Analiza popytu

Analiza popytu
Ekonometria. Metody i analiza
problemów ekonomicznych
(pod red. Krzysztofa Jajugi), Wydawnictwo AE
Wrocław, 1999.
Popyt
P = f ( X 1 , X 2 ,... X m , ε )
Zmienne kontrolowane:
np.: cena (C), nakłady na reklamę (R), jakość,
kanały dystrybucji, okres gwarancji, itp..
Zmienne nie dające się kontrolować:
- ceny produktów komplementarnych i
substytucyjnych (Ck), wydatki na ich reklamę i
promocję (Rk), okres gwarancji itp.,
- charakteryzujące konsumentów (dochody – D,
preferencje, itp.),
- inne (polityka rządu, cła, podatki, kursy walut,
itp.).
Popyt - model regresyjny
ˆ
P = f (C , D, R, Ck Rk ,..., X m )
Analiza popytu
Elastyczność popytu:
na podstawie znajomości zmiennych
określających popyt, wielkości i kierunku
ich zmian określamy zmiany popytu
Elastyczność popytu: punktowa lub łukowa
Elastyczność punktowa
Odsetek zmian w popycie wynikający ze
zmiany o 1% jednej ze zmiennych
objaśniających (przy założeniu, że pozostałe
zmienne determinujące popyt są stałe)
Elastyczność punktowa (Exi) w
punkcie: (ct,dt, rt, ctk, rtk,...,xtm)
EXi
xti
= f X i (ct , d t , rt , ctk , rtk ,..., xtm )
pˆ t
X i ∈{C , D, R, Ck , Rk ,..., X m }
xti ∈{ct , d t , rt , ctk , rtk ,..., xtm }
f X i (ct , d t , rt , ctk , rtk ,..., xtm ) - pochodna czastkowa
Dla większości funkcji regresji (za
wyjątkiem funkcji potęgowej) elastyczność
w każdym punkcie jest inna.
Elastyczność łukowa:
przeciętna elastyczność w pewnym przedziale
EXi
∆xi
∆pˆ
∆pˆ xti + xqi
=
=
×
:
0,5( pˆ t + pˆ q ) 0,5( xti + xqi ) ∆xi pˆ t + pˆ q
∆pˆ = pˆ q − pˆ t
∆x = xqi − xti
Elastyczność łukowa:
• Zakłada się, że w całym przedziale efekt
oddziaływania pozostałych zmiennych jest stały
• Stosuje się w praktyce dla większych przyrostów
zmiennej niezależnej Xi (>5%)
• Wzór na elastyczność punktową wyprowadzono
dla
∆X i → 0
czyli tylko dla małych przyrostów Xi
Elastyczność popytu na podstawie modelu
ekonometrycznego oblicza się dla każdej zmiennej
niezależnej. Rozróżnia się elastyczność zwykłą i
mieszaną (krzyżową).
Elastyczność mieszana: dla zmiennych
charakteryzujących produkty konkurencyjne
(najczęściej: krzyżowa cenowa lub krzyżowa
względem wydatków na reklamę)
Elastyczność zwykła: ze względu na każdą pozostałą
zmienną (najczęściej: cenowa, dochodowa lub
wydatków na reklamę)
Elastyczność cenowa (EC)
• Na ogół ujemna, ponieważ wzrostowi (spadkowi)
ceny danego produktu towarzyszy spadek (wzrost)
popytu
Wyjątki (elastyczność popytu dodatnia, popyt
odwrotnie elastyczny):
Paradoks Giffena: wzrost popytu na artykuły
podstawowe (np. chleb) przy wzroście ich ceny
Paradoks Veblena: wzrost zakupu artykułów
kosztownych przy wzroście ich ceny
• Popyt cenowy elastyczny: popyt spada
(wzrasta) w większym stopniu niż wzrasta
(spada) cena
• Popyt proporcjonalny: popyt spada
(wzrasta) w takim samym stopniu jak
wzrasta (spada) cena
• Popyt nieelastyczny: popyt spada (wzrasta)
w mniejszym stopniu niż wzrasta (spada)
cena.
ˆp = ctEC
Elas tycznoś ć ce nowa
P o pyt
5
4
Ec=-1
3
Ec=-1,4
Ec=-0,6
2
Ec=1,4
1
Ec=0
0
1
2
3
Ce na
4
Elastyczność punktowa ze sprzedaży:
E SC = E C + 1
EC
Cena rośnie
Cena spada
EC < -1
Przychód
spada
Przychód
rośnie
EC = -1
Przychód bez
zmian
Przychód bez
zmian
EC należy do (- Przychód
1; 0)
rośnie
Przychód
spada
Elastyczność dochodowa a klasy produktów
ED
Klasa produktów
Dochód wzrasta Dochód spada
ED należy do
(1, nieskończoność)
Dobra luksusowe
Popyt wzrasta
w większym
stopniu
Popyt spada w
większym
stopniu
ED należy do
(0, 1)
Artykuły
podstawowe
Popyt wzrasta
w mniejszym
stopniu
Popyt spada w
mniejszym
stopniu
ED należy do
(-nieskończoność, 0)
Dobra niższego
Popyt spada
rzędu (chleb,
ziemniaki,
podstawowe mięso
i ubrania)
Popyt wzrasta
Elastyczność dochodowa a rozwój firmy:
-
-
(ED>1) Jeśli popyt na produkty firmy rośnie (spada) szybciej niż rośnie
(spada) dochód konsumentów: sytuacja ekonomiczna firmy silnie
zależy od koniunktury. Firmy o produktach z dużą elastycznością
dochodową dysponują dużymi możliwościami rozwoju w czasie
wzrostu gospodarczego.
