Polityka wewnętrzna Zygmunta III Wazy (1587-1632).
literatura:
S. Grzybowski, Jan Zamoyski, Warszawa 1994, s. 189-226, 243-252.
L. Podhorodecki, Wazowie w Polsce, Warszawa 1985.
H. Wisner, Rokosz Zebrzydowskiego, Kraków 1989.
H. Wisner, Rzeczpospolita Wazów, Warszawa 2002.
H. Wisner, Zygmunt III Waza, Wrocław 1991, s. 11-35, 82-99, 207-212.
6. Polityka wyznaniowa Władysława IV (1632-1648).
literatura:
U. Augustyniak, Wazowie i „królowie rodacy”: studium władzy królewskiej w
Rzeczypospolitej XVII wieku, Warszawa 1999.
W. Czapliński, Władysław IV i jego czasy, Warszawa 1972, s. 118-121,136-150, 244-254,
274-278, 359-362, 369-375.
J. Dzięgielewski, O tolerancję dla zdominowanych. Polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej
w latach panowania Władysława IV, Warszawa 1986, s. 62-77, 83-93, 108-130, 206-211.
B. Fabiani, Na dworze Wazów w Warszawie, Warszawa 1988.
A. Kersten, Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji, Warszawa 1988, s. 71-73,
82-88.
L. Podhorodecki, Wazowie w Polsce, Warszawa 1985.
K. Targosz-Kretowa, Teatr dworski Władysława IV, Kraków 1978.
H. Wisner, Władysław IV Waza, Wrocław 1995, s. 48-62, 112-147.
H. Wisner, Rzeczpospolita Wazów, Warszawa 2002.
A. Wyczański, Polska - Rzeczpospolitą szlachecką, 1492-1764. Wyd. 2, Warszawa 1991,
s. 240-247.
190
7. Sprawa kozacka w czasach Władysława IV i Jana Kazimierza (1632-1654).
literatura:
T. Chynczewska-Hennel, Świadomość narodowa szlachty ukraińskiej, Kozaczyzny od
schyłku XVI do połowy XVII wieku, Warszawa 1985.
J. Kaczmarczyk, Bohdan Chmielnicki, Wrocław 1988.
W. A. Serczyk, Historia Ukrainy, wyd. 3, Wrocław 2001, s. 83-108.
W. A. Serczyk, Na dalekiej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny do 1648 roku, Warszawa 1984.
Z. Wójcik, Wojny kozackie w dawnej Polsce, Kraków 1989, s. 1-4, 55-58.
8. Kryzys państwa za Jana Kazimierza (1648-1668).
literatura:
A. Kersten, Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji, Warszawa 1988, s. 288293, 305-309, 553-579.
L. Podhorodecki, Wazowie w Polsce, Warszawa 1985.
T. Wasilewski, Ostatni Waza na polskim tronie, Katowice 1984.
Z. Wójcik, Jan Kazimierz Waza, Warszawa 1997, s. 39-63, 134-148, 168-178, 191-206.
H. Wisner, Rzeczpospolita Wazów, Warszawa 2002.
9 i 10. Rzeczpospolita w czasach narodowych monarchów (1669-1696).
literatura:
A. Przyboś, Michał Korybut Wiśniowiecki, 1640-1673, Kraków 1984, s. 101-120, 167-173,
176-192, 234-235, 253-261.
Z. Wójcik, Jan III Sobieski, 1629-1696. Warszawa 1983, s. 453-457, 472-505.
11. Społeczeństwo szlacheckie wobec Augusta II (1697-1733).
literatura:
A. Link-Lenczowski, Rzeczpospolita na rozdrożu 1696-1736, Kraków 1994, s. 1-10, 44-61.
H. Olszewski, O skutecznym rad sposobie, Kraków 1989, s. 9-18, 21-24.
J. Staszewski, August II, Warszawa 1986.
12. Rywalizacja stanów za panowania Augusta III (1733-1763).
literatura:
A. Link-Lenczowski, Rzeczpospolita na rozdrożu 1696-1736, Kraków 1994, s. 56-72.
H. Olszewski, O skutecznym rad sposobie, Kraków 1989, s. 53-58.
J. Staszewski, August III Sas, Wrocław 1989, s. 130-167, 194-215, 249-276.1
13. Rzeczpospolita w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego (do Sejmu Wielkiego).
literatura:
A. Czaja, Lata wielkich nadziei. Walka o reformę państwa polskiego w drugiej połowie
XVIII, Warszawa 1992.
A. Zgorzelska, Stanisław August nie tylko mecenas, Kraków 1996, s. 6-12, 17-21, 26-27.
K. Zienkowska, Stanisław August Poniatowski, Wrocław 1998.
14. Sejm Wielki i Konstytucja 3 Maja.
literatura:
Konstytucja 3 maja, oprac. J. Łojek, Lublin 1989.
J. Michalski, Witaj majowa jutrzenko, Kraków 2000.
15. Upadek Rzeczypospolitej w XVIII w.
literatura:
Francić M., Insurekcja kościuszkowska, Kraków 1988.
Powstanie kościuszkowskie 1794, pod red. J. Wojtasika, t. 1-3, Warszawa 1997.
Zahorski A., Naczelnik w sukmanie, Kraków 1990, s. 13-26.
HISTORIA POWSZECHNA XIX W. (1789 – 1918)
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
191
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Janusz Zuziak
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Francja w przededniu wielkiej rewolucji burżuazyjnej. Sytuacja
społeczno-ekonomiczna i polityczne. Wielka rewolucja francuska 1789 – 1799. Imperium
Napoleona 1799 – 1815. Święte Przymierze. Europa pokongresowa 1815 – 1846. Wiosna
Ludów 1846-1849. Rosja w latach 1796-1856. Wyzwolenie Grecji i Serbii. Wojna krymska.
Cesarstwo Napoleona III. Zjednoczenie Niemiec. Komuna Paryska. Anglia w epoce
wiktoriańskiej. Amerykańska wojna secesyjna. Kontynent amerykański na przełomie XIX i
XX wieku. Kraje Dalekiego Wschodu w II połowie XIX wieku. Wojna rosyjsko- japońska i
konflikty bałkańskie. Francja kresie Trzeciej Republiki. Sytuacja międzynarodowa w
przededniu wybuchu pierwszej wojny światowej. Pierwsza wojna światowa – wybuch,
przebieg i zakończenie. Dwie rewolucje w Rosji i koniec I wojny światowej. Konferencja
wersalska i traktaty pokojowe.
Literatura podstawowa:
L. Bazylow, Historia powszechna 1789-1918, (różne wydania);
A. Czubiński, Europa dwudziestego wieku, Poznań 1997;
Historia powszechna 1879 – 1990. Wybór dokumentów, red. M. Nadolski, Warszawa 1991.
M. Kukiel, Dzieje polityczne Europy od rewolucji francuskiej, (różne wydania);
J. Pajewski, Historia powszechna 1871 – 1918, (różne wydania);
E. Tarle, Dzieje Europy 1871-1918, (różne wydania);
M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, (różne wydania);
HISTORIA POWSZECHNA 1789-1918
30ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, przygotowanie przez każdego
studenta jednego referatu oraz aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach);
Odpowiedzialny za kurs: dr Paweł Olszewski
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru
Cele kursu: Zasadniczym celem ćwiczeń jest pogłębienie i utrwalenie wiedzy z historii
powszechnej okresu 1789-1918 wyniesionej przez studentów z wykładów.
Podstawowe treści kursu: Francja i Europa w epoce napoleońskiej 1799-1812. Kongres
Wiedeński i jego następstwa. Wiosna Ludów. Wojna krymska 1853-1856. Wojna secesyjna
w Stanach Zjednoczonych. Zjednoczenie Włoch. Zjednoczenie Niemiec. Komuna Paryska.
Wojna rosyjsko-turecka w latach 1877-1878. Kształtowanie się Trójprzymierza.
Kształtowanie się Trójporozumienia. Wojna rosyjsko-japońska (1904-1905). Bałkany w
końcu XIX w. i na początku XX w. Sytuacja w Turcji. I wojna światowa.
Literatura podstawowa:
M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 1990.
J. Pajewski, Historia powszechna 1871-1918, Warszawa 1968.
A. Zahorski, Napoleon, Warszawa 1986.
S. Kalembka, Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991.
L. Korusiewicz, Wojna secesyjna, Warszawa 1985.
W. Jakóbczyk, Niemcy 1815-1919. Między partykularyzmem a federalizmem,
Warszawa 1984.
M. Tanty, Bosfor i Dardanele w polityce wielkich mocarstw, Warszawa 1982.
192
HISTORIA POLSKI 1795 – 1918
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Janusz Budziński
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru
Cele kursu: wskazanie najważniejszych działań narodowo-patriotycznych: społecznych,
politycznych, militarnych i kulturalnych mających na celu odbudowę państwowości polskiej
i utrzymanie tożsamości narodowej; uwarunkowań międzynarodowych wpływających na
niepowodzenie polskich walk narodowo-wyzwoleńczych, powstania partii politycznych.
Podstawowe treści kursu: zakres chronologiczny obejmuje okres od upadku
Rzeczypospolitej w 1795 r. do odrodzenia państwowości polskiej w 1918 r. Pod względem
terytorialnym ujęte zostały ziemie wchodzące w skład zaboru rosyjskiego (Królestwo
Polskie), pruskiego (Wielkopolska) i austriackiego (Galicja). Ze względu na ograniczoną
ilość godzin, przedmiotem wykładu będą najistotniejsze problemy życia społecznopolitycznego i kulturalnego ziem polskich pod zaborami.
Literatura podstawowa:
Feldman W., Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846 – 1906, t. 1 – 2,
Kraków 1907.
Fras Z., Galicja, Wrocław 1999.
Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski w XIX w. Dzieje pracy organicznej, t. 1,
1815-1850, Warszawa 1951.
Kalabiński S., Tych F., Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja: lata 1905 – 1907,
Warszawa 1976.
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe. Warszawa 1972.
Kozłowski J., Wielkopolska pod pruskim zaborem w latach 1815 - 1918, Poznań 2004.
Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, pod red. A. Chwalby,
Warszawa 2005.
Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914 -1918, Warszawa 1985.
Polski ruch robotniczy. Zarys historii, pod red. A. Czubińskiego, Warszawa 1972.
Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec powstania,
pod red. W. Zajewskiego, Warszawa 1980.
Ramotowska F., Tajemne państwo polskie w Powstaniu Styczniowym 1863 – 1864.
Struktura i organizacja, 2000.
Skarbek F., Dzieje Księstwa Warszawskiego, t. 1 - 2, Warszawa 1960.
Tokarz W., Dzieje Polski 1816 – 1831, Warszawa 1980.
Zajewski W., Józef Wybicki, Toruń 2003.
Zarys historii polskiego ruchu ludowego, opr. S. Kowalczyk, J., Kowal, W. Stankiewicz,
M. Stański, Warszawa 1963.
HISTORIA POLSKI 1795 – 1918
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Janusz Budziński
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru;
Cele kursu: rozważenie najważniejszych działań narodowo-patriotycznych: społecznych,
politycznych, militarnych i kulturalnych mających na celu odbudowę państwowości polskiej
i utrzymanie tożsamości narodowej; uwarunkowań międzynarodowych wpływających na
193
niepowodzenie polskich walk narodowo-wyzwoleńczych, procesu rozkładu systemu
feudalnego i uobywatelnienia chłopów, powstania partii politycznych.
Podstawowe treści kursu: zakres chronologiczny obejmuje okres od upadku I
Rzeczypospolitej w 1795 r. do odrodzenia państwowości polskiej w 1918 r. Pod względem
terytorialnym ujęte zostały ziemie wchodzące w skład zaboru rosyjskiego (Królestwo
Polskie), pruskiego (Wielkopolska) i austriackiego (Galicja). Ze względu na ograniczoną
ilość godzin, przedmiotem ćwiczeń będą najistotniejsze problemy życia społecznopolitycznego i kulturalnego ziem polskich pod zaborami.
Literatura podstawowa:
Winiarz A., Szkolnictwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (1807 - 1831),
Lublin 2002.
Wojciechowski K., Oświata ludowa 1865 – 1905 w Królestwie Polskim i Galicji,
Warszawa 1954.
Zieliński A., Początek wieku. Przemiany kultury narodowej w latach 1807 – 1831,
Łódź 1973.
Ajnenkiel A., Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1791 – 1997, Warszawa 2001.
Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, pod red.
M. Kallasa, t. 1, Warszawa 1990.
Dylągowa H., Towarzystwo Patriotyczne i Sąd Sejmowy 1821 - 1829, Warszawa 1970.
Bortnowski W., Kaliszanie. Kartki z dziejów Królestwa Polskiego, Warszawa 1970.
Kamiński A., Polskie związki młodzieży 1800 – 1830, Warszawa 1965.
Bortnowski W., Walka o cele powstania listopadowego, Łódź 1960.
Zajewski W., Powstanie listopadowe. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec
powstania, Warszawa 1990.
Łojek J., Opinia publiczna a geneza powstania listopadowego, Warszawa 1982.
Kalembka S., Wielka Emigracja. Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831 – 1862,
Warszawa 1971.
Mikos S., Gromady Ludu Polskiego w Anglii 1835 – 1846.
Barszczewska-Krupa A., Reforma czy rewolucja? Koncepcja przekształcenia społeczeństwa
polskiego w myśli politycznej Wielkiej Emigracji 1832 – 1863, Łódź 1979.
Kieniewicz S., Pomiędzy Stadionem a Goslarem. Sprawa włościańska w Galicji w 1848 r.,
Wrocław 1980.
Kieniewicz S., Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskim 1848 r., Warszawa 1960.
Koberdowa I., Polska Wiosna Ludów, Warszawa 1967.
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983.
Kieniewicz S., Między ugodą a rewolucją. Andrzej Zamojski w latach 1861 – 1862.
Ramotowska F., Narodziny tajemnego państwa polskiego 1859 – 1862, Warszawa 1990.
Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967.
Król M., Karpiński W., Od Mochnackiego do Piłsudskiego. Sylwetki polityczne XIX w.,
Warszawa 1997.
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983.
Łojek J., Szanse powstania listopadowego, Warszawa 1986.
Łubieński T., Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach, Warszawa 1997.
Trzy powstania narodowe, pod red. Zajewskiego, Warszawa 2000.
Michalak H. S., Józef Szujski 1835-1883. Światopogląd i działanie, Łódź 1987.
Feldman J., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, Warszawa 1986.
Jaskólski M., Kaduceusz polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866 –
1934, Warszawa – Kraków 1990.
194
Feldman J., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, Warszawa 1986.
Rudzki J., Aleksander Świętochowski i pozytywizm warszawski, Warszawa 1968;
Jaszczuk A., Spór pozytywistów z konserwatystami o przyszłość Polski 1870 – 1903,
Warszawa 1986.
Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Wrocław 2002.
Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
Pobóg-Malinowski W., Narodowa Demokracja 1887 – 1918. Fakty i dokumenty,
Londyn 1998.
Feldman J., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, Warszawa 1986.
Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski w XIX w. Dzieje pracy organicznej, t. 1,
1815-1850, Warszawa 1951.
Kieniewicz S., Sprawa włościańska w powstaniu styczniowym, Wrocław 1962.
Kieniewicz S., Pomiędzy Stadionem a Goslarem. Sprawa włościańska w Galicji w 1848 r.,
Wrocław 1980.
Groniowski K., Uwłaszczenie chłopów w Polsce: geneza – realizacja – skutki, Warszawa
1976.
Milewska W., Nowak J.T., Zientara M., Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1988.
Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914 -1918, Warszawa 1985.
Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918,
Warszawa 1990.
U źródeł niepodległości 1914 – 1918: z dziejów polskiego czynu zbrojnego, pod red. Piotra
Staweckiego, Warszawa 1988.
HISTORIA POLSKI 1795-1918
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aneta Bołdyrew
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru;
Cel kursu: zapoznanie studentów z historią Polski w okresie zaborów w aspekcie
politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym.
Podstawowe treści kursu: Tajne związki młodzieżowe w Królestwie Polskim i na Litwie
1815-1830 na tle sytuacji politycznej na ziemiach polskich. Działalność Wolnomularstwa
Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. Akty konstytucyjne doby niewoli narodowej Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z 1807 r., Ustawa Konstytucyjna z 1815 r.,
Statut Organiczny z 1832 r. Polityczna i społeczna filozofia Maurycego Mochnackiego.
Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec procesów modernizacji 1840-1863. Sytuacja
polityczna w Królestwie Polskim w latach 1860-1862. Na drodze do równouprawnienia
Żydów w Królestwie Polskim 1815-1863. Prawo cywilne na ziemiach polskich w latach
1795-1918-Kodeks Napoleona, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego, Allgemeines
Landrecht für die Preussischen Staaten (Powszechne Prawo Krajowe PPK), Allgemeines
Bürgerliches Gesetzbuch (ABGB). Struktura społeczeństwa polskiego 1864-1914.
Liczebność, skład społeczny, warunki pracy i rola inteligencji w Królestwie Polskim 18321862. Gospodarka Królestwa Polskiego 1864-1914. Zabór pruski w okresie Kulturkampfu i
rządów Capriviego. Sprawa polska w czasie I wojny światowej.
Literatura podstawowa:
Dylągowa H., Towarzystwo Patriotyczne i Sąd Sejmowy 1821-1829, Warszawa 1970,
Askenazy S., Łukasiński, t. I-II, Warszawa 1908,
Łukasiński H., Pamiętnik, opr. W. Gerber, Warszawa 1960,
195
Konstytucje polskie. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, red.
