ABC Freelancerów 2016

ABC freelancerów legalne
świadczenie usług
w Polsce bez
zakładania firmy
adw. Piotr Buława
www.lexbulawa.pl
spis treści
 Formy świadczenia usług
 Freelancer - wolny zawód
 Podatek dochodowy
 Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
 Umowa zlecenia oraz umowa o dzieło
 Zbycie praw autorskich a licencja
 Freelancer a działalność gospodarcza
 Podatek VAT
 Freelancer – wady i zalety
Formy świadczenia usług
 Freelancer – osoba fizyczna świadcząca usługi (nie sprzedaje towarów), która nie
prowadzi działalności gospodarczej i nie pozostaje w stosunku pracy.
przedsiębiorca
freelancer
pracownik
Formy świadczenia usług
 Przedsiębiorca
o Osoba wpisana do Centralne Ewidencji i Informacji Gospodarczej (CEiDG)
o Osoba wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS)
Formy świadczenia usług
 Przedsiębiorca
o Osoba prowadząca działalność gospodarczą
o Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana,
handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie
kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób
zorganizowany i ciągły.
Formy świadczenia usług
 Pracownik
o Osoba, która zawarła umowę o pracę
o Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się osoba do
wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego
kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a
pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Formy świadczenia usług
Przedsiębiorca
Pracownik
Działalność zarobkowa wykonywana w Działalność zarobkowa wykonywana pod
sposób zorganizowany i ciągły
kierownictwem, w miejscu i czasie
wyznaczonym
 Freelancer nie może jednocześnie prowadzić działalności zorganizowane i ciągłej
 Freelancer nie powinien prowadzić działalności po kierownictwem
 Freelancer powinien pracować w miejscu i czasie przez siebie wyznaczonym
Freelancer – wolny zawód
 Wolny zawód?
ustawowe
wolne
zawody
septem
artes
liberales
freelancer
wolne zawody
Freelancer – wolny zawód
 Septem artes liberales - siedem umiejętności godnych człowieka wolnego
o Łacina
o Dialektyka
o Retoryka
o Geometria
o Arytmetyka
o Astronomia
o Muzyka
Freelancer – wolny zawód
 Ustawowe wolne zawody
o Ustawa o zryczałtowanych podatku dochodowym: lekarz, lekarz dentysta,
lekarz weterynarii, technik dentysta, felczer, pielęgniarka, położna, architekt,
tłumacz, nauczyciel.
Freelancer – wolny zawód
 Ustawowe wolne zawody
o art. 88 Kodeksu spółek handlowych: adwokat, aptekarz, architekt, inżynier
budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowe,
makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz,
lekarz dentysta, lekarz weterynarii, notariusz, pielęgniarka, położna, radca
prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy i tłumacz przysięgły
Freelancer – wolny zawód
 Freelancer
 Osoba fizyczna świadcząca odpłatnie usługi w sposób niezorganizowany albo
nieciągły, samodzielnie, w miejscu i czasie przez siebie wyznaczonym, może to być
np. artysta, sportowiec lub naukowiec.
 Freelancer korzysta ze szczególnych uregulowań w zakresie
dochodowego oraz ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego (ZUS)
podatku
Podatek dochodowy
 Dochody freelancerów opodatkowane są według skali podatkowej:
Roczny dochód
Podatek
do 556,02 zł
0%
do 85.528,00 zł
18%
Powyżej 85.528,00 zł
32%
 Dochody freelancera łączy się z innymi jego dochodami
Podatek dochodowy
 Dochód = przychód – koszty uzyskania przychodu
 Kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu
lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, jeżeli ustawa nie mówi
inaczej.
 Ustawodawca czasami dopuszcza koszty uzyskania przychodu w ryczałtowej
wysokości, co ma miejsce przy freelancerach
Podatek dochodowy
 Przychód – art. 13 pkt 2 PIT
Przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej,
naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w
konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również
przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie
odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów
sportowych.
