WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZYRODY DLA KLAS 5 (WSiP) ROK SZKOLNY 2016/2017 DOPUSZCZAJACY Przed wędrówką po Polsce 1. wymienia główne i pośrednie kierunki świata na widnokręgu, 2. rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry, 3. rozpoznaje skalę mianowaną, liczbową i podziałkę liniową, DOSTATECZNY 1. 2. 3. 4. 5. Polska i jej sąsiedzi 1. lokalizuje na mapie Europy Polskę, 2. wskazuje na mapie Europy sąsiadów Polski, 3. odczytuje z mapy administracyjnej nazwy województw i ich stolic, 1. 2. 3. 4. 5. Krajobrazy Polski 1. wskazuje na mapie wybrane krajobrazy Polski; gór wysokich, wyżyn, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy, 2. wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce 1. 2. DOBRY posługuje się legendą na planie i mapie, odczytuje informacje z mapy, posługuje się podziałką liniową do określania odległości w terenie, odczytuje skalę mianowaną, liczbową i podziałkę liniową, odróżnia wysokość względną i bezwzględną, posługuje się różnymi mapami, 1. podaje podstawowej informacje dotyczące płożenia Polski, lokalizuje na mapie Europy państw sąsiadujące z Polską oraz ich stolice, wskazuje położenie granic Polski na mapie fizycznej, zna struktury podziału administracyjnego Polski, wymienia nazwy struktur administracyjnych w których położona jest jego miejscowość (województwo, powiat, gmina) 1. wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne, wskazuje na mapie parki narodowe. 1. 2. 3. 2. 3. CELUJĄCY BARDZO DOBRY podaje skróty międzynarodowe głównych i pośrednich kierunków świata na widnokręgu określa odległość na mapie z odległością rzeczywistą w terenie, odczytuje informacje z prostego rysunku poziomicowego, 1. wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska. 1. charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyn, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy, oraz organizmy tam żyjące, podaje przykłady rezerwatów i pomników przyrody, występujących w najbliższej okolicy. rozpoznaje i nazywa najbardziej charakterystyczne 1. 2. 3. orientuje plan, mapę w terenie określa wzajemne położenie obiektów na planie, mapie topograficznej i w terenie, wskazuje formy wypukłe i wklęsłe na mapie poziomicowej, 1. przelicza skale: liczbową, mianowaną i liniową, charakteryzuje państwa sąsiadujące z Polską, podaje przyczyny jednoczenia się państw Europy i charakteryzuje korzyści wynikające z przynależności Polski do Unii Europejskiej 1. lokalizuje na mapie Europy wybrane państwa i ich stolice. podaje przykłady zależności między cechami krajobraz, a formami działalności człowieka, podaje przykłady organizmów objętych ochroną gatunkową, występujących w najbliższej okolicy. 1. opracowuje program kilkudniowej wycieczki krajoznawczej po wybranych krajobrazach Polski, z uwzględnieniem miejsc cennych przyrodniczo i historycznie, 4. 2. 2. skały, m.in.: piasek, glina, less, wapienie , węgiel kamienny, sól kamienna i inne charakterystyczne dla okolicy; Mój organizm 1. wskazuje na schemacie i podaje nazwy układów narządów budujących organizm człowieka: skóra, układ kostny, oddechowy, pokarmowy, krwionośny, rozrodczy, Rozwijam się i poznaję otoczenie 1. nazywa zmysły człowieka, 2. wskazuje rodzaje źródeł dźwięku i światła, 3. podaje przykłady stosowania elementów odblaskowych dla bezpieczeństwa 4. wykonuje doświadczenie, obserwację na podstawie podanej instrukcji, wskazuje na planszy główne narządy i układy: a) układ kostny – czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa, kończyny górne, kończyny dolne, b) układ oddechowy – jama nosowa, krtań, tchawica, oskrzela, płuca, c) układ pokarmowy – jama ustna, przełyk, trzustka, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbytnica, d) układ krwionośny – serce, naczynia krwionośne: żyły i tętnice, naczynia włosowate 2. wymienia podstawowe funkcje poznanych układów człowieka; 1. opisuje rolę zmysłów w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego bada rozchodzenie się dźwięków w powietrzu i ciałach stałych, rozpoznaje na rysunkach zjawiska świetlne bada zjawisko odbicia światła: od zwierciadeł, powierzchni rozpraszających, elementów odblaskowych, wskazuje na planszy główne narządy układów: układ rozrodczy żeński – jajniki, jajowody, macica, pochwa i układ rozrodczy męski – jądra, nasieniowody, prącie; rozpoznaje i nazywa, na podstawie opisu, fotografii lub rysunku, etapy rozwoju człowieka (zarodkowy i płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości); opisuje zewnętrzne zmiany 1. 1. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 2. 2. 3. 4. 5. opisuje budowę głównych narządów i układów w organizmie człowieka, wyjaśnia pojęcia trawienie i wchłanianie pokarmu 1. charakteryzuje podstawowe zjawiska świetlne, charakteryzuje podstawowe zasady ochrony narządów wzroku i słuchu, charakteryzuje etapy rozwoju człowieka (zarodkowy i płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości); opisuje wewnętrzne zmiany zachodzące w organizmach podczas dojrzewania płciowego,, dokumentuje prowadzoną obserwację lub doświadczenie w różnej formie (pisemnej, fotograficznej, rysunkowej), 1. 2. 2. 3. 4. 5. wykazuje doświadczalnie, że czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen, identyfikuje produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna oraz podaje ich nazwy, 1. wyjaśnia pojęcia częstotliwości drgań, bada właściwości ogniskujące lupy, powstawanie obrazu widzianego przez lupę, porównuje prędkości rozchodzenia się dźwięku i światła na podstawie obserwacji zjawisk przyrodniczych, doświadczeń lub pokazów porównuje poznane etapy rozwoju człowieka opisuje psychiczne i społeczne zmiany zachodzące podczas dojrzewania płciowego, wyciąga wnioski z przeprowadzonej obserwacji, doświadczenia, 1. 2. 2. 3. przygotowuje informacje na temat najczęstszych chorób wątroby, trzustki, krwi wykazuje różnice między oddychaniem a wymianą gazową wskazuje przyrządy, w których działaniu wykorzystano zjawisko odbicia i załamania światła porównuje wnioski z różnych doświadczeń i obserwacji, samodzielnie planuje i przygotowuje obserwację, doświadczenie, 8. 9. Moje zdrowie 1. podaje i stosuje zasady dbałości o własne ciało (higiena skóry, włosów, zębów, paznokci oraz odzieży), 2. podaje przykłady właściwego spędzania wolnego czasu, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa w czasie gier i zabaw ruchowych, 1. 2. 3. zachodzące w organizmach podczas dojrzewania płciowego dokonuje obserwacji doświadczenia, opisuje skutki doświadczenia i obserwacji, wymienia zasady postępowania z produktami spożywczymi od momentu zakupu do spożycia (termin przydatności, przechowywanie, przygotowywanie posiłków), wymienia zasady prawidłowego odżywiania się, opisuje zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach (stłuczenia, skaleczenia, oparzenia), 1. 2. wyjaśnia znaczenie ruchu i ćwiczeń fizycznych w utrzymaniu zdrowia, opisuje zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach (zwichnięcia, złamania, ukąszenia, użądlenia), 1. 2. 3. 4. 5. Jak zachować zdrowie? 1. stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi, 2. potrafi wezwać pomoc w różnych sytuacjach, podaje numery alarmowe, 3. podaje propozycje asertywnych zachowań w przypadku presji otoczenia 1. 2. 3. wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu, w tym posługiwania się urządzeniami elektrycznymi, korzystania z gazu, wody, opisuje zasady bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi, wymienia zachowania zapobiegające chorobom przenoszonym i wywoływanym przez nie, 1. 2. 3. podaje przykłady negatywnego wpływu wybranych gatunków zwierząt, roślin, grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka, wyjaśnia negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na zdrowie człowieka, wymienia zasady zdrowego stylu życia 1. wyjaśnia znaczenie odpoczynku (w tym snu), odżywiania się i aktywności ruchowej, w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu; prawidłowo planuje i realizuje swój rozkład zajęć w ciągu dnia, stosuje zasady prawidłowego odżywiania się – układa jadłospis dzienny, demonstruje sposoby udzielania pierwszej pomocy w wybranych urazach (stłuczenia, skaleczenia, oparzenia, zwichnięcia, złamania, ukąszenia, użądlenia), wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych np. na opakowaniach środków czystości i korzysta z produktów zgodnie z ich przeznaczeniem, 1. uzasadnia konieczność stosowania zasad zdrowego stylu życia, 1. 2. uzasadnia potrzebę planowania zajęć w ciągu dnia i tygodnia, układa trzydniowy jadłospis dla ucznia szkoły podstawowej, gromadzi informacje na temat kalendarza szczepień, omawia istotę szczepień ochronnych, wyjaśnia , kiedy podaje się surowice