KARTA KURSU

KARTA KURSU
Kierunek: INFOBROKERSTWO, ZARZĄDZANIE DOKUMENTACJĄ I ARCHIWISTYKA
Studia stacjonarne I stopnia, rok I, semestr 1
Nazwa
Historia Polski w średniowieczu
Nazwa w j. ang.
Poland in the Middle Ages
Kod
Punktacja ECTS*
Dr Dorota Żurek
Koordynator
2
Zespół dydaktyczny
Opis kursu (cele kształcenia)
Celem kursu jest przedstawienie najważniejszych problemów historii Polski w średniowieczu
skupionych wokół takich zagadnień jak Kościół, kultura, nauczanie, rozwój piśmiennictwa.
Studenci zapoznają się z początkami instytucji odpowiedzialnych za rozwój państwa na różnych
płaszczyznach. Poznają okoliczności i motywy powstawania różnych wytworów kancelaryjnych.
Warunki wstępne
Wiedza
Umiejętności
Kursy
Podstawowa wiedza z zakresu historii średniowiecznej Polski.
Umiejętność zdobywania i porządkowania informacji i wykorzystania ich w
praktyce.
-
Efekty kształcenia
Wiedza
Efekt kształcenia dla kursu
Odniesienie do efektów
kierunkowych
1
W01 Student zna rodzaje źródeł w oparciu o które
historyk bada dzieje Polski w średniowieczu
W_03, U_13
W02 Student posiada wiedzę na temat organizacji
W_02, W_04, W_13
Kościoła i klasztorów w Polsce średniowiecznej i ich roli w
rozwoju kancelarii
W03 Ma wiedzę na temat roli słowa mówionego i pisma w W_01, W_04
społeczeństwie średniowiecznym
W04 Zna główne miejsca, instytucje wokół których
ogniskowało się życie intelektualne i kulturalne w
średniowieczu
W_01, W_04, W_18
Odniesienie do efektów
kierunkowych
Efekt kształcenia dla kursu
U01, Student potrafi analizować i interpretować źródła
historyczne
W_03, U_13
U02 Potrafi wyszukiwać, gromadzić, selekcjonować i
prezentować informacje na zadany temat
U_06, U_10
U03 Analizuje i ocenia zmiany zachodzące w procesie
historycznym, dostrzega kierunki tych zmian i ich
następstwa
W_02, U_12
Umiejętności
Odniesienie do efektów
kierunkowych
Efekt kształcenia dla kursu
Kompetencje
społeczne
K01 Potrafi prawidłowo zaplanować i wykonać
powierzone zadania, przyjmuje za nie odpowiedzialność
K_01, K_02, K07
K02 Potrafi pracować w grupie, na różnych
stanowiskach, koordynować zadania grupy
K_02, K_07
K03 W pracy z grupą kieruje się zasadami etyki, szanuje
poglądy innych
K_03,
Organizacja
Forma zajęć
Ćwiczenia w grupach
Wykład
(W)
A
K
L
S
P
E
2
Liczba godzin
20
Opis metod prowadzenia zajęć
Zajęcia cotygodniowe w trzech grupach audytoryjnych. Studenci zobowiązani są do
przygotowywania materiału do zadanego tematu w oparciu o podaną literaturę. Wyniki swojej
pracy prezentują na forum grupy w trakcie dyskusji. Wykorzystane zostaną także inne metody jak
burza mózgów, rozmowa nauczająca, praca w grupach (z tekstami źródłowymi). W niektórych
przypadkach pojawią się elementy metody wykładowej. W ramach zajęć przewidziane są także
lekcje archiwalne.
W01
W02
W03
W04
U01
U02
U03
K01
K02
K03
X
X
X
X
X
Inne
Egzamin
pisemny
Egzamin ustny
Praca pisemna
(esej)
Referat
Udział w
dyskusji
Projekt
grupowy
Projekt
indywidualny
Praca
laboratoryjna
Zajęcia
terenowe
Ćwiczenia w
szkole
Gry
dydaktyczne
E – learning
Formy sprawdzania efektów kształcenia
X
X
X
X
X
X
X
X
Dostateczny – student opanował w sposób zadowalający założone dla kursu efekty
kształcenia
Dobry – student orientuje się w głównych treściach kursu, korzysta swobodnie ze źródeł
i literatury w celu pogłębienia wiedzy, umie formułować własne opinie.
Kryteria oceny
Bardzo dobry – student biegle operuje treściami z zakresu historii Polski
średniowiecznej, potrafi samodzielnie przeprowadzić krytykę źródeł, formułuje i
uzasadnia swoje poglądy.
