Wyjaśnij co rozumie się poprzez pieniądz oraz w jaki sposób we

4. Wyjaśnij co rozumie się poprzez pieniądz oraz w jaki sposób we
współczesnych gospodarkach przebiega proces kreacji pieniądza przez
banki komercyjne?
Istota pieniądza przejawia się w jego funkcjach:
--miernika wartości (jednostki obrachunkowej)
--środka wymiany (cyrkulacji)
--środka płatniczego (realizacji odroczonych płatności)
--środka przechowywania wartości (tezauryzacji)
Funkcje:
a) jest miernikiem wartości towarów – określa wartość produktów i usług i innych towarów.
Mierzy wartość nietowarowej działalności
b) jest środkiem cyrkulacji wymiany towarów –przejawia się w rozdzielaniu jednego i
równoczesnego aktu kupno – sprzedaż (towar – towar)
sprzedaż T-P
kupno P-T
Pieniądz jest pośrednikiem wymiany w tym aspekcie. Pieniądzem mogą być aktywa
finansowe, które pełnią powyższą funkcję np.: gotówka w gospodarce, czeki podróżne,
bankowe depozyty płatne na żądanie.
c) jest środkiem płatniczym – oddzielenie aktu kupna od sprzedaży umożliwia nabycie towaru
bez wcześniejszego sprzedania innego – zakup na kredyt, ale powyższe zobowiązanie należy
uregulować. Środkiem regulowania jest pieniądz
d) jest środkiem gromadzenia skarbu – środek tezauryzacji, przechowywania wartości.
Aktywa, które pełnią funkcję środków gromadzenia majątku mogą być: papiery wartościowe,
gotówka, nieruchomości. Współcześnie pieniądz może pełnić te funkcje w sposób
ograniczony, ponieważ pieniądz standardowy, który nie przynosi procentu nieustannie traci
na sile nabywczej wskutek postępującej tendencji inflacyjnej
Kreacja pieniądza, wprowadzanie do obiegu przez banki komercyjne dodatkowych (ponad
wartość bazy monetarnej) ilości pieniądza, w wyniku operacji kredytowych, których
podstawą są depozyty bankowe. Ten dodatkowy pieniądz ma charakter bezgotówkowy. Dla
zapewnienia bezpieczeństwa depozytariuszy i niedopuszczenia do inflacji bank centralny
reguluje rozmiary kreacji pieniądza kredytowego poprzez ustalanie stopy rezerw
obowiązkowych i stóp oprocentowania kredytów udzielanych bankom komercyjnym.
Wielkość kreacji pieniądza uzależniona jest w ten sposób nie tylko od rozmiarów depozytów,
ale także od odwrotności stopy rezerw obowiązkowych. Kreacja pieniądza może następować
także w wyniku skupu walut obcych i dewiz przez banki komercyjne lub udzielania przez
bank centralny pożyczek państwu na sfinansowanie deficytu budżetowego.
Proces kreacji pieniądza – obrót bezgotówkowy
Warunki początkowe:
1. Brak gotówki (pieniądza banku centralnego);
2. Brak wykreowanego pieniądza bezgotówkowego;
3. Suma bilansowa banku jest równa 0 (zero);
4. Brak kredytów udzielonych przez banki (wynika z punktu 2);
5. Zdolność kredytowa kredytobiorców (założenie sztuczne w tych warunkach);
6. Wszystkie pieniądze są przechowywane w bankach;
7. Wszystkie rozliczenia dokonywane są bezgotówkowo;
Wymienione warunki są abstrakcyjne i niemożliwe do zaistnienia w praktyce, a niektóre (np.
#3) wręcz niedopuszczalne. Zostały one jednak dobrane świadomie, bo pozwalają łatwo
wykazać, że banki kreują i pieniądze dosłownie z niczego (w podobny sposób je likwidują), w
całkowitym oderwaniu od realnej gospodarki.
Praktyczne ograniczenia kreacji pieniądza
Emisja pieniądza bezgotówkowego banków komercyjnych ograniczona jest przez:
* skłonność do zadłużania się osób fizycznych, przedsiębiorstw i rządu;
* zdolność kredytową potencjalnych kredytobiorców przy żądanym oprocentowaniu i
terminie spłaty;
* skłonność społeczeństwa do przechowywania oszczędności w bankach;
* skłonność banków do finansowania ryzykownych przedsięwzięć;
* całkowitą wartością płatności dokonywanych bezgotówkowo (poprzez czeki, przelewy,
karty płatnicze);