Ceny Energii

Terminy i definicje przygotowane przez redakcję Energia-elektryczna.pl używane przez
sprzedawców energii elektrycznej oraz operatorów systemów dystrybucyjnych, wg. strony
internetowej: http://www.energia-elektryczna.pl/
Niezależny Serwis Odbiorców Energii
Definicje
Ciąg zasilania – to zespół elementów sieciowych dostawcy (linie, rozdzielnie stacyjne,
transformatory) oraz zespół elementów sieciowych systemu przesyłowego w normalnym układzie
pracy, poprzez które energia elektryczna dostarczana jest do urządzeń elektroenergetycznych
odbiorcy. Żaden element jednego ciągu zasilania, z wyłączeniem układu samoczynnego załączania
rezerwy oraz łączników sprzęgłowych nie może wchodzić w skład drugiego i dalszych ciągów
zasilania.
Ciąg zasilania powinien obejmować co najmniej:
a) sieć na napięciu zasilania urządzeń elektroenergetycznych odbiorcy,
b) elementy realizujące transformację z poziomu wyższego napięcia na poziom napięcia, na
którym przyłączony jest odbiorca,
c) sieć wyższego poziomu napięcia, do której przyłączone są elementy realizujące transformację
z poziomu wyższego napięcia na poziom napięcia, na którym przyłączony jest odbiorca.
Dzień roboczy – nieświąteczny dzień tygodnia od poniedziałku do piątku.
Energia – należy przez to rozumieć energię elektryczną.
Grupa taryfowa – należy przez to rozumieć grupę odbiorców pobierających energię elektryczną lub
korzystających z usługi dystrybucji energii elektrycznej albo usługi kompleksowej, dla których stosuje
się jeden zestaw stawek opłat i warunków ich stosowania.
Miejsce dostarczania – to punkt w sieci, do którego dostawca dostarcza energię elektryczną,
określony w umowie o przyłączenie do sieci, albo w umowie dystrybucyjnej, albo w umowie
kompleksowej, będący jednocześnie miejscem jej odbioru.
Moc przyłączeniowa – należy przez to rozumieć moc czynną planowaną do pobrania lub
wprowadzenia do sieci, określoną w umowie o przyłączenie do sieci jako wartość maksymalną
wyznaczaną w ciągu każdej godziny okresu rozliczeniowego ze średnich wartości tej mocy w
okresach 15-minutowych, służącą do zaprojektowania przyłącza.
Moc umowna – moc czynna, pobierana lub wprowadzana do sieci, określona:
1. w umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, albo umowie
kompleksowej, jako wartość maksymalna, wyznaczana w ciągu każdej godziny okresu
rozliczeniowego ze średnich wartości tej mocy rejestrowanych w okresach 15minutowych,
2. albo w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej, zawieranej
pomiędzy operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego a operatorem
systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, jako średnią z maksymalnych łącznych
mocy średnio-godzinnych pobieranych przez danego operatora systemu dystrybucyjnego
energetycznego w miejscach dostarczania energii elektrycznej z sieci przesyłowej
będących miejscami przyłączenia sieci dystrybucyjnej do sieci przesyłowej, wyznaczoną
na podstawie wskazań układów pomiarowo rozliczeniowych,
3. albo w umowie o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej, zawieranej
pomiędzy operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego a operatorem
systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, dla miejsc dostarczania energii
elektrycznej
nie
będących
miejscami
przyłączenia
sieci
dystrybucyjnej
elektroenergetycznej do sieci przesyłowej elektroenergetycznej, jako wartość maksymalną
ze średnich wartości tej mocy w okresie godziny.
Niskie napięcie (nN) – napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV.
Odbiorca – każdy, kto otrzymuje lub pobiera energię na podstawie umowy ze dostawcą.
Operator – operator systemu dystrybucyjnego do którego sieci przyłączony jest odbiorca.
Okres rozliczeniowy – przedział czasowy pomiędzy dwoma kolejnymi odczytami rozliczeniowymi
wskazań układu pomiarowo - rozliczeniowego.
Przyłącze – odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń, instalacji lub sieci odbiorcy o
wymaganej przez niego mocy przyłączeniowej z siecią dostawcy świadczącego na rzecz podmiotu
przyłączanego usługę dystrybucji energii elektrycznej.