 Koszt uzyskania przychodu: 20% - art. 22 ust. 9 pkt 4 PIT
Podatek dochodowy
 Przychód – art. 13 pkt 8 PIT
Przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o
dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność
gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki
organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, z wyjątkiem przychodów
uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez
podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
 Koszt uzyskania przychodu: 20% - art. 22 ust. 9 pkt 4 PIT
Podatek dochodowy
 Przychód – art. 18 PIT oraz art. 22 ust. 9 pkt 1 – 3 PIT
Przychody z tytułu:
o przeniesienia praw autorskich przez ich twórców,
o udzielenia przez twórców pierwszej licencji do praw autorskich za pierwszy rok
obowiązywania umowy licencji,
o innego korzystania z praw autorskich przez ich twórców
Koszt uzyskania przychodu: 50% - art. 22 ust. 9 pkt 4 PIT – do kwoty 42.764 zł
Podatek dochodowy
 Zaliczka
o Tytułem uzyskiwanych dochodów podatnik jest zobowiązany co do zasady
wpłacać miesięczne zaliczki na podatek, który jest rozliczany rocznie
o Freelancer jest zwolniony z obowiązku wpłaty zaliczek na podatek dochodowy
o Zaliczki na podatek w imieniu freelancera oblicza i wpłaca podmiot
wypłacający freelancerowi wynagrodzenie
o Freelancer powinien od podmiotów wpłacających zaliczkę otrzymać druk PIT11 po zakończeniu roku kalendarzowego
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
 Ubezpieczenie społeczne
o emerytalne
o rentowe
o chorobowe
o wypadkowe
o Fundusz pracy
o FGŚP
 Ubezpieczenie zdrowotne – składka na NFZ
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
 Umowa zlecenia
o Freelancer: obowiązkowa składka emerytalna, rentowa i wypadkowa
o Freelancer: obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne
o Freelancer: dobrowolna składka chorobowa
o Zleceniodawca: obowiązkowa składka emerytalna, rentowa, wypadkowa,
fundusz pracy, FGŚP
 Wyjątek: ubezpieczenie społeczne i zdrowotne nie obowiązkowe dla uczniów
oraz studentów do 26 roku życia
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
 Umowa zlecenia – koszt zleceniodawcy 2.500 zł
 Składki zleceniodawcy (427,20 zł)
 Wynagrodzenie brutto – 2072,80 zł
 Składki na ubezpieczenie społeczne freelancera – 284,18 zł
 Koszt uzyskania przychodów (20%) – 357,72 zł
 Podstawa opodatkowania – 1.431 zł
 Podatek do zapłaty – 119 zł
 Do wypłaty – 1.508,64 zł
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
 Umowa o dzieło
o Brak ubezpieczenia społecznego
o Brak ubezpieczenia zdrowotnego
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
 Umowa o dzieło – koszt zamawiającego 2.500 zł
 Wynagrodzenie brutto – 2.500 zł
 Koszt uzyskania przychodów (20%) – 500 zł
 Podstawa opodatkowania – 2.000 zł
 Naliczony podatek – 360 zł
 Do wypłaty – 2.140 zł
Umowa zlecenia i umowa o dzieło
 art. 13 pkt 8 PIT
Przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy
o dzieło (…)
Umowa zlecenia > < Umowa o dzieło
Umowa zlecenia i umowa o dzieło
 Umowa zlecenia – art. 734 – 751 k.c.
