stereotypów ról związanych z płcią oraz

Być kobietą …….
Rola kobiety w społeczeństwie
Rola społeczna to zespół zachowań
związanych z realizacją zadań lub
oczekiwań społecznych wynikających z
zajmowanej pozycji, interakcji, relacji
emocjonalnych i innych powiązań
zachodzących między członkami grupy.
Psychologiczne i kulturowe
aspekty pełnienia roli kobiety
Rola matki
Czułość, troska, odpowiedzialność,
decyzyjność, zaangażowanie
Rola żony
•
•
•
•
•
•
•
•
Zangazowanie
Decyzyjność
Intymność
Namiętność
Kobiecość
Wierność
Troska
Dbałość
Rola pracownika
•
•
•
•
•
•
•
•
Zaangazowanie
Poczucie misji
Tworzenie klimatu
Wytrwałość
Wszechstronność
Przyjacielskość
Spontaniczność
Akceptacja
• Rola może wchodzić w konflikt z
osobowością człowieka który ją sprawuje.
• Może być traktowana jako wyobrażenie
jednostki o sobie na użytek określonego
kontekstu społecznego.
Aspekt użytecznościowy
- kosztowny
Akademia Ról Społecznych
• wdrażanie do prawidłowego pełnienia ról
społecznych
• eliminowanie zaburzeń zachowania,
• ukazywanie prawidłowych
wzorców postępowania
• rozwijanie i poszerzanie zainteresowań
• wzrost poczucia własnej wartości.
• stałe wspieranie dziecka oraz motywowanie w
dążeniu do podnoszenia poziomu jakości życia
Pułapki i stereotypy
• Szczególną rolę w przekazywaniu
stereotypów kobiecości i męskości
przypisuje się rodzicom. Komentarze
biznesmen i kura domowa„ prawdziwy
mężczyzna" i "słodka kobietka" mogą
zaważyć na obrazie własnym synów
i córek.
• We współczesnej psychologii dominuje
podejście ujmujące człowieka nie tylko
jako jednostkę z jej cechami
i właściwościami, ale jako jednostkę w
kontekście rodzinnym, społecznym gdyż
szczególnie rodzina i środowisko wywiera
na dziecko silny wpływ, kształtując
postawę wobec innych i własnej płci.
• Bem (1981) zakłada, że każde dziecko
uczy się kulturowych definicji kobiecości i
męskości obowiązujących w
społeczeństwie, w którym żyje. Definicje te
obejmują siatkę skojarzeń bezpośrednio
związanych z płcią, tj. anatomia, funkcje
reprodukcyjne, podział pracy czy
osobowościowe atrybuty kobiet
i mężczyzn, także skojarzenia pośrednie,
metaforycznie związane z płcią.
• W procesie rozwoju, dziecko przyswajając
sobie treści, uczy się stosowania siatki
skojarzeń do oceny, odczytywania
i przyjmowania informacji w kategoriach
rozwijającego się schematu. W procesie
tym uczestniczy aktywnie rodzic, który jest
wzorem do właściwego identyfikowania
cech, atrybutów, zachowań przynależnych
płci i płciowości.
• Stereotypy związane z płcią
funkcjonują na dwóch różnych
poziomach: stereotypów ról
związanych z płcią oraz stereotypów
cech przynależnych do płci..
• Rola to zbiór przepisów i oczekiwań
stawianych jednostce w związku z
zajmowaną przez nią pozycją społeczną
(por. Mika 1984).
• Dotyczą one przekonań związanych z
rodzajem aktywności i funkcji
odpowiednich dla kobiet i mężczyzn,
matek i ojców
• W tym zakresie mówi się o stereotypach ról
płciowych jako określenie cech i zachowań
odnoszących się tylko do jednej płci (Worell
1994, za: Miluska 1996).
• Drugie z nich - zbioru cech psychicznych,
przypisywanych z większą częstotliwością jednej
z płci w porównaniu z drugą (Mandal 1998).
