POMYSŁ NA ZDROWIE FLAWONOIDY Flawonoidy są grupą organicznych związków chemicznych, które powszechnie występują w wielu roślinach. U roślin pełnią funkcję barwników, przeciwutleniaczy i chronią przed atakiem ze strony owadów i grzybów, natomiast w organizmie człowieka ich rola jest podobna do witamin. Są obecnie przedmiotem szerokiego zainteresowania nauki, gdyż wykazują korzystne działanie przeciwwirusowe, antyalergiczne, przeciwzapalne, przeciwutleniające oraz antynowotworowe. Dotąd poznano ponad 7000 różnych flawonoidów. Występują one m.in. w owocach (szczególnie w grepfruitach), warzywach (np. pomidorach, brokułach, papryce, sałacie), kaszy gryczanej, roślinach strączkowych (głównie soi), zielonej herbacie, czerwonym winie, piwie, młodym pieprzu, czekoladzie, kakao oraz oliwie z oliwek. Są także składnikami ziół (rozmaryn), które od dawna wykorzystywano do leczenia wielu chorób. Najbardziej popularne i najlepiej poznane flawonoidy to kwercetyna i rutyna, które działają podobnie jak witamina C, wzmacniając naczynia krwionośne. Flawonoidy chronią nasze serca. Przeciwdziałają miażdżycy oraz ograniczają tworzenie się zakrzepów krwi prowadzących do udarów mózgu. Wzmacniają naszą odporność, np. czosnek, który jest najlepszym przykładem leczniczego działania flawonoidów. Zażywanie go zapobiega nie tylko chorobom serca i nowotworom, ale również przeziębieniom i innym infekcjom. Ponadto uszczelnia naczynia krwionośne, chroniąc je przed uszkodzeniami oraz atakiem wirusów i bakterii. Flawonoidy należą także do nielicznych substancji, które wiążą toksyczne pierwiastki, takie jak miedź, ołów i znoszą ich szkodliwe działanie. Codziennie człowiek spożywa z dietą ok. 50 – 800 mg flawonoidów, i wartość ta jest ściśle związana z ilością zjedzonych warzyw i owoców oraz wypitego czerwonego wina i herbaty. Związek o nazwie sulforafen, zawarty w brokułach, obniża ryzyko wystąpienia raka piersi oraz jelita grubego. Kwas p-kumarowy, kwas chlorogenowy i likopen, obecne w pomidorach, hamują powstawanie komórek nowotworowych w jelicie grubym i wątrobie. Także znaleziony w kapuście izotiocyjanian fenetylowy powstrzymuje powstawanie raka płuc. Kwas elagowy występujący w truskawkach, winogronach, jeżynach i jagodach neutralizuje czynniki rakotwórcze powodujące zwyrodnienie DNA w komórkach, zapobiega tym samym powstawaniu raka wątroby, przełyku i skóry. Antyrakotwórcze (rak piersi i jelita grubego) działanie ma także soja dzięki obecności genisteiny. Sitosterol i stigmasterol występujące także w soi i nazywane są hormonami roślinnymi (fitoestrogenami). Wykorzystywane są do produkcji preparatów łagodzących skutki menopauzy, stosowanych niekiedy zamiast hormonalnej terapii zastępczej. Flawonoidy podtrzymują działanie adrenaliny, która działa mobilizująco i stymulująco. Dlatego też warto w naszej codziennej diecie uwzglednić dużo warzyw oraz nasiona roślin strączkowych. Obecnie aktywne biologiczne połączenia flawonoidów określa się jako bioflowonoidy. Ich niedobór w organizmie przejawia się najczęściej skłonnością do pękania naczynek włosowatych (podskórne mikrowylewy, siniaki, krwawienia z dziąseł, rozszerzone naczynka na twarzy, nogach idt.). W tych przypadkach stosuje się najczęściej rutynę, oraz zespół flawonoidów wydzielanych z owoców cytrusowych, a także herbatki bogate w te związki (ziele ruty, ziele fiołka trójbarwnego, kwiaty głogu, świeża cytryna). Flawonoidy są także obecne w ziołach, np. wyciąg z korzenia lukrecji ma działanie antyoksydacyjne i antybakteryjne, i produkuje się z niego leki mające działanie przeciwzapalne, przeciwwrzodowe, rozkurczające, wykrztuśne oraz przeciwalergiczne. Także w zielu nasturcji stwierdzono obecność flawonoidów. Hamują one rozwój bakterii a także wirusów i grzybów (w tym szczepów odpornych na antybiotyki). Oczyszcza ona i dezynfekuje drogi moczowe i oddechowe - zwalcza zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze tych okolic, zapalenie pęcherza moczowego, miedniczek nerkowych, a także gruczołu krokowego. Wzmaga reakcje odpornościowe, więc stosowana jest w leczeniu grypy. Preparaty z nasturcji poleca się przy chronicznych stanach zapalnych oskrzeli, rozedmie płuc, w stanach zapalnych gardła i migdałków, a także przy ranach i ropniach. Nasturcja może być także stosowana zewnętrznie, działa zapobiegawczo przeciw wypadaniu włosów i wpływa na ich wzrost. Warto zadbać aby nasz organizm był „uzbrojony” we flawonoidy. Warto zaopatrzyć sie w suplementy diety oraz preparaty, które posiadają te organiczne związki chemiczne. Mariusz Gładysz 56 Cukrzyca a Zdrowie