M. Kallas, t. I, Warszawa 1990,
Mochnacki M., Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, t. I-II, opr. S. Kieniewicz,
Warszawa 1984,
Łagowski B., Filozofia polityczna Maurycego Mochnackiego, Kraków 1981,
Kizwalter T., "Nowatorstwo i rutyny". Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec
procesów modernizacji (1840-1863), Warszawa 1991,
Wereszycki H., Historia polityczna Polski 1864-1918, Wrocław 1990,
Samomodernizacja społeczeństw w XIX wieku. Irlandczycy, Czesi, Polacy. Red. L.
Trzeciakowski, K. Makowski, Poznań 1999,
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1972,
Ramotowska F., Narodziny tajemnego państwa polskiego 1859-1862, Warszawa 1990,
Społeczeństwo Polskie XVIII i XIX wieku, red. J. Leskiewiczowa, t. I-IX, Warszawa 19651991,
Przemiany społeczne w Królestwie Polskim 1815-1864, red. J. Leskiewiczowa, W. Kula,
Wrocław 1979,
Pytlas S., Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864-1914, Łódź 1994,
Eisenbach A., Kwestia równouprawnienia Żydów w Królestwie Polskim, Wrocław 1972.
HISTORIA POLSKI 1918 – 1945
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru;
Cel kursu: Zapoznanie studentów z węzłowymi zagadnieniami historii Polski w okresie
1918-1945.
Podstawowe treści kursu:
Kształtowanie organizacji i granic II Rzeczpospolitej. Życie polityczne Polski
międzywojennej. Kampania 1939 roku. Ziemie polskie pod okupacją niemiecką i radziecką.
Zbrodnia Katyńska. Polskie Państwo Podziemne i jego siły zbrojne. Polacy na frontach II
wojny światowej. Geneza i początki nowej władzy na ziemiach polskich.
Literatura podstawowa:
C. Brzoza, A. L. Sowa, Historia Polski 1918-1945, Kraków 2006.
A.Głowacki, Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczpospolitej 19391941, Łódź 1997.
C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego. Wojsko Polskie na
froncie wschodnim 1943-1945, Piotrków Trybunalski 2002.
C. Grzelak, H. Stańczyk, Kampania polska 1939 roku, Warszawa 2005.
S. Jaczyński, Zagłada oficerów Wojska Polskiego na Wschodzie, Warszawa 2000.
T. Jurga, Obrona Polski 1939, Warszawa 1990.
J. Krasuski, Tragiczna niepodległość. Polityka zagraniczna Polski w latach 1919-1945,
Poznań 2000.
Z. Landau, J. Tomaszewski, Zarys historii gospodarczej Polski 1918-1939, Warszawa 1999.
C. Łuczak, Polska i Polacy w drugiej wojnie światowej, Poznań 1993.
J. Pajewski, Odbudowa państwa polskiego 1914-1918, Warszawa 1978;
W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, T. II-III, (różne wydania)
Polska Odrodzona 1918-1939. Państwo-społeczeństwo-kultura, Warszawa 1982.
T. Strzembosz, Rzeczpospolita podziemna, Warszawa 2000.
196
Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864-1939, pod red. P. Staweckiego,
Warszawa 1990.
J. Żarnowski, Polska 1918-1939. Praca-technika-społeczeństwo, Warszawa 1999
T. Żenczykowski, Polska Lubelska 1944, Warszawa 1990.
HISTORIA POLSKI 1918-1945
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w
ćwiczeniach, zaliczenie lektur oraz zaliczenie map)
Odpowiedzialny za kurs: mgr Małgorzata Olszewska
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru;
Cele kursu: utrwalenie i poszerzenie wiadomości z zakresu historii Polski okresu
międzywojennego oraz drugiej wojny światowej. W szczególności celem zajęć jest
przygotowanie studentów do samodzielnego formułowania opinii na podstawie materiałów
źródłowych i literatury.
Podstawowe treści kursu: Koncepcje polskiej granicy wschodniej w poglądach R.
Dmowskiego i J. Piłsudskiego oraz ich realizacja w praktyce. Struktura społeczna i
narodowościowa Polski międzywojennej. Reformy społeczne i gospodarcze w II RP.
Szkolnictwo i kultura w II RP. Ustrój II Rzeczypospolitej w świetle konstytucji. Polityka
zagraniczna II Rzeczypospolitej. Ludność polska pod okupacją niemiecką i radziecką.
Oświata, nauka i kultura w okresie II wojny światowej. Sprawa polska w polityce koalicji
antyhitlerowskiej. Wpływ wojny na kształtowanie się nowej sytuacji społeczno - politycznej
w Polsce.
Literatura podstawowa:
Cz. Brzoza, A. L. Sowa, Historia Polski 1918-1945, Kraków 2006
A. Czubiński, Dzieje najnowsze Polski. T. 1: do roku 1945, Poznań 1994
A. Chojnowski, Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939,
Wrocław 1979
S. Ciesielski, G. Hryciuk, A. Srebrakowski. Masowe deportacje radzieckie w okresie II
wojny światowej, Toruń 2002
K. Kersten, Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Poznań 1990
HISTORIA POLSKI 1918 – 1945
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (aktywny udział w zajęciach, zaliczenie wybranej
lektury i map)
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru;
Cel kursu: Pogłębienie wiedzy z zakresu historii Polski w latach 1918-1945; doskonalenie
umiejętności formułowania własnych opinii w oparciu o poznane teksty źródłowe i
literaturę.
Podstawowe treści kursu: Proces formowania się lokalnych ośrodków władzy na ziemiach
polskich w 1918 roku; Zamach majowy 1926 r.; Konstytucje; Stosunki II RP z sąsiadami;
Życie kulturalne i gospodarcze II RP; Polacy w walce w kraju i na frontach II wojny
światowej (1939-1945).
197
Literatura podstawowa:
A. Ajnenkiel, Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1791-1997, Warszawa 2001.
A.Garlicki, Przewrót majowy, Warszawa 1979.
A.Głowacki, Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczpospolitej 19391941, Łódź 1997.
C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego. Wojsko Polskie na
froncie wschodnim 1943-1945, Piotrków Trybunalski 2002.
C. Grzelak, H. Stańczyk, Kampania polska 1939 roku, Warszawa 2005.
S. Jaczyński, Zagłada oficerów Wojska Polskiego na Wschodzie, Warszawa 2000.
T. Jurga, Obrona Polski 1939, Warszawa 1990
M. K. Kamiński, Konflikt polsko-czeski 1918-1921, Warszawa 2003.
J. Krasuski, Tragiczna niepodległość. Polityka zagraniczna Polski w latach 1919-1945,
Poznań 2000.
Z. Landau, J. Tomaszewski, Zarys historii gospodarczej Polski 1918-1939, Warszawa 1999.
C. Łuczak, Polska i Polacy w drugiej wojnie światowej, Poznań 1993.
J. Pajewski, Odbudowa państwa polskiego 1914-1918, Warszawa 1978;
Z. Peszkowski, G. Jedrejek, Zbrodnia Katyńska w świetle prawa, Warszawa-LondynOrchard Lake-Pelplin 2004.
W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, T. II-III, (różne wydania)
Polska Odrodzona 1918-1939. Państwo-społeczeństwo-kultura, Warszawa 1982.
T. Strzembosz, Rzeczpospolita podziemna, Warszawa 2000.
Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864-1939, pod red. P. Staweckiego,
Warszawa 1990.
J. Żarnowski, Polska 1918-1939. Praca-technika-społeczeństwo, Warszawa 1999
HISTORIA POWSZECHNA XX WIEKU: 1918 – 1945
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: Prof. dr hab. Henryk Stańczyk
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Traktat wersalski i powstanie państw narodowych w Europie.
Sytuacja gospodarcza w Europie po zakończeniu I wojny światowej. Narodziny faszyzmu i
totalitaryzmu. Przemiany polityczne, społeczne i gospodarcze w Azji, Afryce i Ameryce, w
latach 1919 – 1939. Oś Rzym – Berlin – Tokio. Agonia pokoju. Podboje faszystowskich
Niemiec i Włoch w latach 1939 – 1940. Atak państw Osi na ZSRR i Stany Zjednoczone.
Utworzenie Wielkiej Koalicji. Przełom w przebiegu II wojny światowej. Klęski państw
bloku faszystowskiego w Afryce i na froncie wschodnim. Lądowanie sprzymierzonych w
Normandii. Wyzwolenie Francji. Wielkie operacje sprzymierzonych w Europie w 1945 r.
Kapitulacja hitlerowskich Niemiec. Wojna na Pacyfiku i w Azji; Kapitulacja Niemiec i
Japonii. Mocarstwa koalicji antyfaszystowskiej wobec kwestii powojennego urządzenia
Niemiec i Europy. Rezultaty II wojny światowej - polityczne, ekonomiczne, społeczne.
Wielkie migracje ludności po II wojnie światowej.
Literatura podstawowa:
W. Balcerak, Powstanie państw narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej,
Warszawa 1974;
A. Briggs, P. Clavin, Europa dwóch stuleci 1789-1989, Wrocław 2000;
A. Bullock, Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, Warszawa 1994;
198
E. Cziomer, Historia Niemiec 1945-1991, Kraków 1992;
A. Czubiński, Europa XX wieku, Poznań 2002;
W. Dobrzycki, Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych 1815-1945,
Warszawa 1996;
J. F. C. Fuller, Druga wojna światowa 1939-1945, Warszawa 1958;
M. Kitchen, Historia Europy 1919-1939, Wrocław 1992;
J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945-1994, Warszawa
1994; 1994.
L. Podhorodecki, Historia najnowsza. Świat i Polska 1939 - 1997/98, Warszawa 1998.
O. Terlecki, Najkrótsza historia II wojny światowej, Kraków-Wrocław 1984;
D. Yegrin, Nafta, władza i pieniądze, Warszawa 1996.
HISTORIA POWSZECHNA 1918-1945
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, przygotowanie przez każdego
studenta jednego referatu oraz aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach0
Odpowiedzialny za kurs: dr Paweł Olszewski
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru;
Cele kursu: Zasadniczym celem ćwiczeń jest pogłębienie i utrwalenie wiedzy z historii
powszechnej okresu 1918-1945 wyniesionej przez studentów z wykładów.
Podstawowe treści kursu: Rewolucja lutowa i październikowa w Rosji. Wojna domowa w
Rosji w latach 1918-1922. Konferencja pokojowa w Paryżu i traktaty kończące I wojną
światową. Bliski Wschód w latach 1918-1923. Kwestia niemiecka po I wojnie światowej.
Faszyzm we Włoszech. Rosja Radziecka w latach 1922-1939. Faszyzm w Niemczech. Stany
Zjednoczone w latach 1919-1939. Bliski Wschód w latach 1923-1939. Sytuacja w Afryce.
Zajęcie Austrii i rozbiór Czechosłowacji. Druga wojna światowa – działania militarne
Niemiec w okresie IV 1940 - V 1941. Druga wojna światowa – działania militarne Niemiec
w ZSRR w okresie VI 1941 – VIII 1943. Druga wojna światowa na Dalekim Wschodzie.
Literatura podstawowa:
H. Batowski. Między dwiema wojnami 1919-1939. Zarys historii dyplomatycznej,
Kraków 1988.
A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2003
Opracowania:
R. Pipes, Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994.
S. Mikulicz, Od Genui do Rapallo, Warszawa 1966.
S. Sierpowski, Faszyzm we Włoszech, Warszawa 1973.
K. Michałek, Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945,
Warszawa 1993.
K. Grunberg, Czas wojny 1939-1945. Wykłady z historii, Toruń 1991.
HISTORIA EUROPY WSCHODNIEJ PO 1945 R.
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Andrzej Kobus
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru;
Cel kursu: Celem kursu jest zapoznanie studentów z wydarzeniami społeczno-politycznymi
zachodzącymi w Europie Wschodniej po 1945 r.
199
Podstawowe treści kursu: Przeobrażenie polityczno-gospodarcze w Europie Wschodniej
po zakończeniu II wojny światowej. Sytuacja zewnętrzna ZSRR w okresie powojennym.
Narodziny ruchu dysydenckiego i opozycji politycznej w europejskich krajach bloku
radzieckiego. Doktryna Breżniewa. Jesień Narodów 1989-1990.
Literatura podstawowa:
J. Holzer, Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000;
H.Bartoszewicz, Polityka Związku Sowieckiego wobec państw Europy ŚrodkowoWschodniej w latach 1944-1948, Warszawa 1999;
M. Malia, Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917-1990,
Warszawa 1998;
J.Tomaszewski, Czechosłowacja, Warszawa 1997;
J.Kochanowski, Węgry. Od ugody do ugody 1867-1990, Warszawa 1997;
METODOLOGIA HISTORII I HISTORIA HISTORIOGRAFII
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: Prof. dr hab. Edward A. Mierzwa
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru
Cele kursu: zapoznanie studentów z podstawowymi elementami metodologii badań
historycznych i z polskim i światowym pisarstwem historycznym;
Podstawowe treści kursu:
a/ krótki zarys genezy metodologii historii
b/ metodologia badań historycznych
c/ antyczne pisarstwo historyczne: od starożytnych Chin po cesarstwo rzymskie
d/ historiografia chrześcijańska i bizantyjska
e/ europejska historiografia średniowieczna
f/ historiografia Renesansu - Oświecenia
g/ rozwój historiografii w XIX stuleciu
h/ wybrane kierunki historiografii współczesnej
i/ historiografia polska
Literatura podstawowa:
A.F. Grabski, Dzieje historiografii, Poznań 2003.
A.F. Grabski, Zarys historiografii polskiej, Poznań 2000.
E.A. Mierzwa, Historia historiografii, t. I: Starożytność-Średniowiecze, Toruń 2003.
J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984 i nn.
METODOLOGIA HISTORII I HISTORIA HISTORIOGRAFII
30 ĆW.
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: mgr A. Mękarski
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Zajęcia organizacyjne. Zajęcia wprowadzające. Sarmackie
wyobrażenia historyczne a monarchiczna koncepcja dziejów Polski Adama Naruszewicza.
O Psychohistorii. Joachim Lelewel i historiografia romantyczna. R. Collingwooda teoria
historii. Michał Bobrzyński na tle krakowskiej szkoły historycznej. Historiograficzna burza
w historiografii amerykańskiej. Feliksa Konecznego spojrzenie na dzieje. Fernanda Braudela
200
koncepcja świata historycznego. Poglądy metodologiczne Marcelego Handelsmana.
Stalinizacja historiografii polskiej. Historiograficzne analizy mikrohistorii. Spór o genezę
powstania listopadowego. Generała Kukiela boje z łódzką szkołą historyczną. O historii
alternatywnej czyli co byłoby gdyby.
Literatura podstawowa:
J. Topolski, Wprowadzenie do historii, Poznań 1998; J. Topolski, Teoria wiedzy
historycznej, Poznań 1983; J. Topolski, Mity a problem prawdy historycznej: Historia, Mity,
Interpretacje, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 1996; J.Topolski, Problem prawdy
historycznej: Między Modernizmem a Postmodernizmem- Historiografia wobec zmian w
filozofii historii, Poznań 1994; J. Topolski, Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice
narracji historycznej, Warszawa 1996; W Wrzosek, Destrukcja tradycyjnej wizji poznania
historycznego: W kręgu historii historiografii i polityki, Łódź 1997; 3. A. F. Grabski, Myśl
historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976; A. F. Grabski, Perspektywy przeszłości.
Studia i szkice historiograficzne, Lublin 1983; A. F. Grabski. Biskup Adam Naruszewicz
jako historyk, "Wiek Oświecenia", t. XIII 1988; K. Bartkiewicz, Adam Naruszewicz i
historiografia Oświecenia, Zielona Góra 1998; W. Zarzycki, Biskup Adam Naruszewicz,
luminarz polskiego Oświecenia, Lublin 1999; J. Topolski, Od Achillesa do Beatrice de
Planisolles, Warszawa 1998; Psyche i Klio. Historia w oczach psychohistoryków, red. i
tłum. Tomasz Pawelec, Lublin 2002; J. Topolski, Marksizm i historia, Warszawa 1975; A.
F. Grabski, Kształty historii, Łódź 1986; A. Wierzbicki, Historiografia polska w dobie
Romantyzmu, Wrocław 1999; A. Wierzbicki, Wschód-Zachód w koncepcjach dziejów
Polski. Z dziejów polskiej myśli historycznej w dobie porozbiorowej, Warszawa 1984; K.
Bartkiewicz (red.), Joachim Lelewel. Człowiek i dzieło. W 200-lecie urodzin. Materiały z
ogólnopolskiej sesji naukowej, Zielona Góra 1988; Michał Bobrzyński, Dzieje Polski w
zarysie, Warszawa 1986; W. Łazuga, Michał Bobrzyński, Myśl historyczna a działalność
polityczna, Warszawa 1982; J. Maternicki, Michał Bobrzyński wobec tzw. Idei
jagiellońskiej [w:] Kultura historyczna dawna i współczesna. Studia i szkice, Warszawa
1979; K. Grzybowski, Szkoła historyczna krakowska : Polska myśl filozoficzna i społeczna,
t. II red. B. Skarga, Warszawa 1975; C. Bobińska, J. Wyrozumski (red.), Spór o historyczną
szkołę krakowską. W stulecie katedry historii Polski UJ 1869-1969, Kraków 1972; T.
