Program Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY KOSZYCE
Kraków, czerwiec 2004 r.
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
2
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
AUTOR PROJEKTU:
Przedsiębiorstwo Usługowe „Południe II” Sp. z o.o.
Biuro Inżynierii Środowiska I Rozwoju Technologii
31-334 Kraków, ul. Łokietka 98-104
ZESPÓŁ AUTORSKI PROJEKTU:
dr hab. inż. Janusz Mikuła
mgr inż. Monika Dębowska
mgr inż. Stanisław Gastoł
Wojciech Mikuła
Marcin Nalepa
Paweł Kaproń
3
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
4
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
SPIS TREŚCI
I. WSTĘP............................................................................................................... 7
1.1 Podstawa prawna opracowania ........................................................................................ 7
1.2 Koncepcja i cel opracowania ........................................................................................... 7
1.3 Metodyka opracowania .................................................................................................... 8
II. CHARAKTERYSTYKA GMINY ................................................................. 13
2.1 Położenie gminy Koszyce .............................................................................................. 13
2.2 Ludność .......................................................................................................................... 14
2.3 Użytkowanie terenu ....................................................................................................... 15
2.4 Rolnictwo ....................................................................................................................... 16
2.5 Rynek pracy ................................................................................................................... 18
2.6 Ukształtowanie terenu i budowa geologiczna ................................................................ 19
2.6.1 Budowa geologiczna ............................................................................................... 19
2.6.2 Rzeźba terenu .......................................................................................................... 19
2.7 Warunki klimatyczne ..................................................................................................... 20
2.8 Wody powierzchniowe................................................................................................... 21
2.8.1 Stany wód, przepływy ............................................................................................. 22
2.8.2 Zagrożenia powodziowe ......................................................................................... 23
2.9 Wody podziemne ........................................................................................................... 24
2.10 Złoża surowców mineralnych ...................................................................................... 24
2.11 Gleby ............................................................................................................................ 25
2.12 Infrastruktura techniczna .............................................................................................. 27
2.12.1 Gospodarka wodna ................................................................................................ 27
2.12.2 Gospodarka ściekowa............................................................................................ 29
2.12.3 Gospodarka odpadami ........................................................................................... 29
2.12.5 Ciepłownictwo ...................................................................................................... 33
2.12.6 Elektroenergetyka ................................................................................................. 33
2.12.7 Gazyfikacja ........................................................................................................... 34
2.12.8 Drogi ..................................................................................................................... 34
2.12.9 Koleje .................................................................................................................... 35
2.13 Związki gmin i stowarzyszenia .................................................................................... 36
2.14 Charakterystyka elementów przyrody ożywionej ........................................................ 36
2.15 Walory kulturowe ......................................................................................................... 37
2.16 Turystyka i rekreacja .................................................................................................... 42
2.17 Podsumowanie ............................................................................................................. 42
III. ANALIZA STANU CZYSTOŚCI I ZAGROŻENIA ZASOBÓW
PRZYRODNICZYCH ........................................................................................ 43
3.1 Higiena powietrza atmosferycznego .............................................................................. 43
3.2 Zagrożenie pokrywy glebowo-roślinnej ........................................................................ 44
3.3 Czystość wód powierzchniowych .................................................................................. 44
3.4 Czystość wód podziemnych ........................................................................................... 45
IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z II POLITYKI EKOLOGICZNEJ
PAŃSTWA, STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA
MAŁOPOLSKIEGO, PROGRAMU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I
OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA
LATA 2001-2015, PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO. ......................................................... 47
5
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
4.1. Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa
Małopolskiego ...................................................................................................................... 47
4.2 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego ......................................................... 48
4.3. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego ...................... 48
V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STRATEGICZNEGO PLANU
ROZWOJU GMINY KOSZYCE ........................................................................ 51
VI. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁAŃ Z ZAKRESU OCHRONY
ŚRODOWISKA W GMINIE KOSZYCE .......................................................... 53
6.1 Ochrona przed powodzią................................................................................................ 53
6.2 Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych oraz ujęć wody pitnej....................... 54
6.3 Ochrona powietrza atmosferycznego ............................................................................. 54
6.4 Stan i tendencje przeobrażeń gleb .................................................................................. 54
6.5 Stan i tendencje natężenia hałasu ................................................................................... 55
6.6 Stan i tendencje zmian przyrody ożywionej .................................................................. 56
6.7 Bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne ...................................................................... 56
6.8. Pole elektromagnetyczne .............................................................................................. 56
6.9 Źródła promieniowania jonizującego ............................................................................. 57
6.10 Polityka ochrony dóbr kultury i kształtowania współczesnego krajobrazu kulturowego.
.............................................................................................................................................. 58
6.11 Kierunki i zasady rozwoju infrastruktury technicznej ................................................. 61
6.11.1 Gospodarka wodna ................................................................................................ 61
6.11.2 Gospodarka ściekowa............................................................................................ 62
6.11.3 Gazyfikacja ........................................................................................................... 66
6.11.4 Elektroenergetyka ................................................................................................. 66
VII. CELE STRATEGICZNE I ZAŁOŻENIA TAKTYCZNE ZMIERZAJĄCE
DO POPRAWY JAKOŚCI ŚRODOWISKA ..................................................... 69
7.1 Produkcja rolna .............................................................................................................. 69
7.2 Infrastruktura .................................................................................................................. 70
7.3 Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne ............................................................... 71
7.4 Baza oświatowa i zdrowotna, kultura i sport ................................................................. 73
7.5 Promocja gminy ............................................................................................................. 74
7.6 Plan zadań strategicznych .............................................................................................. 75
VIII. NAKŁADY NA REALIZACJĘ PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA .................................................................................................. 77
8.1 Możliwości pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć
przewidzianych w Programie Ochrony Środowiska ............................................................ 91
IX. ZARZĄDZANIE OCHRONĄ ŚRODOWISKA .......................................... 97
9.1. Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska ............................................................. 97
9.2. Monitoring realizacji programu .................................................................................. 102
9.3. Edukacja ekologiczna.................................................................................................. 103
STRESZCZENIE .............................................................................................. 107
SPIS TABEL ..................................................................................................... 143
SPIS MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH ......................................................... 145
6
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
I. WSTĘP
1.1 Podstawa prawna opracowania
Obowiązujące od 1 października 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska1 w art. 17 nakłada na
Urzędy Gmin obowiązek opracowania gminnego programu ochrony środowiska w celu realizacji
polityki ekologicznej Państwa. Obowiązek ten stanowi przesłankę dla utworzenia niniejszego
opracowania.
Formalną podstawą sporządzenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce jest
umowa zawarta w dniu 8 kwietnia 2004 r. pomiędzy Gminą Koszyce z siedzibą w Koszycach,
ul. Nowa 14, a Przedsiębiorstwem Usługowym „Południe II” sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie,
ul. Łokietka 98-104.
1.2 Koncepcja i cel opracowania
Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce położonej w
powiecie proszowickim na terenie województwa małopolskiego.
Na podstawie aktualnego stanu środowiska, źródeł jego zagrożeń oraz tendencji przeobrażeń
Program Ochrony Środowiska określa cele polityki ekologicznej na terenie Gminy Koszyce,
instrumenty realizacji programu, potrzebne środki finansowe oraz formy kontroli jego realizacji.
Problematyka ochrony środowiska obejmuje wszystkie jego elementy, a więc budowę
geologiczną i bogactwa naturalne, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze atmosferyczne,
rzeźbę terenu i pokrywę glebową, szatę roślinną i lasy, świat zwierząt, a także podstawowe walory
kulturowe.




Dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju niezbędne są:
ochrona środowiska przyrodniczego,
rozwój gospodarczy,
ład przestrzenny,
warunki społeczne.
Z punktu widzenia środowiska przyrodniczego zrównoważony rozwój polega przede
wszystkim na dążeniu do:
 zachowania możliwości odtwarzania się zasobów naturalnych,
 racjonalnego użytkowania zasobów nieodnawialnych i zastępowania ich substytutami,
 ograniczania uciążliwości dla środowiska i nie przekraczania granic wyznaczonych jego
odpornością,
 zachowania różnorodności biologicznej,
 zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa ekologicznego,
 tworzenia podmiotom gospodarczym warunków do uczciwej konkurencji w dostępie do
ograniczonych zasobów i możliwości odprowadzania zanieczyszczeń.
1
Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 62 poz. 627).
7
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Program Ochrony Środowiska powinien wytyczać cele polityki ekologicznej Gminy
Koszyce, takie jak:
 racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych przez zmniejszenie zużycia energii, surowców i
materiałów, a równocześnie wzrost udziału w wykorzystywaniu zasobów odnawialnych,
 ochronę powietrza i ochronę przed hałasem przez redukcję emisji gazów i pyłów oraz emitorów
hałasu i wibracji,
 ochronę wód przez właściwą gospodarkę wodno-ściekową oraz racjonalizację zużycia wody,
 ochronę gleb i powierzchni ziemi przez racjonalną gospodarkę rolną i minimalizowanie
destrukcyjnych oddziaływań przemysłu oraz komunikacji,
 ochronę zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bioróżnorodności przez zmniejszanie presji
wynikającej z rozwoju gospodarczego.
1.3 Metodyka opracowania
Program Ochrony Środowiska powinien być powiązany z dokumentami wyższej rangi i
wynikać z zapisów Polityki Ekologicznej Państwa2. Równocześnie Program Ochrony Środowiska
powinien być skorelowany z dokumentami szczebla wojewódzkiego i powiatowego.
Przy opracowaniu projektu Programu Ochrony Środowiska wykorzystano również: „Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Koszyce” oraz „Strategie
rozwoju Gminy Koszyce”.
Spośród dokumentów szczebla wojewódzkiego i powiatowego dokumentami identyfikującymi
cele ekologiczne przy sporządzaniu niniejszego opracowania zostały uwzględnione następujące:
 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego3,
 Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na
lata 2001-20154,
 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego5,
W Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego wśród celów nadrzędnych wymieniony jest
cel „Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego”. W ramach tego celu nadrzędnego
sformułowano grupę celów strategicznych i zadań do zrealizowania.




Dokument precyzuje cztery cele strategiczne, a mianowicie:
zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska,
racjonalne gospodarowanie środowiskiem,
ochrona przyrody i różnorodności biologicznej,
kształtowanie krajobrazu kulturowego.
Wśród zadań, które mogą dotyczyć gminy Koszyce należy wymienić następujące:
 poprawę jakości wód,
 ograniczenie emisji zanieczyszczeń,
 uporządkowanie gospodarki odpadami,
Polityka Ekologiczna Państwa – uchwalona przez Sejm RP w dniu 8.05.2003 r.
dokument uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego w dniu 28.08.2000 r.
Nr XXIII/250/2000.
4 dokument uchwalony przez Sejmik Wojew. Małopolskiego pod numerem XXXVII/330/2000.
5
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego – sfera ekologiczna.
Ustalenia. Oprac. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział w Krakowie, 2002 r.
2
3
8
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII






Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
minimalizowanie zużycia zasobów naturalnych i racjonalizację zużycia energii,
minimalizację wytwarzania odpadów,
podnoszenie retencyjności dorzeczy,
zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych,
zwiększanie obszarów objętych różnorodnymi formami ochrony przyrody,
rewaloryzację obszarów zdegradowanych.
W Programie Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego wymieniono następujące
cele, traktowane jako cele długoterminowe do roku 2015:
 spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza poprzez sukcesywną
redukcję emisji substancji zanieczyszczających powietrze, zwłaszcza niskiej emisji,
 zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska poprzez obniżenie jego
natężenia do poziomu obowiązujących standardów,
 kontrola i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego,
 przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych,
 rewitalizacja pierwszego poziomu wodonośnego do jakości umożliwiającej jego wykorzystanie
jako lokalnego źródła zaopatrzenia w wodę pitną,
 ochrona jakości wód podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania,
 stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych ujęć wody i zapewnienia w planach
zagospodarowania przestrzennego nadrzędności zasad gospodarowania w nich nad innym
wykorzystaniem terenów,
 ochrona zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystywanie w koordynacji z planami
rozwoju regionu,
 minimalizacja ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i bezpieczne
składowanie pozostałych odpadów,
 ochrona i wzrost różnorodności biologicznej oraz doskonalenie systemu obszarów chronionych,
 ścisły nadzór nad jednostkami będącymi potencjalnymi sprawcami NZŚ oraz wyłączenie
transportu tranzytowego substancji niebezpiecznych poza obręb miasta.
W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego zawarta jest
problematyka sfery ekologicznej opracowana dla potrzeb planu, stanowiąca jeden z najważniejszych
dla sporządzenia Program Ochrony Środowiska dokumentów źródłowych.
Opracowanie to proponuje listę celów w rozbiciu na poszczególne elementy środowiska
naturalnego:
1)
W zakresie surowców mineralnych:
 ochronę i oszczędne korzystanie z zasobów kopalin,
 ograniczanie skali i zakresu naruszeń środowiska w otoczeniu eksploatowanych kopalin,
 renaturyzację i rekultywację terenów poeksploatacyjnych,
 racjonalne wykorzystanie surowców w celu aktywizacji gospodarczej rejonów ich
występowania,
 weryfikację bilansu złóż kopalin w złożach eksploatowanych i przewidywanych do
eksploatacji,
 poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie nowych złóż.
2)
W zakresie ochrony zasobów wód podziemnych i powierzchniowych:
 zintegrowaną ochronę zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz nadmiernym lub
nieuzasadnionym zużyciem,
 racjonalne kształtowanie zasobów wodnych oparte na korzystnym ekologicznie i
gospodarczo zagospodarowaniu zlewni rzek,
 wdrożenie regionalnego monitoringu jakości wód podziemnych.
9
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
10
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
3)
W zakresie ochrony gleb i środowiska gruntowo-wodnego:
 zmniejszenie zagrożenia środowiska gruntowo-wodnego od składowisk odpadów
przemysłowych i komunalnych,
 sukcesywną likwidację nagromadzonych w przeszłości odpadów poprodukcyjnych ze
szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych,
 zmniejszenie strumienia odpadów deponowanych na składowiskach poprzez wdrożenie
segregacji odpadów i technologii ich przetwarzania,
 wdrożenie systemu monitoringu gospodarki odpadami.
4)
W zakresie pokrywy glebowej:
 zapewnienie racjonalnego wykorzystania zasobów glebowych przy uwzględnieniu
warunków ekonomicznych i racjonalności ekologicznej oraz ograniczenie zakresu
zagospodarowywania gleb w sposób nie odpowiadający ich naturalnym walorom
przyrodniczym,
 konsekwentną realizację programu niezbędnego odkwaszającego wapnowania gleb na
znacznej powierzchni województwa,
 intensyfikację wysokotowarowej produkcji rolniczej na glebach o wysokiej jakości,
 konsekwentne zalesianie gruntów nieprzydatnych dla rolnictwa,
 tworzenie warunków do wyeliminowania produkcji rolniczej lub modyfikacji upraw na
gruntach o bardzo silnym lub silnym zanieczyszczeniu metalami ciężkimi.
5)
W zakresie gospodarki leśnej:
 stałe powiększanie zasobów leśnych oraz poprawę ich kondycji przyrodniczej
umożliwiającej optymalne warunki funkcjonowania lasów,
 zapewnienie dostępu do lasu społeczeństwu, z kontrolowanym i sterowanym
użytkowaniem turystycznym.
6)
W zakresie ochrony przyrody i bioróżnorodności:
 ochronę przyrody i różnorodności biologicznej poprzez zachowanie, wzbogacanie i
odtwarzanie zasobów przyrody,
 zwiększanie powierzchni obszarów objętych różnymi formami ochrony, szczególnie
przez powołanie nowych parków krajobrazowych lub powiększenie już istniejących i
rezerwatów przyrody – dla ochrony najbardziej zagrożonych ekosystemów, gatunków i
ich siedlisk,
 wyznaczenie ostoi przyrodniczych i włączenie ich do europejskiej sieci Natura 2000 (do
końca 2004 r.),
 tworzenie warunków przestrzennych dla zapewnienia ścisłej ochrony unikatowych
wartości środowiska przyrodniczego,
 ochronę terenów o wybitnych walorach przyrodniczych wyznaczonych jako obszary
węzłowe szczególnie cenne dla zachowania bioróżnorodności,
 ochronę rzek z ich otoczeniem oraz innych ciągów obszarowych mających znaczenie dla
zachowania różnorodności biologicznej, w tym jako korytarze ekologiczne,
 rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z zasadami i przepisami ochrony
przyrody.
7)
W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:
 ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających powietrze do poziomu
zapewniającego wysoką jakość środowiska atmosferycznego oraz odpowiadających
funkcjom, uwarunkowaniom regionalnym i wymaganiom ogólnokrajowym.
8)
W zakresie ochrony przed hałasem, promieniowaniem elektromagnetycznym i wibracjami:
 realizację szczególnie w miastach obiektów zmniejszających propagację hałasu
komunikacyjnego,
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
 realizację wzdłuż ciągów komunikacyjnych pozamiejskich charakteryzujących się
dużym obciążeniem ruchu w obszarach niezabudowanych pasów zieleni jako ekranów
akustycznych,
 konsekwentne zachowanie warunków zagospodarowania w strefach ograniczonego
użytkowania obiektów i sieci emitujących ponadnormatywne promieniowanie
elektromagnetyczne,
 modernizację tras komunikacyjnych będących źródłem znaczących wibracji.
Reasumując, ostatecznie sprecyzowane w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce
cele dotyczące ochrony środowiska, działań w kierunku zahamowania tendencji niekorzystnych oraz
działań na rzecz zmniejszenia zagrożeń i poprawy stanu środowiska są skorelowane z celami
zdefiniowanymi w dokumentach szczebla krajowego, wojewódzkiego i powiatowego.
11
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
12
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
II. CHARAKTERYSTYKA GMINY
2.1 Położenie gminy Koszyce
Gmina Koszyce położona jest na granicy dwóch województw: świętokrzyskiego i
małopolskiego, do którego należy. Sąsiaduje od północy z Powiatem Kazimierza Wielka (gminy:
Opatowiec, Bejsce i Kazimierza Wielka), od zachodu z gminą Nowe Brzesko i Proszowice, a od
południa poprzez Wisłę z powiatem brzeskim (gminy Szczurowa i Drwinia). Położona jest w
ciekawym układzie geograficznym: w południowo-wschodniej części Płaskowyżu Proszowickiego,
będącego częścią składową Niecki Nidziańskiej oraz na skraju południowo-zachodniej części Kotliny
Sandomierskiej. Usytuowana jest wzdłuż drogi krajowej nr 79 relacji Kraków - Sandomierz, 50 km od
Krakowa.
Obszar gminy stanowią dorzecza rzek Szreniawy i Nidzicy – lewostronnych dopływów Wisły,
która w planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego określona jest
mianem korytarza ekologicznego o znaczeniu międzynarodowym.
Powierzchnia geodezyjna gminy wynosi 6 642 ha (67 km2). W skład gminy wchodzi 20
miejscowości.
Gmina Koszyce
Funkcję centrum gminy pełni miejscowość Koszyce, sprawując równocześnie rolę ośrodka
zbytu produktów rolnych oraz zaopatrzenia rolnictwa w środki do produkcji. Koszyce stanowią także
centrum administracyjne gminy, w którym swą siedzibę ma m.in. Urząd Gminy, Urząd Pocztowy,
Posterunek Policji, Ośrodek Zdrowia – Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Nadwiślański Bank
Spółdzielczy w Solcu Zdroju Oddział w Koszycach. Miejscowość Koszyce stanowi również centrum
handlowe gminy. Gmina Koszyce, jako typowo rolnicza, posiada niewiele zakładów produkcyjnousługowych. Wśród większych zakładów należy wymienić: ZPH ADER Włostowice”, dwie stacje
paliw w Koszycach, piekarnię we Włostowicach, stację gazową w Jaksicach, skład budowlany
„Baucentrum” w Koszycach, Skład Materiałów Metalowych i Budowlanych „Metalika” w Koszycach,
Punkt Sprzedaży Kruszywa Rzecznego i Wytwórnia Betonu w Witowie.
13
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
2.2 Ludność
Społeczeństwo Gminy Koszyce liczy ok. 6 tys. osób. W zdecydowanej większość jest to
społeczeństwo wiejskie. Powierzchnia geodezyjna gminy wynosi 6 642 ha, stąd na jednego
mieszkańca gminy przypada około 1,10 ha ziemi. Gmina obejmuje 20 sołectw. Do najliczniejszych
sołectw gminy należą: Koszyce, Jaksice, Przemyków, Książnice Wielkie, Sokołowice.
Tab. 1 Struktura liczby mieszkańców w poszczególnych sołectwach Gminy Koszyce
Sołectwo
Koszyce
Morsko
Malkowice
Sokołowice
Siedliska
Łapszów
Włostowice
Książnice Wielkie
Dolany
Jaksice
Modrzany
Zagaje
Biskupice
Książnice Małe
Rachwałowice
Filipowice
Przemyków
Piotrowice
Witów
Jankowice
Ogółem
Liczba mieszkańców
659
240
180
396
193
343
366
444
138
538
108
217
225
224
286
141
499
221
300
106
5795
% ludności gminy
11
4
3
7
3
6
6
8
2
9
2
4
4
4
5
2
9
4
5
2
100
Źródło: Urząd Gminy, 2002 r.
W oparciu o dane pozyskane z Urzędu Stanu Cywilnego w Koszycach oraz na podstawie
informacji wykorzystanych z Narodowego Spisu Powszechnego wykonanego na zlecenie Urzędu
Statystycznego można dokonać wszechstronnej analizy ludności Gminy Koszyce.
Tab. 2 Ludność Gminy Koszyce według grup ekonomicznych i płci.
Ludność w wieku:
Przedprodukcyjnym
(mężczyźni i kobiety w wieku 0-17 lat)
Produkcyjnym
(mężczyźni w wieku 18-64 i kobiety w wieku 18-59 lat)
Mobilnym
(mężczyźni i kobiety w wieku 18-44 lat)
Niemobilnym
(mężczyźni w wieku 45-64 i kobiety w wieku 45-59 lat)
ogółem
mężczyźni
kobiety
1358
666
692
3243
1734
1509
2086
1087
999
1157
647
510
1194
414
780
79
62
98
5795
2814
2981
Poprodukcyjnym
(mężczyźni w wieku 65 lat i więcej kobiety w wieku 60 lat i więcej)
na 100 osób w wieku produkcyjnym
przypada osób w wieku nieprodukcyjnym
razem
Źródło: Urząd Gminy, 2002 r.
14
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wg powyższych danych z 2002 roku na 5 795 osób, będących mieszkańcami Gminy Koszyce,
ponad połowę, czyli 51,44 % stanowią kobiety. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 79
osób w wieku nieprodukcyjnym, czyli osób posiadających możliwość przejścia na emeryturę. Gmina
posiada więc w społeczeństwie zasób siły do pracy. Jednak czy będzie to zasób siły do prac o
charakterze umysłowym, czy roboczym świadczy stan wykształcenia społeczeństwa.
Liczba ludności Gminy Koszyce w wieku od 19 lat posiadające wykształcenie co najmniej
podstawowe wynosi ok. 4 895 osób, przy czym 2 374 to mężczyźni, a 2 521 to kobiety.
Tab. 3 Poziom wykształcenia w gminie Koszyce
wykształcenie
ogółem
mężczyźni
kobiety
wyższe
132
50
82
policealne
74
18
56
średnie
861
344
517
zawodowe zasadnicze
1 357
816
541
podstawowe
2 471
1 146
1 325
Źródło: Urząd Gminy, 2002 r.
2.3 Użytkowanie terenu
Dominującą funkcją gminy Koszyce jest rolnictwo, ze względu na położenie w strefie o
dogodnych warunkach przyrodniczych oraz nieskażone środowisko naturalne. Biorąc pod uwagę
jakość gleb, agroklimat, rzeźbę terenu i warunki wodne, a więc czynniki, które przesądzają o
możliwościach rozwoju rolnictwa, gmina wyróżnia się korzystnie na tle zarówno województwa, jak i
kraju.
Ogółem użytków rolnych jest 5 804 ha (88,2 % powierzchni ogólnej). Teren gminy Koszyce
jest słabo zalesiony. Na obszarze gminy lasy i grunty leśne zajmują 124,8 ha, co stanowi 1,9 %
powierzchni ogólnej. Powierzchnia sadów wynosi 116 ha, co stanowi 1,7 % powierzchni ogólnej.
Tab. 4 Struktura użytków gruntowych gminy Koszyce
wyszczególnienie
Użytki rolne łącznie
Grunty orne
Sady
Łąki i pastwiska
Lasy i grunty leśne
Wody płynące
Drogi
Tereny zabudowane
Tereny zieleni
Tereny różne
Ogółem powierzchnia
powierzchnia
ha
5 804,0
4 643,0
116,0
1 045,0
124,8
160,8
175,6
227,2
2,3
86,9
6 581,6
%
88,2
70,6
1,7
15,9
1,9
2,4
2,8
3,4
<0,01
1,3
100
Źródło: Urząd Gminy, 1999 r.
W strukturze użytkowania ziemi udział gruntów ornych wynosi 82 % użytków rolnych. Udział
trwałych użytków zielonych (łąki i pastwiska) wynosi 17 % powierzchni użytków rolnych.
15
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Udział własności sektora prywatnego w ogólnej powierzchni gminy stanowi blisko 99 %. Do
gospodarstw indywidualnych należy 100 % sadów i trwałych użytków zielonych oraz 70 %
powierzchni lasów.
Tab. 5 Stan własności gruntów
wielkość w ha
37,00
% terenu gminy
0,6
32,95
0,5
5 746,88
87,0
inne grunty indywidualne
409,67
6,2
państwowe wody i rowy
195,00
2,9
drogi publiczne i inne drogi będące w
powszechnym wykorzystaniu
175,60
2,8
grunty
lasy państwowe
grunty komunalne
indywidualne gospodarstwa rolne
Źródło: Urząd Gminy, 2002 r.
2.4 Rolnictwo
Gmina charakteryzuje się rozdrobnieniem indywidualnych gospodarstw rolnych.
Wyposażenie rolnictwa w maszyny rolnicze jest dobre, na 1 ciągnik przypada 8,3 ha użytków rolnych.
W uprawie dominuje uprawa zbóż, ziemniaków i tytoniu, ze szczególnie intensywnie powiększającą
się powierzchnią uprawy kukurydzy W produkcji zwierzęcej wiodącym kierunkiem jest hodowla
trzody chlewnej w mniejszym zakresie bydła. W związku z tym, że gmina posiada duży potencjał
produkcji artykułów rolnych, tak roślinnych jak i zwierzęcych, a także ofertę nieruchomości
gruntowych z uregulowanym stanem prawnym przeznaczonych w planie zagospodarowania pod
działalność usługowo-produkcyjną, istnieje możliwość zdynamizowania na terenie gminy rozwoju
przetwórstwa rolno-spożywczego, a także handlu i usług. Część terenów - w związku z ostatecznym
ustaleniem przebiegu planowanej do przebudowy i częściowej budowy drogi wojewódzkiej nr 768 - w
sporządzanym obecnie planie zagospodarowania przestrzennego Gminy Koszyce w okolicach
przyległych do powyższej drogi (Koszyce, Sokołowice, Włostowice) została przeznaczona pod rozwój
nieuciążliwej dla środowiska działalności gospodarczej oraz mieszkalnictwo.
Tab. 6 Liczba gospodarstw i powierzchnia użytków rolnych wg grup obszarowych
Udział
w liczbie
gospodarstw
do 2 ha
liczba
%
483
33
2 – 5 ha
liczba
%
705
48
5 – 7 ha
liczba
%
189
13
> 7 ha
liczba
%
84
6
Ogółem
liczba
1 461
Źródło: Urząd Gminy, 2002 r.
Gmina Koszyce charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych. Ponad 90 %
wszystkich mieszkańców gminy to ludność użytkująca gospodarstwa rolne. Średnia powierzchnia
indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi 4,2 ha. Na 100 ha użytków rolnych indywidualnych
gospodarstw rolnych obsada siły roboczej wynosi około 54 osoby. 81 % gospodarstw nie przekracza
powierzchni 5 ha. Taka struktura gospodarstw nie pozwala na zapewnienie dostatecznego poziomu
dochodów, co zmusza właścicieli do łączenia pracy w gospodarstwie z pracą poza rolnictwem.
Zdecydowana większość gospodarstw produkuje na samozaopatrzenie, nie wchodząc
praktycznie na rynek ze swoją produkcją. Ten typ gospodarstwa dominuje i stanowi swoisty hamulec
przemian strukturalnych na wsi. Gospodarstwa te nie uwalniają ziemi niezbędnej dla gospodarstw
towarowych, zabierają część kredytów preferencyjnych, które winny trafić do gospodarstw
16
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
rozwojowych oraz angażują inne środki, np. maszyny i urządzenia, które nie są w tych
gospodarstwach właściwie wykorzystane.
Tab. 7 Powierzchnia i struktura zasiewów w gminie Koszyce
zasiewy
jednostka
terytorialna
Gmina
Koszyce
razem
zboża
w tym
razem
pszenica
ha
3 435
2 238
%
100
65,15
ziemniaki
tytoń
warzywa
buraki
cukrowe
truskawki
kukurydza
inne
1 265
263
238
47
73
3
332
241
36,82
7,65
6,9
1,36
2,12
0,08
9,6
7,0
Źródło: Spis Rolny, 2003 r.
Tab. 8 Inwentarz żywy w gospodarstwach
jednostka
terytorialna
Gmina
Koszyce
liczba zwierząt (szt. fizycznie)
bydło
ogółem
w tym krowy
trzoda
owce, kozy
konie
przeliczeniowe sztuki
duże
na 100 ha UR
1 520
9 055
220
114
59
853
Źródło: Spis Rolny, 2003 r.
Współczynniki przeliczeniowe:
konie – 1,10
trzoda – 0,15
bydło – 0,80
owce – 0,08
Obsada zwierząt wynosi w gminie średnio 59 SD/100 ha UR
Optymalna obsada zwierząt wynosi 100 SD/100 ha UR
Tab. 9 Obsada zwierząt na 100 ha w gminie Koszyce
jednostka
terytorialna
Gmina
Koszyce
liczba zwierząt (szt. fizycznie) na 100 ha UR
w tym
trzoda
bydło
owce
krowy
chlewna
26,2
14,7
156,1
3,8
konie
obsada SD /na
100 ha UR
1,9
59
Źródło: Spis Rolny, 2003 r.
Gospodarstwa ekologiczne
Na terenie gminy Koszyce nie ma aktualnie prowadzonych gospodarstw ekologicznych.
Należy oczekiwać, że do roku 2015 jednak takowe powstaną z uwagi na atrakcyjne płatności dla
gospodarstw ekologicznych, które wezmą udział w programie rolnośrodowiskowym.
Spełnienie wysokich wymogów w zakresie ochrony środowiska będzie trudne dla wielu
gospodarstw, dlatego wzrost liczby gospodarstw ekologicznych będzie zależał od środków
finansowych, jakie tereny wiejskie otrzymają na poprawę infrastruktury w zakresie ochrony
środowiska. Jednak wysoka jakość gleb i czystość środowiska to czynniki, które w znaczący sposób
mogą wpłynąć na powstanie takich gospodarstw.
17
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
2.5 Rynek pracy
Tab. 10 Bezrobocie (grudzień 2003)
Pracujący ogółem
Bezrobotni zarejestrowani
w tym:
- mężczyźni
- kobiety
- absolwenci
- bezrobotni w wieku 18 – 24 lat
- z prawem do zasiłku
Stopa bezrobocia %
2 181
266
136
130
16
116
23
9,5
Źródło: PUP w Proszowicach
Tab. 11 Podmioty gospodarki narodowej wg wybranych sekcji PKD działających na terenie
gminy Koszyce (2002 r.)
Sekcja PKD
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Przetwórstwo przemysłowe
Budownictwo
Handel i naprawy
Hotele i restauracje
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Obsługa nieruchomości i firm
Ogółem
Ilość podmiotów
13
21
22
89
5
23
13
228
Źródło: G.U.S.
Tab. 12 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów własności i wybranych szczególnych form
prawnych działających na terenie gminy Koszyce (2002 r.)
Sektor, forma prawna
publiczny
Sektor
prywatny
handlowe
Spółki
cywilne
Spółdzielnie
Osoby fizyczne
Inne
Ogółem
Ilość podmiotów
10
218
7
22
3
177
19
228
Źródło: G.U.S.
Drobna wytwórczość, usługi rzemieślnicze jak i bytowe są jedną z ważniejszych szans
rozwoju gospodarczego gminy, co nieodwołalnie związane jest z koniecznością restrukturyzacji
rolnictwa. Taki kierunek rozwoju daje dochody finansowe gminie, usługowym przedsiębiorstwom
komunalnym oraz miejsca pracy w miejscu zamieszkania.
Liczba podmiotów gospodarczych ulega corocznym wahaniom w zależności od koniunktury
rynkowej (tak ilościowo jak i strukturalnie), ale z reguły z tendencją wzrostową. Przeciętnie około
30 % nowozakładanych przedsięwzięć gospodarczych ulega likwidacji lub przeobrażeniu w ciągu
pierwszego roku działalności. Trudna jest też do określenia struktura wg skali EKD z uwagi na fakt,
że ze względu na bezpieczeństwo ekonomiczne bardzo dużo firm rejestruje po kilka rodzajów
działalności
18
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
2.6 Ukształtowanie terenu i budowa geologiczna
Gminę Koszyce, położoną w południowo-wschodniej części Płaskowyżu Proszowickiego oraz
na skraju północno-zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, cechuje specyficzny krajobraz
ukształtowany w terenie pagórkowatym przez tereny użytkowane rolniczo (88 % powierzchni
ogólnej), niewielkie i rozrzucone obszary leśne i zadrzewienia (2 %) oraz wody powierzchniowe z
towarzyszącą zielenią. Szczególnie urozmaicona jest północna, erozyjna krawędź doliny Wisły,
stanowiąca południową granice gminy. Tereny zainwestowane i zabudowane stanowią łącznie około
5 % powierzchni.
Cała powierzchnia gminy objęta jest Koszycko-Opatowieckim Obszarem Chronionego
Krajobrazu, a południowa jej część – Obszarem Chronionego Krajobrazu Doliny Wisły.
Ukształtowanie terenu jest bardzo zróżnicowane. Dominują doliny rzeczne i wysoczyzny,
pokryte lessem. Ze wzgórz i urwisk rozciągających się wzdłuż brzegów Wisły, roztacza się rozległy
widok obejmujący na południu Beskidy.
2.6.1 Budowa geologiczna
Pod względem geologicznym obszar gminy położony jest w obrębie Niecki Nidziańskiej,
stanowiącej rozległe synklinorium wypełnione osadami jury i kredy, a przykryte trzeciorzędowymi
osadami morskimi i lądowymi, na których spoczywa warstwa utworów czwartorzędowych.
Najstarszymi utworami występującymi na powierzchni są iły krakowieckie (rejon Siedlisk,
Książnic Wielkich, Biskupic). Iły krakowieckie wykształcone są jako iły, iłołupki z wkładkami
drobnoziarnistych piasków. Na erozyjno-denudacyjnej powierzchni iłów krakowieckich leży
najstarsza część utworów czwartorzędowych wykształcona jako piaski i żwiry w tzw. serii witowskiej.
Utwory te odsłaniają się na zboczach wysoczyzn w okolicach Witowa, Morska, Jaksic i Biskupic.
Marginalne znaczenie mają czwartorzędowe gliny zwałowe, zalegające niewielkimi płatami na iłach
krakowieckich i serii witowskiej. Odsłaniają się one na powierzchni w okolicach Skałki, Malkowic,
Książnic Małych i Biskupic.
Największe rozprzestrzenienie mają utwory lessowe, związane ze zlodowaceniem bałtyckim.
Pokrywają one wierzchowiny pagórów iłów trzeciorzędowych, osiągając do 30 m miąższości.
Najmłodsze, holoceńskie utwory czwartorzędowe to utwory tarasów zalewowego i nadzalewowego
rzek: Wisły, Nidzicy, Jawornika, a także dolin bocznych. Wykształcone są one w postaci piasków,
żwirów, mułków i madów rzecznych. Współczesną akumulacje tworzą piaski i pospółki deponowane
na wałach brzegowych i na odsypach w dolinach: Wisły, Szreniawy i Nidzicy.
2.6.2 Rzeźba terenu
Rzeźba terenu charakteryzuje się stosunkowo dużym zróżnicowaniem wysokościowym.
Charakterystyczne są duże deniwelacje i stosunkowo strome nachylenia. Charakterystyczna
morfologiczna krawędź, zaznaczona w terenie obrywami i skarpami, występuje wzdłuż całej
południowej granicy gminy, w dolinie Wisły.
Obszarowo na terenie gminy dominuje Płaskowyż Proszowicki zbudowany z szeregu
płaskowzgórzy i garbów o wysokościach do 280,7 m n.p.m. (rejon Jaksic). Najniżej położona jest
południowo-wschodnia część obszaru gminy. W Piotrowicach przy ujściu Nidzicy do Wisły, na
19
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
wysokości 174,2 m n.p.m., znajduje się najniższy punkt gminy. Różnica wysokości w obrębie całej
gminy wynosi 106,5 m.
Płaskowyż Proszowicki przecięty jest dolinami Szreniawy i Nidzicy.
O ukształtowaniu powierzchni terenu gminy decydują szeroko rozprzestrzenione formy
pochodzenia eolicznego. Są to fragmenty plejstoceńskiej pokrywy eoliczno-lessowej. Obejmują one
około 70 % powierzchni gminy. Z uwagi na specyficzne cechy fizyczne materiału, z którego są
utworzone, mają bezpośredni wpływ na charakter form geomorfologicznych utworzonych w ich
obrębie, takich jak: doliny rzeczne, wąwozy itp. Na obszarze gminy rozwijają się dość aktywnie
procesy geodynamiczne, takie jak: erozja wodna, erozja rzeczna i eolityczna, powierzchniowe ruchy
masowe.
W dolinie Szreniawy wyróżnia się taras zalewowy oraz fragmenty tarasu nadzalewowego
występującego w postaci wysp lub płatów o niewielkiej szerokości, przylegających do wysoczyzny.
W północno-wschodniej części gminy występuje fragment tarasu zalewowego doliny Nidzicy. Nizina
Nadwiślańska to dolina Wisły, w budowie której można wyróżnić rozległy taras zalewowy oraz taras
nadzalewowy wznoszący się kilka metrów ponad poziom rzeki w postaci niewielkich płatów.
W obrębie tarasu zalewowego Wisły występują starorzecza o różnym stopniu zachowania.
Najmłodsze starorzecza posiadają wyraźnie zaznaczone brzegi. Często wypełnione są wodą lub
stanowią tereny podmokłe. Starorzecza stare i najstarsze posiadają rzeźbę złagodzoną, są użytkowane
rolniczo.
Brzegom Wisły towarzyszą wały przykorytowe, nie tworzące jednak systemu ciągłego.
2.7 Warunki klimatyczne
Wg M. Hessa i B. Obrębskiej-Starkel, obszar gminy Koszyce położony jest w piętrze
klimatycznym ciepłym, a w podziale na regiony pluwiometryczne A. Schmucka, należy do regionu
najcieplejszego i umiarkowanie wilgotnego.
Teren gminy pod względem klimatycznym jest słabo zróżnicowany. Lepsze warunki
klimatyczne występują na obszarach wysoczyzn i zboczy południowych niż w dolinach rzek
Szreniawy i Wisły. Na wysoczyznach występuje nieco mniejsza amplituda temperatur, niższa
wilgotność powietrza, większe nasłonecznienie, a także mniejsza jest ilość dni z przymrozkami.
Średnia temperatura roku w latach 1954-63 i 1971-80 wynosi około 8○C (na podstawie danych
z najbliższych stacji klimatycznych w Jakubowicach i Borusowej). Liczba dni pogodnych i z
najmniejszym zachmurzeniem na tym terenie jest duża i wynosi średnio około 38-50 dni/rok;
maksimum dni pogodnych przypada na wrzesień i marzec. Opady atmosferyczne należą do średnich i
kształtują się w granicach 600 – 650 mm.
Średnie miesięczne i średnie roczne sumy opadów w mm przedstawia tabela.
Tab. 13 Średnie miesięczne i średnie roczne sumy opadów w mm (okres 1954-1963)
wys.
m n.p.m.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
suma
roczna
Borusowa
170
21
17
24
35
45
76
111
57
38
29
31
40
524
Uście Solne
188
29
25
35
50
52
78
121
61
42
32
36
41
604
Stacja
Źródło: IMiGW
20
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Tab. 14 Średnie miesięczne i średnie roczne sumy opadów w mm (okres 1971-1980)
wys.
m n.p.m.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
suma
roczna
Borusowa
170
23
32
24
41
69
108
95
74
38
26
31
25
577
Uście Solne
188
25
31
26
44
68
120 123 100
41
25
39
27
674
Jakubowice
209
30
30
31
39
69
83
51
41
43
34
648
Stacja
103
94
Źródło: IMiGW
Roczny rozkład opadów cechuje duża zmienność. Spośród miesięcznych sum opadów
przeważają opady miesięcy letnich z maksimum w lipcu, czerwcu, sierpniu. Najniższe miesięczne
sumy opadów występują w lutym i styczniu. Opady miesięcy letnich stanowią około 50 % rocznej
sumy opadów, natomiast miesięcy zimowych około 13,5 % opadów w ciągu roku. Opady półrocza
zimowego są prawie dwukrotnie niższe od opadów półrocza letniego.
Opady w postaci śniegu, mające duże znaczenie dla zasilania wód powierzchniowych i
podziemnych, stanowią około 10 % całkowitej sumy opadów. Grubość pokrywy śnieżnej osiąga
najwyższą wartość na przełomie stycznia i lutego.
Z gospodarczego punktu widzenia istotna jest znajomość charakterystycznych temperatur i
długości okresu określanego tą temperaturą. Warunki dla upraw rolnych są korzystne. Długość okresu
wegetacyjnego ze średnią temperaturą dobową > 5oC, wynosi do 217 dni. Dni mroźnych jest około 2040, a dni z przymrozkami 112-130. Czas trwania pokrywy śnieżnej waha się od 50 do 80 dni.
Początek robót rolnych – w ostatniej dekadzie marca.
Do zjawisk pogodowych wpływających na warunki rozwoju rolnictwa i sadownictwa należą
także burze, ulewne deszcze i grady. Na omawianym obszarze dni z burzą występują średnio od 20 do
28 dni w roku, z maksimum w lipcu. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia dni z gradem
występuje w maju i lipcu. W lipcu oraz w czerwcu występują także najwyższe wartości opadów
dobowych. Ulewy i deszcze nawalne mogą pojawić się od połowy kwietnia do września.
Kierunki wiatrów nawiązują do ukształtowania terenu. Wg róży wiatrów ze stacji Sielec
Pińczowski, przeważającymi w ciągu roku kierunkami wiatrów są: zachodni i północno-zachodni.
Najniższą częstotliwość wiatrów notuje się z kierunków północno-wschodniego i południowowschodniego.
2.8 Wody powierzchniowe
Przeważająca część obszaru gminy znajduje się w zlewni rzeki Szreniawy. Niewielka
północno-wschodnia część gminy znajduje się w zlewni Nidzicy (zlewnia II rzędu). Granicę gminy od
południa stanowi Wisła (zlewnia I rzędu), która oprócz wymienionych rzek, zbiera wody spływające
niewielkimi ciekami ze stromej północnej skarpy tej rzeki. Łączna długość rzek i cieków na terenie
gminy wynosi 44,5 km.
Rzeka Szreniawa płynie wąską doliną (0,5-1 km) zajętą przez łąki i obszary podmokłe. Teren
ten pocięty jest siecią rowów melioracyjnych. Na terenie gminy rzeka nie przyjmuje żadnych
dopływów.
21
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Rzeka Nidzica stanowi północno-wschodnią granicę gminy. Głównym jej dopływem na
terenie gminy jest rzeka Jawornik (zlewnia III rzędu).
Na obszarze gminy brak jest większych otwartych zbiorników wodnych. Pozostałości
starorzeczy występują na terenie międzywala Wisły oraz w pobliżu ujścia do niej Szreniawy.
Pod względem zasilania rzeki należą do ustroju deszczowo-śnieżnego. Zaznacza się
dwudzielność faz spływu roztopowego lub roztopowo-deszczowego na wiosnę oraz deszczowego w
lecie, rozdzielonych okresem obniżonych stanów wody.
Oprócz rzek i cieków wodnych, doliny rzeczne pocięte są siecią rowów odwadniających. Na
terenie gminy zmeliorowano ogółem 312 ha, z czego na meliorację gruntów ornych przypada 20 ha, a
na użytki zielone 292 ha. Największe kompleksy terenów objętych drenażem i melioracją znajdują się
w dolinie Szreniawy.
Rzeki objęte regulacją to przyujściowe odcinki Szreniawy (1350 m), kanał ulgi Nidzicy
(1020 m) i Jawornik (w granicy gminy 4320 m).
2.8.1 Stany wód, przepływy
Zarówno stany wód na rzekach, jak i uzależnione od nich przepływy, charakteryzują się
dużymi wahaniami, zarówno w ciągu roku, jak i w wieloleciach. Stany wód kształtują się pod
wpływem opadów i roztopów.
Średnie stany wody wykazują najniższe wartości we wrześniu lub w październiku, nawiązując
do obniżonych wartości opadów. Najwyższe średni stany występują w marcu lub kwietniu i kształtują
się pod wpływem roztopów oraz w miesiącach letnich pod wpływem ulewnych bądź gwałtownych
deszczów.
Dużą zmiennością odznaczają się przepływy w rzekach. W latach 1976-80 średni roczny
przepływ w Wiśle (wodowskaz Popędzynka) wyniósł 132 m3/s, czyli w ciągu doby przepłynęło
korytem 11,4 mln m3 wody. W czasie wysokich stanów wody przepływy osiągnęły tutaj wartości od
500 do 1000 m3/s, a w czasie niskich stanów wynoszą one zaledwie 20-50 m3/s.
Na Szreniawie w Biskupicach średni roczny przepływ z wielolecia 1951-75 wyniósł
3,97 m3/s. Przy niskim stanie wód przepływ Szreniawy w wieloleciu 1961-75 wyniósł 1,61 m3/s. Wg
IMiGW prawdopodobna woda stuletnia Q 1% została oceniona na 165 m3/s.
Tab. 15 Ekstremalne stany wód w rzekach w okresie 1951-75 (w cm)
rzeka
Wisła
Szreniawa
Źródło: IMiGW
22
wodowskaz
zero wodowskazowe
n.Kr.
max
data
min.
data
Popędzynka
175,44
802
23.08.72
93
31.12.72
Jagodniki
170,02
892
19.07.34
170
23-24.08.73
Biskupice
180,56
500
08.03.56
220
20.04.33
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Tab. 16 Średnie roczne stany wód dla głównych rzek w obszarze gminy
rzeka
Wisła
Szreniawa
wodowskaz
zero wodowskazowe
n.Kr.
stan [cm]
rok
Popędzynka
175,44
200
1976-80
Biskupice
180,56
336
1971
Źródło: IMiGW
Tab. 17 Przepływy wg danych z wielolecia (1951-75)
rzeka
wodowskaz
Popędzynka
Wisła
Szreniawa
przepływy [m3/s]
najniższy
najwyższy
25,8
2620
Jagodniki
30,2
3100
Biskupice
0,73
91
Źródło: IMiGW
2.8.2 Zagrożenia powodziowe
Jak wykazały lata 1997-98, poważnym zagrożeniem na terenie gminy są powodziowe
wezbrania wód rzecznych. W 1997 roku fala powodziowa na Wiśle spowodowała spiętrzenie wód
Szreniawy i Nidzicy, co spowodowało zalanie ponad 1000 ha powierzchni gminy.
W czasie wezbrań wód występuje nasilenie procesów erozyjnych w obrębie koryt rzecznych.
W dolnych odcinkach rzek i u ich ujścia przeważa osadzanie przemieszczonego z górnych odcinków
materiału, zamulanie koryt i dolin zalewowych.
- OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA
Gmina Koszyce leży w obrębie dorzecza Wisły. Głównym ciekiem odprowadzającym wody z
jej obszaru jest Szreniawa. Tylko niewielka północno-wschodnia część gminy znajduje się w zlewni
Nidzicy.
Regulacją objęty jest przyujściowy odcinek Szreniawy (1350 m) oraz rzeka Nidzica na całym
odcinku wzdłuż granicy gminy. Łączna długość wałów powodziowych na terenie gminy wynosi
16,9 km.
Obwałowaniami objęte są przyujściowe odcinki Szreniawy i Nidzicy. Rzeka Wisła na terenie
gminy jest częściowo obwałowana. Brak jest obwałowań w rejonach gdzie Płaskowyż Proszowicki
jest rozcinany doliną Wisły. Tereny te w okresie powodzi narażone są na rozmycie, co prowadzi do
powstawania obrywów, osuwisk i innych tego typu zjawisk geodynamicznych. Szczególnie narażona
jest skarpa wiślana od Jaksic po Morsko, skarpa w pobliżu Góry Św. Tekli, a także rejon przysiółka
Zbrowarz w Przemykowie. W mniejszym stopniu zagrożony jest odcinek skarpy rzeki Szreniawy w
rejonie Biskupic (odcinek około 500 m wzdłuż drogi do Proszowic).
Powodzią na obszarze gminy zagrożona jest prawie cała dolina Szreniawy, dolina potoku
Jawornik – dopływu Nidzicy, a także jej przyujściowy odcinek. W 1997 roku w wyniku przerwania
wałów w Witowie i Piotrowicach, podtopieniu uległa duża część terasy zalewowej Wisły. Zatopieniu
uległy wówczas tereny należące do wsi: Witów, Sokołowice, Malkowice, Przemyków i Piotrowice.
Zasięg powodzi w lipcu 1997 roku zbliżony jest do zasięgu wody katastrofalnej Q 1% (stuletniej),
Przy założeniu przerwania wałów na lewym brzegu Wisły. Ogólny stan techniczny wałów jest
zadowalający, niemniej wymaga stałego nadzoru i remontów.
23
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
W ostatnich latach, charakteryzujących się wyższą od przeciętnej ilością opadów, występuje
zjawisko zabagnienia użytków zielonych i części gruntów ornych, wyłączając te tereny z użytkowania
rolniczego. Spowodowane jest to dewastacją urządzeń melioracyjnych.
2.9 Wody podziemne
Teren gminy Koszyce jest stosunkowo ubogi w wody podziemne. W zasadzie występuje tu
jeden użytkowy poziom wodonośny. Jest on związany z czwartorzędowymi osadami rzecznymi doliny
Wisły, Szreniawy i Nidzicy.
Zwierciadło wody występuje pod niewielkim napięciem na głębokości od 11,4 do 3,3 m p.p.t.
Wydajność eksploatacyjna studni wynosi od kilku do kilkunastu m3/h przy depresjach rzędu od 3 do
10 m. Współczynnik filtracji warstwy wodonośnej jest rzędu 10-4m/s.
Wody czwartorzędowe charakteryzują się niską jakością. Wykazują one podwyższone
zawartości żelaza, manganu, związków azotowych, a także często skażone są bakteriologicznie. Do
celów pitnych i gospodarczych nadają się po uzdatnieniu. Niska jakość tych wód spowodowana jest
brakiem izolacji od powierzchni utworów wodonośnych, a także wysoką presją antropogeniczną na
obszarach zasilania tego poziomu.
Pod poziomem czwartorzędowym w utworach mioceńskich (trzeciorzędowych) występuje
poziom wód porowych w piaskach przewarstwiających iły. Nie jest on jednak eksploatowany z uwagi
na niewielką wydajność oraz stosunkowo wysokie koszty pozyskania wody. Odpływ wód
podziemnych odbywa się generalnie ku południowemu wschodowi.
2.10 Złoża surowców mineralnych
Baza surowcowa gminy jest stosunkowo uboga. Występują tu kruszywa naturalne oraz
surowce ilaste (gliny zwałowe, gliny lessopodobne i iły). Udokumentowane jest jedno złoże kruszywa
naturalnego.
Złoże Kępa Sokołowska – złoże kruszywa naturalnego (piasku), położone w międzywalu
Wisły. Aktualnie złoże nie jest eksploatowane. Teren jest niezrekultywowany. Powierzchnia złoża –
1771 m2, miąższość złoża – średnio 5,0 m. Zasoby bilansowe na dzień 20.01.1996r. – 17 251 ton, w
tym 9 504 tony zasobów warstwy suchej. Złoże nie ma obszaru ani terenu górniczego.
W przeszłości niekoncesjonowana eksploatacja żwirów serii witowskiej prowadzona była w
Delanowie. Z uwagi na wykopaliska archeologiczne eksploatacja została zaniechana.
Za zezwoleniem Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w Krakowie wydane zostały
koncesje na eksploatację piasków i żwirów z koryta rzeki w Witowie-Przystani oraz w Kępie
Sokołowskiej. Eksploatacją prowadzą prywatne podmioty gospodarcze. Pozyskany materiał używany
jest do regulacji koryta Wisły.
W Piotrowicach zezwolono rolnikom na pobór piasku. Prognostyczny obszar złóż piasków i
żwirów położony jest w obrębie terasy zalewowej rzeki Wisły, przy ujściu Nidzicy na wschód od
Piotrowic. Ma on powierzchnie około 107 ha.
24
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Jako perspektywiczne uznano również osady serii witowskiej (pospółka) w rejonie Biskupic,
ale wydaje się, że warunki geologiczno-górnicze, jakość surowca, a przede wszystkim występowanie
kompleksu gleb ochronnych nie kwalifikują tego rejonu do eksploatacji.
Surowce ilaste – iły krakowieckie i towarzyszące im gliny mają niewielkie rozprzestrzenienie
w strefie powierzchniowej. W przeszłości były wykorzystywane przez cegielnie w Jaksicach,
Rachwałowicach, Siedliskach, Łapszowie, Malkowicach i Morsku. Istniejące odkrywki, jak również
„dzikie” miejsca eksploatacji lessów i glin są obecnie nieeksploatowane.
2.11 Gleby
Na obszarze gminy Koszyce występują trzy typy gleb: gleby brunatne, czarnoziemy i mady.
Gleby brunatne i mady wykształciły się z lessów. Występują one na wysoczyznach pokrytych grubą
warstwą utworów eolicznych. Mady występują w dolinach rzek. W obrębie czarnoziemów największe
powierzchnie zajmują czarnoziemy zdegradowane. Ponadto występują czarnoziemy właściwe i
deluwialne. Najwyższej jakości gleby lessowe dominują we wszystkich wsiach.
Gleby brunatne zajmują największą powierzchnię w obrębie gminy. Gleby te wytworzyły się z
lessów. Zajmują obszary wysoczyzn, głównie w północnej części gminy. Zajęte są przez grunty orne.
Czarnoziemy występują głownie w południowej części gminy, na wysoczyznach na południe
od doliny Szreniawy, a także pasem od Biskupic do Sokołowic i północno-wschodniej części gminy
ponad doliną Nidzicy. Podobnie jak gleby brunatne, wytworzyły się na bazie lessów. Zajęte są przez
grunty orne.
Mady występują w dolinach rzek: Szreniawy, Wisły i Nidzicy. Gleby te wytworzyły się ze
współczesnych osadów rzecznych. W dolinie Szreniawy i Nidzicy zajęte są przez użytki zielone. W
dolinie Wisły na glebach tych dominują grunty orne.
Ponad 98 % użytków rolnych położonych jest na gruntach w klasach I - IV. Szczegółowa
analiza środowiska przyrodniczego uwzględniająca budowę geologiczną, rzeźbę terenu, gleby,
warunki klimatyczne, stosunki wodne, pozwala na dokładne określenie przydatności poszczególnych
kompleksów rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Tab. 18 Kompleksy rolnicze
zasięg / występowanie
kompleks
kompleks 1 – pszenny bardzo dobry
kompleks 2 – pszenny dobry
kompleks 3 – pszenny wadliwy
83 % gruntów ornych gminy
kompleks 8 – zbożowo-pastewny mocny
Największy areał zajmuje we wsiach: Koszyce Filipowice,
Siedliska i Jankowice. Najczęściej występuje na stokach.
Największym areałem występujący w Książnicach
Wielkich oraz izolowanymi płatami wzdłuż doliny Wisły we
wsiach: Jaksice, Witów, Malkowice i Siedliska.
kompleks 4 – żytni bardzo dobry
Morsko, Witów, Sokołowice
kompleks 5 – żytni dobry
Morsko
Źródło: T.Witek-Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski wg gmin, IUNiG Puławy 1993
Użytki zielone są głównie średniej i dobrej jakości, przy czym koncentrują się w centralnej i
północno-wschodniej części gminy.
25
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Tab. 19 Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy Koszyce na tle byłych
województw oraz kraju.
jakość
przydatności
rolniczej
Wskaźnik bonitacji
agroklimatu
rzeźby
terenu
warunków
wodnych
Ogólny wskaźnik
jakości rolniczej
przestrzeni
produkcyjnej
Gmina Koszyce
79,8
13,0
2,2
4,6
99,6
b.woj.kieleckie
51,3
10,5
2,9
3,4
68,1
b.woj.krakowskie
67,7
10,9
3,3
4,2
86,1
b.woj.tarnowskie
55,6
11,7
2,9
3,7
73,9
Polska
49,5
9,9
3,9
3,3
66,6
Jednostka
terytorialna
Źródło: T.Witek-Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski wg gmin, IUNiG Puławy 1993
W gminie Koszyce zdecydowanie przeważają gleby klasy III i II. Łącznie gleby klas I - IV
zajmują prawie 98 % powierzchni gruntów ornych.
Tab. 20 Jakość gleb w gminie Koszyce na tle byłych województw i kraju
Jednostka
terytorialna
I
Klasy bonitacyjne gruntów
II
III
IV
V
VI
Razem grunty
orne
Gmina Koszyce
%
14,29
30,07
45,48
8,05
1,29
0,82
100
b. woj. kieleckie
%
2,3
6,4
24,4
33,7
20,1
13,1
100
b. woj. krakowskie
%
4,6
14,1
47,7
25,2
6,2
2,2
100
Polska
%
0,5
3,3
24,8
39,1
20,3
12,0
100
Źródło: T.Witek-Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski wg gmin, IUNiG Puławy 1993
Tab. 21 Jakość gleb w poszczególnych sołectwach gminy Koszyce
Miejscowość
Biskupice
Dolany
Filipowice
Jaksice
Jankowice
Koszyce
Książnice Małe
Książnice Wielkie
Łapszów
Malkowice
Modrzany
Morsko
Piotrowice
Przemyków
Rachwałowice
Siedliska
Sokołowice
Witów
Włostowice
Zagaje
Źródło: Urząd Gminy
26
I
19,3
22,6
0,7
20,1
10,6
15,6
11,7
2,6
25,8
25,3
12,7
20,6
7,0
2,0
25,2
9,5
15,0
22,0
II
53,6
35,7
17,3
24,6
9,6
22,9
46,5
31,6
39,7
16,7
39,7
46,6
26,5
19,4
19,3
10,3
33,7
30,3
31,7
31,5
Grunty orne wg klas
III
IV
23,3
2,9
38,0
3,2
69,7
12,3
39,4
12,5
90,2
0,2
51,5
13,3
33,1
4,2
47,8
8,2
54,8
2,6
65,6
16,6
24,6
9,0
15,3
7,2
43,4
15,5
53,8
4,8
68,0
5,1
63,6
15,9
30,9
6,7
40,5
12,7
48,6
4,3
43,5
3,0
V
0,1
0,2
2,4
1,6
0,6
0,7
0,3
1,1
0,9
3,5
1,9
0,8
0,6
4,5
2,4
1,4
-
VI
0,8
0,3
1,0
0,1
2,1
0,6
3,7
1,0
5,6
0,4
-
Razem
grunty
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Erozja gruntów
-
Na terenie gminy występują następujące typy erozji:
erozja wodno-powierzchniowa,
erozja wąwozowa,
erozja wietrzna.
Intensywność erozji zależy m.in. od rodzaju i gatunku gleby. Gleby pochodzenia lessowego są
szczególnie zagrożone tym zjawiskiem. Najbardziej narażone są stoki o spadkach powyżej 25 %.
W gminie Koszyce, z uwagi na duże różnice wysokości i znaczne nachylenie powierzchni, co
najmniej na 25 % powierzchni gminy występuje zjawisko erozji wodnej. Szczególnie silnie zaznacza
się ona w okresie intensywnych opadów, a tych w ostatnich latach jest bardzo dużo. Na terenie gminy
najbardziej zagrożone są tereny w obrębie skarpy wiślanej od Jaksic po Witów i od Siedlisk po
Przemyków. Mniej intensywnie erozja wodna zaznacza się w północnej części gminy, gdzie rozwija
się w obrębie cieków stałych i okresowych spływających do Szreniawy. Erozja wodna sprzyja
powstawaniu obrywów, osuwisk, złazisk.
Najmniej narażone na spłukiwanie są gleby występujące na terenach o niewielkich spadkach
(do 8 %), a więc na szerokich, spłaszczonych wierzchowinach grzbietów, w dnach dolin i
spłaszczeniach podstokowych.
Erozja wietrzna występuje na ponad 70 % gleb. Ze zjawiskiem erozji wietrznej powiązane jest
silnie „stepowienie gleb”.
2.12 Infrastruktura techniczna
2.12.1 Gospodarka wodna
Obszar gminy Koszyce zaliczany jest do rejonów o niekorzystnych warunkach
hydrogeologicznych, o niskiej wodonośności z występowaniem obszarów praktycznie bezwodnych.
Zasoby wód podziemnych są niewielkie i związane ze słabozawodnionymi utworami
czwartorzędowymi, występującymi w dolinie rzeki Szreniawy, przepływającej przez centralną część
gminy.
Tab. 22 Zapotrzebowanie na wodę dla gminy Koszyce
Stan aktualny
m3/d
Perspektywa (2016 rok)
2 005,6
m3/d
Qśr.d =
1 485,4
Qmax.d =
1 988,9 m3/d
2 587,0 m3/d Qmax.h =107,7 m3/h
Qmax.h =
187,1 m3/h
223,7 m3/h
Aktualne zapotrzebowanie wody dla gminy, a tym bardziej perspektywiczne, nie może być
pokryte ze zbyt małych zasobów wód podziemnych, lecz z wód powierzchniowych. Dlatego też w
zasięgu występowania utworów tarasowych Szreniawy zlokalizowane są dwa ujęcia wód
podziemnych, stanowiące źródło wody dla dwóch wodociągów grupowych obsługujących część
gminy Koszyce.
27
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Ujęcie Koszyce-Witów zlokalizowane jest w odległości około 700 m na południowy-zachód
od Koszyc, przy drodze krajowej Kraków-Sandomierz. Składa się z trzech studni wierconych
zlokalizowanych w obrębie wspólnej strefy ochrony bezpośredniej. Woda z tego ujęcia przeznaczona
jest do zaopatrzenia miejscowości: Koszyce, Włostowice, Witów, Morsko i Sokołowice, przy czym w
Witowie zlokalizowana jest przepompownia obsługująca górną część Witowa i Morsko. Długość sieci
rozdzielczej wynosi 22 km, długość przyłączy 5,9 km. Wydajność ujęcia i stacji uzdatniania wody
wynosi około 300 m3/d (wartość maksymalna), a średnio jest ono eksploatowane z wydajnością 150200 m3/d.
Ujęcie Modrzany zlokalizowane jest w odległości około 900 m na północ od zabudowy wsi o
tej samej nazwie. Składa się z trzech studni, z czego eksploatowane są dwie, a trzecia traktowana jest
jako awaryjna. Wokół ujęcia ustanowione są strefy ochrony bezpośredniej, pośredniej wewnętrznej i
pośredniej zewnętrznej. Z ujęcia tego zaopatrywane są następujące miejscowości: Modrzany,
Książnice Wielkie, Zagaje i Jaksice. Sieć wodociągowa ujęcia ma długość: sieć rozdzielcza – 17,6 km,
przyłącza – 2,5 km. Wydajność stacji wodociągowej wynosi około 500 m3/d, a średnia eksploatacja
wynosi około 350 m3/d.
Tab. 23 Stan zaopatrzenia gminy Koszyce w wodę.
Miejscowość
Biskupice
Dolany
Filipowice
Jaksice
Jankowice
Koszyce
Książnice Małe
Książnice Wielkie
Łapszów
Malkowice
Modrzany
Morsko
Piotrowice
Przemyków
Rachwałowice
Siedziska
Sokołowice
Witów
Włostowice
Zagaje
Ogółem gmina
Długość czynnej
sieci rozdzielczej
[km]
4,7
5,8
6,7
1,1
2,3
5,2
4,7
4,0
5,1
39,6
Ilość budynków
przyłączonych do
sieci wodociągowej
37
248
48
16
33
73
78
100
48
681
% zwodociągowania
poszczególnych
miejscowości
0,00
0,00
0,00
25,87
0,00
94,71
0,00
37,20
0,00
0,00
48,48
100,00
0,00
0,00
0,00
0,00
68,22
87,64
88,08
67,60
36,85
Źródło: Urząd Gminy (2003 r.)
Uwzględniając wszystkie gospodarstwa rolne i nierolne w miejscowości Koszyce, gdzie około
95 % gospodarstw domowych jest podłączonych do wodociągu sieciowego, stopień zwodociągowania
gminy wynosi prawie 37 %.
Aktualnie siedem miejscowości posiada wodociągi sieciowe (Koszyce, Witów, Sokołowice,
Modrzany, Zagaje, Książnice Wielkie, Włostowice) w całości, choć nie wszystkie gospodarstwa
posiadają przyłącza. Dwie miejscowości (Morsko i Jaksice) są częściowo zwodociągowane.
28
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
2.12.2 Gospodarka ściekowa
