Przykład tekstu do tłumaczenia

Tadeusz Mikulski (1909-1958)
Historyk literatury.
Studia na Uniwersytecie Jagiellońskim (uczeń I. Chrzanowskiego i S. Pigonia), studia
uzupełniające w College de France w Paryżu pod kierunkiem P. Hazarda (1937-39). Pracował
w Bibliotece Narodowej (1932-36) i na Uniwersytecie Warszawskim (1936-39).
Żołnierz kampanii wrześniowej, uczestnik tajnego nauczania (1940-44), powstaniec
warszawski, lata 1944-45 spędził w obozach jenieckich.
We Wrocławiu od XI 1945 - kierownik Katedry Literatury Polskiej (Literatury Staropolskiej,
1946-52), Zespołowej Katedry Literatury Polskiej (1952-55), Pracowni Historii Literatury
Polskiej Epoki Oświecenia Instytutu Badań Literackich PAN (1948-58).
Pola badawcze: historia literatury polskiego Oświecenia (zwłaszcza życie i twórczość I.
Krasickiego), dzieje teatru w Polsce, historia kultury, polskie tradycje we Wrocławiu i na
Dolnym Śląsku, edytorstwo filologiczne.
Patronował zespołom historyków literatury stanisławowskiej, edytorom i bibliografom
przygotowującym oświeceniowe tomy Bibliografii literatury polskiej (Nowego Korbuta).
Współtwórca Koła Miłośników Literatury i Języka Polskiego, które zainicjowało czwartki
literackie. Współzałożyciel i redaktor naczelny (z A. Kowalską) „Zeszytów Wrocławskich”
(1947-52) oraz „Pamiętnika Literackiego” (1948-58, do 1952 z J. Krzyżanowskim).
Pomysłodawca Towarzystwa Miłośników Wrocławia, współredaktor pierwszych tomów
„Rocznika Wrocławskiego”.
Ważniejsze publikacje: Spotkania Wrocławskie (1950), Ze studiów nad Oświeceniem.
Zagadnienia i fakty (1956), Temat Wrocław. Szkice Śląskie (1961), Rzeczy staropolskie
(1964).
Steinhaus Hugo (1887-1972)
Matematyk, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1918) i Uniwersytetu
Wrocławskiego. Współtwórca lwowskiej szkoły analizy funkcjonalnej oraz wrocławskiej
szkoły teorii prawdopodobieństwa i zastosowań matematyki. Odkrywca talentu S. Banacha
Urodzony w Jaśle 14 I 1887, rozpoczął w 1905 studia na UJK. W 1906 przeniósł się do
Getyngi.
W czasie I wojny światowej służył w artylerii legionów.
Podczas II wojny światowej ukrywał się w Berdychowie k. Stroż pod przybranym
nazwiskiem G. Krochmalny, zajmował się też tajnym nauczaniem.
Jesienią 1945 przybył do Wrocławia, gdzie stał się jednym z twórców wrocławskiego
środowiska naukowego. Organizator i pierwszy dziekan Wydziału Mat.-Fiz.-Chem.
Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu.
Członek PAU od 1945 i członek rzeczywisty PAN od chwili założenia. Doktor h.c.: AM we
Wrocławiu (1961), UW (1961), UAM (1963), UWr (1965).
We Wrocławiu założył 2 czasopisma matematyczne: „Colloqium Mathematicum” (1947)
oraz „Zastosowania Matematyki” (1953, później „Applicationes Mathematicae”).
Dorobek naukowy to 255 publikacji dotyczących: analizy matematycznej, analizy
funkcjonalnej, teorii prawdopodobieństwa, teorii gier oraz zastosowań matematyki.
Był oryginalnym popularyzatorem matematyki, jego książki „Kalejdoskop matematyczny”
oraz „Sto zadań” doczekały się wielu wydań i przekładów na języki obce. Celność i
zwięzłość cechują liczne aforyzmy, kalambury i dowcipy.
Wykształcił kilka pokoleń matematyków, którzy zajmowali najwyższe pozycje naukowe w
kraju i za granicą.
Jan Evangelista Purkyně (1787-1869)
Anatom, fizjolog.