Pawelec Myśl metodologiczna Marcelego Handelsmana, Lublin 1994; T. Pawelec,
Wyjaśnianie w koncepcjach teoretycznych Marcelego Handelsmana, "Historyka"T XX:
1990; T Pawelec, Jednostka wybitna a stawanie się dziejów ("Adam Czrtoryski" Marcelego
Handelsmana), "Spektrum" 2/III/87; J. Dutkiewicz, Teoretyczne poglądy Marcelego
Handelsmana, "Historyka", III, 1972; R Stobiecki, Historia pod nadzorem, Łódź 1993; R.
Stobiecki, Stalinowska unifikacja nauki historycznej. Przykład Polski, "Acta Universitatis
Lodziensis, Folia historica",55, 1996; D. Lacapra, Ser i robaki. Kosmos
dwudziestowiecznego historyka [w:] tenże, History and criticism, London-New York 1985;
E. Domańska, Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach, Poznań 1999; C. Ginzburg, Ser i
robaki. Wizja świata pewnego młynarza w XVI wieku, Warszawa 1989.
HISTORIA POWSZECHNA PO 1945 ROKU
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: Prof. dr hab. Józef Smoliński
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru
Cele kursu: Celem kursu jest zapoznanie studentów z problematyką dziejów powszechnych
po 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem problematyki europejskiej.
201
Podstawowe treści kursu: Problem niemiecki po zakończeniu II wojny światowej. Europa
po klęsce Niemiec. Polityka zagraniczna i gospodarcza państw w sowieckiej strefie
wpływów do1956 r. Wybrane problemy krajów demokracji ludowej 1953-1964; Podział
Europy na przeciwstawne bloki gospodarcze; Europejskie bloki wojskowe; Politycznomilitarne problemy bezpieczeństwa 1945-1962; Inicjatywy rozbrojeniowe USA i ZSRR
1969-1990; Stosunki polsko-niemieckie do 1970 r.; Umacnianie bezpieczeństwa
europejskiego a stosunki Polski z państwami niemieckimi po 1970 r.; Polityka Gorbaczowa
a społeczno-polityczne i wojskowe przeobrażenia w ZSRR i Europie Wschodniej; USA i ich
stosunki z Polską po 1945 r.; Kraje niezaangażowane – pojęcie, ewolucja i koncepcje
rozwoju.
Literatura podstawowa:
B. Bankowicz, M. Bankowicz, A. Dudek, Leksykon historii XX wieku, Kraków 1996;
A. Briggs, P. Clavin, Europa dwóch stuleci 1789-1989, Wrocław 2000;
Z. Broniarek, Od Kissingera do Brzezińskiego, Warszawa 1980;
A. Czubiński, Wybrane problemy historii Niemiec XIX i XX wieku, Poznań 1992;
A. Czubiński, W. Olszewski, Historia powszechna 1939-1997, Poznań 1999;
A. Czubiński, J. Strzelczyk, Zarys dziejów Niemiec i państw niemieckich powstałych po II
wojnie światowej, Poznań 1986;
N. Davies, Europa, Kraków 1998;
J. Krasuski, Europa Zachodnia po II wojnie światowej. Dzieje polityczne, Poznań 1990;
J. Krasuski, Historia Rzeszy Niemieckiej 1871-1945, Poznań 1965;
W. Laqueur, Historia Europy 1945-1992, Londyn 1993;
L. Pastusiak, Prezydenci amerykańscy wobec spraw polskich, warszawa 1991;
W. Pronobis, Polska i świat w XX wieku, Warszawa 1996;
W. Roszkowski, Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku, Warszawa 1998;
J. Serczyk, Podzielone Niemcy. Przegląd dziejów niemieckich po kapitulacji Trzeciej
Rzeszy do zjednoczenia obu państw niemieckich, Toruń 1993
HISTORIA POLSKI PO 1945 ROKU
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: Prof. dr hab. Edward Nalepa
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Sytuacja międzynarodowa Polski w końcowym okresie II wojny
światowej; Sytuacja polityczna, gospodarcza i społeczna na ziemiach polskich w końcowych
latach II wojny światowej; Narodziny nowego systemu władzy; Rok 1945 (ostateczne
wyzwolenie z okupacji niemieckiej, utrwalanie nowego systemu, opozycja, represje i
początki terroru politycznego); Polska w latach 1945-1947; Ku absolutnej władzy jednej
partii, Polska w latach 1947-49; Stalinowski model państwa w polskim wykonaniu - Polska
1949-1956; Przełom w połowie lat pięćdziesiątych; Pierwsze lata rządów nowej ekipy
(1956-59).; Okres „szarego socjalizmu” - rządy ekipy Gomułki (do 1970 r.).; Polska w
latach 70-tych; Polska w latach 1979-1981; Polska w czasie stanu wojennego; Próby
zreformowania i upadek systemu „realnego socjalizmu” - Polska do 1990 r.; Próba bilansu
dziejów Polski w drugiej połowie ubiegłego wieku
Literatura podstawowa:
A. Czubiński, Polska i Polacy po II wojnie światowej,
202
E. Duraczyński, Polska. Dzieje polityczne 1939-1945;
A. Friszke: Opozycja polityczna w PRL 1945-1980;
A. Friszke, Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989;
A. Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939 – 1989;
HISTORIA POLSKI PO 1945 ROKU
30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Dariusz Rogut
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Systemy obozów NKWD-MWD. Miejsca uwięzienia Polaków
w Związku Sowieckim po 1944 roku; Walka podziemia niepodległościowego z władzą
komunistyczną; Konflikt polsko-ukraiński 1945-1948; Stalinizm w Polsce; „Październik
1956 r. - próba oceny”; Władze polskie na uchodźstwie po 1945 r.; Wystąpienia społeczne
w 1968 r.; Państwo i Kościół w Polsce 1945-1981; Grudzień 1970; Czerwiec 1976;
Opozycja polityczna w PRL (KOR, ROPCiO); Rok 1980 w Polsce; Stan wojenny w Polsce;
Rzeczywistość PRL
Literatura podstawowa:
A. Dudek, T. Marszałkowski, Walki uliczne w PRL 1956-1989, Kraków 1999.
D. Jarosz, Polacy a stalinizm 1948-1956,Warszawa 2000;
T. Kisielewski, Październik 1956 punkt odniesienia, Warszawa 2001;
M. Kula, P. Osęka, M. Zaremba, Marzec 68’. Trzydzieści lat później, T. I, Warszawa 1998;
Warszawa nad Tamizą. Z dziejów polskiej emigracji politycznej po drugiej wojnie
światowej, pod red. A. Friszke, Warszawa 1994;
ZAJĘCIA FAKULTATYWNE I SPECJALIZACJE:
Kolonie angielskie w Ameryce Północnej i powstanie Stanów
30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Katarzyna Stelmasiak
Cele kursu: Zapoznanie z historią kolonialną Ameryki Północnej. Przybliżenie procesu
powstania Stanów Zjednoczonych. Poznanie źródeł do wczesnej historii Stanów
Zjednoczonych.
Podstawowe treści kursu:
Ameryka Północna – warunki naturalne
Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba
U źródeł brytyjskiego imperium w Ameryce – część 1
U źródeł brytyjskiego imperium w Ameryce – część 2
U źródeł brytyjskiego imperium w Ameryce – część 3
Kolonialne style życia
Rywalizacja angielsko – francuska w koloniach w Ameryce Północnej
Rewolucja amerykańska - część 1
Rewolucja amerykańska – część 2
Rewolucja amerykańska – część 3
Polacy w walce o niepodległość Stanów Zjednoczonych
203
Wizje Stanów Zjednoczonych w pismach Ojców Założycieli.
Rewolucyjne przeobrażenia, 1776-1789
Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Era federalistów, 1789-1801
Literatura podstawowa:
Beard Ch. A. i M., Rozwój cywilizacji amerykańskiej, Warszawa 1961.
Brogan H., Historia Stanów Zjednoczonych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wrocław 2004.
Brown Tindall G., Shi D.E., Historia Stanów Zjednoczonych, Wydawnictwo Zysk i S-ka,
Poznań 2002.
Gołębiowski, Dzieje kultury Stanów Zjednoczonych, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2005.
Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, pod red. A. Bartnickiego, D.T. Critchlow,
Warszawa 1995, t. 1-5.
Jones M. A., Historia USA, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2002.
Katz H., Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1971.
Pastusiak L., Anegdoty prezydenckie, t. 1, Bellona, Warszawa 2004.
Pastusiak L., Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wyd. 2, Warszawa 2002.
Pastusiak L., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych. Toruń-Warszawa 1997.
Zaremba P., Historia Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1992.
STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI PÓŁNOCNEJ W XIX WIEKU
30 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Katarzyna Stelmasiak
Cele kursu: Zapoznanie z historią Ameryki Północnej w XIX wieku. Przybliżenie procesu
kształtowania się Stanów Zjednoczonych w I połowie XIX wieku. Poznanie głównych
problemów politycznych, gospodarczych i społecznych w połowie XIX wieku oraz poznanie
źródeł do historii Stanów Zjednoczonych w XIX wieku.
Podstawowe treści kursu:
Echa wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Era federalistów, 1789-1801
Republikanizm Jeffersona i Madisona
Amerykańska ekspansja terytorialna w latach 1789-1848
Kultura okresu federalnego, 1776-1830
„Manifest Destany”
Droga ku secesji Południa, 1850-1861
Wojna secesyjna, 1861-1865
Rekonstrukcja, 1865-1900
Ujarzmienie Zachodu, 1865-1900
Amerykańska rewolucja przemysłowa
Imigracja do Stanów Zjednoczonych w II połowie XIX wieku
Społeczeństwo amerykańskie w II połowie XIX wieku.
Stany Zjednoczone u progu XX stulecia.
Literatura podstawowa:
204
Beard Ch. A. i M., Rozwój cywilizacji amerykańskiej, Warszawa 1961.
Brogan H., Historia Stanów Zjednoczonych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wrocław 2004.
Brown Tindall G., Shi D.E., Historia Stanów Zjednoczonych, Wydawnictwo Zysk i S-ka,
Poznań 2002.
Gołębiowski, Dzieje kultury Stanów Zjednoczonych, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2005.
Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, pod red. A. Bartnickiego, D.T. Critchlow,
Warszawa 1995, t. 1-5.
Jones M. A., Historia USA, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2002.
Katz H., Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1971.
Pastusiak L., Anegdoty prezydenckie, t. 1, Bellona, Warszawa 2004.
Pastusiak L., Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wyd. 2, Warszawa 2002.
Pastusiak L., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych. Toruń-Warszawa 1997.
Zaremba P., Historia Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1992.
Morze Czarne w dziejach i kulturze Bizancjum
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr Jacek Bonarek
Cele kursu: Celem zajęć jest przedstawienie znaczenie Morza Czarnego dla życia
gospodarczego, kulturowego, kościelnego oraz wojskowego Bizancjum w wiekach X-XIII
oraz spojrzenie na relacje wiążące Konstantynopol z niezależnymi państwami
nadczarnomorskim w tej epoce.
Podstawowe treści kursu: Morze Czarne w literaturze bizantyńskiej. Porty-emporia
nadczarnomorskie: Trapezunt, Cherson, Tmutorakań. Pieczyngowie, Połowcy i Mongołowie
wobec Morza Czarnego. Al-Idrisi i jego spojrzenie na Morze Czarne. Odbudowa
bizantyńskiego panowania na wybrzeżu bułgarskim. Trapezunt jako centrum oporu przeciw
Turkom Seldżuckim. Trapezunt jako centrum cesarstwa Wielkich Komnenów. Bizancjum,
Chazaria i Ruś. Tmutorakań – ruska enklawa. Separatyzm chersoński. Bizancjum wobec
Armenii i Gruzji. Polityka Konstantynopola wobec Alanii. 1204 - upadek bizantyńskiej
hegemonii na Morzu Czarnym. Początek panowania tureckiego.
Literatura podstawowa:
M. Angold, Cesarstwo Bizantyjskie 1025-1204: historia polityczna, Wrocław 1993
R. Browning, Cesarstwo Bizantyńskie, Warszawa 1997.
Ch. King, Dzieje Morza Czarnego, Warszawa 2006.
G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967.
Średniowieczne korzenie małych narodów
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Osoba odpowiedzialna za kurs: dr Jacek Bonarek
Cele kursu: Kurs jest kontynuacją zajęć z poprzedniego roku akademickiego. Jego celem
jest omówienie procesu narodowotwórczego w XX w., zasygnalizowanie najważniejszych
zjawisk wpływających na powstawanie i odradzanie się regionalnych separatyzmów, ze
szczególnym uwzględnieniem rozwoju tegoż procesu w Europie Zachodniej i próbą
odpowiedzi na pytanie, na ile wpływa na nie przeszłość.
205
Podstawowe treści kursu: Język jako wyznacznik odrębności narodowej. Początki – język
nostratycki i praindouropejski. Różnorodność – jedność – różnorodność (od łaciny do
języków romańskich). Państwa unitarne, regionalistyczne i federacyjne w Europie. Wolny
Sojusz Europejski – narody bez państw. Partie regionalistyczne i ich rola w procesie
narodowotwórczym. Belgia: Flamandowie i Walonowie. Separatyzmy francuskie (Bretonia,
Alzacja, Korsyka, Ocytania). Galisyjczycy – nowy naród Hiszpanii. Czy istnieje naród
Sabaudczyków i Sardyńczyków? Casus Padanii. Wielka Brytania i jej narody. Ruch
Autonomii Śląska. Problem narodów niereprezentowanych. Nadniestrze – inicjacja nowego
narodu?
Literatura podstawowa:
M. Hroch, Małe narody Europy, Wrocław 2003
M. Kuczyński, Krwawiąca Europa, Warszawa 2001
Kultura życia codziennego w Polsce w dobie nowożytnej i najnowszej
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aleksander Bołdyrew
Cel kursu: zapoznanie studentów z metodologicznymi aspektami kultury życia
codziennego, omówienie źródeł i literatury przedmiotu. Przedstawienie wybranych
zagadnień z kultury życia codziennego w Polsce w XV-XVIII w. ze szczególnym
uwzględnieniem kultury materialnej życia codziennego.
Podstawowe treści kursu: Warunki mieszkaniowe przełomu średniowiecza i renesansu.
Siedziby mieszkalne poszczególnych warstw społecznych (szlachta, mieszczanie, chłopi,
duchowieństwo). Renesansowe domy i nowożytne umocnione punkty oporu. „Staropolska
jakość życia”. Polski ubiór szlachecki epoki nowożytnej. Polski ubiór mieszczański. Ubiór
dworski w Polsce Jagiellonów.
Literatura podstawowa:
L. Kajzer, Zamki i społeczeństwo. Przemiany architektury i budownictwa obronnego w
Polsce w X-XVIII wieku, Łódź 1993
M. Bartkiewicz, Polski ubiór do 1864 roku, Wrocław 1979
Z. Żygulski jun., Kostiumologia, Kraków 1972
I. Turnau, Polskie skórnictwo, Wrocław 1983
K. Turska, Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów, Wrocław 1987
Dzieje broni i barwy
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aleksander Bołdyrew
Cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z dziejami przemian formalnych broni i barwy w
okresie średniowiecza i nowożytności
Podstawowe treści kursu: Broń a uzbrojenie. Systematyka bronioznawcza. Przemiany
typologiczno-funkcjonalne:
- uzbrojenia zaczepnego
- uzbrojenia ochronnego
- rzędu końskiego i oporządzenia jeździeckiego
- artylerii przedogniowej
206
- broni czarnoprochowej
Początki munduru. Konserwacja i kolekcjonerstwo broni. Uzbrojenie a sztuka użytkowa.
Literatura podstawowa:
Polska technika wojenna do 1500 roku, red. A. Nadolski, Warszawa 1994
Z. Żygulski jun., Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu,
Warszawa 1975
Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1350-1450, red. A. Nadolski, Łódź 1990
Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450-1500, red. A. Nowakowski, wyd. II, Toruń 2003
J. Szymczak, Produkcja i koszty uzbrojenia rycerskiego w Polsce XIII-XV w., Łódź 1989
A. Bołdyrew, Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XVI w., Warszawa 2005
„Broń i Barwa”, roczniki 1934-1939
Polskie powstania narodowe w okresie zaborów
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr Janusz Budziński
Cele kursu: rozważenie najważniejszych działań narodowo-patriotycznych:
społecznych, politycznych, militarnych i kulturalnych mających na celu odbudowę
państwowości polskiej i utrzymanie tożsamości narodowej; uwarunkowań
międzynarodowych wpływających na niepowodzenie polskich walk narodowowyzwoleńczych.
Podstawowe treści kursu: zakres chronologiczny obejmuje lata 1806 – 1905. Pod
względem terytorialnym ujęte zostały ziemie z których utworzono Księstwo Warszawskie,
Królestwo Polskie i Rzeczpospolitą Krakowską. Przedmiotem zajęć będą polskie zrywy
zbrojne mające doprowadzić do odzyskania niepodległości oraz zmian ustrojowych w
odbudowanym państwie.
Literatura podstawowa:
Goclon J., Polska na królu pruskim zdobyta, Poznań 2002.
Grochulska B., Księstwo Warszawskie, Warszawa 1991.
Wąsicki J., Powstanie 1806 roku w Wielkopolsce, Poznań 1958.
Łojek J., Opinia publiczna a geneza powstania listopadowego, Warszawa 1982.
Bortnowski W., Łuna nad Solcem 1830. Blaski i cienie nocy listopadowej, Warszawa 1980
Tokarz W., Sprzysiężenie Wysockiego i noc listopadowa. Warszawa 1980
Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993
Zajewski W., Powstanie listopadowe. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec
powstania, Warszawa 1990.