 Umowa należytej staranności
 Brak odpowiedzialności, za nie osiągnięcie konkretnego rezultatu (np. leczenie
pacjenta)
 Zawarta pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą
 Umowa na czas określony/nieokreślony albo na realizację konkretnej czynności
Umowa zlecenia i umowa o dzieło
 Umowa o dzieło – art. 627 - 646
 Umowa efektu
 Zachowanie należytej staranności ma drugorzędne znaczenie dla realizacji umowy
(np. napisanie powieści)
 Zawarta pomiędzy zamawiającym a wykonawcą
 Umowa na czas realizacji konkretnej czynności
Umowa zlecenia i umowa o dzieło
 art. 8 ust 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na
podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie
usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące
zlecenia
 Umowa zlecenia – przyjmujący zobowiązuje się do dokonania określonej
czynności prawnej
 Umowa o świadczenie usług – przyjmujący zobowiązuje
dokonania/dokonywania określonych czynności faktycznych
się
do
Umowa zlecenia i umowa o dzieło
Umowa zlecenia –
umowa należytego
działania
Umowa o dzieło –
umowa efektu
Umowa zlecenia i umowa o dzieło
 Umowa zlecenia v. umowa o dzieło
 Umowa na stworzenie strony internetowej - umowa o dzieło
 Umowa konserwacji serwera - umowa zlecenia
 Umowa nadzoru autorskiego - umowa zlecenia
 Umowa na projekt logo firmy - umowa o dzieło
 Umowa szkoleniowa - umowa o dzieło / umowa zlecenia
 Umowa koncertowa - umowa o dzieło
 Umowa leczenia pacjenta - umowa zlecenia
Zbycie praw autorskich a licencja
 art. 18 PIT oraz art. 22 ust. 9 pkt 1 – 3 PIT
Przychody z tytułu:
o przeniesienia praw autorskich przez ich twórców,
o udzielenia przez twórców pierwszej licencji do praw autorskich za pierwszy
rok obowiązywania umowy licencji,
o innego korzystania z praw autorskich przez ich twórców
Zbycie praw autorskich a licencja
 Prawa autorskie
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o
indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od
wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)
Zbycie praw autorskich a licencja
 Przedmiotem prawa autorskiego w szczególności są utwory:
o wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe)
o plastyczne
o fotograficzne
o lutnicze
o wzornictwa przemysłowego
o architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne
o muzyczne i słowno-muzyczne
o sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne
o audiowizualne (w tym filmowe)
Zbycie praw autorskich a licencja
 Prawa pokrewne
Każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod
ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia
 Artystycznymi wykonaniami w szczególności są: działania aktorów, recytatorów,
dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w
sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania.
Zbycie praw autorskich a licencja
 Prawa autorskie niemajątkowe
 Prawa niemajątkowe są niezbywalne i zawsze należą do autora
 Prawa autorskie niemajątkowe obejmują:
o autorstwo utworu
o oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo
udostępniania go anonimowo
o nienaruszalność treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania
o decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności
o nadzór nad sposobem korzystania z utworu
do
Zbycie praw autorskich a licencja
 Prawa autorskie majątkowe
 Prawa majątkowe są zbywalne i nie muszą należeć do autora
 Prawa autorskie majątkowe obejmują:
o prawo do korzystania z utworu
o prawo rozporządzania nim na wszystkich polach
o prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Zbycie praw autorskich a licencja
 Zbycie praw autorskich
 Odrębna umowa sprzedaży, lub element umowy zlecenia albo umowy o dzieło
 W wyniku zbycia praw autorskich następuje przeniesienie ich własności
 Prawa autorskie można zbyć tylko raz
 Następuje trwałe rozdzielenie praw autorskich majątkowych i niemajątkowych
 Zbycie wymaga formy pisemnej
 Typowy zapis: „Autor przenosi na zamawiającego autorskie prawa majątkowe do
scenariusza na następujących polach eksploatacji: (…).”
Zbycie praw autorskich a licencja
 Udzielenie licencji
 Odrębna umowa licencji (najmu/dzierżawy) lub cześć umowy zlecenia albo
umowy o dzieło
 W wyniku udzielenia licencji nie następuje przeniesienia majątkowych praw
autorskich
 Nie następuje trwałe rozdzielenie praw autorskich majątkowych i niemajątkowych
 Licencji można udzielić wielokrotnie, na czas określony albo nieokreślony. Wyjątek
stanowi licencja wyłączna.
Zbycie praw autorskich a licencja
 Udzielenie licencji
 Formy pisemnej wymaga tylko licencja wyłączna
 Typowy zapis: „Autor udziela zamawiającemu niewyłącznej licencji na czas
określony/nieokreślony do scenariusza na następujących polach eksploatacji:
(…).”
Freelancer a działalność gospodarcza
 Pozorny freelancer
 art. 5a pkt 6 PIT
Działalność gospodarczą oznacza działalność zarobkową: (…), usługową, (…),
polegającą na wykorzystaniu rzeczy oraz wartości materialnych i prawnych
prowadzoną we własnym imieniu bez względu na rezultat, w sposób
zorganizowany i ciągły, z których uzyskane przychody nie są zaliczane do innych
przychodów ze źródeł wymienionych m.in. art. 13 pkt 2 PIT, art. 13 pkt 8 PIT oraz
art. 18 PIT
Freelancer a działalność gospodarcza
 Przychód – art. 13 pkt 2 PIT
Przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej,
trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z
dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z
uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych
przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.
