5
Rachunkowość zarządcza
prof. UE dr hab. Andrzej Piosik
Wykład nr 4
Rachunkowość odpowiedzialności
Podstawowy systemem informacyjnym do sprawowania funkcji kontroli na różnych poziomach
zaradzania.
Jest prowadzona zawsze na użytek danego ośrodka odpowiedzialności
Przyporządkowywanie przychodów, kosztów, zasobów:
o Kierownikom odpowiedzialnym za podejmowanie decyzji odnośnie ich powstania
o Działalności, która je powoduje
Zasada rachunkowości odpowiedzialności
Zasada możliwości kontrolowania - zakres odpowiedzialności kierownika może być ograniczony do
tych dokonań, które są pod jego kontrolą. Realizacja tej zasady obejmuje dwa komponenty:
Możliwość kontroli działalności podwładnych przez kierowników
Możliwość oceny dokonań i podjęcia działań korygujących, jeżeli jest to potrzebne
Ośrodek odpowiedzialności
Obszar przedsiębiorstwa o wyznaczonych nakładach i dokonaniach, w którym można wiązać
odpowiedzialność za dokonania z określonymi kierownikami lub grupą kierowników. Tradycyjnie
wyodrębnia się cztery typy ośrodków odpowiedzialności. Ośrodki odpowiedzialne za (zwane także
centrami) na podstawie kryterium finansowego:
Koszty
Przychody
Zyski lub marże pokrycia
Zwrot z inwestycji
Ośrodki odpowiedzialności za koszty
Jednostka organizacyjna, dla której opracowuje się budżet kosztów oraz przeprowadza się kontrolę
poniesionych kosztów. Dwa główne rodzaje ośrodków:
Ośrodki kosztów standardowych - można określić standard relacji jednostkowych nakładu do
wyniku (zmienne albo stałe)
Ośrodki kosztów uznaniowych - kierownicy również są odpowiedzialni za koszty, ale tutaj relacja
nakładów do wyników jest trudna lub niemożliwa do ustalenia.
Na pewno takie, które nie są odpowiedzialne za przychody, a co za tym idzie nie odpowiadają także
za zyski i zwrot z inwestycji.
Ogólny model rachunku wariancji kosztów zmiennych
Odchylenie od zużycia
AP - rzeczywista cena jednostki fizycznej zasobu
AQ - rzeczywiste zużycie ilościowe zasobu
SP - standardowa cena jednostki fizycznej zasobu
SQ - zużycie ilościowe zgodne ze standardem
(1) - faktyczny rzeczywisty koszt
Wariancja może być korzystna bądź nie, zawsze mniejsze od większego. Jeśli wariancja cenowa i
ilościowa są korzystne to wariancja globalna również jest korzystna i na odwrót. Jeśli wariancja cen
jest niekorzystna, a ilościowa korzystna to globalna ustalana per saldo w zależności, którą
wybierzemy.
Założenia do przykładu:
(…)
… 23 000 szt. wyrobów gotowych. Na końcu miesiąca wielkość produkcji w toku wynosiła 2 000
szt. przerobionych w 50% dla wszystkich grup kosztów.
Wariancje materiałowe:
Rzeczywiste zużycie materiałów: 18 000 kg, 432 000 zł
Budżet główny - zużycie materiałów
25 500 szt. x 17,50 zł/szt. = 446 250 zł
Faktyczna wielkość produkcji w styczniu 24 000 ejp (ekwiwalentne jedn. sprzed.)
Budżet elastyczny…
… - zdolności produkcyjne mogą być zwiększane lub zmniejszane w
stosunkowo niewielkich interwałach. Stosuje się stawkę bazująca na budżecie produkcji.
o Zasoby kształtowane uznaniowo w procesie budżetowania. Stawka bazuje na budżecie produkcji.
Konsekwencja - oblicza się wariancję globalną kosztów stałych. Różnica pomiędzy rzeczywistymi
kosztami stałymi a kosztami stałymi rozliczonymi na produkcję za pomocą…
… wynagrodzeń 164 088 zł
Koszty wynagrodzeń w budżecie głównym
22 500 szt. x 6 zł/szt. = 153 000 zł
Faktyczna wielkość produkcji w styczniu 24 000 ejp
Bud. Elastyczny:
24 000 ejp x 6 zł/ejp = 144 000 zł
Globalna wariancja kosztów wynagrodzeń
164 088 zł - 144 000 zł = 20 088 zł (Niekorzystna)
Rachunek wariancji kosztów stałych
W rachunku kosztów zmiennych - porównanie kosztów budżetowanych oraz kosztów…
… zł
(3) SP x SQ = 16 zł/msg x 6 000 msg = 96 000 zł
Wariancja ilościowa 7 680 zł (Korzystna)
Wariancja globalna
96 000 - 93 840 = 2 160 zł (Korzystna
Ograniczenia rachunku
Heterogeniczność kosztów pośrednich zmiennych - różne podmioty, procesy, różne nośniki
kosztów
Różne grupy kosztów według rodzaju
W rachunku kosztów pełnych
Koszty pośrednie stałe rozlicza się wstępnie na produkty według stawki…
Rachunkowość zarządcza- wykład 5
Analiza CVP- wykład 7
Marża bezpieczeństwa drugiego rodzaju- wykład 2
Controling- opracowanie
analiza odchyleń
Analiza odchyleń w analizie finansowej
Reklama
Prawa autorskie
Reklama
Kontakt