W gminie Koszyce funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków oddana do eksploatacji w
miejscowości Włostowice w 1993 roku. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o
przepustowości 313 m3/d i sumarycznym ładunku zanieczyszczeń Ł=147,2 kg BZT5/dobę. Aktualnie
oczyszczalnia przerabia około 150-170 m3/d. Sieć kanalizacyjna ma ogólną długość 24,2 km. Do
kanalizacji przyłączone są gospodarstwa i posesje w Koszycach, Włostowicach, Książnicach Małych,
Witowie, Sokołowicach, Łapszowie i częściowo Biskupicach.
Tab. 24 Gospodarka ściekowa gminy Koszyce
Miejscowość
Długość
czynnej sieci
kanalizacyjnej
Biskupice
Dolany
Filipowice
Jaksice
Jankowice
Koszyce
Książnice Małe
Książnice Wielkie
Łapszów
Malkowice
Modrzany
Morsko
Piotrowice
Przemyków
Rachwałowice
Siedziska
Sokołowice
Witów
Włostowice
Zagaje
Ogółem gmina
0,5
4,6
3,3
4,8
3,1
4,4
3,5
24,2
Ilość budynków
przyłączonych
do sieci
kanalizacyjnej
6
175
47
28
39
23
69
387
Ilość zbiorników
bezodpływowych
na terenach
nieskanalizowanych
36
26
39
125
31
131
29
25
39
58
127
57
39
48
-
%
skanalizowania
poszczególnych
miejscowości
10,16
61,62
72,30
33,73
36,44
25,84
67,52
20,94
Źródło: Urząd Gminy (2003 r.)
Uporządkowanie gospodarki ściekowej poprzez rozbudowę istniejącej i budowę nowej sieci
kanalizacyjnej i oczyszczalni jest jednym z głównych zadań gminy w najbliższych latach. Problem ten
musi być rozwiązany równolegle z rozbudową sieci wodociągowej związanej z zaopatrzeniem gminy
w wodę z wodociągu grupowego NIDA2000 – z powierzchniowego ujęcia wody na Nidzie w Starym
Korczynie.
2.12.3 Gospodarka odpadami
Zasady pozbywania się odpadów komunalnych z terenu gminy reguluje uchwała Rady Gminy
w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Koszyce. Zgodnie
z nią odpady zbierane są przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie wydane przez Wójta Gminy z
29
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
częstotliwością dwa razy w miesiącu od danego gospodarstwa domowego lub innego wytwórcy
odpadów.
WG stanu na luty b.r. stosowne zezwolenia posiada dwóch przedsiębiorców:
- KOMBUD L. Nowak, J. Ząbek, H. Nowak Spółka Jawna, ul. Jagiełły 25, 32-100 Proszowice
- TRANS-FORMERS Przedsiębiorstwo Higieny Komunalnej sp. z o.o. 33-100 Tarnów
ul. Krakowska 46
Odpady zbierane są w systemie workowym, (brak jest systemu segregacji poza próbami w
szkołach) po czym wywożone są na międzygminne wysypisko odpadów komunalnych w Żębocinie
gm. Proszowice.
Corocznie komisja Urzędu Gminy przy udziale Policji dokonuje kontroli w zakresie
wywiązywania się z obowiązku pozbywania się odpadów poprzez sprawdzanie czy właściciel
nieruchomości posiada odpowiednie dokumenty świadczące o tym, że korzysta z usług zakładu
wywozowego. Do roku 2003 nie stosowano procedury egzekucji należności.
Na terenie gminy brak jest dzikich wysypisk śmieci poza niewielkimi ilościami śmieci, które
zalegają co jakiś czas w przydrożnych rowach. Odpady wytworzone i porzucone (niezebrane)
stanowią około 2 % (w skali roku).
Około 10 % wytworzonych odpadów w ogóle nie trafia na składowisko, ponieważ rolnicy
wykorzystują je u źródła np. jako pasza dla zwierząt; są kompostowane i wykorzystywane jako nawóz
organiczny.
Na terenie Gminy Koszyce znajduje się jeden punkt skupu surowców wtórnych i jeden punkt
skupu złomu, jednak ilość skupowanych surowców wtórnych jest znikoma, natomiast skupowane
odpady złomowe stanowią 100 % wytworzonych odpadów tego typu na terenie gminy.
- CHARAKTERYSTYKA SKŁADOWISKA ODPADÓW W ŻĘBOCINIE
Gmina Koszyce należy do Związku Międzygminnego-Składowisko Odpadów Żębocin.
Odpady z terenu gminy wywożone są właśnie na to wysypisko. Znajduje się ono na terenie Gminy
Proszowice. Spełnia ono wszystkie parametry i normy Unii Europejskiej. Eksploatatorem tego
wysypiska od roku 1997 jest firma KOMBUD. Umowa zawarta jest do roku 2008. Na wysypisku jest
prowadzona segregacja surowców wtórnych ponieważ wysypisko posiada nowoczesny zakład wraz z
urządzeniami do segregacji i konfekcji surowców wtórnych. W roku 2002 r. wysypisko uzyskało
trzecia nagrodę w konkursie ogólnopolskim za system zbiórki i segregacji odpadów.
Tab. 25 Międzygminne składowisko odpadów-Żębocin
Powierzchnia
składowiska (ha)
Pojemność
składowiska (m³)
Wypełnienie (%)
4
500 000
50
Aktualnie wysypisko w Żębocinie przeznaczone jest do likwidacji.
30
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
- RODZAJ, ILOŚĆ I ŹRÓDŁA POWSTAWANIA ODPADÓW ORAZ SYSTEMY ICH
ZBIERANIA
- odpady komunalne od mieszkańców (z gospodarstw domowych) łącznie z odpadami z urzędu
gminy i szkół
Odpady komunalne zbierane są dwa razy w miesiącu z każdej posesji przez koncesjonowaną
firmę wywozową i dostarczane na wysypisko.
Tab. 26 Ilość wywiezionych odpadów komunalnych za ostatnie 4 lata
rok
Gmina
Koszyce
2000
2001
2002
2003
ilość m³
3 033,5
1 846,5
1 980
1 873,6
Ogółem
6 887,1
Źródło: KOMBUD
Z tabeli wynika, że za ostatnie 3 lata ilość wywiezionych odpadów z terenu gminy kształtuje
się mniej więcej na tym samym poziomie - średnio 1 900 m³ rocznie. W przeliczeniu na 1 mieszkańca
(średnia mieszkańców za ostatnie 3 lata) przypada 0,31 m³ (ok. 94 kg) odpadów na rok (w wiejskim
typie zabudowy statystyczny mieszkaniec wytwarza rocznie ok. 0,5 m3 odpadów, a więc ok. 150 kg).
W porównaniu do roku 2000 produkcja odpadów spadła o 1 133 m3, tj. o 37,4 % z czego wynika, że
ilość wytwarzanych odpadów jest redukowana. Z uwagi na to, że gmina Koszyce to teren wiejski
część odpadów jest kompostowana lub wykorzystywana u źródła.
- odpady od przedsiębiorców
Wg danych pozyskanych od firmy wywozowej KOMBUD, 31 przedsiębiorców (głównie handel)
z terenu gminy posiada stosowne umowy na odbiór odpadów stałych. W roku 2003 wywieziono od
nich 240 m³ odpadów. Niektóre odpady (kartony, kamienie, ziemia) przekazywane są rolnikom do
wykorzystania na ich własne potrzeby.
- odpady budowlane i wielkogabarytowe
Odpady budowlane i wielkogabarytowe wywożone są wg potrzeb klientów na telefoniczne
zgłoszenie. Jednak rzadko zachodzi taka potrzeba. Większość odpadów wielkogabarytowych stanowią
stare maszyny rolnicze, które skupowane są jako złom. Brak sygnałów z terenu gminy o wrakach
samochodowych.
- odpady niebezpieczne
Na terenie gminy w miejscowości Włostowice zlokalizowany jest Zakład ProdukcyjnoHandlowy „ADER” Zakład Pracy Chronionej, który jest największym wytwórcą odpadów
niebezpiecznych. W roku ubiegłym tj. 2003 wytworzył:
- kod 150202 zużyte czyściwo w ilości 957 kg - odbiorca FPHU-SEWEN POL, Kraków
- kod 130205 zużyty olej w ilości 1600 kg - odbiorca TANKPOL, Szczucin
- kod 160213 zużyte świetlówki w ilości 25 kg – odbiorca AWASTEK, Nowy Targ
Ponadto na terenie gminy funkcjonują dwa zakłady mechaniki pojazdowej, które zużyte oleje
przekazują do zakładów utylizacji i dwie stacje paliw, z których brak danych na temat odpadów
niebezpiecznych. Odpady po środkach chemicznych (środki ochrony roślin, kleje, farby, lakiery)
trafiają do strumienia odpadów komunalnych.
31
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
- azbest
Azbest należy do odpadów niebezpiecznych. Część mieszkańców gminy posiada jeszcze pokrycia
dachowe azbestowe głównie na garażach i wiatach a także na budynkach inwentarskich. Szacuje się,
że stanowi to około 20 % pokryć dachowych
- baterie i akumulatory
Obowiązek odzysku z rynku zużytych akumulatorów został nałożony na przedsiębiorców
wprowadzających je na rynek a egzekwowanie jest przy zastosowaniu opłaty produktowej – ustawa o
obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie
produktowej i opłacie depozytowej.
Zbiórką baterii zajmują się szkoły, które współpracują z Organizacją” REBA”. Jednak taka
zbiórka nie obejmuje mieszkańców całej gminy tylko tych, których dzieci uczęszczają do szkół.
- odpady medyczne
W Koszycach funkcjonuje Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej oraz dwa prywatne ogólne
gabinety lekarskie. Odpady medyczne przekazują one do samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki
Zdrowotnej w Proszowicach na podstawie umowy. Jest to około 60 kg odpadów rocznie. Odpady
komunalne nie stanowiące zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi odbiera firma Kombud. Odpady z
apteki (niebezpieczne i inne niż niebezpieczne) w granicach 4,4 kg rocznie przekazywane są do
Pogotowia Sanitarno-Epidemiologicznego w Bielsku Białej – zgodnie z podpisaną umową.
- odpady ciekłe - komunalne osady ściekowe
W miejscowości Włostowice zlokalizowana jest oczyszczalnia ścieków o przepustowości
313 m³/d, która została oddana do użytku w 1993 r. Aktualnie podłączone do oczyszczalni jest
24,2 km sieci kanalizacyjnej. W roku 2003 osadu ściekowego suchej masy (do wykorzystania) było
11 t, natomiast osadu skratki 1,1 t , które zalegają w oczyszczalni..
- odpady weterynaryjne
Na terenie gminy funkcjonują trzy lecznice dla zwierząt. Na podstawie posiadanych umów
przekazują odpady weterynaryjne do firmy CLIF Kraków, a odpady komunalne odbiera firma
Kombud.
Tab. 27 Orientacyjnie ilość wytworzonych odpadów weterynaryjnych
Kod odpadu
Nazwa
Ilość kg/rok
18 02 01
Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki
15
18 02 02
Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub
ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału
genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne
podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt
3
18 02 03
Inne niż wymienione w 18 02 02
60
18 02 08
Leki inne niż w 18 02 07
30
- odpady opakowaniowe
Zgodnie z rozdziałem 4 ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, jednostki handlu
detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 25 m2 sprzedające napoje w opakowaniach
32
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
jednorazowych są obowiązane do posiadania w ofercie handlowej podobnych produktów dostępnych
w opakowaniach wielokrotnego użytku. Z pozyskanych od przedsiębiorców informacji wynika, że
część sklepów realizuje tę ustawę a hurtownie odbierają opakowania wielokrotnego użytku. Natomiast
przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego o powierzchni powyżej 500 m2
sprzedających produkty tam pakowane (torby, tacki, folie) na terenie gminy nie ma. Odpady
opakowaniowe np. kartony po sokach trafiają zmieszane razem z innymi odpadami na wysypisko
śmieci.
- odpady z pielęgnacji terenów zielonych
Pielęgnowane tereny zielone stanowiące własność gminy obejmują ok. 3 ha. Odpady usuwane są
wraz z komunalnymi. Ich wielkość nie jest znana.
- odpady z targowiska
Plac targowy znajdujący się w Koszycach zajmuje 1 ha. Handel tam odbywa się cztery razy w
miesiącu. Miesięcznie wywożone jest 7 m3 różnorodnych odpadów, z przewagą odpadów
opakowaniowych i odpadów organicznych (kwiaty, liście, papier, szkło).
Ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami
Istniejący system wywozu odpadów komunalnych zawiera wiele niedoskonałości. Odpady
zbierane są w sposób zmieszany, a wśród nich są odpady niebezpieczne występujące w tym
strumieniu. Surowce wtórne nie są odzyskiwane, a w społeczeństwie brak jest świadomości z zakresu
odpadów i prawidłowego postępowania z nimi.
2.12.5 Ciepłownictwo
W gminie istnieje jedna kotłownia lokalna, mieszcząca się na osiedlu Północ w Koszycach. W
1999 roku dokonano modernizacji tej kotłowni, polegającej na zmianie paliwa stałego na płynne (olej
opałowy). Wydajność pieców wynosi 940 kW. Kotłownia zaopatruje w ciepło ośmiu odbiorców: blok
mieszkalny, szkołę, przedszkole, Dom Nauczyciela, Bank Spółdzielczy, pocztę i ośrodek zdrowia.
Urząd Gminy posiada własną kotłownię na olej opałowy.
2.12.6 Elektroenergetyka
Na terenie gminy Koszyce zaopatrzenie odbiorców w energię elektryczną odbywa się z
podstawowych źródeł zasilania, leżących poza terenem gminy, tj. głównie ze stacji 110/SN
„Kazimierza Wielka”.
Całość średniego, jak i niskiego napięcia, poza fragmentami centrum miasta, pracuje
praktycznie w wykonaniu napowietrznym. Wynika to z typowo wiejskiego charakteru
zagospodarowania terenów gminy. Poszczególni odbiorcy zaopatrywani są w energię elektryczną ze
stacji transformatorowych 15/0,4 kV w wykonaniu napowietrznym oraz wnętrzowym.
Aktualnie na terenie gminy pracuje 69 stacji transformatorowych, w tym trzy w wykonaniu
wnętrzowym. Stacje transformatorowe wyposażone są w jednostki transformatorowe o mocy od 25 do
630 kVA. Łączna moc zainstalowanych jednostek transformatorowych wynosi 5,5 MVA. Układ sieci,
jak również rozmieszczenie stacji, dostosowany jest do aktualnych potrzeb w zakresie
zapotrzebowania na energię elektryczną. Jedynym ograniczeniem w funkcjonowaniu systemu jest stan
33
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
techniczny sieci wynikający z okresu jej eksploatacji. Aktualnie około 23 % sieci średniego napięcia
pracuje ponad 30 lat i powinna być sukcesywnie wymieniana na nową.
Zarówno sieci energetyczne, jak również urządzenia zasilające średniego napięcia, mogą być
adaptowane i wykorzystywane do dalszego rozwoju przestrzennego gminy pod warunkiem ich
modernizacji i rozbudowy stosownie do potrzeb.
Tab. 28 Wykaz stacji transformatorowych
Moc
Lokalizacja
[kVA]
25
Jaksice 4 k. Koszyc
30
Dolany 1
Jaksice 3 k. Koszyc
Modrzany
40
Dolany 2
Jaksice 1 k. Koszyc
Morsko 2
Piotrowice 1
Piotrowice 3
Przemyków 2 Kolonia
Przemyków 3 Skałka
Włostowice Kolonia
50
Biskupice 2 k. Koszyc
Jankowice
Podgaje 1 k. Koszyc
Rachwałowice 4
Sokołowice 5 Kępa
63
Biskupice 1 k. Koszyc
Jaksice 2 k. Koszyc
Koszyce Zakł. Tytoniu
Książnice Wielkie 1
Książnice Wielkie 3 Sklep
Książnice Wielkie 4
Moc
Lokalizacja
[kVA]
63
Książnice Wielkie 5
Łapszów 1
Łapszów 2
Malkowice 1
Malkowice 2
Malkowice 3 Siedliska
Malkowice 4
Morsko 3
Piotrowice 2 Sklep
Podgaje 2 k. Koszyc
Przemyków 1 Wieś
Rachwałowice 1
Rachwałowice 2
Rachwałowice 3
Rachwałowice 5
Rachwałowice 6
Sokołowice 1
Sokołowice 3
Sokołowice 4
Witów 2
Witów 3 Gubałówka
Włostowice 1
Włostowice 2
Moc
Lokalizacja
[kVA]
63
Włostowice POM
Zagaje 1 k. Koszyc
Zagaje 2 k. Koszyc
Zagaje 3 k. Koszyc
Zagaje 4 k. Koszyc
75
Morsko 1
Rachwałowice 7
Wroczków
100 Koszyce CPN
Koszyce Oczyszczalnia
Książnice Małe
Książnice Wielkie 2 Kościół
Modrzany Wodociąg
Sokołowice Wieś
Witów 1
Włostowice Gwóźdź
125 Koszyce Masarnia
160 Koszyce 1
Koszyce 2
Przemyków 4 K.R.
Witów Hydrofornia
250 Koszyce Osiedle
630 Włostowice GS
2.12.7 Gazyfikacja
W granicach administracyjnych gminy Koszyce brak jest sieci gazowej ze względu na
znaczne oddalenie od źródeł gazu ziemnego. Perspektywy doprowadzenia gazu ziemnego na teren
gminy pojawiły się z chwilą powstania koncepcji budowy gazociągu magistralnego relacji
Proszowice – Skalbmierz – Pałecznica z odgałęzieniami do Kazimierzy Wielkiej i Bejsc. Podstawę
działania na rzecz gazyfikacji gminy stanowi „Program gazyfikacji Koszyc”.
2.12.8 Drogi
Podstawowy układ drogowy gminy, w rozumieniu Ustawy o drogach publicznych, tworzą
drogi krajowe, wojewódzkie i powiatowe.
Przez teren gminy przebiega droga krajowa o znaczeniu regionalnym nr 79 Kraków – Nowe
Brzesko – Koszyce – Połaniec – Sandomierz. Jej długość na terenie gminy wynosi około 15,8 km.
34
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Drugim, co do znaczenia, elementem układu drogowego jest droga wojewódzka nr 768
Jędrzejów – Węchadłów – Skalbmierz – Koszyce – Brzesko o długości w granicach gminy około
4,9 km. W ciągu tej drogi wybudowany został w 2002 roku najdłuższy w Małopolsce most na Wiśle.
Pozostałe elementy układu podstawowego to drogi powiatowe. Łączna długość sieci dróg
powiatowych na terenie gminy wynosi około 53,1 km. Drogi o nawierzchni utwardzonej stanowią
87 % długości sieci (46,3 km).
Układ uzupełniający tworzy sieć 50 odcinków dróg gminnych oraz ulic lokalnych (na terenie
Koszyc) o łącznej długości około 57,7 km. Długość dróg o nawierzchni utwardzonej wynosi ok.
40,7 km (73 % długości dróg gminnych), w tym o nawierzchni ulepszonej – ok. 15,5 km (38 %
ogólnej długości).
Generalnie można stwierdzić, że układ drogowy jest dostosowany do struktury przestrzennej
gminy. Do mankamentów zaliczyć należy stosunkowo niski odsetek dróg gminnych o nawierzchni
ulepszonej oraz niskie parametry funkcjonalno- techniczne wielu odcinków dróg układu lokalnego.
2.12.9 Koleje
Gmina Koszyce leży poza zasięgiem sieci kolejowej. Najbliższe stacje znajdują się w Brzesku
(w odległości ok. 30 km od Koszyc) oraz w Krakowie.
35
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
2.13 Związki gmin i stowarzyszenia
Gmina Koszyce aktywnie uczestniczy w działaniach:
Związku Gmin „NIDA 2000”. Przez Związek realizowany jest program budowy Wodociągu
Regionalnego Nowy Korczyn – NIDA 2000
- Międzygminnego Związku „Gazociąg” z siedzibą w Proszowicach, którego celem jest budowa
gazociągu dla zrzeszonych w związku kilkunastu gmin Województwa Małopolskiego i
Świętokrzyskiego.
- Porozumieniu Gmin w sprawie eksploatacji wysypiska śmieci w Żębocinie na terenie gminy
Proszowice
- Związku Gmin Zlewni Rzeki Szreniawy z siedzibą w Proszowicach.
oraz w stowarzyszeniach:
- Klubie Gmin Polskich,
- Stowarzyszeniu Gmin i Powiatów Małopolskich.
-
2.14 Charakterystyka elementów przyrody ożywionej
Szata roślinna jest jednym z ważniejszych elementów przyrodniczych oraz istotnym
składnikiem krajobrazu.
Najcenniejszym składnikiem szaty roślinnej gminy Koszyce są biocenozy łąkowe, wodne i
nadbrzeżne oraz murawy kserotermiczne. Zbiorowiska leśne są bardzo rzadkie. Lasy na obszarze
gminy zajmują około 125 ha powierzchni. W zasadzie występują dwa zwarte kompleksy leśne,
administrowane przez Lasy Państwowe. Jeden kompleks leśny, reprezentujący grąd, usytuowany jest
na północ od drogi Koszyce-Sandomierz. W rejonie Morska znajduje się drugi kompleks leśny,
mający charakter lasów wtórnych z dużym udziałem robinii akacjowej. Cennymi gatunkami tu
występującymi jest sosna zwyczajna i wiąz polny. Łączna powierzchnia lasów państwowych na
terenie gminy wynosi 37 ha. Pozostałe lasy występują w formie rozproszonej.
Fragmenty łęgów wierzbowo-topolowych i wiklin wierzbowych spotyka się w dolinie Wisły i
nad Szreniawą. Wykształciły się tu również zarośla liściaste z różami, tarniną i głogami. Miejscami na
lessowych zboczach w dolinie Wisły oraz na stromych lessowych skarpach ponad drogami rosną
wtórne lasy i zarośla z robinią akacjową. Łącznie zbiorowiska leśne zajmują około 2 % ogólnej
powierzchni gminy.
Nieleśne zbiorowiska są bardziej rozpowszechnione. Należą do nich przede wszystkim
wilgotne i mokre łąki, wykształcone w dolinach Wisły, Szreniawy i Nidzicy oraz mniejszych rzek i
potoków. Łąki świeże są rzadsze. Miejscami w dolinach rzek oraz w obrębie starorzeczy Wisły
występują szuwary turzycowe, trzcinowe i mannowe.
Najbardziej interesujące i zawierające najwięcej rzadkich i chronionych roślin są murawy
kserotermiczne, wykształcone na zboczach dolin rzecznych i na skarpach lub miedzach. Reprezentują
one zespół „stepu kwietnego”.
Na terenie gminy Koszyce dotychczas odnaleziono 6 gatunków roślin całkowicie chronionych
oraz 5 gatunków częściowo chronionych.
36
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Tab. 29 Gatunki objęte ochroną całkowitą
Gatunek
Lokalizacja
Listeria jajowata (Listeria ovata)
Pełnik europejski (Trollius europaeus)
skarpa na prawym brzegu Szreniawy –Modrzany
łąki na prawym brzegu Szreniawy –Modrzany
Skrzyp olbrzymi (Equisetum telmateia)
skarpa nad Wisłą –Morsko, Skałka
Śniadek blaszkowaty (Ornithogallum umbellatum)
Wisienka stepowa (Cerasus fruticosa)
płat leśny –Filipowice
skarpa nad Wisła –Jaksice, Skałka
Zawilec wielkokwiatowy (Anemone silvestris)
łąki na prawym brzegu Szreniawy -Modrzany
Tab. 30 Gatunki objęte ochroną częściową
Gatunek
Lokalizacja
Kalina koralowa (Viburnum opulus)
Konwalia majowa (Convallaria maialis)
płat leśny -Filipowice
płat leśny -Filipowice
Kruszyna pospolita (Franqula almus)
płat leśny -Filipowice
Pierwiosnek lekarski (Primula officinalis)
Wilżyna ciernista (Ononis spinosa)
łąki na prawym brzegu Szreniawy –Modrzany
skarpa nad Wisłą –Jaksice, Morsko, Skałka
Zasoby i walory przyrodnicze oraz kulturowe zostały objęte wielkopowierzchniową ochroną
w formie Obszarów Chronionego Krajobrazu (OChK). Są nimi:
- Koszycko-Opatowiecki Obszar Chronionego Krajobrazu,
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wisły.
Pierwszy z wymienionych obszarów obejmuje obszar całej gminy. Drugi na terenie gminy
ograniczony jest do doliny Wisły. Jego granice wyznaczają w większości wały przeciwpowodziowe
po obu stronach rzeki oraz wysokie skarpy na lewym brzegu.
Na terenie gminy brak jest zabytków przyrody ożywionej.
Proponuje się rozważyć możliwość ochrony prawnej następujących siedlisk roślin
chronionych:
- murawy kserotermiczne na wysokiej skarpie wiślanej wraz z fragmentem łęgu w Jaksicach. W
zbiorowisku roślinnym reprezentującym zespół „stepu kwiatowego” rosną rośliny objęte całkowitą
i częściową ochroną – wisienka stepowa, wilżyna ciernista, a także rzadkie gatunki róż. Ponadto w
dolinie Wisły zachowały się fragmenty łęgu wierzbowo-topolowego. W runie spotyka się rzadkie
gatunki leśne: kokorycz pełna i cebulica dwulistna.
- murawy kserotermiczne na wysokiej skarpie wiślanej, wilgotne łąki, fragmenty łęgów w Morsku.
Murawy kserotermiczne reprezentują zespół „stepu kwiatowego” z licznymi gatunkami
kserotermicznymi. W podszczytowych częściach zboczy wykształciły się ciepłe zarośla z wiązem
polnym i różami. Nad brzegami Wisły zachowały się fragmenty łęgów wierzbowo-topolowych, a
na zboczach zalesionych wtórne lasy z grochodrzewem oraz zarośla z bzem czarnym. U podnóża
zboczy występują wilgotne łąki z rzadkim ostrożeniem siwym.
Proponowany sposób ochrony – użytek ekologiczny.
2.15 Walory kulturowe
Na terenie gminy znajduje się sieć zabytkowych kościołów, kaplic i krzyży przydrożnych oraz
pełna gama zabytków ruchomych (zinwentaryzowana przez parafie), kurhany oraz tereny pod
wykopaliska. Do najcenniejszych należy zaliczyć drewniany, szesnastowieczny ołtarz w kościele w
37
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Książnicach Wielkich w formie tryptyku, stanowiący pomniejszoną kopię ołtarza ze sceną zaśnięcia
NMP w Kościele Mariackim w Krakowie, odkryte w 2003 r. fragmenty polichromii z XVI wieku w
kościele w Witowie, czy też zachowane fragmenty prezbiterium z przełomu XIV i XV wieku w
kościołach w Przemykowie i Witowie. Badania archeologiczne dowiodły, iż na tych ziemiach
przebywali już ludzie 8 tys. lat p.n.e. (w miejscowości Jaksice odkryto ślady człowieka z okresu
paleolitu). W Witowie - Dalanowie istnieje czynne stanowisko archeologiczne na terenie którego
odkryto grodzisko z okresu kultury łużyckiej z dziesiątego wieku przed naszą erą z zachowanymi
śladami obwałowań obronnych – jedyne tego typu odkrycie archeologiczne na terenie Małopolski.
Gmina Koszyce jest uczestnikiem projektu: „Szlak architektury drewnianej województwa
małopolskiego”. Jest to program mający na celu promocję Małopolski. Jego myślą przewodnią jest
prezentacja budownictwa drewnianego, występującego zarówno w formie skansenów, jak i w postaci
obiektów do dziś użytkowanych w swojej pierwotnej funkcji. Budownictwo jest na tym terenie silnie
zróżnicowane z racji wpływu wielu kultur i stanowi przedmiot zainteresowania wielu turystów. Na
szlaku znajdują się najbardziej wartościowe obiekty budownictwa drewnianego w Małopolsce, w tym
123 kościoły, 39 cerkwi, 25 zespołów zabudowy wiejskiej i małomiasteczkowej, 27 placówek
muzealnych w zabytkowych obiektach drewnianych, w tym 9 skansenów i 14 dworów.
Tab. 31 Obiekty wpisane do rejestru, objęte ochroną na mocy Ustawy z 15 lutego 1962 r. o
ochronie dóbr kultury i o muzeach z późniejszymi zmianami oraz obiekty wpisane do ewidencji.
Miejscowość
Koszyce
38
Obiekt
Obiekty wpisane do rejestru:
- park, XIX w.
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 3, murowany l. 20 XX w. – rynek
- dom nr 10, murowany l. 20 XX w. – rynek (nie istnieje)
- dom nr 15, murowany l. 20 XX w. – rynek
- dom nr 23, murowany pocz. XX w. – rynek
- dom nr 24, murowany l. 20 XX w. – rynek
- dom nr 29, murowany XVII/XVIII w. – rynek
- zespół kościoła parafialnego p.w. św. Magdaleny, murowany, 1882 r.
- bożnica murowana, 1935 r. – ul. Wspólna
- szkoła murowana, 1931 r. – ul. 3 Maja 44
- jatki, bud. murowany, pocz. XIX w. – ul. Kościuszki 1
- dom nr 6, drewniany, pocz. XX w. – ul. Kościuszki
- dom nr 10, murowany, 1917 r. – ul. Kościuszki
- dom nr 14, murowany, pocz. XX w.. – ul. Kościuszki
- dom nr 20, drewniany, ok. 1910 r. – ul. Kościuszki (nie istnieje)
- dom nr 3, drewniany, ok. 1920 r. – ul. 3 Maja
- dom nr 7,8,13,14, murowane, l. 20 XX w. – ul. 3 Maja
- dom nr 15, murowano-drewniany, ok. 1910 r. – ul. 3 Maja
- dom nr 21, drewniany, ok. 1920 r. – ul. 3 Maja
- dom nr 22/24, drewniany, ok. 1921 r. – ul. 3 Maja (nie istnieje)
- dom nr 28/30, drewniano-murowany,ok.1910r.–ul. 3 Maja (nie istnieje)
- dom nr 31, drewniany, ok. 1910 r. – ul. 3 Maja (nie istnieje)
- dom nr 36, murowany, ok. 1920 r. – ul. 3 Maja
- dom nr 37, drewniany, ok. 1911 r. – ul. 3 Maja
- dom nr 39, drewniany, ok. 1910 r. – ul. 3 Maja (nie istnieje)
- dom nr 40, murowany, ok. 1920 r. – ul. 3 Maja
- dom nr 2, drewniano-murowany, 2 ćw. XX w. – ul. Nowa
- dom nr 3, murowano-drewniany, po. XX w. – ul. Wesoła (nie istnieje)
- dom nr 7, murowany, pocz. XX w. – ul. Wesoła (nie istnieje)
Nr wp. do rej.
A-864
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Miejscowość
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Obiekt
- dom nr 12, drewniany, ok. 1910 r. ul. Wesoła (nie istnieje)
- dom nr 13, murowany, k. XIX w. ul. Wesoła
- dom nr 15, drewniany, pocz. XX w. – ul. Wesoła (nie istnieje)
- dom nr 3, drewniany, ok. 1920 r. – ul. Wspólna
- dom nr 7, murowany, k. XIX w. – ul. Wspólna
Biskupice
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 3, drewniany, 4 ćw. XIX w. (nie istnieje)
- dom nr 7, drewniany, 4 ćw. XIX w. (nie istnieje)
Dolany
Obiekty wpisane do ewidencji:
kapliczka, murowana, XIX w.
Filipowice
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 4, drewniany, l. 20 XX w.
- dom nr 11, drewniany, 1934 r.
- dom nr 30, murowany, l. 30 XX w.
- dom nr 32, drewniany, 1926 r.
Jaksice
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 28, drewniany, l. 20 XX w.
- dom nr 29, drewniany, 2 ćw. XX w.
- dom nr 60, drewniany, ok. 1940 r.
Książnice
Obiekty wpisane do ewidencji:
Małe - kapliczka, murowana, 2 poł. XIX w.
- pozostałości zespołu dworskiego, murowane, 1930 r.
- dom nr 5, drewniany, 2 ćw. XX w.
- dom nr 11, drewniany, 1933 r.
Książnice
Obiekty wpisane do rejestru:
Wielkie - kościół parafii p.w. Wniebowzięcia NMP
Obiekty wpisane do ewidencji:
- kapliczka z cegły, 2 poł. XVIII w.
- zespół dworski drewniany i park, XIX w.
- obora przy plebanii, drewniana, 1 ćw. XX w.
- dom nr 14, drewniany, ok. 1920 r. (nie istnieje)
- dom nr 17, drewniany, ok. 1920 r. (nie istnieje)
Łapszów
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 18, drewniany, l. 20 XX w.
- dom nr 25, drewniany, 1 ćw. XX w.
- dom nr 73, drewniany, l. 20 XX w.
- dom nr 79, drewniany, 1 ćw. XX w.
- obora w zagrodzie nr 74, murowano-drewniana, 1 ćw. XX w.
Malkowice
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 1, drewniano-murowany, l. 30 XX w.
- dom nr 3, drewniany, l. 30 XX w.
- dom nr 12, drewniany, 1929 r.
- dom nr 19, drewniany, 1883 r.
- dom nr 51, drewniany, 1 ćw. XX w.
Morsko
Obiekty wpisane do rejestru:
- zespół dworski, murowany, 2 poł. XVIII w.
- rządcówka, murowana, 4 ćw. XIX w.
- spichlerz, murowany, XIX/XX w.
- kuźnia, murowana, 4 ćw. XIX w.
- park dworski, XVIII/XIX w.
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 19, drewniany, 2 ćw. XX w.
- dom nr 22, drewniany, 1 ćw. XX w.
- dom nr 23, drewniany, 1 ćw. XX w. (nie istnieje)
Nr wp. do rej.
A-250
A-504
39
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Miejscowość
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Obiekt
- dom nr 42, drewniany, l. 20 XX w.
Przemyków
Obiekty wpisane do rejestru:
- zespół kościoła św. Katarzyny, 1451-1464 r.
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dwór, murowany, l. 20 XX w.
- zagroda nr 132, dom i obora drewniane, ok. 1900 r.
- dom nr 41, drewniany, 1898 r.
- dom nr 48, murowany, l. 30 XX w. (nie istnieje)
- dom nr 52, drewniany, 1921 r.
- dom nr 61, murowany, 1939 r. (nie istnieje)
- dom nr 64, drewniany, 1904 r. (nie istnieje)
- dom nr 68, drewniany, l. 20 XX w.
- dom nr 133, murowany, 1931 r. (nie istnieje)
Rachwałowice Obiekty wpisane do rejestru:
- zespół kościoła parafialnego p.w. Narodzenia NMP, 1326 r.
- pozostałości zespołu dworskiego, XIX w.
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 13, drewniany, 1 ćw. XX w. (nie istnieje)
- dom nr 22, drewniany, 1 ćw. XX w.
- dom nr 28, drewniany, l. 20 XX w.
- dom nr 30, drewniany, 1910 r.
- dom nr 40, murowany, 1939 r.
Sokołowice
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 15, drewniany, l. 20 XX w.
Witów
Obiekty wpisane do rejestru:
- zespół kościoła parafialnego p.w. św. Trójcy, 1 poł. XV w.
Obiekty wpisane do ewidencji:
- zespół dworski, XIX w.
- dom nr 84, drewniany, l. 20 XX w.
Włostowice
Obiekty wpisane do rejestru:
- zespół dworski, dwór drewniany i park, XIX w.
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 6, drewniany, 1891 r. (nie istnieje)
- dom nr 14, drewniany, 2 ćw. XX w.
- dom nr 53, murowano-drewniany, 1938 r.
- dom nr 71, drewniany, 1 ćw. XX w. (nie istnieje)
- dom nr 77, drewniany, 1 ćw. XX w. (nie istnieje)
- dom nr 84, drewniany, 1946 r.
Wroczków
Obiekty wpisane do ewidencji:
- dom nr 8, drewniany, l. 30 XX w.
- dom nr 11, drewniany, 1927 r.
40
Nr wp. do rej.
A-234
A-244
859
A-238
861
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
41
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
2.16 Turystyka i rekreacja
Funkcja turystyczno-rekreacyjna na terenie gminy Koszyce ma marginalne znaczenie mimo
niewątpliwych walorów, które powinny sprzyjać jej rozwojowi. Podjęcie działań zmierzających do
stworzenia warunków sprzyjających rekreacji i turystyce (zwłaszcza weekendowej) motywują z jednej
strony istniejące zasoby przyrodnicze i wartości krajobrazowe oraz zasoby zabytkowo-historyczne, z
drugiej bliskość dużej aglomeracji krakowskiej i położenie przy ruchliwej trasie krajowej – jak
również szansa uzyskania tą drogą wymiernych dochodów dla gminy i stworzenia nowych miejsc
pracy dla mieszkańców.
Tab. 32 Czynniki sprzyjające rozwojowi turystyki i rekreacji w gminie Koszyce
Położenie
- położenie w pobliżu aglomeracji krakowskiej przy trasie 79
- dobry dojazd do gminy wzdłuż Wisły
Istniejąca
- dobra sieć komunikacyjna wewnątrz gminy
infrastruktura
- dobrze rozwinięta infrastruktura usługowa (głównie w Koszycach)
Wartości
- unikalny, charakterystyczny krajobraz i rzeźba terenu
przyrodnicze i
- korzystny mikroklimat
krajoznawcze
- teren gminy objęty jest obszarem Chronionego Krajobrazu
Zasoby kulturowe - zespoły obiektów zabytkowych
- zespoły parków zabytkowych
- kaplice i krzyże
- liczne stanowiska i wykopaliska arch. (I i II kat.) o dużej wartości hist. i nauk.
2.17 Podsumowanie
Istniejące warunki środowiska przyrodniczego predestynują ten obszar do rozwoju rolnictwa,
hodowli oraz turystyki i wypoczynku (szczególnie krótkopobytowego). Równocześnie należy podjąć
zdecydowane działania, eliminujące główne zagrożenia walorów przyrodniczych, głównie poprzez
rozbudowę systemu kanalizacji i oczyszczalni ścieków oraz preferowanie rolnictwa ekologicznego.
Do działań priorytetowych należy dbałość o dobry stan wałów przeciwpowodziowych, rowów
odwadniających i urządzeń hydrotechnicznych.
Powiększenie powierzchni leśnej, szczególnie na terenach o dużych spadkach i
niewykorzystywanych aktualnie rolniczo, zwiększyłoby także obszar retencjonowania wód
opadowych i roztopowych, a także ograniczyłoby procesy erozyjne, równocześnie poprawiając
mikroklimat lokalny.
Tab. 33 Uwarunkowania prorozwojowe i ograniczające rozwój gminy Koszyce
Czynniki prorozwojowe
- bardzo korzystne warunki glebowe - produkcja zdrowej
żywności (bez lub z ograniczonym nawożeniem)
- bardzo korzystne warunki klimatyczne – główny atut dla
rozwoju rolnictwa i hodowli, a także dla rozwoju turystyki
- malowniczość krajobrazu - obszary wysoczyzn
przedzielonych dolinami rzek z dużymi kompleksami łąk.
Szczególnie tereny położone w dolinie Wisły odznaczają się
wysokimi walorami krajobrazowymi; jednocześnie są one
obszarem występowania roślin chronionych, predestynując
te rejony do rozwoju turystyki i rekreacji (krajoznawczej i
edukacyjnej)
42
-
-
Czynniki ograniczające rozwój
silne zanieczyszczenie wody głównych
rzek, stanowiące zagrożenie dla czystości
wód podziemnych i ograniczające
możliwości korzystania z wypoczynku
nad wodą
ubogie zasoby wód podziemnych, wody
średniej jakości
zbyt mała powierzchnia lasów
zagrożenie powodziowe występujące w
dolinach rzek
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
III. ANALIZA STANU CZYSTOŚCI I ZAGROŻENIA ZASOBÓW
PRZYRODNICZYCH
3.1 Higiena powietrza atmosferycznego
Na stan zanieczyszczenia atmosferycznego na terenie gminy Koszyce wpływają głównie
zanieczyszczenia napływające ze strony południowo-zachodniej, tj. z rejonu aglomeracji krakowskiej.
Spowodowane jest to przeważającą ilością wiatrów wiejących z tego kierunku.
Innym źródłem zanieczyszczenia atmosferycznego są gospodarstwa domowe, lokalne
kotłownie, a także jednostki produkcyjne i usługowe. Są to:
- Zakład Produkcji Opakowań Plastikowych „Ader” we Włostowicach,
- piekarnia w Koszycach.
Dodatkowymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są pojazdy samochodowe. Ze
względu na natężenie ruchu szczególne zagrożenie występuje wzdłuż drogi krajowej nr 79.
Jak wynika z Raportu o stanie środowiska w województwie kieleckim w 1996 roku stężenie
pyłu zawieszonego na terenie gminy nie przekraczało 20 μg/m3 (norma 50 μg/m3), stężenie dwutlenku
siarki nie przekraczało 24 μg/m3 (norma 32 μg/m3), opad pyłu nie przekraczał 40 g/m2/rok (norma
200 g/m2/rok). Wszystkie stężenia zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego mieszczą się więc w
granicach normy.
Aktualnie monitoring powietrza prowadzony jest przez stacje pomiarową zlokalizowaną w
Proszowicach, ul. 3 Maja 72. Poniższe tabele przedstawiają zestawienie emisji i stężeń zanieczyszczeń
pyłowych i gazowych w 2002 roku w powiecie proszowickim.
Tab. 34 Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych
Obszar
Powiat
Proszowicki
Emisja pyłów
[Mg/rok]
SO2
41
40
Emisja gazów [Mg/rok]
NO2
CO
13
CO2
51
1 587
Źródło: WIOŚ
Tab. 35 Stężenia zanieczyszczeń pyłowych i gazowych
Obszar
Powiat
Proszowicki
Stężenie gazów [μg/m3]
Stężenie pyłu zawieszonego
[μg/m3]
SO2
NO2
27
18
24
Źródło: WIOŚ
Higiena powietrza atmosferycznego – stan zadowalający. W powietrzu atmosferycznym nie
notuje się przekroczeń średniorocznych stężeń dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, pyłu
zawieszonego.
43
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
3.2 Zagrożenie pokrywy glebowo-roślinnej
Stan zanieczyszczenia gleb w gminie Koszyce metalami ciężkimi, określony na podstawie
badań prowadzonych przez Stację Chemiczno-Rolniczą w Kielcach w 1997 roku, należy uznać za
zadowalający. Badania wykazały, że nawet na terenach zalanych zawartości metali ciężkich były na
poziomie zerowym, tzn., że ilości metali ciężkich w glebie odpowiadają zawartościom naturalnym.
Podwyższoną zawartość ołowiu (pierwszy stopień skażenia) stwierdza się w roślinach
rosnących wzdłuż drogi nr 79 Kraków-Sandomierz, w odległości 50 m od drogi.
Na obszarze gminy nie ma zorganizowanego wysypiska odpadów. Do końca 1998 roku
istniało tymczasowe gminne wysypisko śmieci w Filipowicach, które zostało zamknięte. Na terenie
gminy śmieci zbierane są systemem workowym i wywożone na wysypisko międzygminne w
Żębocinie.
W trakcie inwentaryzacji urbanistycznej gminy odnotowano nieliczny, samowolny wysyp
śmieci, głównie w zagłębienia terenu oraz w obszary zadrzewione.
Obok zanieczyszczeń, czynnikiem powodującym degradację gleb i szaty roślinnej jest
eksploatacja złóż i pozostałe po niej niezrekultywowane wyrobiska. Aktualnie na terenie gminy
legalna eksploatacja kruszywa naturalnego prowadzona jest na brzegach i w korycie Wisły. W
Witowie, Kępie Sokołowskiej i Piotrowicach, gdzie z odsypów i koryta rzecznego pozyskiwany jest
piasek i żwir na potrzeby mieszkańców gminy oraz do regulacji koryta rzeki.
W przeszłości na terenie gminy funkcjonowały zarówno legalne, jak i nielegalne punkty
pozyskiwania glin, lessów i kruszywa naturalnego. Obecnie w większości są nieczynne. Wiele z nich
zostało zrekultywowanych. Do większości wymagających rekultywacji, należą wyrobiska
poeksploatacyjne w Kępie Sokołowskiej: Jedno usytuowane na zachód od drogi do przeprawy
promowej i drugie, znajdujące się w międzywalu Wisły. Głębokość wyrobisk sięga 4 m. Wymagają
one szybkiej rekultywacji.
3.3 Czystość wód powierzchniowych
Na stan zanieczyszczenia wód powierzchniowych na terenie gminy Koszyce mają wpływ
następujące czynniki:
- zanieczyszczenia pochodzące z indywidualnych gospodarstw nie podłączonych do istniejącej
sieci kanalizacyjnej,
- import zanieczyszczeń prowadzonych przez wody Wisły, Szreniawy i Nidzicy z sąsiednich
gmin,
- zanieczyszczenia naturalne pochodzące ze spływu wód powierzchniowych po opadach
atmosferycznych.
Na terenie gminy funkcjonuje aktualnie jedna oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna w
miejscowości Włostowice , o przepustowości 313 m3/dobę. Średni dobowy przepływ ścieków to około
173 m3/dobę.
Wybudowana etapami w latach 1994-1997 sieć kanalizacyjna stworzyła możliwości przyłączenia
się do kanalizacji dla właścicieli gospodarstw rolnych i posesji w miejscowościach Koszyce,
Włostowice, Książnice Małe i częściowo Biskupice. Ogółem na terenie gminy wybudowano około
24 km sieci kanalizacyjnej. Na pozostałym terenie gospodarka ściekowa regulowana jest przy pomocy
44
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
szamb, których szczelność częstokroć budzi wątpliwości, a ścieki dowożone są taborami
asenizacyjnymi do oczyszczalni we Włostowicach.
Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska (Inspektoratu w Krakowie i Kielcach) prowadzi
badania czystości wód rzek Wisły, Szreniawy i Nidzicy. Kwalifikacja stanu czystości obejmuje 3
grupy wskaźników:
- fizykochemiczne,
- hydrobiologiczne,
- bakteriologiczne.
W oparciu o wyżej wymienione wskaźniki sporządzona jest ocena ogólna.
Tab. 36 Stan czystości rzek na terenie gminy (za rok 2002)
Rzeka
Wisła
Szreniawa
Nidzica
Fizykochemiczny
non
non
II
Źródło: WIOŚ
non – nie odpowiada normom
Wskaźnik
Hydrobiologiczny
II
III
II
Bakteriologiczny
non
non
III
Ocena ogólna
(klasa)
non
non
III
O ocenie ogólnej wód powierzchniowych na terenie gminy przesądza stan sanitarny, a także
współdecyduje stan chemicznego zanieczyszczenia. Należy zwrócić uwagę, że na jakość wód
powierzchniowych wpływają w decydujący sposób zanieczyszczenia napływające z sąsiednich gmin.
Niemniej jednak, w celu poprawy stanu czystości wód powierzchniowych, konieczna jest rozbudowa
sieci kanalizacyjnej i budowa dalszych oczyszczalni ścieków.
Działanie te są niezbędne, gdyż funkcjonujące na terenie gminy ujęcia wody bazują na
wodach poziomu czwartorzędowego, najbardziej podatnego na zanieczyszczenia. Ujęcia komunalne w
Modrzanach i w Witowie położone są w dolinie Szreniawy, w niedalekim sąsiedztwie rzeki. W
okresie wyższych stanów w rzecze możliwe jest okresowe zasilanie ujęć wodami powierzchniowymi.
Świadczą o tym nienajlepsze wskaźniki fizykochemiczne ujętego poziomu wodonośnego.
3.4 Czystość wód podziemnych
Na terenie gminy brak jest wód o najwyższej jakości. Wody czwartorzędowe stanowiące bazę
dla wodociągów lokalnych, charakteryzują się średnią jakością. Składnikami obniżającymi jakość tych
wód są przede wszystkim związki żelaza i manganu, związki azotu, fosforanów i potasu.
Podwyższone zawartości żelaza i manganu wynikają niewątpliwie z przyczyn geogenicznych,
natomiast pozostałych składników z zanieczyszczeń antropogenicznych. Potencjalne ogniska
zanieczyszczeń wód podziemnych na terenie gminy można podzielić na: powierzchniowe, liniowe i
punktowe. Ogniska powierzchniowe związane są z emisją pyłów i gazów, stosowaniem nawozów,
chemizacją rolnictwa. Ogniska liniowe to zanieczyszczone cieki i drogi o intensywnym ruchu
samochodowym. Do ognisk punktowych zalicza się doły gnilne, szamba oraz miejsca nielegalnego
wysypywania śmieci. Należy zwrócić uwagę, że szamba na terenach zabudowanych, poprzez swoją
liczbę, stają się ogniskami powierzchniowymi. Wobec deficytu wód podziemnych na terenie gminy,
szczególnej ochronie winny podlegać obszary zasilania ujęć wody – jako strefy ochronne ujęć
komunalnych. W tak wyznaczonych strefach obowiązujące przepisy wykluczają lokowanie na ich
obszarze obiektów mogących pogorszyć stan środowiska przyrodniczego.
Ujęcie w Modrzanach posiada wyznaczone strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej. Dla
ujęcia w Witowie należy opracować projekt takiej strefy.
45
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
46
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z II POLITYKI
EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA, STRATEGII ROZWOJU
WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO, PROGRAMU
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I OCHRONY ŚRODOWISKA
WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA 2001-2015, PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA
MAŁOPOLSKIEGO.
Program ochrony środowiska gminy Koszyce powinien być powiązany z dokumentami
wyższej rangi i wynikać z zapisów II Polityki Ekologicznej Państwa.
Program ochrony środowiska powinien być także powiązany z dokumentami szczebla
wojewódzkiego. Z dokumentów szczebla wojewódzkiego dokumentami identyfikującymi cele
ekologiczne są:
 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego,
 Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa
Małopolskiego na lata 2001-2015,
 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego.
4.1. Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa
Małopolskiego
Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego
uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego rozgranicza cele na długoterminowe do roku
2015 oraz w ramach strategii wdrożeniowej – cele do 2004 roku.
Jako cele długoterminowe Program wymienia:
- spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza poprzez sukcesywną
redukcję emisji substancji zanieczyszczających powietrze, zwłaszcza niskiej emisji,
- zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska poprzez obniżenie jego
natężenia do poziomu obowiązujących standardów,
- kontrolę i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego,
- przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych,
- rewitalizację pierwszego poziomu wodonośnego do jakości umożliwiającej jego
wykorzystanie jako lokalnego źródła zaopatrzenia w wodę pitną,
- ochronę jakości wód podziemnych oraz racjonalizację ich wykorzystania,
- stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych ujęć wody i zapewnienie w planach
zagospodarowania przestrzennego nadrzędności zasad gospodarowania w nich nad innym
wykorzystaniem terenów,
- ochronę zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie w koordynacji z planami rozwoju
regionu,
- minimalizację ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i bezpieczne
składowanie pozostałych odpadów,
- ochrona i wzrost różnorodności biologicznej oraz doskonalenie systemu obszarów
chronionych,
- ścisły nadzór nad jednostkami będącymi potencjalnymi sprawcami NZŚ oraz wyłączenie
transportu tranzytowego substancji niebezpiecznych poza obręb miast.
47
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
4.2 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego
W Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego wśród celów nadrzędnych jest wymieniony
cel „Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego”, a w ramach tego celu nadrzędnego
grupa celów strategicznych i zadań do zrealizowania.
Cele strategiczne to:
B.1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska poprzez:
B.1.1. Poprawę jakości wód;
B.1.2. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza;
B.1.3. Uporządkowanie gospodarki odpadami;
B.1.4. Rewaloryzację obszarów zdegradowanych
B.2. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem poprzez:
B.2.1. Minimalizację zużycia zasobów naturalnych;
B.2.2. Zwiększanie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii;
B.2.3. Minimalizację wytwarzania odpadów;
B.2.4. Zwiększanie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie odpadów;
B.2.5. Podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego;
B.2.6. Zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych;
B.3. Ochronę przyrody i różnorodności biologicznych poprzez:
B.3.1. Zwiększenie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody;
B.3.2. Rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody;
B.4. Kształtowanie krajobrazu kulturowego poprzez:
B.4.1. Stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego;
B.4.2. Zapobieganie rozproszeniu osadnictwa;
B.4.3. Ochrona dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich;
B.4.4. Ochrona tradycyjnych form gospodarowania, szczególnie na terenach górskich;
B.4.5. Ochrona zabytków i rewitalizacja starej zabudowy;
B.4.6. Humanizacja blokowisk;
4.3. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego uchwalony w grudniu
2003 roku przez Sejmik Wojewódzki zawiera następującą listę celów w zakresie ochrony środowiska:
 W zakresie surowców mineralnych:
- ochronę i oszczędne korzystanie z zasobów kopalin,
- ograniczanie skali i zakresu naruszeń środowiska w otoczeniu eksploatowanych kopalin,
- renaturyzację i rekultywację terenów poeksploatacyjnych,
- racjonalne wykorzystanie surowców w celu aktywizacji gospodarczej rejonów ich
występowania,
- weryfikację bilansu złóż kopalin w złożach eksploatowanych i przewidywanych do eksploatacji,
- poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie nowych złóż.
 W zakresie ochrony zasobów wód podziemnych i powierzchniowych:
- zintegrowaną ochronę zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz nadmiernym lub
nieuzasadnionym zużyciem,
- racjonalne kształtowanie zasobów wodnych oparte na korzystnym ekologicznie i gospodarczo
zagospodarowaniu zlewni rzek,
- wdrożenie regionalnego monitoringu jakości wód podziemnych.
48
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII

