Nowe formy zawierania umów

NEWSLETTER 12/2015
Nowe formy zawierania umów
Zgodnie z nowelizacją Kodeksu Cywilnego od dnia 08.09.2015 r. wejdą w życie przepisy rozszerzające dotychczasowy katalog form,
w których będzie można zawierać umowy oraz składać oświadczenia, o formę dokumentową oraz doprecyzowujące zapisy
dotyczące formy elektronicznej. Zaproponowane zmiany mają dostosować zapisy Kodeksu Cywilnego do zmieniających się realiów
obrotu gospodarczego.
Zgodnie z nowelizacją wprowadzono nową formę szczególną tj. formę dokumentową, której niedochowanie ma powodować skutki
analogiczne do niezachowania formy pisemnej.
Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób
umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej
treścią. Oznacza to że dokumentem jest każda informacja, która jest możliwa do odtworzenia. Zgodnie z przyjętymi założeniami
nowy typ formy szczególnej, jaką ma być forma dokumentowa, ma stanowić formę o niższym stopniu sformalizowania niż forma
pisemna, co przede wszystkim przejawia się w braku konieczności złożenia własnoręcznego podpisu. Wystarczające będzie
ustalenie osoby składającej oświadczenie woli, przy czym nie ma znaczenia, czy nastąpi to na podstawie samej treści dokumentu,
czy po sprawdzeniu np. informatycznego nośnika danych lub urządzenia, za pomocą którego złożono oświadczenie.
Treść dokumentu może zostać zatem dowolnie ujawniona (np. znaki graficzne, dźwięk, obraz), a także utrwalona na dowolnym
nośniku (np. papier lub plik) i za pomocą dowolnych środków (pióro, komputer, telefon komórkowy). Granicą jest jednak
realizowana przez dokument funkcja dowodowa, która wymaga, aby sposób utrwalenia informacji umożliwiał jej zachowanie i
odtworzenie. Aby informacja mogła zostać odtworzona, musi zostać odpowiednio zapisana. Oba elementy razem, tj. informacja
możliwa do odtworzenia oraz nośnik, stanowią dokument. Informacja bez nośnika nie jest dokumentem. Nie jest nim też
niezapisany informacją nośnik. Definicja nie przesądza o rodzaju nośnika, uwzględniając tym samym nowoczesne nośniki zapisu.
Dokument może być zatem zapisany na jednym informatycznym nośniku danych. Może on być jednak zapisany na wielu
informatycznych nośnikach danych, z których każdy może zawierać tylko część dokumentu, a jego odczytanie i odtworzenie nastąpi
przy użyciu odpowiedniego oprogramowania importującego dane z tych informatycznych nośników danych.
Wprowadzenie formy dokumentowej do Kodeksu cywilnego będzie prowadzić do stworzenia prawnych ram funkcjonowania formy,
która obecnie jest już w obrocie powszechnie stosowana (np. poczta elektroniczna, SMS), a z uwagi na coraz bardziej dynamiczny
rozwój nowych technologii, stale zyskuje na znaczeniu. Forma dokumentowa, z uwagi na łatwość jej zachowania, ma przyczynić się
do usprawnienia dokonywania czynności prawnych.
Strony zastrzegając w umowie formę dokumentową, powinny określić jej skutek. W razie braku takiego postanowienia w umowie,
forma ta będzie traktowana jako zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych. Jednocześnie uregulowano, że niezachowanie formy
pisemnej lub dokumentowej w stosunkach miedzy przedsiębiorcami nie skutkuje szczególnymi sankcjami dowodowymi i pozostaje
bez wpływu na ważność dokonanej czynności prawnej (o ile w umowie nie zastrzeżono rygoru nieważności).
Nowelizacja wprowadza także istotną zmianę w zakresie formy rozwiązania lub odstąpienia. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 77 §
2 KC, jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak
również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie wymaga zachowania jedynie formy dokumentowej, chyba że ustawa lub umowa
zastrzega inną formę. Oznacza, to że w przypadku braku szczegółowego uregulowania formy złożenia oświadczenia o
wypowiedzeniu umowy, będzie ona mogła być wypowiedziana np. emailem bądź sms'em.
Dodatkowo nowelizacja przesądza o tym, że forma elektroniczna stanowi odrębny, choć równoważny w stosunku do formy
pisemnej, typ formy szczególnej. Takie rozwiązanie pozwala na rozstrzygnięcie od lat prowadzonej dyskusji w zakresie potrzeby
wyróżnienia formy elektronicznej jako odrębnej formy czynności prawnej.
Autor:
Marcin Mucharski - radca prawny, CWW Kancelaria Prawnicza sp.k.
Data: 2015-12-01
| CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka i Wspólnicy
| Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów
| Spółka Komandytowa
komplementariusze:
Sylwester Cetera, Małgorzata Węgrzyn-Wysocka
NIP: 897-17-24-667 | Regon: 020465350 | KRS: 0000273899
ul. Włodkowica 10 /11
50-072 Wrocław
komandytariusze:
Agnieszka Kołaczkowska, Łukasz Dziewoński,
Maciej Domagała, Tomasz Dobrzyński
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu
VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
Bank: Getin Noble Bank S.A.
57 1560 0013 2367 2150 1502 0001
tel./fax +48 71 780 76 00/01
[email protected]
www.cww.pl
| CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka i Wspólnicy
| Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów
| Spółka Komandytowa
komplementariusze:
Sylwester Cetera, Małgorzata Węgrzyn-Wysocka
NIP: 897-17-24-667 | Regon: 020465350 | KRS: 0000273899
ul. Włodkowica 10 /11
50-072 Wrocław
komandytariusze:
Agnieszka Kołaczkowska, Łukasz Dziewoński,
Maciej Domagała, Tomasz Dobrzyński
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu
VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
Bank: Getin Noble Bank S.A.
57 1560 0013 2367 2150 1502 0001
tel./fax +48 71 780 76 00/01
[email protected]
www.cww.pl