Sprawozdanie z realizacji innowacji pedagogicznej „ Książeczka na skrzydełkach”- program edukacji czytelniczej, realizowanej w Przedszkolu Miejskim Nr 39 w Olsztynie za okres od 01. 09. 2015 r. do 30. 05. 2017 r. Data sporządzenia sprawozdania: 30. 05.2017 r. Osoba przygotowująca sprawozdanie: Danuta Lubert, autorka innowacji. Osoby wdrażające innowacje: nauczycielki Przedszkola Miejskiego Nr 39 w Olsztynie pracujące z dziećmi w grupie I, II,III, IV. Zakres innowacji: Innowacja objęła wszystkie grupy przedszkolne oraz rodziców i członków rodzin dzieci uczęszczających do Przedszkola Miejskiego Nr 39 w Olsztynie. Zajęcia dotyczyły wybranych zagadnień edukacyjnych w ramach podstawy programowej wychowania przedszkolnego i realizowanych programów: „ Zanim będę uczniem”- program wychowania przedszkolnego- E. Tokarskiej, J. Kopała (2015/2016) oraz „Program wychowania przedszkolnego”- E. Tokarska, E. Kopała( 2016/ 2017). Założenia innowacji: Głównym założeniem innowacji „Książeczka na skrzydełkach” było rozbudzanie zainteresowań czytelniczych wśród dzieci jak i dorosłych a pośrednio także rozwój mowy, pamięci, wyobraźni i koncentracji uwagi. Zapewnienie dzieciom częstego kontaktu z literaturą dziecięcą, która będzie inspiracją do rozwijania zdolności recytatorskich, aktorskich i plastycznych naszych wychowanków. Założeniem było również nawiązanie współpracy pomiędzy przedszkolem a domen rodzinnym dzieci, zaproponowanie rodzicom alternatywnego sposobu spędzania wolnego czasu z dzieckiem. Innowacja realizowana była podczas zajęć edukacyjno – opiekuńczo – wychowawczych oraz w czasie wolnym od zajęć. Cele innowacji : Kształtowanie nawyków czytelniczych wśród dzieci i rodziców Wyrabianie szacunku do literatury Rozwijanie ciekawości świata i poznawanie interesujących ludzi Rozwijanie uzdolnień artystycznych dzieci : recytatorskich, plastycznych i aktorskich, Rozwijanie wiary we własne możliwości Rozwijanie mowy, pamięci, wyobraźni oraz koncentracji uwagi Kształtowanie nawyku korzystania z biblioteki Realizacja zadań: - w holu przedszkola powstał kącik „ Książeczka na skrzydełkach” z możliwością wypożyczania książeczek przez dzieci i rodziców do domu - w salach na bieżąco uzupełniano kąciki książek o nowe pozycje zgodnie z: aktualną porą roku, realizacją zaplanowanych tematów kompleksowych lub świąt okolicznościowych. - dzieci miały możliwość przynoszenia do przedszkola własnych książeczek do wspólnego czytania - codziennie nauczycielki poszczególnych grup czytały dzieciom książeczki przez 20 minut dziennie - nawiązano współpracę z bibliotekami: „Abecadło”, Miejską Biblioteką Publiczną Filia nr. 2 oraz Biblioteką Miejską nr.5. W ramach współpracy z bibliotekami odbyły się wycieczki w celu zapoznania dzieci z miejscem wypożyczania książeczek do czytania w domu, dzieci brały również udział w zajęciach prowadzonych przez pracowników biblioteki : - nawiązano współpracę z księgarnią „ Logos”, odbyły się wycieczki w celu zapoznania dzieci z miejscem zakupu książek, zapoznano dzieci z różnymi rodzajami książek, dzieci brały udział w zajęciach prowadzonych przez pracownika księgarni , - przybliżano dzieciom bohaterów popularnych utworów znanych autorów np. J. Tuwima, J. Brzechwy poprzez: oglądanie ilustracji przedstawiających postaci słuchanych utworów, inscenizowanie ruchem czytanych utworów, tworzenie krótkich dialogów z wykorzystaniem teatrzyku i różnych rekwizytów ,recytowanie wierszy, śpiewanie