-

-


-
-

•
-
-
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
W zakresie ochrony gleb i środowiska gruntowo-wodnego:
zmniejszenie zagrożenia środowiska gruntowo-wodnego od składowisk odpadów
przemysłowych i komunalnych,
sukcesywną likwidację nagromadzonych w przeszłości odpadów poprodukcyjnych ze
szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych,
zmniejszenie strumienia odpadów deponowanych na składowiskach poprzez wdrożenie
segregacji odpadów i technologii ich przetwarzania,
wdrożenie systemu monitoringu gospodarki odpadami.
W zakresie pokrywy glebowej:
zapewnienie racjonalnego wykorzystania zasobów glebowych przy uwzględnieniu warunków
ekonomicznych i racjonalności ekologicznej oraz ograniczenie zakresu zagospodarowywania
gleb w sposób nie odpowiadający ich naturalnym walorom przyrodniczym,
konsekwentną realizację programu niezbędnego odkwaszającego wapnowania gleb na znacznej
powierzchni województwa,
intensyfikację wysokotowarowej produkcji rolniczej na glebach o wysokiej jakości,
konsekwentne zalesianie gruntów nieprzydatnych dla rolnictwa,
tworzenie warunków do wyeliminowania produkcji rolniczej lub modyfikacji upraw na gruntach
o bardzo silnym lub silnym zanieczyszczeniu metalami ciężkimi.
W zakresie gospodarki leśnej:
stałe powiększanie zasobów leśnych oraz poprawę ich kondycji przyrodniczej umożliwiającej
optymalne warunki funkcjonowania lasów,
zapewnienie dostępu do lasu społeczeństwu, z kontrolowanym i sterowanym użytkowaniem
turystycznym.
W zakresie ochrony przyrody i bioróżnorodności:
ochronę przyrody i różnorodności biologicznej poprzez zachowanie, wzbogacanie i odtwarzanie
zasobów przyrody,
zwiększanie powierzchni obszarów objętych różnymi formami ochrony, szczególnie przez
powołanie nowych parków krajobrazowych lub powiększenie już istniejących i rezerwatów
przyrody – dla ochrony najbardziej zagrożonych ekosystemów, gatunków i ich siedlisk,
wyznaczenie ostoi przyrodniczych i włączenie ich do europejskiej sieci Natura 2000 (do końca
2004 r.),
tworzenie warunków przestrzennych dla zapewnienia ścisłej ochrony unikatowych wartości
środowiska przyrodniczego,
ochronę terenów o wybitnych walorach przyrodniczych wyznaczonych jako obszary węzłowe
szczególnie cenne dla zachowania bioróżnorodności,
ochronę rzek z ich otoczeniem oraz innych ciągów obszarowych mających znaczenie dla
zachowania różnorodności biologicznej, w tym jako korytarze ekologiczne,
rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z zasadami i przepisami ochrony przyrody.
W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:
ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających powietrze do poziomu zapewniającego
wysoką jakość środowiska atmosferycznego oraz odpowiadających funkcjom,
uwarunkowaniom regionalnym i wymaganiom ogólnokrajowym.
W zakresie ochrony przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem elektromagnetycznym:
realizację szczególnie w miastach obiektów zmniejszających propagację hałasu
komunikacyjnego,
realizację wzdłuż ciągów komunikacyjnych pozamiejskich charakteryzujących się dużym
obciążeniem ruchu w obszarach niezabudowanych pasów zieleni jako ekranów akustycznych,
ustanowienie obszarów ograniczonego użytkowania dla lotnisk,
konsekwentne zachowanie warunków zagospodarowania w strefach ograniczonego
użytkowania obiektów i sieci emitujących ponadnormatywne promieniowanie
elektromagnetyczne,
modernizację tras komunikacyjnych będących źródłem znaczących wibracji.
49
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
50
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STRATEGICZNEGO
PLANU ROZWOJU GMINY KOSZYCE
W 1999 r. został opracowany Strategiczny Plan Rozwoju Gminy Koszyce, jego uzupełnieniem
i rozwinięciem w zakresie rozwoju gospodarczego gminy jest opracowana w lutym 2004 r.
aktualizacja na kolejne lata.
W Strategicznym Planie Rozwoju Gminy Koszyce określono misję gminy:
„GMINA KOSZYCE – TRWAŁY, PROEKOLOGICZNY ROZWÓJ,
NOWOCZESNE SZKOLNICTWO, KONKURENCYJNE GOSPODARSTWA
ROLNE, SZANSA DLA USŁUG I PRZETWÓRSTWA ROLNEGO”
Z punktu widzenia Programu Ochrony Środowiska dla gminy Koszyce należy stwierdzić, że
oba dokumenty strategiczne zakładają:
 rozwój rolnictwa w szczególności produkcję zdrowej żywności, oraz przetwórstwa rolnospożywczego,
 rozwój turystyki (w tym agroturystyki) w oparciu o wzmocnienie walorów naturalnych,
ożywienie tradycji i folkloru oraz rozszerzenie wachlarza usług turystycznych i podniesienie
ich jakości, rozwój istniejącej i tworzenie nowej infrastruktury turystycznej, zwiększenie
aktywności turystycznej,
 ochronę walorów przyrodniczych i kulturowych,
 rozwój sieci komunikacyjnej dla potrzeb lokalnych, rozwoju turystyki oraz tranzytu,
 rozwój infrastruktury technicznej, w szczególności budowę nowych oczyszczalni ścieków i
sieci kanalizacyjnej, gazyfikację terenu powiatu, modernizacje istniejących kotłowni.
Przyjęcie tego typu priorytetów może wywoływać pozytywne jak i negatywne skutki dla stanu
środowiska naturalnego w gminie. Największe zagrożenia związane mogą być z:
 dynamicznym i niekontrolowanym rozwojem małych i średnich przedsiębiorstw, co
skutkować może wzrostem emisji zanieczyszczeń do poszczególnych komponentów
środowiska i stwarzaniem nowych uciążliwości dla mieszkańców regionu;
 dynamiczny rozwój turystyki spowodować może wzrost natężenia ruchu samochodowego,
presje inwestycyjną na cenne obszary przyrodnicze oraz wzrost emisji ścieków i odpadów
pochodzących z obiektów infrastruktury turystycznej;
 rozwój sieci komunikacyjnej dla potrzeb lokalnych, turystyki i tranzytu przez teren gminy
skutkować będzie presją na zajmowanie nowych terenów pod tego typu inwestycje, co może
powodować konflikty z terenami cennymi przyrodniczo, może także powodować wzrost
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w szczególności tlenkami azotu, a także wzrost
natężenia hałasu komunikacyjnego;
 rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego może powodować wzrost ilości odpadów
organicznych;
Z tych względów niezwykle istotne jest wprowadzenie stosownych zapisów w gminnym
planie zagospodarowania przestrzennego określających formę przeznaczenia terenów i zasady ich
zagospodarowania ze szczególnym uwzględnieniem kierunków działań zawartych w Wojewódzkim
Planie Zagospodarowania Przestrzennego.
W Programie Ochrony Środowiska dla gminy Koszyce uwzględniono wszystkie podstawowe
cele strategiczne i operacyjne zawarte w omawianych dokumentach strategicznych powiatu i gminy a
realizacja zaproponowanych w programie zadań ekologicznych umożliwi przeciwdziałanie
wymienionym powyżej negatywnym skutkom.
51
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
52
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
VI. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁAŃ Z ZAKRESU OCHRONY
ŚRODOWISKA W GMINIE KOSZYCE
-
-
Ochrona środowiska w gminie powinna odbywać się poprzez:
prowadzenie gospodarki przestrzennej o zaostrzonych rygorach na obszarach objętych ochroną,
które stanowią:
o obszary chronionego krajobrazu obejmujące całą gminę
o parki zabytkowe
o pomniki przyrody
o kompleksy leśne (glebo- i wodochronne)
o projektowane użytki ekologiczne
ochronę przed powodzią
ochronę wód powierzchniowych i podziemnych oraz ujęć wody pitnej
ochronę powietrza atmosferycznego
ochronę powierzchni ziemi
ochronę przed hałasem.
6.1 Ochrona przed powodzią
Zagrożenie powodzią na terenie gminy obejmuje obszary położone w dolinach Szreniawy i
Nidzicy oraz przywiślanej części gminy. Rejon ten jest wprawdzie chroniony wałami
przeciwpowodziowymi, ale jak wykazała powódź w lipcu 1997 roku, stan obwałowań nie jest
zadowalający. W czasie powodzi przerwaniu uległy obwałowania w Witowie i Piotrowicach.
Równocześnie fala powodziowa na Wiśle spowodowała spiętrzenie wód Szreniawy i Nidzicy.
Podtopieniu uległa cała dolina Szreniawy i dolina Nidzicy na terenie gminy. Pod wodą znalazła się
droga krajowa 79 pomiędzy Witowem a Koszycami.
Zasięg powodzi w lipcu 1997 roku oraz zasięg zalewów wielkich wód prawdopodobnych
(wody stuletniej Q 1 %) na wielu odcinkach jest wspólny.
Mimo, że powódź w 1997 roku oceniana jest jako powódź katastrofalna o zasięgu zbliżonym
do wody stuletniej, to podtopieniu uległo stosunkowo niewiele terenów zabudowanych. Najwięcej
takich obszarów było w Witowie i we Wroczkowie. W Koszycach pod wodą znalazły się tereny
magazynowe.
Jak wynika z opracowania „Weryfikacja map zasięgu zalewów wielkich wód
prawdopodobnych na wybranych odcinkach górnej Wisły”, wykonanego przez IMiGW w Krakowie,
po przerwaniu wałów na lewym brzegu Wisły w zasięgu wody stuletniej (Q 1 %) znalazłyby się
tereny zabudowane w następujących miejscowościach: Morsko, Witów, Koszyce, Sokołowice,
Siedliska, Przemyków i Piotrowice (ponad 80 % terenów zabudowanych).
Z tych względów należałoby unikać lokalizowania zabudowy na obszarach zagrożonych
powodzią, a ustalenia planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego należy aktualizować
pod kątem rezygnacji z funkcji mieszkaniowej na tych obszarach. Konieczne jest umocnienie i remont
wałów na terenie gminy, zarówno wiślanych jak i przyujściowych obwałowań Szreniawy i Nidzicy.
53
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
6.2 Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych oraz ujęć wody pitnej
Ochrona wód otwartych powinna polegać przede wszystkim na zabezpieczeniu przed
zagrożeniami wynikającymi z nieuregulowanej sytuacji w zakresie odprowadzania ścieków.
Przewiduje się sukcesywne objęcie prawie całego obszaru gminy systemem kanalizacji
odprowadzającej ścieki do mechaniczno-biologicznych oczyszczalni, z wyjątkiem niektórych rejonów
położonych w obrębie skarpy wiślanej, gdzie postuluje się lokalne systemy unieszkodliwiania
ścieków.
Zasoby wód podziemnych na obszarze gminy są ograniczone i związane ze słabo
zawodnionymi utworami czwartorzędowymi w dolinie rzeki Szreniawy. Z uwagi na płytkie zaleganie,
wody te są podatne na zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. W celu ochrony czystości
wód podziemnych konieczne jest wyznaczenie stref ochronnych dla istniejących ujęć w oparciu o
aktualne przepisy.
Ujęcie w Modrzanach posiada wyznaczone strefy ochronne. Opracowania projektu stref
ochronnych wymaga ujęcie w Koszycach-Witowie. Jest to zadanie o tyle pilne, że w przypadku ujęć
czwartorzędowych strefy ochronne na ogół obejmują stosunkowo duży obszar.
Na obszarach uznanych za strefy ochronne obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w
użytkowaniu terenu, wykluczające lub dopuszczające pod pewnymi warunkami lokalizowanie
obiektów uciążliwych lub mogących stanowić zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego.
6.3 Ochrona powietrza atmosferycznego
Skuteczną ochronę w tym zakresie będzie można podjąć po ewentualnym zgazyfikowaniu
gminy, co w związku z przemieszczeniem rozbudowy gazociągu w kierunku północno-zachodnim
województwa, może nastąpić dopiero po 2015 roku.
6.4 Stan i tendencje przeobrażeń gleb
Zjawiska erozji gleb obserwuje się przede wszystkim na bardziej nachylonych stokach. Jej
natężenie jest zależne od spadku i długości zbocza. Im teren jest silniej sfalowany, poprzecinany
dolinami, tym spływ wody jest szybszy. Natężenie erozji jest wprost proporcjonalne do spadku i
długości zbocza, przy czym wpływ spadku jest większy od wpływu długości zbocza. Z tego względu
na pola orne należy przeznaczać zbocza o spadkach mniejszych niż 20 % i dostatecznie dobrej glebie,
czyli miejsca, gdzie nie zagraża zniszczenie gleby wskutek spływów. Na zboczach o spadkach
większych od około 6 % konieczny jest właściwy układ pól umożliwiający uprawę poziomą. Na
zboczach o spadkach większych niż 10 % gleba podczas orki przemieszczana jest przez pług ku
dołowi. Najbardziej niebezpieczna, z uwagi na ułatwianie spływu, jest orka z góry w dół zbocza.
Istotne znaczenie ma również dobór roślin uprawnych (od niego zależy osłona jaką
zapewniają glebie rośliny), a także częstotliwość orek i innych zabiegów uprawnych. Wieloletnie
rośliny (np. trawy) zabezpieczają nawet przed silnym spływem. Mniej skutecznie chronią glebę
rośliny ozime, jak żyto, rzepak; jeszcze mniej zboża jare osłaniające tylko przed spływem letnim.
Szczególne zagrożenie stwarza uprawa roślin, które w okresie silnych opadów nie osłaniają należycie
gleby (np. ziemniaki, buraki, tytoń, kukurydza), przyczyniającą się do znacznych spływów
54
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
powierzchniowych oraz spłukiwania gruntu. Ze względu na podatność gleb gminy na degradację
naturalną, należy dążyć do ograniczenia upraw mających najbardziej niekorzystne oddziaływanie.
6.5 Stan i tendencje natężenia hałasu
Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest sumaryczny poziom hałasu danego
obszaru. W decydującym stopniu zależy on od jego urbanizacji oraz rodzaju emitowanego hałasu, tj.:
 hałasu komunikacyjnego od dróg i szyn, który rozprzestrzenia się na odległe obszary
ze względu na rozległość źródeł;
 hałasu przemysłowego obejmującego swym zasięgiem najbliższe otoczenia.
Hałas drogowy
Do najbardziej uciążliwych źródeł hałasu w środowisku, przede wszystkim z uwagi na
powszechność występowania, należy komunikacja drogowa. Znaczny wzrost liczby pojazdów oraz
duży udział transportu samochodowego skutkują wzrostem liczby osób narażonych na
ponadnormatywny hałas, przy jednocześnie wzrastającym zagrożeniu w porze nocnej.
Gwałtowny rozwój motoryzacji w latach 90. spowodował zmiany klimatu akustycznego, które tak jak w całym województwie małopolskim - również na terenie gminy Koszyce ulegają
postępującemu pogorszeniu. Również tu konsekwencją znacznego przyrostu pojazdów
samochodowych jest między innymi:
 proces stabilizacji hałasu na wysokim poziomie (poziom równoważny – Leq) w
godzinach szczytu komunikacyjnego,
 proces rozciągania się godzin szczytu komunikacyjnego: do późnych godzin nocnych
(godz. 24.00) i wczesnych godzin porannych (godz. 500),
 istotny wzrost natężenia ruchu w godzinach nocnych, co powoduje jedynie niewielki
spadek rejestrowanych poziomów w stosunku do pory dziennej i skutkuje brakiem
możliwości odpoczynku osób mieszkających w otoczeniu głównych szlaków
komunikacyjnych.
Wszystko to powoduje wzrost równoważnych poziomów dźwięku tak w dzień, jak i w nocy.
Tym samym następuje systematyczne rozszerzanie się strefy ponadnormatywnego oddziaływania
hałasu komunikacyjnego powodując, że coraz większa ilość mieszkańców terenów położonych
wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych narażona jest na uciążliwy hałas.
Analiza zagrożenia hałasem drogowym, wykonana na podstawie przeprowadzonych badań
(WIOŚ, Instytut Rozwoju Miast) wskazuje, że poziom emisji hałasu w bezpośrednim sąsiedztwie
źródła (1 m od krawędzi jezdni) dla większości dróg o znaczeniu ponadregionalnym, przekracza
poziom 70 dB w porze dziennej, dochodząc do wartości 80 dB dla arterii najbardziej hałaśliwych.
Daje to przekroczenia rzędu 5-25 dB, w zależności od przyjętych wartości dopuszczalnych. Jednakże
zasięg przekroczeń dla poszczególnych tras jest trudny do przedstawienia z uwagi na istniejące
uregulowania prawne. Z uwagi bowiem na powiązanie wartości dopuszczalnej z charakterem
zagospodarowania przestrzennego nawet na niewielkim odcinku drogi progowe wartości poziomu
dźwięku mogą zmieniać się kilkakrotnie.
Klimat akustyczny gminy kształtowany jest przede wszystkim przez przebiegającą przez
południową część gminy drogę krajową 79. W miejscowościach: Dolany, Jaksice, Wroczków,
Morsko, Koszyce i Piotrowice, w obszarze o szerokości około 100 m wzdłuż wymienionej trasy,
można się spodziewać przekroczenia dopuszczalnych w środowisku poziomów dźwięku (45 dB w
porze dziennej). W celu usprawnienia ruchu oraz eliminacji uciążliwości związanej z ruchem
55
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
drogowym projektuje się obwodnicę Koszyc przebiegającą od wschodniej strony przez tereny
niezabudowane.
Dla pozostałych terenów zabudowanych obniżenie uciążliwości wspomnianej drogi może być
zrealizowane w ramach modernizacji tej trasy. Aktualnie realne jest, o ile nie wyklucza tego istniejąca
zabudowa, obsadzanie odcinków najbardziej uciążliwych zielenią niską, najlepiej całorocznie zieloną.
Na terenie gminy brak jest uciążliwych zakładów produkcyjnych.
6.6 Stan i tendencje zmian przyrody ożywionej
Szata roślinna występująca na terenie gminy spełnia następujące funkcje:
 ochronną – polegającą na ochronie gleb przed nadmierną erozją wietrzną, jak również
stanowiącą ostoję i schronienie dla świata zwierzęcego;
 retencyjną – polegającą na retencjonowaniu zasobów wodnych (opadów atmosferycznych i
wód podziemnych);
 dekoracyjną wynikającą w dużej mierze z naturalnych cech roślinności (kształt, barwa),
uzyskiwane dzięki temu efekty plastyczno – dekoracyjne korzystnie oddziałują na psychikę
człowieka.
Szata roślinna poddawana jest zagrożeniom i degradacji ze strony:
 zanieczyszczeń powiązanych z ruchem komunikacyjnym,
 zanieczyszczeń wód.
6.7 Bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne
W gminie Koszyce nie ma wytyczonych tras przewozu materiałów niebezpiecznych. Według
rozeznania na terenie miasta nie ma zlokalizowanych zakładów, w których może dojść do poważnej
awarii przemysłowej.
Ważnym działaniem jest stałe zwiększanie bezpieczeństwa ekologicznego i eliminacja
substancji uznanych za groźne dla zdrowia ludzi.
6.8. Pole elektromagnetyczne
Źródła promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego
Promieniowaniem nazywamy zjawisko polegające na emisji i przekazywaniu energii na
odległość. Energia ta może być wypromieniowywana w postaci ciepła lub fal elektromagnetycznych o
różnej częstotliwości stwarzających rożne zagrożenie dla człowieka i środowiska. Rozróżniamy
promieniowanie jonizujące (powyżej 3*106 GHz) i niejonizujące (do 300 GHz). Promieniowanie
niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych zagrożeń środowiska.
56
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Źródłem promieniowania elektromagnetycznego w gminie są:
 urządzenia będące w powszechnym użyciu np. kuchenki mikrofalowe, telefony komórkowe,
anteny radiowe i telewizyjne, komputery, telewizory, lodówki, instalacje domowe, suszarki.
Urządzenia te w czasie pracy wytwarzają promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości
50 Hz, a nawet większej;
 urządzenia elektromedycznych do badań diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych;
 stacje nadawcze, telekomunikacyjne telefonii komórkowej;
 linie wysokiego napięcia i związana z nimi stacja elektroenergetyczna. Występuje wokół nich
pole elektromagnetyczne, które przy odpowiednio dużych wartościach może wpływać na
środowiska poprzez oddziaływanie dwóch niezależnych składowych: elektrycznej (E) i
magnetycznej (H). Przyczyną powstawania pola elektrycznego jest napięcie istniejące pomiędzy
poszczególnymi przewodami linii przesyłowej a ziemią. Z kolei prąd płynący przewodami linii
jest przyczyną powstania pola magnetycznego.
Intensywność występowania pól elektromagnetycznych w środowisku jest kontrolowana i w
niektórych przypadkach podlega ograniczeniom na tyle na ile uzasadnia to obecny stan wiedzy
dotyczącej oddziaływania pól elektromagnetycznych na człowieka, a także możliwości techniczne. W
wielu krajach, również w Polsce obowiązują w tym względzie szczegółowe przepisy.
Przez teren gminy Koszyce nie przechodzi żadna linia energetyczna wysokiego napięcia.
Również Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego w najbliższym czasie
nie przewiduje budowy sieci energetycznych wysokiego napięcia na tym terenie.
6.9 Źródła promieniowania jonizującego
Jak sama nazwa wskazuje, promieniowaniem jonizującym nazywamy promieniowanie, które w
wyniku oddziaływania z atomami może spowodować usunięcie z nich elektronów i przekształcenie
atomów w jony. I chociaż już wysokoenergetyczne promieniowanie ultrafioletowe jest w stanie
zjonizować niektóre atomy to dla fal elektromagnetycznych Prawo Atomowe przyjmuje dla
promieniowania jonizującego granicę 100 nm.
Szkodliwy wpływ promieniowania jonizującego na człowieka polega na wzbudzaniu atomów i
cząsteczek, które z kolei mogą prowadzić do zmian życiowych i morfologicznych. Fala
elektromagnetyczna przechodząc przez ciało oddaje część energii, która zostaje pochłonięta i może
powodować jonizację tkanki. Zwykle, aby zaobserwować zmiany trzeba długiego czasu.
Wśród źródeł promieniowania jonizującego, które potencjalnie występują na terenie
analizowanego obszaru są:
 naturalne źródła, do których obok promieniowania z kosmosu zaliczamy promieniowanie
pochodzące z nuklidów promieniotwórczych znajdujących się w skałach i glebie (np. uran235 i 238, tor-232, wreszcie potas-40), w samym człowieku znajdują się pewne ilości jąder
promieniotwórczych,
 źródła sztuczne, z których najbardziej znanymi i powszechnymi są:
 elektrownie węglowe. Węgiel emituje bowiem pewne promieniowanie. Pyły pochodzące
ze spalania węgla (napływ z Górnego Śląska, EC Jaworzno, EC Skawina, EC Siersza
itp.) stanowią istotne źródło tego rodzaju promieniowania,
 budownictwo. Również pewna ilość materiałów używanych w budownictwie wykazuje
często podwyższony poziom promieniowania, np. niektóre płytki ceramiczne, a
konkretnie barwniki używane do ich zdobienia. Jej źródłem jest przede wszystkim
57
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
gazowy, promieniotwórczy
promieniotwórczych.
radon,
który
powstaje
w
wyniku
przemian
Choć wszystkie wymienione sztuczne źródła promieniowania wnoszą swój wkład do
ogólnego bilansu poziomu promieniowania, łatwo pokazać, że jest to wkład stosunkowo niewielki,
jeśli porówna się go z poziomem tła, tj. promieniowaniem nas otaczającym, które ewidentnie nie
powoduje znaczących szkód.
6.10 Polityka ochrony dóbr kultury i kształtowania współczesnego krajobrazu
kulturowego.
Polityka ochrony dóbr kultury i kształtowania współczesnego krajobrazu kulturowego ma na
celu:
- zachowanie i ochronę oraz właściwą eksploatację zasobów i obiektów zabytkowych, zwłaszcza
najcenniejszych na terenie gminy zespołów kościelnych
- kształtowanie współczesnej zabudowy zgodnie z tradycją ale z uwzględnieniem wzrostu
standardów życia, pracy i wypoczynku mieszkańców – twórcza kontynuacja tradycji
- ochrona cennego krajobrazu otwartego przed dewastacją i zabudową.
Realizacja celów wymaga prowadzenia następującej polityki:
Architektura
- zachowanie i konserwacja zabytkowych zespołów kościelnych, zespołów dworsko-parkowych,
świadczących o wielowiekowej historii gminy, a także ze względu na swoje położenie i
otoczenie starodrzewem, pełniących rolę dominant krajobrazowych
- zachowanie reliktów zabytkowej zabudowy zagrodowej i mieszkalnej, stanowiących
niedoceniony wzór dla nowej zabudowy, świadczący o tożsamości tego obszaru,
wyróżniających go spośród innych regionów
- ochrona przydrożnych kapliczek i krzyży wpisanych nieodłącznie w krajobraz wsi polskiej, a
także otaczającej je zieleni, niekiedy starodrzewu
- właściwe zagospodarowanie obiektów zabytkowych na cele mieszkalne, turystyczne i inne nie
powodujące utraty walorów kulturowych i cech zabytkowych, stworzenie zachęt dla właścicieli
i inwestorów zainteresowanych odnową i zagospodarowaniem tych obiektów (np. ulgi
podatkowe)
- zapewnienie obiektom zabytkowym właściwej ekspozycji poprzez właściwe kształtowanie ich
otoczenia, ochronę osi widokowych
- promocja zbytków w gminie przez stworzenie szlaku kulturowego przez zabytki, co pozwoli na
poznanie dziedzictwa kulturowego gminy i stanowić będzie atrakcję turystyczną, oznaczenie
obiektów zabytkowych, udostępnienie do zwiedzania i ich rozpowszechnienie (np. przez folder
i widokówki)
- kształtowanie współczesnej zabudowy zgodnie z tradycją na tym terenie (układ, forma, skala)
- dążenie do poprawy wyglądu zabudowy dysharmonijnej o obcej regionowi formie, zbyt dużym
gabarycie, obcych detalach
- wznoszenie nowych obiektów o dużej kubaturze w sposób harmonijny z otoczeniem
(poprzedzanie ich budowy studiami krajobrazowymi)
58
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Układy przestrzenne
- zachowanie czytelnych historycznych układów przestrzennych, sieci drożnej, rzecznej, zieleni,
zwłaszcza wysokiej, charakteru, skali i formy zabudowy oraz dominant układów
- zakaz tworzenia konkurencyjnych dominant w stosunku do historycznych
- rozwój nowych układów przestrzennych na zasadzie kontynuacji i uzupełnień
- zakaz rozpraszania zabudowy
- zachowanie dystansów między układami przestrzennymi poszczególnych wsi
- kształtowanie atrakcyjnych przestrzeni publicznych w centrach wsi (wokół obiektów
użyteczności publicznej i handlowych), w których toczy się życie wsi i które decydują o
postrzeganiu wsi przez przyjezdnych – stanowią jej wizytówkę
Archeologia
- ochrona stanowisk archeologicznych stanowiących świadectwo obecności człowieka na tych
terenach już od czasów prehistorycznych i stanowiących cenne źródło wiedzy
Krajobraz otwarty
- ochrona przed zabudową terenów otwartych, zwłaszcza tych o wysokich walorach naturalnych i
krajobrazowych
- ochrona sylwet wsi oraz przedpola umożliwiającego ich obserwację
- zakaz dewastacji krajobrazu otwartego przez budowę sieci i elementów infrastruktury
technicznej
W celu realizacji polityki wyznacza się następujące kierunki działania. Postuluje się
utworzenie:
a) strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej w Koszycach obejmującej rynek i ulice od niego
wychodzące: Wesołą, Moniuszki, Kościuszki, Wspólną i 3-go Maja w celu ochrony
zachowanego układu urbanistycznego, kształtującego się od XIV do 2 poł. XIX w. wraz z
zespołem kościoła parafialnego p.w. św. Marii Magdaleny oraz innymi zabytkowymi
obiektami, takimi jak: domy, jatki, szkoła, bożnica w celu ochrony. W strefie tej obowiązuje:
- zakaz przekształceń zasadniczych elementów rozplanowania układu dróg, zieleni, dominant
itp.
- postulat wpisania do rejestru zabytków kościoła parafialnego p.w. św. Marii Magdaleny, a
także innych zespołów zabytkowych
- ochrona, konserwacja, właściwa ekspozycja, zagospodarowanie obiektów i zespołów
zabytkowych
- w przypadku dysharmonijnej zabudowy poprawa w miarę możliwości jej wyglądu w sposób
nawiązujący do zabytkowego sąsiedztwa
- dopuszczenie adaptacji parterów na cele nieuciążliwych usług w sposób nie powodujący
obniżenia ich wartości kulturowej i cech zabytkowych w porozumieniu z konserwatorem
zabytków
- dopuszczenie do modernizacji pod wzglądem użytkowym i technicznym istniejącej
zabudowy oraz uzupełnień pod warunkiem wpasowania w istniejący układ (charakter,
forma architektoniczna, układ na działce, skal oraz charakter)
- ochrona kształtu działek i układu zabudowy na działce
- ciągłe podnoszenie jakości przestrzeni rynku poprzez dbałość o zabudowę, chodniki,
oświetlenie, zieleń, małą architekturę i formy reklam.
b)
strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmującej zespoły kościelne: p.w. Wniebowzięci
NMP w Książnicach Wielkich, p.w. św. Katarzyny w Przemykowie, p.w. Narodzenia NMP w
Rachwałowicach, p.w. Trójcy Św. w Witowie. W strefie obowiązują:
- zachowanie i ochrona zabytkowych obiektów
- właściwa ekspozycja poprzez uporządkowanie terenów wokół zabytków oraz podkreślenie osi
widokowych na obiekty kościelne
59
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
- zakaz tworzenia konkurencyjnych, zwłaszcza negatywnych dominant
- zachowanie na miejscu zabytkowego wyposażenia kościoła
c) strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmującej zespoły dworsko-parkowe we
Włostowicach (w którym zachował się dwór), w Morsku i Rachwałowicach.
- w stosunku do zachowanych zabudowań dworskich istnieje obowiązek zachowania i
konserwacji obiektów
- w Morsku i Rachwałowicach zaleca się odbudowę dworów w sposób nawiązujący do
istniejących tu przed laty, a których dokumentacja znajduje się u wojewódzkiego
konserwatora zabytków
- właściwa ekspozycja tych obiektów polegać będzie na zachowaniu osi widokowych na
zabytki oraz właściwego ukształtowania otoczenia, sąsiadująca zabudowa nawiązywać
powinna charakterem do zabudowy zabytkowej, nie może konkurować ani dominować nad
obiektami zabytkowymi
- zabudowa nowa o dysharmonicznej formie (bądź przybudówki) znajdująca się w obszarze
ochrony konserwatorskiej, powinna ulec likwidacji lub poprawie formy
- parki dworskie utraciły w większości swój charakter – wskazana byłaby ich rekompozycja, a
następnie pielęgnacja zieleni, a zwłaszcza ochrona starodrzewu
d) strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej zespołu dworsko-parkowego w Witowie i wpisanie
budynku dworu do rejestru zabytków
e) strefy pośredniej ochrony konserwatorskiej obejmującej zespoły dworsko-parkowe w
Książnicach Wielkich i Książnicach Małych (siedziba remizy strażackiej). Obowiązuje tu
ochrona zabudowań dworskich oraz elementów parków dworskich.
f) strefy ochronnej krajobrazu kulturowego obejmującej zachowane historyczne układy
przestrzenne (m.in. w Biskupicach, Filipowicach, Jaksicach, Książnicach Wielkich, Łapszowie,
Modrzanach, Morsku, Rachwałowicach, Witowie, Włostowicach i Zagajach)
- w układach tych zachowaniu i ochronie podlegają zasadnicze elementy, sieć drożna, rzeczna,
zieleń, a także pojedyncze obiekty zabytkowe oraz dominanty w postaci zespołów
kościelnych bądź dworsko-parkowych
- zakazuje się tworzenia nowych konkurencyjnych, a zwłaszcza negatywnych dominant
- obowiązuje zachowanie i ochrona przed przebudową bądź rozbiórką tradycyjnej zabudowy
mieszkalnej, a także innych obiektów zabytkowych oraz krzyży i kapliczek, wpis najlepiej
zachowanych obiektów do rejestru zabytków
- dopuszcza się budowę nowej, rozbudowę i modernizację starej zabudowy pod warunkiem
wpisania w istniejący układ (linia zabudowy, usytuowanie budynku w stosunku do drogi –
szczytowe bądź kalenicowe, w zależności od tradycji w danym miejscu), zachowanie skali i
charakteru zabudowy, a także formy nawiązującej do tradycyjnej (dach dwuspadowy o
kącie nachylenia 35 – 450, horyzontalna bryła, tradycyjne detale itp.)
g) strefy ochrony stanowisk archeologicznych
wyznaczonej w miejscach stanowisk
archeologicznych I i II kategorii. Obowiązuje tu:
- bezwzględny zakaz zainwestowania, w tym wnoszenia obiektów kubaturowych na
stanowiskach archeologicznych o wysokich walorach naukowo-konserwatorskich (są to
kurhany, grodziska, jaskinie) oraz generalnie stanowiska I kategorii
- konieczność nadzoru archeologicznego i w razie potrzeby prac ratowniczych, przy wszelkich
inwestycjach na terenie pozostałych stanowisk
- zakaz przekształceń bądź użytkowania stanowisk archeologicznych w sposób prowadzący do
zniszczenia ich wartości naukowej bądź kulturowej
60
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
h) obszarów ochrony otwartego krajobrazu. Obowiązuje tu:
- ochrona przed zabudową terenów otwartych, zwłaszcza tych o wysokich walorach
krajobrazowych i przyrodniczych
- ograniczenie do koniecznych sieci i elementów infrastruktury technicznej (drogi, linie
energetyczne i inne), poprzedzanie ich budowy studiami krajobrazowymi, w przypadku
istniejących sieci elementów infrastruktury technicznej, np. osłona zielenią
- ochrona elementów naturalnych krajobrazu, takich jak rzeki, lasy, zieleń
i)
zasady rozwoju układów przestrzennych i zabudowy poza wyznaczonymi strefami:
- rozwój układów urbanistycznych powinien odbywać się na zasadzie kontynuacji,
uzupełnień, zakaz rozpraszania zabudowy
- w rozwoju układów przestrzennych należy przestrzegać zasady zachowania przerw w
zabudowie pomiędzy wsiami
- nowa zabudowa powinna nawiązywać do tradycyjnej (formą, skalą i proporcjami),
jednokondygnacyjna z poddaszem użytkowym, dach dwuspadowy o kącie nachylenia 35 –
450, charakterystyczny układ w stosunku do drogi
- w stosunku do istniejącej dysharmonicznej zabudowy o obcej formie i zbyt dużym gabarycie
obowiązuje, w przypadku przebudowy, rozbudowy i modernizacji, poprawa formy (zasady
jak w ukształtowaniu nowej architektury)
- budowa wszelkich obiektów o dużych kubaturach powinna być poprzedzona studiami
krajobrazowymi
- należy dążyć do zwiększania atrakcyjności centrów wsi poprzez dbałość o zabudowę,
chodniki, oświetlenie, małą architekturę, zieleń itp.
6.11 Kierunki i zasady rozwoju infrastruktury technicznej
6.11.1 Gospodarka wodna
Tab. 37 Zapotrzebowanie na wodę dla gminy Koszyce
Stan aktualny
Perspektywa (2016 rok)
Qśr.d =
1 485,4 m3/d
2 005,6 m3/d
Qmax.d =
1 988,9 m3/d
2 587,0 m3/d Qmax.h =107,7 m3/h
Qmax.h =
187,1 m3/h
223,7 m3/h
Pełne pokrycie zapotrzebowania gminy na wodę nastąpi po zrealizowaniu Regionalnego
Wodociągu Nowy Korczyn – NIDA 2000. Elementami tego programu w zakresie gospodarki wodnej
są:
- ujęcie wody o wydajności 22 500 m3/dobę – ujęcie brzegowe na rzece Nidzie
- stacja uzdatniania wody
- sieć wodociągowa magistralna ze zbiornikami wyrównawczymi, przepompowniami i
chlorowniami
- sieć rozdzielcza wraz z przyłączeniami.
Rurociąg magistralny o ø 350 mm, prowadzący wodę z ujęcia, przebiega od miejscowości
Ławy w gminie Opatowiec do Przemykowa, a następnie średnicą 315 mm do Siedlisk. Na trasie tej
magistrali wodnej projektuje się następujące obiekty:
- projektowany zbiornik V = 2 x 350 m3 „Przemyków”
- projektowana pompownia wody „Przemyków”
61
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
-
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
projektowany zbiornik V = 2 x 1000 m3 „Siedliska”
projektowany zbiornik V = 2 x 250 m3 „Łapszów”
projektowana pompownia wody „Łapszów”
Przewiduje się eksploatację istniejących ujęć do chwili wykonania wodociągu NIDA 2000, a
następnie zaprzestanie eksploatacji. Docelowo projektuje się wykorzystać:
- istniejącą sieć wodociągową
- istniejące zbiorniki wyrównawcze „Zagaje” i „Witów”
- istniejące pompownie „Zagaje”, „Koszyce” i „Witów”
Połączenie wodociągu istniejącego z projektowanym przewiduje się poprzez węzeł w
miejscowości Książnice Wielkie.
6.11.2 Gospodarka ściekowa
Uporządkowanie gospodarki ściekowej poprzez rozbudowę istniejącej i budowę nowej sieci
kanalizacyjnej i oczyszczalni jest jednym z głównych zadań gminy w najbliższych latach. Problem ten
musi być rozwiązany równolegle z rozbudową sieci wodociągowej związanej z zaopatrzeniem gminy
w wodę z wodociągu grupowego NIDA 2000 – z powierzchniowego ujęcia wody na Nidzie w Starym
Korczynie.
Opracowane zostały dwie koncepcje odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków z obszaru
gmin korzystających z wodociągu regionalnego Nowy Korczyn – NIDA 2000. Pierwsza z nich
opracowana jeszcze w 1999 roku przez Hydrotrest Kraków S.A. wydaje się być już nieco przestarzała
i zbyt kosztowna. Druga zaproponowana i opracowana w 2004 roku przez firmę Gokart-International
Sp. z o.o. z Rzeszowa, bazuje na rozwiązaniu dużo oszczędniejszym, ale równie efektywnym.
Częściowo owo rozwiązanie zostało już zaakceptowane do realizacji.
KONCEPCJA FIRMY HYDROTREST KRAKÓW S.A.:
Rozwiązanie gospodarki ściekowej dla gminy Koszyce wg koncepcji Hydrotrest Kraków S.A.
przedstawia się w następujący sposób: rozbudowa istniejącej oczyszczalni Włostowice i budowa
nowych oczyszczalni: Rachwałowice i Piotrowice wraz z siecią kanalizacyjną.
Oczyszczalnia „Włostowice”
Zakłada się rozbudowę istniejącego obiektu do osiągnięcia zakładanych projektowanych
możliwości oczyszczalni i rozbudowę sieci kanalizacyjnej, aby objąć nią następujące miejscowości:
Biskupice, Łapszów, Modrzany, Zagaje, Książnice Wielkie, Witów, Siedliska, Malkowice,
Sokołowice. Pozwoli to na pełne wykorzystanie możliwości eksploatowanej oczyszczalni
„Włostowice”. Oczyszczalnia ta obsługiwałaby 12 miejscowości z gminy Koszyce.
Obecnie (przy ogólnej ilości gospodarstw 1084, wg stanu na 31.12.1998r.) w systemie
oczyszczalni „Włostowice” znajduje się 235 gospodarstw domowych posiadających sieć
kanalizacyjną oraz 620 gospodarstw domowych odprowadzających ścieki do wybieralnych dołów.
W programie na 2010 rok zakłada się wzrost ilości gospodarstw w tym systemie do 1 138 i
liczby mieszkańców do 4 000, z czego sieć kanalizacyjną ma posiadać 846 gospodarstw, a doły
wybieralne 292 gospodarstwa. Ogółem zakłada się, że oczyszczalnia ta powinna docelowo
następującą ilość ścieków dopływających i dowożonych do oczyszczalni (surowych): Qśr.d = 389 m3/d,
Qmax.d = 508 m3/d, Qmax.h = 46 m3/h.
62
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Oczyszczalnia „Rachwałowice”
Usytuowanie miejscowości Filipowice i Rachwałowice uzasadnia odrębność potraktowania
tego systemu. Proponuje się rozważenie możliwości budowy małej oczyszczalni o przepustowości 50
m3/d, usytuowanej w północno-wschodniej części Rachwałowic, na prawym brzegu potoku Jawornik.
Oczyszczalna będzie zbierać ścieki z tych dwóch sołectw oraz przysiółka Kasin.
Aktualnie rejon ten zamieszkuje 451 mieszkańców w 122 gospodarstwach domowych, z
czego 104 odprowadza ścieki do dołów wybieralnych. W programie na 2010 rok zakłada się przyrost
ilości mieszkańców do 474 i ilość gospodarstw domowych do 128, z czego sieć kanalizacyjną będzie
posiadało 90 gospodarstw, a 38 będzie odprowadzać ścieki do wybieralnych dołów.
Zakłada się następujące parametry oczyszczalni – ilość ścieków dopływających i dowożonych
do oczyszczalni (surowych): Qśr.d = 45 m3/d, Qmax.d = 58 m3/d, Qmax.h = 6 m3/h.
Oczyszczalnia „Piotrowice”
Proponowany system obejmuje swoim zasięgiem miejscowości Przemyków i Piotrowice,
oddzielonych od poprzedniego systemu pasmem wzgórz, wymuszającym odrębne ich potraktowanie.
Projektowana oczyszczalnia „Piotrowice” usytuowana jest na północno-wschodnim krańcu wsi, na
prawym brzegu Nidzicy. Przepustowość oczyszczalni 50 m3/d zapewnia przejęcie i oczyszczenie
ścieków z miejscowości Przemyków, Piotrowice oraz przysiółków Skałka i Skała.
Aktualnie w rejonie tym, zamieszkałym przez 772 mieszkańców skupionych w 258
gospodarstwach odprowadza ścieki do dołów wybieralnych. W programie na 2010 rok zakłada się
przyrost ilości mieszkańców do 811, a gospodarstw domowych do 271, z czego 190 ma posiadać sieć
kanalizacyjną.
Oczyszczalnia „Piotrowice” ma przerabiać następujące ilości ścieków dopływających i
dowożonych do oczyszczalni.: Qśr.d = 78 m3/d, Qmax.d = 101 m3/d, Qmax.h = 10 m3/h.
Miejscowości Jaksice i Dolany, położone w południowo-zachodniej części gminy, stanowią
również enklawę, która nie może być w sposób oczywisty przyporządkowana systemowi
„Włostowice”. Istnieją trzy warianty rozwiązania ich skanalizowania:
- wykonanie w zachodniej części Jaksic na lewym brzegu Wisły oczyszczalni o przepustowości
50 m3/d
- zebrane ścieki surowe z Jaksic i Dolan przerzucić systemem tłocznym (pompownia Jaksice +
rurociąg tłoczny o długości 900 mb) do sieci kanalizacyjnej Zagaje, a następnie do oczyszczalni
Włostowice
- rozważenie wspólnie z Urzędem Gminy Nowe Brzesko wybudowania wspólnej oczyszczalni,
zlokalizowanej w proponowanym w planie miejscu, dla miejscowości Jaksice, Dolany (gm. Nowe
Brzesko) jako przedsięwzięcia międzygminnego z proporcjonalną partycypacją w kosztach
oczyszczalni.
Przy założeniu, że zostanie zrealizowane rozwiązanie pierwsze - budowa oczyszczalni, winna
ona obsługiwać docelowo wg programu na rok 2010: 716 mieszkańców skupionych w 179
gospodarstwach domowych, z czego 125 gospodarstw będzie posiadać sieć kanalizacyjną. Aktualnie
ilość mieszkańców wynosi 682, gospodarstw domowych 170, z czego 145 odprowadza ścieki do
wybieralnych dołów.
Ilości ścieków dopływających i dowożonych do oczyszczalni są następujące:
Qśr.d = 68 m3/d, Qmax.d = 88 m3/d, Qmax.h = 8 m3/h.
63
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
We wszystkich w/w prognozach założono, że:
- powyżej 90 % gospodarstw będzie wyposażonych w wewnętrzne instalacje kanalizacyjne
- kanalizacja odpływowa: z tworzyw sztucznych PCV
- doły wybieralne z gwarantowaną szczelnością.
Sołectwo Jankowice
Proponuje się, aby ścieki ujęte kanalizacją wykonaną na terenie tej miejscowości poprzez sieć
kanalizacji sąsiednich Prokocic i Sędziszowic (gm. Bejsce) skierować na oczyszczalnię „Bejsce”.
Takie rozwiązanie wydaje się jedynym uzasadnionym.
W świetle przedstawionych propozycji rozwiązań, jedyną miejscowością, pozostającą poza
zbiorowymi systemami zbierania i oczyszczania ścieków pozostaje sołectwo Morsko, w którym
projektuje się wykonanie oczyszczalni przydomowych. Zastosowanie dołów wybieralnych jest mniej
celowe. Warunki terenowe w znacznym stopniu utrudniać będą transport ścieków do oczyszczalni
„Włostowice”.
KONCEPCJA FIRMY GEOKART-INTERNATIONAL SP. Z O.O.:
Program kanalizacji sanitarnej całej gminy zakłada odprowadzenie ścieków na przewidzianą,
modernizowaną oczyszczalnię ścieków we Włostowicach. Ilość ścieków ustalono w oparciu o dane o
stanie ludności i instytucji otrzymane z Urzędu Gminy Koszyce oraz przyjętą obowiązującą normę.
Tak obliczona suma ilości ścieków przekazywana na oczyszczalnie wynosi Qśr.d=700m3/d.
Koncepcja rozwiązania sieci kanalizacyjnej wynika z usytuowania istniejącej zabudowy, a
także z wysokościowego ukształtowania terenu i wymagań technicznych do budowy kanalizacji.
Projektowany układ kanalizacyjny, charakteryzuje się głównym układem transportującym
ścieki, położonym wzdłuż istniejących dróg. Do głównych ciągów doprowadzone są kanały boczne w
układzie grawitacyjnym lub pompowym. Uwzględniając konieczność przejścia przez istniejące potoki,
jary czy wzniesienia terenowe, przewiduje się dla skanalizowania tego terenu 34 przepompownie
sieciowe. Będą to następujące przepompownie:
- małe o przepływie – 0,1÷1,0 m3/h,
- średnie o przepływie – 1,0÷10,0 m3/h,
- duże o przepływie – powyżej 10,0 m3/h.
Koncepcja ta zakłada budowę nowoczesnej zintegrowanej kompaktowej oczyszczalni ścieków
Qśr.d=700m3/d stanowiącej jeden zwarty obiekt budowlany, w którym mieszczą się absolutnie
wszystkie urządzenia ciągu technologicznego, pomieszczenia administracyjno-socjalne, laguna
hydroponiczna oraz instalacja do odwodnienia i higienizacji osadu.
Oczyszczalnia będzie całkowicie izolowana od otoczenia, co gwarantuje stabilną pracę w
okresie surowych zim, a dzięki unikalnej konstrukcji reaktora biologicznego nie będzie emitować
hałasu, aerozoli i odorów.
Ze względu na małą powierzchnię zabudowy oraz usytuowanie wszystkich urządzeń w
jednym budynku, proponuje się wybudowanie oczyszczalni na terenie istniejącej, w miejscu poletek
składowych osadu. Budowa oczyszczalni nie kolidowałaby z pracą istniejącej oczyszczalni do
momentu rozruchu nowej. W miarę możliwości przewiduje się wykorzystanie istniejącej
infrastruktury na terenie oczyszczalni.
64
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Z uwagi na możliwości realizowania inwestycji przewidziane zamierzenia projektowe
podzielono na etapy i zadania. Przy etapowaniu inwestycji kanalizacyjnych należy tak podzielić
zakres, aby ująć całe zlewnie obsługiwane przez dane przepompownie, rozpoczynając realizację
inwestycji od wykonania rurociągu tłocznego z przepompowni oraz założonego zakresu kanalizacji
grawitacyjnej.
Etap I – obejmuje miejscowości Książnice Wielkie, Modrzany, Zagaje, Morsko (przysiółek
Wroczków) i Włostowice. W ww. miejscowościach oprócz Włostowice przewiduje się wykonanie
kanalizacji sanitarnej grawitacyjno-ciśnieniowej wraz z przykanalikami. Obecnie na wymienione
miejscowości został wykonany Projekt Budowlany wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę, co
umożliwia realizację inwestycji w pierwszej kolejności >oprócz przewidywanej kanalizacji
sanitarnej należy dokonać modernizacji istniejącej oczyszczalni ścieków we Włostowicach.
Modernizacja oczyszczalni pozwoli na kontynuowanie budowy sieci w następnych etapach.
Etap II – przewiduje się wykonanie kanalizacji sanitarnej dla części miejscowości Biskupice,
podłączonej do istniejącego kolektora DN200mm, przebiegającego przez Biskupice, Książnice
Małe, Włostowice do oczyszczalni oraz kanalizacji w miejscowościach Dolany i Jaksice. W ramach
tego etapu zamierza się także dokonać wymiany pomp i istniejących przepompowniach (P9 i P10).
Etap III – obejmuje skanalizowanie następujących miejscowości: Jankowie, część Łapszowa
(Podgaje Koszyckie), Filipowice, Rachwałowice, Piotrowice, Przemyków, Małkowice, Siedliska,
Sokołowice (Stara Wieś, Kępa Sokołowska), Morsko. Ścieki z tych miejscowości doprowadzane
będą do oczyszczalni ścieków we Włostowicach poprzez istniejącą sieć kanalizacji sanitarnej w
Sokołowicach i Koszycach.
Etap IV – obejmuje Modrzany (przysiółek Kwadra), Dolany (przysiółek Chełmy i Folwark),
Jaksice (przysiółek Siekierka). Jest to obszar o małych skupiskach zabudowań, rozrzuconych na
dużej powierzchni. Ścieki z tego terenu odpływać będą do projektowanej przepompowni w
Modrzanach. Ze względu na znaczne koszty wykonania kanalizacji oraz małą liczbę gospodarstw o
dużym rozproszeniu, realizację inwestycji przewidziano na końcowy etap kanalizacji gminy.
Oczyszczalnia, choć jest jednym z podstawowych urządzeń dla ochrony środowiska, może
stwarzać zagrożenia dla środowiska w przypadku nieprawidłowej pracy lub awarii. Wynika to z faktu,
że właśnie tutaj nastąpiło nagromadzenie szkodliwych ścieków i produktów utylizacji. W przypadku
proponowanej zintegrowanej kompaktowej oczyszczalni ścieków cały ciąg technologiczny wraz z
przepompownią, stopniem mechanicznym i obróbką osadów znajduje się w zamkniętym budynku. W
związku z tym nie ma możliwości rozprzestrzeniania się aerozoli i odorów, a dodatkowo system
poboru powietrza przez dmuchawy rozwiązany jest tak, że zasysana struga przechodzi przez
pomieszczenia prasy i kraty, a następnie wtłaczana jest pod powierzchnię ścieków. Powstający w
wyniku pracy oczyszczalni osad, biorąc pod uwagę źródło pochodzenia ścieków, po zagęszczeniu nie
powinien stwarzać zagrożenia dla środowiska. Po uzyskaniu pozytywnych wyników analiz
biochemicznych całość osadu należy zagospodarować rolniczo. Dlatego też zaproponowane
rozwiązanie minimalizuje negatywne oddziaływanie oczyszczalni na środowisko naturalne.
Należy podkreślić, że równolegle z zamierzeniami związanymi z podjęciem przez gminę
porządkowania gospodarki ściekowej, muszą być podjęte odpowiednie działania zmierzające do
zintensyfikowania systemowego zaopatrzenia ludzi w wodę, zwłaszcza przy przyjętym założeniu, że
zasięg sieci wodociągowej w roku prognozy tj. 2010, będzie obejmował powyżej 90 % mieszkańców
gminy.
65
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Realizacja programu mającego na celu uporządkowanie gospodarki ściekowej, jak również
intensyfikacja systemowego zaopatrzenia ludności gminy w wodę pozwoli na:
- zmniejszenie wielkości ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do wód powierzchniowych,
- ochronę przed zanieczyszczeniem wód podziemnych, stanowiących źródło zaopatrzenia w wodę
studni gospodarczych i systemów wodociągowych,
- podniesienie poziomu gospodarki rolnej,
- poprawę poziomu życia mieszkańców.
6.11.3 Gazyfikacja
Brak gazyfikacji przewodowej na terenie gminy, spowodowany jest sporym oddaleniem od
źródeł gazu ziemnego. Rejon ten jest jednak w sferze zainteresowań Zakładów Gazowniczych, o czym
świadczy powstanie koncepcji, a następnie projektu realizacyjnego gazociągu magistralnego
wysokiego ciśnienia relacji Proszowice – Skalbmierz – Pałecznica – Czarnocin z odgałęzieniem do
Kazimierzy Wielkiej i Bejsc. Jednak wysokie koszty budowy oraz przemieszczenie rozbudowy
gazociągu w kierunku północno-zachodnim województwa, oddala perspektywę zgazyfikowania gminy
poza rok 2015.
Równolegle z projektem gazociągu magistralnego opracowane zostały programy gazyfikacji
gmin leżących w pobliżu tego gazociągu. Wśród nich powstał również program gazyfikacji gminy
Koszyce. W programie przewidziano objęcie gazyfikacją przewodową wszystkich mieszkańców w
granicach administracyjnych gminy, których liczbę na kierunek (rok 2025) ustalono na 6308, co
odpowiada liczbie 1671 odbiorców.
Gaz do odbiorców doprowadzony zostanie siecią gazociągów średniego ciśnienia, a redukcja
ciśnienia na niskie odbywać się będzie przy pomocy indywidualnych reduktorów, instalowanych u
każdego odbiorcy.
Źródłem zaopatrzenia gminy w gaz będzie stacja redukcyjno-pomiarowa, usytuowana w
Dobiesławicach w gminie Bejsce. Stamtąd gazociągiem średnioprężnym popłynie gaz do odbiorców
gminy Koszyce.
Średnice gazociągów przesyłowo-rozdzielczych dobrano tak, aby wszyscy mieszkańcy mogli
korzystać z gazu ziemnego do celów komunalno-bytowych oraz ogrzewania pomieszczeń. Dodatkowo
przewidziano rezerwę w sieci w wielkości 23 % dla drobnego przemysłu i usług oraz strat w sieci.
Tak obliczone zużycie gazu dla okresu docelowego wynosi:
Qroczne = 9.359.00 Nm3/rok, Qgodzinowe = 1.553 Nm3/h.
Strefa ochronna wolna od zabudowy wzdłuż gazociągów wynosi po 1,50 m w obie strony od jego osi.
Nie przewiduje się prowadzenia gazociągu wysokiego ciśnienia przez teren gminy Koszyce.
6.11.4 Elektroenergetyka
Zaopatrzenie odbiorców w energie elektryczną na terenie miasta i gminy Koszyce odbywa się
z podstawowych źródeł zasilania leżących poza terenem gminy, tj. głównie ze stacji 110/SN
„Kazimierza Wielka”.
66
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Prognozy demograficzne przewidują trzy warianty rozwoju:
wariant optymistyczny – liczba ludności 6 800 osób (przyrost o 700 osób)
wariant optymalny – liczba ludności 6 300 osób (przyrost o 200 osób)
wariant pożądany ekonomicznie – liczba ludności 5 500 osób (spadek o 600 osób).
Szacunkowy przyrost zapotrzebowania mocy dla poszczególnych wariantów w okresie
perspektywy (2020 r.) w zależności od przyjętego modelu gospodarstwa wyniesie:
- dla wariantu optymistycznego 3,0-4,0 MW
- dla wariantu optymalnego 2,4-3,4 MW
- dla wariantu ekonomicznego 1,5-2,3 MW.
-
Największy przyrost mocy nastąpi we wsiach: Jaksice, Koszyce, Książnice Wielkie,
Przemyków, i Sokołowice, gdzie przewiduje się wzrost liczby ludności, a co za tym idzie –
konieczność rozbudowy systemu elektroenergetycznego w znacznym stopniu. W pozostałych wsiach
liczba ludności utrzymywać się będzie na istniejącym poziomie lub będzie maleć.
Biorąc pod uwagę horyzont czasowy i prognozy demograficzne, na terenie gminy nie planuje
się budowy urządzeń energetycznych o charakterze ponadpodstawowym. Dostawa energii
elektrycznej realizowana będzie w oparciu o istniejący układ zasilania średniego napięcia. Układ ten
będzie sukcesywnie modernizowany i remontowany z uwagi na długi okres eksploatacji, zarówno
stacji transformatorowych, jak i linii średniego napięcia.
Tak więc główny nacisk w zakresie elektroenergetyki położony będzie na poprawę jakości
obsługi mieszkańców i dostosowanie układu zasilania do aktualnych potrzeb poprzez:
- zapewnienie prawidłowych parametrów jakościowych dostarczanej energii elektrycznej
- zwiększenie niezawodności dostawy energii
- zapewnienie nieograniczoności dostawy energii.
Cele te realizowane będą poprzez sukcesywną modernizację układu zasilania średniego
napięcia, budowę nowych stacji transformatorowych oraz remont linii niskiego napięcia.
67
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
68
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
VII. CELE STRATEGICZNE I ZAŁOŻENIA TAKTYCZNE
ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY JAKOŚCI ŚRODOWISKA
Na podstawie istniejących dokumentów planistycznych (istniejący dotychczas: Strategiczny
Plan Rozwoju Gminy Koszyce, Wieloletni Plan Inwestycyjny, Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego) po dokonaniu bilansu mocnych i słabych stron oraz szans i
zagrożeń, a także po sformułowaniu misji rozwoju ustalonej dla gminy oraz głównych założeń
strategicznych w oparciu o ustalenie stanu aktualnego poszczególnych płaszczyzn działania w tzw.
obszarach kluczowych, ustalono listę celów strategicznych.
Cele te zostały opisane poprzez założenia taktyczne, czyli działania określające sposób
realizacji oraz pomocne przy ustalaniu środków do ich realizacji.
Ustalone zostały także kryteria ich wykonania - wyznaczone zostały efekty jakie mają być
widoczne po zrealizowaniu określonych celów.
7.1 Produkcja rolna
Cel strategiczny
Kreowanie polityki
rolnej
Założenia taktyczne
1. Inspirowanie gospodarstw rolnych do maksymalizacji
produkcji określonego rodzaju, ograniczenie ilości kierunków
produkcji w gospodarstwie do 1 lub 2.
2. Poszerzenie możliwości uzyskiwania dodatkowych
dochodów przez gospodarstwa rolne z dodatkowej pracy na
rzecz rolnictwa:
w formie świadczeń usług specjalistycznych sprzętem w
innych gospodarstwach, poprzez otwarcie nowych punktów
usługowych przy wsparciu preferencyjnych kredytów (zdrowa
żywność), tworzenie gospodarstw agroturystycznych.
3. Zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych na
rynku regionalnym, giełdowym poprzez: tworzenie przy
udziale specjalistów ODR grup producenckich, produkujących
odpowiedni asortyment produktów rolnych, organizacja
gospodarstw ekologicznych produkujących zdrową żywność
przy udziale specjalistów z ODR
Ochrona czystości
gleb
1. Upowszechnienie okresowych badań zawartości w makro i
mikro elementów w glebie (wyniki podawane są wraz z
zaleceniami nawozowymi).
2. Inspirowanie i upowszechnianie rolniczej prasy fachowej,
zwiększenie ilości szkoleń rolniczych (w zakresie techniki
stosowania środków ochrony roślin, zasad bezpieczeństwa
prowadzenia oprysków).
3. Nasilanie kontroli w zakresie sposobu utylizacji ścieków,
zapobiegające wylewania ich na pola lub łąki i mobilizowanie
mieszkańców do dowozu ich do oczyszczalni ścieków.
1. Zalesienie gruntów ornych o największych spadkach (trudne
lub niemożliwe do ciągnikowej uprawy).
2. Zainspirowanie rolników do reaktywowania Gminnej Spółki
Wodnej.
3. Kontynuowanie prowadzenia planowych i systemowych
zabiegów konserwacji rowów melioracyjnych.
Zapobieganie erozji
gleb
Kryterium wykonania
1. Stałe obniżenie kosztów
produkcji poprzez ograniczenie
ilości niezbędnego sprzętu
mechanicznego i maksymalizacji
jego wykorzystania, minimalizacja
strat.
2. Poprawa stopnia
przedsiębiorczości gospodarstw
rolnych.
3. Możliwość uzyskania
odpowiednio dużej masy
towarowej o ujednoliconych
standardach, by w ten sposób być
partnerem do umowy z dużym
wiarygodnym odbiorcą
(hipermarkety, zakłady
przemysłowe).
1. Zapobiegnie błędom w
nawożeniu a równocześnie
poprawienie efektywności
ekonomicznej przy ich
przestrzeganiu.
2. Zmniejszenie zanieczyszczeń
gleb.
1. Powiązanie z systemem
korzeniowym wierzchniej warstwy
gleby podłożem i zahamowanie
erozji wodnej.
2. Poprawa mikroklimatu
(przeciwdziałanie erozji wietrznej).
3. Stworzenie „ostoi” dla dzikich
ptaków i zwierząt.
69
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
7.2 Infrastruktura
Założenia taktyczne
1. Sporządzenie inwentaryzacji dróg, prowadzenie ewidencji
drogowej zgodnie z obowiązującymi przepisami
2. Uaktualnianie w/w wg potrzeb wieloletniego planu inwestycyjnego
3. Opracowanie planu poszerzenia placów postojowych i
parkingowych na terenie Koszyc.
4. Podejmowanie zadań w trybie IS- inicjatyw samorządowych
(szczególnie przy budowie chodników)
5. Przekwalifikowanie dróg do wyższych kategorii (np.
przekwalifikowanie drogi powiatowej Proszowice-Koszyce do rangi
drogi wojewódzkiej)
6. Budowa obwodnicy Koszyc
a)obwodnica drogi wojewódzkiej nr 768 w m. Sokołowice
b)obwodnica drogi krajowej nr 79 od m. Witów
7. Lobbing na rzecz:
- Budowa obwodnicy wokół Koszyc i od mostu w m. Sokołowice
- Przekwalifikowanie drogi powiatowej Koszyce-Proszowice na
drogę wojewódzką
8. Modernizacja ciągu drogowego Koszyce-Słomniki-Skała-Olkusz
9. Wykonywanie chodników przy głównych drogach powiatowych.
10. Budowa zatok i przystanków autobusowych przy wiodących
drogach.
11. Budowa placów postojowych dla handlu obwoźnego.
12. Pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizację powyższych
założeń z zakresu drogownictwa min. z: środki przedakcesyjne w
ramach Sapard, środki UE, FOGR, Biuro ds. usuwania skutków
powodzi, EFRWP i realizacja zadań zgodnie z przyjętym Wieloletnim
Planem Inwestycyjnym.
Zapewnienie
1. Dalsza rozbudowa sieci oświetlenia ulicznego (m.in. przysiółek
zorganizowania
Skałka w Przemykowie)
optymalnego
2. Ustawa Prawo energetyczne nakłada na Gminy obowiązek
stanu oświetlenia opracowania założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
ulicznego
elektryczną i paliwa gazowe. Dokument taki planuje się opracować
do końca 2004 r. dla części gminy.
Zapewnienie
1. Uczestnictwo Gminy Koszyce w pracach związku
dostawy
Międzygminnego NIDA 2000 – wspólna budowa stacji
odpowiedniej
uzdatniania w Starym Korczynie i rurociągu tranzytowego do
ilości wody dla
Siedlisk
potrzeb gminy
2. Budowa wodociągowego rurociągu tranzytowego z Siedlisk do
Łapszowa
Stworzenie
1. Rozbudowa sieci wodociągowej rozprowadzającej w
pierścieniowego miejscowościach:
systemu
- Łapszów, Książnice Małe, Biskupice
zaopatrzenia
- Przemyków, Piotrowice, Malkowice, Siedliska
- Jaksice, Dolany
- Jankowice
2. Wymiana rurociągu z azbestu we Włostowicach
Stałe zmniejszenie 1. Prowadzenie działalności edukacyjno-popularyzatorskiej na rzecz
emisji
zamiany kotłowni węglowych na olejowe, gazowe, bądź kotłownie
szkodliwych
wykorzystujące biomasę
gazów i pyłów do 2. Konsekwentne dążenie do doprowadzenia gazociągu do Gminy
atmosfery
Koszyce
Optymalizacja
1. Budowa systemu kanalizacji sanitarnej ze zrzutem do oczyszczalni
systemu odbioru
we Włostowicach w miejscowościach:
ścieków
Książnice Wielkie, Zagaje, Modrzany
komunalnych i
Biskupice, Jaksice, Dolany, Morsko
przemysłowych
2. Budowa mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w
Piotrowicach
3. Budowa systemu kanalizacji sanitarnej ( ze zrzutem ścieków do
oczyszczalni w Piotrowicach) w miejscowościach:
Piotrowice, Przemyków,
Siedliska, Malkowice
Zdrowa woda dla każdego
Cel strategiczny
Usprawnienie
systemu
komunikacji
wewnątrz gminnej
oraz połączeń
zewnętrznych
70
Kryterium wykonania
1. Podniesienie standardu drogi.
2. Zapewnienie integralności
dróg.
3. Poprawa życia mieszkańców
wsi.
4. Tworzenie miejsc pracy.
5. Poprawa bezpieczeństwa
ruchu drogowego.
6. Poprawa lokalnej sieci
komunikacyjnej.
7. Uatrakcyjnienie obszaru
objętego inwestycją.
Poprawa stanu oświetlenia
ulicznego w gminie
Pozyskanie wody czystej
ekologicznie zdatnej do
spożycia
1. Poprawa stanu czystości
atmosfery
2. Zaopatrzenie gminy w
możliwość korzystania z gazu
ziemnego
1. Poprawa czystości
istniejących wód pod względem
bakteriologicznym,
2. Poprawa stanu czystości gleb
3. Poprawa stanu gospodarki
ściekowej.
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Racjonalna
gospodarka
odpadami stałymi
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Rachwałowice, Filipowice
4. Rozważenie możliwości rozbudowy sieci kanalizacji w m.
Jankowice poprzez włączenie do istniejącej sieci w Prokocicach, gm.
Bejce
1. Opracowanie gminnego planu gospodarki odpadami i ochrony
środowiska (zostanie opracowany do 30.06.2004 r.)
2. Prowadzenie działalności edukacyjno – informacyjnej wśród
młodzieży i starszych
3. Organizowanie akcji sprzątania gminy kilka razy w roku
4. Pozyskiwanie funduszy na gospodarkę odpadami
5. Wprowadzenie segregacji odpadów
6. Uczestnictwo w modernizacji składowiska odpadów w Żębocinie
7. Likwidacja pozostałej części dzikich wysypisk śmieci
zlokalizowanych w przydrożnych rowach
Podniesienie stanu czystości
gminy.
7.3 Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne
Cel strategiczny: Dążenie do ochrony i kształtowania współczesnego krajobrazu kulturowego jak również ładu
przestrzennego poprzez:
kształtowanie współczesnej zabudowy zgodnie z tradycją ale z uwzględnieniem wzrostu standardów życia, pracy i
wypoczynku mieszkańców,
twórczą kontynuację tradycji oraz ochronę cennego krajobrazu otwartego przed dewastacją i zabudową ,
- zachowanie i ochronę oraz właściwą ekspozycję zespołów i obiektów zabytkowych, zwłaszcza najcenniejszych na
terenie gminy zespołów kościelnych
Zakres
Założenia taktyczne
Kryterium wykonania
Kształtowanie 1. rozwój układów urbanistycznych na zasadzie kontynuacji, uzupełnień, 1. dążenie do harmonijnego
zasad rozwoju przy dążeniu do zakazu rozpraszania zabudowy
ukształtowania przestrzeni w
układów
2. rozszerzenie terenów mieszkaniowych poza obszar zwartej zabudowy powiązaniu z rozwojem
przestrzennych miejscowości w pierwszej kolejności na tereny już silnie obciążone
gospodarki, transportu i sieci
i zabudowy
zabudową rozproszoną oraz rezygnacja z wprowadzenia nowej i
osadniczej
utrwalania istniejącej zabudowy w terenach otwartych
2. poprawa ładu przestrzennego
3. rozważenie zachęcenia developerów do zagospodarowania wolnych
oraz zapewnienie integracji
terenów pod budownictwo mieszkaniowe
działalności turystycznej i
4. ograniczanie rozwoju terenów budowlanych liniowo wzdłuż ciągów
rekreacyjnej z celem przyrody
komunikacyjnych, głownie dróg wyższych ranga w celu umożliwienia
i życiem społecznym
ich rozbudowy i modernizacji
5. rezygnacja z wprowadzenia nowej oraz utrwalania istniejącej
zabudowy na terenach zagrożonych powodzią i osuwiskami
6. zapewnienie integracji działalności turystycznej i rekreacyjnej z celem
ochrony przyrody i życiem gospodarczym (tworzenie bazy noclegowej i
urządzeń rekreacyjno-sportowych typu pola kempingowe, namiotowe,
wypożyczalnie rowerów, stadniny koni)
7. wyposażenie obszaru w urządzenia turystyczne związane ze
spędzeniem wolnego czasu, takie jak: ścieżki rowerowe koroną wałów
nadwiślańskich oraz w rejonach proponowanych do zagospodarowania
turystycznego, ścieżki spacerowe, urządzone punkty widokowe,
urządzone miejsca do gier i zabaw, ogródki dziecięce,
8. stworzenie i organizacja Parku Rozrywki i Kultury w Koszycach
9. rozważenie możliwości przywrócenia Koszycom praw miejskich
Układy
1. rozwój nowych układów przestrzennych na zasadzie kontynuacji i
1. pozyskanie atrakcyjnych
przestrzenne
uzupełnień, dążąc do zapobiegania rozpraszania zabudowy - rozważenie przestrzeni publicznych w
możliwości opracowania planów szczegółowych zagospodarowania
centrach wsi (wokół obiektów
przestrzennego dla poszczególnych wsi
użyteczności publicznych i
2. podnoszenie poziomu sanitarnego wsi (w pierwszym rzędzie dotyczy
handlowych), w których toczy
to uporządkowania gospodarki ściekowej i odpadami, zapewnienie
się życie na wsi i które decydują
czystości i porządku)
o postrzeganiu wsi przez
3. dbałość o estetykę (odpowiednie formy architektoniczne,
przyjezdnych – stanowią jej
kształtowanie zieleni, kształtowanie przestrzeni publicznych), dążenie do wizytówkę
zwiększenia atrakcyjności centrów wsi poprzez dbałość o zabudowę,
2. wzrost estetyzacji otoczenia
chodniki, oświetlenie, małą architekturę, zieleń
71
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Kształtowanie
krajobrazu
otwartego
1. zintegrowanie działań dla zapewnienia ochrony prawnej unikatowych i
wybitnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych w tym ochrona
rzek z ich otoczeniem oraz innych ciągów obszarowych mających
znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej obejmuje
działania: ochrona naturalnych siedlisk, stanowisk chronionych
gatunków roślin i zwierząt, wykorzystanie inwentaryzacji
przyrodniczych w planach zagospodarowania przestrzennego
2. rozważenie wykorzystania Wisły jako trasy do lokalnego transportu
rzecznego np. o charakterze rekreacyjno-turystycznym np. na trasie
Kraków-Sandomierz oraz dążenie do stabilizacji rz. Nidzicy od mostu w
Piotrowicach aż po jej ujście do Wisły
3. dążenie do ograniczenia zabudowy krajobrazu otwartego poprzez
możliwe dopuszczenie jedynie budowy sieci i elementów standardowych
sieci i elementów infrastruktury technicznej, poprzedzanie ich budowy
studiami krajobrazowymi, a w przypadku istniejących elementów
infrastruktury technicznej, np. osłona zielenią
4. rozważenie możliwości wybudowania zbiornika retencyjnego na rz.
Szreniawie z możliwością wykorzystania rekreacyjnego
Architektura
1. nawiązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i
materiałów, szacowanie regionalnego krajobrazu kulturowego
2. zachowanie reliktów zabytkowej zabudowy zagrodowej i mieszkalnej
( np. historyczny układ urbanistyczny Rynku w Koszycach) stanowiący
niedoceniony wzór dla nowej zabudowy oraz właściwe
zagospodarowanie obiektów zabytkowych na cele mieszkalne,
turystyczne i inne nie powodujące utraty walorów kulturowych i cech
zabytkowych, stworzenie zachęt dla właścicieli i inwestorów
zainteresowanych odnową i zagospodarowaniem obiektów
3. ciągłe podnoszenie jakości przestrzeni Rynku poprzez dbałość o
zabudowę, chodniki, oświetlenie, zieleń, małą architekturę –
zorganizowanie przystani czy zajezdni komunikacji autobusowej oraz
małych prywatnych przewoźników
4. zachowanie i konserwacja zabytkowych zespołów kościelnych,
zespołów dworsko-parkowych , świadczących o wielowiekowej historii
gminy, a także ze względu na swoje położenie i otoczenie starodrzewem,
pełniących rolę dominant krajobrazowych
5. ochrona przydrożnych kapliczek i krzyży wpisanych nieodłącznie w
krajobraz wsi polskiej, a także otaczającej je zieleni – stworzenie sieci
inwentaryzacyjnej tych obiektów
6. promocja zabytków w gminie poprzez stworzenie szlaku kulturowego
przez zabytki, co pozwoli na poznanie dziedzictwa kulturowego gminy i
stanowić będzie atrakcję turystyczną – oznaczenie obiektów
zabytkowych
1. zakaz przekształceń bądź użytkowania stanowisk archeologicznych w
sposób prowadzący do zniszczenia ich wartości naukowej bądź
kulturowej
Archeologia
72
1. ochrona przed zabudową
terenów otwartych, zwłaszcza
tych o wysokich walorach
naturalnych i krajobrazowych
2. odnowa walorów i wartości
przyrodniczych obszarów
chronionych oraz zachowanie i
uwidocznienie istniejących
wartości estetycznowidokowych związanych z
rzeźbą terenu oraz jego
naturalnym i kulturowym
pięknem (unikalny,
charakterystyczny krajobraz i
rzeźba terenu, korzystny
mikroklimat, tereny objęte
obszarem Chronionego
Krajobrazu KoszyckoOpatowieckiego oraz
Chronionego Obszaru
Krajobrazu Doliny Wisły,
gmina położona jest także
wzdłuż międzynarodowego
tunelu ekologicznego rzeki
Wisły)
3. zachowanie czytelnych
historycznych układów
przestrzennych, sieci drożnej,
rzecznej, zieleni, zwłaszcza
wysokiej charakteru, skali i
formy zabudowy oraz dominant
zabudowy
1. kształtowanie współczesnej
zabudowy zgodnie z tradycją na
tym terenie (układ, forma,
skala) świadczącą o tożsamości
tego obszaru, wyróżniających
go spośród innych regionów
2. zapewnienie obiektom
zabytkowym właściwej
ekspozycji poprzez właściwe
kształtowanie ich otoczenia,
ochronę osi widokowej
3. chronienie dziedzictwa
kulturowego, kształtowanie
harmonijnego krajobrazu
poprzez wykorzystanie walorów
środowiska kulturowego i
podniesienia atrakcyjności
obszarów poprzez
uwzględnienie ustaleń
konserwatorskich i
dostosowanie nowej
architektury do tradycji i
charakteru historycznych
obiektów
1. ochrona stanowisk
archeologicznych stanowiących
świadectwo obecności
człowieka na tych terenach już
od czasów prehistorycznych i
stanowiących cenne źródło
wiedzy
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
7.4 Baza oświatowa i zdrowotna, kultura i sport
Cel strategiczny
Stały rozwój bazy
oświatowej
Założenia taktyczne
1. Racjonalizacja sieci szkolnej, rozszerzenie oferty edukacyjnej o
placówkę ponadgimnazjalną.
2. Poprawa warunków i podniesienie jakości szkolnictwa w gminie,
poprzez wyposażenie placówek w pomoce dydaktyczne, pracownie do
nauki języków obcych, sale sportowe, boiska przyszkolne.
3. Dążenie do osiągnięcia standardów europejskich poprzez:
-Zapewnienie powszechnego dostępu do technologii informacyjnokomunikacyjnych
-Zachęcanie wszystkich do nauki dwóch lub, gdzie jest to możliwe,
większej liczby języków obcych oraz uświadamianie znaczenia nauki
języków w każdym wieku.
-Rozbudzanie motywacji do kontynuowania nauki języków na
późniejszym etapie życia.
-Nawiązywanie partnerskich kontaktów ze szkołami Europy Zachodniej:
wyjazdy wakacyjne.
4. Inspirowanie ekologicznej działalności organizacji młodzieżowych
mających w statucie prace nad kształtowaniem osobowości (ZHP,
Szkolne Koła Zainteresowań, Liga Ochrony Przyrody.
5. Uczestnictwo w programach pomocowych Unii Europejskiej.
6. Kształcenie ustawiczne kadry pedagogicznej.
7. Podjęcie próby zorganizowanie zespołu artystycznego przy Centrum
Oświatowym w Koszycach.
Poprawa bazy
zdrowotnej
1. Kompleksowe działanie w zakresie wspierania promocji zdrowego
stylu życia (placówki oświatowe, instytucje kultury fizycznej, rekreacji i
wypoczynku)
2. Poprawa stanu technicznego placówki zdrowotnej. Remont kapitalny
budynku Ośrodka Zdrowia w Koszycach
3. Stwarzanie sprzyjających warunków dla rozwoju usług medycznych,
w tym także sieci prywatnych gabinetów prywatnych
4. Przeciwdziałanie patologiom społecznym – alkoholizm, narkomania,
przemoc poprzez wprowadzanie programów edukacyjnych dla szkół.
1. Wykorzystanie kontaktów między gminnych w zakresie uczestnictwa
w różnego rodzaju konkursach, turniejach, wystawach, przeglądach.
2. Rozwój bazy sportowo rekreacyjnej.

budowa krytej pływalni wraz z zapleczem do odnowy biologicznej i
rehabilitacji.

modernizacja i rozbudowa istniejących obiektów sportowych przy
boisku KS „Szreniawa” (szatnie, ogrodzenie boiska, oświetlenie
obiektu).