Podczas pracy na praskim uniwersytecie (którego był absolwentem) odkrył zjawisko
polegające na złudzeniach w percepcji barw przy słabym oświetleniu nazwane efektem
Purkyniego.
Najbardziej twórcze lata (1823-1850) spędził we Wrocławiu, tworząc silny i prężny ośrodek
naukowy. W 1839 otworzył tu pierwszy na świecie uniwersytecki wydział fizjologii, a w
1842 pierwsze oficjalne laboratorium fizjologiczne. Miał duży talent organizacyjny i
umiejętność pozyskiwania środków na badania, Dzięki temu placówka wyposażona była w
nowoczesne na owe czasy mikroskopy.
Zasadniczym wkładem w światową naukę w obszarze morfologii było sprostowanie szeregu
błędnych poglądów twórców koncepcji budowy komórkowej organizmów żywych. W 1837
odkrywa odmiany dużych komórek nerwowych (neuronów) w korze móżdżku, nazwanych
potem komórkami Purkyniego oraz w 1839 − włókien Purkyniego w komorach serca.
Te dokonania naukowe uporządkowały wiedzę o strukturze komórek i tkanek. Według
zgodnej opinii wielu współczesnych autorytetów, Instytut Fizjologii we Wrocławiu
kierowany przez Purkyniego stał się "kolebką histologii".
Wprowadził grecko-łacińskie pojęcia plazma (osocze) krwi oraz protoplazma komórek.
W 1829 opisał wpływ kamfory, opium, atropiny i terpentyny na człowieka. W 1833 odkrył
gruczoły potowe, wreszcie zaproponował zastosowanie badania odcisków palców do
identyfikacji ludzi.
Oprócz dokonań na polu medycyny, był wybitnym lingwistą, założycielem Towarzystwa
Literacko-Słowiańskiego we Wrocławiu, znawcą m.in. języka łużyckiego. Był także jednym z
przedstawicieli czeskiego odrodzenia narodowego.
Carl Wernicke (1848-1905)
Lekarz, specjalista neurologii i psychiatra.
Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Wrocławskim i został asystentem znanego
okulisty R. Foerstera. Po epizodzie wojennym 1870-71 zainteresował się neurologią,
asystując H. Neumannowi na Oddz. Chorób Umysłowych szpitala Wszystkich Świętych.
Podsumowaniem tego okresu stała się praca Der aphasische Symptomencomplex (1874), która
przyniosła mu światową sławę. W 1876 Wernicke habilitował się pod kierunkiem W.
Westphalo w Klinice Psychiatrycznej szpitala Charite w Berlinie. Od 1878 prowadził w
stolicy Niemiec prywatną praktykę neurologiczną, pisząc swój Lehrbuch der
Gehirnkrankheiten (1881-83). W 1885 zostaje profesorem nadzwyczajnym psychiatrii UWr.
(1890 zwyczajnym).
Doprowadził do końca budowę Miejskiego Szpitala dla Umysłowo Chorych z Polikliniką
Chorób Nerwowych, łącząc po raz pierwszy psychiatrię i neurologię w jednym zakładzie
leczniczym. Podjął starania o uzupełnienie budowanego zespołu klinik UWr gmachem nowej
Kliniki Psychiatrycznej. W tym czasie ukończył też 3 fundamentalne działo Grundrüss der
Psychiatrie (1900-03). W 1904 przeniósł się do Halle
Głównym obszarem naukowych zainteresowań Wernicke, począwszy od studiów nad „afazją
sensoryczną”, były funkcje mózgu. Ich kompleksowy model, stworzony na drodze
indukcyjnej, nie tylko opisywał procesy myślowe i powstawanie świadomości, lecz także –
przewyższając pod tym względem teorię popędów S. Freuda – pozwalał objaśniać zjawiska
wolicjonalne, mechanizmy skojarzeniowe i motywacje działań.
Do grona uczniów zwanych wrocławską szkołą Wernicke’go należeli: K. Bonhoeffer, O.
Foester, K. Heilbronner, K. Kleist, K. Leonhard i H. Liepmann.