piosenek, wykorzystanie fragmentów wierszy do ćwiczeń ortofonicznych itp. - zaangażowano rodziców i członków rodzin oraz tzw. „ przyjaciół przedszkola” do czytania dzieciom książeczek na terenie przedszkola oraz w ogrodzie przedszkolnym (bibliotekarki, nauczyciele z zaprzyjaźnionych przedszkoli Nr 12, 39, nauczyciele szkoły Nr 2, wolontariuszy, aktorów, itp.) - dzieci ze starszych grup prezentowały przedstawienia teatralne oraz umiejętności czytelnicze dzieciom z młodszych grup, - organizowano przedstawienia w wykonaniu dzieci dla rodziców w oparciu o literaturę dziecięcą, - organizowano przedstawienia dla dzieci w których aktorami byli rodzice dzieci uczęszczających do naszego przedszkola, - organizowano przedstawienia dla dzieci w których aktorami byli nauczyciele przedszkola - dzieci oglądały przedstawienia teatralne na teranie przedszkola w wykonaniu aktorów: z teatru lalek i rodziny Korzunowicz z Olsztyna, teatru „ Paula” z Sąbożna oraz oglądały przedstawienia teatralne w Teatrze Lalek , - w grupie I podczas odpoczynku dzieci słuchały bajek muzycznych z płyt CD - dzieci wykonywały prace plastyczne na temat przeczytanych książeczek, urządzano wystawy w szatni dla rodziców - organizowano wystawy prac plastycznych dzieci w „ Kąciku na skrzydełkach” na temat przeczytanej książeczki dotyczącej ”Czterech pór roku” - organizowano uroczystości z okazji Międzynarodowego Dnia Książki dla dzieci - zorganizowano konkursy plastyczno- techniczne dla dzieci i rodziców nt.” Zakładka do książki”, „Moja książeczka” - zgłoszono prace plastyczne do Ogólnopolskiego konkursu plastycznego nt. „Przyroda Warmii i Mazur” w którym nasza wychowanka zajęła II miejsce - stwarzano dzieciom okazję do zabawy w teatr, odgrywania scenek z bajek, przebierania się za bohatera, tworzenia własnych historii na podstawie tych z książek (z wykorzystaniem: pacynek , kukiełek, strojów i różnych rekwizytów z bajek itp. ) -odbyło się spotkanie autorskie z Beatą Rybak, na którym autorka opowiedziała dzieciom o swojej pracy pisarki i w formie zabaw zaprezentowała swoją twórczość - dzieci ze starszych grup brały udział w Paradzie Postaci Bajkowych w ramach Światowych Dni Bajki na olsztyńskiej starówce, -pozyskiwano od rodziców , członków rodzin oraz różnych instytucji kulturalno- oświatowych książki do kącika w formie darowizny, - promowano placówkę w środowisku lokalnym min. zapraszano dzieci z „ zaprzyjaźnionych przedszkoli i szkół” na przedstawienia w wykonaniu dzieci, prezentowano przedstawienia teatralne w różnych instytucjach kulturalno- oświatowych np. szkołach, w Domu Opieki Społecznej. W ramach zaplanowanych działań dotyczących realizacji innowacji pedagogicznej” Książeczka na skrzydełkach” nie udało się zrealizować wycieczki do OZG ”Olsztyńskie Zakłady Graficzne” z powodu bezpieczeństwa dzieci w zakładzie; przepisy BHP przewidują możliwość zwiedzania zakładu przez dzieci starsze od 10 roku życia Ewaluacja Ewaluacja przebiegała w fazie realizacji innowacji pedagogicznej jak również po jej zakończeniu. Źródłem pozyskiwania informacji na temat programu byli również nauczyciele, dzieci oraz ich rodzice. Sposoby i wyniki ewaluacji Chcąc sprawdzić efekty wprowadzonej innowacji pedagogicznej monitorowałam zaplanowane działania w następujący sposób: Nauczyciele - w ciągu dwóch lat odbywały się obserwacje koleżeńskie w ramach podnoszenia jakości działań z dziećmi i rodzicami w każdej grupie wiekowej - w styczniu i czerwcu 2016 r. oraz styczniu i maju 2017 r. nauczycielki przygotowały pisemne sprawozdania z realizacji innowacji w poszczególnych grupach. Na koniec roku szkolnego 2016 zastały przebadane anonimową ankietą ewaluacyjną a uzyskane wyniki i wnioski zastały przedstawione na Radzie Pedagogicznej. W maju 2017 r. nauczycielki zostały ponownie zbadane ankietą ewaluacyjną. Badaniami objęto 8 nauczycielek. 