PREHISTORIA I CYWILIZACJE STAROŻYTNEGO WSCHODU

PREHISTORIA I CYWILIZACJE STAROŻYTNEGO WSCHODU – LEKCJA POWT.
1. Pojęcia – wpisz nazwy poniższych pojęć. Możesz skorzystać ze spisu pod tabelą:
Nazwa pojęcia
Opis
Okres zapoczątkowany jakimś ważnym wydarzeniem, od którego zaczynamy
era
historia
liczyć lata
nauka o przeszłości, nauka o dziejach.
paleolit
epoka obejmująca okres pradziejów ludzkości do czasu poznania pisma i
powstania źródeł pisanych
starsza epoka kamienna, zwana epoką kamienia łupanego.
neolit
młodsza epoka kamienna, zwana również epoką kamienia gładzonego.
rewolucja neolityczna
politeizm
Proces gwałtownych zmian, który dokonał się między 10, a 8 tys. p.n.e., a
który polegał na przejściu z koczowniczego do osiadłego trybu życia oraz na
przejściu od zbieractwa i łowiectwa do uprawy roli i hodowli.
całokształt materialnego i duchowego dorobku społeczeństwa, wytworzonego
w ciągu dziejów i przekazywanego z pokolenia na pokolenie.
Ustrój w którym władza należy do monarchy, który ma nieograniczoną władzę,
usankcjonowaną boskim pochodzeniem lub przyzwoleniem bogów.
Wielobóstwo
monoteizm
Wiara w jednego boga.
system irygacyjny
System kanałów nawadniających oraz tam i sztucznych jezior.
zikkurat
Świątynia w starożytnej Mezopotamii. Piramida schodkowa.
mumifikacja
Proces balsamowania zwłok.
judaizm
Religia żydowska..
zoomorfizm
Nadawanie ludziom cech zwierzęcych.
monumentalizm
Wyolbrzymianie. Cecha budowli starożytnych – były olbrzymie
zasada talionu
Zasada prawa Hammurabiego „Oko za oko ząb za ząb”
kodeks
Spisany zbiór praw
prehistoria
cywilizacja
monarchia despotyczna
Spis nazw pojęć: cywilizacja, monoteizm, politeizm, historia, zasada talionu, neolit, judaizm,
mumifikacja, kodeks, monumentalizm, zikkurat, mazdaizm, era, zoomorfizm, system irygacyjny,
monarchia despotyczna, paleolit, rewolucja neolityczna, antropogeneza, prehistoria.
2. Porównaj życie ludzi w paleolicie i neolicie. W odpowiednie miejsce w tabeli wpisz litery
im odpowiadające
PALEOLIT
1. Prowadzono koczowniczy tryb życia
2. Mieszkano w jaskiniach
3. Noszono ubrania ze skór
4. Ludność zajmowała się zbieractwem i
łowiectwem
5. Znano ogień, ozdabiano ściany jaskiń
malunkami
6. Posługiwano się prostymi narzędziami
wykonanymi z kamienia, rogu i kości
NEOLIT
1. Prowadzono osiadły tryb życia
2. Mieszkano w szałasach i domach
3. Noszono ubrania z tkanin
4. Ludność zajmowała się uprawa roli i hodowlą
zwierząt
5. Potrafiono wyrabiać ceramikę i wytapiać metal
6. posługiwano się narzędziami wykonanymi z
kamienia gładzonego, kości i metalu
3. Poniżej zaprezentowano dwa rodzaje pisma. Napisz jak nazywało się każde z nich?
Która cywilizacja je stworzyła? Na czym pisano?
1. Pismo klinowe.
1. Pismo hieroglificzne.
2. Cywilizacja mezopotamska.
2. Cywilizacja egipska.
3. Pisano na glinianych tabliczkach.
3. Pisano na papirusie.
Poniżej umieszczono fotografie przedstawiające budowle starożytne. Napisz nazwę tych
budowli oraz cywilizację, z którego pochodzą
Zikkurat. Cywilizacja mezopotamska.
Sfinks. Cywilizacja egipska.
Piramida. Cywilizacja egipska
Brama Isztar z Babilonu. Cywilizacja mezopotamska.
4. Do podanych dat dopisz, który to jest wiek rzymskimi cyframi oraz określ, która to
jest połowa wieku– pierwsza, czy druga
Data
1751 r. p.n.e.
500 r. p.n.e.
44 r. p.n.e.
Wiek
XVIII w. p.n.e.
V w. p.n.e.
I w. p.n.e.
Połowa
2 połowa
1 połowa
2 połowa
Data
966 r.
1410 r.
1900 r.
Wiek
X w.
XV w.
XIX w.
Połowa
2 połowa
1 połowa
2 połowa
5. Porównaj religię monoteistyczną i politeistyczną na przykładzie religii egipskiej i
judajskiej.
