Uploaded by User2740

Zasady i techniki terapii zajęciowej

advertisement
ZASADY I TECHNIKI TERAPII
ZAJĘCIOWEJ
Terapia zajęciowa definicje
• Terapia zajęciowa – leczenie pracą, ergoterapia – wykorzystuje
różne formy pracy i rekreacji jako jedne ze środków leczniczych
mających na celu przyspieszenie powrotu utraconych funkcji i
sprawności, a w przypadkach zmian nieodwracalnych wyrobienie
funkcji zastępczych. Terapia zajęciowa jest jedną z form leczenia
usprawniającego. (Milanowska K., 2003)
• Terapia zajęciowa- to zespół określonych czynności o charakterze
zajęć fizycznych i umysłowych, które mają na celu przywrócenie
choremu sprawności fizycznej i psychicznej.
• To celowe, polisensoryczne działania rehabilitacyjne, o charakterze
zajęć ciągłych, stanowiących proces terapeutyczny, prowadzący do
usprawnienia i kompensacji zaburzonych funkcji organizmu
pacjenta. Są to zajęcia planowe, celowe i systematyczne.
Terapia zajęciowa definicje
• Według światowej Federacji Terapeutów zajęciowych – terapia
zajęciowa dyscypliną ochrony zdrowia, która zajmuje się ludźmi
fizycznie bądź psychicznie/umysłowo niesprawnymi, upośledzonymi
i/lub kalekimi, czasowo bądź trwale. Wykwalifikowany terapeuta
zajęciowy angażuje pacjenta w czynności zaprojektowane tak, by
sprzyjały przywróceniu maksymalnego możliwego funkcjonowania,
tak by pomóc takim ludziom spełnić wymagania stawiane przed
nimi przez ich pracę zawodową, środowisko społeczne i domowe
oraz by mogli brać udział w życiu, w najpełniejszym tego słowa
znaczeniu.
• W toku terapii zajęciowej osoby wykonują pożyteczne,
zorganizowane czynności mające podtrzymać ich aktywność,
odwracać uwagę od niepokojących myśli i wyobraźni, przywracać
utraconą sprawność i przez zlecanie trudniejszych prac przygotować
ich do samodzielnego życia
Cele terapii zajęciowej
• przestawienie toru myślenia chorego i zwrócenie uwagi na sprawy nie
związane z chorobą,
• neutralizowanie negatywnych zachowań związanych z poczuciem
bezczynności,
• rozpoznawanie negatywnych i pozytywnych aspektów,
• stworzenie u chorego poczucia własnej wartości oraz rozszerzenie kręgu
zainteresowań,
• zaktywizowanie chorych nie posiadających zajęcia,
• umożliwienie poprawy stanu fizycznego i psychicznego,
• pomoc rodzinie osoby chorej – poprzez instruktaż oraz zalecenia,
• informowanie o metodach i formach pomocy dla pacjenta,
• mobilizowanie do dalszego podejmowania działań dających pozytywne
efekty,
• dostosowanie metod pomocy do potrzeb oraz możliwości,
• włączanie w proces terapeutyczny osób ze środowiska życia codziennego.
Zasady terapii zajęciowej
Zasada personalizacji, która uznaje, że osoba niepełnosprawna, bez względu na rozległość i
głębokość dysfunkcji, pozostaje zawsze podmiotem z gwarantowanym prawem do godności
i tożsamości osobowej, które są motorem do samorealizowania się w życiu społecznym.
Zasada indywidualizacji, czyli dostosowanie pozytywnych postaw i działań terapeutycznych
do kategorii niepełnosprawności i charakteru osób. Zasada ta odwołuje się do potrzeby
wewnętrznej aktywności z uwzględnieniem indywidualnych, osobowych i
osobowościowych cech rozwoju osoby niepełnosprawnej.
Zasada wielostronnego mobilizowania i wzmacniania osiągnięć. W trakcie prowadzonej
terapii możliwa jest pewna elastyczność i zmiana pewnych elementów planu, jeśli
zaplanowane metody nie mogą być zrealizowane z powodu istotnych przyczyn.