Sieć elektroenergetyczna (sieci) – instalacje połączone i współpracujące ze sobą, służące do
dystrybucji energii elektrycznej, należące do dostawcy.
Średnie napięcie (SN) – napięcie znamionowe wyższe od 1 kV i niższe niż 110 kV.
Tangens fi (tgfi) - stosunek energii biernej do energii czynnej pobranej przez odbiorcę w danym
okresie czasu.
Taryfa – dokument zawierający zbiór stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowany przez
dostawcę lub sprzedawcę energii i wprowadzany jako obowiązujący dla określonych w nim
odbiorców w trybie określonym ustawą.
Układ pomiarowo - rozliczeniowy – liczniki i inne urządzenia pomiarowe lub rozliczeniowo –
pomiarowe, a także układy połączeń między nimi, o parametrach dostosowanych do mocy
umownej, służące bezpośrednio lub pośrednio do pomiarów energii elektrycznej i rozliczeń za tą
energię.
Usługa kompleksowa – usługa zawierająca postanowienia umowy sprzedaży energii i umowy o
świadczenie usługi dystrybucji
Usługa dystrybucyjna – usługa świadczoną przez dostawcę energii, obejmującą:
a) dystrybucję energii elektrycznej - transport energii sieciami dystrybucyjnymi w celu
dostarczania jej odbiorcom
b) utrzymywanie ciągłości i niezawodności dostaw energii elektrycznej.
Wskaźnik mocy – urządzenie w rozliczeniowym układzie pomiarowym, umożliwiające kontrolę
poboru mocy czynnej przez odbiorcę (15- minutowe największe obciążenie mocą czynną).
Wysokie napięcie (WN) – napięcie znamionowe 110 kV.
Zabezpieczenie limitujące moc –główne zabezpieczenie przed lub za licznikiem, zabezpieczone
przed dostępem odbiorcy i osób postronnych (plombowane przez dostawcę), dostosowane do mocy
umownej zamówionej przez odbiorcę.
Ceny energii elektrycznej - Taryfy energii: A, B, C, G, R
Ceny energii elektrycznej w Polsce dla odbiorców końcowych są ustalane przez
przedsiębiorstwa energetyczne. Ceny i stawki za prąd oraz warunki sprzedaży i dystrybucji energii
elektrycznej określa cennik energii danego przedsiębiorstwa, czyli taryfa dla energii elektrycznej.
Finalna cena prądu dla odbiorców końcowych we wszystkich taryfach ustalana jest przez dwa
przedsiębiorstwa:
 usługodawcę transportu energii (ceny regulowane urzędowo)
 sprzedawcę energii (ceny dla firm uwolnione, ceny dla domu regulowane).
Cena energii =
opłata za transport energii sieciami dystrybucyjnymi +
opłata za zużycie energii +
podatek VAT
Opłata za transport energii
Energia elektryczna do zasilania urządzeń elektrycznych wymaga fizycznego dostarczenia
prądu przez sieci elektroenergetyczne do klienta końcowego, czyli do punktu odbioru energii – usługa
przesyłu energii elektrycznej przez urządzenia energetyczne to usługa dystrybucji energii
elektrycznej.
Usługę dystrybucji energii świadczy w Polsce operator systemu dystrybucyjnego, czyli
właściciel infrastruktury dzięki, której jest możliwe dostarczenie prądu do gniazdka w domu i w
firmie. Operator sieci dystrybucyjnych posiada pozycję monopolistyczną, zatem jego zmiana jest
możliwa w dwu przypadkach:
a) zmiany miejsca zamieszkania lub zmiany siedziby firmy
b) możliwości technicznych przyłączenia do innego OSD bez zmiany adresu.
Stawki opłat za usługę dystrybucji podlegają regulacji przez Urząd Regulacji Energetyki.
Każda zmiana taryfy dystrybucyjnej wymaga zatwierdzenia przez Prezes URE. Obowiązek
zatwierdzania taryf stosuje się dla wszystkich grup taryfowych (A, B, C, G, R).
Cennik usług za transport energii to taryfa dla usług dystrybucji energii elektrycznej. Ceny
dystrybucji energii w 2007 roku i w latach ubiegłych dla odbiorców końcowych na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej podlegały regulacji Urzędu Regulacji Energetyki. Na mocy przyznanych
uprawnień Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdzał taryfy dla energii elektrycznej.