Kocój H., Niemcy a powstanie listopadowe: sprawy powstania listopadowego w niemieckiej
opinii publicznej i w polityce pruskiej 1830 – 1831, Warszawa 1970.
Dutkiewicz J., Anglia a Polska w latach 1830 – 1831, Łódź 1967
Dutkiewicz J., Francja a Polska w 1831 r., Łódź 1950
Zajewski W., Powstanie listopadowe. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec
powstania, Warszawa 1990.
Puzyrewski K., Wojna polsko-ruska 1831 r., Kraków 1988
Ajrapietow O., Wnieszniaja politika Rossijskoj impierii (1801-1914), Moskwa 2006.
Wyskoczkow L., Nikołaj I, Moskwa 2003.
Tyrowicz M., Jan Tyssowski i rewolucja 1846 w Krakowie. Dzieje porywu i pokuty,
Kraków 1986
207
Żychowski M., Rok 1846 w Rzeczypospolitej Krakowskiej i Galicji, Warszawa 1956O
powstaniu krakowskim 1846 , opr. W. Bortnowski, Warszawa 1950.
Żychowski M., Generał klęski. Ludwik Mierosławski 1814 – 1872, Warszawa 1965
Bortnowski W., O powstaniu wielkopolskim 1848 roku, Warszawa 1952
Rezler M., Wielkopolska Wiosna Ludów 1848 roku. Zarys dziejów militarnych,
Poznań 1993
Kieniewicz S., Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskim 1848 r., Warszawa 1960
Ramotowska F., Narodziny tajemnego państwa polskiego 1859 – 1862, Warszawa 1990.
Ramotowska F., Tajemne państwo polskie w Powstaniu Styczniowym 1863 – 1864.
Struktura i organizacja, 2000
Ramotowska F., Rząd narodowy polski w latach 1863 – 1864 (skład, organizacja,
kancelarie), Warszawa 1978.
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983;
Ćwiek Z., Przywódcy powstania styczniowego. Sześć sylwetek, Warszawa 1963
Jachimek K., Fałek H., Wybitniejsi dowódcy oddziałów powstańczych wg. S. Rybickiego,
Warszawa 1993.
Kozłowski E., Od Węgrowa do Opatowa, 3 II 1863 – 2 II 1864, wybrane bitwy z powstania
styczniowego, Warszawa 1962.
Ratajczyk L., Polska wojna partyzancka 1863 – 1864. Okres dyktatury Romualda Traugutta,
Warszawa 1986
Kalembka S., Powstanie styczniowe 1863 – 1864: wrzenie, bój, Europa, wizje,
Warszawa 1990.
Koberdowa I., Polityka czartoryszczyzny w okresie powstania styczniowego,
Warszawa 1956
Koberdowa I., Watykan a powstanie styczniowe, Warszawa 1960
Pawliszczew M., Tygodnie polskiego buntu, t. 1-2, Warszawa 2003.
Miliutin D., Wospominanija 1863-1864, Moskwa 2003.
Ajrapietow O., Wnieszniaja politika Rossijskoj impierii (1801-1914), Moskwa 2006.
Kalabiński S., Tych F., Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja: lata 1905 – 1907,
Warszawa 1976.
Kormanowa Ż., Kwestia narodowa w rewolucji 1905 – 1907 roku, Warszawa 1958.
Targalski J., W ogniu walk 1905, Warszawa 1968.
Tych F., Rok 1905. Dzieje narodu i państwa polskiego, Warszawa 199
Polska XIX wieku. Państwo-społeczeństwo-kultura, pod red. S. Kieniewicza,
Warszawa 1986.
Borejsza J. W., Piękny wiek XIX, Warszawa 1984.
Dunin-Wąsowicz K., Francuska opinia publiczna wobec sprawy polskiej i Polaków w latach
1885-1894, Wrocław 1987.
Od Anny Jagiellonki do Anny Walentynowicz. Kobiety w Polsce w dobie nowożytnej i
najnowszej.
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aneta Bołdyrew
Cele kursu: zapoznanie studentów z położeniem i rolą kobiet w dziejach Polski w XVI-XX
w. w aspekcie politycznym, społecznym i obyczajowym. Wyjaśnienie pojęcia historia
gender, płeć kulturowa, biografia zbiorowa. Omówienie funkcjonowania kobiet w
społeczeństwie polskim w dobie najnowszej w świetle ustaleń antropologii kulturowej.
Podstawowe treści kursu: Historia kobiet - metodologia, stan badań nauki w Polsce i na
świecie, główne kierunki i problemy badawcze. Rola wybitnych kobiet w Rzeczypospolitej
208
szlacheckiej na przykładzie biogramów Anny Jagiellonki i królowej Marysieńki. Rola
ziemianek w Królestwie Polskim w rodzinie i społeczeństwie w XIX i na początku XX w.
Kobiety w małżeństwie w XIX w. - model seksualności w świetle poradników
obyczajowych,
podręczników
szkolnych,
prasy.
Przemiany
modelu
życia
wewnątrzrodzinnego a emancypacja kobiet w rodzinie i społeczeństwie na ziemiach
polskich w latach 1795-1918. Położenie kobiet w świetle prawa cywilnego na ziemiach
polskich w latach 1795-1918 -(Kodeks Napoleona, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego,
Allgemeines Landrecht für die Preussischen Staaten - Powszechne Prawo Krajowe PPK,
Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch - ABGB). Kultura czasu wolnego w przestrzeni
wielkomiejskiej na przełomie XIX w. Sposoby spędzania czasu wolnego przez robotnice i
zamożne mieszczanki. Demokratyzacja kultury czasu wolnego na ziemiach polskich na
początku XX w. a przemiany kulturowe w relacjach kobiet i mężczyzn. Kobiety wiejskie w
Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. Próba biografii zbiorowej. Życie codzienne
studentek na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. Maria Skłodowska - Curie.
Sukces w nauce. Kobiety w polityce w II Rzeczypospolitej. Portret zbiorowy "kobiet
aktywnych" w Polsce międzywojennej. Żanna Kormanowa - historyk czy politruk? Praca
zawodowa kobiet w Polsce w okresie stalinowskim. Anna Walentynowicz. Bohater
kontrowersyjny.
Literatura podstawowa:
Jedynak B., Dom i kobieta w kulturze niewoli, [w:] Kobieta w kulturze i społeczeństwie.
Materiały konferencji feminologicznej, red. B. Jedynak, Lublin 1990;
Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa 1998;
Bogucka M., Staropolskie obyczaje w XVI- XVII wieku, Warszawa 1994;
Flandrin J. L., Historia rodziny, Warszawa 1998;
Historia życia prywatnego, red. P. Aries, G. Duby, t. I- V, Wrocław 1999;
Kobieta i kultura czasu wolnego. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc,
Warszawa 2001;
Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku. Zbiór studiów, red.
A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1995;
Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i w początkach XX wieku.
Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1994;
Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku,
red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000;
Siennicka M., Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj. Druga połowa XIX o początek
XX wieku, Warszawa 1998.
Kultura życia codziennego w Polsce w dobie nowożytnej i najnowszej
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aneta Bołdyrew
Cel kursu: zapoznanie studentów z metodologicznymi aspektami kultury życia
codziennego, omówienie źródeł i literatury przedmiotu. Przedstawienie wybranych
zagadnień z kultury życia codziennego w Polsce w XVIII-XX w. ze szczególnym
uwzględnieniem kultury materialnej i obyczajowości.
Podstawowe treści kursu: Matka i dziecko w rodzinie i społeczeństwie w Europie w ujęciu
historyczno-filozoficznym. Zmiana statusu matki i dziecka w rodzinie polskiej w XIX i na
początku XX w. Narodziny mitu "Matki-Polki". Zmiana wizerunku ojca w rodzinie polskiej
w XIX i na początku XX w. Seksualność jako kategoria badań interdyscyplinarnych.
209
Kulturowe i historyczne uwarunkowania modelu seksualności w Polsce w przeszłości i
współcześnie. Polska kultura religijna w dobie baroku i w XIX w. Śmierć jako zjawisko
społeczne i kulturowe w Polsce w XVIII-XIX w. Alkohol - alkoholizm - alkohologia.
Produkcja i spożycie alkoholu i jego społeczne implikacje. Kultura czasu wolnego jako
zjawisko socjologiczno-historyczne. Rozrywki mieszczan i ziemian w Królestwie Polskim
na przełomie XIX i XX w. Warunki życia łódzkiej burżuazji wielkoprzemysłowej na
przełomie XIX i XX w. Kultura stołu w Polsce w XIX i XX w. - snobizm i powszechność.
Czystość, brud i zdrowie Polaków w XIX i na początku XX w. Demokratyzacja kultury
czasu wolnego w Polsce w latach 1918-1939. Życie codzienne w Polsce w okresie stanu
wojennego.
Literatura podstawowa:
Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów
polskich w XIX wieku, Warszawa 1989;
Thiel E., Geschichte des Kostüms. Europäische Mode von der Antike bus zur Gegenwart,
Berlin 1960;
Krawczak T., W szlacheckim zaścianku, Warszawa 1993;
Molik W., Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku.
Kultura materialna, Poznań 1999;
Baranowski B., Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, Warszawa 1969;
Pytlas S., Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864-1914, Łódź 1994;
Delimata M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004;
Delumeau J., Strach w kulturze Zachodu XIV-XVII w., Warszawa 1986;
Historia ojców i ojcostwa, red. J. Delumeau, D. Roche, Warszawa 1995;
Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1985;
Olszewski D., Polska kultura religijna na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1996;
Flandrin J. L., Historia rodziny, Warszawa 1998;
Vigarello G., Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku, Warszawa
1996;
Historia życia prywatnego, red. P. Aries, G. Duby, t. I- V, Wrocław 1999;
Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku,
red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000;
Siennicka M., Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj. Druga połowa XIX o początek
XX wieku, Warszawa 1998;
Toussaint-Samat M., Historia naturalna i moralna jedzenia, Warszawa 2002;
Vigarello G., Historia zdrowia i choroby. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa
1997
Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002.
Kultura życia codziennego w Europie w warunkach przemian społecznogospodarczych w ujęciu historii, socjologii, antropologii kulturowej.
30 W
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Aneta Bołdyrew
Cel kursu: zapoznanie studentów z wybranymi aspektami kultury życia codziennego w
Polsce i w Europie ze szczególnym uwzględnieniem kultury materialnej i obyczajowości.
Omówienie interdyscyplinarnego charakteru badań nad życiem codziennym. Analiza
wartości, symboli i postaw związanych z formułowaniem i realizacją modelu rodziny i
społeczeństwa w Europie w warunkach przeobrażeń społeczno-ekonomicznych oraz
ewolucji tegoż modelu we współczesnych realiach.
210
Podstawowe treści kursu: Płeć kulturowa, historia kobiet, historia gender. Narodziny
feminizmu w nauce. Matka i dziecko w rodzinie i społeczeństwie w Europie w ujęciu
historyczno-filozoficznym. Przeobrażenia statusu dziecka i rewolucja w rolach w rodzinie w
Europie w XX wieku. Przemiany modelu życia wewnątrzrodzinnego a emancypacja kobiet
w rodzinie i społeczeństwie na ziemiach polskich w latach 1795-1918. Macierzyństwo jako
punkt zwrotny w życiu kobiety współczesnej w Polsce. Dlaczego współczesne Polki nie
chcą mieć dzieci? Próba analizy socjologicznej, demograficznej i antropologicznej.
Ewolucja modelu ojcostwa na przestrzeni wieków. Seksualność jako kategoria badań
interdyscyplinarnych. Kulturowe i historyczne uwarunkowania modelu seksualności w
Polsce w przeszłości i współcześnie. Pojęcia normy i dewiacji seksualnej. Starość, starzy i
konflikty międzypokoleniowe w Europie w przeszłości i współcześnie. Śmierć jako
zjawisko społeczne i kulturowe. Alkohol - alkoholizm - alkoholonializm - alkohologia.
Produkcja i spożycie alkoholu i jego społeczne implikacje. Pożywienie w Polsce w dobie
nowożytnej i jego kulturowe aspekty. Kultura czasu wolnego jako pojęcie socjologicznohistoryczne. Kultura elitarna, kultura masowa. Kulturalny elitaryzm i egalitaryzm w
przeszłości i współcześnie. Choroba jako zjawisko socjologiczne. Analiza wybranych
koncepcji badawczych. Patologie życia społecznego w Polsce w XIX i XX w.
Literatura podstawowa:
Rosenbaum H., Formen der Familie, Frankfurt a/M. 1982;
Sieder R., Sozialgeschichte der Familie, Frankfurt a/M 1987;
Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów
polskich w XIX wieku, Warszawa 1989;
Ph. Aries, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, Gdańsk 1995;
Thiel E., Geschichte des Kostüms. Europäische Mode von der Antike bus zur Gegenwart,
Berlin 1960;
Molik W., Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku.
Kultura materialna, Poznań 1999;
Delimata M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004;
Arnold K., Kind und Gesellschaft in Mittelalter und Renaissance. Beiträge und Texte zur
Geschichte der Kindheit, Paderborn 1980;
Delumeau J., Strach w kulturze Zachodu XIV-XVII w., Warszawa 1986;
Historia ojców i ojcostwa, red. J. Delumeau, D. Roche, Warszawa 1995;
Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1985;
Flandrin J. L., Historia rodziny, Warszawa 1998;
Stegmann N., Die Töchter der geschlagenen Helden. "Frauenfrage", Feminismus und
Frauenbewegung in Polen 1863-1919, Wiesbaden 2000;
Vigarello G., Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku, Warszawa
1996;
Historia życia prywatnego, red. P. Aries, G. Duby, t. I- V, Wrocław 1999;
Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku,
red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000;
Toussaint-Samat M., Historia naturalna i moralna jedzenia, Warszawa 2002;
Vigarello G., Historia zdrowia i choroby. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa
1997;
Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002;
Budrowska B., Regulamin i improwizacje, czyli o kulturowym skrypcie bycia matką,
„Kultura i Społeczeństwo”, 2001, nr 2;
Budrowska B., Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wrocław 2000;
Kłoskowska A., Z historii i socjologii kultury, Warszawa 1969;
211
Duch-Krzystoszek D., Małżeństwo, seks, prokreacja, [w:] Co to znaczy być kobietą w
Polsce, red. A. Titkow, H. Domański, Warszawa 1995;
Od kobiety do mężczyzny i z powrotem. Rozważania o płci w kulturze, red. J. BrachCzaina, Białystok 1997.
Opozycja polityczna i ruch dysydencki w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
po 1945 r.
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Andrzej Kobus
Cel kursu: Celem kursu jest przybliżenie studentów do problematyki antykomunistycznego
oporu w krajach Europy Środkowo-Wschodniej po 1945 r.
Podstawowe treści kursu: Zbrojne podziemie antykomunistyczne w zachodniej części
ZSRR w okresie powojennym: państwa nadbałtyckie i Ukraina. Opór polityczny w Europie
Środkowej wobec wprowadzania dominacji radzieckiej (1945-1948). Walka z Kościołem
katolickim. Rozwój ruchu dysydenckiego i opozycji politycznej od lat sześćdziesiątych.
Literatura podstawowa:
J. Holzer, Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000;
H.Bartoszewicz, Polityka Związku Sowieckiego wobec państw Europy ŚrodkowoWschodniej w latach 1944-1948, Warszawa 1999; M.
Malia, Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917-1990,
Warszawa 1998;
J.Tomaszewski, Czechosłowacja, Warszawa 1997;
J.Kochanowski, Węgry. Od ugody do ugody 1867-1990, Warszawa 1997
Europa Środkowa a Rosja. Cesarstwo Rosyjskie w latach 1801-1917
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Janusz Budziński
Cele kursu: rozważenie wpływu władcy na los państwa na przykładzie najważniejszych
działań w sferze polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa rosyjskiego; rozpatrzenie
problemów społecznych i narodowościowych pod kątem ich wpływu na sytuację
wewnętrzną i międzynarodową Cesarstwa Rosyjskiego.
Podstawowe treści kursu: zakres problemowy przedmiotu obejmuje historię Cesarstwa
Rosyjskiego w okresie panowania ostatnich pięciu władców z dynastii Romanowów, ich
wpływu na kształtowanie polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa poprzez
podejmowanie lub zaniechanie reform mających to państwo wzmocnić. Zakres
chronologiczny obejmuje lata 1801 – 1917, czyli okres, gdy Rosja staje się mocarstwem o
randze światowej pod panowaniem Aleksandra I i schodzi z areny dziejowej jako imperium
carów za panowania Mikołaja II.
Literatura podstawowa:
Andrusiewicz A., Carowie i cesarze Rosji, Warszawa 2001.
Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław 1985.
Bazylow L., Ostatnie lata Rosji carskiej. Rządy Stołypina, Warszawa 1972.
Bazylow L., Polityka wewnętrzna caratu i ruchy społeczne w Rosji na początku XX w.,
Warszawa 1966.
212
Budziński J. R., Polityka zagraniczna Rosji 1907 – 1914. Aparat decyzyjny, koncepcje,
rezultaty, Toruń 2001.
Bukczyn S., Zamach na cara: opowieść dokumentalna, Olsztyn 1986.
Dobrzycki W., Historia stosunków międzynarodowych 1815 - 1945, Warszawa 2003.
Duffy J. P., Ricci V., L., Carowie, Kraków 1999.
Dynastia Romanowów, praca zbiorowa pod red. A. Iskenderowa, Warszawa 1993.
Gąsiorowski W., Królobójcy, Łódź 1989.
Heller M., Historia imperium rosyjskiego, Warszawa 2002.