Politeizm – religia egipska
Monoteizm – religia judajska
1. Wiara w wielu bogów.
2. Bogowie utożsamiani z siłami przyrody,
opiekowali się różnymi dziedzinami
życia: Set – bóg śmierci, Maat – bogini
sprawiedliwości, Ra – bóg Słońca, Sebek
– bóg Nilu, Horus – opiekun dynastii.
3. Wyobrażano sobie bogów w postaci ludzi,
pólludzi półzwierząt lub w postaci
zwierząt.
4. Oddawano bogom cześć budując
świątynie, w których umieszczano posągi,
składano ofiary z żywności.
5. Wierzono w życie pozagrobowe, ale
warunkiem takiego życia było zachowanie
ciała (mumifikacja) i przejście przez sąd
Ozyrysa
6. Do grobu wkładano wszystko to co będzie
potrzebne w przyszłym życiu – bardzo
bogaty pochówek.
7. Nie stworzono żadnej księgi, w której
spisano zasady wiary.
8. Bogowie kontaktują się ze swymi
wyznawcami poprzez faraona, który sam
jest bogiem lub poprzez kapłanów
1. Wiara w jednego boga.
2. Bóg to siła sprawcza, potęga, która
stworzyła świat; wszechobecny
niewyobrażalny. Nie nadano mu imienia
– Jahwe, to Bóg w j. hebrajskim. Wpływa
na wszystkie dziedziny życia.
3. Nie nadano Bogu postaci; pojawia się on
ludziom np. w postaci gorejącego krzewu
ale to tylko przybrana postać.
4. Bóg przebywa tylko w 1 świątyni –
jerozolimskiej, w której złożono tablice z
dziesięcioma przykazaniami. Bogu nie
składa się ofiar z żywności. Całe życie
ofiaruje się Bogu przestrzegając jego
przykazań.
5. Wiara w życie wieczne, na które trzeba
zasłużyć. Wiara w sąd ostateczny.
6. Do grobu nie składamy żadnych
przedmiotów ani żywności.
7. Wszystkie zasady wiary spisano w świętej
księdze – Tora (Pięcioksiąg Mojżesza).
Zasady postępowania, które regulują
życie ludzi spisano w Talmudzie.
8. Bóg kontaktuje się z wiernymi za pomocą
proroków.
6. Osiągnięcia cywilizacji starożytnych – w poniższej tabeli wypisano najważniejsze
osiągnięcia cywilizacji Egiptu, Mezopotamii i Fenicji. Posortuj te informacje
uzupełniając tabelę na dole strony wpisując do niej litery zgodnie z przykładem.
Osiągnięcia dotyczące poszczególnych dziedzin:
Matematyka
Astronomia
Medycyna
 do rozliczeń wprowadzono liczbę
0 wprowadzono cyfry, które
dzisiaj określa się jako cyfry
arabskie
 określono, że kąt ma 360°,
 potrafiono podzielić kąt na
stopnie, stopień na minuty, a
minutę na sekundy
 znano pierwiastki: kwadratowe i
sześcienne
 potrafiono rozwiązywać
równania kwadratowe
 wprowadzono do użycia system
dziesiętny i sześć dziesiętny
 wysoko rozwinięta matematyka,
szczególnie algebra i geometria –
potrafiono np. obliczać pola
powierzchni i objętość brył
geometrycznych
 stworzyli kalendarz księżycowy
 dobę podzielili na miesiąc na
tygodnie, 24 godziny, godzinę
na 60 minut, a minutę na 60
sekund
 podzielili rok na 365 dni i 12
miesięcy
 potrafili na niebie znaleźć
Wenus i najjaśniejszą wówczas
gwiazdę Syriusza. Na podstawie
obserwacji tej gwiazdy potrafili
obliczyć dzień wylewu Nilu
 stworzyli kalendarz słoneczny
 umieli przewidzieć zaćmienie
Słońca
stosowano ziołolecznictwo,
potrafiono przeprowadzać proste
zabiegi chirurgiczne: składanie
kości itp.; potrafiono
przeprowadzić trepanację czaszki
Pismo i literatura
 pierwszy alfabet
 pierwszy kodeks praw – kodeks
Architektura
Sztuka
 potrafili budować monumentalne
budowle związane z kultem –
np. świątynie na szczycie
zikkuratów. Budulcem była
wypalana cegła
 budowali monumentalne
budowle związane z kultem –
piramidy, świątynie np. w
Karnaku bądź Luksorze.
budulcem był kamień
 rozwinęła się głównie rzeźba –
Stelle
 stworzono własny kanon sztuki
 rozwinęło się malarstwo
związane z kultem oraz rzeźba –
przedstawiano faraonów.
Malunki naścienne umieszczano
w świątyniach i w grobowcach
Hammurabiego
 powstał epos o „Gilgameszu”
 wynaleziono pismo klinowe
 powstała „Księga umarłych”
 wynaleziono pismo
hieroglificzne, hieratyczne i
demotyczne