Co to jest filozofia? czyli Wprowadzenie do filozofii

Co to jest filozofia?
czyli
Wprowadzenie do filozofii
MOŻLIWE ODPOWIEDZI
•
•
•
•
•
•
•
•
Poznanie samego siebie
Szukanie argumentów, dlaczego świat powstał
Krytyka wiedzy, czyli zrozumienie czym jest wiedza ludzka
Budowanie całościowego systemu wyjaśniania rzeczywistości
Odnalezienie sensu własnego życia
Szukanie szczęścia
Postawienie jakiegoś problemu
Szukanie ostatecznej przyczyny rzeczywistości
Wielcy Filozofowie starali się m.in. odpowiadać na następujące
pytania:
• Czym jest
rzeczywistość?
• Czym jest
prawda?
• Jak ją poznajemy?
• Czym jest dobro?
• Kim jest człowiek?
a) Etymologia słowa: filos - miłośnik, sofia - mądrość;
(termin ten ukuł najprawdopodobniej Pitagoras w VI w. p.n.e.);
mądrość w starożytności to boska wiedza o prawdzie;
b) Źródła filozofii – (Arystoteles )- na początku zawsze jest zadziwienie,
zachwyt otaczającym nas światem
c) Klasyczna definicja filozofii - (Arystoteles):
jest autonomiczną dziedziną wiedzy, będącą racjonalnym namysłem
nad całością rzeczywistości, szukającą ostatecznych jej przyczyn,
mającą charakter wyłącznie teoretyczny;
Najważniejsze składniki klasycznej definicji filozofii:
•
autonomiczna – jest odrębną, samodzielną dziedziną wiedzy (tzn. ma własną metodę,
cel i przedmiot);
•
teoretyczna - jest poznaniem prawdy dla niej samej, nie zaś ze względu na
jakiekolwiek cele praktyczne;
•
jest całościowym poznaniem rzeczywistości - nie mówi wiec o jakimś wycinku
rzeczywistości, lecz stara sie dotrzeć do zrozumienia całości rzeczywistości; ostatecznie
wiec zamyka sie w pytaniu: co to jest rzeczywistość? czym jest byt? (metafizyka,
ontologia);
•
szuka ostatecznych przyczyn – chce odpowiedzieć na pytanie: „co było na początku?”;
•
racjonalna - ma obowiązek odwoływać sie wyłącznie do argumentacji racjonalnej.
Filozofia jest przede wszystkim mądrością.
A mądrość to zbiór najbardziej fundamentalnych
prawd o nas i o otaczającym nas świecie,
pomagających nam się w nim odnaleźć.
Inne istotne pytania:
• Czy filozofia jest nauką?
• Jaka jest różnica między filozofią,
światopoglądem a ideologią?
 Nauka to zespół uporządkowanych twierdzeń, uzasadnionych,
dających się zakomunikować i sprawdzić (ma swój własny
przedmiot, metodę i cel).
 Światopogląd to zbiór najróżniejszych przekonań, dotyczących
świata, człowieka i społeczeństwa. Metodą uzasadniania
światopoglądu może być zarówno doświadczenie życiowe,
tradycje, wiara.
 Ideologia to światopogląd podporządkowany zawsze realizacji
celów określonej grupy społecznej.
Już Platon i jego uczeń Arystoteles dzielili filozofię
na trzy WIELKIE dziedziny!
A. Filozofia teoretyczna:
- filozofia bytu (metafizyka lub ontologia),
- teoria poznania (epistemologia);
B. Filozofia praktyczna:
- filozofia moralności (etyka),
- teoria wartości (aksjologia),
C. Filozofie szczegółowe:
- filozofia prawa,
- filozofia polityki,
- filozofia kultury;
- filozofia Boga (teodycea),
- filozofia religii,
- filozofia przyrody (kosmologia filozoficzna),
- filozofia człowieka (antropologia filozoficzna;
- filozofia piękna i sztuki (estetyka),
- filozofia płci (gender studies)
Podstawowe epoki w dziejach filozofii:
jest ich 5
• Starożytność
• Średniowiecze
• Renesans
• Nowożytność
• Współczesność
- 1000 lat
- od VI w. p.n.e. do 529 r. n.e.;
- następne 1000 lat
- od VI w. n.e. do XIV w. n.e.;
- epoka przejściowa
- XV/XVI w. n.e.;
- od XVII do XIX w. n.e.;
- od XIX do XXI w. n.e.
Co pozostanie:
1. Klasyczna definicja filozofii.
2. Różne rozumienia filozofii.
3. Różnica między filozofią, światopoglądem a
ideologią.
4. Działy i poddziały filozofii.
5. Epoki w dziejach filozofii.
Lektura obowiązkowa
• Polityka, 2005
• http://www.polityka.pl/spoleczenstwo/niezb
ednikinteligenta/166201,1,nedzahumanistyki.read
• Nędza humanistyki
• Nie ma szczęścia bez myślenia
• Profesor Tadeusz Gadacz, filozof, w rozmowie
z Jackiem Żakowskim.