Klasyfikacja terapii zajęciowych
• Brak w literaturze jednej ustandaryzowanej systematyki pod względem
rodzaju, metody oraz technik prowadzenia terapii zajęciowej
• Temat został opracowany przez nauczycieli Zespołu PrzedmiotowoMetodycznego Terapii Zajęciowej w Medycznym Studium Zawodowym w
Sztumie i wygłoszony na seminarium metodycznym w Szkole Policealnej
Pracowników Służb Społecznych w Gdańsku- Brzeźnie w dniu 6 kwietnia
2005 r podejmują oni próbę usystematyzowania różnorodności terapii
zajęciowych
• Trudność systematyczną stanowi fakt że niektóre techniki można zaliczyć
do kilku rodzajów terapii, zależnie od celu, jaki sobie postawimy i efektu
końcowego naszej pracy. Np. wytwarzanie ceramiki można zaliczyć
zarówno do ergoterapii jak i arteterapii
• Poniższa systematyka opracowana została przez nauczycieli Zespołu
Przedmiotowo-Metodycznego Terapii Zajęciowej w Medycznym Studium
Zawodowym w Sztumie
Rodzaje terapii zajęciowych
Terapie zajęciowe
Ergoterapia
ERGOTERAPIA
• terapia
pracą, terapia
poprzez
zajęcia
manualne
Arteterapia
ARTETERAPIA
• terapia
sztuką czynny
lub bierny
kontakt ze
sztuką
Socjoterapia
SOCJOTERAPIA
• terapia zaburzeń
zachowania i
zaburzeń
emocjonalnych
w toku spotkań
grupowych,
towarzyskich
Metody terapii zajęciowej
Metoda terapii zajęciowej – pojęcie węższe od rodzaju terapii –
sposób postępowania świadomy i powtarzalny, prowadzący do
osiągnięcia zamierzonego wyniku leczniczego / terapeutycznego.
Składają się na nią czynności myślowe i praktyczne, odpowiednio
dobrane i realizowane w ustalonej kolejności.
Określone metody terapii zajęciowej zawierają się w konkretnym
rodzaju terapii.
Techniki terapii zajęciowej
W terapii zajęciowej technika jest rozumiana jako
skonkretyzowane czynności praktyczne wykonywane w
określonym porządku, pozwalające na uzyskanie określonego
efektu oddziaływania terapeutycznego. W technice elementem
różnicującym jest przede wszystkim materiał bądź narzędzie pracy.
Technika jest najwęższym określeniem w klasyfikacji terapii
zajęciowej
Metody i techniki w ergoterapii
Metoda
Techniki terapii zajęciowej
DZIEWIARSTWO
•
•
Szydełkowanie
Robienie na drutach
HAFCIARSTWO
•
•
•
•
Haft richelieu
Gobelinowy
Krzyżykowy
Hafty regionalne: kaszubski, kociewski itp
TKACTWO
•
•
Tkanie na krośnie, na ramkach
Wyplatanie makram, breloczków itp.
KRAWIECTWO
•
•
•
Szycie rzeczy użytkowych
Zabawkarstwo
Reperowanie odzieży
KALETNICTWO
•
Tworzenie wyrobów ze skóry np. obrazy, biżuteria, portfele
METALOPLASTYKA
•
•
Wyroby z drutu – np. świeczniki, breloczki, drzewka szczęścia
Wyroby z metalu – np. znaczki, godła, medale, obrazy
STOLARSTWO
•
Prace w drewnie np. płaskorzeźby, rzeźby, domki, pudełka (również z
patyków
OGRODNICTWO
•
Prace ogrodnicze i porządkowe np. sadzenie, kopanie, sianie
WIKLINIARSTWO
•
Plecenie różnorodnych przedmiotów z wikliny, np. koszyki
GARNCARSTWO I CERAMIKA
•
•
Wyrabianie garnków, dzbanów, wazonów
Tworzenie przedmiotów ceramicznych
Metody i techniki w socjoterapii
Metoda
Techniki terapii zajęciowej
LUDOTERAPIA /
ZABAWOTERAPIA
•
•
•
•
Zabawy manipulacyjne
Zabawy tematyczne
Zabawy konstrukcyjne
Zabawy i gry dydaktyczne
TERAPIA
•
•
Ćwiczenia ogólnie usprawniające, oddechowe, poranne itp.