Opłata za zużycie energii
Za zużycie energii elektrycznej przez użytkowane w domu lub w firmie urządzenia i
maszyny elektryczne zapłacimy sprzedawcy energii elektrycznej według wskazań licznika (układu
rozliczeniowo-pomiarowego) – płacimy za pobór prądu – jest to sprzedaż energii elektrycznej przez
wybrane przedsiębiorstwo sprzedające energię elektryczną.
Usługę sprzedaży prądu świadczą w Polsce spółki obrotu energią elektryczną.
Podatek VAT
Ustalona przez przepisy podatkowe stawka podatku VAT. W roku 2008: VAT 22%
Grupy taryfowe
Stawki cenowe energii dla poszczególnych grup odbiorców zależą od tego dla jakich potrzeb
następuje zużycie energii zaklasyfikowania odbiorcy do tzw. grupy taryfowej, czyli do grupy
klientów dla których stosuje się ten sam zestaw
Rodzaje Taryf dla firm
Taryfa A
Taryfa A to stawki opłat dla największych odbiorców energii elektrycznej takich jak huty,
kopalnie, stocznie oraz duże fabryki.
Taryfa B
Taryfa B to stawki opłat za energię dla dużych przedsiębiorstw przemysłowych, fabryk,
szpitali, centrów handlowych, hydroforni, ferm kurzych, stacji paliw, barów, obiektów rekreacyjnorozrywkowych.
Taryfa C
Taryfa C to stawki opłat za energię dla takich odbiorców jak banki, sklepy, przychodnie
zdrowia, punkty handlowo-usługowe, oświetlenie ulic miast i wsi.
Taryfa R
Taryfa R to stawki opłat stosowane w rozliczeniach z odbiorcami bez układów pomiaroworozliczeniowych (liczników). Ma zastosowanie dla zorganizowania tymczasowego miejsca poboru
prądu np. plan filmowy, cyklinowanie podłóg, iluminacji obiektów.
Rodzaje Taryf dla domu
Taryfa G
Taryfa G to stawki opłat stosowane dla odbiorców zużywających energię na potrzeby
gospodarstw domowych i związanych z nimi pomieszczeń piwnicznych, strychów czy garaży.
Taryfa G ma także zastosowanie wobec lokali mających charakter zbiorowego zamieszkania:
domy akademickie, internaty, plebanie, kanonie, wikariaty, rezydencje biskupie, koszary wojskowe,
domy opieki społecznej, hospicja, domy dziecka – oraz pomieszczeń związanych służących potrzebom
socjalno-bytowym.
Obecne rozwiązania taryfowe - kompilacja różnych materiałów
Podmioty przyłączane do sieci dzieli się na grupy przyłączeniowe::
1. grupa I – podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci przesyłowej,
2. grupa II – podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu
znamionowym 110 kV oraz podmioty przyłączane do sieci rozdzielczej, które wymagają
dostaw energii elektrycznej o parametrach innych niż standardowe albo podmioty
posiadające własne jednostki wytwórcze współpracujące z siecią,
3. grupa III – podmioty przyłączone bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu
znamionowym większym niż 1 kV, lecz niższym niż 110 kV,
4. grupa IV – podmioty przyłączone bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu
znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz mocy przyłączeniowej większej niż 40 kW lub
prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym większym
niż 63 A,
5. grupa V – podmioty przyłączone bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu
znamionowym nie wyższym niż 1 kV oraz mocy przyłączeniowej nie większej niż 40 kW
i prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego nie większym niż 63 A,
6. grupa VI – podmioty przyłączone do sieci poprzez tymczasowe przyłączenie, które będzie
na zasadach określonych w umowie, zastąpione docelowym lub podmioty przyłączone do
sieci na czas określony, lecz nie dłuższy niż 1 rok.
Podmiot przyłączany do sieci sprzedawcy obowiązany jest wnieść opłatę za przyłączenie.
Wysokość opłaty uzależniona jest od grupy przyłączeniowej.
Odbiorcy za dostarczoną energię elektryczną i świadczone usługi przesyłowe są rozliczani
według cen i stawek opłat właściwych dla grup taryfowych. Podział odbiorców na grupy taryfowe jest
dokonywany ze szczególnym uwzględnieniem takich kryteriów jak poziom napięcia zasilania w
miejscu dostarczania energii, wartość mocy umownej, liczba stref czasowych oraz rodzaj stref
czasowych.