Historia dyplomacji, pod red. Chwostowa, t. 1 - 2.
Historia ZSRR. W dwóch tomach, t. 1, Warszawa 1983.
Jaśkiewicz L., Absolutyzm rosyjski w dobie rewolucji 1905 – 1907, reformy ustrojowe,
Warszawa 1982.
Kucharzewski J., Od białego caratu do czerwonego, t. 1 – 7, Warszawa 1998 - 2000.
Lincoln B., Mikołaj I, Warszawa 1988.
Pipes R., Rosja carów, Warszawa 2006.
Radziński E., Aleksander II ostatni wielki car, Warszawa 2005.
Serczyk W., Poczet władców Rosji (Romanowowie), Londyn 1992.
Sobczak J., Cesarz Mikołaj II: młodość i pierwsze lata panowania 1868 – 1900. cz. 1 – 2,
Olsztyn 1998.
Śliwowska W., Mikołaj I i jego czasy (1825 – 1855), Warszawa 1965.
Tanty M., Rosja wobec wojen bałkańskich 1912 –1913 roku, Warszawa 1970.
Wereszycki H., Koniec sojuszu trzech cesarzy, Warszawa 1977.
Wereszycki H., Sojusz trzech cesarzy: geneza 1866 - 1872, Warszawa 1965.
WYKŁADY MONOGRAFICZNE:
Historia nauki polskiej na tle europejskim w okresie Baroku i Oświecenia
30 W
Forma zaliczenia: zaliczenie
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. E.A. Mierzwa
Warunki wpisania: zaliczenie 8 semestru;
Cel kursu: zapoznanie studentów z osiągnięciami polskiej nauki barokowej i oświeceniowej
w kontekście europejskim
Podstawowe treści kursu:
a/ dywersyfikacja cywilizacyjna Europy w XVII w.
b/ barok - prąd w sztuce i literaturze
c/ zainteresowania medycyną i alchemią
d/ racjonalizm: rozwój nauk ścisłych i empirycznych
e/ europejska filozofia oświeceniowa
f/ polska nauka XVIII w.
Literatura podstawowa:
Historia nauki polskiej, t. II. Barok, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
Historia nauki polskiej, t. III. Oświecenie, Wrocław-Warszawa-Kraków 1977.
ZAJĘCIA NA SPECJALNOŚCIACH:
213
ARCHIWISTYKA:
ROZWÓJ FORM KANCELARYJNYCH NA ZIEMIACH POLSKICH
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr J. Prochwicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Zagadnienia wstępne. Kancelarie: książęca i królewska w Polsce
na tle dziejów powszechnych. Polska kancelaria królewska. Kancelarie ziemskie i grodzkie;
kancelaria miejska. Kancelaria kościelne i skryptoria klasztorne. Kancelaria akt czynności.
Systemy kancelaryjne na ziemiach polskich w okresie zaborów. Kancelaria w zaborze
rosyjskim. Kancelaria w zaborze pruskim i austriackim. Kancelaria przemysłowa w okresie
zaborów. Kancelaria przemysłowa XX w. Kancelaria urzędów władzy i administracji
państwowej i samorządowej 1918 – 1939. Kancelaria instytucji i urzędów administracji
specjalnej II RP. Formy kancelaryjne w okresie okupacji 1939 – 1945. Systemy
kancelaryjne w Polsce Ludowej 1945 – 1989. Kancelaria najwyższych organów władzy
państwowej. Kancelaria organów samorządu terytorialnego i miejskiego.
Literatura podstawowa:
P. Bańkowski, Archiwum Stanisława Augusta, Warszawa 1958;
M. Bielińska. A. Gąsiorowski, K. Maleczyński, Dyplomatyka wieków średnich,
Warszawa 1971;
J. Gaul, Kancelaria Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego w Lublinie 1915 – 1918,
Warszawa 1998;
M. Michalska, Poradnik archiwizacji dokumentacji , Gdańsk 2002.
S. Nawrocki, Rozwój form kancelaryjnych na ziemiach polskich od średniowiecza do końca
XX wieku, Poznań 1998;
W. Rostocki, Kancelaria i dokumentacja aktowa urzędowa administracji w Księstwie
Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1867 r.), Wrocław – Warszawa – Kraków 1964.
I. Sułkowska- Kurasiowa, Polska kancelaria królewska w latach 14447 – 1506,
Wrocław 1967;
B. Wyrozumska, Kancelaria miasta Krakowa w średniowieczu, Kraków 1995;
OGÓLNA – NAUCZYCIELSKA:
DYDAKTYKA HISTORII
60ĆW (III rok)
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w
ćwiczeniach, terminowe oddawanie prac kontrolnych, uzyskanie pozytywnej oceny z
kolokwium).
Odpowiedzialny za kurs: mgr Małgorzata Olszewska
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru;
Cele kursu: doskonalenie umiejętności konstruowania scenariusza lekcji historii z
uwzględnieniem właściwego doboru środków dydaktycznych i metod kształcenia dla
każdego typu lekcji historii; nabycie przez studentów wiadomości i umiejętności
związanych z określaniem celów, doboru metod kształcenia, środków dydaktycznych i
projektowaniem jednostki lekcyjnej.
214
Podstawowe treści kursu: Środki dydaktyczne ukazujące relacje czasu, przestrzeni i ich
praktyczne zastosowanie na lekcjach historii. Podręcznik - części składowe, funkcje,
kryteria wyboru w warunkach klasy i szkoły. Pozalekcyjne i pozaszkolne formy nauczania
historii. Kontrola i ocena wiadomości oraz umiejętności uczniów na lekcjach historii.
Motywy zainteresowań historycznych uczniów. Nauczyciel historii – postawa, działalność
wychowawcza. Cele kształcenia historycznego i ich zastosowanie w praktyce szkolnej.
Metody i techniki kształcenia. Środki dydaktyczne. Budowa scenariusza lekcji. Typy lekcji
historii. Miejsce historii wśród innych przedmiotów nauczania. Korelacja i integracja
międzyprzedmiotowa.
Literatura podstawowa:
J. Maternicki, Cz. Majorek, A.Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1994.
J. Półturzycki, Dydaktyka dla nauczycieli, Toruń 1998.
J. Maternicki, O nowy kształt edukacji historycznej, Warszawa 1987.
B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką, Warszawa 1999.
Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Konarzewskiego, Warszawa 1992.
R. J. Arends, Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.
J. Rulka, Współczesne problemy edukacji historycznej, Toruń 2002.
M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej? Czyli refleksyjny praktyk w działaniu, Warszawa 1999.
DYDAKTYKA HISTORII
60ĆW (IV rok)
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo w
ćwiczeniach, terminowe oddawanie prac kontrolnych, uzyskanie pozytywnej oceny z
kolokwium. )
Odpowiedzialny za kurs: mgr Małgorzata Olszewska
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cele kursu: doskonalenie umiejętności metodycznych potrzebnych do prowadzenia
samodzielnych lekcji historii.
Podstawowe treści kursu: Ścieżki edukacyjne w nauczaniu historii w zreformowanej
szkole. Zasady utrwalania wiadomości na lekcjach historii. Praca domowa w nauczaniu
(uczeniu się) historii. Literatura popularnonaukowa i piękna w nauczaniu (uczeniu się)
historii. Media w warsztacie nauczyciela historii. Treści regionalne na lekcjach historii.
Treści kształcenia historycznego. Aktywizujące metody kształcenia. Zasady nauczania.
Czynniki współtworzące lekcję. Zasady dobrej lekcji. Popularyzacja historii.
Literatura podstawowa:
Dydaktyka historii w szkole podstawowej, pod red. J. Centkowskiego, Warszawa 1989.
J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1994.
R. Machura, P. Szkurłatowicz, Aktywne metody nauczania historii i wiedzy o
społeczeństwie, Biała Podlaska 1996.
Kształcenie nauczycieli historii a cele edukacji historycznej. Praca zbiorowa, pod red.
A. Zieleckiego, Rzeszów 1997.
Nowe drogi w nauczaniu historii, pod red. J. Centkowskiego, J. Maternickiego, K. Pellensa,
H. Sussmutha, Rzeszów 1999.
Historia sztuki polskiej, pod red. W. Tatarkiewicza, T. Dobrowolskiego, Kraków 1962,
PSYCHOLOGIA OGÓLNA
215
30 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Konstantinos Tsirigotis
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Treści programowe przedmiotu obejmują przedmiot, dyscypliny
i główne kierunki Psychologii, biologiczne podstawy zachowania, zagadnienia z zakresu
psychologii ogólnej (procesy poznawcze, uwaga, myślenie, mowa, język, pamięć),
psychologii nauczania i wychowania, psychologii emocji i motywacji, psychologii
osobowości, psychologii społecznej oraz psychologii historycznej; Poszczególne tematy są
przedstawiane w kontekście praktycznym, jako ukierunkowanie aktywności studentów na
psychologiczne ujmowanie i interpretowanie zjawisk i procesów przebiegających w
działalności dydaktycznej i wychowawczej
Literatura podstawowa:
Dymkowski M., Wprowadzenie do Psychologii Historycznej, GWP 2003;
Eysenck H.J. i M., Podpatrywanie ludzkiego umysłu, GWP 2000;
Mietzel G., Psychologia kształcenia, GWP 2002;
Mika S., Psychologia społeczna dla nauczycieli, WSiP 1980;
Strelau J. i I., Podstawy Psychologii dla nauczycieli, PWN 1981.
HISTORIA WOJSKOWOŚCI:
WPROWADZENIE DO STUDIOWANIA HISTORII WOJSKOWEJ
10W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Zygmunt Matuszak
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Przedmiot historii wojskowej. Problematyka badawcza historyka
wojskowego. Polska historiografia wojskowa. Sztuka wojenna i jej części składowe. Kształt,
treść i charakter doktryny wojennej (obronnej).
Literatura podstawowa:
Clausewitz C., O wojnie, t.1, Warszawa 1958;
Dyskusje i polemiki. Podstawowe pojęcia historii wojskowej (wojskowości), „Przegląd
Historyczno – Wojskowy” 2004, nr 1; Leksykon wiedzy wojskowej, Warszawa 1979;
Koziej S., Teoria sztuki wojennej, Warszawa 1993;
Mierzwa E. A., Historyka, Kielce 1997;
Miśkiewicz B., Polska historiografia wojskowa, Poznań 1996;
Miśkiewicz B., Wprowadzenie do badań historycznych, Poznań 1993;
Nożko K., Zagadnienia współczesnej sztuki wojennej, Warszawa 1973;
Serczyk J., Podstawy badań historycznych, Toruń 1963;
Skibiński F., Rozważania o sztuce wojennej, Warszawa 1972;
Strasburger D., Zasady sztuki wojennej w kampaniach i bitwach od starożytności do wojny
francusko-pruskiej 1870-1871, Warszawa 1996.
Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej, t.1, (pod red. B. Miśkiewicza), Poznań
1975;
Świeżawski A., Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Łódź 1978;
216
Wyszczelski L., Historia myśli wojskowej, Warszawa 2000;
WPROWADZENIE DO STUDIOWANIA HISTORII WOJSKOWEJ
20 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Zygmunt Matuszak
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Głównie kierunki rozwoju nauki historyczno-wojskowej w
Polsce. Problematyka badawcza historyka wojskowego. Pojęcie wojny i sił zbrojnych.
Polska historiografia wojskowa. Podstawowe prawa wojny i walki zbrojnej. Sztuka wojenna
i jej części składowe. Kształt, treść i charakter doktryny wojskowej (obronnej).
Literatura podstawowa:
Clausewitz C., O wojnie, t.1, Warszawa 1958;
Dominiczak H., Wstęp do badań historycznych, Częstochowa 1998;
Dyskusje i polemiki. Podstawowe pojęcia historii wojskowej (wojskowości), „Przegląd
Historyczno – Wojskowy” 2004, nr 1; Leksykon wiedzy wojskowej, Warszawa 1979;
Howard M., Wojna w dziejach Europy, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990;
Keegen J., Historia wojen, Warszawa 1998.
Koziej S., Teoria sztuki wojennej, Warszawa 1993;
Mierzwa E. A., Historyka, Kielce 1997;
Miśkiewicz B., Polska historiografia wojskowa, Poznań 1996;
Miśkiewicz B., Program rozwoju nauki historyczno-wojskowej w Polsce, Poznań 1976;
Miśkiewicz B., Wprowadzenie do badań historycznych, Poznań 1993;
Nożko K., Zagadnienia współczesnej sztuki wojennej, Warszawa 1973;
Polska historiografia wojskowa. Stan badań i perspektywy rozwoju. VI Ogólnopolskie
forum historyków wojskowości (pod red. H. Stańczyka), Toruń 2002;
Serczyk J., Podstawy badań historycznych, Toruń 1963;
Skibiński F., Rozważania o sztuce wojennej, Warszawa 1972;
Strasburger D., Zasady sztuki wojennej w kampaniach i bitwach od starożytności do wojny
francusko-pruskiej 1870-1871, Warszawa 1996.
Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej, t.1, (pod red. B. Miśkiewicza), Poznań
1975;
Świeżawski A., Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych, Łódź 1978;
Wyszczelski L., Historia myśli wojskowej, Warszawa 2000;
Wyszczelski L., Historia polskiej myśli wojskowej, Warszawa 2001;
HISTORIA WOJSOWOŚCI POWSZECHNEJ DO KOŃCA XVIII WIEKU
10 W; 20 ĆW
Forma zaliczenia: egzamin
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr Jacek Bonarek
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru;
Cele kursu: Celem zajęć jest omówienie procesu rozwoju wojskowości od czasów
najdawniejszych do końca XVIII w.
Podstawowe treści kursu: Ogólna charakterystyka wojskowości w państwach starożytnego
Wschodu (Egipt, Asyria, Persja). Rozwój wojskowości w starożytnej Grecji i Macedonii.
217
Wojskowość państw hellenistycznych. Wojskowość i sztuka wojenna starożytnego Rzymu.
Rozwój wojskowości w Europie w okresie wczesnośredniowiecznym od VI do X w.
Kształtowanie się wojskowości feudalnej w Europie w XI-XIII w. Krucjaty. Wojskowość
bizantyńska. Sztuka wojenna Mongołów. Strategia i taktyka husytów. Powstanie i rozwój
wojsk zaciężnych w Europie (XIV-XVI w.). Rozwój sztuki wojennej w Europie XVII w.
Reformy wojskowe Gustawa Adolfa.Wojna Trzydziestoletnia. Siły zbrojne i sztuka wojenna
Rosji i Prus w XVIII w. Flota w starożytności i średniowieczu. Flota czasów nowożytnych.
Literatura podstawowa:
E.R. Dupuy, T.N. Dupuy, Historia wojskowości, starożytność-średniowiecze,
Warszawa 1999
L. Ratajczyk, Historia wojskowości, Warszawa 1980
E. Razin, Historia sztuki wojennej, t.1-3, Warszawa 1958-1964
Z. Ryniewicz, Bitwy świata, Leksykon, Warszawa 1995
J. Sikorski, Zarys historii wojskowości powszechnej do końca wieku XIX, Warszawa 1975
HISTORIA WOJSOWOŚCI POLSKIEJ DO 1793 R.
10W; 20 ĆW
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Aleksander Bołdyrew
Warunki wpisania: zaliczenie 4 semestru;
Cel przedmiotu: Zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z dziejów historii
wojskowości polskiej w okresie średniowiecza i nowożytności (do 1793 r.)
Podstawowe treści kursu:
Wojsko polskie w okresie: monarchii pierwszych Piastów; rozdrobnienia feudalnego;
monarchii stanowej.
Zmiany w polskiej sztuce wojennej w latach wojny trzynastoletniej.
Renesansowe przemiany w wojsku polskim. Reformy Stefana I Batorego.
Wojskowość polska od schyłku XVI w. do reform władysławowskich.
Wojsko polskie na przełomie XVII i XVIII w.
Wojskowość polska w XVIII w.
Literatura podstawowa:
T. Korzon, Dzieje wojen i wojskowości w Polsce, t. I-III, Lwów 1923
M. Kukiel, Zarys historii wojskowości w Polsce, wiele wydań
Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, t. I, red. J. Sikorski, Warszawa 1965
Historia wojskowości polskiej. Wybrane zagadnienia, red. W. Biegański, P. Stawecki,
J. Wojtasik, Warszawa 1972
T. M. Nowak, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa 1981
Miśkiewicz B., Studia nad obroną polskiej granicy zachodniej w okresie wczesnofeudalnym,
Poznań 1961
Olejnik K., Obrona polskiej granicy zachodniej. Okres rozbicia dzielnicowego i monarchii
stanowej (1138-1384), Poznań 1970
Idem, Obrona polskiej granicy zachodniej od końca XIV do schyłku XVIII wieku,
Poznań 1985
K. Olejnik, Rozwój polskiej myśli wojskowej do końca XVII wieku, Poznań 1976
J. Sikorski, Polskie piśmiennictwo wojskowe od XV do XX wieku, Warszawa 1991
J. Wimmer, Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978
T. Grabarczyk, Piechota zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku, Łódź 2000
218
Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej z. IV, V, VI, VII, VIIIa i b, IX
HISTORIA WOJSKOWOŚCI POWSZECHNEJ 1789-1918
10W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Zenon Matuszak
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Armia i sztuka wojenna w dobie wielkiej rewolucji francuskiej i
wojen napoleońskich. Rozwój wojskowości w XIX wieku. Doktryny wojenne przełomu
XIX i XX wieku. Przyczyny i charakter I wojny światowej.