7 pytań spośród 12 było pytaniami otwartymi, 5 pytań zamkniętych. Z odpowiedzi wynika, że realizując innowację pedagogiczną stosowały różne formy pracy z dziećmi , rodzicami, członkami rodzin, instytucjami kulturalno- oświatowymi oraz z tzw. „ przyjaciółmi przedszkola” i „ciekawymi ludźmi”. Rodzice chętnie uczestniczyli w przedstawieniach teatralnych organizowanych przez swoje pociechy, organizowali przedstawienia, gdzie sami byli aktorami, uczestniczyli w konkursach plastyczno- technicznych, wypożyczali razem z dziećmi książeczki do domu, czytali dzieciom książeczki w przedszkolu. Jako najbardziej ulubione zajęcia przez dzieci , nauczycielki podały min. zabawy w teatr z wykorzystaniem różnych rekwizytów, oglądanie książeczek, słuchanie czytanych książeczek, rysowanie ilustracji do tekstu literackiego , udział w inscenizacjach inspirowanych literaturą dziecięcą z możliwością przebierania się. Zaobserwowane zmiany w rozwoju dzieci pod wpływem literatury nauczycielki podają, że nastąpił rozwój mowy, pamięci, wyobraźni, koncentracji uwagi , kreatywności oraz rozwój zdolności plastycznych i aktorskich. W celu rozbudzania ciekawości świata i zainteresowań dzieci wykorzystywano: bajki, baśnie , wiersze, albumy, książki z różnych dziedzin życia. Zapraszano do przedszkola specjalistów i pasjonatów literatury: bibliotekarki, nauczycieli, pisarkę, studentów, wolontariuszy. Na pytanie, Czy dzieci chętnie przynoszą książeczki z domu do wspólnego czytania w przedszkolu , aż 8 nauczycielek (100%) odpowiedziało, że bardzo chętnie, Na pytanie, Jak ocenia pani ogólne zainteresowanie dzieci czytelnictwem, 8 nauczycielek (100%) oceniło czytelnictwo na bardzo duże. Na pytanie, czy prowadzona innowacja spowodowała rozbudzenie zainteresowań: recytatorskich, aktorskich, plastycznych, muzycznych, 5 nauczycielek (62,5%) stwierdziło, że zwiększyła się kreatywność dzieci. Kolejne pytanie brzmiało, jak często dzieci z pani grupy korzystają podczas zabaw dowolnych z „Kącika książki” znajdującego się w sali ?; 8 nauczycielek (100%) odpowiedziało często. Na pytanie, jak ocenia pani wykorzystanie innowacji pedagogicznej „Książeczka na skrzydełkach” - projekt edukacji czytelniczej w swojej pracy?; 8 nauczycielek (100%) odpowiedziało, że bardzo wysoko. W pytaniu, w jaki sposób w pani ocenie można wykorzystać efekty innowacji w działaniach przedszkola ?; najczęściej nauczycielki piszą, że wszystkie działania realizowane w innowacji należy na stałe wprowadzić w działalność przedszkola, jedynie można wzbogacić księgozbiór o nowe interaktywne książeczki. Dzieci - prowadzenie obserwacji dzieci podczas prowadzonych zajęć (obserwacje koleżeńskie) - ocena zaangażowania i aktywność dzieci podczas zajęć w formie zabawy z wykorzystaniem miękkich narzędzi ewaluacyjnych: piktogramów i rysunków - podsumowanie i wyniki konkursów ( dyplomy i podziękowania) - zamieszczanie na stronie internetowej przedszkola zdjęć i wytworów dzieci - przedstawienia dzieci ze wszystkich grup wiekowych- uznanie widowni w formie braw