Cz*owiek w ró*nych wymiarach
advertisement
Kilka słów o osobowości człowieka Człowiek to niezwykła i niepowtarzalna na świecie postać. W czym tkwi ta niepowtarzalność? Człowiek różni się od zwierząt i od przedmiotów właśnie tym, że nie sposób odkryć i opisać tego wszystkiego, co w nim jest ukryte, a także tego wszystkiego, co dzieje się w nim samym oraz w jego relacjach z innymi osobami. Żaden opis nie uwzględni do końca bogactwa osoby, ani nie umożliwi określenie jej przyszłych zachowań. Bycie osobą oznacza, że człowiek zawsze pozostanie kimś nieskończenie większym od wiedzy, jaką dysponuje na swój własny temat. Znajomość rozwoju człowieka może pomóc zrozumieć, dlaczego zachowuje się on, zmienia i rozwija tak, a nie inaczej. Pozwala również na rozpoznanie, czy dane zachowanie jest właściwe dla danego okresu rozwojowego oraz czy - i w jaki sposób - można stymulować dalszy rozwój. Człowiek rozwija się równocześnie w kilku wymiarach. Arystoteles mówił o triadzie rozwojowej - uwzględniał rozwój biologiczny, psychiczny i społeczny. Warto jednak również zwrócić uwagę na rozwój duchowy. Zmiana w jednym zakresie pociąga zmiany w innych. osoba; osobowość Osobowość oznacza typowy dla danego człowieka sposób przeżywania i odnoszenia się do siebie i świata. Najpierw odkrywamy ciało, a następnie psychikę. Dopiero później odkrywamy sferę moralną, duchową, społeczną i religijną. Tym, co łączy wszystkie te wymiary człowieczeństwa i co nadaje im sens, jest właśnie osoba. Man in the spiritual dimension / religious Man in biological dimension Man in social dimension Osoba przekracza ograniczenia i możliwości własnego człowieczeństwa ↓ tym samym realizuje sens swego istnienia Ludzie wszystkich ras i narodów, żyjący na całym świecie, mają pewną liczbę wspólnych cech biologicznych, które leżą u podstaw wspólnoty kulturowej człowieka. Do tych cech należą: I cecha: posiadanie kultury (każda zbiorowość ludzkiej posiada normy i reguły postępowania, zasady i wartości adekwatne do ich miejsca zamieszkania, stylu życia, itp.) cechy biologiczne to np. określona budowa ciała człowieka; rozróżnienie na stronę prawą i lewą – wszystkie przedmioty codziennego użytku muszą być dostosowane do wielkości, siły, możliwości manualnych i innych cech ciała człowieka. Pewne cechy biologiczne wyznaczają cechy kultury. II cecha: fizjologia człowieka (procesy życiowe organizmu ludzkiego) Na tą fizjologię składają się: stały cykl odżywiania (konieczność częstego jedzenia i niemożliwość najadania się na zapas na długie okresy); cykl snu i odpoczynku (człowiek dla zachowania dobrej kondycji fizycznej musi spać kilka godzin na dobę; nie jest przystosowany do prowadzenia trybu nocnego); cykl biologiczny; rozwój (np. dzieciństwo biologiczne człowieka trwa od kilku do kilkunastu lat w zależności od różnic rasowych i środowiska przyrodniczego); popęd płciowy (u człowieka jest on stały; ta cecha ma zasadniczy wpływ na konieczność tworzenia trwałych związków między płciami) Podstawowy podział według biologii człowieka Man in biological dimension BOY GIRL Każda osoba zmienia się i rozwija - bo tak ma zapisane w genach, bo wymaga tego od niej środowisko, jak również sama tego chce, do tego dąży. Wszystkie czynniki odgrywają jakąś szczególną rolę, ale żaden z nich nie determinuje całego rozwoju. Znając uwarunkowania życia człowieka i jego wymiar biologiczny osobowości można próbować zrozumieć istotę człowieczeństwa. Człowiek różni się od zwierząt i od przedmiotów właśnie tym, że nie sposób odkryć i opisać tego wszystkiego, co w nim jest ukryte, a także tego wszystkiego, co dzieje się w nim samym oraz w jego relacjach z innymi osobami. Żaden opis nie