Literatura podstawowa:
Bielecki R., Wielka armia, Warszawa 1993; Camon J., Napoleoński system wojny,
Warszawa 1928; Europa i świat w dobie napoleońskiej (red. M. Senkowska-Gluck),
Warszawa 1977; Kukiel M., Dzieje polityczne Europy od rewolucji francuskiej, Londyn
1992; Kukiel M., Wojny napoleońskie, Warszawa 1927; Ratajczyk L., Historia
wojskowości, Warszawa 1980; Sikorski J., Zarys historii wojskowości powszechnej do
końca wieku XIX, Warszawa 1975; Żywczyński M., Historia powszechna 1789-1870,
Warszawa 1979; Bazylow L., Dzieje Rosji 1801-1917, Warszawa 1977; Historia sztuki
wojennej do roku 1939, red. P. Rotmistrow, Warszawa 1967; Korusiewicz L., Przyczyny
wojny secesyjnej w Ameryce, Warszawa 1967; Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki,
red. A. Bartnicki, D. Critchlow, t.3, 1848-1917, red W. Nugent, H. Parafianowicz,
Warszawa 1995; Reychman J., Historia Turcji, Wrocław 1973; Ryniewicz Z., Bitwy świata.
Leksykon, Warszawa 1995; Sikorski J., Zarys historii wojskowości powszechnej do końca
wieku XIX, Warszawa 1975; Swoboda G., Gettysburg 1863, Warszawa 1990; Wojna
rosyjsko-turecka 1877-1878, red. Iwan Rostumow, Warszawa 1982; Camon J., Geneza
niemieckiego planu wojny 1914 roku, Warszawa 1923; Camon J., Załamanie się
niemieckiego planu wojny, Warszawa 1923; Dąbrowski J., Wielka wojna 1914-1918,
Warszawa 1937; Joffre J., 1914-1915. Przygotowanie wojny i prowadzenie operacji,
Warszawa 1923; Livesey A., Wielkie bitwy I wojny światowej, Warszawa 1995;
MacDonald J., Wielkie bitwy historii, Warszawa 1994; Matuszak Z., Obrona operacyjna w
wojskowości europejskiej 1914-1918, Piotrków Trybunalski 2004; Orzechowski J.,
Dowodzenie i sztaby, t.2, Warszawa 1975; Pajewski J., Pierwsza wojna światowa 19141918, Warszawa 1998; Bączkowski W., Samoloty bombowe I wojny światowej, Warszawa
1986; Berezowski M., Rozwój form obrony pozycyjnej w I wojnie światowej, Warszawa
1951; Bloch W., Rozwój taktyki w ciągu wielkiej wojny, Warszawa 1921; Boucher J., Broń
pancerna w wojnie, Warszawa 1958; Goworek T., Samoloty myśliwskie pierwszej wojny
światowej, Warszawa 1988; Historia sztuki wojennej do roku 1939, red. P. Rotmistrow,
Warszawa 1967; Kosiarz E., Pierwsza wojna światowa na Bałtyku, Gdańsk 1979; Livesey
A., Wielkie bitwy I wojny światowej, Warszawa 1995.
HISTORIA WOJSKOWOŚCI POWSZECHNEJ 1789-1918
20 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestru
Cele kursu:
219
Podstawowe treści kursu: Armia i sztuka wojenna w dobie wielkiej rewolucji francuskiej i
wojen napoleońskich. Sztuka wojenna w wojnie krymskiej 1853-1856 i wojnie pruskoaustriackiej 1866 roku. Strategia i taktyka w wojnie francusko-pruskiej 1870-1871 i
rosyjsko-tureckiej 1877-1878. Doktryny wojenne przełomu XIX i XX wieku. Poglądy na
prowadzenie wojny i działań wojennych. Wejście USA do grona potęg wojskowych.
Znaczenie sił morskich (teoria Mahana). Przyczyny i charakter I wojny światowej.
Charakterystyka działań bojowych podczas I wojny światowej. Przewrót zbrojny
bolszewików Rosji. Początek wojny domowej. Geneza Armii Czerwonej i jej wkład w
zwycięstwo rewolucji.
Literatura podstawowa:
Bielecki R., Austerlitz 1805, Warszawa 1993; Bielecki R., Wielka armia, Warszawa 1993;
Kukiel M., Wojny napoleońskie, Warszawa 1927; Leśniewski S., Marengo 1800, Warszawa
1990; Leśniewski S., Wagram 1809, Warszawa 1994; Nadzieja J., Lipsk 1813, Warszawa
1985; Ryniewicz Z., Bitwy świata. Leksykon, Warszawa 1995; Sikorski J., Zarys historii
wojskowości powszechnej do końca wieku XIX, Warszawa 1975; Żywczyński M., Historia
powszechna 1789-1870, Warszawa 1979; Bazylow L., Dzieje Rosji 1801-1917, Warszawa
1977; Historia sztuki wojennej do roku 1939, red. P. Rotmistrow, Warszawa 1967;
Orzechowski J., Dowodzenie i sztaby, t.1, Warszawa 1974; Ryniewicz Z., Bitwy świata.
Leksykon, Warszawa 1995; Strasburger D., Zasady sztuki wojennej w kampaniach i bitwach
od starożytności do wojny francusko-pruskiej 1870-1871, Warszawa 1996; Tarle E., Wojna
krymska, t.1-2, Warszawa 1953; Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, red. W. Nugent,
H. Parafianowicz, t. 3, 1848-1917, red. nauk. A. Bartnicki, D.T. Critchlow, Warszawa 1995;
Katz H., Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1971; Orzechowski J.,
Dowodzenie i sztaby, t.2, Warszawa 1975; Pajewski J., Historia powszechna 1871-1918,
Warszawa 1995; Ryniewicz Z., Bitwy świata. Leksykon, Warszawa 1995; Smith D.O.,
Doktryna wojenna USA, Warszawa 1957; Wyszczelski L., Historia myśli wojskowej,
Warszawa 1999; Historia sztuki wojennej do roku 1939, red. P. Rotmistrow, Warszawa
1967.
Livesey A., Wielkie bitwy I wojny światowej, Warszawa 1995; MacDonald J., Wielkie
bitwy historii, Warszawa 1994; Matuszak Z., Obrona operacyjna w wojskowości
europejskiej 1914-1918, Piotrków Trybunalski 2004; Bączkowski W., Samoloty bombowe I
wojny światowej, Warszawa 1986; Berezowski M., Rozwój form obrony pozycyjnej w I
wojnie światowej, Warszawa 1951; Goworek T., Samoloty myśliwskie pierwszej wojny
światowej, Warszawa 1988; Bortnowski W., Powstanie zbrojne w Moskwie w 1917 r.,
Wojskowy Przegląd Historyczny, 1967, nr 4; Radzieckie siły zbrojne 1918-1968, Warszawa
1970; Ratajczyk L., Historia wojskowości, Warszawa 1980; Szlak bojowy radzieckich sił
zbrojnych, Warszawa 1962.
HISTORIA WOJSOWOŚCI POLSKIEJ 1794-1918
10 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cel kursu: Zapoznanie studentów z problemami organizacji i działaniami zbrojnymi
Wojska Polskiego i polskich formacji nieregularnych w latach 1794-1918.
Podstawowe treści kursu: Armia polska doby powstania kościuszkowskiego; Armia
Księstwa Warszawskiego; Armia Królestwa Polskiego; Polska myśl wojskowa lat 1832-
220
1864 i formacje powstańcze tego okresu; Polska myśl wojskowa lat 1864-1918 i polskie
formacje zbrojne na frontach pierwszej wojny światowej.
Literatura podstawowa:
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Historia oręża polskiego 1795-1939, Warszawa 1984.
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Dzieje oręża polskiego 1794-1938, Warszawa 1973.
T. Nowak, J. Wimmer, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa 1981.
Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, pod red. P. Staweckiego, t. II (16481864), Warszawa 1966.
Zarys dziejów wojskowości polskiej (1864-1939), pod red. P. Staweckiego, Warszawa 1990.
H. Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1990.
B. Gembarzewski, Wojsko Polskie. Księstwo Warszawskie 1807-1814, Warszawa 1905
(reprint Poznań 2003).
B. Gembarzewski, Wojsko Polskie. Królestwo Polskie 1815-1830, Warszawa 1903 (reprint
Poznań 2003).
S. Herbst, Z dziejów wojskowych powstania kościuszkowskiego 1794, Warszawa 1983.
S.Kieniewicz, A. Zahorski, W. Zajewski, Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie,
listopadowe, styczniowe, Warszawa 1992.
Księga chwały piechoty, pod red. B. Prugar-Ketlinga, Warszawa 1992 (reprint).
Księga jazdy polskiej, pod red. B. Wieniawy-Długoszowskiego, Warszawa 1993 (reprint).
M. Kukiel, Zarys historii wojskowości w Polsce, Londyn 1947 (reprint).
M. Kukiel, Wojna 1812 roku, t. 1-2, Warszawa 1937(reprint Poznań 1999).
W. Milewska, J. T. Nowak, M. Zientara, Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1998.
J. Pachoński, Legiony Polskie. Prawda i legendy 1794-1807, Warszawa 1969.
B. Pawłowski, Wojna polsko-austriacka 1809 roku, Warszawa 1996.
Polskie tradycje wojskowe, pod red. J.W. Dyskanta, T. 3. Tradycje walk wyzwoleńczych
„Za naszą i waszą wolność” XVIII-XX, Warszawa 1995.
Powstanie kościuszkowskie 1794. Dzieje militarne, Warszawa 1994.
Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne – militaria – Europa wobec
powstania listopadowego, pod red. W. Zajewskiego, Warszawa 1980.
Powstanie styczniowe 1863-1864. Aspekty militarne i polityczne, pod red. J. Wojtasika,
Warszawa 1995.
J. Skowronek, Legiony Polskie we Włoszech, Warszawa 1985.
W. Tokarz, Wojna polsko-rosyjska 1830-1831, Warszawa 1993.
J. Wimmer, Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978.
M. Wrzosek, Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918,
Warszawa 1990.
HISTORIA WOJSOWOŚCI POLSKIEJ 1794-1918
20 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cel kursu: Pogłębienie wiedzy z zakresu historii wojskowości polskiej w latach 1794-1918;
doskonalenie umiejętności formułowania własnych opinii w oparciu o poznane teksty
źródłowe i literaturę.
Podstawowe treści kursu: Analiza przebiegu głównych bitew powstania
kościuszkowskiego; Organizacja i boje Legionów Polskich; Analiza przebiegu głównych
bitew stoczonych przez wojsko Księstwa Warszawskiego; Analiza przebiegu głównych
221
bitew stoczonych przez wojsko Królestwa Polskiego w 1831 r.; Analiza walk stoczonych
podczas powstania styczniowego 1863-1864; Organizacja i walki polskich formacji na
frontach I wojny światowej.
Literatura podstawowa:
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Historia oręża polskiego 1795-1939, Warszawa 1984.
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Dzieje oręża polskiego 1794-1938, Warszawa 1973.
T. Nowak, J. Wimmer, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa 1981
Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, pod red. P. Staweckiego,
t. II (1648-1864), Warszawa 1966
Zarys dziejów wojskowości polskiej (1864-1939), pod red. P. Staweckiego, Warszawa 1990.
H. Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1990.
B. Gembarzewski, Wojsko Polskie. Księstwo Warszawskie 1807-1814, Warszawa 1905
(reprint Poznań 2003).
B. Gembarzewski, Wojsko Polskie. Królestwo Polskie 1815-1830, Warszawa 1903 (reprint
Poznań 2003).
S. Herbst, Z dziejów wojskowych powstania kościuszkowskiego 1794, Warszawa 1983.
S.Kieniewicz, A. Zahorski, W. Zajewski, Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie,
listopadowe, styczniowe, Warszawa 1992.
Księga chwały piechoty, pod red. B. Prugar-Ketlinga, Warszawa 1992 (reprint).
Księga jazdy polskiej, pod red. B. Wieniawy-Długoszowskiego, Warszawa 1993 (reprint).
M. Kukiel, Wojna 1812 roku, t. 1-2, Warszawa 1937(reprint Poznań 1999).
W. Milewska, J. T. Nowak, M. Zientara, Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1998.
J. Pachoński, Legiony Polskie. Prawda i legendy 1794-1807, Warszawa 1969.
B. Pawłowski, Wojna polsko-austriacka 1809 roku, Warszawa 1996.
Polskie tradycje wojskowe, pod red. J.W. Dyskanta, T. 3. Tradycje walk wyzwoleńczych
„Za naszą i waszą wolność” XVIII-XX, Warszawa 1995.
Powstanie kościuszkowskie 1794. Dzieje militarne, Warszawa 1994.
Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne – militaria – Europa wobec
powstania listopadowego, pod red. W. Zajewskiego, Warszawa 1980.
Powstanie styczniowe 1863-1864. Aspekty militarne i polityczne, pod red. J. Wojtasika,
Warszawa 1995.
J. Skowronek, Legiony Polskie we Włoszech, Warszawa 1985.
W. Tokarz, Wojna polsko-rosyjska 1830-1831, Warszawa 1993.
J. Wimmer, Historia piechoty polskiej do roku 1864, Warszawa 1978.
M. Wrzosek, Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918,
Warszawa 1990.
HISTORIA WOJSOWOŚCI POLSKIEJ 1918-1945
10 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cel kursu: Zapoznanie studentów z problemami organizacji i działaniami zbrojnymi
Wojska Polskiego w latach 1918-1945.
Podstawowe treści kursu: Wojsko Polskie lat 1918-1939 – organizacja, przemiany,
szkolnictwo, polska myśl wojskowa; Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie – podstawy prawne,
organizacja, szkolenie, problemy kadrowe; Służba Zwycięstwu Polski – Związek Walki
222
Zbrojnej – Armia Krajowa – organizacja, szkolenie, uzbrojenie, koncepcje użycia; Wojsko
Polskie w ZSRR 1943-1945 – organizacja, szkolenie, problemy kadrowe.
Literatura podstawowa:
S. Jaczyński, T. Panecki, Wojsko Polskie na frontach II wojny światowej, Warszawa 1995.
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Historia oręża polskiego 1795-1939, Warszawa 1984.
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Dzieje oręża polskiego 1794-1938, Warszawa 1973.
Zarys dziejów wojskowości polskiej (1864-1939), pod red. P. Staweckiego, Warszawa 1990.
W. Biegański, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Warszawa 1990.
W. Cygan, Kresy w ogniu. Wojna polsko-bolszewicka 1939, Warszawa 1990.
G. Górski, Polskie Państwo Podziemne 1939-1945, Toruń 1998.
C. Grzelak, Kresy w czerwieni. Warszawa 1998.
C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego. Wojsko Polskie na
froncie wschodnim 1943-1945, Piotrków Trybunalski 2002.
C. Grzelak, H. Stańczyk, Kampania polska 1939 roku, Warszawa 2005.
T. Jurga, Obrona Polski 1939, Warszawa 1990.
M. K. Kamiński, Konflikt polsko-czeski 1918-1921, Warszawa 2003.
M. Klimecki, Polsko-ukraińska wojna o Lwów i Galicję Wschodnią 1918-1919,
Warszawa 2000.
S. Korboński, Polskie państwo podziemne, Warszawa 1990.
E. Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Warszawa
1974.
T. Krząstek, J. Tomczyk, Siły Zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego. Historia i tradycje
1939-2000, Warszawa 2000.
Księga chwały piechoty, pod red. B. Prugar-Ketlinga, Warszawa 1992 (reprint).
Księga jazdy polskiej, pod red. B. Wieniawy-Długoszowskiego, Warszawa 1993 (reprint).
G. Łukomski, Walki Rzeczpospolitej o kresy północno-wschodnie 1918-1920. Polityka i
działania militarne, Poznań 1994.
M. Ney-Krwawicz, Armia Krajowa siłą zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego,
Warszawa 1993.
J. Odziemkowski, Armia i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 1994.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. I-III, Londyn.
Polskie Siły zbrojne w II wojnie światowej, t. 1-4, Warszawa.
Polskie tradycje wojskowe, pod red. J.W. Dyskanta, T. 3. Tradycje walk wyzwoleńczych
„Za naszą i waszą wolność” XVIII-XX, Warszawa 1995.
J. Smoliński, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 1939-1945, Warszawa 1997.
P. Stawecki, Z dziejów wojskowości Drugiej Rzeczypospolitej, Pułtusk 2001.
P. P. Wieczorkiewicz, Kampania 1939 roku, 2001.
Wrzesień 1939 na kresach w relacjach, opr. C. Grzelak, Warszawa 1999.
M. Wrzosek, Wojny o granice Polski odrodzonej 1918-1921, Warszawa 1992.
M. Wrzosek, Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918-1921, Białystok 1988.
HISTORIA WOJSOWOŚCI POLSKIEJ 1918-1945
20 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cel kursu: Pogłębienie wiedzy z zakresu historii wojskowości polskiej w latach 1918-1945;
doskonalenie umiejętności formułowania własnych opinii w oparciu o poznane teksty
źródłowe i literaturę.
223
Podstawowe treści kursu: Walki o granice Rzeczpospolitej; Walki kampanii jesiennej
1939 roku; Udział PSZ w walkach II wojny światowej; Wybrane problemy z historii sił
zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego; Walki żołnierza polskiego na froncie
wschodnim.
Literatura podstawowa:
S. Jaczyński, T. Panecki, Wojsko Polskie na frontach II wojny światowej, Warszawa 1995.
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Historia oręża polskiego 1795-1939, Warszawa 1984.
E. Kozłowski, M. Wrzosek, Dzieje oręża polskiego 1794-1938, Warszawa 1973.
Zarys dziejów wojskowości polskiej (1864-1939), pod red. P. Staweckiego, Warszawa 1990.
