Od narratologii do narratywizmu

Od narratologii do
narratywizmu
{
Narracja – reprezentacja – doświadczenie. Miejsce Franka
Ankersmita w narratywistycznej filozofii historii
Frank Ankersmit
=
„badacz labiryntowy”
1.
2.
3.
Narracja, logika narracyjna (Narrative Logic,
1983)
Przedstawianie i reprezentacja historyczna
(Historical Representation, 2001)
Doświadczenie historyczne (Sublime
HIstorical Experience, 2004).
Trzy główne tematy
1.
2.
Krytyczna (epistemologiczna) filozofia
historii – zajmuje się zdaniami i ich
odniesieniem do faktycznie istniejącej
rzeczywistości
Narratywistyczna filozofia historii – zajmuje
się tekstami historiograficznymi i problemem
reprezentacji.
Krytyczna vs
narratywistyczna filozofia
historii
1.
2.
„Ten kot jest czarny” – zdanie prawdziwe lub
nie, jeśli kot, do którego się ono odnosi jest
lub nie jest czarny.
„Wielka Rewolucja Francuska była wielkim
osiągnięciem ducha ludzkiego” –
niemożliwość stwierdzenia prawdziwości
Zdanie vs narracja
1.
a)
b)
2.
a)
b)
Zdania:
„To miasto ma 200 tysięcy mieszkańców”,
„Porównując ten kraj do innych, możemy
powiedzieć, że jest mały”.
Reprezentacje:
mapa miasta
Stwierdzenia w rodzaju: „To miasto jest jak
przekleństwo”, czy „To miasto jest piękne”.
Zdanie i reprezentacja
Odnoszą się do pewnych zjawisk, które istnieją
obiektywnie
Zdanie i reprezentacja –
cechy wspólne
Zdania „reprezentacyjne” –
odnoszą się do rzeczywistości nie tylko na sposób
prawdziwościowy, ale również stanowią pewną
propozycję całościowego ujęcia, interpretacji
opisywanego przedmiotu, która jest
niesprawdzalna (o której nie można powiedzieć,
że jest prawdziwa lub nie).
Zdanie i reprezentacja różnice










socjologia (Giddens),
psychologii (Bruner),
historia (Ankersmit, LaCapra),
filozofia (Agamben),
estetyka (Shusterman),
historia idei (Jay),
historia kultury (Berman),
językoznawstwo (Lakoff i Johnson),
antropologia (Geertz, Turner),
literaturoznawstwo (Nycz)
Doświadczenie we
współczesnej humanistyce
Metafora (przenośnia) – propozycja całościowego
ujęcia danego przedmiotu poprzez cechy innego
przedmiotu.
Ujęcie przez metaforę „stwarza” to, co ujmowane.
Metafora – główne narzędzie
reprezentacji
1)
2)
3)
4)
pojawia się np. poprzez kontakt z istniejącymi
przedmiotami historycznymi
jest „oszołomieniem chwilą”;
W jego efekcie „historyk ma wrażenie bycia w
bezpośrednim i absolutnie autentycznym
kontakcie z przeszłością”;
Jest domeną dotyku.
Doświadczenie historyczne
Modernizm – prawda
Postmodernizm – przedstawienie
Post-postmodernizm - doświadczenie
Wyrwanie się z logocentryzmu (idea, rozumienie
itd.) poprzez włączenie w dyskurs
humanistyczny takich kategorii, jak:
 emocje,
 aintelektualne doznania oraz nawyki
zmysłowe.
Pożytki z „doświadczenia”
1.
1. Rozziew między
przedmiotem i
podmiotem,
ustanawiający „wiedzę”
a)
b)
Brak rozziewu. Co w
zamian?
Ankersmit:
harmonia;
Nycz:
współprzenikanie
Podmiot poznania vs
podmiot doświadczenia