budowa placów zabaw dla dzieci.
3. Wspieranie inicjatyw i form lokalnej kultury (organizacje rolnicze i
Ochotnicze Staże Pożarne, twórcy ludowi i nieprofesjonalni, orkiestry
dęte) oraz kultury fizycznej (klub sportowy „Szreniawa”, uczniowskie
kluby sportowe).
4. Organizacja zawodów pożarniczych.
5. Inspirowanie działalności organizacji społecznych, w propagowaniu
problematyki ekologicznej, wdrażaniu małej ekologii do gospodarstw
domowych.
6. Wspomaganie inicjatyw mających na celu ochronę dóbr kultury
materialnej (zabytków sakralnych, kapliczek i figurek, architektury
drewnianej, młynów wodnych) i niematerialnej - (zwyczaje, obrzędy,
regionalne potrawy, tradycja)
7. Wspieranie istniejących kół zainteresowań.
8. Włączenie do działalności kulturalnej młodzieży szkolnej i
pozaszkolnej, nauczycieli, instytucji, mieszkańców.
9. Wykorzystanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych w
tworzeniu miejsc do rekreacji i aktywnego wypoczynku, organizacja
szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych i ścieżek edukacyjnych.
Organizowanie
odpowiednich
form kultury oraz
sportu
Kryteria wykonania
- podniesienie poziomu
edukacji społeczeństwa
gminnego, wyrównanie
szans edukacyjnych
młodzieży gminy do
potencjalnych możliwości
młodzieży miast,
- poprawa stanu lokalowego
oraz technicznego bazy
oświatowej,
- wzrost edukacji
środowiskowej (wrażliwość
ekologiczna, kształtowanie
właściwego stosunku
człowieka do przyrody
gospodarowania jej
zasobami),
- przyjęcie przez samorząd
funkcji inspirującej oraz
wytwarzanie w środowisku
nowego wizerunku szkoły.
równanie do standardów
europejskich, integracja ze
wspólnotą europejską.
Podniesienie poziomu usług
medycznych
- Zwiększenie możliwości
oraz warunków do rekreacji i
spędzania wolnego czasu
- nabywanie kulturalnego
sposobu bycia,
- umiejętność korzystania z
dorobku kultury
- podnoszenie poziomu
edukacji ekologicznej,
wytwarzanie zdrowego stylu
życia
- zachowanie dla przyszłych
pokoleń dziedzictwa kultury
materialnej i niematerialnej.
umiejętne korzystanie z
walorów przyrodniczych,
krajobrazowych oraz
dziedzictwa kulturalnego i
historycznego
73
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
7.5 Promocja gminy
Cel strategiczny
Promowanie gminy
74
Założenia taktyczne
1. Promowanie gminy poprzez stałe uczestnictwo w
wydawnictwach o zasięgu krajowym i międzynarodowym,
poprzez drukowanie tam materiałów informacyjnych o gminie.
2. Promocja gminy poprzez udział w różnego rodzaju
stowarzyszeniach i związkach, klubach biznesu.
3. Wykorzystanie środków masowego przekazu do prezentacji
osiągnięć i walorów turystycznych gminy, głównie prasy
lokalnej, lokalnych rozgłośni radiowych oraz lokalnych stacji
TVP
4. Reprezentowanie gminy przez współpracę samorządu
gminnego i powiatowego z politykami, agendami rządowymi i
legislacyjnymi w celu tworzenia sprzyjających warunków dla
funkcjonowania gminy.
5. Stała prezentacja gminy przez Internet na stronie
www.koszyce.gmina.pl
6. Opracowywanie i wydawanie prospektów, folderów
prezentujących dorobek gminy oraz widokówek.
7. Kontynuacja wydawania czasopisma lokalnego „Gazety
Koszyckiej”
8. Cykliczne organizowanie imprezy promocyjnej o
charakterze kulturalnym pod nazwą „Dni Koszyc”
9. Zebranie materiałów do albumu gmina Koszyce w fotografii
i wydanie go.
10. Uczestnictwo w branżowych targach i prezentacjach
promujących możliwość inwestowania w rolniczą i nierolniczą
działalność gospodarczą.
11. Promocja zasobów środowiska naturalnego, dziedzictwa
kulturalnego i historycznego, stanowisk i miejsc
archeologicznych poprzez organizację wystaw fotograficznych
i plenerów malarskich.
12. Aranżowanie specjalnych wydarzeń, konferencji
prasowych, wystaw, jubileuszy i innych efektownych imprez
związanych z działalnością gminy, które mogą zainteresować
wybrane grupy społeczne oraz środki masowego przekazu.
Kryterium wykonania
1. Wykształtowanie image gminy
jako środka ośrodka wiarygodnego
i jedynego w swoim rodzaju,
przedstawienie gminy na zewnątrz
jako region skuteczny pod kątem
swoich możliwości,
2. Skupianie na gminę uwagi
inwestorów krajowych i
zagranicznych, wpływając
pozytywnie na ich decyzje
inwestycyjne,
3. Wzrost mobilizacji mieszkańców
gminy czyniąc z nich
zaangażowanych reprezentantów,
reklamujących swoją gminę,
4. Przekonywać decydentów
politycznych o znaczeniu gminy,
5. Budzić zaciekawienie gminą,
stworzyć przekonanie, że dany
ośrodek jest pożądanym obiektem
inwestycyjnym i zdobywać dzięki
temu kapitał potrzebny do jego
modernizacji.
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
7.6 Plan zadań strategicznych
Cel działania
1. Kreowanie właściwej polityki
rolnej.
2. Ochrona czystości gleb
3. Zapobieganie erozji gleb
Harmonogram
działania w
okresie 2004 –13
Działanie ciągłe
Działanie ciągłe
Działanie ciągłe
Działanie ciągłe
5. Zapewnienie zorganizowania
optymalnego stanu oświetlenia
6a. Zapewnienie
dostawy odpowiedniej
ilości wody dla potrzeb
gminy
6b. Stworzenie
pierścieniowego
systemu zaopatrzenia
7. Stałe zmniejszenie emisji
szkodliwych gazów i pyłów do
atmosfery
8. Optymalizacja systemu odbioru
ścieków komunalnych i
przemysłowych
Działanie ciągłe
6. Zdrowa woda
dla każdego
4. Usprawnienie systemu
komunikacji wewnątrz gminnej oraz
połączeń zewnętrznych
Finansowanie
Źródła
Rodzaj
Budżet Gminy,
Fundusze
Budżet Gminy
Budżet Gminy,
Fundusze popowodziowe
Budżet Gminy,
Fundusze po
powodziowe,
fundusze strukturalne
Budżet gminy
K
SW
K
K
Sojusznicy
ODR, ARiMR
Mieszkańcy gminy
Zarz.Dróg Woj.,
Zarz. Dróg Pow.,
Gen. Dyr. Dróg,
mieszkańcy
SW
Działanie
okresowe, ciągłe
Budżet Gminy,
Fundusze
strukturalne
K
Zw. Międzygminny
„Nida 2000”,
mieszkańcy gminy
Działanie
okresowe, ciągłe
Budżet Gminy
,środki prywatne
K
Działanie
okresowe, ciągłe
K
Zw. Międzygminny
„GAZO-CIĄG”,
Mieszkańcy gminy
Mieszkańcy gminy
SW
9. Racjonalna gospodarka odpadami
stałymi
10. Dążenie do ochrony i
kształtowania współczesnego
krajobrazu kulturowego jak również
ładu przestrzennego
11. Stały rozwój bazy oświatowej
Działanie
okresowe, ciągłe
Działanie ciągłe
WFOŚ, Budżet
Gminy, środki
strukturalne, środki
prywatne
Budżet Gminy,
środki prywatne
Budżet Gminy
Działanie ciągłe
Budżet Gminy
SW
12. Poprawa bazy zdrowotnej
Działanie ciągłe
Budżet Gminy
SW
13. Organizowanie odpowiednich
form kultury oraz sportu
14. Promowanie Gminy Koszyce
Działanie ciągłe
Budżet Gminy
SW
Działanie ciągłe
Budżet Gminy,
Dotacje, sponsoring
K
K
Zw.Międzygminny
Żębocin
Kuratorium
Oświaty, placówki
szkolne
Niepubl. Ośrodek
Zdrowia
Powiat, sąsiednie
Gminy, Szkoły
Powiat, podmioty
gospodarcze z
Gminy.
75
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
76
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
VIII. NAKŁADY NA REALIZACJĘ PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA
Tab. 38 Wielkość i struktura nakładów inwestycyjnych poniesionych na ochronę środowiska
Lp.
2002
Wyszczególnienie
2003
zł
1
2
Gospodarka wodno-ściekowa (2+3)
Oczyszczalnie ścieków i kanalizacje
78.753
38.753
3
Ujęcia wody i wodociągi
40.000
4
5
Gospodarka odpadami (5+6)
Składowanie odpadów
82.616
12.079
6
7
Zbiórka odpadów komunalnych
Ochrona powierzchni ziemi (8+9)
70.537
8
9
Likwidacja wysypisk odpadów
Ochrona przed erozją
10 Ochrona przyrody (11+12)
11 Zalesianie
12 Pomniki przyrody
(14,8)
zł
91.898
11.898
(2,3)
(15,2)
80.000
(15,0)
%
30
31,5
(4,6)
54.540
14.003
(2,7)
(26,9)
40.537
(7,6)
-
-
-
3.646
3.646
-
13 Ochrona powietrza (14+15)
14 Modernizacja kotłowni
15 Termomodernizacja budynków
101.228
65.378
35.850
16 Ogółem (1+4+7+10+13)
262.597
%
17,3
38,5
10,3
0,7
(0,7)
(24,9)
380.632
308.722
71,7
(58,2)
(13,6)
71.910
(13,5)
100
530.716
100
Źródło: Urząd Gminy
Tab. 39 Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2004-2008
Plan wydatków majątkowych (w tys. zł)
Nazwa i opis inwestycji
Okres
realiz.
Szac.
koszt
(tys. zł)
2004
Gmina
Inne
środki
2005
Gmina
Inne
środki
2006
Gmina
Inne
środki
2007
Gmina
2008
Inne
środki
Gmina
Inne
środki
DOSTARCZANIE WODY
Budowa wodociągu
regionalnego w ramach Zw.
„Nowy Korczyn-NIDA
2000 – stacja uzdatniania i
rurociąg tranz. Stary
Korczyn- Siedliska (25 km)
Budowa rurociągu tranzyt.
Siedliska- Łapszów (8 km) i
sieci rozprow. ( Łapszów,
Książnice Małe, Biskupice)
Budowa wodociągu
Przemyków, Piotrowice,
Rachwałowice, Filipowice,
Malkowice, Siedliska
Budowa wodociągu
Dolany, Jaksice
2003
2004
2005
26.100
100
11.570
śr. UE
3.500
budż.
Państ.
100
5.400
śr. UE
2004
2005
4.000
400
+100
(miesz
kańcy)
1.500
zint.
prog.
oper.
2005
2006
3.300
400
+100
(miesz
kańcy)
300
1.500
zint.
prog.
oper.
900
2007
2008
600
150
700
in. gm.
zw.
550
1.550
150
700
in. gm.
zw.
150
700
in. gm.
zw.
80
220
80
220
DROGI PUBLICZNE
Modernizacja – przebudowa dróg gminnych
Witów-Parcela Górna (do
Morska) odc. dł. 750 mb
2004
200.
108,44
50.
027,11
150.
081,33
Sapard
77
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Plan wydatków majątkowych (w tys. zł)
Nazwa i opis inwestycji
Okres
realiz.
Szac.
koszt
(tys. zł)
2004
2005
Inne
Gmina
Gmina
środki
38.
116.
913,04 739,10
Sapard
26.
78.
326,14 978,42
Sapard
74
70
Pow.
197
Włostowice-Łapszów odc.
dł. 505 mb
2004
155.
652,14
Dolany-Chełm odc. dł. 702
mb
2004
105.
304,56
Morsko k/Kwaśniewskiej
odc. dł. 845 mb
Zagaje-Modrzany k/Dudy
odc. dł. 1350 mb
Filipowice do drogi kr. nr
79 odc. dł. 1172 mb
Biskupice Parcela
Koczanowska odc. dł. 535
mb
Jaksice Parcela Górna odc.
dł. 500 mb
Zysławice-JarkowicePodgaje odc. dł. 1562 mb
Przemyków-Zabrowarz odc.
dł. 550 mb
Malkowice do lasu odc. dł.
1000 mb
2004
144
2005
394
2008
400
2007
60
2005
100
50
2005
437,2
218,6
2005
160
80
2006
260
Łapszów od Kałuży do
Gajówki
Piotrowice k/Tomala
2007
70
2004
140
RachwałowiceSędziszowice
Włostowice do Pałacu
2008
100
2005
30
Przemyków poszerzenie
drogi koło Mutra
Przemyków poszerzenie od
Podkopacza do Siedlisk
Przemyków na Skałę
2004
7
2005
5
5
2005
80
40
Sokołowice koło cmentarza
2007
140
Łapszów koło Wędla
2006
70
Książnice Wielkie na tzw.
Gaj
Rachwałowice remont drogi
Kasin-Las
Malkowice od Sudra na
tzw. Grodzisko
Malkowice od Chadzaka w
górę
Biskupice koło Kałużowej
2008
200
2006
50
2005
20
2006
20
2004
40
2006
Inne
środki
Gmina
2007
Inne
środki
Gmina
2008
Inne
środki
Gmina
Inne
środki
197
UE
30
30
Pow.
35
35
Fogr
200
200
UE
50
50
Fogr
100
100
UE
50
Pow.
218,6
UE
80
UE
130
130
UE
Drogi dojazdowe do pól
70
70
Fogr
30
7
40
Fogr
70
35
25
70
UE
35
Fogr
25
Fogr
20
20
20
20
Fogr
Modernizacja – przebudowa, budowa dróg wojewódzkich, krajowych
Remont chodnika przy
drodze krajowej nr 79 od
Witowa do Koszyc
Przebudowa drogi woj. nr
768 (m.in. obwodnica
Koszyc) - wykonanie
projektu budowlanego
2004
2005
200
2004
1.600
50
150
GDDK
iA
1.600
ZDW
OŚWIETLENIE ULIC i DRÓG
Wykonanie kompleksowej
modernizacji oświetlenia w
gminie
78
2004-2008
497,1
105,9
116
126,9
138,5
9,8
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Plan wydatków majątkowych (w tys. zł)
Nazwa i opis inwestycji
Okres
realiz.
Szac.
koszt
(tys. zł)
2004
Gmina
2005
Inne
środki
Gmina
2006
Inne
środki
Gmina
2007
Inne
środki
2008
Gmina
Inne
środki
Gmina
Inne
środki
KANALIZACJA
Budowa sieci
kanalizacyjnej
Modernizacja i rozbudowa
oczyszczalni we
Włostowicach
Budowa oczyszczalni w
Piotrowicach
Budowa oczyszczalni
Rachwałowice-Filipowice
Budowa oczyszczalni
Jaksice-Dolany
Wymiana rurociągu
azbestowo-cementowego
we Włostowicach
2004-2007
2004
2005
12.952
1.400
1.400
UE
UE
1.400
2.344
2.344
UE
2.959
1.400
UE
UE
5.918
2.959
2005
2006
2007
3.959
1.980
UE
1.980
UE
2.663
1.331
UE
2007
2.965
2.965,
5
UE
2005
105
2004
2005
1.000
250
250
UE
2005-2007
2004
200
100
8.400
1.680
100
UE
6.720
55
UE
250
250
UE
INNE
Termomodernizacja
budynku Ośrodka Zdrowia
w Koszycach
Zalesianie gruntów w
Koszycach (nowy park)
Dofinansowanie projektu
„Szlak architektury
drewnianej woj.
Małopolskiego
79
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Tab. 40 Stan środowiska Gminy Koszyce (dane za rok 2002)
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
1.
Zagadnienia
Stan powietrza
atmosferycznego
Wskaźniki presji
 Stężenie zanieczyszczeń pył
zawieszony
 emisja zanieczyszczeń
gazowych do powietrza z
zakładów
 Stężenie dwutlenku siarki
 stężenie tlenków azotu
25µg/m3
brak danych
15 µg/m3
30 µg/m3
 emisja dwutlenku węgla z
zakładów
brak danych
 emisja dwutlenku węgla ze
środków transportu
Mg
 emisja metanu z gospodarki
odpadami
brak danych
 emisja tlenku węgla z
zakładów
brak danych
 inne zanieczyszczenia gazowe
 całkowita emisja SO2 z terenu
gminy
 całkowita emisja NO2 z terenu
gminy w tym ze źródeł
mobilnych
80
Wskaźniki stanu
Mg
Mg
Mg
 zanieczyszczenia pyłowe
powietrza zatrzymane w
urządzeniach do redukcji
zanieczyszczeń w %
wytworzonych
 zanieczyszczenia gazowe
(bez CO2) powietrza
zatrzymane w
urządzeniach do redukcji
zanieczyszczeń w %
wytworzonych
 zanieczyszczenia
zatrzymane i
zneutralizowane w
urządzeniach
oczyszczających
dwutlenek siarki
 zanieczyszczenia
zatrzymane i
zneutralizowane w
urządzeniach
oczyszczających
dwutlenek azotu
 zanieczyszczenia
zatrzymane i
zneutralizowane w
urządzeniach
Wskaźniki reakcji
0
0
0
0
0
 energochłonność (zużycie
energii elektrycznej w ciągu
roku na 1 odbiorcę w kWh)
 nakłady inwestycyjne na
ochronę środowiska
przeznaczone na ochronę
powietrza w tym:
- urządzenia do redukcji
zanieczyszczeń
- nowe kierunki i
technologie spalania
paliw oraz
modernizacje
systemów grzewczych
- termomodernizację
2469
101228 zł
0
65378 zł
35850 zł
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
 całkowita emisja lotnych
związków organicznych
 całkowita emisja metali
ciężkich:
- arsen
- chrom
- cynk
- kadm
- miedź
- nikiel
- ołów
- rtęć
Wskaźniki stanu
Wskaźniki reakcji
oczyszczających tlenek
węgla
Mg
brak danych
brak danych
 zanieczyszczenia
zatrzymane i
zneutralizowane w
urządzeniach
oczyszczających
węglowodory
 inne zanieczyszczenia
zatrzymane i
zneutralizowane w
urządzeniach
oczyszczających
 pyły zatrzymane i
zneutralizowane w
urządzeniach
oczyszczających
 średnie roczne
temperatury powietrza w
wybranych punktach
gminy

stężenia średnioroczne
podstawowych
zanieczyszczeń:
- pył zawieszony g/m3
- SO2 g/m3
- NOx g/m3
- opad pyłu g/m2
0
0
0
>5 0C
25
15
30
81
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
2.
3.
Zagadnienia
Zanikanie ozonu
stratosferycznego
Eutrofizacja
Wskaźniki presji
 bieżąca konsumpcja związków
CFC
 bieżąca konsumpcja nawozów
sztucznych (mierzona w
jednostkach N i P)
 zużycie nawozów sztucznych
NPK na 1 ha użytków rolnych
Wskaźniki stanu
brak danych
brak danych
brak danych
 ścieki komunalne i
przemysłowe wymagające
oczyszczenia ogółem [hm3]
 ścieki komunalne i
przemysłowe oczyszczone w
[%]
 ścieki komunalne i
przemysłowe oczyszczone
chemicznie, biologiczne i z
podwyższonym usuwaniem
biogenów w [%]
 ludność korzystająca z
oczyszczalni ścieków, w tym:
- z biologicznych,
chemicznych i z
podwyższonym usuwaniem
biogenów
82
20,2 %
 koncentracja związków
CFC w atmosferze
 stan czystości rzek
objętych kontrolą
monitoringu
podstawowego, ocena
ogólna pod względem:
- hydrobiologicznym
Wisła
Szreniawa
Nidzica
- fizykochemicznym
Wisła
Szreniawa
Nidzica
- bakteriologicznym
Wisła
Szreniawa
Nidzica
 zawartość metali ciężkich
w osadach rzek objętych
monitoringiem
geochemicznym według
Regionalnych Zarządów
Gospodarki Wodnej
(wartości średnie)
 odpływ materii
organicznej i biogenów
Wskaźniki reakcji
brak
danych
II
III
II
non
non
II
non
non
III
brak
danych
 stopień wycofywania CFC
 wydatki na technologie
wycofywania CFC i
zastępowania związków
CFC
 nakłady inwestycyjne na
ochronę środowiska
przeznaczone na ochronę
wód i gospodarkę ściekową,
tym
- oczyszczalnie i
kanalizacja
 liczba oczyszczalni ścieków
komunalnych ogółem
w tym:
- biologiczne
- z podwyższonym
usuwaniem biogenów
- mechanicznych
 Przepustowość oczyszczalni
ścieków komunalnych w
[m3/dobę] ogółem, w tym:
- biologicznych
- z podwyższonym
usuwaniem biogenów
- mechanicznych
 liczba oczyszczalni ścieków
przemysłowych w tym:
- biologiczne
- z podwyższonym
brak danych
brak danych
78753 zł
1
313
0
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
rzekami do Morza
Bałtyckiego
(ładunek jednostkowy
w kg/km2/rok)
 odpływ metali ciężkich
rzekami do Morza
Bałtyckiego
(ładunek jednostkowy
w kg/km2/rok)
4.
Zatrucie gleb i wód
toksycznymi
odpadami
 Odpady( z wyłączeniem
komunalnych) wytworzone w
ciągu roku ogółem [tys.Mg], w
tym:
- wykorzystane
- unieszkodliwione w tym
składowane
- nagromadzone
 odpady komunalne stałe
wytworzone w ciągu roku [tys.
Mg]
 odpady komunalne stałe
wywiezione w ciągu roku [tys.
Mg], w tym
- składowane w ciągu roku
w % wywiezionych
0,562
100
Wskaźniki reakcji
brak
danych
brak
danych
 Powierzchnia składowisk
odpadów komunalnych
[ha]
0
 Powierzchnia składowisk
odpadów przemysłowych
[ha]
0
 Tereny składowania
odpadów nie
zrekultywowane [ha]
0
-
usuwaniem biogenów
chemicznych
mechanicznych
 Przepustowość oczyszczalni
ścieków przemysłowych
projektowana w [m3/dobę]
ogółem, w tym:
- biologicznych
- z podwyższonym
usuwaniem biogenów
- chemicznych
- mechanicznych
 Powierzchnia składowisk
odpadów komunalnych [ha]
zrekultywowana w ciągu
roku
 Powierzchnia składowisk
odpadów przemysłowych
[ha] zrekultywowana w
ciągu roku
 Ilość odpadów objętych
zorganizowaną zbiórką [%]
 Udział odzyskiwanych
surowców wtórnych w
całkowitym strumieniu
zebranych odpadów
komunalnych i
komunalnopodobnych [%]
0
0
0
70
5,9
83
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
 nieczystości ciekłe
wytworzone w ciągu roku
[dm3]
 Ilość powstających osadów
ściekowych [Mg/rok]
11
 Składowiska odpadów
przemysłowych czynne
0
 Składowiska odpadów
komunalnych czynne
 Odpady niebezpieczne
wytworzone w ciągu roku
[Mg] w tym:
- Składowane
- Gromadzone przejściowo
 Ilość mogilników odpadów
środków roślinnych
0
2,6
0
Wskaźniki reakcji
 Obiekty gospodarki
odpadami komunalnymi:
- linie do segregacji
- kompostownie [szt./(Mg/rok)]
- linie do demontażu odpadów
wielkogabarytowych
- linie do przekształcania
gruzu budowlanego
Obiekty gospodarki odpadami
[szt / wydajność]:
- zakłady termicznej
utylizacji odpadów
- składowiska odpadów
niebezpiecznych
- inne instalacje
 Ilość zakładów termicznej
utylizacji odpadów
medycznych
[szt./wydajność]
 Nakłady inwestycyjne na
gospodarkę odpadami i
ochronę gleb
 Nakłady na gospodarkę
odpadami, w tym:
- usuwanie,
wykorzystanie i
unieszkodliwianie
odpadów
przemysłowych i
komunalnych
84
0
0
0
0
82.616 zł
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
Wskaźniki reakcji
-
-
5.
6.
Różnorodność
biologiczna
Krajobraz
 odstrzał ważniejszych zwierząt
łownych:
- łosie, daniele, muflony,
jelenie, sarny, dziki, lisy,
zające, bażanty,
kuropatwy, kaczki
 wykorzystanie powierzchni
gminy[ha]:
użytki rolne,
lasy i zadrzewienia,
grunty
zurbanizowane,
 zagrożone lub utracone
gatunki jako procent
rozpoznanych gatunków
budowę i urządzanie
składowisk dla
odpadów
przemysłowych i
komunalnych
rekultywację hałd,
stawów osadowych i
składowisk odpadów
oraz innych terenów
zdewastowanych i
zdegradowanych
 gatunki chronione jako
procent liczby zagrożonych
gatunków
brak danych
 nakłady na ochronę
różnorodności biologicznej i
krajobrazu
0
brak danych
 ochrona gatunkowa roślin
wprowadzona
rozporządzeniami
wojewodów na czas
określony i nieokreślony
6 581,6 ha
5 804
124,8
 obszary ekologicznego
zagrożenia w [ha]
brak
danych
0
 powierzchnia obszarów
prawnie chronionych
0
 obszary prawnie chronione
jako % powierzchni ogółem
0
 powierzchnia parków
narodowych (ha)
0
 powierzchnia rezerwatów
przyrody (ha)
0
227,2
85
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
Wskaźniki reakcji
 powierzchnia parków
krajobrazowych
 powierzchnia obszarów
chronionego krajobrazu i
innych form ochrony
przyrody
0
6 581,6
 użytki ekologiczne
 stanowiska dokumentacyjne
 zespoły przyrodniczo
krajobrazowe
 nakłady na ochronę
różnorodności biologicznej i
krajobrazu
7.
Zasoby wodne
 pobór wody na potrzeby
gospodarki narodowej i
ludności [hm3]
 pobór wody na cele
produkcyjne (poza rolnictwem
i leśnictwem) w %
 pobór wody na nawodnienia w
rolnictwie i leśnictwie oraz
uzupełnienie stawów rybnych
86
 rozmiar deficytu wody
brak
danych
brak
danych
 nakłady inwestycyjne na
ochronę środowiska
przeznaczone na ochronę
wód i gospodarkę ściekową
 pojemność zbiorników
retencyjnych
-
-
 wskaźnik sztucznej
retencji
-
-
 zasoby eksploatacyjne
wód podziemnych
czwartorzędowych i
trzeciorzędowych
 Nakłady inwestycyjne na
gospodarkę wodną, w tym:
- ujęcia i doprowadzenia
wody
- budowa i modernizacja
stacji uzdatniania wody
- zbiorniki wodne
- regulacja i zabudowa rzek i
potoków
intensywność użytkowania
zasobów wodnych:
 średni odpływ opadów
5110
m3/d
0
40 tys. zł
40 tys. zł
0
0
0
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
 pobór wody na zaopatrzenie
wodociągów komunalnych, w
tym:
- pobór wody z wód
powierzchniowych
- pobór wody z wód
podziemnych
 zasoby wód leczniczych
udokumentowane
geologicznie:
- zasoby wód mineralnych
- wody mineralne i słabo
mineralizowane
- wody słabo mineralizowane
- wody termalne
 zużycie wody na potrzeby
gospodarki narodowej ogółem
-
 zużycie wody na potrzeby
przemysłu
-
 zużycie wody na zaopatrzenie
wodociągów sieciowych
-
 procent zakładów
zużywających wodę do celów
produkcyjnych wyposażonych
w obiegi zamknięte
-
 długość sieci wodociągowej
rozdzielczej w [km]
 zużycie wody w
gospodarstwach domowych w
miastach wyposażonych w sieć
wodociągową na 1 mieszkańca
 pobór wód leczniczych:
- wody mineralne
- wody mineralne i słabo
Wskaźniki reakcji
- obwałowania
przeciwpowodziowe
-
Efekty rzeczowe inwestycji
gospodarki wodnej:
- wydajność ujęć wodnych w
m3/dobę
- uzdatnianie wody w tys.
m3/dobę
- sieć wodociągowa w km
- zbiorniki wodne – obiekty
pojemność w tys. m3
- regulacja i zabudowa rzek i
potoków w km
- obwałowania
przeciwpowodziowe
0
800
800
39,6
16,9 km
39,6
-
0
87
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
Wskaźniki reakcji
mineralizowane
- wody słabo zmineralizowane
- wody termalne
8.
Zasoby leśne
 stosunek krótkookresowego
trwałego przychodu do
wartości bieżącego wyrębu
 użytkowanie lasu w
Państwowym Gospodarstwie
Leśnym Lasy Państwowe, w
tym:
- pozyskanie ogółem
9.
Degradacja gleb
 powierzchnia lasów
- ogółem
 lesistość
brak danych
 powierzchnia lasów w
strefach uszkodzeń
emisjami pyłów i gazów
- ogółem
- w % pow. lasów
- wg. stref uszkodzeń
124,8 ha
1,9 %
brak
danych
 powierzchnia lasów
ochronnych
 powierzchnia lasów
ochronnych w zarządzie
Lasów Państwowych:
- razem
- glebochronne
- wodochronne
- w strefie oddziaływania
przemysłu
- w miastach i wokół miast
brak danych
brak danych
 pozyskanie drewna z
zadrzewień
brak danych
 powierzchnia pożarów lasów
w 2001 roku
brak danych
• powierzchnia lasów
ochronnych prywatnych
brak danych
brak danych
• powierzchnia lasów
ochronnych gminnych
brak danych
 Liczba pożarów lasów ogółem
- z czego podpalenia

wykorzystanie powierzchni
gminy [ha]:
użytki rolne,
lasy i zadrzewienia,
grunty zabudowane i
zurbanizowane,
 tereny miejskie w ha
- na 1 mieszkańca miast
w ha
88
brak danych
6 581,6ha
5 804
124,8
227,2
0
 rozmiar strat górnych
warstw glebowych
 zagrożenia potencjalne
gleb użytkowanych
rolniczo:
- erozja wietrzna
- erozja wodna
powierzchniowa
- erozja wąwozowa
brak
danych
70 %
25 %
 powierzchnia
zrekultywowana jako
procent całej zdegradowanej
powierzchni gleb
 grunty zdewastowane i
zdegradowane wymagające
rekultywacji w tym:
- zdewastowane
- zdegradowane
0
-
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
 ubytek gruntów rolnych
i leśnych
Wskaźniki stanu
-
 procent udziału gleb
zanieczyszczonych metali
ciężkich w stopniu II doV
powierzchniowej
warstwie gleb w stopniach
zanieczyszczenia:
- ołów
- cynk
- miedź
- nikiel
- kadm
 Użytki rolne wg klas
bonitacyjnych:
- klasa I
- II
- III
- IV
-V
- VI
- grunty nie objęte
klasyfikacją
10.
Jakość środowiska
miejskiego
 stopień urbanizacji
 tereny zieleni ogólnodostępnej
i osiedlowej w ha:
- parki spacerowo
wypoczynkowe
- zieleńce
- zieleń uliczna
- tereny zieleni osiedlowej
- powierzchnia parków,
zieleńców i terenów
-
-
 koncentracja SO2, NO2,
pyłów w wybranych
miastach (wartości
średnie)
Wskaźniki reakcji
brak
danych
 grunty zdewastowane i
zdegradowane
zrekultywowane w ciągu
roku:
- na cele rolnicze
- na cele leśne
 grunty zagospodarowane na
cele:
- rolnicze
- leśne
 uprawy ekologiczne ogółem
w ha
0
5 804
124,8
0
14,29
30,07
45,48
8,05
1,29
0,82
0
 Nakłady inwestycyjne na
ochronę środowiska
266,6 tys. zł
 nakłady inwestycyjne na
ochronę powietrza
atmosferycznego i klimatu
101,2 tys. zł
 nakłady inwestycyjne na
gospodarkę ściekową i
ochronę wód
78,7 tys. zł
89
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki ochrony środowiska - stan obecny
Lp.
Zagadnienia
Wskaźniki presji
Wskaźniki stanu
Wskaźniki reakcji
 nakłady inwestycyjne na
zmniejszenie hałasu i
wibracji
zieleni osiedlowej
- żywopłoty w tys. metrów
bieżących
- nasadzenia drzew w tys. szt.
- ubytki drzew w tys. szt.
- nasadzenia krzewów w tys.
szt.
- ubytki krzewów w tys. szt.
- lasy gminne w ha
 zakłady skontrolowane
emitujące hałas:
- przekraczające poziomy
dopuszczalne
- zakłady które dostosowały
się do poziomów
dopuszczalnych w 2002 r.
-
11.
Zasoby złóż kopalin
 ilość dróg z ekranami
akustycznymi
brak danych
hałas drogowy w dzień
 eksploatacja kopalin
energetycznych w tys. Mg:
- węgiel kamienny
- ropa naftowa
- gaz ziemny
 eksploatacja kopalin skalnych
w tys. Mg:
- kamienie budowlane i
drogowe
- kruszywa naturalne
- surowce ilaste ceramiki
budowlanej
90
 nakłady inwestycyjne na
ochronę przed
promieniowaniem
jonizującym
0
0
0
0
0
0
 zasoby kopalin
energetycznych:
- węgiel kamienny
- ropa naftowa
- gaz ziemny
 zasoby kopalin skalnych
w tys. Mg:
- kamienie budowlane
i drogowe
- kruszywa naturalne
- surowce ilaste
ceramiki budowlanej
0
0
0
0
0
0
0
0
0
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
8.1 Możliwości pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć
przewidzianych w Programie Ochrony Środowiska
Źródła finansowania inwestycji ekologicznych można podzielić na trzy grupy:
publiczne – np. pochodzące z budżetu państwa, miasta lub gminy lub pozabudżetowych
instytucji publicznych,
 prywatne – np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych,
 prywatno-publiczne – np. ze spółek prawa handlowego z udziałem gminy.

Dominującymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są:
 zobowiązania kapitałowe – kredyty, pożyczki, obligacje, leasing,
 udziały kapitałowe - akcje i udziały w spółkach,
 dotacje.
Mogą one występować łącznie.
Kredyty bankowe można podzielić na:
 kredyty udzielane ze środków własnych – kredyt komercyjny,
 kredyty ze środków powierzonych – otrzymanych z innych źródeł na uzgodnionych
warunkach,
 kredyty udzielane ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania przez instytucje
zewnętrzne.
W Polsce występują najczęściej następujące formy finansowania inwestycji w zakresie ochrony
środowiska :
 fundusze własne inwestorów,
 pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez
Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami
do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne,
 zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np.
z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, konwersji długu wobec Finlandii,
 kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju EBOiR, Bank Światowy),
 kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne,
 leasing.
Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych funduszy ochrony
środowiska i gospodarki wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.).
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej działa od 1989 r., a w 1993 r.
nadano osobowość prawną wojewódzkim funduszom ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz
powołano gminne fundusze. W 1999 r., w związku z reformą ustrojową państwa, powstały fundusze
powiatowe.
Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć
podejmowanych dla poprawy jakości środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działalności określa
II Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast co roku aktualizowane są cele szczegółowe – dokumenty
wewnętrzne Narodowego Funduszu, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz
lista przedsięwzięć priorytetowych.
91
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Warunki udzielenia dofinansowania:
 udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów przedsięwzięcia,
 wywiązanie się przez Wnioskodawcę z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących
przychody Narodowego Funduszu oraz wywiązywania się z innych zobowiązań w stosunku do
Funduszu,
 przedsięwzięcie nie może być zakończone,
 udzielone dofinansowanie nie może przekroczyć kosztów przedsięwzięcia.
Fundusze, oprócz udzielania pożyczek i przyznawania dotacji, zgodnie z art. 411 ust. 1 ustawy
Prawo Ochrony Środowiska także mogą:
 udzielać dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek,
 wnosić udziały do spółek działających w kraju,
 nabywać obligacje, akcje i udziały spółek działających w kraju.
W kryteriach oceny Wniosku o dofinansowanie punktowana jest także pozycja
przedsięwzięcia na liście przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w dziale II rozdziale 4 określa
przeznaczenie środków finansowych funduszy gminnych, powiatowych i wojewódzkich.
I tak środki gminnych funduszy zgodnie z art. 406 ww. ustawy przeznaczone są na:
 edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady
zrównoważonego rozwoju,
 wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,
 wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a
także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła,
 realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska
i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów
małej retencji wodnej,
 urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków,
 realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami,
 wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom,
 profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów
jakości środowiska,
 wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla
wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii,
 wspieranie ekologicznych form transportu,
 działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby,
powietrza i wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących
metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie
przepisów ustawy o ochronie przyrody,
 inne zadania ustalone przez radę gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej,
wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.
Środki powiatowych funduszy przeznacza się na wspomaganie działalności wymienionej
powyżej, a ponadto na:
 realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi,
 inne zadania ustalone przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej,
wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.
92
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Fundacje i programy pomocowe
Fundacja EkoFundusz
EkoFundusz jest fundacją powołaną w 1992 r. przez Ministra Finansów dla efektywnego
zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części zagranicznego długu na
wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska (tzw. konwersja długu). Dotychczas decyzję o
ekokonwersji polskiego długu podjęły Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i
Norwegia. Tak więc EkoFundusz zarządza środkami finansowymi pochodzącymi z ekokonwersji
łącznie ponad 571 mln USD do wydatkowania w latach 1992–2010.
EkoFundusz jest niezależną fundacją działającą według prawa polskiego, a w szczególności
ustawy o fundacjach oraz Statutu. Obecnie Fundatorem jest Minister Skarbu.
W Statucie EkoFunduszu pięć sektorów ochrony środowiska uznanych zostało za dziedziny
priorytetowe. Są nimi:
 ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminacja
niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza),
 ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej
(ochrona wód),
 ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu),
 ochrona różnorodności biologicznej,
 gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
We wszystkich pięciu sektorach pomoc finansową EkoFunduszu uzyskać mogą tylko te
projekty, które wykazują się wysoką efektywnością, tj. korzystnym stosunkiem efektów
ekologicznych do kosztów. Poza tym zalecane jest, aby projekty spełniały przynajmniej jeden z
następujących warunków:
 wprowadzanie na polski rynek nowych technologii z krajów-donatorów,
 uruchomienie krajowej produkcji urządzeń dla ochrony środowiska,
 szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia.
EkoFundusz udziela wsparcia finansowego w formie bezzwrotnych dotacji a także
preferencyjnych pożyczek. Dotacje uzyskać mogą jedynie projekty dotyczące inwestycji związanych
bezpośrednio z ochroną środowiska (w ich fazie implementacyjnej), a w dziedzinie przyrody również
projekty nie inwestycyjne. EkoFundusz nie dofinansowuje badań naukowych, akcji pomiarowych, a
także studiów i opracowań oraz tworzenia wszelkiego rodzaju dokumentacji projektowej.
Z reguły wysokość dotacji dla przedsięwzięć inwestycyjnych obliczana jest ze wskaźników NPV oraz
IRR. Jeżeli wniosek o dofinansowanie składa jednostka gospodarcza, dotacja EkoFunduszu z reguły
nie przekracza 20% kosztów projektu, a jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach może
dochodzić do 30%.
Gdy inwestorem są władze samorządowe, dotacja może pokryć do 30% kosztów
(w wypadkach szczególnych do 50%), a dla jednostek budżetowych, podejmujących inwestycje
proekologiczne wykraczające poza ich zadania statutowe, dofinansowanie EkoFunduszu może pokryć
do 50% kosztów.
W odniesieniu do projektów, prowadzonych przez pozarządowe organizacje społeczne
(przyrodnicze, charytatywne) nie nastawione na generowanie zysków, dotacja EkoFunduszu może
pokryć do 80 % kosztów w projekcie z dziedziny ochrony przyrody i do 50 % w inwestycjach
związanych z ochroną środowiska.
EkoFundusz może wspierać zarówno projekty dopiero rozpoczynane, jak i będące w fazie
realizacji, jeżeli ich rzeczowe zaawansowanie nie przekracza 60 %.
93
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Banki najbardziej aktywnie wspierające inwestycje ekologiczne:
Bank Ochrony Środowiska S.A. – statutowo nałożony obowiązek kredytowania inwestycji
służących ochronie środowiska,
Bank Gdański S.A.,
Bank Rozwoju Eksportu S.A.,
Polski Bank Rozwoju S.A.,
Bank Światowy,
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Instytucje leasingowe finansujące gospodarkę odpadami:
Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A.,
BEL Leasing Sp. z o.o.,
BISE Leasing S.A.,
Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A.,
Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o.
Fundusze Strukturalne, Fundusz Spójności oraz Programy operacyjne
Podstawowymi celami wszystkich programów pomocowych, zarówno ze środków unijnych
jak i współpracy bilateralnej, są:
 ogólna poprawa stanu środowiska naturalnego,
 dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz standardów ekologicznych do wymagań
unijnych,
 wprowadzenie nowoczesnych technologii ekologicznych oraz schematów organizacyjnych
stosownie do standardów europejskich,
 transfer know-how.
Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności
W momencie przystąpienia do Unii Europejskiej Polska straci możliwość korzystania
z funduszy przedakcesyjnych, lecz zyska dostęp do znacznie większych funduszy strukturalnych Unii
i Funduszu Spójności (www.cie.gov.pl lub www.ukie.gov.pl), przeznaczonego na wsparcie rozwoju
transportu i ochrony środowiska. Trudno dziś powiedzieć, na jakich zasadach będą funkcjonować te
fundusze po wejściu Polski do Unii Europejskiej (zapowiadane jest ich przeobrażenie), niewątpliwie
jednak nadal będą pełniły rolę silnego instrumentu pomocowego, zapewniającego kierowanie dużych
środków finansowych, m.in. na ochronę środowiska i zadania realizowane w tym zakresie szczególnie
przez samorządy terytorialne.
Unia Europejska (UE) przewiduje udzielenie Polsce pomocy na rozwój systemów
infrastruktury ochrony środowiska poprzez instrumenty takie jak fundusze strukturalne i Fundusz
Spójności (FS). Na lata 2004–2006 UE przewiduje transfer środków finansowych na poziomie 13,8
mld EURO, z czego ponad 4,2 mld na realizację projektów z Funduszu Spójności. Planowane
działania strukturalne będą ujęte w Narodowym Planie Rozwoju (NPR). Przewidziane środki
inwestycyjne w ramach NPR wynoszą 23 mld EURO (13,8 mld z funduszy strukturalnych UE, około
6,2 mld EURO krajowe środki publiczne i około 3 mld z sektora prywatnego, jeżeli będzie
beneficjentem funduszy europejskich). Jednym z priorytetów NPR na lata 2004 – 2006 jest: ochrona
środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet ten będzie realizowany przez:
 część środowiskową Funduszu Spójności – 2,6 – 3,1 mld EURO (2,1 mld EURO wkład UE),
 Sektorowy Program Operacyjny: Ochrona środowiska i gospodarka wodna – 643 mln EURO
(516 mln EURO środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – ERDF),
 inne programy operacyjne (szczególnie Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju
Regionalnego – ZPORR).
94
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Cel strategii dla Funduszu Spójności to wsparcie podmiotów publicznych w realizacji działań
na rzecz poprawy stanu środowiska będące realizacją zobowiązań Polski wynikających z wdrażania
prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej, poprzez dofinansowanie:
 realizacji indywidualnych projektów,
 programów grupowych z zakresu ochrony środowiska,
 programów ochrony środowiska rządowych i samorządowych.
Jednym z kryteriów uzyskania środków finansowych z Funduszu Spójności jest wielkość
projektu, a mianowicie łączna wartość projektu powinna przekraczać 10 mln EURO. Projekty o takiej
wartości są w stanie zorganizować głównie średnie lub duże miasta bądź np. związki miast czy gmin.
Priorytetem 3 FS jest racjonalna gospodarka odpadami komunalnymi. Przewidziana kwota
środków finansowych na ten priorytet z UE wynosi 390,2 mln EURO (przy założeniu 19% udziału
środków krajowych). Fundusze te ukierunkowane będą na finansowanie konkretnych inwestycji,
których wyniki są zgodne z zapisami Dyrektywy Rady 91/156/EEC.
Priorytetem 2 w Sektorowym Programie Operacyjnym - Ochrona środowiska i gospodarka
wodna jest Ochrona środowiska na obszarach zanieczyszczonych. Działanie 4 dotyczy
zagospodarowania odpadów niebezpiecznych. W ramach tego priorytetu realizowane będą zadania,
których nie można dofinansować z Funduszu Spójności. Wsparcie finansowe dotyczyć będzie, także
podmiotów niepublicznych. Na ten priorytet przeznaczono 127 mln EURO.
W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wsparcie
zostanie udzielone szerokiej gamie projektów z zakresu ochrony środowiska. Pomoc z zasobów
funduszy strukturalnych i państwowych będzie udzielana głównie na projekty jednostek samorządu
terytorialnego realizowane w powiązaniu ze wsparciem udzielanym dla wzmocnienia potencjału
rozwojowego regionów. Wydatki w ramach działań wyniosą nie więcej niż 633,1 mln EURO, z tego
wsparcie ze środków Funduszy Strukturalnych wyniesie 411,56 mln EURO, z czego około 70%
zostanie przeznaczone na ochronę wód i gospodarkę wodną. W ramach działań dotyczących
gospodarki odpadami na dofinansowanie mogą liczyć projekty ograniczające wpływ składowanych
odpadów na powietrze atmosferyczne, wody i glebę poprzez:
 modernizację istniejących wysypisk komunalnych,
 budowę zakładów unieszkodliwiania odpadów (kompostownie, spalarnie),
 wprowadzenie na szeroką skalę systemu powtórnego zagospodarowania odpadów,
 regionalne programy likwidacji niebezpiecznych i dzikich składowisk.
Beneficjentem końcowym w ramach działań będą samorządy wojewódzkie, powiatowe i gminne.
95
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
96
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
IX. ZARZĄDZANIE OCHRONĄ ŚRODOWISKA
9.1. Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym uznaje ochronę środowiska i przyrody,
leśnictwo i rybactwo śródlądowe, gospodarkę wodną, zagospodarowanie przestrzenne, a także
zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska za zadania przynależne do wykonywania
przez powiat określone ustawami zaliczanymi do zadań publicznych o charakterze ponadregionalnym.
Kompetencje burmistrza, jako organu ochrony środowiska, ograniczone zostały do zadań
związanych ze zwykłym korzystaniem ze środowiska przez osoby fizyczne.
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska burmistrz jest zatem właściwy w następujących
sprawach:
- przyjmowanie wyników pomiarów wielkości emisji z instalacji (art. 149 POŚ),
- wydawania decyzji, nakładającej na prowadzącego instalację lub użytkownika urządzenia
obowiązek prowadzenia w określonym czasie pomiarów wielkości emisji (art. 150 POŚ),
- przyjmowania zgłoszeń instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogącej negatywnie
oddziaływać na środowisko (art. 152 POŚ),
- wydawania decyzji określającej wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące
eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia (art. 154 ust. 1 POŚ),
- nakładanie obowiązku wykonania przez osobę fizyczną czynności zmierzających do ograniczenia
negatywnego oddziaływania instalacji lub urządzenia na środowisko (art. 364 POŚ),
- wstrzymanie eksploatacji instalacji (art. 368 POŚ).
-
Dodatkowo do kompetencji burmistrza należą:
przyjmowanie informacji o wystąpieniu poważnej awarii (art. 245 ust. 1 POŚ),
współdziałanie przy tworzeniu planu operacyjno-ratowniczego (art. 268 ust. 2 pkt 3 POŚ),
wydawanie zezwoleń na prowadzenie zbiorowego zaopatrywania w wodę i odprowadzanie
ścieków.
Z ustawy o ochronie przyrody wynika kompetencja Rady Gminy do wprowadzania w drodze
uchwały obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych,
zespołów przyrodniczo-krajobrazowych oraz użytków ekologicznych.
Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i
porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do zadań własnych gminy (art. 3.1)
Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska Gminy Koszyce realizowane będzie przez Urząd
Gminy Koszyce i polegać ono będzie na inicjowaniu, organizowaniu i okresowej weryfikacji
elementów programu zgodnie z wymaganiami ustawy – Prawo ochrony środowiska.
Instrumentami służącymi do wykonania zadań programu są:
 instrumenty prawne,
 instrumenty ekonomiczne (finansowe),
 instrumenty organizacyjne,
 instrumenty edukacyjno-informacyjne,
 współpraca ze współrealizatorami programu,
 monitorning realizacji programu.
97
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Na Program Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce składają się dwa rodzaje zadań: zadania
własne (przedsięwzięcia realizowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji
gminy) oraz zadania koordynowane (pozostałe zadania związane z ochroną środowiska i racjonalnym
wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze
środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego,
wojewódzkiego i centralnego).
Instrumenty prawne – do instrumentów prawnych zgodnie z kompetencjami organów
zarządzających programem i współrealizujących go, wyższego i niższego szczebla, należą w
szczególności:
1. decyzje – pozwolenia: zintegrowane, na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
emitowanie hałasu do środowiska, emitowanie pól elektromagnetycznych, wytwarzanie
odpadów, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
2. zezwolenia na gospodarowanie odpadami,
3. pozwolenia wodno-prawne na szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeń
wodnych, wykonywanie innych czynności i robót, budowli, które mają znaczenie w
gospodarowaniu wodami lub w korzystaniu z wód,
4. zezwolenia – koncesje wydane na podstawie Prawa geologicznego i górniczego,
5. uzgadnianie na podstawie raportów z ocen oddziaływania na środowisko decyzji o warunkach
zabudowy oraz o pozwoleniu na budowę, rozbiórkę obiektu budowlanego, decyzji o
pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
6. cofnięcie lub ograniczenie zezwolenia lub pozwolenia na korzystanie ze środowiska,
7. decyzje naprawcze dotyczące zakresu i sposobu usunięcia przez podmiot korzystający ze
środowiska przyczyn negatywnego oddziaływania na środowisko i przywrócenia środowiska
do stanu właściwego oraz zobowiązujące do usunięcia uchybień,
8. decyzje stanowiące ochronę cennych obiektów przyrodniczych,
9. uchwały wprowadzające zapisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
planu gospodarki odpadami do prawa lokalnego,
10. opłaty za korzystanie ze środowiska,
11. administracyjne kary pieniężne,
12. decyzje zezwalające na usuwanie drzew i krzewów,
13. programy dostosowawcze dotyczące przywracania standardów jakości środowiska do stanu
właściwego,
14. decyzje wstrzymujące oddanie do użytku instalacji lub obiektu, a także wstrzymujące
użytkowanie instalacji lub obiektu,
15. decyzje o zakazie produkcji, importu, wprowadzania do obrotu.
Poprzez system pozwoleń można bezpośrednio wpływać na ochronę środowiska realizowaną
w zakładach przemysłowych.
Wśród instrumentów prawnych związanych z wykonywaniem istniejącego prawa, istotne jest
wykorzystanie procedury ocen oddziaływania na środowisko i prognozy skutków środowiskowych
niektórych planów i programów, zgodnie z celem jakim mają one służyć, tj. jako instrumentu
pomocnego w procesach decyzyjnych. W tym zakresie należy wykorzystywać uprawnienia płynące z
ustalania zakresu raportu OOŚ dostosowanego do warunków lokalnych i uwzględniania planów i
programów ochrony środowiska i gospodarki odpadami przyjętych na szczeblu gminy i powiatu.
Niezbędne jest też wzmocnienie nadzoru wyższego szczebla przy uzgadnianiu projektów przyszłej
decyzji lokalizacji inwestycji.
Instrumenty finansowe – do instrumentów finansowych należą:
1. opłaty za korzystanie ze środowiska,
2. administracyjne kary pieniężne,
3. odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna,
98
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
4. pożyczki i dotacje z funduszy ochrony środowiska,
5. opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin.
Celem polityki powiatu jest osiągnięcie takiej sytuacji aby wszystkie podmioty gospodarcze
działające na terenie powiatu posiadały wymagane prawem decyzje administracyjne w zakresie
ochrony środowiska i wnosiły ustalone prawem opłaty.
Instrumenty
organizacyjne,
edukacyjno-informacyjne
oraz
współpraca
z
współrealizatorami programu – opracowanie i wdrożenie programu ochrony środowiska na
szczeblu powiatowym wymaga stałego, intensywnego udziału społecznego i nie może polegać jedynie
na prowadzeniu kampanii informacyjnej. Podstawowym założeniem skutecznie przeprowadzonej
kampanii informacyjnej i edukacyjnej dla społeczności lokalnej winno być uczestnictwo
społeczeństwa w podejmowaniu kluczowych decyzji, dotyczących programu zarówno na etapie
planowania, wdrażania, jak i funkcjonowania.
Jedną z form bezpośredniego udziału przedstawicieli różnych sektorów w tworzeniu,
wdrażaniu i funkcjonowaniu programu jest międzysektorowe lobby społeczne, tworzące podstawy
partnerstwa samorządu powiatowego i gminnego, biznesu, organizacji pozarządowych, lokalnych
liderów i mieszkańców gminy Koszyce. Formą organizacyjną takiego lobby mogą być: gminna rada
ds. ochrony środowiska - społeczne zespoły sterujące.
Głównym celem działania rady sterującej winno być stworzenie warunków do autentycznego
wyrażania opinii i pomysłów reprezentantów mieszkańców, przedsiębiorstw i organizacji oraz
uwzględniania ich w procesie budowy (aktualizacji) programu ochrony środowiska, jego wdrażaniu i
monitoringu jego działania.