Zaliczenie na podstawie obecności i aktywnego udziału w dyskusji nad wybranymi
tematami.
3
Uwagi
Sposób oceny:
1) obecność na zajęciach (50% oceny)
2) aktywność na zajęciach (50% oceny)
Treści merytoryczne (wykaz tematów)
1. Źródła informacji o średniowiecznej Polsce.
2. – 3. Kościół w Polsce.
4. Klasztory na ziemiach polskich.
5. Dwory– ośrodki życia kulturalnego
6. Ośrodki życia intelektualnego – uniwersytety i szkoły katedralne.
7. Od pamięci do zapisu - słowo i pismo.
8. Podróże średniowiecznego człowieka.
9. Organizacja wojska.
10. Lekcja archiwalna.
Wykaz literatury podstawowej
1. Baczkowski K., Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370 – 1506), t. 3, Kraków 1999.
2. Nowak A., Dzieje Polski, t.1 do 1202. Skąd nasz ród, Kraków 2014.
3. Szczur S., Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2007.
4. Wyrozumski J., Dzieje Polski Piastowskiej (VIII w. – 1320), t. 2, Kraków 1999.
Wykaz literatury uzupełniającej
Abraham W., Organizacja kościoła w Polsce do poł. XII w., wyd. 3, Poznań 1962.
Adamska A., Średniowiecze na nowo odczytane. O badaniach nad kulturą pisma, Roczniki
Historyczne, 65, 1999, 129 – 154.
Banaszkiewicz J., Gall jako historyk poważny, czyli dlaczego dzieje i Bolesława Chrobrego, i
Bolesława Krzywoustego są prawdziwe i niegroteskowe, Przegląd Historyczny, t. 99, 2008, z. 3, s.
399 – 410.
Barański M., Załogi grodowe w Polsce wczesnopiastowskiej, w: Społeczeństwo Polski
średniowiecznej, t. VI, Warszawa 1994, s. 91 – 99.
Bartoszewicz A., Piśmienność mieszczańska w późnośredniowiecznej Polsce, Warszawa 2012.
Bieniak J., Rody rycerskie jako czynnik struktury społecznej w Polsce XIII-XIV w., w: Polska w
okresie rozdrobnienia feudalnego, red. H. Łowmiański, 1973.
Bobowski K., Kancelaria i dokument średniowieczny jako przedmiot badań, w: Kultura ludowa a
pismo…, s. 143-149.
Bylina S., Kultura ludowa a pismo w Polsce średniowiecznej, w: Kultura piśmienna średniowiecza
i czasów nowożytnych . Problemy i konteksty badawcze. Konferencja "Nauki pomocnicze historii a
badania w kręgu pisma". Zakład Nauk Pomocniczych Historii i Bibliotekoznawstwa UMCS, 24-26
4
XI 1994 Kazimierz Dolny, Red. Piotr Dymmel, Barbara Trelińska, Res Historica, Z. 3: 1998, s. 2336.
Chorążyczewski W., Nowożytny dokument królewski. Możliwości badawcze, w: Polska kancelaria
królewska czasów nowożytnych…, Toruń 2003, s. 27 – 48.
Chorążyczewski W., Polska kancelaria królewska w XVI w. jako problem badawczy, „Archeion”,
t. 101, 2000, s. 36 – 60 (dostęp online)
Chorążyczewski W., Próba rekonstrukcji organizacji polskiej kancelarii królewskiej w 1. połowie
XVI wieku, w: Polska kancelaria królewska czasów nowożytnych między władzą a społeczeństwem.
Materiały konferencji naukowej, Kraków 14 kwietnia 2004. Cz. 2, Kraków 2006, s. 9 – 50.
Derwich M., Kościół polski na przełomie XIV i XV w., w: Polska około roku 1400, Warszawa 2001,
s. 41 – 81.
Dobosz J. , Skibiński E., Kościół w "Kronice" Anonima zw. Gallem - Gall w Kościele, w: Polska Francja - Europa . Studia z dziejów Polski i stosunków międzynarodowych, Poznań 2011, s. 755771.
Dunin – Wąsowicz T., Średniowieczne znaki pielgrzymie w Polsce, w: Peregrinationes…, s. 328 –
331.
Dyplomatyka wieków średnich, oprac. K. Maleczyński, M. Bielińska, A. Gąsiorowski, Warszawa
1971, s. 201–229.
Elementy historii oralnej w kronikach Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, w: Kultura
piśmienna średniowiecza i czasów …, s. 63-72.
Gawlas S., Monarchia Kazimierza Wielkiego a społeczeństwo., w: Genealogia – władza i
społeczeństwo w Polsce średniowiecznej, Toruń 1999, s. 197 – 235.