Gry i zabawy ruchowe (połączone mogą być również z elementami rytmiki i
tańca)
Nauka czynności życia codziennego: - trening samoobsługi, np. mycie się,
czesanie, ubieranie, przemieszczanie, itp. - trening kulinarny, np.
estetyczne przygotowanie i spożywanie posiłków, robienie zakupów; nauka
operowania pieniędzmi, doboru artykułów spożyw., kulturalnego
zachowania się przy stole
RUCHEM
•
TRENING UMIEJĘTNOŚCI
SPOŁECZNYCH
•
Treningi: nawiązywania relacji, prowadzenia rozmowy i podtrzymywania
kontaktów, aktywnego słuchania, asertywności, rozwiązywania konfliktów
REKREACJA
•
Silwoterapia (oddziaływanie pięknem przyrody – terapia przez spacery po
lesie)
Wieczorki taneczne
Zabawy i gry zespołowe
Zwiedzanie – obserwowanie czynności wykonywanych przez inne osoby, np.
występów artystycznych, zawodów sportowych bądź rezultatów ich pracy,
np. oglądanie wystaw
•
•
•
Metody i techniki w arteterapii c.d
Metoda
Techniki terapii zajęciowej
RYSUNEK
•
Rysowanie kredkami ołówkowymi, świecowymi, pastelami, ołówkiem, kredą,
węglem
MALARSTWO
•
Malowanie farbami plakatowymi, akwarelą, witrażowymi, olejnymi, do szkła,
farbami window collors, tuszem kreślarskim
GRAFIKA
•
•
•
•
•
Gipsoryt
Linoryt
Drzeworyt
Monotypia
Druk strukturalny
RZEŹBA
•
Masy plastyczne – masa solna, glina, modelina, plastelina, masa papierowa,
wosk itp.
Rzeźbienie w drewnie i innych twardych materiałach
Papiero-plastyka – origami – motywy postaci, przedmiotów, kwiatów;
tworzenie laurek
•
•
SZTUKI UŻYTKOWE
•
•
•
•
Witraż – na okna, drzwi, butelki itp.
Fotografia
Plakat, projekty okładek, opakowania, ulotki reklamowe
Collage – wycinanie, wyklejanie, wydzieranie z papieru i tworzenie pracy
łączonej różnymi technikami plastycznymi
Metody i techniki w arteterapii c.d
Metoda
Techniki terapii zajęciowej
ZDOBNICTWO I
DEKORATORSTWO
•
•
•
Ikebana - układanie kompozycji z suszonych i żywych kwiatów, roślin, owoców oraz darów
natury, np. kory drzewa, szyszek, mchu, muszli, drewna, piór itp., kompozycje w wazonie, w
ramach obrazów, koszykach
Dekoracje – okolicznościowe, świąteczne, np. stroiki Wielkanocne, Bożonarodzeniowe,
wycinane ozdoby z papieru z okazji świąt i uroczystości
Zdobienie różnych przedmiotów, np. ramek
MUZYKOTERAPIA
•
•
Muzykoterapia bierna – muzyka aktywizująca, relaksacyjna, trening relaksacyjny Schultza
Muzykoterapia czynna – muzykowanie pacjentów (instrumenty Orffa, gitara i inne), nauka
śpiewania nowych piosenek, śpiewanie utworów znanych i lubianych, popularnych ludowych czy
biesiadnych
BIBLIOTERAPIA
•
•
•
•
Czytanie głośne fragmentów lub całości książki / tekstu przez pacjentów i rozmowa po
przeczytaniu,
Słuchanie tekstów biblioterapeutycznych (aktywizujących bądź relaksacyjnych)
Poradnictwo biblioteczne – propozycje do samodzielnego czytania i rozmowa po przeczytaniu
Wieczory poezji
FILMOTERAPIA
•
•
Projekcja filmów i dyskusja po niej
Nagrywanie filmów
TEATROTERAPIA
•
•
•
•
Psychodrama
Drama
Pantomima (scenki pantomimiczne)
Oglądanie spektakli
CHOREOTERAPIA
•
•
•
Taniec
Ćwiczenia muzyczno-ruchowe
Improwizacje ruchowe przy muzyce
Download