uwzględni do końca bogactwa osoby, ani nie umożliwi określenie jej przyszłych zachowań. Bycie osobą oznacza, że człowiek zawsze pozostanie kimś nieskończenie większym od wiedzy, jaką dysponuje na swój własny temat. • • • • • • • Rozwój osobowości i dojrzałości człowieka odnosi się także do sfery psychicznej. Dlatego należy zwrócić uwagę na kryteria wspomnianej dojrzałości duchowej (rozumienie samego siebie i sensu swojego życia): życie w przyjaźni / miłości z innymi / Kimś; największym złem człowieka jest osamotnienie; respektowanie wszystkich wymiarów swego człowieczeństwa; szczęście można osiągnąć tylko dzięki dyscyplinie, wysiłkowi, wartościom; zdolność do dawania miłości i jej przyjmowania; miłość, prawda i odpowiedzialność kształtują decyzje człowieka; istnieje ścisły związek między myśleniem a postępowaniem. Człowiek jest istotą społeczną. W społeczeństwie realizuje swoje podstawowe potrzeby np. poczucie bezpieczeństwa, przynależności, szacunku, samorealizacji i rozwoju. Istnieją różne koncepcje kształtujące człowieka jako istotę społeczną: Te teorie określają, że osobowość człowieka zależy od różnych czynników, ale także od różnych interakcji społecznych, które istnieją pomiędzy ludźmi – w ich wyniku kształtuje się osobowość i tożsamość jednostki. Interakcje społeczne mogą być traktowane jako wymiana i gra oraz jako komunikowanie się. Człowiek od momentu urodzenia człowiek podlega socjalizacji, czyli procesowi kształtowania, w wyniku którego staje się on członkiem określonej społeczności. Człowiek poddany jest: socjalizacij pierwotnej (dziecko np. poznaje znaki, symbole, zasady porozumiewania się); socjalizacji wtórnej (modyfikowanie poznanych wzorców i ról społecznych); resocjalizacji (powrót do odrzuconych norm i wartości) Osobowość społeczną kształtują: tożsamość mentalność mentalność indywidualistyczna mentalność kolektywistyczna wartości potrzeby postawy Efektem jest to, że człowiek należy w życiu do różnych grup społecznych roles in the family son / daughter roles in mini society the roles associated with job / with school roles into the macro - society friend from the courtyard classmate citizen neighbour friend from work politician father / mum grandfather / grandmother Człowiek jest istotą społeczną i nie może się w pełni realizować bez obecności innych ludzi. Rodzaj relacji międzyludzkich, ich realizacji i rządzące nimi zasady oraz wynikający z tego sposób, w jaki ludzie odnoszą się do siebie, określa charakter i strukturę społeczeństwa. Społeczeństwo, w którym żyjemy, narzuca określone normy zachowania, przyjęte przez konkretną wspólnotę. Poprzez interakcje z innymi uczymy się języka i przyjmujemy podstawowe role życiowe. Ludzie żyją w grupach: pierwszą z nich jest rodzina mała( rodzice i dzieci); potem rodzina wielka (krewni), potem większe wspólnoty, również narodowe. Czasem ludziom udaje się współżyć w harmonii, ale historia uczy, że nie ma grupy idealnej, wobec czego żaden naród czy społeczność nie może liczyć na brak konfliktów. Badanie nad człowiekiem jako istotą społeczną jest badaniem interakcji międzyludzkich w grupach w celu zrozumienia, jak one powstają, w jaki sposób pojawiaj się konflikty i jak znaleźć najlepsze rozwiązania tych konfliktów. U podłoża takich badań leży problem, jak członkowie dużych zbiorowości kształtują swoje zachowanie. Człowiek ze swej natury dąży do tego, by funkcjonować w pewnej wspólnocie i odgrywać weń pewne role. Każdy człowiek ma osobowość. To zespół cech, które decydują o jego stosunku do świata i ludzi ,a także determinują podejmowane przez niego działania. Ta osobowość realizowana jest na różnych płaszczyznach, w różnych wymiarach.