Ustalono następujący sposób konstrukcji symboli grup taryfowych:
1. Na pierwszym miejscu oznaczenia literowe, grupy zależne od napięcia zasilania:
- A – dla napięcia wysokiego,
- B – dla napięcia średniego,
- C – dla napięcia niskiego,
- G i R – niezależne od napięcia zasilania.
2. Na drugim miejscu oznaczenia cyfrowe:
- 1 – grupy taryfowe dla odbiorców o mocy umownej równej lub niższej od 40 kW
i prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym nie
większym niż 63 A,
- 2 – grupa taryfowa dla odbiorców o mocy umownej większej od 40 kW lub
prądzie znamionowym zabezpieczeń przedlicznikowych w torze prądowym
większym od 63 A.
3. Na trzecim miejscu cyfry oznaczające:
- 1 – grupa taryfowa z rozliczeniem jednostrefowym,
- 2 – grypa taryfowa z rozliczeniem dwustrefowym,
- 3 – grupa taryfowa z rozliczeniem trójstrefowym.
Dla grupy taryfowej C wprowadzono dodatkowe oznaczenia:
- a – rozliczenie w strefach szczytowej i pozaszczytowej,
- b – rozliczenie w strefach dziennej i nocnej.
Według podanych zasad podziału odbiorców można wyróżnić następujące grupy taryfowe:
- dla odbiorców zasilanych z sieci wysokiego napięcia (WN – 110 kV i wyżej)
-
-
-
-
X
A21, A22, A23;
dla odbiorców zasilanych z sieci średniego napięcia (SN), o mocy przyłączeniowej większej
od 40 kW
B21, B22, B23;
dla odbiorców zasilanych z sieci SN, o mocy przyłączeniowej nie większej od 40 kW
B11, B12;
dla odbiorców zasilanych z sieci niskiego napięcia (nN) o poborze mocy wyższym od 40 kW,
z licznikiem energii czynnej wyposażonym we wskaźnik mocy:
C21, C22a, C22b, C23;
dla odbiorców zasilanych z sieci nN o poborze mocy równej lub niższej od 40 kW, z
licznikiem energii czynnej bez wskaźników mocy:
C11, C12a, C12b;
dla odbiorców zasilanych niezależnie od poziomu napięcia:
G11, G12, R.
X
X
X
Litery oznaczające poziom napięcia sieci, z której
energia dostarczana jest odbiorcom:
A: napięcie wysokie ( WN)
B: napięcie średnie ( SN)
C: napięcie niskie ( nN)
G i R: niezależne od napięcia zasilania
Cyfry oznaczające wielkość zamówionej mocy:
1 : moc nie wyższa niż 40 kW i prąd
znamionowy zabezpieczenia
przedlicznikowego w torze prądowym
nie większy niż 63 A.
2 : moc wyższa niż 40 kW lub prąd
znamionowy zabezpieczenia
przedlicznikowego w torze prądowym
większy niż 63 A.
Cyfry oznaczające liczbę rozliczeniowych stref
czasowych:
1 : jednostrefowa,
2 : dwustrefowa,
3 : trójstrefowa,
Litery odnoszące się do grup taryfowych C
oznaczające rozliczenia w strefach:
a : szczytowej i pozaszczytowej
b : dziennej i nocnej
Rys. 1. Sposób oznaczania grup taryfowych, poczynając od lewej strony, np. G123b
W praktyce spotyka się odstępstwa polegające najczęściej na dodaniu nowych grup
taryfowych dla odbiorców zasilanych z sieci niskiego napięcia (np. grupa trójstrefowa C13
Gornośląskiego Zakładu Energetycznego). W cenniku energii elektrycznej występują cztery rodzaje
taryf:
- taryfy dwuczłonowe, jedno-, dwu- lub trójstrefowe;
- taryfy jednoczłonowe, jedno-, lub dwustrefowe;
- taryfy jednoczłonowe - paramocowe, jedno-, lub dwustrefowe;
- taryfa ryczałtowa.
Taryfę ustala się na okres 12 miesięcy i kształtuje się w sposób umożliwiający obl iczenie
przez odbiorcę należności odpowiadającej zakresowi usług związanych z zaopatrzeniem w
energię elektryczną, określonemu w umowie sprzedaży energii elektrycznej lub w umowie o
świadczenie usług przesyłowych.
