kon. pol - Magisterskie24.pl
advertisement
Marta Zagrajek Północ - Południe Konflikty międzypaństwowe mogą mieć miejsce na różnych płaszczyznach: politycznej, ekonomicznej, kulturowej oraz ideologicznej. Jednym z najlepszych przykładów jest konflikt na linii północ-południe. Problem ten dotyczy państw położonych na północnej półkuli oraz państw, które znajdują się na południowej półkuli i na terenie Ameryki Łacińskiej. Kraje położone na półkuli północnej należą do państw demokratycznych, wysoko rozwiniętych, posiadających wysoki poziom życia i niskie tempo przyrostu naturalnego, natomiast te które leżą na półkuli południowej są przykładami państw niedemokratycznych, rozwijających się i mających charakter postkolonialny. Klasyfikacja krajów świata na północ i południe ma charakter umowny podobnie jak zakorzeniony podział na bogaty Zachód i ubogi, zacofany Wschód. Podział ten pojawił się w latach 70-tych XX wieku. Wiązało się to z konferencją krajów tzw. Trzeciego Świata, która była poświęcona rozwojowi współpracy międzynarodowej oraz ustanowieniu nowego ładu gospodarczego. Najważniejsze jej elementy to domaganie się: zwiększenia pomocy ekonomicznej dla krajów południa stworzenie systemu preferencji w handlu dostęp do nowych technologii. identyfikacji płaszczyzn występujących konfliktów oraz poszukania sposobów ich łagodzenia ustalenia podstaw co do dalszych kierunków rozwoju państw Południa Dotychczasowe metody okazały się nieskuteczne, należy zatem szukać nowych rozwiązań dla zmniejszania dysproporcji między Północą i Południem. Konflikt na tej linii wynika z różnych czynników jakimi są między innymi: podział krajów świata na dwie grupy północy i południa oraz ogromne różnice w potencjale ekonomicznym i technologicznym a także dystrybucji bogactwa między nimi. Różnice między tymi grupami krajów występują na różnych płaszczyznach, wśród których najbardziej widoczne są dysproporcje w poziomie dochodu narodowego, inflacji, czy też dostępu do dóbr nauki i kultury. Do przyczyn istniejących różnic pomiędzy Północą i Południem zalicza się: zacofanie gospodarcze zadłużenie zagraniczne nierówny podział korzyści z globalizacji totalitarne systemy rządów nierówny poziom wykształcenia zjawisko analfabetyzmu Dysproporcje te wciąż narastają głównie na skutek nierównomiernego rozwoju demograficznego pomiędzy obiema grupami krajów. Konsekwencją tych dysproporcji jest rywalizacja w skali światowej o podłożu ekonomicznym, a także politycznym i religijnym, przybierająca często formę terroryzm i działań wojennych. Są dwie koncepcje strukturalne dotyczące tego konfliktu: 1. teoria systemu światowego (twórca I. Wallerstein) - założenie to proponuje pomoc szczególnie dla państw południa i wskazuje, że jedyną szansą na zapewnienie rozwoju państw jest kapitalizm oraz system gospodarki wolnorynkowej. W tej koncepcji istnieje podział państw na centrum i peryferia. Do tych pierwszych należą kraje specjalizujące się w produkcji dóbr kapitałochłonnych i zaawansowanych technologicznie. Do tych drugich zaś zalicza się kraje produkujące towary mniej zaawansowane technologicznie ale bardziej roboczochłonne. 2. teoria zależności (twórca G. Frank) – odwołuje się do państw zachodu, sugerując że to one przyczyniają się do pogłębienia tej dysproporcji północy względem południa. W świetle tej koncepcji, państwa zachodu tworząc jako pierwsze u siebie kapitalizm znacznie wcześniej od innych przeszły od stadium niedorozwoju do stadium rozwiniętego. Umożliwiło im to ekspansję na południe i poddanie go polityczno-ekonomicznej kontroli, dlatego wymiana handlowa nie jest możliwa i dochodzi do coraz większego pogłębiania się zależności południa od północy. Nie należy zapominać o istnieniu argumentów co do pomocy oferowanej krajom Południa przez kraje Północy. 1. Argumenty za pomocą dla Południa: Państwa Południa nie są zdolne do tego by osiągnąć rozwiązania w celu rozwoju gospodarczego Dzięki handlowi zagranicznemu pomiędzy Północą a Południem, kraje Południa osiągną dostęp do unikatowych technologii wcześniej niedostępnych. 2. Argumenty przeciw pomocy dla Południa: Kraje Południa muszą same osiągnąć pewne rozwiązania żeby rozwinąć się gospodarczo. Kraje Południa nie umieją wykorzystać oferowanej pomocy. Pomoc dla krajów Południa często idzie na prowadzenie wojen na tym terenie a nie na rozwój. Kraje Południa uzależniają się od sponsorów ( pomocy krajów Północy) przez co tracą znaczenie na arenie międzynarodowej. Istnieją różne kryteria wyodrębniania Północy i Południa: 1. Gospodarcze: Północ to bogactwo Południe to ubóstwo, państwa rozwijające się 2. Geograficzne: Północ to państwa leżące na półkuli północnej + Nowa Zelandia i Australia Południe to państwa leżące na półkuli Południowej + Ameryka Łacińska 3. Cywilizacyjne Północ to cywilizacja zachodnia Południe to cywilizacje: chińska, hinduistyczna, islamska, latynoamerykańska i afrykańska 4. Instytucjonalne Północ należy do: EAPC, OBWE, OECD, UE itd. Południe należy do: G-77 oraz Ruchu Państw Niezaangażowanych Do krajów Północy należą: Stany Zjednoczone, Kanada, Rosja, Australia, Nowa Zelandia, Francja, Włochy, Niemcy, Anglia, Polska i Japonia. Do krajów Południa należą: Etiopia, Sudan, Somalia, Mozambik, Czad, Nigeria, Libia czyli tzw. Kraje ,,Trzeciego Świata’’ + niektóre kraje Ameryki Środkowej. Skutki jakie niesie ze sobą aktualnie ten konflikt: bogata Północ stara się zmniejszyć różnice ekonomiczne pomoc niematerialna - Północ pomaga reformować instytucje Południa powołanie organizacji międzynarodowych takich jak: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Światowa Organizacja Handlu - mająca na celu wprowadzenie ładu gospodarczego oraz umożliwienie integracji gospodarczej pomiędzy Północą a Południem powołanie regionalnych organizacji gospodarczych takich jak Wspólny Rynek Południa Rynek czy Andyjski Wspólny