W. Biegański, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Warszawa 1990.
W. Cygan, Kresy w ogniu. Wojna polsko-bolszewicka 1939, Warszawa 1990.
G. Górski, Polskie Państwo Podziemne 1939-1945, Toruń 1998.
C. Grzelak, Kresy w czerwieni. Warszawa 1998.
C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego. Wojsko Polskie na
froncie wschodnim 1943-1945, Piotrków Trybunalski 2002.
C. Grzelak, H. Stańczyk, Kampania polska 1939 roku, Warszawa 2005.
T. Jurga, Obrona Polski 1939, Warszawa 1990.
M. K. Kamiński, Konflikt polsko-czeski 1918-1921, Warszawa 2003.
M. Klimecki, Polsko-ukraińska wojna o Lwów i Galicję Wschodnią 1918-1919,
Warszawa 2000.
S. Korboński, Polskie państwo podziemne, Warszawa 1990.
E. Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Warszawa
1974.
T. Krząstek, J. Tomczyk, Siły Zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego. Historia i tradycje
1939-2000, Warszawa 2000.
Księga chwały piechoty, pod red. B. Prugar-Ketlinga, Warszawa 1992 (reprint).
Księga jazdy polskiej, pod red. B. Wieniawy-Długoszowskiego, Warszawa 1993 (reprint).
G. Łukomski, Walki Rzeczpospolitej o kresy północno-wschodnie 1918-1920. Polityka i
działania militarne, Poznań 1994.
M. Ney-Krwawicz, Armia Krajowa siłą zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego,
Warszawa 1993.
J. Odziemkowski, Armia i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 1994.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. I-III, Londyn.
Polskie Siły zbrojne w II wojnie światowej, t. 1-4, Warszawa.
Polskie tradycje wojskowe, pod red. J.W. Dyskanta, T. 3. Tradycje walk wyzwoleńczych
„Za naszą i waszą wolność” XVIII-XX, Warszawa 1995.
J. Smoliński, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 1939-1945, Warszawa 1997.
P. Stawecki, Z dziejów wojskowości Drugiej Rzeczypospolitej, Pułtusk 2001.
P. P. Wieczorkiewicz, Kampania 1939 roku, 2001.
Wrzesień 1939 na kresach w relacjach, opr. C. Grzelak, Warszawa 1999.
M. Wrzosek, Wojny o granice Polski odrodzonej 1918-1921, Warszawa 1992.
M. Wrzosek, Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918-1921, Białystok 1988.
HISTORIA WOJSKOWOŚCI POWSZECHNEJ PO 1945 R.
20 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
224
Cel kursu: Pogłębienie wiedzy z zakresu historii wojskowości powszechnej po 1945;
doskonalenie umiejętności formułowania własnych opinii w oparciu o poznane teksty
źródłowe i literaturę.
Podstawowe treści kursu: Analiza militarna wybranych konfliktów zbrojnych z lat 19452005 – Bliski Wschód 1948-1973, Korea, Wietnam 1946-1975, Kuba, Algieria, IndiePakistan, Falklandy, Iran-Irak, ZSRR-Chiny, Irak 1990-1991; Wojskowe pakty
międzynarodowe; Przemiany organizacji, uzbrojenia i taktyki wojsk w II połowie XX
wieku.
Literatura podstawowa:
Ch. Barlett, Konflikt globalny. Międzynarodowa rywalizacja wielkich mocarstw w latach
1880-1990, Wrocław 1997.
T. Bartkowski, Kryzys na Bliskim Wschodzie 1967-1971, Warszawa 1973
W. Fiałkowski, Kanał Sueski, Warszawa 1978
J. L. Gaddis, Teraz już wiemy... Nowa historia zimnej wojny, Warszawa 1997.
H. Jamshheer , Konflikt sueski w stosunkach międzynarodowych 1956-1957, Łódź 1987
P. Jendroszczyk, W cieniu gwiazdy Dawida, Warszawa 1990
R. Jules, Wojna w Algierii, Warszawa 1961
J. Kaczmarek A. Skowroński, NATO, Europa, Polska, Wrocław 1998.
J. Lider, Wojny i doktryny wojenne XX wieku, Warszawa 1966
P. Lowe, Wojna koreańska, Warszawa 1995.
M. McCauley, Rosja, Ameryka i zimna wojna 1949-1991, Wrocław 2001.
NATO. Vademecum, Warszawa 1995.
B. Mrozek, Historia najnowsza Azji Południowo-Wschodniej, Warszawa 1973
W. Olszewski, Historia Wietnamu, Wrocław 1991
J. Piotrowski, Spór o Palestynę, Warszawa 1983
B. Potyrała, H. Szczegóła, Armia Stalina w okresie pokoju, Zielona Góra 1999.
W. Rodziński, Historia Chin, Warszawa–Wrocław 1992
P. Salinger, E. Laurent, Kryzys w Zatoce Perskiej, Kraków 1991
M. Sienkiewicz, Wojna wyzwoleńcza narodów Indochin 1945-1975 aspekty wojskowe
najdłuższej wojny narodowo-wyzwoleńczej, Warszawa 1979
N. H. Schwarzkopf, Nie trzeba bohatera. Autobiografia, Warszawa 1993
R. Solski, Niepokoje nad Himalajami, Warszawa 1989
T. Szafar, Algierii droga do niepodległości, Warszawa 1972
T. Wituch, Kanał Sueski, Warszawa 1972
B. Wizimirska, Indie–Pakistan–Bangladesz między wojną a pokojem, Warszawa 1981
E. Wójcik, Konflikt bliskowschodni, Warszawa 1975
Zarys dziejów Afryki i Azji 1869-1996. Historia konfliktów, pod red. A. Bartnickiego,
Warszawa 1996
HISTORIA TECHNIKI WOJSKOWEJ POWSZECHNEJ
20 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cel kursu: Pogłębienie wiedzy z zakresu historii techniki wojskowe, doskonalenie
umiejętności formułowania własnych opinii w oparciu o poznane teksty źródłowe i
literaturę.
225
Podstawowe treści kursu: Historia wybranych rodzajów broni (broń strzelecka, artyleria,
samoloty, broń pancerna, okręty nawodne, okręty podwodne); Historia fortyfikacji.
Literatura podstawowa:
J. Bogdanowski, Z. Holcer, M. Kornecki, A. Swaryczewski, Mały słownik terminologii
dawnej architektury obronnej w Polsce, Kraków 1986.
T. Burakowski, A. Sala, Rakiety bojowe 1900-1970, Warszawa 1970.
Encyklopedia Techniki Wojskowej, Warszawa 1978.
Encyklopedia wojskowa, pod red. O. Laskowskiego, T. I-VIII, Warszawa 1931-1939.
W. Głębowicz, R. Matuszewski, T. Nowakowski, Indywidualna broń strzelecka II wojny
światowej, Warszawa 2000.
J. E. Kaufmann, H.W. Kaufmann, Linia Maginota. Nie przejdzie nikt, Warszawa 2002.
J. E. Kaufmann, H.W. Kaufmann, Twierdza Europa, Warszawa 2002.
S. Kochański, Automatyczna broń strzelecka, Warszawa 1991.
A.Komorowski, J. Kuliś, Torpedy, Warszawa 1977.
W. Kwaśniewicz, 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym, Warszawa 1989.
W. Kwaśniewicz, 1000 słów o dawnej broni palnej, Warszawa 1987.
Leksykon wiedzy wojskowej, Warszawa 1979.
Mała encyklopedia wojskowa, T. I-III, Warszawa 1967,1970,1971.
Z. Pankowski, Artyleria wiecznie młoda, Warszawa 1984
S. Pataj, Artyleria lądowa 1871-1970, Warszawa 1975.
M. Rogalski, M. Zaborowski, Fortyfikacja wczoraj i dziś, Warszawa 1978.
S. Smolis, Podwodna broń dywersyjna, Warszawa 1974.
W. Supiński, 100 lat okrętów wojennych, Warszawa 1976
S. Sutowski, Okręty podwodne. Fantazja i rzeczywistość, Warszawa 1989.
A. Wap, Twierdza Ossowiec, Białystok 1994.
DZIEJE WOJSKOWOŚCI POLSKIEJ
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Marek Dutkiewicz
Cel kursu: Pogłębienie wiedzy z zakresu dziejów wojskowości polskiej, heraldyki,
falerystyki, mundurologii, medalierstwa, weksykologii. Wykorzystywanie innych źródeł niż
pisane (źródła ikonograficzne, zabytki kultury materialnej). Doskonalenie umiejętności
formułowania własnych opinii w oparciu o poznane źródła i literaturę.
Podstawowe treści kursu: Dzieje polskiego munduru wojskowego; Dzieje sztandarów
Wojska Polskiego; Dzieje polskiego godła wojskowego; Polskie ordery, odznaczenia,
odznaki i oznaki wojskowe; Tradycje nazewnictwa jednostek w Wojsku Polskim;
Muzealnictwo wojskowe w Polsce; Stan badań nad historią munduru i broni w Polsce.
Literatura podstawowa:
Barwa i broń sił zbrojnych Wielkopolski w latach 1919-1920, Koszalin 1988.
Guziki. Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 1999.
Historyczny rodowód polskiego ceremoniału wojskowego, pod red L. Ratajczyka,
Warszawa 1981.
K. Linder, H. Wiewióra, T. Woźnicki, Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od
wieku XI do roku 1960, T. V (od 1939 do 1965 roku), Warszawa 1965.
J. Murgrabia, Symbole wojskowe polskich sił zbrojnych na Zachodzie 1939-1946,
Warszawa 1990
226
M. Ney-Krwawicz, Z. i M. Siemaszko, Bojowe sztandary i proporce Armii Krajowej,
Warszawa 1991.
S. Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705-1989,
Zielona Góra 1992
Z. Puchalski, I.J. Wojciechowski, Ordery i odznaczenia polskie i ich kawalerowie, KAW
Warszawa 1987.
S. Russocki, S.K. Kuczyński, J.Willaume, Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej,
Warszawa 1970
Z. Sawicki, J. Waszkiewicz, A. Wielechowski, Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas
przemian, Warszawa 1997.
Z. Sawicki, A. Wielechowski, Odznaki Wojska Polskiego, T. 1(1989-2002), Warszawa bdw;
T.2 (1943-2003), Warszawa 2003; T. 3 (1943-2003), Warszawa 2004.
J. Turlejski, W. Markert, Odznaki wojsk technicznych, Pruszków bdw.
H. Wielecki, R. Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939. Odznaki pamiątkowe piechoty,
Warszawa 1991.
H. Wielecki, R. Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939.Organizacja i odznaki kawalerii,
Warszawa 1992.
H. Wielecki, R. Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939.Organizacja i odznaki artylerii,
Pruszków 1994
H. Wielecki, Polski mundur wojskowy 1918 – 1939, Warszawa 1995.
A. Znamierowski, Stworzony do chwały, Editions Spotkania 1995.
Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960, T. I-IV,
Warszawa 1960, 1962,1964,1966.
Z. Żygulski jun., H. Wielecki, Polski mundur wojskowy, KAW Kraków 1988.
Wybrane artykuły z czasopisma "Wojsko i Wychowanie" z lat 1992 – 2000 (Akty
przekazania tradycji jednostkom WP) oraz "Arsenał Poznański" z lat 1993 – 2004 dotyczące
sztandarów kawalerii.
WSPÓŁCZESNE STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE SPOŁECZNE
I POLITYCZNE:
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE
15W + 15 ĆW.
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Agnieszka Bryc
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Organizacje międzynarodowe jako podmiot stosunków
międzynarodowych; Ewolucja organizacji międzynarodowych; Proces decyzyjny w
organizacjach międzynarodowych; Organy organizacji międzynarodowych; Finansowanie
organizacji międzynarodowych
Literatura podstawowa:
Z.M. Doliwa-Klepacki, Encyklopedia organizacji międzynarodowych, Warszawa 1999; E.
Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa
2000; T. Łoś-Nowak, Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota, mechanizmy
działania, zasięg, Wrocław 1999; E. Latoszek, M. Proczek, Organizacje międzynarodowe.
Założenia, cele, działalność. Podręcznik akademicki, Warszawa 2001; T. Łoś-Nowak,
Współczesne stosunki międzynarodowe, Część I/II, Wrocław 1999.
227
SYSTEM PRAWA III RP
15W + 15 ĆW.
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs : dr T. Tulejski
Warunki wpisania: zaliczenie 7 semestru
Cele kursu:
Podstawowe treści kursu: Polski system prawny; System prawny PRL; Transformacja
ustrojowa; Konstytucja RP 2 IV 1997 r.; Powstawanie elit politycznych; Kontrola władzy
państwowej; Obywatel; Organizacja władz państwowych; Parlament w systemie prawnym
RP; Prezydent i Rada Ministrów RP; Egzekucja prawa; Trybunał Stanu, Trybunał
Konstytucyjny; Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich; Samorząd
terytorialny; Referendum
Literatura podstawowa:
B. Banaszak, A. Preisner, Prawo konstytucyjne. Wprowadzenie;
M. Kruk (opr.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z komentarzem
P. Sarnecki P., Prawo konstytucyjne;
W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne;
Z. Witkowski (red.), Prawo konstytucyjne;
PROSEMINARIA I SEMINARIA:
PROSEMINARIUM
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Józef Smoliński
Warunki wpisania: zaliczenie 5 semestrU;
Cele kursu: Celem kursu jest przygotowanie studentów do napisania pracy magisterskiej.
Podstawowe treści kursu: Zakres merytoryczny i organizacyjny proseminarium; Strona
tytułowa i okładka opracowania książkowego; Strona redakcyjna książki i jej metryka;
Materiały wprowadzające do opracowania książki; Tekst główny – podział, cytaty i
odwołania; Materiały uzupełniające tekst główny – przypisy, tablice, ilustracje, aneksy;
Materiały informacyjno-pomocnicze – słowniki użytych terminów, wykazy; Indeksy –
osobowy, geograficzny, rzeczowy; Sporządzanie bibliografii; Korzystanie z zasobów
archiwum; Wykorzystanie zbiorów muzealnych w pracy badawczej; Krytyka źródła i
rekonstrukcja procesu dziejowego;
Literatura podstawowa:
E.A. Mierzwa, Historyka, Piotrków Trybunalski 2001;
B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych. Wyd. 4, Warszawa-Poznań 1985;
M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1997;
A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych. Łódź 1978;
J. Topolski, Wprowadzenie do historii. Poznań 1998;
K. Woźniak, O pisaniu pracy magisterskiej na studiach humanistycznych. Przewodnik
praktyczny, Łódź 1999;
PROSEMINARIUM
228
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Józef Smoliński
Warunki wpisania: zaliczenie 6 semestru;
Cele kursu: Celem kursu jest przygotowanie studentów do napisania pracy magisterskiej.
Podstawowe treści kursu: Prawne i organizacyjne uwarunkowania przygotowanych prac
magisterskich; Merytoryczne i warsztatowe aspekty przygotowania pracy magisterskiej;
Wybór tematu, hipotezy robocze, pytania badawcze; Badania nad tematem – miejsce badań,
opracowania, relacje, prasa, dokumenty, wykaz miejscowości i literatura; Sporządzanie
fiszek; Problemy i wątki tematu badawczego; Struktura tematu badawczego; technika pracy
badawczej; Język naukowy pracy; Ikonografia w pracy magisterskiej;
Literatura podstawowa:
E.A. Mierzwa, Historyka, Piotrków Trybunalski 2001;
B. Miśkiewicz, Wstęp do badań historycznych. Wyd. 4, Warszawa-Poznań 1985;
M. Pawlak, J. Serczyk, Podstawy badań historycznych, Bydgoszcz 1997;
A. Swieżawski, Warsztat naukowy historyka. Wstęp do badań historycznych. Łódź 1978;
J. Topolski, Wprowadzenie do historii. Poznań 1998;
K. Woźniak, O pisaniu pracy magisterskiej na studiach humanistycznych. Przewodnik
praktyczny, Łódź 1999;
SEMINARIUM
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Józef Smoliński
Warunki wpisania: zgłoszenie indywidualne aprobowane przez Dyrektora Instytutu
Historii
Cele kursu: Celem kursu jest merytoryczne i metodologiczne przygotowanie studenta do
pracy badawczej oraz napisanie przez studenta pracy magisterskiej z zakresu historii
powszechnej XX wieku.
Podstawowe treści kursu: Omówienie założeń seminarium; Sukcesywne referowanie przez
studentów roboczej wersji rozdziałów powstającej pracy; Dyskusja nad poszczególnymi
rozdziałami prezentowanymi przez studentów; Zatwierdzenie poprawionych wersji
rozdziałów; Indywidualna praca z magistrantami;
Literatura podstawowa:
dostosowana indywidualnie do potrzeb tematu pracy magisterskiej
SEMINARIUM
30 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Józef Smoliński
Warunki wpisania: zgłoszenie indywidualne aprobowane przez Dyrektora Instytutu
Historii
Cele kursu: Celem kursu jest merytoryczne i metodologiczne przygotowanie studenta do
pracy badawczej i napisanie przez studenta pracy magisterskiej z zakresu historii
powszechnej XX wieku.