jako najlepszej formy uznania wysiłku za trud, włożony w przygotowanie przedstawienia do wybranego utworu literackiego - analiza wytworów dziecięcych inspirowanych literaturą dziecięcą- organizowanie wystaw w szatni dla rodziców, oraz w kąciku „ Książeczka na skrzydełkach”, zbieranie prac w teczko- albumach - w maju 2017r. został przeprowadzony test rysunkowy wśród dzieci nt. „ Mój ulubiony bohater poznanych książeczek” z którego wynika , że dzieci potrafią narysować swojego bohatera a także uzasadnić swój wybór. - w maju 2017 r. został przeprowadzony wywiad z dziećmi odnośnie realizacji innowacji we wszystkich grupach wiekowych. W wywiadzie wzięło udział 60 dzieci. Wywiad zawierał 2 pytania zamknięte i 5 otwartych. Na 1 pytanie, jak często w domu rodzice czytają Ci książeczki?, aż 35 dzieci (58,3%) odpowiedziało codziennie, 15 dzieci czasami (25,0%), 8 dzieci rzadko (13,3%), tylko 2 dzieci (3,3%) odpowiedziało, że rodzice nie mają czasu. Na 2 pytanie, jak często wypożyczasz książeczki z „ Kącika na skrzydełkach?, aż 40 dzieci (66,6%) odpowiedziało często, 13 dzieci(21,7%) rzadko, 7 dzieci (11,7%) wcale. Na kolejne pytania dzieci udzielały trafnych odpowiedzi, chętnie opowiadały w co się lubią bawić, jakich bohaterów najczęściej naśladują w zabawach, większość dzieci wypowiada się pełnymi zdaniami, mają bogaty zasób słownictwa, z ich wypowiedzi wynika, że literatura dziecięca ma duży wpływ na kształtowanie wartości moralnych (odróżniają dobro od zła), większość dzieci wie gdzie można wypożyczyć książkę, cieszy również fakt, że dzieci za miejsce wypożyczania książeczek podają przedszkole, potrafią określić jakie chciałyby otrzymywać książki w prezencie ( podają tytuły ulubionych książek, określają typ książki itp.) Wszystkie dzieci na pytanie, czy warto czytać książki? odpowiedziałotak ( bo można się dużo nauczyć, bo przyjemnie się zasypia, bo są ładne i kolorowe , bo można się przebierać za bohaterów z książeczek oraz organizować teatrzyki, można też rysować książeczki itp.) Rodzice - na zaangażowanie rodziców wskazuje duża frekwencja na zajęciach i przedstawieniach oraz udział w konkursach plastyczno- technicznych dotyczących realizacji programu - częstość korzystania z zasobów kącika „ Książeczka na skrzydełkach” (z wpisów do zeszytu wypożyczanych książek wynika , że od września 2015r. do maja 2017r. zostało wypożyczonych 470 książek) - został wystosowany list pochwalny do rodziców za współpracę i zaangażowanie w rozwijaniu twórczej aktywności u dzieci w ramach realizacji programu - w czerwcu 2016 r. wybrani losowo rodzice zostali przebadani anonimową ankietą ewaluacyjną, uzyskane wyniki i wnioski z badań zostały przedstawione na Radzie Pedagogicznej. W maju 2017 r. ponownie wybrani losowo rodzice zostali przebadani ankietą ewaluacyjną. Rozdano 50 anonimowych ankiet, wróciło 40 wypełnionych ankiet. Ankiety zawierały 11 pytań zamkniętych, 1 otwarte. Na pytanie, czy zorganizowany w holu przedszkola kącik ”Książeczka na skrzydełkach” zachęcał Panią/ Pana i dzieci do wypożyczania i czytania książek w domu?, aż 37 osób (92,5%) odpowiedziało tak, 3 osoby (7,5%) osoby odpowiedziało nie. Na pytanie, jak często wypożyczali Państwo książeczki z biblioteki w holu przedszkola?, 36 osób (90%) odpowiedziało często, 2osoby (5%) rzadko, 2 osoby (5%) wcale. Jak często Pani/Pana dziecko przynosiło z domu swoje książki do wspólnego czytania w przedszkolu?, 20osób (50%) odpowiedziało często, 15 osób (37,5%) odpowiedziało rzadko, 5 osób (12,5%) wcale. Coraz częściej w telewizji można obejrzeć filmy, które są ekranizacją bajek i powieści dla dzieci. Jak Pani/Pan sądzi, czy obejrzenie filmu może zastąpić przeczytanie dziecku książki? 