• Autorzy zajmujący się problematyką stereotypów płci,
wyróżniają cztery ich grupy w zakresie ról kobiet i
mężczyzn: (1) podział ról w domu; (2) ról zawodowych
(dla przykładu - w USA 80% kobiet jest zatrudnionych w
20 zawodach, tylu samych mężczyzn ma do dyspozycji
220 zawodów); (3) dotyczący wyglądu fizycznego
(kobieta - delikatna, mężczyzna - mocny); (4) związany z
cechami osobowości (u kobiet - wrażliwość, współpraca,
zależność, emocjonalność, brak agresji, u mężczyzn
natomiast - dominacja, niezależność, agresja, duże
poczucie własnej wartości, brak emocjonalności)
(Wosińska 1998).
Męskie i kobiece spojrzenie …
• oczekiwania krańcowo odmienne, dzielą
ludzi na dwa spolaryzowane światy:
mężczyzn, którym dopina się "skrzydła" i
kobiet, którym implantuje się "korzenie".
Kilkuletnie dzieci potrafią przypisywać
uogólnione etykiety odnoszące się do płci
typu "mama" i "tata" (Macrae 1999)..
Mama- dobra
Tata- zły
W okresie adolescencji młodzież poszerza
pojęcia kobiecość i męskość o wymiar
seksualny i cechę atrakcyjności fizycznej i
psychicznej (Jelonek 1990).
Okres ten jest czasem intensywnego
poszukiwania własnej tożsamości płciowej
Paradoks seksmisji
•
•
•
•
•
•
•
•
Mistyfikacja
Manipulacja
Segregacja
Dyskryminacja
Rywalizacja
Kompensacja
Racjonalizacja
Dezorientacja
Obraz kobiecości spotykany w polskich
opracowaniach jest zawężony i
akcentuje cechy: miękka, submisyjna,
wrażliwa, uczuciowa, subtelna,
gadatliwa (Nęcki 1996), delikatna,
uległa, pasywna, powabna (Jelonek
1990).
• Stereotypy płci dotyczą czterech
komponentów: cech osobowości:
emocjonalna, zdolna do poświęceń, łagodna,
ciepła w relacjach z innymi, opiekuńcza, ma
trudności w podejmowaniu decyzji, uczynna,
wrażliwa na uczucia i potrzeby innych; ról:
opieka nad dziećmi; prowadzenie domu;
wyglądu zewnętrznego: poruszająca się z
wdziękiem, posiadająca miły głos oraz
zawodu: nauczycielka, fryzjerka, sekretarka,
kucharka.
Strykowska (1992), w którym
• Z cech dostępnych w literaturze można
stworzyć stereotypowy obraz kobiecości,
uwzględniający cechy trzech sfer:
emocjonalno-uczuciową, intelektualnopoznawczą oraz behawioralnodziałaniową.
• Sfera intelektualno-poznawcza w
powszechnej opinii społecznej prawie jest
niedostrzegana, najbardziej preferowane
sfery to emocjonalno-uczuciowa i
behawioralno-działaniowa.
Skonstruowany kanon cech sugeruje,
iż kobiecość usposabia do zadań i ról
tworzących klimat i ciepło dla innych,
w tym również dla mężczyzn.
• .
• Kobieta ze swoim "wyposażeniem" nie jest
spostrzegana przez opinię społeczną jako
podejmująca decyzje, kierująca pracą, ale
tworząca grunt dla rozwoju innych, a to
nawiązuje do tradycji w pojmowaniu roli
kobiety w rodzinie i w społeczeństwie
Źródła stereotypu kobiecości
• W literaturze psychologicznej, szczególnie
amerykańskiej, podaje się przykłady
akcentujące pochodzenie stereotypów
płci, podkreślając liczbowy rozkład
mężczyzn i kobiet pełniących różne role
społeczne.