Rada (lub zespół sterujący), w ramach swoich prac, powinna prowadzić działania w zakresie:
przyjęcie raportu o stanie ochrony środowiska (diagnoza stanu obecnego),
opiniowanie dokumentów projektu,
bieżące przekazywanie informacji nt. projektu do zainteresowanych grup mieszkańców,
przedsiębiorstw i organizacji,
omawianie opinii i stanowisk zainteresowanych podmiotów,
identyfikowanie i analiza kwestii niejasnych, spornych oraz społecznie lub politycznie drażliwych,
inicjowanie i prowadzenie nieformalnych negocjacji kwestii spornych,
wypracowanie konsensusu w kwestiach spornych.
W skład rady sterującej powinni wchodzić przedstawiciele czterech kluczowych grup, które
powinny brać udział w opracowaniu programu (aktualizacji) i jego wdrażaniu. Przewodniczącego
Rady powołać winien Wójt Gminy, przewodniczący rady wnioskuje o powołanie członków rady z
czterech kluczowych grup.
Rada Gminy oraz Urząd Gminy – przedstawiciele władz samorządowych powinni pełnić w
programie funkcje:
 inicjującą,
 koordynującą (wspólnie z innymi grupami),
 wdrażającą (wspólnie z innymi grupami).
Funkcja inicjująca polega na ogłoszeniu inicjatywy opracowania programu, wyznaczeniu w
starostwie pracownika (pracowników), którzy będą zajmować się koordynacją programu w fazie jego
opracowywania (aktualizacji) i późniejszego wdrożenia, gromadzeniem i udostępnianiem danych
niezbędnych dla programu. Urząd powinien ogłosić w lokalnych mediach (prasa, radio, telewizja)
rozpoczęcie realizacji programu i zaprosić do uczestnictwa w pierwszym spotkaniu rady lub zespołu
sterującego.
99
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Funkcja koordynująca powinna być wykonywana wspólnie z zespołem sterującym i ze
strony urzędu winna objąć:
 zorganizowanie przeprowadzenia badań ankietowych wśród mieszkańców powiatu (zapewnienie
dostarczenia ankiet do domów, zatrudnienie ankieterów, opracowanie wyników ankiety),
 zabezpieczenie logistyczne obsługi zespołu sterującego w trakcie realizacji (udostępnienie sali,
powielanie materiałów i sprawozdań, przekazanie wyników pracy i spotkań do lokalnych
mediów),
 uczestnictwo pracowników urzędu w pracach nad programem,
 organizacja kontaktów z wyższymi szczeblami władz samorządowych (wojewódzkimi) w celu
uzyskania niezbędnych do wykonania programu materiałów i jeżeli jest to możliwe ujednolicenia
niektórych rozwiązań systemowych w skali powiatu i województwa .
Funkcja wdrażająca polega na nadaniu programowi formy dokumentu, który będzie mogła
uchwalić Rada Powiatu.
W Urzędzie Gminy Koszyce powinna zostać wyznaczona osoba, która będzie koordynowała
wdrażanie programu. Wszystkie instytucje, które w programie zostały wymienione jako
odpowiedzialne za realizacje poszczególnych jego zadań i będące źródłem środków dla wdrażania
programu, powinny otrzymać kopie całego programu z podkreślonymi elementami ich własnego
udziału w jego wdrażaniu.
Inne instytucje i przedsiębiorstwa z terenu Gminy Koszyce – w zespole sterującym
powinni znaleźć się przedstawiciele wszystkich instytucji z terenu gminy, organizacji gospodarczych
oraz największych zakładów na obszarze Gminy Koszyce, które będą prawdopodobnie w przyszłości
uczestniczyć we wdrażaniu programu. Dlatego też informacja o rozpoczęciu realizacji programu i
zaproszenie do uczestnictwa w nim, przekazane przez starostwo powinno dotrzeć do nich nie tylko
przez media, ale także bezpośrednio (pocztą, faxem, e-mailem).
Każda instytucja powinna skierować co najmniej jedna osobę do udziału w zespole
sterującym, a osoba ta powinna przekazywać informacje o zaawansowaniu prac nad programem
kierownictwu instytucji. Przedstawiciele tych instytucji i przedsiębiorstw powinni pełnić w programie
przede wszystkim funkcje opracowującą i wdrażającą.
Funkcja opracowująca polegać ma na uczestnictwie w tworzeniu programu (aktualizacji),
udziale we wszystkich spotkaniach zespołu sterującego, opracowaniu wniosków z tych spotkań,
dostarczaniu informacji ze swoich instytucji dla potrzeb programu, współtworzeniu końcowego
dokumentu programu (aktualizacji).
Funkcja wdrażająca polegać powinna na organizowaniu i wykonywaniu zadań zapisanych w
programie, za których realizację, a w pewnym stopniu i finansowanie odpowiedzialne będą
poszczególne instytucje i przedsiębiorstwa.
Mieszkańcy
Mieszkańcy Gminy Koszyce powinni uczestniczyć w opracowywaniu programu zarówno jako
osoby prywatne (lokalni liderzy), jak i przedstawiciele różnych organizacji społecznych działających
na terenie gminy.
Członkowie zespołu sterującego winni służyć wiedzą i doświadczeniem zawodowym
bezpłatnie, obowiązywać winna bowiem zasada dobrowolności uczestnictwa.
Członkowie rady (zespołu sterującego) na bieżąco winni otrzymywać materiały informacyjne
nt. programu i prowadzić czynną ich konsultację z grupami, które reprezentują. Rada (zespół
100
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
sterujący) winna posiadać profesjonalna obsługę logistyczną oraz kontakty z mediami. Treść
posiedzeń rady (zespołu sterującego), jego dokumenty winne być dostępne dla obywateli.
Dostęp do informacji
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa, a także obowiązującymi ustawami społeczeństwo
winno mieć zapewniony dostęp do informacji o środowisku. W związku z tym powinno się dążyć do:
 tworzenia, zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo ochrony środowiska publicznych rejestrów i
elektronicznych baz danych o środowisku ułatwiających dostęp obywateli do informacji
gromadzonych i przechowywanych przez organa administracji,
 stworzenia uzgodnionych zasad współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi i społecznymi
organizacjami ekologicznymi.
Cele programu udziału społecznego można podzielić na cztery grupy: poznawcze, proceduralne,
polityczne i edukacyjno-wychowawcze.
Cele poznawcze:
 poznanie świadomości i opinii społecznych nt. programu ochrony środowiska,
 ustalenie gotowości mieszkańców do zmiany codziennych nawyków mogących mieć wpływ na
stan środowiska,
 ustalenie gotowości mieszkańców do ponoszenia dodatkowych uciążliwości związanych z
ewentualną lokalizacją nowych urządzeń i obiektów związanych z ochroną środowiska,
 ustalenie gotowości mieszkańców i biznesu do ponoszenia dodatkowych wydatków wynikających
z racjonalizacji programu i ekologizacji życia.
Cele polityczne:
 uświadomienie lokalnym i regionalnym kręgom politycznym wagi problematyki ochrony
środowiska, dla kierowania sprawami publicznymi na szczeblu regionalnym i lokalnym,
 uzyskanie opinii politycznych, a docelowo politycznej akceptacji nt. proponowanych rozwiązań
organizacyjnych i finansowych.
Cele proceduralne:
 współpraca z mediami dla informowania opinii publicznej oraz kształtowania postaw
przychylnych dla ochrony środowiska,
 stałe i bezpośrednie informowanie zainteresowanych podmiotów o postępach prac, uzyskanych
rezultatach oraz podejmowanych istotnych decyzjach,
 konsultacje, mediacje i uzgodnienia spraw spornych z przedstawicielami samorządów, biznesu,
organizacji społecznych oraz innych podmiotów, istotnych z punktu widzenia ochrony
środowiska,
 uzyskanie wstępnych stanowisk istotnych podmiotów nt. dokumentów dotyczących ochrony
środowiska.
Cele edukacyjno-wychowawcze:
 podniesienie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców na obszarze objętym programem,
 podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców nt. współczesnych metod ochrony środowiska oraz
ich organizacyjnych, finansowych i ekologicznych uwarunkowań i konsekwencji,
 uświadomienie konieczności ponoszenia przez jednostki i gospodarstwa domowe dodatkowych
nakładów finansowych, rzeczowych i czasowych w celu dostosowania się do obowiązujących
regulacji prawnych i standardów europejskich.
101
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
9.2. Monitoring realizacji programu
Monitoring jest podstawą oceny efektywności wdrażania programu ochrony środowiska, a
także dostarcza informacji w oparciu, o które można ocenić, czy stan środowiska ulega polepszeniu
czy pogorszeniu.
Rozróżniamy dwa rodzaje monitoringu:
monitoring jakości środowiska,
monitoring polityki środowiskowej.


Monitoring środowiska powinien być traktowany jako system kontroli stanu środowiska,
dostarczający informacji o uzyskanych efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska. Jest
także narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania
środowiskiem.
Badanie stanu środowiska realizowane jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska i
koordynowane przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska. Badanie to jest sposobem pozyskiwania,
gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji o środowisku pozwalającym na ocenę stopnia
prawidłowości realizowanego programu ochrony środowiska.







Należy tutaj wymienić następujące elementy środowiska podlegające ocenie:
monitoring wód powierzchniowych
monitoring wód podziemnych
monitoring wodnych zbiorników zaporowych,
monitoring wody pitnej,
monitoring jakości powietrza,
monitoring gleb,
monitoring hałasu.
Monitoring polityki środowiskowej – monitoring wprowadzanej polityki ochrony
środowiska oznacza, że wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej
ocenie w zakresie:
 określenia stopnia wykonania przyjętych zadań,
 określenia stopnia realizacji założonych celów,
 oceny rozbieżności pomiędzy celami i zadaniami,
 analizy przyczyn powstałych rozbieżności.
Najważniejszym wskaźnikiem uzyskanych osiągnięć władz gminnych jest monitorowanie stopnia
realizacji przyjętych zadań. Koordynator wdrażania programu będzie co dwa lata oceniał stopień i
jakość wdrażania „Programu ochrony środowiska”. Wyniki oceny rozbieżności pomiędzy celami i
uzyskanymi efektami oraz analiza przyczyn zaistniałych rozbieżności będą stanowiły istotny wkład do
opracowania następnej wersji „Programu Ochrony Środowiska Gminy Koszyce”.
Mierniki stopnia realizacji programu - pomiar stopnia realizacji programu będzie odbywać się
poprzez wskaźniki presji, stanu i reakcji.
Wskaźniki presji wywieranej na środowisko odnoszą się do tych form działalności, które
zmniejszają ilość i jakość zasobów środowiska, przy czym możliwe jest rozróżnienie:
 wskaźników presji bezpośredniej, wyrażonej w kategoriach emisji zanieczyszczeń lub konsumpcji
zasobów środowiska,
 wskaźników presji pośredniej, opisujących te szkodliwe formy działalności ludzkiej, które w
efekcie prowadza do wywierania presji bezpośredniej.
102
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wskaźniki stanu odnoszą się do jakości środowiska i jakości jego zasobów; jako takie
odnoszą się do ostatecznych celów realizacji Planu i powinny być konstruowane w sposób
umożliwiający dokonanie przeglądowej oceny stanu środowiska i zmian dokonujących się w czasie.
Wskaźniki reakcji pokazują, w jakim stopniu społeczeństwo zainteresowane jest
odpowiedzią na stan środowiska. Reakcja społeczna dotyczyć może indywidualnych i kolektywnych
działań prowadzących do ograniczenia, opanowania lub uniknięcia negatywnego oddziaływania na
środowisko, ewentualnie powstrzymanie postępującej już degradacji środowiska.
9.3. Edukacja ekologiczna
Kampania informacyjno-edukacyjna w szkołach – szkoły mają bardzo szerokie możliwości
włączenia się w proces informacyjno-edukacyjny związany z problematyką ochrony środowiska. W
tym zakresie możliwe są zarówno formy zajęć lekcyjnych, jak i pozalekcyjnych.





Szkoła powinna:
inicjować i korzystać z kontaktów z władzami samorządowymi oraz innymi reprezentantami
społeczności lokalnej; szkołami wyższymi; terenowymi ośrodkami edukacji ekologicznej i innymi
instytucjami i organizacjami (w tym z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi),
inicjować oraz uczestniczyć w krajowych i międzynarodowych programach edukacji
ekologicznej,
stale podejmować i rozszerzać zakres praktycznych działań na rzecz ochrony środowiska w szkole
i jej otoczeniu,
eksponować pozytywną rolę dzieci w edukacji ekologicznej dorosłych,
prowadzić edukacje ekologiczną w terenie.
Dla osiągnięcia tych celów szkoła powinna wprowadzić różne formy działań bezpośrednio
skierowanych na pobudzenie świadomości, podnoszenie poziomu wiedzy i wyrabianie umiejętności
wśród dzieci i młodzieży, a pośrednio również u wszystkich mieszkańców powiatu.











Spośród zalecanych form należy wymienić:
ścieżki tematyczne w ramach przedmiotu Środowisko w nauczaniu początkowym oraz w klasach
wyższych w ramach poszczególnych przedmiotów,
badania ankietowe dzieci i młodzieży,
pogadanki i spotkania z ciekawymi ludźmi (przedstawiciele władz lokalnych, zakładów
przemysłowych, organizacji ekologicznych),
konkursy plastyczne, literackie, konkursy zbiórki surowców wtórnych,
przedstawienia teatralne, happeningi ekologiczne,
festyny, manifestacje, aukcje, pokazy,
dni otwarte w zakładach przemysłowych,
współpraca i wymiana doświadczeń z innymi szkołami poprzez internet,
kluby młodego ekologa,
Dla wspomagania realizacji celów stawianych szkole należy:
rozszerzyć i pogłębić program studiów dla wychowawców przedszkolnych i nauczycieli,
uwzględniając specyficzne potrzeby edukacji ekologicznej,
zapewnić dostęp do atrakcyjnych pomocy dydaktycznych (w tym poradników i przewodników dla
nauczycieli).
103
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Kampania informacyjno-edukacyjna dla podmiotów gospodarczych działających na
terenie Gminy Koszyce – główny ciężar działań informacyjno-szkoleniowych dla podmiotów
gospodarczych z terenu gminy powinny przejąć izby gospodarcze, izby rzemieślnicze, cechy,
kongregacje kupieckie, itp.




Zakres szkoleń powinien obejmować:
zagadnienia prawne,
obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie ochrony środowiska,
zagadnienia związane ze stosowaniem najlepszych dostępnych technik,
zagadnienia związane z obniżaniem materiało-, wodo- i energochłonności procesów
technologicznych,
gospodarkę odpadami przemysłowymi wraz z recyklingiem odpadów.

Zdecydowana większość osób czynnych zawodowo ma bezpośredni wpływ na stan
środowiska. Wynika to z mniej lub bardziej świadomych decyzji podejmowanych na każdym
stanowisku pracy. Realizacja zadań związanych z ochroną środowiska w znacznej mierze zależna jest
więc od konkretnych działań podejmowanych w zakładach pracy.

Skuteczność tych działań wymaga spełnienia następujących warunków:
wiedza o ochronie środowiska, w tym gospodarce odpadami, w miejscu pracy powinna być
upowszechniana przez kierownictwo zakładu, specjalistyczne służby pracownicze i związki
zawodowe, włączając w to program doskonalenia zawodowego kadry oraz elementy edukacji
środowiskowej związanej ze specyfiką prowadzonej działalności,
w programach szkoleniowych służb BHP w zakładach pracy należy podjąć tematykę skutków
oddziaływania zakładów pracy na lokalne środowisko i zdrowie ludzi w zakresie gospodarki
odpadami,
we wszystkich działaniach promocyjnych należy lansować technologie i rozwiązania przyjazne
środowisku.


Większe zakłady i jednostki handlowe powinny przeprowadzić cykl instruktażowoszkoleniowy dla swoich pracowników. Szkolenia powinny uwzględniać podnoszenie ogólnej
świadomości ekologicznej pracowników oraz ich zachowania konsumenckie, a także gospodarkę
odpadami opakowaniowymi - w tym selektywną zbiórkę - na terenie gminy.
Kampania informacyjno-edukacyjna prowadzona przez organizacje społeczne –
organizacje społeczne, w tym działające na rzecz ochrony środowiska, mają zróżnicowany charakter i
formy działania, a także różnorodne powiązania ze sferą polityki, ekonomii i kultury.



Działania pozarządowych organizacji ekologicznych polegają najczęściej na:
kształtowaniu świadomości ekologicznej osób zaangażowanych w działania społeczne,
przybliżaniu społeczeństwu istoty i znaczenia problemów ekologicznych,
wpływaniu na osoby i instytucje odpowiedzialne za podejmowanie decyzji dotyczących
zarządzania środowiskiem,
propagowaniu humanistycznego i kulturowego wzorca ekologii.

Dla efektywnego działania społecznych organizacji ekologicznych programy informacyjnoedukacyjne realizowane przez te organizacje winny uzyskać wsparcie zarówno merytoryczne, jak i
finansowe ze strony powiatu, gmin i podmiotów gospodarczych. Głównym źródłem finansowania
działań organizacji w tym zakresie powinny być Gminne i Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska.
Nie wyklucza to jednak ubiegania się o fundusze z innych źródeł, jak: fundusze ekologiczne (np.
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska, fundacje, środki pomocowe).
104
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Dobra współpraca władz gminy oraz przedsiębiorstw może zaowocować włączeniem się
społecznych organizacji ekologicznych w proces informacyjno-edukacyjny w następujących
zakresach:
 prowadzenie szkoleń dla nauczycieli, urzędników, przedsiębiorców, działaczy samorządu
terytorialnego, mieszkańców,
 przygotowywanie i kolportaż materiałów informacyjno-edukacyjnych dla mieszkańców,
 organizowanie konkursów, wystaw, prelekcji,
 prowadzenie kampanii np. Świadomy Konsument, Ekologiczne Opakowania, Odnawialne
źródła energii, Agroturystyka, Ścieżki rowerowe, itp.
105
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
106
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
STRESZCZENIE
WSTĘP
Podstawa prawna opracowania
Obowiązujące od 1 października 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska6 w art. 17 nakłada na
Urzędy Gmin obowiązek opracowania gminnego programu ochrony środowiska w celu realizacji
polityki ekologicznej Państwa. Obowiązek ten stanowi przesłankę dla utworzenia niniejszego
opracowania.
Formalną podstawą sporządzenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce jest
umowa zawarta w dniu 8 kwietnia 2004 r. pomiędzy Gminą Koszyce z siedzibą w Koszycach,
ul. Nowa 14, a Przedsiębiorstwem Usługowym „Południe II” sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie,
ul. Łokietka 98-104.
Koncepcja i cel opracowania
Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce położonej w
powiecie proszowickim na terenie województwa małopolskiego.
Na podstawie aktualnego stanu środowiska, źródeł jego zagrożeń oraz tendencji przeobrażeń
Program Ochrony Środowiska określa cele polityki ekologicznej na terenie Gminy Koszyce,
instrumenty realizacji programu, potrzebne środki finansowe oraz formy kontroli jego realizacji.
Problematyka ochrony środowiska obejmuje wszystkie jego elementy, a więc budowę
geologiczną i bogactwa naturalne, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze atmosferyczne,
rzeźbę terenu i pokrywę glebową, szatę roślinną i lasy, świat zwierząt, a także podstawowe walory
kulturowe.




Dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju niezbędne są:
ochrona środowiska przyrodniczego,
rozwój gospodarczy,
ład przestrzenny,
warunki społeczne.
Z punktu widzenia środowiska przyrodniczego zrównoważony rozwój polega przede
wszystkim na dążeniu do:
 zachowania możliwości odtwarzania się zasobów naturalnych,
 racjonalnego użytkowania zasobów nieodnawialnych i zastępowania ich substytutami,
 ograniczania uciążliwości dla środowiska i nie przekraczania granic wyznaczonych jego
odpornością,
 zachowania różnorodności biologicznej,
 zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa ekologicznego,
 tworzenia podmiotom gospodarczym warunków do uczciwej konkurencji w dostępie do
ograniczonych zasobów i możliwości odprowadzania zanieczyszczeń.
Program Ochrony Środowiska powinien wytyczać cele polityki ekologicznej Gminy
Koszyce, takie jak:
 racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych przez zmniejszenie zużycia energii, surowców i
materiałów, a równocześnie wzrost udziału w wykorzystywaniu zasobów odnawialnych,
6
Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 62 poz. 627).
107
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
 ochronę powietrza i ochronę przed hałasem przez redukcję emisji gazów i pyłów oraz emitorów
hałasu i wibracji,
 ochronę wód przez właściwą gospodarkę wodno-ściekową oraz racjonalizację zużycia wody,
 ochronę gleb i powierzchni ziemi przez racjonalną gospodarkę rolną i minimalizowanie
destrukcyjnych oddziaływań przemysłu oraz komunikacji,
 ochronę zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem bioróżnorodności przez zmniejszanie presji
wynikającej z rozwoju gospodarczego.
Metodyka opracowania
Program Ochrony Środowiska powinien być powiązany z dokumentami wyższej rangi i
wynikać z zapisów Polityki Ekologicznej Państwa7. Równocześnie Program Ochrony Środowiska
powinien być skorelowany z dokumentami szczebla wojewódzkiego i powiatowego.
Przy opracowaniu projektu Programu Ochrony Środowiska wykorzystano również: „Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Koszyce” oraz „Strategie
rozwoju Gminy Koszyce”.
Spośród dokumentów szczebla wojewódzkiego i powiatowego dokumentami identyfikującymi
cele ekologiczne przy sporządzaniu niniejszego opracowania zostały uwzględnione następujące:
 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego8,
 Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na
lata 2001-20159,
 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego10,
W Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego wśród celów nadrzędnych wymieniony jest
cel „Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego”. W ramach tego celu nadrzędnego
sformułowano grupę celów strategicznych i zadań do zrealizowania.




Dokument precyzuje cztery cele strategiczne, a mianowicie:
zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska,
racjonalne gospodarowanie środowiskiem,
ochrona przyrody i różnorodności biologicznej,
kształtowanie krajobrazu kulturowego.









Wśród zadań, które mogą dotyczyć gminy Koszyce należy wymienić następujące:
poprawę jakości wód,
ograniczenie emisji zanieczyszczeń,
uporządkowanie gospodarki odpadami,
minimalizowanie zużycia zasobów naturalnych i racjonalizację zużycia energii,
minimalizację wytwarzania odpadów,
podnoszenie retencyjności dorzeczy,
zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych,
zwiększanie obszarów objętych różnorodnymi formami ochrony przyrody,
rewaloryzację obszarów zdegradowanych.
Polityka Ekologiczna Państwa – uchwalona przez Sejm RP w dniu 8.05.2003 r.
dokument uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego w dniu 28.08.2000 r.
Nr XXIII/250/2000.
9 dokument uchwalony przez Sejmik Wojew. Małopolskiego pod numerem XXXVII/330/2000.
10
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego – sfera ekologiczna.
Ustalenia. Oprac. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział w Krakowie, 2002 r.
7
8
108
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
CHARAKTERYSTYKA GMINY
Położenie gminy Koszyce
Gmina Koszyce położona jest na granicy dwóch województw: świętokrzyskiego i
małopolskiego, do którego należy. Sąsiaduje od północy z Powiatem Kazimierza Wielka (gminy:
Opatowiec, Bejsce i Kazimierza Wielka), od zachodu z gminą Nowe Brzesko i Proszowice, a od
południa poprzez Wisłę z powiatem brzeskim (gminy Szczurowa i Drwinia). Położona jest w
ciekawym układzie geograficznym: w południowo-wschodniej części Płaskowyżu Proszowickiego,
będącego częścią składową Niecki Nidziańskiej oraz na skraju południowo-zachodniej części Kotliny
Sandomierskiej. Usytuowana jest wzdłuż drogi krajowej nr 79 relacji Kraków - Sandomierz, 50 km od
Krakowa.
Obszar gminy stanowią dorzecza rzek Szreniawy i Nidzicy – lewostronnych dopływów Wisły,
która w planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego określona jest
mianem korytarza ekologicznego o znaczeniu międzynarodowym.
Powierzchnia geodezyjna gminy wynosi 6 642 ha (67 km2). W skład gminy wchodzi 20
miejscowości.
Ludność
Społeczeństwo Gminy Koszyce liczy ok. 6 tys. osób. W zdecydowanej większość jest to
społeczeństwo wiejskie. Powierzchnia geodezyjna gminy wynosi 6 642 ha, stąd na jednego
mieszkańca gminy przypada około 1,10 ha ziemi. Gmina obejmuje 20 sołectw. Do najliczniejszych
sołectw gminy należą: Koszyce, Jaksice, Przemyków, Książnice Wielkie, Sokołowice.
Tab. 1 Struktura liczby mieszkańców w poszczególnych sołectwach Gminy Koszyce
Sołectwo
Koszyce
Morsko
Malkowice
Sokołowice
Siedliska
Łapszów
Włostowice
Książnice Wielkie
Dolany
Jaksice
Modrzany
Zagaje
Biskupice
Książnice Małe
Rachwałowice
Filipowice
Przemyków
Piotrowice
Witów
Jankowice
Ogółem
Liczba mieszkańców
659
240
180
396
193
343
366
444
138
538
108
217
225
224
286
141
499
221
300
106
5795
% ludności gminy
11
4
3
7
3
6
6
8
2
9
2
4
4
4
5
2
9
4
5
2
100
Źródło: Urząd Gminy, 2002 r.
109
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Wg danych z 2002 roku na 5 795 osób, będących mieszkańcami Gminy Koszyce, ponad
połowę, czyli 51,44 % stanowią kobiety. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 79 osób w
wieku nieprodukcyjnym, czyli osób posiadających możliwość przejścia na emeryturę. Gmina posiada
więc w społeczeństwie zasób siły do pracy. Jednak czy będzie to zasób siły do prac o charakterze
umysłowym, czy roboczym świadczy stan wykształcenia społeczeństwa.
Użytkowanie terenu
Dominującą funkcją gminy Koszyce jest rolnictwo, ze względu na położenie w strefie o
dogodnych warunkach przyrodniczych oraz nieskażone środowisko naturalne. Biorąc pod uwagę
jakość gleb, agroklimat, rzeźbę terenu i warunki wodne, a więc czynniki, które przesądzają o
możliwościach rozwoju rolnictwa, gmina wyróżnia się korzystnie na tle zarówno województwa, jak i
kraju.
Ogółem użytków rolnych jest 5 804 ha (88,2 % powierzchni ogólnej). Teren gminy Koszyce
jest słabo zalesiony. Na obszarze gminy lasy i grunty leśne zajmują 124,8 ha, co stanowi 1,9 %
powierzchni ogólnej. Powierzchnia sadów wynosi 116 ha, co stanowi 1,7 % powierzchni ogólnej.
Tab. 4 Struktura użytków gruntowych gminy Koszyce
wyszczególnienie
Użytki rolne łącznie
Grunty orne
Sady
Łąki i pastwiska
Lasy i grunty leśne
Wody płynące
Drogi
Tereny zabudowane
Tereny zieleni
Tereny różne
Ogółem powierzchnia
powierzchnia
ha
5 804,0
4 643,0
116,0
1 045,0
124,8
160,8
175,6
227,2
2,3
86,9
6 581,6
%
88,2
70,6
1,7
15,9
1,9
2,4
2,8
3,4
<0,01
1,3
100
Źródło: Urząd Gminy, 1999 r.
Rolnictwo
Gmina charakteryzuje się rozdrobnieniem indywidualnych gospodarstw rolnych.
Wyposażenie rolnictwa w maszyny rolnicze jest dobre, na 1 ciągnik przypada 8,3 ha użytków rolnych.
W uprawie dominuje uprawa zbóż, ziemniaków i tytoniu, ze szczególnie intensywnie powiększającą
się powierzchnią uprawy kukurydzy W produkcji zwierzęcej wiodącym kierunkiem jest hodowla
trzody chlewnej w mniejszym zakresie bydła. W związku z tym, że gmina posiada duży potencjał
produkcji artykułów rolnych, tak roślinnych jak i zwierzęcych, a także ofertę nieruchomości
gruntowych z uregulowanym stanem prawnym przeznaczonych w planie zagospodarowania pod
działalność usługowo-produkcyjną, istnieje możliwość zdynamizowania na terenie gminy rozwoju
przetwórstwa rolno-spożywczego, a także handlu i usług. Część terenów - w związku z ostatecznym
ustaleniem przebiegu planowanej do przebudowy i częściowej budowy drogi wojewódzkiej nr 768 - w
sporządzanym obecnie planie zagospodarowania przestrzennego Gminy Koszyce w okolicach
przyległych do powyższej drogi (Koszyce, Sokołowice, Włostowice) została przeznaczona pod rozwój
nieuciążliwej dla środowiska działalności gospodarczej oraz mieszkalnictwo.
Gmina Koszyce charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych. Ponad 90 %
wszystkich mieszkańców gminy to ludność użytkująca gospodarstwa rolne. Średnia powierzchnia
indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi 4,2 ha. Na 100 ha użytków rolnych indywidualnych
gospodarstw rolnych obsada siły roboczej wynosi około 54 osoby. 81 % gospodarstw nie przekracza
110
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
powierzchni 5 ha. Taka struktura gospodarstw nie pozwala na zapewnienie dostatecznego poziomu
dochodów, co zmusza właścicieli do łączenia pracy w gospodarstwie z pracą poza rolnictwem.
Zdecydowana większość gospodarstw produkuje na samozaopatrzenie, nie wchodząc
praktycznie na rynek ze swoją produkcją. Ten typ gospodarstwa dominuje i stanowi swoisty hamulec
przemian strukturalnych na wsi. Gospodarstwa te nie uwalniają ziemi niezbędnej dla gospodarstw
towarowych, zabierają część kredytów preferencyjnych, które winny trafić do gospodarstw
rozwojowych oraz angażują inne środki, np. maszyny i urządzenia, które nie są w tych
gospodarstwach właściwie wykorzystane.
Tab. 7 Powierzchnia i struktura zasiewów w gminie Koszyce
zasiewy
jednostka
terytorialna
Gmina
Koszyce
razem
zboża
w tym
razem
pszenica
ha
3 435
2 238
%
100
65,15
ziemniaki
tytoń
warzywa
buraki
cukrowe
truskawki
kukurydza
inne
1 265
263
238
47
73
3
332
241
36,82
7,65
6,9
1,36
2,12
0,08
9,6
7,0
Źródło: Spis Rolny, 2003 r.
Tab. 8 Inwentarz żywy w gospodarstwach
jednostka
terytorialna
Gmina
Koszyce
liczba zwierząt (szt. fizycznie)
bydło
ogółem
w tym krowy
trzoda
owce, kozy
konie
przeliczeniowe sztuki
duże
na 100 ha UR
1 520
9 055
220
114
59
853
Źródło: Spis Rolny, 2003 r.
Gospodarstwa ekologiczne
Na terenie gminy Koszyce nie ma aktualnie prowadzonych gospodarstw ekologicznych.
Należy oczekiwać, że do roku 2015 jednak takowe powstaną z uwagi na atrakcyjne płatności dla
gospodarstw ekologicznych, które wezmą udział w programie rolnośrodowiskowym.
Spełnienie wysokich wymogów w zakresie ochrony środowiska będzie trudne dla wielu
gospodarstw, dlatego wzrost liczby gospodarstw ekologicznych będzie zależał od środków
finansowych, jakie tereny wiejskie otrzymają na poprawę infrastruktury w zakresie ochrony
środowiska. Jednak wysoka jakość gleb i czystość środowiska to czynniki, które w znaczący sposób
mogą wpłynąć na powstanie takich gospodarstw.
Rynek pracy
Tab. 10 Bezrobocie (grudzień 2003)
Pracujący ogółem
Bezrobotni zarejestrowani
w tym:
- mężczyźni
- kobiety
- absolwenci
- bezrobotni w wieku 18 – 24 lat
- z prawem do zasiłku
Stopa bezrobocia %
2 181
266
136
130
16
116
23
9,5
Źródło: PUP w Proszowicach
111
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Tab. 11 Podmioty gospodarki narodowej wg wybranych sekcji PKD działających na terenie gminy
Koszyce (2002 r.)
Sekcja PKD
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Przetwórstwo przemysłowe
Budownictwo
Handel i naprawy
Hotele i restauracje
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Obsługa nieruchomości i firm
Ogółem
Ilość podmiotów
13
21
22
89
5
23
13
228
Źródło: G.U.S.
Drobna wytwórczość, usługi rzemieślnicze jak i bytowe są jedną z ważniejszych szans
rozwoju gospodarczego gminy, co nieodwołalnie związane jest z koniecznością restrukturyzacji
rolnictwa. Taki kierunek rozwoju daje dochody finansowe gminie, usługowym przedsiębiorstwom
komunalnym oraz miejsca pracy w miejscu zamieszkania.
Ukształtowanie terenu i budowa geologiczna
Gminę Koszyce, położoną w południowo-wschodniej części Płaskowyżu Proszowickiego oraz
na skraju północno-zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, cechuje specyficzny krajobraz
ukształtowany w terenie pagórkowatym przez tereny użytkowane rolniczo (88 % powierzchni
ogólnej), niewielkie i rozrzucone obszary leśne i zadrzewienia (2 %) oraz wody powierzchniowe z
towarzyszącą zielenią. Szczególnie urozmaicona jest północna, erozyjna krawędź doliny Wisły,
stanowiąca południową granice gminy. Tereny zainwestowane i zabudowane stanowią łącznie około
5 % powierzchni.
Cała powierzchnia gminy objęta jest Koszycko-Opatowieckim Obszarem Chronionego
Krajobrazu, a południowa jej część – Obszarem Chronionego Krajobrazu Doliny Wisły.
Budowa geologiczna
Pod względem geologicznym obszar gminy położony jest w obrębie Niecki Nidziańskiej,
stanowiącej rozległe synklinorium wypełnione osadami jury i kredy, a przykryte trzeciorzędowymi
osadami morskimi i lądowymi, na których spoczywa warstwa utworów czwartorzędowych.
Rzeźba terenu
Rzeźba terenu charakteryzuje się stosunkowo dużym zróżnicowaniem wysokościowym.
Charakterystyczne są duże deniwelacje i stosunkowo strome nachylenia. Charakterystyczna
morfologiczna krawędź, zaznaczona w terenie obrywami i skarpami, występuje wzdłuż całej
południowej granicy gminy, w dolinie Wisły.
Obszarowo na terenie gminy dominuje Płaskowyż Proszowicki zbudowany z szeregu
płaskowzgórzy i garbów o wysokościach do 280,7 m n.p.m. (rejon Jaksic). Najniżej położona jest
południowo-wschodnia część obszaru gminy. W Piotrowicach przy ujściu Nidzicy do Wisły, na
wysokości 174,2 m n.p.m., znajduje się najniższy punkt gminy. Różnica wysokości w obrębie całej
gminy wynosi 106,5 m.
Płaskowyż Proszowicki przecięty jest dolinami Szreniawy i Nidzicy.
112
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Warunki klimatyczne
Wg M. Hessa i B. Obrębskiej-Starkel, obszar gminy Koszyce położony jest w piętrze
klimatycznym ciepłym, a w podziale na regiony pluwiometryczne A. Schmucka, należy do regionu
najcieplejszego i umiarkowanie wilgotnego.
Teren gminy pod względem klimatycznym jest słabo zróżnicowany. Lepsze warunki
klimatyczne występują na obszarach wysoczyzn i zboczy południowych niż w dolinach rzek
Szreniawy i Wisły. Na wysoczyznach występuje nieco mniejsza amplituda temperatur, niższa
wilgotność powietrza, większe nasłonecznienie, a także mniejsza jest ilość dni z przymrozkami.
Wody powierzchniowe
Przeważająca część obszaru gminy znajduje się w zlewni rzeki Szreniawy. Niewielka
północno-wschodnia część gminy znajduje się w zlewni Nidzicy (zlewnia II rzędu). Granicę gminy od
południa stanowi Wisła (zlewnia I rzędu), która oprócz wymienionych rzek, zbiera wody spływające
niewielkimi ciekami ze stromej północnej skarpy tej rzeki. Łączna długość rzek i cieków na terenie
gminy wynosi 44,5 km.
- OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA
Gmina Koszyce leży w obrębie dorzecza Wisły. Głównym ciekiem odprowadzającym wody z
jej obszaru jest Szreniawa. Tylko niewielka północno-wschodnia część gminy znajduje się w zlewni
Nidzicy.
Regulacją objęty jest przyujściowy odcinek Szreniawy (1350 m) oraz rzeka Nidzica na całym
odcinku wzdłuż granicy gminy. Łączna długość wałów powodziowych na terenie gminy wynosi
16,9 km.
Obwałowaniami objęte są przyujściowe odcinki Szreniawy i Nidzicy. Rzeka Wisła na terenie
gminy jest częściowo obwałowana. Brak jest obwałowań w rejonach gdzie Płaskowyż Proszowicki
jest rozcinany doliną Wisły. Tereny te w okresie powodzi narażone są na rozmycie, co prowadzi do
powstawania obrywów, osuwisk i innych tego typu zjawisk geodynamicznych. Szczególnie narażona
jest skarpa wiślana od Jaksic po Morsko, skarpa w pobliżu Góry Św. Tekli, a także rejon przysiółka
Zbrowarz w Przemykowie. W mniejszym stopniu zagrożony jest odcinek skarpy rzeki Szreniawy w
rejonie Biskupic (odcinek około 500 m wzdłuż drogi do Proszowic).
Wody podziemne
Teren gminy Koszyce jest stosunkowo ubogi w wody podziemne. W zasadzie występuje tu
jeden użytkowy poziom wodonośny. Jest on związany z czwartorzędowymi osadami rzecznymi doliny
Wisły, Szreniawy i Nidzicy.
Zwierciadło wody występuje pod niewielkim napięciem na głębokości od 11,4 do 3,3 m p.p.t.
Wydajność eksploatacyjna studni wynosi od kilku do kilkunastu m3/h przy depresjach rzędu od 3 do
10 m. Współczynnik filtracji warstwy wodonośnej jest rzędu 10-4m/s.
Wody czwartorzędowe charakteryzują się niską jakością. Wykazują one podwyższone
zawartości żelaza, manganu, związków azotowych, a także często skażone są bakteriologicznie. Do
celów pitnych i gospodarczych nadają się po uzdatnieniu. Niska jakość tych wód spowodowana jest
brakiem izolacji od powierzchni utworów wodonośnych, a także wysoką presją antropogeniczną na
obszarach zasilania tego poziomu.
Złoża surowców mineralnych
Baza surowcowa gminy jest stosunkowo uboga. Występują tu kruszywa naturalne oraz
surowce ilaste (gliny zwałowe, gliny lessopodobne i iły). Udokumentowane jest jedno złoże kruszywa
naturalnego.
113
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Gleby
Na obszarze gminy Koszyce występują trzy typy gleb: gleby brunatne, czarnoziemy i mady.
Gleby brunatne i mady wykształciły się z lessów. Występują one na wysoczyznach pokrytych grubą
warstwą utworów eolicznych. Mady występują w dolinach rzek. W obrębie czarnoziemów największe
powierzchnie zajmują czarnoziemy zdegradowane. Ponadto występują czarnoziemy właściwe i
deluwialne. Najwyższej jakości gleby lessowe dominują we wszystkich wsiach.
Ponad 98 % użytków rolnych położonych jest na gruntach w klasach I - IV.
Szczegółowa analiza środowiska przyrodniczego uwzględniająca budowę geologiczną, rzeźbę terenu,
gleby, warunki klimatyczne, stosunki wodne, pozwala na dokładne określenie przydatności
poszczególnych kompleksów rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Tab. 18 Kompleksy rolnicze
zasięg / występowanie
kompleks
kompleks 1 – pszenny bardzo dobry
83 % gruntów ornych gminy
kompleks 2 – pszenny dobry
kompleks 3 – pszenny wadliwy
kompleks 8 – zbożowo-pastewny mocny
Największy areał zajmuje we wsiach: Koszyce Filipowice,
Siedliska i Jankowice. Najczęściej występuje na stokach.
Największym areałem występujący w Książnicach
Wielkich oraz izolowanymi płatami wzdłuż doliny Wisły we
wsiach: Jaksice, Witów, Malkowice i Siedliska.
kompleks 4 – żytni bardzo dobry
Morsko, Witów, Sokołowice
kompleks 5 – żytni dobry
Morsko
Źródło: T.Witek-Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski wg gmin, IUNiG Puławy 1993
Tab. 21 Jakość gleb w poszczególnych sołectwach gminy Koszyce
Miejscowość
Biskupice
Dolany
Filipowice
Jaksice
Jankowice
Koszyce
Książnice Małe
Książnice Wielkie
Łapszów
Malkowice
Modrzany
Morsko
Piotrowice
Przemyków
Rachwałowice
Siedliska
Sokołowice
Witów
Włostowice
Zagaje
Źródło: Urząd Gminy
114
I
19,3
22,6
0,7
20,1
10,6
15,6
11,7
2,6
25,8
25,3
12,7
20,6
7,0
2,0
25,2
9,5
15,0
22,0
II
53,6
35,7
17,3
24,6
9,6
22,9
46,5
31,6
39,7
16,7
39,7
46,6
26,5
19,4
19,3
10,3
33,7
30,3
31,7
31,5
Grunty orne wg klas
III
IV
23,3
2,9
38,0
3,2
69,7
12,3
39,4
12,5
90,2
0,2
51,5
13,3
33,1
4,2
47,8
8,2
54,8
2,6
65,6
16,6
24,6
9,0
15,3
7,2
43,4
15,5
53,8
4,8
68,0
5,1
63,6
15,9
30,9
6,7
40,5
12,7
48,6
4,3
43,5
3,0
V
0,1
0,2
2,4
1,6
0,6
0,7
0,3
1,1
0,9
3,5
1,9
0,8
0,6
4,5
2,4
1,4
-
VI
0,8
0,3
1,0
0,1
2,1
0,6
3,7
1,0
5,6
0,4
-
Razem
grunty
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Erozja gruntów
Na terenie gminy występują następujące typy erozji:
erozja wodno-powierzchniowa,
erozja wąwozowa,
erozja wietrzna.
Intensywność erozji zależy m.in. od rodzaju i gatunku gleby. Gleby pochodzenia lessowego są
szczególnie zagrożone tym zjawiskiem. Najbardziej narażone są stoki o spadkach powyżej 25 %.
-
Infrastruktura techniczna
Gospodarka wodna
Obszar gminy Koszyce zaliczany jest do rejonów o niekorzystnych warunkach
hydrogeologicznych, o niskiej wodonośności z występowaniem obszarów praktycznie bezwodnych.
Zasoby wód podziemnych są niewielkie i związane ze słabozawodnionymi utworami
czwartorzędowymi, występującymi w dolinie rzeki Szreniawy, przepływającej przez centralną część
gminy.
Tab. 22 Zapotrzebowanie na wodę dla gminy Koszyce
Stan aktualny
Perspektywa (2016 rok)
Qśr.d =
1 485,4 m3/d
2 005,6 m3/d
Qmax.d =
1 988,9 m3/d
2 587,0 m3/d Qmax.h =107,7 m3/h
Qmax.h =
187,1 m3/h
223,7 m3/h
Aktualne zapotrzebowanie wody dla gminy, a tym bardziej perspektywiczne, nie może być
pokryte ze zbyt małych zasobów wód podziemnych, lecz z wód powierzchniowych. Dlatego też w
zasięgu występowania utworów tarasowych Szreniawy zlokalizowane są dwa ujęcia wód
podziemnych, stanowiące źródło wody dla dwóch wodociągów grupowych obsługujących część
gminy Koszyce.
Gospodarka ściekowa
W gminie Koszyce funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków oddana do eksploatacji w
miejscowości Włostowice w 1993 roku. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o
przepustowości 313 m3/d i sumarycznym ładunku zanieczyszczeń Ł=147,2 kg BZT5/dobę. Aktualnie
oczyszczalnia przerabia około 150-170 m3/d. Sieć kanalizacyjna ma ogólną długość 24,2 km. Do
kanalizacji przyłączone są gospodarstwa i posesje w Koszycach, Włostowicach, Książnicach Małych,
Witowie, Sokołowicach, Łapszowie i częściowo Biskupicach.
Uporządkowanie gospodarki ściekowej poprzez rozbudowę istniejącej i budowę nowej sieci
kanalizacyjnej i oczyszczalni jest jednym z głównych zadań gminy w najbliższych latach. Problem ten
musi być rozwiązany równolegle z rozbudową sieci wodociągowej związanej z zaopatrzeniem gminy
w wodę z wodociągu grupowego NIDA2000 – z powierzchniowego ujęcia wody na Nidzie w Starym
Korczynie.
Gospodarka odpadami
Zasady pozbywania się odpadów komunalnych z terenu gminy reguluje uchwała Rady Gminy
w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Koszyce. Zgodnie
z nią odpady zbierane są przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie wydane przez Wójta Gminy z
częstotliwością dwa razy w miesiącu od danego gospodarstwa domowego lub innego wytwórcy
odpadów.
115
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
WG stanu na luty b.r. stosowne zezwolenia posiada dwóch przedsiębiorców:
- KOMBUD L. Nowak, J. Ząbek, H. Nowak Spółka Jawna, ul. Jagiełły 25, 32-100 Proszowice
- TRANS-FORMERS Przedsiębiorstwo Higieny Komunalnej sp. z o.o. 33-100 Tarnów
ul. Krakowska 46
Odpady zbierane są w systemie workowym, (brak jest systemu segregacji poza próbami w
szkołach) po czym wywożone są na międzygminne wysypisko odpadów komunalnych w Żębocinie
gm. Proszowice.
Ciepłownictwo
W gminie istnieje jedna kotłownia lokalna, mieszcząca się na osiedlu Północ w Koszycach. W
1999 roku dokonano modernizacji tej kotłowni, polegającej na zmianie paliwa stałego na płynne (olej
opałowy). Wydajność pieców wynosi 940 kW. Kotłownia zaopatruje w ciepło ośmiu odbiorców: blok
mieszkalny, szkołę, przedszkole, Dom Nauczyciela, Bank Spółdzielczy, pocztę i ośrodek zdrowia.
Urząd Gminy posiada własną kotłownię na olej opałowy.
Elektroenergetyka
Na terenie gminy Koszyce zaopatrzenie odbiorców w energię elektryczną odbywa się z
podstawowych źródeł zasilania, leżących poza terenem gminy, tj. głównie ze stacji 110/SN
„Kazimierza Wielka”.
Całość średniego, jak i niskiego napięcia, poza fragmentami centrum miasta, pracuje
praktycznie w wykonaniu napowietrznym. Wynika to z typowo wiejskiego charakteru
zagospodarowania terenów gminy. Poszczególni odbiorcy zaopatrywani są w energię elektryczną ze
stacji transformatorowych 15/0,4 kV w wykonaniu napowietrznym oraz wnętrzowym.
Gazyfikacja
W granicach administracyjnych gminy Koszyce brak jest sieci gazowej ze względu na
znaczne oddalenie od źródeł gazu ziemnego. Perspektywy doprowadzenia gazu ziemnego na teren
gminy pojawiły się z chwilą powstania koncepcji budowy gazociągu magistralnego relacji
Proszowice – Skalbmierz – Pałecznica z odgałęzieniami do Kazimierzy Wielkiej i Bejsc. Podstawę
działania na rzecz gazyfikacji gminy stanowi „Program gazyfikacji Koszyc”.
Drogi
Podstawowy układ drogowy gminy, w rozumieniu Ustawy o drogach publicznych, tworzą
drogi krajowe, wojewódzkie i powiatowe.
Przez teren gminy przebiega droga krajowa o znaczeniu regionalnym nr 79 Kraków – Nowe
Brzesko – Koszyce – Połaniec – Sandomierz. Jej długość na terenie gminy wynosi około 15,8 km.
Drugim, co do znaczenia, elementem układu drogowego jest droga wojewódzka nr 768
Jędrzejów – Węchadłów – Skalbmierz – Koszyce – Brzesko o długości w granicach gminy około
4,9 km. W ciągu tej drogi wybudowany został w 2002 roku najdłuższy w Małopolsce most na Wiśle.
Pozostałe elementy układu podstawowego to drogi powiatowe. Łączna długość sieci dróg
powiatowych na terenie gminy wynosi około 53,1 km. Drogi o nawierzchni utwardzonej stanowią
87 % długości sieci (46,3 km).
Związki gmin i stowarzyszenia
-
116
Gmina Koszyce aktywnie uczestniczy w działaniach:
Związku Gmin „NIDA 2000”. Przez Związek realizowany jest program budowy Wodociągu
Regionalnego Nowy Korczyn – NIDA 2000
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Międzygminnego Związku „Gazociąg” z siedzibą w Proszowicach, którego celem jest budowa
gazociągu dla zrzeszonych w związku kilkunastu gmin Województwa Małopolskiego i
Świętokrzyskiego.
- Porozumieniu Gmin w sprawie eksploatacji wysypiska śmieci w Żębocinie na terenie gminy
Proszowice
- Związku Gmin Zlewni Rzeki Szreniawy z siedzibą w Proszowicach.
oraz w stowarzyszeniach:
- Klubie Gmin Polskich,
- Stowarzyszeniu Gmin i Powiatów Małopolskich.
-
Charakterystyka elementów przyrody ożywionej
Szata roślinna jest jednym z ważniejszych elementów przyrodniczych oraz istotnym
składnikiem krajobrazu.
Najcenniejszym składnikiem szaty roślinnej gminy Koszyce są biocenozy łąkowe, wodne i
nadbrzeżne oraz murawy kserotermiczne. Zbiorowiska leśne są bardzo rzadkie. Lasy na obszarze
gminy zajmują około 125 ha powierzchni. W zasadzie występują dwa zwarte kompleksy leśne,
administrowane przez Lasy Państwowe. Jeden kompleks leśny, reprezentujący grąd, usytuowany jest
na północ od drogi Koszyce-Sandomierz. W rejonie Morska znajduje się drugi kompleks leśny,
mający charakter lasów wtórnych z dużym udziałem robinii akacjowej. Cennymi gatunkami tu
występującymi jest sosna zwyczajna i wiąz polny. Łączna powierzchnia lasów państwowych na
terenie gminy wynosi 37 ha. Pozostałe lasy występują w formie rozproszonej.
Zasoby i walory przyrodnicze oraz kulturowe zostały objęte wielkopowierzchniową ochroną
w formie Obszarów Chronionego Krajobrazu (OChK). Są nimi:
- Koszycko-Opatowiecki Obszar Chronionego Krajobrazu,
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wisły.
Pierwszy z wymienionych obszarów obejmuje obszar całej gminy. Drugi na terenie
gminy ograniczony jest do doliny Wisły. Jego granice wyznaczają w większości wały
przeciwpowodziowe po obu stronach rzeki oraz wysokie skarpy na lewym brzegu.
Na terenie gminy brak jest zabytków przyrody ożywionej.
Walory kulturowe
Na terenie gminy znajduje się sieć zabytkowych kościołów, kaplic i krzyży przydrożnych oraz
pełna gama zabytków ruchomych (zinwentaryzowana przez parafie), kurhany oraz tereny pod
wykopaliska. Do najcenniejszych należy zaliczyć drewniany, szesnastowieczny ołtarz w kościele w
Książnicach Wielkich w formie tryptyku, stanowiący pomniejszoną kopię ołtarza ze sceną zaśnięcia
NMP w Kościele Mariackim w Krakowie, odkryte w 2003 r. fragmenty polichromii z XVI wieku w
kościele w Witowie, czy też zachowane fragmenty prezbiterium z przełomu XIV i XV wieku w
kościołach w Przemykowie i Witowie. Badania archeologiczne dowiodły, iż na tych ziemiach
przebywali już ludzie 8 tys. lat p.n.e. (w miejscowości Jaksice odkryto ślady człowieka z okresu
paleolitu). W Witowie - Dalanowie istnieje czynne stanowisko archeologiczne na terenie którego
odkryto grodzisko z okresu kultury łużyckiej z dziesiątego wieku przed naszą erą z zachowanymi
śladami obwałowań obronnych – jedyne tego typu odkrycie archeologiczne na terenie Małopolski.
Turystyka i rekreacja
Funkcja turystyczno-rekreacyjna na terenie gminy Koszyce ma marginalne znaczenie mimo
niewątpliwych walorów, które powinny sprzyjać jej rozwojowi. Podjęcie działań zmierzających do
stworzenia warunków sprzyjających rekreacji i turystyce (zwłaszcza weekendowej) motywują z jednej
strony istniejące zasoby przyrodnicze i wartości krajobrazowe oraz zasoby zabytkowo-historyczne, z
drugiej bliskość dużej aglomeracji krakowskiej i położenie przy ruchliwej trasie krajowej – jak
również szansa uzyskania tą drogą wymiernych dochodów dla gminy i stworzenia nowych miejsc
pracy dla mieszkańców.
117
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Tab. 32 Czynniki sprzyjające rozwojowi turystyki i rekreacji w gminie Koszyce
Położenie
- położenie w pobliżu aglomeracji krakowskiej przy trasie 79
- dobry dojazd do gminy wzdłuż Wisły
Istniejąca
- dobra sieć komunikacyjna wewnątrz gminy
infrastruktura
- dobrze rozwinięta infrastruktura usługowa (głównie w Koszycach)
Wartości
- unikalny, charakterystyczny krajobraz i rzeźba terenu
przyrodnicze i
- korzystny mikroklimat
krajoznawcze
- teren gminy objęty jest obszarem Chronionego Krajobrazu
Zasoby kulturowe - zespoły obiektów zabytkowych
- zespoły parków zabytkowych
- kaplice i krzyże
- liczne stanowiska i wykopaliska arch. (I i II kat.) o dużej wartości hist. i nauk.
Podsumowanie
Istniejące warunki środowiska przyrodniczego predestynują ten obszar do rozwoju rolnictwa,
hodowli oraz turystyki i wypoczynku (szczególnie krótkopobytowego). Równocześnie należy podjąć
zdecydowane działania, eliminujące główne zagrożenia walorów przyrodniczych, głównie poprzez
rozbudowę systemu kanalizacji i oczyszczalni ścieków oraz preferowanie rolnictwa ekologicznego.
Do działań priorytetowych należy dbałość o dobry stan wałów przeciwpowodziowych, rowów
odwadniających i urządzeń hydrotechnicznych.
Powiększenie powierzchni leśnej, szczególnie na terenach o dużych spadkach i
niewykorzystywanych aktualnie rolniczo, zwiększyłoby także obszar retencjonowania wód
opadowych i roztopowych, a także ograniczyłoby procesy erozyjne, równocześnie poprawiając
mikroklimat lokalny.
Tab. 33 Uwarunkowania prorozwojowe i ograniczające rozwój gminy Koszyce
Czynniki prorozwojowe
- bardzo korzystne warunki glebowe - produkcja zdrowej
żywności (bez lub z ograniczonym nawożeniem)
- bardzo korzystne warunki klimatyczne – główny atut dla
rozwoju rolnictwa i hodowli, a także dla rozwoju turystyki
- malowniczość krajobrazu - obszary wysoczyzn
przedzielonych dolinami rzek z dużymi kompleksami łąk.
Szczególnie tereny położone w dolinie Wisły odznaczają się
wysokimi walorami krajobrazowymi; jednocześnie są one
obszarem występowania roślin chronionych, predestynując
te rejony do rozwoju turystyki i rekreacji (krajoznawczej i
edukacyjnej)
-
-
Czynniki ograniczające rozwój
silne zanieczyszczenie wody głównych
rzek, stanowiące zagrożenie dla czystości
wód podziemnych i ograniczające
możliwości korzystania z wypoczynku
nad wodą
ubogie zasoby wód podziemnych, wody
średniej jakości
zbyt mała powierzchnia lasów
zagrożenie powodziowe występujące w
dolinach rzek
ANALIZA STANU CZYSTOŚCI I ZAGROŻENIA ZASOBÓW
PRZYRODNICZYCH
Higiena powietrza atmosferycznego
Na stan zanieczyszczenia atmosferycznego na terenie gminy Koszyce wpływają głównie
zanieczyszczenia napływające ze strony południowo-zachodniej, tj. z rejonu aglomeracji krakowskiej.
Spowodowane jest to przeważającą ilością wiatrów wiejących z tego kierunku.
Innym źródłem zanieczyszczenia atmosferycznego są gospodarstwa domowe, lokalne
kotłownie, a także jednostki produkcyjne i usługowe. Są to:
- Zakład Produkcji Opakowań Plastikowych „Ader” we Włostowicach,
- piekarnia w Koszycach.
118
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Dodatkowymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są pojazdy samochodowe. Ze
względu na natężenie ruchu szczególne zagrożenie występuje wzdłuż drogi krajowej nr 79.
Higiena powietrza atmosferycznego – stan zadowalający. W powietrzu atmosferycznym nie
notuje się przekroczeń średniorocznych stężeń dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, pyłu
zawieszonego.
Zagrożenie pokrywy glebowo-roślinnej
Stan zanieczyszczenia gleb w gminie Koszyce metalami ciężkimi, określony na podstawie
badań prowadzonych przez Stację Chemiczno-Rolniczą w Kielcach w 1997 roku, należy uznać za
zadowalający. Badania wykazały, że nawet na terenach zalanych zawartości metali ciężkich były na
poziomie zerowym, tzn., że ilości metali ciężkich w glebie odpowiadają zawartościom naturalnym.
Podwyższoną zawartość ołowiu (pierwszy stopień skażenia) stwierdza się w roślinach
rosnących wzdłuż drogi nr 79 Kraków-Sandomierz, w odległości 50 m od drogi.
Na obszarze gminy nie ma zorganizowanego wysypiska odpadów. Do końca 1998 roku
istniało tymczasowe gminne wysypisko śmieci w Filipowicach, które zostało zamknięte. Na terenie
gminy śmieci zbierane są systemem workowym i wywożone na wysypisko międzygminne w
Żębocinie.
W trakcie inwentaryzacji urbanistycznej gminy odnotowano nieliczny, samowolny wysyp
śmieci, głównie w zagłębienia terenu oraz w obszary zadrzewione.
Obok zanieczyszczeń, czynnikiem powodującym degradację gleb i szaty roślinnej jest
eksploatacja złóż i pozostałe po niej niezrekultywowane wyrobiska. Aktualnie na terenie gminy
legalna eksploatacja kruszywa naturalnego prowadzona jest na brzegach i w korycie Wisły. W
Witowie, Kępie Sokołowskiej i Piotrowicach, gdzie z odsypów i koryta rzecznego pozyskiwany jest
piasek i żwir na potrzeby mieszkańców gminy oraz do regulacji koryta rzeki.
Czystość wód powierzchniowych
Na stan zanieczyszczenia wód powierzchniowych na terenie gminy Koszyce mają wpływ
następujące czynniki:
- zanieczyszczenia pochodzące z indywidualnych gospodarstw nie podłączonych do istniejącej
sieci kanalizacyjnej,
- import zanieczyszczeń prowadzonych przez wody Wisły, Szreniawy i Nidzicy z sąsiednich
gmin,
- zanieczyszczenia naturalne pochodzące ze spływu wód powierzchniowych po opadach
atmosferycznych.
Na terenie gminy funkcjonuje aktualnie jedna oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna w
miejscowości Włostowice , o przepustowości 313 m3/dobę. Średni dobowy przepływ ścieków to około
173 m3/dobę.
Wybudowana etapami w latach 1994-1997 sieć kanalizacyjna stworzyła możliwości przyłączenia
się do kanalizacji dla właścicieli gospodarstw rolnych i posesji w miejscowościach Koszyce,
Włostowice, Książnice Małe i częściowo Biskupice. Ogółem na terenie gminy wybudowano około
24 km sieci kanalizacyjnej. Na pozostałym terenie gospodarka ściekowa regulowana jest przy pomocy
szamb, których szczelność częstokroć budzi wątpliwości, a ścieki dowożone są taborami
asenizacyjnymi do oczyszczalni we Włostowicach.
O ocenie ogólnej wód powierzchniowych na terenie gminy przesądza stan sanitarny, a także
współdecyduje stan chemicznego zanieczyszczenia. Należy zwrócić uwagę, że na jakość wód
powierzchniowych wpływają w decydujący sposób zanieczyszczenia napływające z sąsiednich gmin.
Niemniej jednak, w celu poprawy stanu czystości wód powierzchniowych, konieczna jest rozbudowa
sieci kanalizacyjnej i budowa dalszych oczyszczalni ścieków.
119
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Czystość wód podziemnych
Na terenie gminy brak jest wód o najwyższej jakości. Wody czwartorzędowe stanowiące bazę
dla wodociągów lokalnych, charakteryzują się średnią jakością. Składnikami obniżającymi jakość tych
wód są przede wszystkim związki żelaza i manganu, związki azotu, fosforanów i potasu.
Podwyższone zawartości żelaza i manganu wynikają niewątpliwie z przyczyn geogenicznych,
natomiast pozostałych składników z zanieczyszczeń antropogenicznych. Potencjalne ogniska
zanieczyszczeń wód podziemnych na terenie gminy można podzielić na: powierzchniowe, liniowe i
punktowe. Ogniska powierzchniowe związane są z emisją pyłów i gazów, stosowaniem nawozów,
chemizacją rolnictwa. Ogniska liniowe to zanieczyszczone cieki i drogi o intensywnym ruchu
samochodowym. Do ognisk punktowych zalicza się doły gnilne, szamba oraz miejsca nielegalnego
wysypywania śmieci. Należy zwrócić uwagę, że szamba na terenach zabudowanych, poprzez swoją
liczbę, stają się ogniskami powierzchniowymi. Wobec deficytu wód podziemnych na terenie gminy,
szczególnej ochronie winny podlegać obszary zasilania ujęć wody – jako strefy ochronne ujęć
komunalnych. W tak wyznaczonych strefach obowiązujące przepisy wykluczają lokowanie na ich
obszarze obiektów mogących pogorszyć stan środowiska przyrodniczego.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z II POLITYKI EKOLOGICZNEJ
PAŃSTWA, STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA
MAŁOPOLSKIEGO, PROGRAMU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I
OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA
LATA 2001-2015, PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO.
Program ochrony środowiska gminy Koszyce powinien być powiązany z dokumentami
wyższej rangi i wynikać z zapisów II Polityki Ekologicznej Państwa.
Program ochrony środowiska powinien być także powiązany z dokumentami szczebla
wojewódzkiego. Z dokumentów szczebla wojewódzkiego dokumentami identyfikującymi cele
ekologiczne są:
 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego,
 Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa
Małopolskiego na lata 2001-2015,
 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego.
Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa
Małopolskiego
Program Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego
uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego rozgranicza cele na długoterminowe do roku
2015 oraz w ramach strategii wdrożeniowej – cele do 2004 roku.
Jako cele długoterminowe Program wymienia:
- spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza poprzez sukcesywną
redukcję emisji substancji zanieczyszczających powietrze, zwłaszcza niskiej emisji,
- zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska poprzez obniżenie jego
natężenia do poziomu obowiązujących standardów,
- kontrolę i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego,
- przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych,
120
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
-
-
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
rewitalizację pierwszego poziomu wodonośnego do jakości umożliwiającej jego
wykorzystanie jako lokalnego źródła zaopatrzenia w wodę pitną,
ochronę jakości wód podziemnych oraz racjonalizację ich wykorzystania,
stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych ujęć wody i zapewnienie w planach
zagospodarowania przestrzennego nadrzędności zasad gospodarowania w nich nad innym
wykorzystaniem terenów,
ochronę zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie w koordynacji z planami rozwoju
regionu,
minimalizację ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania i bezpieczne
składowanie pozostałych odpadów,
ochrona i wzrost różnorodności biologicznej oraz doskonalenie systemu obszarów
chronionych,
ścisły nadzór nad jednostkami będącymi potencjalnymi sprawcami NZŚ oraz wyłączenie
transportu tranzytowego substancji niebezpiecznych poza obręb miast.
Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego
W Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego wśród celów nadrzędnych jest wymieniony
cel „Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego”, a w ramach tego celu nadrzędnego
grupa celów strategicznych i zadań do zrealizowania.
Cele strategiczne to:
B.1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska poprzez:
B.1.1. Poprawę jakości wód;
B.1.2. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza;
B.1.3. Uporządkowanie gospodarki odpadami;
B.1.4. Rewaloryzację obszarów zdegradowanych
B.2. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem poprzez:
B.2.1. Minimalizację zużycia zasobów naturalnych;
B.2.2. Zwiększanie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii;
B.2.3. Minimalizację wytwarzania odpadów;
B.2.4. Zwiększanie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie odpadów;
B.2.5. Podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego;
B.2.6. Zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych;
B.3. Ochronę przyrody i różnorodności biologicznych poprzez:
B.3.1. Zwiększenie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody;
B.3.2. Rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody;
B.4. Kształtowanie krajobrazu kulturowego poprzez:
B.4.1. Stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego;
B.4.2. Zapobieganie rozproszeniu osadnictwa;
B.4.3. Ochrona dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich;
B.4.4. Ochrona tradycyjnych form gospodarowania, szczególnie na terenach górskich;
B.4.5. Ochrona zabytków i rewitalizacja starej zabudowy;
B.4.6. Humanizacja blokowisk;
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego uchwalony w grudniu
2003 roku przez Sejmik Wojewódzki zawiera następującą listę celów w zakresie ochrony środowiska:
 W zakresie surowców mineralnych:
- ochronę i oszczędne korzystanie z zasobów kopalin,
- ograniczanie skali i zakresu naruszeń środowiska w otoczeniu eksploatowanych kopalin,
- renaturyzację i rekultywację terenów poeksploatacyjnych,
121
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
- racjonalne wykorzystanie surowców w celu aktywizacji gospodarczej rejonów ich
występowania,
- weryfikację bilansu złóż kopalin w złożach eksploatowanych i przewidywanych do eksploatacji,
- poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie nowych złóż.
 W zakresie ochrony zasobów wód podziemnych i powierzchniowych:
- zintegrowaną ochronę zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz nadmiernym lub
nieuzasadnionym zużyciem,
- racjonalne kształtowanie zasobów wodnych oparte na korzystnym ekologicznie i gospodarczo
zagospodarowaniu zlewni rzek,
- wdrożenie regionalnego monitoringu jakości wód podziemnych.
 W zakresie ochrony gleb i środowiska gruntowo-wodnego:
- zmniejszenie zagrożenia środowiska gruntowo-wodnego od składowisk odpadów
przemysłowych i komunalnych,
- sukcesywną likwidację nagromadzonych w przeszłości odpadów poprodukcyjnych ze
szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych,
- zmniejszenie strumienia odpadów deponowanych na składowiskach poprzez wdrożenie
segregacji odpadów i technologii ich przetwarzania,
- wdrożenie systemu monitoringu gospodarki odpadami.
 W zakresie pokrywy glebowej:
- zapewnienie racjonalnego wykorzystania zasobów glebowych przy uwzględnieniu warunków
ekonomicznych i racjonalności ekologicznej oraz ograniczenie zakresu zagospodarowywania
gleb w sposób nie odpowiadający ich naturalnym walorom przyrodniczym,
- konsekwentną realizację programu niezbędnego odkwaszającego wapnowania gleb na znacznej
powierzchni województwa,
- intensyfikację wysokotowarowej produkcji rolniczej na glebach o wysokiej jakości,
- konsekwentne zalesianie gruntów nieprzydatnych dla rolnictwa,
- tworzenie warunków do wyeliminowania produkcji rolniczej lub modyfikacji upraw na gruntach
o bardzo silnym lub silnym zanieczyszczeniu metalami ciężkimi.
 W zakresie gospodarki leśnej:
- stałe powiększanie zasobów leśnych oraz poprawę ich kondycji przyrodniczej umożliwiającej
optymalne warunki funkcjonowania lasów,
- zapewnienie dostępu do lasu społeczeństwu, z kontrolowanym i sterowanym użytkowaniem
turystycznym.
 W zakresie ochrony przyrody i bioróżnorodności:
- ochronę przyrody i różnorodności biologicznej poprzez zachowanie, wzbogacanie i odtwarzanie
zasobów przyrody,
- zwiększanie powierzchni obszarów objętych różnymi formami ochrony, szczególnie przez
powołanie nowych parków krajobrazowych lub powiększenie już istniejących i rezerwatów
przyrody – dla ochrony najbardziej zagrożonych ekosystemów, gatunków i ich siedlisk,
- wyznaczenie ostoi przyrodniczych i włączenie ich do europejskiej sieci Natura 2000 (do końca
2004 r.),
- tworzenie warunków przestrzennych dla zapewnienia ścisłej ochrony unikatowych wartości
środowiska przyrodniczego,
- ochronę terenów o wybitnych walorach przyrodniczych wyznaczonych jako obszary węzłowe
szczególnie cenne dla zachowania bioróżnorodności,
- ochronę rzek z ich otoczeniem oraz innych ciągów obszarowych mających znaczenie dla
zachowania różnorodności biologicznej, w tym jako korytarze ekologiczne,
- rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z zasadami i przepisami ochrony przyrody.
 W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:
- ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających powietrze do poziomu zapewniającego
wysoką jakość środowiska atmosferycznego oraz odpowiadających funkcjom,
uwarunkowaniom regionalnym i wymaganiom ogólnokrajowym.
• W zakresie ochrony przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem elektromagnetycznym:
122
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
-
-
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
realizację szczególnie w miastach obiektów zmniejszających propagację hałasu
komunikacyjnego,
realizację wzdłuż ciągów komunikacyjnych pozamiejskich charakteryzujących się dużym
obciążeniem ruchu w obszarach niezabudowanych pasów zieleni jako ekranów akustycznych,
ustanowienie obszarów ograniczonego użytkowania dla lotnisk,
konsekwentne zachowanie warunków zagospodarowania w strefach ograniczonego
użytkowania obiektów i sieci emitujących ponadnormatywne promieniowanie
elektromagnetyczne,
modernizację tras komunikacyjnych będących źródłem znaczących wibracji.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STRATEGICZNEGO PLANU
ROZWOJU GMINY KOSZYCE
W 1999 r. został opracowany Strategiczny Plan Rozwoju Gminy Koszyce, jego uzupełnieniem
i rozwinięciem w zakresie rozwoju gospodarczego gminy jest opracowana w lutym 2004 r.
aktualizacja na kolejne lata.
W Strategicznym Planie Rozwoju Gminy Koszyce określono misję gminy:
„GMINA KOSZYCE – TRWAŁY, PROEKOLOGICZNY ROZWÓJ,
NOWOCZESNE SZKOLNICTWO, KONKURENCYJNE GOSPODARSTWA
ROLNE, SZANSA DLA USŁUG I PRZETWÓRSTWA ROLNEGO”
Z punktu widzenia Programu Ochrony Środowiska dla gminy Koszyce należy stwierdzić, że
oba dokumenty strategiczne zakładają:
 rozwój rolnictwa w szczególności produkcję zdrowej żywności, oraz przetwórstwa rolnospożywczego,
 rozwój turystyki (w tym agroturystyki) w oparciu o wzmocnienie walorów naturalnych,
ożywienie tradycji i folkloru oraz rozszerzenie wachlarza usług turystycznych i podniesienie
ich jakości, rozwój istniejącej i tworzenie nowej infrastruktury turystycznej, zwiększenie
aktywności turystycznej,
 ochronę walorów przyrodniczych i kulturowych,
 rozwój sieci komunikacyjnej dla potrzeb lokalnych, rozwoju turystyki oraz tranzytu,
 rozwój infrastruktury technicznej, w szczególności budowę nowych oczyszczalni ścieków i
sieci kanalizacyjnej, gazyfikację terenu powiatu, modernizacje istniejących kotłowni.
Przyjęcie tego typu priorytetów może wywoływać pozytywne jak i negatywne skutki dla stanu
środowiska naturalnego w gminie. Największe zagrożenia związane mogą być z:
 dynamicznym i niekontrolowanym rozwojem małych i średnich przedsiębiorstw, co
skutkować może wzrostem emisji zanieczyszczeń do poszczególnych komponentów
środowiska i stwarzaniem nowych uciążliwości dla mieszkańców regionu;
 dynamiczny rozwój turystyki spowodować może wzrost natężenia ruchu samochodowego,
presje inwestycyjną na cenne obszary przyrodnicze oraz wzrost emisji ścieków i odpadów
pochodzących z obiektów infrastruktury turystycznej;
 rozwój sieci komunikacyjnej dla potrzeb lokalnych, turystyki i tranzytu przez teren gminy
skutkować będzie presją na zajmowanie nowych terenów pod tego typu inwestycje, co może
powodować konflikty z terenami cennymi przyrodniczo, może także powodować wzrost
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w szczególności tlenkami azotu, a także wzrost
natężenia hałasu komunikacyjnego;
123
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce

rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego może powodować wzrost ilości odpadów
organicznych;
Z tych względów niezwykle istotne jest wprowadzenie stosownych zapisów w gminnym
planie zagospodarowania przestrzennego określających formę przeznaczenia terenów i zasady ich
zagospodarowania ze szczególnym uwzględnieniem kierunków działań zawartych w Wojewódzkim
Planie Zagospodarowania Przestrzennego.
W Programie Ochrony Środowiska dla gminy Koszyce uwzględniono wszystkie podstawowe
cele strategiczne i operacyjne zawarte w omawianych dokumentach strategicznych powiatu i gminy a
realizacja zaproponowanych w programie zadań ekologicznych umożliwi przeciwdziałanie
wymienionym powyżej negatywnym skutkom.
CHARAKTERYSTYKA DZIAŁAŃ Z ZAKRESU OCHRONY
ŚRODOWISKA W GMINIE KOSZYCE
-
-
Ochrona środowiska w gminie powinna odbywać się poprzez:
prowadzenie gospodarki przestrzennej o zaostrzonych rygorach na obszarach objętych ochroną,
które stanowią:
o obszary chronionego krajobrazu obejmujące całą gminę
o parki zabytkowe
o pomniki przyrody
o kompleksy leśne (glebo- i wodochronne)
o projektowane użytki ekologiczne
ochronę przed powodzią
ochronę wód powierzchniowych i podziemnych oraz ujęć wody pitnej
ochronę powietrza atmosferycznego
ochronę powierzchni ziemi
ochronę przed hałasem.
Ochrona przed powodzią
Zagrożenie powodzią na terenie gminy obejmuje obszary położone w dolinach Szreniawy i
Nidzicy oraz przywiślanej części gminy. Rejon ten jest wprawdzie chroniony wałami
przeciwpowodziowymi, ale jak wykazała powódź w lipcu 1997 roku, stan obwałowań nie jest
zadowalający. W czasie powodzi przerwaniu uległy obwałowania w Witowie i Piotrowicach.
Jak wynika z opracowania „Weryfikacja map zasięgu zalewów wielkich wód
prawdopodobnych na wybranych odcinkach górnej Wisły”, wykonanego przez IMiGW w Krakowie,
po przerwaniu wałów na lewym brzegu Wisły w zasięgu wody stuletniej (Q 1 %) znalazłyby się
tereny zabudowane w następujących miejscowościach: Morsko, Witów, Koszyce, Sokołowice,
Siedliska, Przemyków i Piotrowice (ponad 80 % terenów zabudowanych).
Z tych względów należałoby unikać lokalizowania zabudowy na obszarach zagrożonych
powodzią, a ustalenia planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego należy aktualizować
pod kątem rezygnacji z funkcji mieszkaniowej na tych obszarach. Konieczne jest umocnienie i remont
wałów na terenie gminy, zarówno wiślanych jak i przyujściowych obwałowań Szreniawy i Nidzicy.
Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych oraz ujęć wody pitnej
Ochrona wód otwartych powinna polegać przede wszystkim na zabezpieczeniu przed
zagrożeniami wynikającymi z nieuregulowanej sytuacji w zakresie odprowadzania ścieków.
Przewiduje się sukcesywne objęcie prawie całego obszaru gminy systemem kanalizacji
odprowadzającej ścieki do mechaniczno-biologicznych oczyszczalni, z wyjątkiem niektórych rejonów
124
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
położonych w obrębie skarpy wiślanej, gdzie postuluje się lokalne systemy unieszkodliwiania
ścieków.
Zasoby wód podziemnych na obszarze gminy są ograniczone i związane ze słabo
zawodnionymi utworami czwartorzędowymi w dolinie rzeki Szreniawy. Z uwagi na płytkie zaleganie,
wody te są podatne na zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. W celu ochrony czystości
wód podziemnych konieczne jest wyznaczenie stref ochronnych dla istniejących ujęć w oparciu o
aktualne przepisy.
Ochrona powietrza atmosferycznego
Skuteczną ochronę w tym zakresie będzie można podjąć po ewentualnym zgazyfikowaniu
gminy, co w związku z przemieszczeniem rozbudowy gazociągu w kierunku północno-zachodnim
województwa, może nastąpić dopiero po 2015 roku.
Stan i tendencje przeobrażeń gleb
Zjawiska erozji gleb obserwuje się przede wszystkim na bardziej nachylonych stokach. Jej
natężenie jest zależne od spadku i długości zbocza. Im teren jest silniej sfalowany, poprzecinany
dolinami, tym spływ wody jest szybszy. Natężenie erozji jest wprost proporcjonalne do spadku i
długości zbocza, przy czym wpływ spadku jest większy od wpływu długości zbocza. Z tego względu
na pola orne należy przeznaczać zbocza o spadkach mniejszych niż 20 % i dostatecznie dobrej glebie,
czyli miejsca, gdzie nie zagraża zniszczenie gleby wskutek spływów. Na zboczach o spadkach
większych od około 6 % konieczny jest właściwy układ pól umożliwiający uprawę poziomą. Na
zboczach o spadkach większych niż 10 % gleba podczas orki przemieszczana jest przez pług ku
dołowi. Najbardziej niebezpieczna, z uwagi na ułatwianie spływu, jest orka z góry w dół zbocza.
Istotne znaczenie ma również dobór roślin uprawnych (od niego zależy osłona jaką
zapewniają glebie rośliny), a także częstotliwość orek i innych zabiegów uprawnych. Wieloletnie
rośliny (np. trawy) zabezpieczają nawet przed silnym spływem. Mniej skutecznie chronią glebę
rośliny ozime, jak żyto, rzepak; jeszcze mniej zboża jare osłaniające tylko przed spływem letnim.
Szczególne zagrożenie stwarza uprawa roślin, które w okresie silnych opadów nie osłaniają należycie
gleby (np. ziemniaki, buraki, tytoń, kukurydza), przyczyniającą się do znacznych spływów
powierzchniowych oraz spłukiwania gruntu. Ze względu na podatność gleb gminy na degradację
naturalną, należy dążyć do ograniczenia upraw mających najbardziej niekorzystne oddziaływanie.
Stan i tendencje natężenia hałasu
Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest sumaryczny poziom hałasu danego
obszaru. W decydującym stopniu zależy on od jego urbanizacji oraz rodzaju emitowanego hałasu, tj.:
 hałasu komunikacyjnego od dróg i szyn, który rozprzestrzenia się na odległe obszary
ze względu na rozległość źródeł;
 hałasu przemysłowego obejmującego swym zasięgiem najbliższe otoczenia.
Klimat akustyczny gminy kształtowany jest przede wszystkim przez przebiegającą przez
południową część gminy drogę krajową 79. W miejscowościach: Dolany, Jaksice, Wroczków,
Morsko, Koszyce i Piotrowice, w obszarze o szerokości około 100 m wzdłuż wymienionej trasy,
można się spodziewać przekroczenia dopuszczalnych w środowisku poziomów dźwięku (45 dB w
porze dziennej). W celu usprawnienia ruchu oraz eliminacji uciążliwości związanej z ruchem
drogowym projektuje się obwodnicę Koszyc przebiegającą od wschodniej strony przez tereny
niezabudowane.
Dla pozostałych terenów zabudowanych obniżenie uciążliwości wspomnianej drogi może być
zrealizowane w ramach modernizacji tej trasy. Aktualnie realne jest, o ile nie wyklucza tego istniejąca
zabudowa, obsadzanie odcinków najbardziej uciążliwych zielenią niską, najlepiej całorocznie zieloną.
Na terenie gminy brak jest uciążliwych zakładów produkcyjnych.
125
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Stan i tendencje zmian przyrody ożywionej
Szata roślinna występująca na terenie gminy spełnia następujące funkcje:
 ochronną – polegającą na ochronie gleb przed nadmierną erozją wietrzną, jak również
stanowiącą ostoję i schronienie dla świata zwierzęcego;
 retencyjną – polegającą na retencjonowaniu zasobów wodnych (opadów atmosferycznych i
wód podziemnych);
 dekoracyjną wynikającą w dużej mierze z naturalnych cech roślinności (kształt, barwa),
uzyskiwane dzięki temu efekty plastyczno – dekoracyjne korzystnie oddziałują na psychikę
człowieka.
Szata roślinna poddawana jest zagrożeniom i degradacji ze strony:
 zanieczyszczeń powiązanych z ruchem komunikacyjnym,
 zanieczyszczeń wód.
Bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne
W gminie Koszyce nie ma wytyczonych tras przewozu materiałów niebezpiecznych. Według
rozeznania na terenie miasta nie ma zlokalizowanych zakładów, w których może dojść do poważnej
awarii przemysłowej.
Ważnym działaniem jest stałe zwiększanie bezpieczeństwa ekologicznego i eliminacja
substancji uznanych za groźne dla zdrowia ludzi.
Pole elektromagnetyczne
Intensywność występowania pól elektromagnetycznych w środowisku jest kontrolowana i w
niektórych przypadkach podlega ograniczeniom na tyle na ile uzasadnia to obecny stan wiedzy
dotyczącej oddziaływania pól elektromagnetycznych na człowieka, a także możliwości techniczne. W
wielu krajach, również w Polsce obowiązują w tym względzie szczegółowe przepisy.
Przez teren gminy Koszyce nie przechodzi żadna linia energetyczna wysokiego napięcia.
Również Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego w najbliższym czasie
nie przewiduje budowy sieci energetycznych wysokiego napięcia na tym terenie.
Polityka ochrony dóbr kultury i kształtowania współczesnego krajobrazu kulturowego.
Polityka ochrony dóbr kultury i kształtowania współczesnego krajobrazu kulturowego ma na
celu:
- zachowanie i ochronę oraz właściwą eksploatację zasobów i obiektów zabytkowych, zwłaszcza
najcenniejszych na terenie gminy zespołów kościelnych
- kształtowanie współczesnej zabudowy zgodnie z tradycją ale z uwzględnieniem wzrostu
standardów życia, pracy i wypoczynku mieszkańców – twórcza kontynuacja tradycji
- ochrona cennego krajobrazu otwartego przed dewastacją i zabudową.
Kierunki i zasady rozwoju infrastruktury technicznej
Gospodarka wodna
Tab. 37 Zapotrzebowanie na wodę dla gminy Koszyce
Stan aktualny
Perspektywa (2016 rok)
Qśr.d =
1 485,4 m3/d
2 005,6 m3/d
Qmax.d =
1 988,9 m3/d
2 587,0 m3/d Qmax.h =107,7 m3/h
Qmax.h =
187,1 m3/h
223,7 m3/h
126
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Pełne pokrycie zapotrzebowania gminy na wodę nastąpi po zrealizowaniu Regionalnego
Wodociągu Nowy Korczyn – NIDA 2000. Elementami tego programu w zakresie gospodarki wodnej
są:
- ujęcie wody o wydajności 22 500 m3/dobę – ujęcie brzegowe na rzece Nidzie
- stacja uzdatniania wody
- sieć wodociągowa magistralna ze zbiornikami wyrównawczymi, przepompowniami i
chlorowniami
- sieć rozdzielcza wraz z przyłączeniami.
Gospodarka ściekowa
Uporządkowanie gospodarki ściekowej poprzez rozbudowę istniejącej i budowę nowej sieci
kanalizacyjnej i oczyszczalni jest jednym z głównych zadań gminy w najbliższych latach. Problem ten
musi być rozwiązany równolegle z rozbudową sieci wodociągowej związanej z zaopatrzeniem gminy
w wodę z wodociągu grupowego NIDA 2000 – z powierzchniowego ujęcia wody na Nidzie w Starym
Korczynie.
Opracowane zostały dwie koncepcje odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków z obszaru
gmin korzystających z wodociągu regionalnego Nowy Korczyn – NIDA 2000. Pierwsza z nich
opracowana jeszcze w 1999 roku przez Hydrotrest Kraków S.A. wydaje się być już nieco przestarzała
i zbyt kosztowna. Druga zaproponowana i opracowana w 2004 roku przez firmę Gokart-International
Sp. z o.o. z Rzeszowa, bazuje na rozwiązaniu dużo oszczędniejszym, ale równie efektywnym.
Częściowo owo rozwiązanie zostało już zaakceptowane do realizacji.
Należy podkreślić, że równolegle z zamierzeniami związanymi z podjęciem przez gminę
porządkowania gospodarki ściekowej, muszą być podjęte odpowiednie działania zmierzające do
zintensyfikowania systemowego zaopatrzenia ludzi w wodę, zwłaszcza przy przyjętym założeniu, że
zasięg sieci wodociągowej w roku prognozy tj. 2010, będzie obejmował powyżej 90 % mieszkańców
gminy.
Realizacja programu mającego na celu uporządkowanie gospodarki ściekowej, jak również
intensyfikacja systemowego zaopatrzenia ludności gminy w wodę pozwoli na:
- zmniejszenie wielkości ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do wód powierzchniowych,
- ochronę przed zanieczyszczeniem wód podziemnych, stanowiących źródło zaopatrzenia w wodę
studni gospodarczych i systemów wodociągowych,
- podniesienie poziomu gospodarki rolnej,
- poprawę poziomu życia mieszkańców.
Gazyfikacja
Brak gazyfikacji przewodowej na terenie gminy, spowodowany jest sporym oddaleniem od
źródeł gazu ziemnego. Rejon ten jest jednak w sferze zainteresowań Zakładów Gazowniczych, o czym
świadczy powstanie koncepcji, a następnie projektu realizacyjnego gazociągu magistralnego
wysokiego ciśnienia relacji Proszowice – Skalbmierz – Pałecznica – Czarnocin z odgałęzieniem do
Kazimierzy Wielkiej i Bejsc. Jednak wysokie koszty budowy oraz przemieszczenie rozbudowy
gazociągu w kierunku północno-zachodnim województwa, oddala perspektywę zgazyfikowania gminy
poza rok 2015.
Równolegle z projektem gazociągu magistralnego opracowane zostały programy gazyfikacji
gmin leżących w pobliżu tego gazociągu. Wśród nich powstał również program gazyfikacji gminy
Koszyce. W programie przewidziano objęcie gazyfikacją przewodową wszystkich mieszkańców w
granicach administracyjnych gminy, których liczbę na kierunek (rok 2025) ustalono na 6308, co
odpowiada liczbie 1671 odbiorców.
127
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Elektroenergetyka
Zaopatrzenie odbiorców w energie elektryczną na terenie miasta i gminy Koszyce odbywa się
z podstawowych źródeł zasilania leżących poza terenem gminy, tj. głównie ze stacji 110/SN
„Kazimierza Wielka”.
Prognozy demograficzne przewidują trzy warianty rozwoju:
- wariant optymistyczny – liczba ludności 6 800 osób (przyrost o 700 osób)
- wariant optymalny – liczba ludności 6 300 osób (przyrost o 200 osób)
- wariant pożądany ekonomicznie – liczba ludności 5 500 osób (spadek o 600 osób).
Szacunkowy przyrost zapotrzebowania mocy dla poszczególnych wariantów w okresie
perspektywy (2020 r.) w zależności od przyjętego modelu gospodarstwa wyniesie:
- dla wariantu optymistycznego 3,0-4,0 MW
- dla wariantu optymalnego 2,4-3,4 MW
- dla wariantu ekonomicznego 1,5-2,3 MW.
CELE STRATEGICZNE I ZAŁOŻENIA TAKTYCZNE ZMIERZAJĄCE DO
POPRAWY JAKOŚCI ŚRODOWISKA
Na podstawie istniejących dokumentów planistycznych (istniejący dotychczas: Strategiczny
Plan Rozwoju Gminy Koszyce, Wieloletni Plan Inwestycyjny, Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego) po dokonaniu bilansu mocnych i słabych stron oraz szans i
zagrożeń, a także po sformułowaniu misji rozwoju ustalonej dla gminy oraz głównych założeń
strategicznych w oparciu o ustalenie stanu aktualnego poszczególnych płaszczyzn działania w tzw.
obszarach kluczowych, ustalono listę celów strategicznych.
Cele te zostały opisane poprzez założenia taktyczne, czyli działania określające sposób
realizacji oraz pomocne przy ustalaniu środków do ich realizacji.
Ustalone zostały także kryteria ich wykonania - wyznaczone zostały efekty jakie mają być
widoczne po zrealizowaniu określonych celów.
Produkcja rolna
Cel strategiczny
Kreowanie polityki
rolnej
Założenia taktyczne
1. Inspirowanie gospodarstw rolnych do maksymalizacji
produkcji określonego rodzaju, ograniczenie ilości kierunków
produkcji w gospodarstwie do 1 lub 2.
2. Poszerzenie możliwości uzyskiwania dodatkowych
dochodów przez gospodarstwa rolne z dodatkowej pracy na
rzecz rolnictwa:
w formie świadczeń usług specjalistycznych sprzętem w
innych gospodarstwach, poprzez otwarcie nowych punktów
usługowych przy wsparciu preferencyjnych kredytów (zdrowa
żywność), tworzenie gospodarstw agroturystycznych.
3. Zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych na
rynku regionalnym, giełdowym poprzez: tworzenie przy
udziale specjalistów ODR grup producenckich, produkujących
odpowiedni asortyment produktów rolnych, organizacja
gospodarstw ekologicznych produkujących zdrową żywność
przy udziale specjalistów z ODR
Ochrona czystości
gleb
1. Upowszechnienie okresowych badań zawartości w makro i
mikro elementów w glebie (wyniki podawane są wraz z
zaleceniami nawozowymi).
128
Kryterium wykonania
1. Stałe obniżenie kosztów
produkcji poprzez ograniczenie
ilości niezbędnego sprzętu
mechanicznego i maksymalizacji
jego wykorzystania, minimalizacja
strat.
2. Poprawa stopnia
przedsiębiorczości gospodarstw
rolnych.
3. Możliwość uzyskania
odpowiednio dużej masy
towarowej o ujednoliconych
standardach, by w ten sposób być
partnerem do umowy z dużym
wiarygodnym odbiorcą
(hipermarkety, zakłady
przemysłowe).
1. Zapobiegnie błędom w
nawożeniu a równocześnie
poprawienie efektywności
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Zapobieganie erozji
gleb
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
2. Inspirowanie i upowszechnianie rolniczej prasy fachowej,
zwiększenie ilości szkoleń rolniczych (w zakresie techniki
stosowania środków ochrony roślin, zasad bezpieczeństwa
prowadzenia oprysków).
3. Nasilanie kontroli w zakresie sposobu utylizacji ścieków,
zapobiegające wylewania ich na pola lub łąki i mobilizowanie
mieszkańców do dowozu ich do oczyszczalni ścieków.
1. Zalesienie gruntów ornych o największych spadkach (trudne
lub niemożliwe do ciągnikowej uprawy).
2. Zainspirowanie rolników do reaktywowania Gminnej Spółki
Wodnej.
3. Kontynuowanie prowadzenia planowych i systemowych
zabiegów konserwacji rowów melioracyjnych.
ekonomicznej przy ich
przestrzeganiu.
2. Zmniejszenie zanieczyszczeń
gleb.
1. Powiązanie z systemem
korzeniowym wierzchniej warstwy
gleby podłożem i zahamowanie
erozji wodnej.
2. Poprawa mikroklimatu
(przeciwdziałanie erozji wietrznej).
3. Stworzenie „ostoi” dla dzikich
ptaków i zwierząt.
Infrastruktura
Założenia taktyczne
1. Sporządzenie inwentaryzacji dróg, prowadzenie ewidencji
drogowej zgodnie z obowiązującymi przepisami
2. Uaktualnianie w/w wg potrzeb wieloletniego planu inwestycyjnego
3. Opracowanie planu poszerzenia placów postojowych i
parkingowych na terenie Koszyc.
4. Podejmowanie zadań w trybie IS- inicjatyw samorządowych
(szczególnie przy budowie chodników)
5. Przekwalifikowanie dróg do wyższych kategorii (np.
przekwalifikowanie drogi powiatowej Proszowice-Koszyce do rangi
drogi wojewódzkiej)
6. Budowa obwodnicy Koszyc
a)obwodnica drogi wojewódzkiej nr 768 w m. Sokołowice
b)obwodnica drogi krajowej nr 79 od m. Witów
7. Lobbing na rzecz:
- Budowa obwodnicy wokół Koszyc i od mostu w m. Sokołowice
- Przekwalifikowanie drogi powiatowej Koszyce-Proszowice na
drogę wojewódzką
8. Modernizacja ciągu drogowego Koszyce-Słomniki-Skała-Olkusz
9. Wykonywanie chodników przy głównych drogach powiatowych.
10. Budowa zatok i przystanków autobusowych przy wiodących
drogach.
11. Budowa placów postojowych dla handlu obwoźnego.
12. Pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizację powyższych
założeń z zakresu drogownictwa min. z: środki przedakcesyjne w
ramach Sapard, środki UE, FOGR, Biuro ds. usuwania skutków
powodzi, EFRWP i realizacja zadań zgodnie z przyjętym Wieloletnim
Planem Inwestycyjnym.
Zapewnienie
1. Dalsza rozbudowa sieci oświetlenia ulicznego (m.in. przysiółek
zorganizowania
Skałka w Przemykowie)
optymalnego
2. Ustawa Prawo energetyczne nakłada na Gminy obowiązek
stanu oświetlenia opracowania założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
ulicznego
elektryczną i paliwa gazowe. Dokument taki planuje się opracować
do końca 2004 r. dla części gminy.
Zapewnienie
1. Uczestnictwo Gminy Koszyce w pracach związku
dostawy
Międzygminnego NIDA 2000 – wspólna budowa stacji
odpowiedniej
uzdatniania w Starym Korczynie i rurociągu tranzytowego do
ilości wody dla
Siedlisk
potrzeb gminy
2. Budowa wodociągowego rurociągu tranzytowego z Siedlisk do
Łapszowa
Zdrowa woda
dla każdego
Cel strategiczny
Usprawnienie
systemu
komunikacji
wewnątrz gminnej
oraz połączeń
zewnętrznych
Kryterium wykonania
1. Podniesienie standardu drogi.
2. Zapewnienie integralności
dróg.
3. Poprawa życia mieszkańców
wsi.
4. Tworzenie miejsc pracy.
5. Poprawa bezpieczeństwa
ruchu drogowego.
6. Poprawa lokalnej sieci
komunikacyjnej.
7. Uatrakcyjnienie obszaru
objętego inwestycją.
Poprawa stanu oświetlenia
ulicznego w gminie
Pozyskanie wody czystej
ekologicznie zdatnej do
spożycia
129
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
1. Rozbudowa sieci wodociągowej rozprowadzającej w
miejscowościach:
- Łapszów, Książnice Małe, Biskupice
- Przemyków, Piotrowice, Malkowice, Siedliska
- Jaksice, Dolany
- Jankowice
2. Wymiana rurociągu z azbestu we Włostowicach
Stałe zmniejszenie 1. Prowadzenie działalności edukacyjno-popularyzatorskiej na rzecz
emisji
zamiany kotłowni węglowych na olejowe, gazowe, bądź kotłownie
szkodliwych
wykorzystujące biomasę
gazów i pyłów do 2. Konsekwentne dążenie do doprowadzenia gazociągu do Gminy
atmosfery
Koszyce
Optymalizacja
1. Budowa systemu kanalizacji sanitarnej ze zrzutem do oczyszczalni
systemu odbioru
we Włostowicach w miejscowościach:
ścieków
Książnice Wielkie, Zagaje, Modrzany
komunalnych i
Biskupice, Jaksice, Dolany, Morsko
przemysłowych
2. Budowa mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w
Piotrowicach
3. Budowa systemu kanalizacji sanitarnej ( ze zrzutem ścieków do
oczyszczalni w Piotrowicach) w miejscowościach:
Piotrowice, Przemyków,
Siedliska, Malkowice
Rachwałowice, Filipowice
4. Rozważenie możliwości rozbudowy sieci kanalizacji w m.
Jankowice poprzez włączenie do istniejącej sieci w Prokocicach, gm.
Bejce
Racjonalna
1. Opracowanie gminnego planu gospodarki odpadami i ochrony
gospodarka
środowiska (zostanie opracowany do 30.06.2004 r.)
odpadami stałymi 2. Prowadzenie działalności edukacyjno – informacyjnej wśród
młodzieży i starszych
3. Organizowanie akcji sprzątania gminy kilka razy w roku
4. Pozyskiwanie funduszy na gospodarkę odpadami
5. Wprowadzenie segregacji odpadów
6. Uczestnictwo w modernizacji składowiska odpadów w Żębocinie
7. Likwidacja pozostałej części dzikich wysypisk śmieci
zlokalizowanych w przydrożnych rowach
Stworzenie
pierścieniowego
systemu
zaopatrzenia
1. Poprawa stanu czystości
atmosfery
2. Zaopatrzenie gminy w
możliwość korzystania z gazu
ziemnego
1. Poprawa czystości
istniejących wód pod względem
bakteriologicznym,
2. Poprawa stanu czystości gleb
3. Poprawa stanu gospodarki
ściekowej.
Podniesienie stanu czystości
gminy.
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne
Cel strategiczny: Dążenie do ochrony i kształtowania współczesnego krajobrazu kulturowego jak również ładu
przestrzennego poprzez:
kształtowanie współczesnej zabudowy zgodnie z tradycją ale z uwzględnieniem wzrostu standardów życia, pracy i
wypoczynku mieszkańców,
twórczą kontynuację tradycji oraz ochronę cennego krajobrazu otwartego przed dewastacją i zabudową ,
- zachowanie i ochronę oraz właściwą ekspozycję zespołów i obiektów zabytkowych, zwłaszcza najcenniejszych na
terenie gminy zespołów kościelnych
Zakres
Założenia taktyczne
Kryterium wykonania
Kształtowanie 1. rozwój układów urbanistycznych na zasadzie kontynuacji, uzupełnień, 1. dążenie do harmonijnego
zasad rozwoju przy dążeniu do zakazu rozpraszania zabudowy
ukształtowania przestrzeni w
układów
2. rozszerzenie terenów mieszkaniowych poza obszar zwartej zabudowy powiązaniu z rozwojem
przestrzennych miejscowości w pierwszej kolejności na tereny już silnie obciążone
gospodarki, transportu i sieci
i zabudowy
zabudową rozproszoną oraz rezygnacja z wprowadzenia nowej i
osadniczej
utrwalania istniejącej zabudowy w terenach otwartych
2. poprawa ładu przestrzennego
3. rozważenie zachęcenia developerów do zagospodarowania wolnych
oraz zapewnienie integracji
terenów pod budownictwo mieszkaniowe
działalności turystycznej i
4. ograniczanie rozwoju terenów budowlanych liniowo wzdłuż ciągów
rekreacyjnej z celem przyrody
komunikacyjnych, głownie dróg wyższych ranga w celu umożliwienia
i życiem społecznym
ich rozbudowy i modernizacji
5. rezygnacja z wprowadzenia nowej oraz utrwalania istniejącej
zabudowy na terenach zagrożonych powodzią i osuwiskami
6. zapewnienie integracji działalności turystycznej i rekreacyjnej z celem
ochrony przyrody i życiem gospodarczym (tworzenie bazy noclegowej i
urządzeń rekreacyjno-sportowych typu pola kempingowe, namiotowe,
wypożyczalnie rowerów, stadniny koni)
130
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Układy
przestrzenne
Kształtowanie
krajobrazu
otwartego
Architektura
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
7. wyposażenie obszaru w urządzenia turystyczne związane ze
spędzeniem wolnego czasu, takie jak: ścieżki rowerowe koroną wałów
nadwiślańskich oraz w rejonach proponowanych do zagospodarowania
turystycznego, ścieżki spacerowe, urządzone punkty widokowe,
urządzone miejsca do gier i zabaw, ogródki dziecięce,
8. stworzenie i organizacja Parku Rozrywki i Kultury w Koszycach
9. rozważenie możliwości przywrócenia Koszycom praw miejskich
1. rozwój nowych układów przestrzennych na zasadzie kontynuacji i
uzupełnień, dążąc do zapobiegania rozpraszania zabudowy - rozważenie
możliwości opracowania planów szczegółowych zagospodarowania
przestrzennego dla poszczególnych wsi
2. podnoszenie poziomu sanitarnego wsi (w pierwszym rzędzie dotyczy
to uporządkowania gospodarki ściekowej i odpadami, zapewnienie
czystości i porządku)
3. dbałość o estetykę (odpowiednie formy architektoniczne,
kształtowanie zieleni, kształtowanie przestrzeni publicznych), dążenie do
zwiększenia atrakcyjności centrów wsi poprzez dbałość o zabudowę,
chodniki, oświetlenie, małą architekturę, zieleń
1. zintegrowanie działań dla zapewnienia ochrony prawnej unikatowych i
wybitnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych w tym ochrona
rzek z ich otoczeniem oraz innych ciągów obszarowych mających
znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej obejmuje
działania: ochrona naturalnych siedlisk, stanowisk chronionych
gatunków roślin i zwierząt, wykorzystanie inwentaryzacji
przyrodniczych w planach zagospodarowania przestrzennego
2. rozważenie wykorzystania Wisły jako trasy do lokalnego transportu
rzecznego np. o charakterze rekreacyjno-turystycznym np. na trasie
Kraków-Sandomierz oraz dążenie do stabilizacji rz. Nidzicy od mostu w
Piotrowicach aż po jej ujście do Wisły
3. dążenie do ograniczenia zabudowy krajobrazu otwartego poprzez
możliwe dopuszczenie jedynie budowy sieci i elementów standardowych
sieci i elementów infrastruktury technicznej, poprzedzanie ich budowy
studiami krajobrazowymi, a w przypadku istniejących elementów
infrastruktury technicznej, np. osłona zielenią
4. rozważenie możliwości wybudowania zbiornika retencyjnego na rz.
Szreniawie z możliwością wykorzystania rekreacyjnego
1. nawiązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i
materiałów, szacowanie regionalnego krajobrazu kulturowego
2. zachowanie reliktów zabytkowej zabudowy zagrodowej i mieszkalnej
( np. historyczny układ urbanistyczny Rynku w Koszycach) stanowiący
niedoceniony wzór dla nowej zabudowy oraz właściwe
zagospodarowanie obiektów zabytkowych na cele mieszkalne,
turystyczne i inne nie powodujące utraty walorów kulturowych i cech
zabytkowych, stworzenie zachęt dla właścicieli i inwestorów
zainteresowanych odnową i zagospodarowaniem obiektów
3. ciągłe podnoszenie jakości przestrzeni Rynku poprzez dbałość o
zabudowę, chodniki, oświetlenie, zieleń, małą architekturę –
zorganizowanie przystani czy zajezdni komunikacji autobusowej oraz
małych prywatnych przewoźników
4. zachowanie i konserwacja zabytkowych zespołów kościelnych,
zespołów dworsko-parkowych , świadczących o wielowiekowej historii
gminy, a także ze względu na swoje położenie i otoczenie starodrzewem,
1. pozyskanie atrakcyjnych
przestrzeni publicznych w
centrach wsi (wokół obiektów
użyteczności publicznych i
handlowych), w których toczy
się życie na wsi i które decydują
o postrzeganiu wsi przez
przyjezdnych – stanowią jej
wizytówkę
2. wzrost estetyzacji otoczenia
1. ochrona przed zabudową
terenów otwartych, zwłaszcza
tych o wysokich walorach
naturalnych i krajobrazowych
2. odnowa walorów i wartości
przyrodniczych obszarów
chronionych oraz zachowanie i
uwidocznienie istniejących
wartości estetycznowidokowych związanych z
rzeźbą terenu oraz jego
naturalnym i kulturowym
pięknem (unikalny,
charakterystyczny krajobraz i
rzeźba terenu, korzystny
mikroklimat, tereny objęte
obszarem Chronionego
Krajobrazu KoszyckoOpatowieckiego oraz
Chronionego Obszaru
Krajobrazu Doliny Wisły,
gmina położona jest także
wzdłuż międzynarodowego
tunelu ekologicznego rzeki
Wisły)
3. zachowanie czytelnych
historycznych układów
przestrzennych, sieci drożnej,
rzecznej, zieleni, zwłaszcza
wysokiej charakteru, skali i
formy zabudowy oraz dominant
zabudowy
1. kształtowanie współczesnej
zabudowy zgodnie z tradycją na
tym terenie (układ, forma,
skala) świadczącą o tożsamości
tego obszaru, wyróżniających
go spośród innych regionów
2. zapewnienie obiektom
zabytkowym właściwej
ekspozycji poprzez właściwe
kształtowanie ich otoczenia,
ochronę osi widokowej
3. chronienie dziedzictwa
kulturowego, kształtowanie
harmonijnego krajobrazu
poprzez wykorzystanie walorów
środowiska kulturowego i
131
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Archeologia
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
pełniących rolę dominant krajobrazowych
5. ochrona przydrożnych kapliczek i krzyży wpisanych nieodłącznie w
krajobraz wsi polskiej, a także otaczającej je zieleni – stworzenie sieci
inwentaryzacyjnej tych obiektów
6. promocja zabytków w gminie poprzez stworzenie szlaku kulturowego
przez zabytki, co pozwoli na poznanie dziedzictwa kulturowego gminy i
stanowić będzie atrakcję turystyczną – oznaczenie obiektów
zabytkowych
1. zakaz przekształceń bądź użytkowania stanowisk archeologicznych w
sposób prowadzący do zniszczenia ich wartości naukowej bądź
kulturowej
podniesienia atrakcyjności
obszarów poprzez
uwzględnienie ustaleń
konserwatorskich i
dostosowanie nowej
architektury do tradycji i
charakteru historycznych
obiektów
1. ochrona stanowisk
archeologicznych stanowiących
świadectwo obecności
człowieka na tych terenach już
od czasów prehistorycznych i
stanowiących cenne źródło
wiedzy
Baza oświatowa i zdrowotna, kultura i sport
Cel strategiczny
Stały rozwój bazy
oświatowej
Założenia taktyczne
1. Racjonalizacja sieci szkolnej, rozszerzenie oferty edukacyjnej o
placówkę ponadgimnazjalną.
2. Poprawa warunków i podniesienie jakości szkolnictwa w gminie,
poprzez wyposażenie placówek w pomoce dydaktyczne, pracownie do
nauki języków obcych, sale sportowe, boiska przyszkolne.
3. Dążenie do osiągnięcia standardów europejskich poprzez:
-Zapewnienie powszechnego dostępu do technologii informacyjnokomunikacyjnych
-Zachęcanie wszystkich do nauki dwóch lub, gdzie jest to możliwe,
większej liczby języków obcych oraz uświadamianie znaczenia nauki
języków w każdym wieku.
-Rozbudzanie motywacji do kontynuowania nauki języków na
późniejszym etapie życia.
-Nawiązywanie partnerskich kontaktów ze szkołami Europy Zachodniej:
wyjazdy wakacyjne.
4. Inspirowanie ekologicznej działalności organizacji młodzieżowych
mających w statucie prace nad kształtowaniem osobowości (ZHP,
Szkolne Koła Zainteresowań, Liga Ochrony Przyrody.
5. Uczestnictwo w programach pomocowych Unii Europejskiej.
6. Kształcenie ustawiczne kadry pedagogicznej.
7. Podjęcie próby zorganizowanie zespołu artystycznego przy Centrum
Oświatowym w Koszycach.
Poprawa bazy
zdrowotnej
1. Kompleksowe działanie w zakresie wspierania promocji zdrowego
stylu życia (placówki oświatowe, instytucje kultury fizycznej, rekreacji i
wypoczynku)
2. Poprawa stanu technicznego placówki zdrowotnej. Remont kapitalny
budynku Ośrodka Zdrowia w Koszycach
3. Stwarzanie sprzyjających warunków dla rozwoju usług medycznych,
w tym także sieci prywatnych gabinetów prywatnych
4. Przeciwdziałanie patologiom społecznym – alkoholizm, narkomania,
przemoc poprzez wprowadzanie programów edukacyjnych dla szkół.
1. Wykorzystanie kontaktów między gminnych w zakresie uczestnictwa
w różnego rodzaju konkursach, turniejach, wystawach, przeglądach.
2. Rozwój bazy sportowo rekreacyjnej.