19 osób (47,5%) odpowiedziało tak, 21 osób (52,5%) nie. Na pytanie, czy czyta Pani/Pan swojemu dziecku w domu?, 40 osób (100%) odpowiedziało tak, jak często czyta Pani/Pan swojemu dziecku?, 25 osób (62,5%) odpowiedziało codziennie, 10 osób (25%) kilka razy w tygodniu, 5 osób (12,5%) raz na tydzień. Na pytanie, czy Pani/ Pana dziecko lubi taką formę spędzania czasu, 40 osób (100%) odpowiedziało tak. Czy Pani/Pana dziecko chętnie uczestniczy w przedstawieniach teatralnych inspirowanych przeczytaną książką?, 35 osób (87,5%) odpowiedziało tak, 5 osób (12,5%) nie, w kolejnym pytaniu, czy Pani/ Pana dziecko chętnie wykonuje prace plastyczne nawiązujące do treści przeczytanej książeczki?, 29 osób (72,5%) odpowiedziało tak, 11 osób (27,5%) nie. Czy preferuje Pani/Pan zakup książeczki jako prezent z różnych okazji, 34 osoby (85,0%) odpowiedziały tak, 6 osób (15%) nie, czy podjęte przez nauczycielki działania związane z realizacją innowacji pedagogicznej” Książeczka na skrzydełkach”- program edukacji czytelniczej wpłynęły w Pani/ Pani ocenie na rozwój zainteresowań i umiejętności czytelnicze dzieci?, 38 osób (95%) odpowiedziało tak, 2 osoby (5,0%) nie. Na pytanie, jak ocenia Pani/Pan realizację programu w przedszkolu i czy wpłynął na rozwój własnego dziecka? - rodzice odpowiedzieli, że bardzo wysoko oceniają działalność przedszkola w tym zakresie: u dzieci nastąpił rozwój mowy, pamięci, koncentracji uwagi, wyobraźni, dzieci nie mają problemu z nauką wierszy na pamięć , chętnie rysują, bawią się w teatr, chętnie sięgają po książeczkę i wykorzystują do zabaw, chętnie podejmują samodzielną naukę czytania. Podsumowanie: Wyciągając wnioski z przeprowadzonej ewaluacji, stwierdzam, że innowacja pedagogiczna „Książeczka na skrzydełkach”- program edukacji czytelniczej, zakończyła się sukcesem. Wszystkie założenia zostały zrealizowane a cele osiągnięte : - wśród dzieci i ich rodzin zostały rozbudzone zainteresowania czytelnicze, - nastąpiła poprawa mowy , pamięci, uwagi, kreatywności, - dzieci nabyły zdolności recytatorskie, aktorskie i plastyczne, - nastąpiło w większym stopniu zintegrowanie środowiska przedszkolnego, - nastąpiła większa współpraca pomiędzy przedszkolem a domem rodzinnym dziecka, - dzięki wzbogaceniu słownictwa o nowe wyrazy, dzieci nabyły większą swobodę w porozumiewaniu się z dorosłymi i rówieśnikami - w większym stopniu nauczyły się wartości moralnych (odróżniać dobro od zła) - poprzez codzienny kontakt z literaturą dziecięcą, wyrobiły nawyk czytania i zdobywania wiedzy, - zostały dobrze przygotowane do wymagań jakie postawi im nauka w przyszłej szkole. Działania pro - czytelnicze na przyszłość: Aby ideę czytelnictwa zaszczepić w kolejnych pokoleniach naszych wychowanków należy wszystkie działania realizowane w innowacji na stałe wprowadzić w działalność przedszkola. Należy wzbogacić księgozbiór w nowoczesne książki interaktywne np. z dźwiękiem aby w większym stopniu stały się narzędziem do codziennej zabawy, do zdobywania wiedzy w ciekawy i atrakcyjny sposób oraz żeby stały się alternatywą i swoistą profilaktyką uzależnienia od telewizji i komputera. Olsztyn, maj 2017 r. sprawozdanie z realizacji innowacji pedagogicznej