Targi i jarmarki w Szampanii.

Agnieszka Eliasz 2PP
Procesy osadnicze
Temat: Narodziny Europy w XI w. (północ i południe Europy, najważniejsze miasta, szlaki
handlowe lądowe i morskie, targi i jarmarki, Hanza, epidemie dżumy a sytuacja
ludnościowa).
Północ i południe Europy
Rozwój Europy dzielił się na dwa bieguny. Ta „dwubiegunowość” rozdzierająca
kontynent stała się główną cechą charakterystyczną dla historii Europy. Rozwijała się ona na
północ i południe; Niderlandy i Włochy; Morze Północne wraz z Bałtykiem i Morze
Śródziemne.
Na terenie Niderlandów proces rozwoju odbył się szybko, nie natrafiając na opór. W
regionie śródziemnomorskim dzieło odnowy, rozpoczęte później, postępowało prędzej.
Północ okazała się bardziej przemysłowa, a południe kupieckie. Te dwie cechy różnią oba
obszary, a zarazem je przyciągają i uzupełniają. Ich połączenie dokonało się drogami
lądowymi, wiodącymi z północy na południe. Doskonałymi przejawami więzi tych obszarów
okazały się jarmarki w szampanii, w XIII w.
Północ Europy
Gospodarka północy powstawała od zera. Stopniowo pojawiali się pierwsi kupcy i
tkacze. Przemysł gwałtownie zaczął się rozwijać. Nastąpił przyrost ludności. Rozpoczął się
rozkwit Brugii. Miasta Północy zakładane były na początku Średniowiecza, podczas gdy
większość wielkich miast Włoch, Francji, nadreńskich Niemiec i naddunajskiej Austrii
powstało przed naszą erą. Powstał przemysł włókienniczy nie mający sobie równych w
Europie (Brugia, Ypres, Gandawa). Należała ona do systemu jarmarków flamandzkich.
Odwiedzali je cudzoziemscy kupcy. Utrzymywała ona stosunki z Anglią i Szkocją. Na rynku
brugijskim spotykana była normandzka pszenica, oraz wino z Bordeaux. Brugia rozkwitła
dzięki przynależności do Hanzy. Dzięki pierwszemu statkowi z Genui 1271, z Wenecji 1314
uzyskany został napływ dóbr tj.: korzenie, pieprz lewantyński, kapitał, techniki handlowe i
finansowe. Wadą było przechwycenie przez ludy z Południa procesu rozwoju. Brugia stała się
ośrodkiem łączącym ze sobą Morze Śródziemne, Portugalię, Anglię, Francję, nadreńskie
Niemcy, oraz Hanzę.
Południe Europy
Miasta włoskie miały początkowo bardzo silny związek z krajami islamu i Bizancjum.
Charakteryzowały je słabe gleby, trudności w uprawie, oraz niski poziom życia. Żegluga była
ich poszukiwaniem lepszej drogi życia. Amalfi było jednym z pierwszych miasteczek
portowych, które próbowało swych sił na morzu. Egipskie i syryjskie denary wymieniane
były na jedwab bizantyjski, który sprzedawano na Zachodzie.
Wenecja
Była ona usytuowana na 60 wyspach. Było to bardzo niewygodne położenie. Miał
miejsce brak środków żywności, oraz słodkiej wody. W nadmiarze, miasto to, posiadało sól,
która była ważnym surowcem. Wielkie zapotrzebowanie miało na zboże, żywy inwentarz, ser,
warzywa, oliwę, drewno, kamienie, a także wodę pitną. Znaczenie Wenecji wzrosło dzięki
wymianie handlowej z Bizancjum. Historie krucjat przyczyniły się do wybicia Wenecji na
arenie międzynarodowej. Atutem kupców włoskich w Europie były korzenie i pieprz z krajów
Lewantu.
1
Szlaki handlowe lądowe i morskie
Na wybrzeżu Włoch i Sycylii ożywiły się małe porty. Głównym miastem jest Amalfi.
Wczesne i preferencyjne związki z krajami islamu i jałowe grunty, dzięki którym miasto
bierze udział w przedsięwzięciach morskich spowodowało jego awans. Źródłem sukcesu
małych miasteczek był kontakt z bogatymi krajami nadmorskimi, miastami islamu oraz
Konstantynopolem, a także zdobywanie złotych monet, za które kupują jedwabie bizantyjskie.
Działalność ta ożywia na wpół uśpioną od czasów upadku Rzymu gospodarkę włoską.
Między XI, a XIII wiekiem do Amalfi przybywa kasztanowców, winnic, oliwek, cytrusów.