Ginter K., Udział szlachty polskiej w pospolitym ruszeniu w XIV i XV wieku. Aspekty prawne i stan
faktyczny, Kraków 2008.
Historia Kościoła w Polsce, red. B Kumor, t. 1, Poznań 1974.
J. Dąbrowski, Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964.
J. Wyrozumski, Dzieje Polski Piastowskiej (VIII w. – 1320), t. 2, Kraków 1999, s. 18 – 46.
Jureczko A., Średniowieczne mosty i przewozy na górnej Wiśle (na zachód od Krakowa), w:
Ojczyzna bliższa i dalsza. . Studia historyczne ofiarowane Feliksowi Kirykowi w sześćdziesiątą
rocznicę urodzin, Kraków 1993, s. 173 – 178.
Kamiński J., Historia sądownictwa wojskowego w dawnej Polsce, Warszawa 1938.
Kętrzyński S., Uwagi o początkach Metryki Koronnej i jej charakterze w XV w., „Archeion”, t. 2,
1927, s. 1 – 30.
Kłoczowski J., Zakony na ziemiach polskich w wiekach średnich w: Kościół w Polsce, t. 1.
Kowalczyk E., Pielgrzymki pokutne we wczesnym średniowieczu: Bolesław Krzywousty i Piotr
Włostowic, w: Peregrinationes…, s. 157 – 159.
Krawczuk W., Metryka Koronna za Zygmunta III Wazy. Początki Archiwum Koronnego
warszawskiego w świetle spisów z 1620 i 1627 r., Kraków 1995.
Krzyżaniakowa J., Kultura umysłowa w czasach przełomu. Ośrodki – ludzie – dokonania, w: Polska
około roku 1300, s. 73 – 120.
Krzyżanowska J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej
w XV wieku, cz. 1-2, Poznań 1972-79
Kuczyński S., Polskie siły zbrojne za Kazimierza Wielkiego i Andegawenów, Studia i materiały do
historii wojskowości”, 1965, t. 11, cz.2.
Kuczyński S., Znaki pielgrzymie, w: Peregrinationes…, s. 321 – 327.
Kurbis B., Jak Mistrz Wincenty pisał historię Polski, w: Mistrz Wincenty Kadłubek [1150-1223].
Człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda. Materiały sesji naukowej, Kraków 10 marca 2000,
Kraków 2001, s. 59-78.
Labuda G., Pierwsze wieki monarchii piastowskiej, Poznań 2012.
Łosowski J., Dokument i księga wpisów w społecznościach małych miast okresu staropolskiego.
Problem funkcji, w: Kultura ludowa a pismo…, s. 151-164.
5
Malec D., Dzieje notariatu polskiego, Kraków 2007.
Moulin L., Średniowieczni szkolarze i ich mistrzowie, Gdańsk-Warszawa 2002.
Noga Z., Ratusz – archiwum pamięci, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2014, t.
74, s. 173 – 184.
Ożóg K., Intelektualiści w służbie Królestwa Polskiego w latach 1306 – 1382, Kraków 1995,
Palik H., Kancelaria królewska w systemie politycznym Rzeczypospolitej. Problem analizy źródeł
masowych, w: Polska kancelaria królewska czasów nowożytnych. Między władzą a społeczeństwem,
red. W. Chorążyczewski, W. Krawczuk, Toruń 2003, s. 71- 88.
Plewczyński M., Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. 1-2, Zabrze 2011-12.
Polska sztuka wojenna w latach 1563 – 1647, oprac. Z. Spieralski, J. Wimmer, Warszawa 1961.
Potkowski E., Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, Warszawa 1984.
Potkowski E., Pisarze ksiąg w Polsce późnego średniowiecza, w: Świat średniowiecza. Studia
ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi, Warszawa 2010, s. 299 – 316.
Przybyszewski B., Kapituła krakowska za kanonikatu Jana Długosza (1436 – 1480), w:
Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, Warszawa 1980, s. 25 – 82.
Radzimiński A., Kościół w Polsce wokół 1300 r., w: Polska około roku 1300, Warszawa 2003, s.
121 – 153.
Ryś J., Szkoły kolegiackie w nauczaniu kościelnym w Małopolsce w okresie średniowiecza w:
Nauczanie w dawnych wiekach. Edukacja w średniowieczu i u progu ery nowożytnej. Polska na tle
Europy, Kielce 1997.
Samsonowicz H., Środowiska społeczne piszące w Polsce u schyłku średniowiecza, w: Pogranicza
i konteksty literatury polskiego średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław – Warszawa 1989.
Skibiński E., Źródła erudycji Kadłubka, Roczniki Historyczne, 60, 1994, s. 163 – 172.