budowa krytej pływalni wraz z zapleczem do odnowy biologicznej i
rehabilitacji.

modernizacja i rozbudowa istniejących obiektów sportowych przy
boisku KS „Szreniawa” (szatnie, ogrodzenie boiska, oświetlenie
obiektu).

budowa placów zabaw dla dzieci.
3. Wspieranie inicjatyw i form lokalnej kultury (organizacje rolnicze i
Ochotnicze Staże Pożarne, twórcy ludowi i nieprofesjonalni, orkiestry
dęte) oraz kultury fizycznej (klub sportowy „Szreniawa”, uczniowskie
Organizowanie
odpowiednich
form kultury oraz
sportu
132
Kryteria wykonania
- podniesienie poziomu
edukacji społeczeństwa
gminnego, wyrównanie
szans edukacyjnych
młodzieży gminy do
potencjalnych możliwości
młodzieży miast,
- poprawa stanu lokalowego
oraz technicznego bazy
oświatowej,
- wzrost edukacji
środowiskowej (wrażliwość
ekologiczna, kształtowanie
właściwego stosunku
człowieka do przyrody
gospodarowania jej
zasobami),
- przyjęcie przez samorząd
funkcji inspirującej oraz
wytwarzanie w środowisku
nowego wizerunku szkoły.
równanie do standardów
europejskich, integracja ze
wspólnotą europejską.
Podniesienie poziomu usług
medycznych
- Zwiększenie możliwości
oraz warunków do rekreacji i
spędzania wolnego czasu
- nabywanie kulturalnego
sposobu bycia,
- umiejętność korzystania z
dorobku kultury
- podnoszenie poziomu
edukacji ekologicznej,
wytwarzanie zdrowego stylu
życia
- zachowanie dla przyszłych
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
kluby sportowe).
4. Organizacja zawodów pożarniczych.
5. Inspirowanie działalności organizacji społecznych, w propagowaniu
problematyki ekologicznej, wdrażaniu małej ekologii do gospodarstw
domowych.
6. Wspomaganie inicjatyw mających na celu ochronę dóbr kultury
materialnej (zabytków sakralnych, kapliczek i figurek, architektury
drewnianej, młynów wodnych) i niematerialnej - (zwyczaje, obrzędy,
regionalne potrawy, tradycja)
7. Wspieranie istniejących kół zainteresowań.
8. Włączenie do działalności kulturalnej młodzieży szkolnej i
pozaszkolnej, nauczycieli, instytucji, mieszkańców.
9. Wykorzystanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych w
tworzeniu miejsc do rekreacji i aktywnego wypoczynku, organizacja
szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych i ścieżek edukacyjnych.
pokoleń dziedzictwa kultury
materialnej i niematerialnej.
umiejętne korzystanie z
walorów przyrodniczych,
krajobrazowych oraz
dziedzictwa kulturalnego i
historycznego
Promocja gminy
Cel strategiczny
Promowanie gminy
Założenia taktyczne
1. Promowanie gminy poprzez stałe uczestnictwo w
wydawnictwach o zasięgu krajowym i międzynarodowym,
poprzez drukowanie tam materiałów informacyjnych o gminie.
2. Promocja gminy poprzez udział w różnego rodzaju
stowarzyszeniach i związkach, klubach biznesu.
3. Wykorzystanie środków masowego przekazu do prezentacji
osiągnięć i walorów turystycznych gminy, głównie prasy
lokalnej, lokalnych rozgłośni radiowych oraz lokalnych stacji
TVP
4. Reprezentowanie gminy przez współpracę samorządu
gminnego i powiatowego z politykami, agendami rządowymi i
legislacyjnymi w celu tworzenia sprzyjających warunków dla
funkcjonowania gminy.
5. Stała prezentacja gminy przez Internet na stronie
www.koszyce.gmina.pl
6. Opracowywanie i wydawanie prospektów, folderów
prezentujących dorobek gminy oraz widokówek.
7. Kontynuacja wydawania czasopisma lokalnego „Gazety
Koszyckiej”
8. Cykliczne organizowanie imprezy promocyjnej o
charakterze kulturalnym pod nazwą „Dni Koszyc”
9. Zebranie materiałów do albumu gmina Koszyce w fotografii
i wydanie go.
10. Uczestnictwo w branżowych targach i prezentacjach
promujących możliwość inwestowania w rolniczą i nierolniczą
działalność gospodarczą.
11. Promocja zasobów środowiska naturalnego, dziedzictwa
kulturalnego i historycznego, stanowisk i miejsc
archeologicznych poprzez organizację wystaw fotograficznych
i plenerów malarskich.
12. Aranżowanie specjalnych wydarzeń, konferencji
prasowych, wystaw, jubileuszy i innych efektownych imprez
związanych z działalnością gminy, które mogą zainteresować
wybrane grupy społeczne oraz środki masowego przekazu.
Kryterium wykonania
1. Wykształtowanie image gminy
jako środka ośrodka wiarygodnego
i jedynego w swoim rodzaju,
przedstawienie gminy na zewnątrz
jako region skuteczny pod kątem
swoich możliwości,
2. Skupianie na gminę uwagi
inwestorów krajowych i
zagranicznych, wpływając
pozytywnie na ich decyzje
inwestycyjne,
3. Wzrost mobilizacji mieszkańców
gminy czyniąc z nich
zaangażowanych reprezentantów,
reklamujących swoją gminę,
4. Przekonywać decydentów
politycznych o znaczeniu gminy,
5. Budzić zaciekawienie gminą,
stworzyć przekonanie, że dany
ośrodek jest pożądanym obiektem
inwestycyjnym i zdobywać dzięki
temu kapitał potrzebny do jego
modernizacji.
133
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Plan zadań strategicznych
Cel działania
1. Kreowanie właściwej polityki
rolnej.
2. Ochrona czystości gleb
3. Zapobieganie erozji gleb
Harmonogram
działania w
okresie 2004 –13
Działanie ciągłe
Działanie ciągłe
Działanie ciągłe
Działanie ciągłe
5. Zapewnienie zorganizowania
optymalnego stanu oświetlenia
6a. Zapewnienie
dostawy odpowiedniej
ilości wody dla potrzeb
gminy
6b. Stworzenie
pierścieniowego
systemu zaopatrzenia
7. Stałe zmniejszenie emisji
szkodliwych gazów i pyłów do
atmosfery
8. Optymalizacja systemu odbioru
ścieków komunalnych i
przemysłowych
Działanie ciągłe
6. Zdrowa woda
dla każdego
4. Usprawnienie systemu
komunikacji wewnątrz gminnej oraz
połączeń zewnętrznych
Finansowanie
Źródła
Rodzaj
Budżet Gminy,
Fundusze
Budżet Gminy
Budżet Gminy,
Fundusze popowodziowe
Budżet Gminy,
Fundusze po
powodziowe,
fundusze strukturalne
Budżet gminy
K
SW
K
K
ODR, ARiMR
Mieszkańcy gminy
Zarz.Dróg Woj.,
Zarz. Dróg Pow.,
Gen. Dyr. Dróg,
mieszkańcy
SW
Działanie
okresowe, ciągłe
Budżet Gminy,
Fundusze
strukturalne
K
Zw. Międzygminny
„Nida 2000”,
mieszkańcy gminy
Działanie
okresowe, ciągłe
Budżet Gminy
,środki prywatne
K
Działanie
okresowe, ciągłe
K
Zw. Międzygminny
„GAZO-CIĄG”,
Mieszkańcy gminy
Mieszkańcy gminy
SW
9. Racjonalna gospodarka odpadami
stałymi
10. Dążenie do ochrony i
kształtowania współczesnego
krajobrazu kulturowego jak również
ładu przestrzennego
11. Stały rozwój bazy oświatowej
Działanie
okresowe, ciągłe
Działanie ciągłe
WFOŚ, Budżet
Gminy, środki
strukturalne, środki
prywatne
Budżet Gminy,
środki prywatne
Budżet Gminy
Działanie ciągłe
Budżet Gminy
SW
12. Poprawa bazy zdrowotnej
Działanie ciągłe
Budżet Gminy
SW
13. Organizowanie odpowiednich
form kultury oraz sportu
14. Promowanie Gminy Koszyce
Działanie ciągłe
Budżet Gminy
SW
Działanie ciągłe
Budżet Gminy,
Dotacje, sponsoring
K
134
Sojusznicy
K
Zw.Międzygminny
Żębocin
Kuratorium
Oświaty, placówki
szkolne
Niepubl. Ośrodek
Zdrowia
Powiat, sąsiednie
Gminy, Szkoły
Powiat, podmioty
gospodarcze z
Gminy.
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
NAKŁADY NA REALIZACJĘ PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
Tab. 38 Wielkość i struktura nakładów inwestycyjnych poniesionych na ochronę środowiska
Lp.
2002
Wyszczególnienie
2003
zł
1
2
Gospodarka wodno-ściekowa (2+3)
Oczyszczalnie ścieków i kanalizacje
78.753
38.753
3
4
Ujęcia wody i wodociągi
Gospodarka odpadami (5+6)
40.000
5
Składowanie odpadów
6
7
Zbiórka odpadów komunalnych
Ochrona powierzchni ziemi (8+9)
8
9
Likwidacja wysypisk odpadów
Ochrona przed erozją
82.616
12.079
70.537
10 Ochrona przyrody (11+12)
11 Zalesianie
12 Pomniki przyrody
13 Ochrona powietrza (14+15)
14 Modernizacja kotłowni
15 Termomodernizacja budynków
16 Ogółem (1+4+7+10+13)
(14,8)
zł
91.898
11.898
(2,3)
(15,2)
80.000
(15,0)
%
30
31,5
(4,6)
54.540
14.003
(2,7)
(26,9)
40.537
(7,6)
-
-
-
3.646
3.646
-
-
101.228
65.378
35.850
262.597
%
17,3
38,5
10,3
0,7
(0,7)
(24,9)
380.632
308.722
71,7
(58,2)
(13,6)
71.910
(13,5)
100
530.716
100
Źródło: Urząd Gminy
Tab. 39 Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2004-2008
Plan wydatków majątkowych (w tys. zł)
Nazwa i opis inwestycji
Okres
realiz.
Szac.
koszt
(tys. zł)
2004
Gmina
Inne
środki
2005
Gmina
Inne
środki
2006
Gmina
Inne
środki
2007
Gmina
2008
Inne
środki
Gmina
Inne
środki
DOSTARCZANIE WODY
Budowa wodociągu
regionalnego w ramach Zw.
„Nowy Korczyn-NIDA
2000 – stacja uzdatniania i
rurociąg tranz. Stary
Korczyn- Siedliska (25 km)
Budowa rurociągu tranzyt.
Siedliska- Łapszów (8 km) i
sieci rozprow. ( Łapszów,
Książnice Małe, Biskupice)
Budowa wodociągu
Przemyków, Piotrowice,
Rachwałowice, Filipowice,
Malkowice, Siedliska
Budowa wodociągu
Dolany, Jaksice
2003
2004
2005
26.100
100
11.570
śr. UE
3.500
budż.
Państ.
100
5.400
śr. UE
2004
2005
4.000
400
+100
(miesz
kańcy)
1.500
zint.
prog.
oper.
2005
2006
3.300
400
+100
(miesz
kańcy)
300
1.500
zint.
prog.
oper.
900
2007
2008
600
150
700
in. gm.
zw.
550
1.550
150
700
in. gm.
zw.
150
700
in. gm.
zw.
80
220
80
220
DROGI PUBLICZNE
Modernizacja – przebudowa dróg gminnych
Witów-Parcela Górna (do
Morska) odc. dł. 750 mb
2004
200.
108,44
50.
027,11
Włostowice-Łapszów odc.
dł. 505 mb
2004
155.
652,14
38.
913,04
Dolany-Chełm odc. dł. 702
mb
2004
105.
304,56
26.
326,14
150.
081,33
Sapard
116.
739,10
Sapard
78.
978,42
Sapard
135
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Plan wydatków majątkowych (w tys. zł)
Nazwa i opis inwestycji
Morsko k/Kwaśniewskiej
odc. dł. 845 mb
Zagaje-Modrzany k/Dudy
odc. dł. 1350 mb
Filipowice do drogi kr. nr
79 odc. dł. 1172 mb
Biskupice Parcela
Koczanowska odc. dł. 535
mb
Jaksice Parcela Górna odc.
dł. 500 mb
Zysławice-JarkowicePodgaje odc. dł. 1562 mb
Przemyków-Zabrowarz odc.
dł. 550 mb
Malkowice do lasu odc. dł.
1000 mb
Okres
realiz.
Szac.
koszt
(tys. zł)
2004
Gmina
74
Inne
środki
70
Pow.
2005
Gmina
2004
144
2005
394
2008
400
2007
60
2005
100
50
2005
437,2
218,6
2005
160
80
2006
260
Łapszów od Kałuży do
Gajówki
Piotrowice k/Tomala
2007
70
2004
140
RachwałowiceSędziszowice
Włostowice do Pałacu
2008
100
2005
30
Przemyków poszerzenie
drogi koło Mutra
Przemyków poszerzenie od
Podkopacza do Siedlisk
Przemyków na Skałę
2004
7
2005
5
5
2005
80
40
Sokołowice koło cmentarza
2007
140
Łapszów koło Wędla
2006
70
Książnice Wielkie na tzw.
Gaj
Rachwałowice remont drogi
Kasin-Las
Malkowice od Sudra na
tzw. Grodzisko
Malkowice od Chadzaka w
górę
Biskupice koło Kałużowej
2008
200
2006
50
2005
20
2006
20
2004
40
197
2006
Inne
środki
Gmina
2007
Inne
środki
Gmina
2008
Inne
środki
Gmina
Inne
środki
197
UE
30
30
Pow.
35
35
Fogr
200
200
UE
50
50
Fogr
100
100
UE
50
Pow.
218,6
UE
80
UE
130
130
UE
Drogi dojazdowe do pól
70
70
Fogr
30
7
40
Fogr
70
35
25
70
UE
35
Fogr
25
Fogr
20
20
20
20
Fogr
Modernizacja – przebudowa, budowa dróg wojewódzkich, krajowych
Remont chodnika przy
drodze krajowej nr 79 od
Witowa do Koszyc
Przebudowa drogi woj. nr
768 (m.in. obwodnica
Koszyc) - wykonanie
projektu budowlanego
2004
2005
200
2004
1.600
50
150
GDDK
iA
1.600
ZDW
OŚWIETLENIE ULIC i DRÓG
Wykonanie kompleksowej
modernizacji oświetlenia w
gminie
2004-2008
497,1
105,9
2004-2007
2004
2005
12.952
1.400
5.918
2.959
116
126,9
138,5
KANALIZACJA
Budowa sieci
kanalizacyjnej
Modernizacja i rozbudowa
oczyszczalni we
Włostowicach
136
1.400
UE
UE
1.400
2.959
1.400
UE
UE
2.344
2.344
UE
9,8
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Plan wydatków majątkowych (w tys. zł)
Nazwa i opis inwestycji
Budowa oczyszczalni w
Piotrowicach
Budowa oczyszczalni
Rachwałowice-Filipowice
Budowa oczyszczalni
Jaksice-Dolany
Wymiana rurociągu
azbestowo-cementowego
we Włostowicach
Okres
realiz.
Szac.
koszt
(tys. zł)
2004
Gmina
2005
Inne
środki
Gmina
1.980
2006
Inne
środki
UE
Gmina
2007
2008
Gmina
Inne
środki
2005
2006
2007
3.959
2.663
1.331
UE
2007
2.965
2.965,
5
UE
2005
105
2004
2005
1.000
250
250
UE
2005-2007
2004
200
100
8.400
1.680
100
UE
6.720
55
UE
250
250
UE
1.980
Inne
środki
UE
Gmina
Inne
środki
INNE
Termomodernizacja
budynku Ośrodka Zdrowia
w Koszycach
Zalesianie gruntów w
Koszycach (nowy park)
Dofinansowanie projektu
„Szlak architektury
drewnianej woj.
Małopolskiego
Możliwości pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć
przewidzianych w Programie Ochrony Środowiska
Źródła finansowania inwestycji ekologicznych można podzielić na trzy grupy:
publiczne – np. pochodzące z budżetu państwa, miasta lub gminy lub pozabudżetowych
instytucji publicznych,
 prywatne – np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych,
 prywatno-publiczne – np. ze spółek prawa handlowego z udziałem gminy.

Dominującymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są:
 zobowiązania kapitałowe – kredyty, pożyczki, obligacje, leasing,
 udziały kapitałowe - akcje i udziały w spółkach,
 dotacje.
Mogą one występować łącznie.
Kredyty bankowe można podzielić na:
 kredyty udzielane ze środków własnych – kredyt komercyjny,
 kredyty ze środków powierzonych – otrzymanych z innych źródeł na uzgodnionych
warunkach,
 kredyty udzielane ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania przez instytucje
zewnętrzne.
W Polsce występują najczęściej następujące formy finansowania inwestycji w zakresie ochrony
środowiska :
 fundusze własne inwestorów,
 pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez
Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami
do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne,
 zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np.
z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, konwersji długu wobec Finlandii,
 kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju EBOiR, Bank Światowy),
 kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne,
 leasing.
137
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
ZARZĄDZANIE OCHRONĄ ŚRODOWISKA
Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym uznaje ochronę środowiska i przyrody,
leśnictwo i rybactwo śródlądowe, gospodarkę wodną, zagospodarowanie przestrzenne, a także
zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska za zadania przynależne do wykonywania
przez powiat określone ustawami zaliczanymi do zadań publicznych o charakterze ponadregionalnym.
Kompetencje burmistrza, jako organu ochrony środowiska, ograniczone zostały do zadań
związanych ze zwykłym korzystaniem ze środowiska przez osoby fizyczne.
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska burmistrz jest zatem właściwy w następujących
sprawach:
- przyjmowanie wyników pomiarów wielkości emisji z instalacji (art. 149 POŚ),
- wydawania decyzji, nakładającej na prowadzącego instalację lub użytkownika urządzenia
obowiązek prowadzenia w określonym czasie pomiarów wielkości emisji (art. 150 POŚ),
- przyjmowania zgłoszeń instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogącej negatywnie
oddziaływać na środowisko (art. 152 POŚ),
- wydawania decyzji określającej wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące
eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia (art. 154 ust. 1 POŚ),
- nakładanie obowiązku wykonania przez osobę fizyczną czynności zmierzających do ograniczenia
negatywnego oddziaływania instalacji lub urządzenia na środowisko (art. 364 POŚ),
- wstrzymanie eksploatacji instalacji (art. 368 POŚ).
Dodatkowo do kompetencji burmistrza należą:
przyjmowanie informacji o wystąpieniu poważnej awarii (art. 245 ust. 1 POŚ),
współdziałanie przy tworzeniu planu operacyjno-ratowniczego (art. 268 ust. 2 pkt 3 POŚ),
wydawanie zezwoleń na prowadzenie zbiorowego zaopatrywania w wodę i odprowadzanie
ścieków.
-
Z ustawy o ochronie przyrody wynika kompetencja Rady Gminy do wprowadzania w drodze
uchwały obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych,
zespołów przyrodniczo-krajobrazowych oraz użytków ekologicznych.
Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i
porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do zadań własnych gminy (art. 3.1)
Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska Gminy Koszyce realizowane będzie przez Urząd
Gminy Koszyce i polegać ono będzie na inicjowaniu, organizowaniu i okresowej weryfikacji
elementów programu zgodnie z wymaganiami ustawy – Prawo ochrony środowiska.
Instrumentami służącymi do wykonania zadań programu są:
 instrumenty prawne,
 instrumenty ekonomiczne (finansowe),
 instrumenty organizacyjne,
 instrumenty edukacyjno-informacyjne,
 współpraca ze współrealizatorami programu,
 monitorning realizacji programu.
Na Program Ochrony Środowiska dla Gminy Koszyce składają się dwa rodzaje zadań: zadania
własne (przedsięwzięcia realizowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji
gminy) oraz zadania koordynowane (pozostałe zadania związane z ochroną środowiska i racjonalnym
wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze
środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego,
wojewódzkiego i centralnego).
138
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Mieszkańcy
Mieszkańcy Gminy Koszyce powinni uczestniczyć w opracowywaniu programu zarówno jako
osoby prywatne (lokalni liderzy), jak i przedstawiciele różnych organizacji społecznych działających
na terenie gminy.
Członkowie zespołu sterującego winni służyć wiedzą i doświadczeniem zawodowym
bezpłatnie, obowiązywać winna bowiem zasada dobrowolności uczestnictwa.
Członkowie rady (zespołu sterującego) na bieżąco winni otrzymywać materiały informacyjne
nt. programu i prowadzić czynną ich konsultację z grupami, które reprezentują. Rada (zespół
sterujący) winna posiadać profesjonalna obsługę logistyczną oraz kontakty z mediami. Treść
posiedzeń rady (zespołu sterującego), jego dokumenty winne być dostępne dla obywateli.
Dostęp do informacji
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa, a także obowiązującymi ustawami społeczeństwo
winno mieć zapewniony dostęp do informacji o środowisku. W związku z tym powinno się dążyć do:
 tworzenia, zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo ochrony środowiska publicznych rejestrów i
elektronicznych baz danych o środowisku ułatwiających dostęp obywateli do informacji
gromadzonych i przechowywanych przez organa administracji,
 stworzenia uzgodnionych zasad współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi i społecznymi
organizacjami ekologicznymi.
Cele programu udziału społecznego można podzielić na cztery grupy: poznawcze, proceduralne,
polityczne i edukacyjno-wychowawcze.
Cele poznawcze:
 poznanie świadomości i opinii społecznych nt. programu ochrony środowiska,
 ustalenie gotowości mieszkańców do zmiany codziennych nawyków mogących mieć wpływ na
stan środowiska,
 ustalenie gotowości mieszkańców do ponoszenia dodatkowych uciążliwości związanych z
ewentualną lokalizacją nowych urządzeń i obiektów związanych z ochroną środowiska,
 ustalenie gotowości mieszkańców i biznesu do ponoszenia dodatkowych wydatków wynikających
z racjonalizacji programu i ekologizacji życia.
Cele polityczne:
 uświadomienie lokalnym i regionalnym kręgom politycznym wagi problematyki ochrony
środowiska, dla kierowania sprawami publicznymi na szczeblu regionalnym i lokalnym,
 uzyskanie opinii politycznych, a docelowo politycznej akceptacji nt. proponowanych rozwiązań
organizacyjnych i finansowych.
Cele proceduralne:
 współpraca z mediami dla informowania opinii publicznej oraz kształtowania postaw
przychylnych dla ochrony środowiska,
 stałe i bezpośrednie informowanie zainteresowanych podmiotów o postępach prac, uzyskanych
rezultatach oraz podejmowanych istotnych decyzjach,
 konsultacje, mediacje i uzgodnienia spraw spornych z przedstawicielami samorządów, biznesu,
organizacji społecznych oraz innych podmiotów, istotnych z punktu widzenia ochrony
środowiska,
 uzyskanie wstępnych stanowisk istotnych podmiotów nt. dokumentów dotyczących ochrony
środowiska.
Cele edukacyjno-wychowawcze:
 podniesienie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców na obszarze objętym programem,
 podniesienie poziomu wiedzy mieszkańców nt. współczesnych metod ochrony środowiska oraz
ich organizacyjnych, finansowych i ekologicznych uwarunkowań i konsekwencji,
 uświadomienie konieczności ponoszenia przez jednostki i gospodarstwa domowe dodatkowych
nakładów finansowych, rzeczowych i czasowych w celu dostosowania się do obowiązujących
regulacji prawnych i standardów europejskich.
139
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Monitoring realizacji programu
Monitoring jest podstawą oceny efektywności wdrażania programu ochrony środowiska, a
także dostarcza informacji w oparciu, o które można ocenić, czy stan środowiska ulega polepszeniu
czy pogorszeniu.
Rozróżniamy dwa rodzaje monitoringu:
 monitoring jakości środowiska,
 monitoring polityki środowiskowej.
Monitoring środowiska powinien być traktowany jako system kontroli stanu środowiska,
dostarczający informacji o uzyskanych efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska. Jest
także narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania
środowiskiem.
Badanie stanu środowiska realizowane jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska i
koordynowane przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska. Badanie to jest sposobem pozyskiwania,
gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji o środowisku pozwalającym na ocenę stopnia
prawidłowości realizowanego programu ochrony środowiska.
Należy tutaj wymienić następujące elementy środowiska podlegające ocenie:
 monitoring wód powierzchniowych
 monitoring wód podziemnych
 monitoring wodnych zbiorników zaporowych,
 monitoring wody pitnej,
 monitoring jakości powietrza,
 monitoring gleb,
 monitoring hałasu.
Monitoring polityki środowiskowej – monitoring wprowadzanej polityki ochrony
środowiska oznacza, że wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej
ocenie w zakresie:
 określenia stopnia wykonania przyjętych zadań,
 określenia stopnia realizacji założonych celów,
 oceny rozbieżności pomiędzy celami i zadaniami,
 analizy przyczyn powstałych rozbieżności.
Najważniejszym wskaźnikiem uzyskanych osiągnięć władz gminnych jest monitorowanie stopnia
realizacji przyjętych zadań. Koordynator wdrażania programu będzie co dwa lata oceniał stopień i
jakość wdrażania „Programu ochrony środowiska”. Wyniki oceny rozbieżności pomiędzy celami i
uzyskanymi efektami oraz analiza przyczyn zaistniałych rozbieżności będą stanowiły istotny wkład do
opracowania następnej wersji „Programu Ochrony Środowiska Gminy Koszyce”.
Mierniki stopnia realizacji programu - pomiar stopnia realizacji programu będzie odbywać się
poprzez wskaźniki presji, stanu i reakcji.
Wskaźniki presji wywieranej na środowisko odnoszą się do tych form działalności, które
zmniejszają ilość i jakość zasobów środowiska, przy czym możliwe jest rozróżnienie:
 wskaźników presji bezpośredniej, wyrażonej w kategoriach emisji zanieczyszczeń lub konsumpcji
zasobów środowiska,
 wskaźników presji pośredniej, opisujących te szkodliwe formy działalności ludzkiej, które w
efekcie prowadza do wywierania presji bezpośredniej.
Wskaźniki stanu odnoszą się do jakości środowiska i jakości jego zasobów; jako takie
odnoszą się do ostatecznych celów realizacji Planu i powinny być konstruowane w sposób
umożliwiający dokonanie przeglądowej oceny stanu środowiska i zmian dokonujących się w czasie.
Wskaźniki reakcji pokazują, w jakim stopniu społeczeństwo zainteresowane jest
odpowiedzią na stan środowiska. Reakcja społeczna dotyczyć może indywidualnych i kolektywnych
działań prowadzących do ograniczenia, opanowania lub uniknięcia negatywnego oddziaływania na
środowisko, ewentualnie powstrzymanie postępującej już degradacji środowiska.
140
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
Edukacja ekologiczna
Kampania informacyjno-edukacyjna w szkołach – szkoły mają bardzo szerokie możliwości
włączenia się w proces informacyjno-edukacyjny związany z problematyką ochrony środowiska. W
tym zakresie możliwe są zarówno formy zajęć lekcyjnych, jak i pozalekcyjnych.
Szkoła powinna:
 inicjować i korzystać z kontaktów z władzami samorządowymi oraz innymi reprezentantami
społeczności lokalnej; szkołami wyższymi; terenowymi ośrodkami edukacji ekologicznej i innymi
instytucjami i organizacjami (w tym z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi),
 inicjować oraz uczestniczyć w krajowych i międzynarodowych programach edukacji
ekologicznej,
 stale podejmować i rozszerzać zakres praktycznych działań na rzecz ochrony środowiska w szkole
i jej otoczeniu,
 eksponować pozytywną rolę dzieci w edukacji ekologicznej dorosłych,
 prowadzić edukacje ekologiczną w terenie.
Dla osiągnięcia tych celów szkoła powinna wprowadzić różne formy działań bezpośrednio
skierowanych na pobudzenie świadomości, podnoszenie poziomu wiedzy i wyrabianie umiejętności
wśród dzieci i młodzieży, a pośrednio również u wszystkich mieszkańców powiatu.
Spośród zalecanych form należy wymienić:
 ścieżki tematyczne w ramach przedmiotu Środowisko w nauczaniu początkowym oraz w klasach
wyższych w ramach poszczególnych przedmiotów,
 badania ankietowe dzieci i młodzieży,
 pogadanki i spotkania z ciekawymi ludźmi (przedstawiciele władz lokalnych, zakładów
przemysłowych, organizacji ekologicznych),
 konkursy plastyczne, literackie, konkursy zbiórki surowców wtórnych,
 przedstawienia teatralne, happeningi ekologiczne,
 festyny, manifestacje, aukcje, pokazy,
 dni otwarte w zakładach przemysłowych,
 współpraca i wymiana doświadczeń z innymi szkołami poprzez internet,
 kluby młodego ekologa,
Dla wspomagania realizacji celów stawianych szkole należy:
 rozszerzyć i pogłębić program studiów dla wychowawców przedszkolnych i nauczycieli,
uwzględniając specyficzne potrzeby edukacji ekologicznej,
 zapewnić dostęp do atrakcyjnych pomocy dydaktycznych (w tym poradników i przewodników dla
nauczycieli).
Kampania informacyjno-edukacyjna dla podmiotów gospodarczych działających na
terenie Gminy Koszyce – główny ciężar działań informacyjno-szkoleniowych dla podmiotów
gospodarczych z terenu gminy powinny przejąć izby gospodarcze, izby rzemieślnicze, cechy,
kongregacje kupieckie, itp.
Zakres szkoleń powinien obejmować:
 zagadnienia prawne,
 obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie ochrony środowiska,
 zagadnienia związane ze stosowaniem najlepszych dostępnych technik,
 zagadnienia związane z obniżaniem materiało-, wodo- i energochłonności procesów
technologicznych,
 gospodarkę odpadami przemysłowymi wraz z recyklingiem odpadów.
Zdecydowana większość osób czynnych zawodowo ma bezpośredni wpływ na stan
środowiska. Wynika to z mniej lub bardziej świadomych decyzji podejmowanych na każdym
stanowisku pracy. Realizacja zadań związanych z ochroną środowiska w znacznej mierze zależna jest
więc od konkretnych działań podejmowanych w zakładach pracy.
Skuteczność tych działań wymaga spełnienia następujących warunków:
 wiedza o ochronie środowiska, w tym gospodarce odpadami, w miejscu pracy powinna być
upowszechniana przez kierownictwo zakładu, specjalistyczne służby pracownicze i związki
141
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
zawodowe, włączając w to program doskonalenia zawodowego kadry oraz elementy edukacji
środowiskowej związanej ze specyfiką prowadzonej działalności,
 w programach szkoleniowych służb BHP w zakładach pracy należy podjąć tematykę skutków
oddziaływania zakładów pracy na lokalne środowisko i zdrowie ludzi w zakresie gospodarki
odpadami,
 we wszystkich działaniach promocyjnych należy lansować technologie i rozwiązania przyjazne
środowisku.
Większe zakłady i jednostki handlowe powinny przeprowadzić cykl instruktażowoszkoleniowy dla swoich pracowników. Szkolenia powinny uwzględniać podnoszenie ogólnej
świadomości ekologicznej pracowników oraz ich zachowania konsumenckie, a także gospodarkę
odpadami opakowaniowymi - w tym selektywną zbiórkę - na terenie gminy.
Kampania informacyjno-edukacyjna prowadzona przez organizacje społeczne –
organizacje społeczne, w tym działające na rzecz ochrony środowiska, mają zróżnicowany charakter i
formy działania, a także różnorodne powiązania ze sferą polityki, ekonomii i kultury.
Działania pozarządowych organizacji ekologicznych polegają najczęściej na:
 kształtowaniu świadomości ekologicznej osób zaangażowanych w działania społeczne,
 przybliżaniu społeczeństwu istoty i znaczenia problemów ekologicznych,
 wpływaniu na osoby i instytucje odpowiedzialne za podejmowanie decyzji dotyczących
zarządzania środowiskiem,
 propagowaniu humanistycznego i kulturowego wzorca ekologii.
Dla efektywnego działania społecznych organizacji ekologicznych programy informacyjnoedukacyjne realizowane przez te organizacje winny uzyskać wsparcie zarówno merytoryczne, jak i
finansowe ze strony powiatu, gmin i podmiotów gospodarczych. Głównym źródłem finansowania
działań organizacji w tym zakresie powinny być Gminne i Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska.
Nie wyklucza to jednak ubiegania się o fundusze z innych źródeł, jak: fundusze ekologiczne (np.
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska, fundacje, środki pomocowe).
Dobra współpraca władz gminy oraz przedsiębiorstw może zaowocować włączeniem się
społecznych organizacji ekologicznych w proces informacyjno-edukacyjny w następujących
zakresach:
 prowadzenie szkoleń dla nauczycieli, urzędników, przedsiębiorców, działaczy samorządu
terytorialnego, mieszkańców,
 przygotowywanie i kolportaż materiałów informacyjno-edukacyjnych dla mieszkańców,
 organizowanie konkursów, wystaw, prelekcji,
 prowadzenie kampanii np. Świadomy Konsument, Ekologiczne Opakowania, Odnawialne
źródła energii, Agroturystyka, Ścieżki rowerowe, itp.
Podsumowując, dla zrównoważonego rozwoju Gminy Koszyce, zgodnego z aktualną polityką
ochrony środowiska oraz aktualnym stanem tendencji i przeobrażeń środowiska naturalnego, należy
szczególnie skupić się na następujących sferach problemowych:
- kanalizacja i zwodociągowanie,
- ochrona przeciwpowodziowa,
- troska o obszary chronionego krajobrazu,
- zwiększenie obszarów terenów zalesionych,
- rolnictwo ekologiczne,
- turystyka i agroturystyka.
142
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
SPIS TABEL
Tab. 1 Struktura liczby mieszkańców w poszczególnych sołectwach Gminy Koszyce ....................... 14
Tab. 2 Ludność Gminy Koszyce według grup ekonomicznych i płci. .................................................. 14
Tab. 3 Poziom wykształcenia w gminie Koszyce ................................................................................. 15
Tab. 4 Struktura użytków gruntowych gminy Koszyce ........................................................................ 15
Tab. 5 Stan własności gruntów ............................................................................................................. 16
Tab. 6 Liczba gospodarstw i powierzchnia użytków rolnych wg grup obszarowych ........................... 16
Tab. 7 Powierzchnia i struktura zasiewów w gminie Koszyce ............................................................. 17
Tab. 8 Inwentarz żywy w gospodarstwach ........................................................................................... 17
Tab. 9 Obsada zwierząt na 100 ha w gminie Koszyce .......................................................................... 17
Tab. 10 Bezrobocie (grudzień 2003) ..................................................................................................... 18
Tab. 11 Podmioty gospodarki narodowej wg wybranych sekcji PKD działających na terenie gminy
Koszyce (2002 r.) ......................................................................................................................... 18
Tab. 12 Podmioty gospodarki narodowej wg sektorów własności i wybranych szczególnych form
prawnych działających na terenie gminy Koszyce (2002 r.) ........................................................ 18
Tab. 13 Średnie miesięczne i średnie roczne sumy opadów w mm (okres 1954-1963)........................ 20
Tab. 14 Średnie miesięczne i średnie roczne sumy opadów w mm (okres 1971-1980)........................ 21
Tab. 15 Ekstremalne stany wód w rzekach w okresie 1951-75 (w cm) ................................................ 22
Tab. 16 Średnie roczne stany wód dla głównych rzek w obszarze gminy ............................................ 23
Tab. 17 Przepływy wg danych z wielolecia (1951-75) ......................................................................... 23
Tab. 18 Kompleksy rolnicze ................................................................................................................. 25
Tab. 19 Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy Koszyce na tle byłych województw
oraz kraju. ..................................................................................................................................... 26
Tab. 20 Jakość gleb w gminie Koszyce na tle byłych województw i kraju .......................................... 26
Tab. 21 Jakość gleb w poszczególnych sołectwach gminy Koszyce .................................................... 26
Tab. 22 Zapotrzebowanie na wodę dla gminy Koszyce ........................................................................ 27
Tab. 23 Stan zaopatrzenia gminy Koszyce w wodę. ............................................................................. 28
Tab. 24 Gospodarka ściekowa gminy Koszyce..................................................................................... 29
Tab. 25 Międzygminne składowisko odpadów-Żębocin....................................................................... 30
Tab. 26 Ilość wywiezionych odpadów komunalnych za ostatnie 4 lata................................................ 31
Tab. 27 Orientacyjnie ilość wytworzonych odpadów weterynaryjnych ............................................... 32
Tab. 28 Wykaz stacji transformatorowych............................................................................................ 34
Tab. 29 Gatunki objęte ochroną całkowitą ............................................................................................ 37
Tab. 30 Gatunki objęte ochroną częściową ........................................................................................... 37
Tab. 31 Obiekty wpisane do rejestru, objęte ochroną na mocy Ustawy z 15 lutego 1962 r. o ochronie
dóbr kultury i o muzeach z późniejszymi zmianami oraz obiekty wpisane do ewidencji. ........... 38
Tab. 32 Czynniki sprzyjające rozwojowi turystyki i rekreacji w gminie Koszyce ............................... 42
Tab. 33 Uwarunkowania prorozwojowe i ograniczające rozwój gminy Koszyce ................................ 42
Tab. 34 Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych ......................................................................... 43
Tab. 35 Stężenia zanieczyszczeń pyłowych i gazowych....................................................................... 43
Tab. 36 Stan czystości rzek na terenie gminy (za rok 2002) ................................................................. 45
Tab. 37 Zapotrzebowanie na wodę dla gminy Koszyce ........................................................................ 61
Tab. 38 Wielkość i struktura nakładów inwestycyjnych poniesionych na ochronę środowiska ........... 77
Tab. 39 Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2004-2008 .................................................................... 77
Tab. 40 Stan środowiska Gminy Koszyce (dane za rok 2002).............................................................. 80
143
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
144
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
PRZEDSIĘBIORSTWO USŁUGOWE ”POŁUDNIE II” SP. Z O. O.
BIURO INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ROZWOJU TECHNOLOGII
Program Ochrony Środowiska
Gminy Koszyce
SPIS MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH
- Atlas posterunków wodowskazowych dla potrzeb państwowego monitoringu środowiska, PIOŚ,
Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1995-1996.
- Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN IGiPZ, Główny Geodeta Kraju, Warszawa 1993.
- Bank Danych Regionalnych i Lokalnych, GUS, 2000, 2001.
- Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2001 r., Ministerstwo
Środowiska, PIG Warszawa 2002.
- Budzyńska K., Gawrysiak L., Struczyński T., 2002, Pokrywa glebowa województwa małopolskiego
na tle regionów fizyczno-geograficznych według podziału dziesiętnego J. Kondrackiego w formie
GIS [w:] Geograficzne uwarunkowania rozwoju Małopolski, PTG Kraków.
- Bujakowski W., Barbacki A., Pająk L., 2003, Występowanie i możliwości zagospodarowania energii
geotermalnej w Małopolsce, wyd. PAN, Kraków.
- Kleczkowski A. S. i inni, 1990, Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w
Polsce wymagających szczególnej ochrony, AGH, Kraków.
- Kondracki J., 2000, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
- Krajowa Strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, 2002,
internet: http//www.mos.gov.pl/strategia.
- Lasy i gospodarka leśna Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie, Kraków, czerwiec
1997.
- Leśnictwo, 2002, GUS, Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2002.
- Nasza zielona Małopolska, Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska woj.
małopolskiego na lata 2001-2015, Kraków 2000.
- Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., 1991, Klimat [w:] Dorzecze górnej Wisły, PWN Warszawa.
- Ocena stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką, WIOSOst.Ch-Rol w Krakowie, Bibl. Monit. Środowiska, Kraków 1999.
- Ochrona środowiska, 2002, GUS, Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2001, 2002.
- Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego. Sfera ekologiczna.
Uwarunkowania rozwoju, IGPiK, Kraków 2002.
- Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego. Sfera kulturowa.
Uwarunkowania rozwoju, IGPiK, Kraków 2002.
- Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego. Sfera techniczna.
Uwarunkowania rozwoju, IGPiK, Kraków 2002.
- Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, 2001, PAN, Inst. Botaniki im. Szafera,
Kraków.
- Powiaty w Polsce, GUS, Warszawa 1999.
- Projekt ROPSIM część I Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, IGSMiE PAN Kraków 2003.
- Raport o stanie środowiska na obszarze województwa małopolskiego, IOŚ WIOŚ w Krakowie,
Kraków 1999, 2000, 2001, 2002.
- Raport z wyników spisów powszechnych 2002, Województwo Małopolskie, Urząd Statystyczny w
Krakowie, Kraków 2003.
- Turystyka w województwie małopolskim w latach 2000-2001, US Kraków 2002.
- Węcławik S., 1991, Budowa geologiczna [w:} Dorzecze górnej Wisły, PWN, Warszawa.
- Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami na lata 2003-2010. Zarząd Województwa Małopolskiego –
Załącznik do Uchwały Nr XI/125/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 25 sierpnia
2003 r.
- Województwo Małopolskie 2001, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków
2002.
- Wybrane dane o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2001 roku, Urząd
Statystyczny w Krakowie, 2002.
145