Florencja była zasobna w ziemię, importowała ziarno z Sycylii w XIV i XV wieku, oraz
obsadziła najbliższe wzgórza winnicami i oliwkami. Miasta włoskie tj.: Genua, Piza i
Wenecja, powoli wślizgują się pomiędzy panujące na morzach gospodarki. Ostatecznie
pozycje na morzu zdobywa Wenecja. Rywalizacja na Morzu Śródziemnym zaczyna się
toczyć między miastami handlowymi i przemysłowymi. Główną stawką są pieprz i korzenie,
wielki atut kupców włoskich w Europie Północnej.
Targi i jarmarki w Szampanii.
Centrum gospodarcze znajduje się w połowie drogi między biegunami. Jarmarki w
Szampanii odbywały się w Lagny-sur-Marne, Bar-sur-Aube, Provins (św. Kwiriacego i na św.
Ajula), Troyes (dwukrotnie w ciągu roku). Naśladują one istniejący wcześniej system
jarmarków flamandzkich, a zarazem reorganizują łańcuch wcześniejszych targów
regionalnych. Są one miejscem spotkań całej Europy, gdzie znaleźć można wszystko, czego
dostarcza Północ i Południe. Oryginalność jarmarków polega na handlu pieniądzem i na
operacjach kredytowych. Upadek jarmarków nastąpił w ostatnich latach XIII stulecia. Data ta
jest zbieżna z wystąpieniem wielu kryzysów, które wstrząsną całą Europą i zapowiadają,
jeszcze przed Czarną Śmiercią, wielką recesję XIV wieku. Handlowano płótnem
(produkowane w dorzeczach Sekwany i Marny trafiało na południe Włoch i stamtąd
rozchodziło się szlakami śródziemnomorskimi), pieprzem, korzeniami, narkotykami,
jedwabiem (z Włoch).
Hanza
Hanza, jest to związek nadmorskich miast handlowych Europy Północnej z czasów
Średniowiecza i początku ery nowożytnej. Szlaki, głównie morskie; żegluga po M.
Północnym, Bałtyku, kanale La Manche, M. Irlandzkim. Miasta należące do związku
popierały się na polu ekonomicznym, utrudniając pracę kupcom z obcych miast. Pierwsze
Hanzy powstały w XII wieku w Niderlandach, następna (tzw. Hanza londyńska) składała się z
15 miast z Flandrii i ułatwiała im handel wełną z Anglii. Największą sławę zdobyła tzw.
Hanza niemiecka, która w XIV-XV w. gromadziła praktycznie wszystkie miasta pobrzeża
Morza Północnego i Bałtyckiego. W szczytowym okresie rozwoju Hanza liczyła około 160
miast. Z czasem jednak znaczenie tej organizacji zaczęło maleć. Miasta stały się mniej
niezależne od swoich monarchów, pojawiły się rozbieżności między interesami
poszczególnych członków, niechęć konsumentów do wysokich cen dyktowanych przez Ligę,
wreszcie konkurencja niezależnych kupców holenderskich doprowadziły do upadku
organizacji (XVIII wiek).
Z Północy i Wschodu wymieniano drewno, wosk, futra, żyto, pszenica, produkty leśne,
natomiast z Zachodu sól, sukno i wino.
2
Epidemie dżumy, a sytuacja ludnościowa
Dżuma - ostra bakteryjna choroba zakaźna gryzoni i (rzadziej) innych drobnych ssaków,
a także człowieka (zoonoza). Choroba ta wywołana jest infekcją G(-) pałeczek z rodziny
Enterobacteriaceae nazwanej Yersinia pestis.
Dżumę nazywano inaczej „czarną śmiercią”. Największa epidemia przetoczyła się przez
kraje europejskie w latach 1348-1352, a kilka lat później zawędrowała do Chin. W samej
Europie zaraza pociągnęła za sobą miliony ludzi. W wielu miastach zmarła połowa
mieszkańców, w niektórych klasztorach ocalał jeden lub dwóch mnichów. Część wsi
całkowicie zniknęła z mapy, przekształcając się w „opuszczone średniowieczne wioski”. Do
roku 1353, gdy zaraza w końcu ustąpiła, w Europie zmarło około 20 milionów ludzi. Czarna
śmierć spowodowała nasilenie napięć społecznych i konfliktów.
SPIS TREŚCI:
Północ i południe Europy ................................................................................................. 1
Północ Europy............................................................................................................... 1
Południe Europy ........................................................................................................... 1
Szlaki handlowe lądowe i morskie ................................................................................... 2
Targi i jarmarki w Szampanii. .......................................................................................... 2
Hanza ................................................................................................................................ 2
Epidemie dżumy, a sytuacja ludnościowa ........................................................................ 3
Literatura:
 Braudel Fernard, Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek.
Czas Swiata.T.III., PIW, Warszawa 1992.
 Małowist Marian, Wschód a zachód Europy w XIII-XVI wieku. Konfrontacja
struktur społeczno-gospodarczych., PWN, Warszawa 1973.
 http://en.wikipedia.org
3