Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki Kod przedmiotu: 7 Rodzaj przedmiotu: społeczny/obowiązkowy Wydział: Nauk o Zdrowiu Kierunek: Pielęgniarstwo Specjalność (specjalizacja): Poziom studiów: pierwszego stopnia Profil studiów: praktyczny Forma studiów: stacjonarne Rok: I Semestr: I Formy zajęć i liczba godzin: wykłady – 45; samokształcenie - 15 Język/i, w którym/ch realizowane są zajęcia: polski Liczba punktów ECTS: 2 Osoby prowadzące: wykład: mgr Danuta Sternal mgr Igor Kliś 1. Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawami etyki zawodu pielęgniarki oraz kształtowanie postaw etycznych niezbędnych do świadczenia opieki pielęgniarskiej w szczególności: - zapoznanie z wartościami moralnymi zawodu - analizowanie własnych zasad etycznych - przygotowanie do przewidywania, rozpoznawania i rozwiązywania sytuacji konfliktowych będących dylematami moralnymi - kształtowanie postawy ponoszenia odpowiedzialności za podejmowane działania oraz dbania o morale zawodu 2. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu etyki lub religii realizowanych w szkole średniej. 3. Opis form zajęć a) Wykłady Treści programowe (tematyka zajęć): 1 1. Ogólny zarys filozofii i jej znaczenie na przestrzeni wieków. Główne zagadnienia (1 godz.) 2. Filozofia pielęgniarstwa. Poglądy i koncepcje filozoficzne pielęgniarstwa (3 godz.). 3. Pojęcie filozofii człowieka i jej przedmiot. Wpływ wybranych koncepcji filozofii człowieka na kształtowanie współczesnego pielęgniarstwa (4 godz.). 4. Charakterystyka poglądów najwybitniejszych filozofów (4 godz.). 5. Etyka jako normatywna teoria powinności moralnej- definicja etyki i deontologii, podstawowe nurty i twierdzenia etyki normatywnej, miejsce etyki pielęgniarskiej w systemie nauk o moralności (3 godz.). 6. Aspekty moralne pracy pielęgniarek w świetle koncepcji etycznych (3 godz.). 7. Prawa pacjenta-źródła i rodzaje praw, egzekwowanie praw pacjenta (3 godz.). 8. Etyczne aspekty podejmowania decyzji w różnych warunkach - elementy niezbędne do podejmowaniu decyzji etycznych, czynniki warunkujące procesy decyzyjne (6 godz.). 9. Systemy wartości – szanowanie wartości, obyczajów, wierzeń religijnych, hierarchia wartości (3 godz.). 10. Dylematy moralne pielęgniarek- trudności powstające przy rozwiązywaniu dylematów etycznych w pracy pielęgniarek, próba rozwiązywania dylematów etycznych w oparciu o analizę przypadków (4 godz.). 11.Wybrane zagadnienia z bioetyki – eksperyment medyczny, przeszczepy komórek, tkanek i narządów, eutanazja, interwencje medyczne związane z reprodukcją (5 godz.). 12. Kodeksy deontologiczne- funkcje kodeksu - historia kodeksów etycznych w pielęgniarstwie (3 godz.). 13. Kodeks Międzynarodowej Rady Pielęgniarek (2 godz.). 14. Kodeks Etyki Zawodowej Polskiej Pielęgniarki i Położnej - przyrzeczenie pielęgniarek - aspekty prawne i deontologiczne standardów profesjonalnej pomocy pielęgniarkom i położnym (1 godz.). b) samokształcenie Student samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wybiera temat z przygotowanego zestawu. Zadanie ma charakter pisemny: esej Przykładowe tezy programowe do samokształcenia: 1. Uzasadnij, że ideał pielęgniarki w świetle koncepcji Teresy Kulczyńskiej zachował aktualność do dnia dzisiejszego. 2. Przeanalizuj związek między treścią ślubowania F. Nightingale a współczesną praktyką pielęgniarską. 3. Wyjaśnij na podstawie treści ślubowania . Nightingale istotę zawodu pielęgniarskiego. 4. Przeanalizuj na podstawie części wstępnej kodeksu Międzynarodowej Rady Pielęgniarek podstawową odpowiedzialność zawodową pielęgniarek i jej realizację w Polsce. 5. Moralność wybranej grupy społecznej, ocena norm w niej panujących przez otoczenie – na przykładzie własnego uczestnictwa. 6. Etyka a prawa pacjenta. 7. Sens życia. 8. Sens choroby. 9. Sens śmierci. 10. Cierpienie jako czynnik wpływający na wybór moralny. 11. Czy eutanazja jest sposobem łagodzenia beznadziejnych cierpień. 12. Autonomia chorego w zakresie myślenia, decyzji i działania. 13. Etyka powołania. 14. Rola etyki w procesie kształtowania postaw studentów pielęgniarstwa. 15. Rola zawodowa pielęgniarki jako układ powinności wynikających z zasad etycznych – refleksja własna. 16. Kobiecość jako wartość zawodowej roli pielęgniarki. 2 Metody dydaktyczne: Metody oparte na słowie: wykład (prezentacja multimedialna), dyskusja, analiza przypadku, film Forma i warunki zaliczenia: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z dwóch kolokwium zaliczeniowych z części teoretycznej oraz pracy samokształceniowej. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej (maksymalnie 5 pozycji w każdej grupie): Literatura podstawowa: 1. Górajek- Jóźwik J. Filozofia i teorie pielęgniarstwa PZWL, Warszawa 2007 2. Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej. IV Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych, Warszawa 2003 3. Rogala Pawelczyk G.(red.): Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek i położnych, NRPiP, Warszawa 2007 4. Wrońska I., Mariański I.: Etyka pracy pielęgniarskiej. Czelej, Lublin 2002 5. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku praw pacjenta. Dz.U. z dnia 31 marca 2009 r. Nr. 52, poz. 417 Literatura uzupełniająca: 1. Paździoch S.: Prawa pacjenta w ustawodawstwie polskim. CEM, Pielęgniarstwo 2000, 2 2. Tatarkiewicz W. Historia filozofii T. I- III, PWN, Warszawa 2003 3. Kodeks etyki ICN dla pielęgniarek. Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, Warszawa 2007 4. Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS Bilans nakładu pracy przeciętnego studenta przedstawia się następująco: - udział w wykładach = 45 godzin - samokształcenie i przygotowanie pracy samokształceniowej = 15 godzin - udział w konsultacjach =1 godzina, przy założeniu, że student skorzysta z konsultacji raz na semestr a przeciętny czas poświęcony studentowi równy będzie 1 godzinie - przygotowanie do kolokwiów i obecność na kolokwiach = 5 godzin. Łączny nakład pracy studenta wynosi 66 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS. 5. Wskaźniki sumaryczne a) liczba godzin dydaktycznych (tzw. kontaktowych) i liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich, realizowanych w formie studiów stacjonarnych 46 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS 6. Zakładane efekty kształcenia Numer (Symbol) Efekty kształcenia dla przedmiotu Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku WIEDZA P7_W01 różnicuje przedmiot zawodowej etyki 3 ogólnej i PL1P_W41B Odniesienie do efektów kształcenia dla obszaru P7_W02 P7_W03 P7_W04 P7_W05 P7_W06 posiada wiedzę z zakresu koncepcji PL1P_W42B filozoficzno-etycznych przydatnych w pielęgniarstwie (psychologicznopersonalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna, kosmiczno-ewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego) charakteryzuje istotę podejmowania decyzji PL1P_W43B etycznych i rozwiązywania dylematów moralnych w pracy pielęgniarki zna problematykę etyki normatywnej w tym PL1P_W44B aksjologii wartości, powinności i sprawności moralnych istotnych w pracy pielęgniarki rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i zasad etycznych zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka PL1P_W45B PL1P_W23B UMIEJĘTNOŚCI P7_U01 P7_U02 P7_U03 P7_U04 różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych i powinności moralnych w zindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną wie, jak rozwiązywać dylematy moralne w praktyce zawodowej dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia PL1P_U27B PL1P_U28B PL1P_U29B PL1P_U30B KOMPETENCJE SPOŁECZNE systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i PL1P_K2D kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu Objaśnienia symbolu efektu dla przedmiotu (lewa kolumna w tabeli): P – efekt kształcenia dla przedmiotu, pozostałe oznaczenia jak na druku DNiSS nr KP_IIA. P7_K01 7. Odniesienie efektów kształcenia do form zajęć i sposób oceny osiągnięcia przez studenta efektów kształcenia Numer (Symbol) Efekty kształcenia dla przedmiotu Odniesienie do form zajęć Sposób oceny WIEDZA P7_W01 różnicuje przedmiot etyki ogólnej i zawodowej Wykład P7_W02 posiada wiedzę z zakresu koncepcji filozoficzno-etycznych przydatnych w pielęgniarstwie (psychologicznopersonalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna, kosmiczno-ewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego) charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych i rozwiązywania dylematów moralnych w pracy pielęgniarki zna problematykę etyki normatywnej w tym aksjologii wartości, powinności i sprawności 4 Wykład P7_W03 P7_W04 Zaliczenie z oceną Zaliczenie z oceną Wykład Zaliczenie z oceną Wykład Zaliczenie z oceną moralnych istotnych w pracy pielęgniarki P7_W05 P7_W06 rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i zasad etycznych zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka Wykład Wykład Zaliczenie z oceną Zaliczenie z oceną UMIEJĘTNOŚCI P7_U01 P7_U02 P7_U03 P7_U04 różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych i powinności moralnych w zindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną wie, jak rozwiązywać dylematy moralne w praktyce zawodowej dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia Wykład Zaliczenie z oceną Wykład Zaliczenie z oceną Zaliczenie z oceną Zaliczenie z oceną Wykład Wykład KOMPETENCJE SPOŁECZNE P7_K01 systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu 5 Wykład Zaliczenie z oceną