Skierska I., Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003, s. 20 – 42.
Skierska I., Pleban w późnośredniowiecznej Polsce w: Kolory i struktury średniowiecza, red.
W.Fałkowski, Warszawa 2004.
Skupieński K., Na opieczętowanym pergaminie, w pamięci, przez posłańca. Dokument jako forma
komunikowania w Polsce średniowiecznej w: Kolory i struktury średniowiecza, Warszawa 2004, s.
25 – 38.
Skupieński K., Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 1997.
Skupieński K., Notariusze i notariat w średniowiecznej Polsce, w: Kultura ludowa a pismo…, s.
165-181.
Spieralski Z., Geneza i początki obrony potocznej. Studium o wojsku polskim w XV w., Studia i
materiały do historii wojskowości”, 1992, t. 34.
Spieralski Z., Wymiar służby w pospolitym ruszeniu, „Studia i materiały do historii wojskowości”,
1960, 6, cz. 1.
Stopka K., De disordine et disoboedientia. Nieobyczajność studencka na Uniwersytecie
Krakowskim w dawnych wiekach, “Alma Mater”, 2007, nr 95.
Stopka K., Szkoły katedralne metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu. Studia nad kształceniem
kleru polskiego w wiekach średnich, Kraków 1994.
Sułkowska – Kurasiowa I., Księgi wpisów Metryki Koronnej (1447–1794) w Archiwum Głównym
Akt Dawnych w Warszawie, „Archeion”, t. 44, 1966.
Sułkowska-Kurasiowa I., Polska kancelaria królewska w latach 1447-1506, Wrocław 1967
Szczygielski W., Obowiązki i powinności wojskowe miast i mieszczaństwa w Polsce od XIII do XV
w., „Studia i materiały do historii wojskowości”, 1960, 5, s. 425 – 457.
Szymczak J., Sposoby zdobywania i obrony grodów w Polsce w okresie rozbicia dzielnicowego,
Studia i materiały do historii wojskowości”, 1979, t. 22.
Tandecki J., Średniowieczne księgi wielkich miast pruskich jako źródła historyczne i zabytki kultury
mieszczańskiej. (Organizacja władz, zachowane archiwalia, działalność kancelarii), Warszawa
1990.
Tomczak A., Kilka uwag o kancelarii królewskiej w drugiej połowie XVI w. (Na marginesie nowego
6
z r. 1960 wydania „Cancellarius sive de dignitate...” R. Heidensteina), „Archeion”, t. 37, 1962, s.
235–252.
Trawskowski S., Pielgrzymka Ottona III do Gniezna, w: Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury
polskiej, Warszawa 1972, s. 107-124.
Turoń W., Zarys dziejów kancelarii Henryka Probusa (1270 – 1290), „Śląski Kwartalnik
Historyczny Sobótka”, 19, 1964, s. 39 – 54.
Urban J., Biskup krakowski Maur (1110-1118), „Studia Waweliana”, t. II, 1993, s. 5-11.
Weymann S., Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII w. „Przegląd
Zachodni”, 9, 1953, 6 – 8, s. 194 – 205.
Wiesiołowski J., Pielgrzymowanie Polaków do Rzymu na przełomie XV i XVI w. (1478 – 1526), w:
Peregrinationes…, s. 160 – 164.
Wiesiołowski J., Środowiska kościelne i kultura, w: Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV wieku,
red. B.Geremek, Warszawa 1997
Wilska M., Pielgrzymim szlakiem z Mazowsza do Composteli, w: Peregrinationes…, s. 165 – 172.
Wimmer J., Wojsko i skarb Rzeczypospolitej u schyłku XVI i w pierwszej połowie XVII w., Studia i
materiały do historii wojskowości”, 1968, t. 14.
Wiśniowski E., Parafie w średniowiecznej Polsce. Struktura i funkcje społeczne, Lublin 2004
Wyrozumska B., Drogi w ziemi krakowskiej do k. XVI w., Wrocław 1977.
Wyrozumski J., Z najstarszych dziejów Uniwersytetu Krakowskiego. Szkice, Kraków 1996.
Zaremska H., Pielgrzymka jako kara za zabójstwo: Europa Środkowa XIII – XV w., w:
Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy. Warszawa 1995, s. 147 – 156.
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)
Wykład
Ilość godzin w kontakcie z
prowadzącymi
Ilość godzin pracy studenta
bez kontaktu z
prowadzącymi
Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)
20
Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym
2
Lektura w ramach przygotowania do zajęć
50
Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po
zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu
Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat
(praca w grupie)
Przygotowanie do egzaminu
Ogółem bilans czasu pracy
72
Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika
2
7