Freelancer a działalność gospodarcza
 Przychód – art. 18 PIT oraz art. 22 ust. 9 pkt 1 – 3 PIT
Przychody z tytułu:
o przeniesienia praw autorskich przez ich twórców,
o udzielenia przez twórców pierwszej licencji do praw autorskich za pierwszy rok
obowiązywania umowy licencji,
o innego korzystania z praw autorskich przez ich twórców
Freelancer a działalność gospodarcza
 Przychód – art. 13 pkt 8 PIT
Przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o
dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność
gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki
organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, z wyjątkiem przychodów
uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez
podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
Freelancer a działalność gospodarcza
 Konsekwencje pozorności freelancera w podatku dochodowym
o Obowiązek prowadzenia ksiąg – art. 24a ust. 1 PIT
o Utrata prawa do ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu
o Odsetki za zaległości podatkowe
Freelancer a działalność gospodarcza
 Kodeks wykroczeń
art. 601. [Wykonywanie działalności gospodarczej bez zgłoszenia]
§ 1. Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do
ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub
bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo
grzywny.
 Kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc.
 Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych
Podatek VAT
 Podatnikiem podatku VAT jest osoba fizyczna wykonująca samodzielnie
działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat
 Działalność gospodarczą obejmuje działalność (…) usługodawców, w tym
podmiotów (…) wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje
w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości
niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
 Za wykonywaną działalność gospodarczą nie uznaje się czynności o których mowa
w art. 13 pkt 2-9 PIT, jeżeli stosunek prawny reguluje warunki wykonania tych
czynności, wynagrodzenie i odpowiedzialność zlecającego za wykonanie tych
czynności wobec osób trzecich
Podatek VAT
 Zwolenie dla małych przedsiębiorców – art. 113 ust. 1 VAT
 Przedsiębiorca, którego sprzedaż roczna nie przekroczyła 150.000 zł jest
zwolniony z podatku VAT
 Jeżeli działalność gospodarczą została rozpoczęta w trakcie roku kalendarzowego
kwotę sprzedaży oblicza się proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności
gospodarczej, np. dla działalności rozpoczętej 1 lipca kwota zwolnienia wynosi
75.000 zł
 Zwolnienie nie obejmuje m.in.:
o usług doradztwa
o usług jubilerskich
Podatek VAT
 Konsekwencje pozorności freelancera – podatek VAT
o Obowiązek zapłaty podatku VAT należnego
o Odsetki za zaległości podatkowe
o Brak możliwości odliczenia wstecz podatku VAT naliczonego
Freelancer – wady i zalety
umowy
zlecenia
umowy o
dzieło
umowy
śmieciowe
Freelancer – wady i zalety
Przedsiębiorca
Freelancer
Pracownik
o Pełna odpowiedzialność
o Pełna odpowiedzialność
o Brak gwarancji zatrudnienia
o Brak gwarancji zatrudnienia
o Nienormowany czas pracy
o Brak płatnego urlopu
o ZUS – ryczałt
o Nienormowany czas pracy
o Brak płatnego urlopu
o ZUS - umowa zlecenia - składka
zależna od dochodu, umowa o
dzieło – brak składek
o Ryczałtowe koszty uzyskania
przychodu
o Odpowiedzialność ograniczona
do 3-miesięcznej pensji
o Okresy wypowiedzenia, zakaz
zwolnienia dyskryminacyjnego
o Normowany czas pracy
o Płatny urlop
o ZUS – składka zależna od
dochodu
o Możliwość odliczenia od
przychodu rzeczywistych
kosztów uzyskania przychodu
o Obowiązek prowadzenia ksiąg
podatkowych
o Brak obowiązku prowadzenia
ksiąg podatkowych
o Bardzo ograniczone koszty
uzyskania przychodu
o Brak obowiązku prowadzenia
ksiąg podatkowych
Dziękuje za uwagę
Piotr Buława
adwokat
usazený evropský advokát
[email protected]
www.lexbulawa.pl
tel (PL): + 48 698 899 335
tel (CZ) + 420 722 345 5252
ul. Jesionowa 9A/306, 40-159 Katowice
ul. Głęboka 25/108, 43-400 Cieszyn
Havlíčkova 190/12, 737 01 Český Těšín