Tabela 1. Przykładowe stawki za energię dla wybranych grup odbiorców
w pozostałych godzinach
doby
w szczycie popołudniowym
w szczycie
przedpołudniowym
nocna
dzienna
pozaszczytowa
szczytowa
całodobowa
Grupa taryfowa
Cena energii elektrycznej
zł/MWh
A22
A23 zima
B11
B21
B22
C21
C22a
C22b
G11
G12
154.80
130.00
135.60
0.1350
-
209.00
187.10
189.00
-
99.20
103.80
103.00
-
185.00
0.1900
73.75
0.0740
149.00
-
209.00
-
105.00
-
Dla odbiorców zasilanych:
 z sieci SN ustala się najczęściej następujące rodzaje taryf - B21, B22 i B23;
 z sieci nN - C21, C22a ,C22b, C11, C12a i C12b;
 niezależnie od poziomu napięcia - G11, G12 i R.
Do grupy taryfowej G zaliczani są odbiorcy, pobierający energię na potrzeby miejskich i
wiejskich gospodarstw domowych oraz związanych z nimi pomieszczeń gospodarczych. Według tej
grupy taryfowej rozliczana jest również energia zużywana na potrzeby lokali o charakterze
zbiorowego zamieszkania, nie posiadających charakteru handlowo–usługowego (czytelnie, pralnie,
kuchnie, pływalnie, warsztaty), mieszkań rotacyjnych (mieszkań pracowników placówek
dyplomatycznych i zagranicznych przedstawicielstw), domów letniskowych, domów kempingowych i
altan w ogródkach działkowych itp., oświetlenia innych pomieszczeń w budynkach mieszkalnych,
zasilania dźwigów w budynkach mieszkalnych, węzłów cieplnych i hydroforni będących w gestii
administracji domów mieszkalnych, garaży indywidualnych użytkowników i inne.
Grupa taryfowa R ma zastosowanie w rozliczeniach z odbiorcami energii, których instalacje
nie są wyposażone w układy pomiarowo-rozliczeniowe (w przypadkach krótkotrwałego poboru
energii elektrycznej, np. iluminacje, omłoty, zdjęcia filmowe, cyklinowanie podłóg itp.
W przypadku gdy odbiorca, zgodnie z przyjętą zasadą kwalifikacji odbiorców, może być
zaliczony do więcej niż jednej grupy taryfowej, ma on prawo wyboru jednej spośród tych grup.
Wybrana przez odbiorcę grupa taryfowa obowiązuje co najmniej 12 miesięcy.
Aktualne stawki taryfowe dla wszystkich grup odbiorców, dla poszczególnych spółek
dystrybucyjnych, można znaleźć na stronach internetowych tych spółek lub na stronie Urzędu
Regulacji Energetyki.
A23
B21
B22
C21
C22a
zł/MWh
41.52
41.52
41.52
0.0415
0.0415
zł/MWh
18.00
35.00
0.1050
-
44.50
0.1170
-
35.00
0.1050
G11
0.0415
0.1049
-
-
G12
0.0415
-
0.0888
0.0575
pozostałe godziny doby
szczyt popołudniowym
szczyt przedpołudniowym
Nocny/pozaszczytowy
Dzienny/szczytowy
całodobowa
Stawka systemowa opłaty
przesyłowej
Grupa taryfowa
Składnik zmienny stawki taryfowej
22.00
-
9.00
-
-
-
-
-
-
-
Składnik stały stawki sieciowej
Tabela 2. Przykładowe stawki opłat za usługi przesyłowe dla wybranych grup odbiorców
zł/kW/m-c
4.00
5.0
5.0
7.20
7.20
0.92 inst.1faz. zł/m-c
2.77 inst. 3faz. zł/m-c
0.92 inst.1faz. zł/m-c
2.77 inst. 3faz. zł/m-c
Na różnych rodzajach rynków energii elektrycznej (też innych nośników energii)
zastosowanie znajdzie różnorodne podejście do ustalania cen. W inny sposób ceny te będą
wyznaczane na rynku kontraktowym w inny na rynku giełdowym.
Przyjęty w danym kraju model rynku będzie determinował sposób ustalania ceny. Przyjęty w
naszym kraju tzw. rozproszony model rynku energii elektrycznej sprawia, że w obrocie hurtowym
występują ceny kontraktowe, giełdowe i ceny rynku bilansującego.