• Kobiety mogą być zatem uważane za
bardziej opiekuńcze od mężczyzn, gdyż
ich najbardziej widoczne przedstawicielki
pełnią role opiekuńcze, podczas gdy
mężczyźni mogą być spostrzegani jako
bardziej dominujący, ponieważ są
najbardziej widoczni w rolach
przywódczych (Macrae 1999).
Tego typu funkcjonowanie
zdeterminowane jest wrodzonymi
predyspozycjami u kobiet i u mężczyzn
(Jelonek 1990), ale nie przesądzającymi o
możliwościach każdej z płci.
W procesie wychowania i socjalizacji
dzieci uczestniczą głównie kobiety: matki
oraz nauczycielki, które mają wiedzę
potoczną o prawdziwej naturze kobiety
i mężczyzny i dostosowują do tych
stereotypów swoje oddziaływanie na
uczniów obojga płci.
Badania pokazują, że nauczycielki mają
tendencję do stawiania dzieciom zadań
zgodnych z własną koncepcją natury
dziewczynki i chłopca oraz z
akceptowanymi schematami uczennicy i
ucznia. Stąd dziewczynkom przydzielają
zadania, w których mogą wykazać się
gorliwością i sumiennością, chłopcom zadania wymagające samodzielności.
Efektem takich podziałów jest
wzmacnianie u jednych postaw zależności
i uległości, u drugich - dominacji i poczucia
niezależności (Konarzewski 1991).
W koncepcjach społecznego nabywania
cech związanych z płcią i odniesienia się
do pełnienia ról zawodowych i
rodzicielskich, akcentuje się dużą rolę
procesu socjalizacji i wychowania.
W ramach procesu oddziaływanie
ukierunkowane jest na sferę intelektualną,
emocjonalną oraz behawioralną. Horney
(1987)
Obraz kobiecości
• obraz kobiecości dotyczy ekspresyjnych
cech osobowości zakresu emocjonalnego i
działaniowego, na podstawie których
można prognozować aktywność
dziewcząt. Wymienione cechy
charakteryzują miejsce i przyszłe role
przewidziane w społeczeństwie dla
kobiety).
Auto test
• kokieteryjna, ?
• gderliwa, ?
• naiwna ?
•
•
•
•
•
•
•
•
gospodarna,?
zdolna do poświęceń,?
troskliwa?
………………………………….
…………………………………
……………………………………..
………………………………………
…………………………………………….
Kilka pytań do refleksji ……
• Doceniamy siebie czy negujemy?
• Jesteśmy otwarte na szeroką percepcję
czy bazujemy na stereotypach?
• Czy mamy kobiecy stereotyp kobiety czy
męski ?
• Czy cenimy cechy kobiece i nadajemy im
wartość i skuteczność a nawet rangę! czy
traktujemy jako uzupełnienie męskiego
kapitału ?
Kim ta Pani jest…..
• skoro uśmiechnięta
to jaka ona jest
A kim ta…..?
A ci Panowie ?
Można razem , można osobno
Byle miło i przyjemnie
Walka ze stereotypami
Strategie budowania zdrowego
poczucia własnej wartości
Bez względu na płeć !!!!!!
• Świadome postępowanie
• Planowanie i realizacja celów, działań
• Odpowiedzialność za siebie i swoje
zachowania
• Uznanie własnych ograniczeń
• Życie zgodne z wyznawanymi wartościami
• Asertywna postawa życiowa i asertywne
zachowania w kontaktach z innymi ludźmi
Pozytywna kobiecość
Ważnym sposobem wzmacniania
pozytywnego obrazu własnej płci jest
postawa szacunku i życzliwości dla
płci odmiennej
Pogłębiona osobista i życiowa refleksja
stanowi ważny dla jednostki kapitał
Jest przyczynkiem do budowania
pozytywnego obrazu siebie jako osoby,
otwartej, gotowej do podnoszenia jakości
swojego życia i wspierania innych,
i realizowania stawianych sobie celów,
Dziękuję Państwu