( E D ∈ ( 0 ,1 ) ) popyt na produkty firmy rośnie (spada) wolniej niż
rośnie (spada) dochód konsumentów – firma mniej zależy od sytuacji
ekonomicznej
(ED <0) popyt na produkty firmy spada (rośnie) gdy dochód
konsumentów rośnie (spada)
Dobre firmy w zestawie produkcyjnym mają produkty ze wszystkich
trzech klas.
Elastyczność popytu względem
wydatków na reklamę
• Mierzy relatywne zmiany popytu wywołane
określonymi relatywnymi zmianami
wydatków na reklamę.
• Na ogół elastyczność ta przyjmuje wartości
dodatnie
Elastyczność krzyżowa cenowa popytu
• Mierzy względne zmiany popytu na badane
dobro wywołane określonymi relatywnymi
zmianami ceny dobra konkurencyjnego
(substytucyjnego) lub komplementarnego.
• Jeśli ECk > 0 , to badane produkty są
produktami substytucyjnymi, jeżeli zaś EC
- komplementarnymi, natomiast ECk ≈ 0 są
niezależne.
k
<0
Elastyczność krzyżowa cenowa popytu: Skutki dla
polityki cenowej
ECk
Relacje produktów
Wzrost ceny produktu
pozostającego w związku z
badanym
Spadek ceny produktu
pozostającego w związku z
badanym
ECk > 0 Substytucja
Popyt na badane
dobro rośnie
ECk = 0 Niezależność
Popyt niezmienny Popyt niezmienny
ECk < 0 Komplementar Popyt na badane
dobro spada
ność
Popyt na badane
dobro spada
Popyt na badane
dobro rośnie
Przykład I: popyt na importowane motocykle w USA
−4 ,11 2 ,96 2 , 06 1,98 3, 27
ˆ
P = 1,5C
Ck R Rk D
• P – miesięczna sprzedaż importowanych
motocykli w tys. sztuk,
• C – przeciętna cena importowanych motocykli w
dolarach,
• D – dochód na osobę w tys. $,
• R - miesięczne wydatki na reklamę (tys. $),
• Ck – średnia cena małolitrażowych samochodów
w $,
• Rk – miesięczne wydatki na reklamę samochodów
małolitrażowych.
Przykład I: popyt na importowane motocykle w USA
• Elastyczność cenowa popytu:
C
= −4,11
−4,11 2,96 2,06 1,98 3,27
1,5C Ck R Rk D
EC = −4,11×1,5C−5,11Ck2,96R2,06Rk1,98D3,27 ×
• Jednoprocentowy wzrost (spadek) ceny
wywoła spadek (wzrost) popytu o 4,11%
Przykład I: popyt na importowane motocykle w USA
• Elastyczność dochodowa popytu:
D
=3,27
−4,11 2,96 2,06 1,98 3,27
1,5C Ck R Rk D
ED =3,27×1,5C−4,11Ck2,96R2,06Rk1,98D2,27 ×
• Jednoprocentowy wzrost (spadek)
dochodów konsumentów wywoła wzrost
(spadek) sprzedaży motocykli o 3,27%
Przykład I: popyt na importowane motocykle w USA
• Elastyczność punktowa popytu względem
reklamy:
R
= 2,06
−4,11 2,96 2,06 1,98 3,27
1,5C Ck R Rk D
ER = 2,06×1,5C−4,11Ck2,96R1,06Rk1,98D2,27 ×
• Jednoprocentowy wzrost (spadek)
wydatków na reklamę spowoduje wzrost
(spadek) sprzedaży motocykli o 2,06%
Przykład I: popyt na importowane motocykle w USA
• Elastyczność krzyżowa popytu względem
wydatków na reklamę:
Rk
=1,98
−4,11 2,96 2,06 1,98 3,27
1,5C Ck R Rk D
ERk =1,98×1,5C−4,11Ck2,96R1,06Rk0,98D2,27 ×
• Jednoprocentowy wzrost (spadek) reklamy
samochodów spowoduje wzrost (spadek)
sprzedaży motocykli o 1,98%
Przykład I: popyt na importowane motocykle w USA
• Elastyczność krzyżowa cenowa:
Ck
= 2,96
−4,11 2,96 2,06 1,98 3,27
1,5C Ck R Rk D
ECk = 2,96×1,5C−4,11Ck1,96R1,06Rk0,98D2,27 ×
• Importowane samochody małolitrażowe i
motocykle są substytutami. Jednoprocentowy
wzrost (spadek) średniej ceny samochodów
importowanych wywoła wzrost (spadek) popytu
na importowane motocykle o 2,96%