229
Podstawowe treści kursu: Sukcesywne referowanie przez studentów roboczej wersji
rozdziałów powstającej pracy; Dyskusja nad poszczególnymi rozdziałami prezentowanymi
przez studentów; Zatwierdzenie poprawionych wersji rozdziałów; Indywidualna praca z
magistrantami; Adiustacja tekstów po wydruku komputerowym; Przygotowanie do
egzaminu magisterskiego;
Literatura podstawowa:
dostosowana indywidualnie do potrzeb tematu pracy magisterskiej
Opisy przedmiotów - studia zaoczne:
HISTORIA POWSZECHNA 1789-1918
25 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, przygotowanie przez każdego
studenta jednego referatu oraz aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach);
Odpowiedzialny za kurs: dr Paweł Olszewski
Warunki wpisania: zaliczenie 2 roku;
Cele kursu: Zasadniczym celem ćwiczeń jest pogłębienie i utrwalenie wiedzy z historii
powszechnej okresu 1789-1918 wyniesionej przez studentów z wykładów.
Podstawowe treści kursu: Francja i Europa w epoce napoleońskiej 1799-1812. Kongres
Wiedeński i jego następstwa. Wiosna Ludów. Wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych.
Zjednoczenie Włoch. Zjednoczenie Niemiec. Komuna Paryska. Wojna rosyjsko-turecka w
latach 1877-1878. Kształtowanie się Trójprzymierza. Kształtowanie się Trójporozumienia. I
wojna światowa.
Literatura podstawowa:
M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 1990
J. Pajewski, Historia powszechna 1871-1918, Warszawa 1968
A. Zahorski, Napoleon, Warszawa 1986
S. Kalembka, Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991
L. Korusiewicz, Wojna secesyjna, Warszawa 1985
W. Jakóbczyk, Niemcy 1815-1919. Między partykularyzmem a federalizmem,
Warszawa 1984
HISTORIA POLSKI 1795 – 1918
20 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Janusz Budziński
Warunki wpisania: zaliczenie 2 roku;
Cele kursu: wskazanie najważniejszych działań narodowo-patriotycznych: społecznych,
politycznych, militarnych i kulturalnych mających na celu odbudowę państwowości polskiej
i utrzymanie tożsamości narodowej; uwarunkowań międzynarodowych wpływających na
niepowodzenie polskich walk narodowo-wyzwoleńczych, powstania partii politycznych.
Podstawowe treści kursu: zakres chronologiczny obejmuje okres od upadku I
Rzeczypospolitej w 1795 r. do odrodzenia państwowości polskiej w 1918 r. Pod względem
terytorialnym ujęte zostały ziemie wchodzące w skład zaboru rosyjskiego (Królestwo
Polskie), pruskiego (Wielkopolska) i austriackiego (Galicja). Ze względu na ograniczoną
230
ilość godzin, przedmiotem wykładu będą najistotniejsze problemy życia społecznopolitycznego i kulturalnego ziem polskich pod zaborami.
Literatura podstawowa:
Feldman W., Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846 – 1906, t. 1 – 2,
Kraków 1907.
Fras Z., Galicja, Wrocław 1999.
Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski w XIX w. Dzieje pracy organicznej, t. 1,
1815-1850, Warszawa 1951.
Kalabiński S., Tych F., Czwarte powstanie czy pierwsza rewolucja: lata 1905 – 1907,
Warszawa 1976.
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe. Warszawa 1972.
Kozłowski J., Wielkopolska pod pruskim zaborem w latach 1815 - 1918, Poznań 2004.
Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, pod red. A. Chwalby,
Warszawa 2005.
Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914 -1918, Warszawa 1985.
Polski ruch robotniczy. Zarys historii, pod red. A. Czubińskiego, Warszawa 1972.
Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec powstania,
pod red. W. Zajewskiego, Warszawa 1980.
Ramotowska F., Tajemne państwo polskie w Powstaniu Styczniowym 1863 – 1864.
Struktura i organizacja, 2000.
Skarbek F., Dzieje Księstwa Warszawskiego, t. 1 - 2, Warszawa 1960.
Tokarz W., Dzieje Polski 1816 – 1831, Warszawa 1980.
Zajewski W., Józef Wybicki, Toruń 2003.
Zarys historii polskiego ruchu ludowego, opr. S. Kowalczyk, J., Kowal, W. Stankiewicz,
M. Stański, Warszawa 1963.
HISTORIA POLSKI 1795 – 1918
25 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Janusz Budziński
Warunki wpisania: zaliczenie 2 roku;
Cele kursu: rozważenie najważniejszych działań narodowo-patriotycznych: społecznych,
politycznych, militarnych i kulturalnych mających na celu odbudowę państwowości polskiej
i utrzymanie tożsamości narodowej; uwarunkowań międzynarodowych wpływających na
niepowodzenie polskich walk narodowo-wyzwoleńczych, procesu rozkładu systemu
feudalnego i uobywatelnienia chłopów, powstania partii politycznych.
Podstawowe treści kursu: zakres chronologiczny obejmuje okres od upadku I
Rzeczypospolitej w 1795 r. do odrodzenia państwowości polskiej w 1918 r. Pod względem
terytorialnym ujęte zostały ziemie wchodzące w skład zaboru rosyjskiego (Królestwo
Polskie), pruskiego (Wielkopolska) i austriackiego (Galicja). Ze względu na ograniczoną
ilość godzin, przedmiotem ćwiczeń będą najistotniejsze problemy życia społecznopolitycznego i kulturalnego ziem polskich pod zaborami.
Literatura podstawa:
Winiarz A., Szkolnictwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (1807 - 1831),
Lublin 2002.
Wojciechowski K., Oświata ludowa 1865 – 1905 w Królestwie Polskim i Galicji,
Warszawa 1954.
Zieliński A., Początek wieku. Przemiany kultury narodowej w latach 1807 – 1831,
231
Łódź 1973.
Ajnenkiel A., Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1791 – 1997, Warszawa 2001;
Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, pod red.
M. Kallasa, t. 1, Warszawa 1990.
Dylągowa H., Towarzystwo Patriotyczne i Sąd Sejmowy 1821 - 1829, Warszawa 1970.
Bortnowski W., Kaliszanie. Kartki z dziejów Królestwa Polskiego, Warszawa 1970.
Kamiński A., Polskie związki młodzieży 1800 – 1830, Warszawa 1965.
Bortnowski W., Walka o cele powstania listopadowego, Łódź 1960;
Zajewski W., Powstanie listopadowe. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec
powstania, Warszawa 1990.
Łojek J., Opinia publiczna a geneza powstania listopadowego, Warszawa 1982.
Kalembka S., Wielka Emigracja. Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831 – 1862,
Warszawa 1971.
Mikos S., Gromady Ludu Polskiego w Anglii 1835 – 1846,
Barszczewska-Krupa A., Reforma czy rewolucja? Koncepcja przekształcenia społeczeństwa
polskiego w myśli politycznej Wielkiej Emigracji 1832 – 1863, Łódź 1979.
Kieniewicz S., Pomiędzy Stadionem a Goslarem. Sprawa włościańska w Galicji w 1848 r.,
Wrocław 1980;
Kieniewicz S., Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskim 1848 r., Warszawa 1960;
Koberdowa I., Polska Wiosna Ludów, Warszawa 1967;
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983;
Kieniewicz S., Między ugodą a rewolucją. Andrzej Zamojski w latach 1861 – 1862,
Ramotowska F., Narodziny tajemnego państwa polskiego 1859 – 1862, Warszawa 1990.
Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967;
Król M., Karpiński W., Od Mochnackiego do Piłsudskiego. Sylwetki polityczne XIX w.,
Warszawa 1997;
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983;
Łojek J., Szanse powstania listopadowego, Warszawa 1986;
Łubieński T., Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach, Warszawa 1997;
Trzy powstania narodowe, pod red. Zajewskiego, Warszawa 2000.
Michalak H. S., Józef Szujski 1835-1883. Światopogląd i działanie, Łódź 1987.
Feldman J., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, Warszawa 1986.
Jaskólski M., Kaduceusz polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866 –
1934, Warszawa – Kraków 1990.
Feldman J., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, Warszawa 1986.
Rudzki J., Aleksander Świętochowski i pozytywizm warszawski, Warszawa 1968;
Jaszczuk A., Spór pozytywistów z konserwatystami o przyszłość Polski 1870 – 1903,
Warszawa 1986.
Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Wrocław 2002.
Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
Pobóg-Malinowski W., Narodowa Demokracja 1887 – 1918. Fakty i dokumenty,
Londyn 1998.
Feldman J., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, Warszawa 1986.
Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski w XIX w. Dzieje pracy organicznej, t. 1,
1815-1850, Warszawa 1951.
Kieniewicz S., Sprawa włościańska w powstaniu styczniowym, Wrocław 1962.
Kieniewicz S., Pomiędzy Stadionem a Goslarem. Sprawa włościańska w Galicji w 1848 r.,
Wrocław 1980;
Groniowski K., Uwłaszczenie chłopów w Polsce: geneza – realizacja – skutki,
Warszawa 1976.
232
Milewska W., Nowak J.T., Zientara M., Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1988.
Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914 -1918, Warszawa 1985.
Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918,
Warszawa 1990.
U źródeł niepodległości 1914 – 1918: z dziejów polskiego czynu zbrojnego, pod red. Piotra
Staweckiego, Warszawa 1988.
HISTORIA POWSZECHNA 1918-1945
20W
Forma zaliczenia: egzamin.
Odpowiedzialny za kurs: dr Paweł Olszewski
Warunki wpisania: zaliczenie 2 roku;
Cele kursu: Zasadniczym celem wykładów jest przedstawienie studentom najważniejszych
kwestii politycznej, gospodarczych, militarnych i społecznych z historii powszechnej
okresu 1918-1945, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów państw europejskich w tym
okresie.
Podstawowe treści kursu: Wojna domowa w Rosji w latach 1918-1922. Konferencja
pokojowa w Paryżu i traktaty kończące I wojną światową. Włochy po I wojnie światowej.
Faszyzm we Włoszech. Rosja Radziecka w latach 20-tych. Faszyzm w Niemczech. Stosunki
radziecko-niemieckie w latach 1918-1941.
Literatura podstawowa:
H. Batowski. Między dwiema wojnami 1919-1939. Zarys historii dyplomatycznej,
Kraków 1988.
A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2003.
R. Wojna, W ogniu rosyjskiej wojny wewnętrznej 1918-1920, Warszawa 1975.
S. Sierpowski, Faszyzm we Włoszech, Warszawa 1973.
A. Bullock, Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, Warszawa 1994, t.1-2.
A. Skrzypek, Niespełniony sojusz? Stosunki sowiecko-niemieckie 1917-1941,
Warszawa 1991.
HISTORIA POWSZECHNA 1918-1945
25 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną (obecność na zajęciach, przygotowanie przez każdego
studenta jednego referatu oraz aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach);
Odpowiedzialny za kurs: dr Paweł Olszewski
Warunki wpisania: zaliczenie 2 roku;
Cele kursu: Zasadniczym celem ćwiczeń jest pogłębienie i utrwalenie wiedzy z historii
powszechnej okresu 1918-1945 wyniesionej przez studentów z wykładów.
Podstawowe treści kursu: Rewolucja lutowa i październikowa w Rosji. Bliski Wschód w
latach 1918-1923. Kwestia niemiecka po I wojnie światowej. Rosja Radziecka w latach 30tych. Stany Zjednoczone w latach 1919-1939. Bliski Wschód w latach 1923-1939. Sytuacja
w Afryce. Zajęcie Austrii i rozbiór Czechosłowacji. Druga wojna światowa – działania
militarne Niemiec w okresie IV 1940 - V 1941. Druga wojna światowa – działania militarne
Niemiec w ZSRR w okresie VI 1941 – VIII 1943. Druga wojna światowa na Dalekim
Wschodzie.
Literatura podstawowa:
233
H. Batowski. Między dwiema wojnami 1919-1939. Zarys historii dyplomatycznej,
Kraków 1988.
A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2003.
Opracowania:
R. Pipes, Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994.
S. Mikulicz, Od Genui do Rapallo, Warszawa 1966
K. Michałek, Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945,
Warszawa 1993.
K. Grunberg, Czas wojny 1939-1945. Wykłady z historii, Toruń 1991.
Z. Flisowski, Burza na Pacyfiku, Poznań 1986-1989, t.1-2.
METODOLOGIA HISTORII I HISTORIA HISTORIOGRAFII
36 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny: prof. dr hab. E.A. Mierzwa
Warunki wpisania: zaliczenie 2roku;
Cel kursu: zapoznanie studentów z elementami metodologii badań historycznych i z
polskim i światowym pisarstwem historycznym
Podstawowe treści kursu:
a/ geneza metodologii historii
b/ rozwój metodologii badań historycznych
c/ antyczne pisarstwo historyczne
d/ historiografia średniowieczna
e/ historiografia Renesansu - Oświecenia
f/ historiografia w XIX stuleciu - powstanie historii historiografii
g/ wybrane kierunki historiografii współczesnej
h/ historiografia polska
Literatura podstawowa:
A.F. Grabski, Dzieje historiografii, Poznań 2003
A.F. Grabski, Zarys historiografii polskiej, Poznań 2000
E.A. Mierzwa, Historia historiografii, t. I: Starożytność-Średniowiecze, Toruń 2003
J. Topolski, Metodologia historii, Warszawa 1984 i nn.
WYKŁAD MONOGRAFICZNY DLA III ROKU:
Historia nauki polskiej w okresie Renesansu i Baroku
30 W
Forma zaliczenia: zaliczenie
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. E.A. Mierzwa
Warunki wpisania: zaliczenie 2 roku;
Cel kursu: zapoznanie studentów z osiągnięciami polskiej nauki renesansowej i barokowej.
Podstawowe treści kursu:
a/ geneza polskiego Renesansu
b/ Renesans – humanizm - rozwój zainteresowań naukowych
c/ zainteresowania medycyną i alchemią
d/ racjonalizm: rozwój polskiej matematyki i logiki
e/ nauki prawne i historiografia
234
f/ polska nauka XVII w.: astronomia, balistyka, matematyka, początki chemii
Literatura podstawowa:
Historia nauki polskiej, t. I. Renesans, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970
Historia nauki polskiej, t. II. Barok, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970
HISTORIA POWSZECHNA PO 1945 R.
20 W
Forma zaliczenia: egzamin
Odpowiedzialny za kurs: dr Andrzej Kobus
Warunki wpisania: zaliczenie 3 roku;
Cel kursu: Celem kursu jest przybliżenie studentom problematyki historii powszechnej po
zakończeniu II wojny światowej
Podstawowe treści kursu: Rozpad kolonialnego imperium Wielkiej Brytanii po drugiej
wojnie światowej. Wydarzenia polityczne w Azji Południowo-Wschodniej po 1945 r.
Rozwój gospodarczy Europy Zachodniej w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w.
Europa Środkowo-Wschodnia pod dominacją sowiecką 1944-1990.
Literatura podstawowa:
A.Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2003;
J. Holzer, Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000;
M. Malia, Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917-1990,
Warszawa 1998;
L.Gardnel, Strefy wpływów. Wielkie mocarstwa i podział Europy od Monachium do Jałty,
Warszawa 1995;
J. Krasuski, Historia Niemiec, Wrocław 1998;
J.Baszkiewicz, Historia Francja, Wrocław 1999;
P.Zaremba, Historia Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1992;
J.Kukułka, Historia współczesnych stosunków międzynarodowych 1945-2000,
Warszawa 2003
HISTORIA POWSZECHNA PO 1945 R.
18 ĆW
Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną
Odpowiedzialny za kurs: dr Andrzej Kobus
Warunki wpisania: zaliczenie 3 roku;
Cel kursu: Celem kursu jest wprowadzenie studentów do zagadnień związanych z
wydarzeniami społeczno-politycznymi na świecie po zakończeniu II wojny światowej
Podstawowe treści kursu: Problematyka niemiecka po II wojnie światowej. Narodziny
supermocarstw: Związek Radziecki i Stany Zjednoczone. Rywalizacja Zachodu z ZSRR na
obszarze Bliskiego Wschodu od 1948 r. Wpływy i dominacja Związku Radzieckiego w
Europie Środkowo-Wschodniej w okresie powojennym.
Literatura podstawowa:
A.Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2003
J. Holzer, Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000
M. Malia, Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917-1990,
Warszawa 1998
235
L.Gardnel, Strefy wpływów. Wielkie mocarstwa i podział Europy od Monachium do Jałty,
Warszawa 1995
J. Krasuski, Historia Niemiec, Wrocław 1998; J.Baszkiewicz, Historia Francja,
Wrocław 1999
P. Zaremba, Historia Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1992;
J.Kukułka, Historia współczesnych stosunków międzynarodowych 1945-2000,
Warszawa 2003
WYKŁAD MONOGRAFICZNY DLA IV ROKU:
Władze RP na uchodźstwie 1939-1945
30 W
Forma zaliczenia: zaliczenie
Odpowiedzialny za kurs: prof. dr hab. Józef Smoliński
Warunki wpisania: zaliczenie 3 roku;
Cele kursu: Celem wykładu jest zapoznanie studentów z organizacją i działalnością władz
RP na uchodźstwie w latach II wojny światowej.
Podstawowe treści kursu: Powstanie, organizacja i program władz RP we Francji; Władze
wojskowe we Francji; Polacy w walce we Francji; Internowanie polaków w Szwajcarii;
Rząd Sikorskiego w Wielkiej Brytanii i obrona Wysp Brytyjskich; Polsko – amerykańsko kanadyjska współpraca polityczna i plany wojskowe; Dylematy rządu Mikołajczyka i
Arciszewskiego. Koncepcja użycia PSZ; Wojsko polskie pod dowództwem brytyjskim;
Polacy w operacji Overlord; Władze II RP po zakończeniu wojny;
Literatura podstawowa:
Wykład monograficzny prowadzony jest na podstawie wyników badań archiwalnych.
236