ASTRONOMIA Klasa Ia
advertisement
1 ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013 NR 1 Temat Niebo w oczach dawnych kultur i cywilizacji Konieczne Uczeń: Rozszerzające Uczeń: Podstawowe Uczeń: - wie, jakie były wyobrażenia starożytnych Dopełniające Uczeń: Wykraczające Uczeń: - zna wpływ myślicieli starożytnej Grecji na rozwój nauk (zwłaszcza starożytnych Greków) na budowę Wszechświata 2 Ptolemeusz a Kopernik - wie co odkrył i udowodnił Kopernik - zna teorie geocentryczną i heliocentryczną - potrafi wykazać słuszność nowoczesnych poglądów na budowę Wszechświata - potrafi wskazać dowody na słuszność teorii geocentrycznej 3 Narodziny współczesnej astronomii - wie, czym zajmuje się dziedzina nauki zwana astronomią -potrafi posługiwać mapą obrotową nieba - zna podstawy współczesnych poglądów na budowę Kosmosu - potrafi wykazać różnicę między rozmaitymi wyobrażeniami na temat budowy Wszechświata -potrafi uzasadnić słuszność podwalin nowoczesnej astronomii 4 Jak opisać niebo - zna podstawowe pojęcia konieczne do opisu zjawisk i obiektów obserwowanych na nieboskłonie - wie jakimi układami współrzędnych posługują się astronomowie opisując obiekty na sferze niebieskiej - potrafi posługiwać się terminologią adekwatną dla opisu zjawisk i obserwowanych obiektów - potrafi odnaleźć najważniejsze obiekty na sferze niebieskiej na podstawie współrzędnych - potrafi poprawnie zdefiniować różnice pomiędzy układami współrzędnych astronomicznych - zna pojęcia: sfera niebieska, trójkąt niebieski się 5 Ruch dobowy sfery niebieskiej - wie, że ruch dobowy Ziemi powoduje określone skutki - wie, jakie są przyczyna i skutki ruchu dobowego Ziemi - potrafi wytłumaczyć obserwowane zmiany położenia Słońca na sferze niebieskiej w ciągu doby - wie, jak zmienia się położenie Słońca na niebie w różnych szerokościach geograficznych w ciągu doby 6 Ruch roczny sfery niebieskiej - wie, że ruch orbitalny Ziemi powoduje określone skutki - wie, jakie są przyczyny i skutki ruchu rocznego Ziemi - potrafi wytłumaczyć obserwowane zmiany położenia Słońca na sferze niebieskiej w ciągu roku - wie, jak zmienia się położenie Słońca na niebie w różnych szerokościach geograficznych w ciągu roku 2 7 Najpiękniejsze gwiazdozbiory - zna najważniejsze gwiazdozbiory sfery niebieskiej - potrafi odszukać na sferze niebieskiej najważniejsze gwiazdozbiory naszych szerokości geograficznych - potrafi odszukać na sferze niebieskiej najważniejsze gwiazdozbiory całej sfery niebieskiej - wie, jaka jest różnica między położeniem gwiazd na sferze niebieskiej a ich rzeczywistym położeniem w przestrzeni 8 Czy nasze zegarki pokazują prawdę. Jak i czym mierzyć czas - zna definicje czasu gwiazdowego i słonecznego - wie, jakim kalendarzem się posługujemy - potrafi wykazać różnice pomiędzy czasem gwiazdowym a słonecznym - zna podstawowe urządzenia do mierzenia czasu - potrafi uzasadnić dlaczego posługujemy się właśnie takim kalendarzem - wie, w jaki sposób definiowany jest czas, którym posługujemy się na co dzień Jak daleko jest do gwiazd - wie, jak bardzo ważną jest wiedza na temat rzeczywistej odległości obiektów niebieskich - - potrafi wykonać obliczenia odległość gwiazdy w najprostszych sytuacjach - potrafi wykazać, która metoda jest odpowiednia dla danego obiektu niebieskiego 10 Jak zmierzyć odległość gdy to wydaje się niemożliwe - wie, że wyznaczenie odległości jest podstawą wszelkich dalszych badań obiektu niebieskiego - zna metody wyznaczania odległości w Kosmosie - potrafi wytłumaczyć, na podstawie jakich praw przyrody wyznaczana jest odległość obiektów niebieskich - potrafi przeprowadzić proste obliczenia odległości obiektów niebieskich 11 Instrumenty obserwacyjne i pomiarowe w astronomii - zna podstawowe instrumenty obserwacyjne i pomiarowe wykorzystywane przez astronomów i astrofizyków - zna zasady podstawowych instrumentów obserwacyjnych i pomiarowych - potrafi wytłumaczyć, na podstawie jakich praw fizycznych funkcjonują te instrumenty - potrafi omówić zasady działania teleskopów najnowszej generacji 12 Jak pokonywać naturalne przeszkody - wie, że obserwacje i pomiary astronomiczne utrudnione są przez niedoskonałość sprzętu oraz uwarunkowania naturalne - zna uwarunkowania determinujące poprawność obserwacji i pomiarów - potrafi wskazać zjawiska fizyczne determinujące jakość pomiarów i obserwacji - potrafi wytłumaczyć, w jaki sposób zwiększyć wiarygodność uzyskiwanych wyników 13 Pierwsze kroki człowieka w Kosmosie - zna podstawowe projekty astronautyczne - zna historię podboju Kosmosu - potrafi przedstawić założenia obecnie prowadzonych projektów eksploracyjnych - potrafi wskazać, jak informacje uzyskane za pomocą sond kosmicznych pozwalają badać obiekty niebieskie 14 Kiedy zamieszkamy na Marsie - wie, które projekty astronautyczne dotyczą - zna historię badań Marsa - potrafi przedstawić wyniki - potrafi wskazać 9 wie, że wyznaczenie odległości obiektów niebieskich odbywa się w sposób pośredni działania 3 15 Czy znasz swoją ojczysta planetę z wykorzystaniem kosmicznych - - wie, jaka jest orbita Ziemi - wie, jaki jest wiek Ziemi - zna podstawowe parametry orbity Księżyca - zna podstawowe zagadnienia fizyki Księżyca wie, jak zmierzony został promień Ziemi sond najnowszych projektów badawczych prowadzonych na powierzchni Marsa Marsa najważniejsze problemy, które muszą być rozwiązane przed załogową wyprawą na Marsa - potrafi wyznaczyć przybliżoną masę Ziemi - wie, jaki jest kształt Ziemi - wie, jak wyznaczana jest masa Ziemi 16 Najbliższy kosmiczny sąsiad Ziemi - zna odległość i rozmiary Księżyca - zna opis zjawisk zaćmienia Księżyca i Ziemi - potrafi wyjaśnić fazy Księżyca - potrafi wyjaśnić przyczyny ukształtowania powierzchni Księżyca 17 Bogactwo indywidualności Układu Słonecznego - zna planety Układu Słonecznego - zna elementy składowe Układu Słonecznego - potrafi opisać powierzchnie i atmosfery planet - zna budowę i charakterystykę ruchu komet - potrafi wyjaśnić przyczyny powstawania zjawisk zaćmień - potrafi wyjaśnić wpływ Księżyca na zjawisko pływów na Ziemi - potrafi scharakteryzować zjawisko meteorytów - potrafi przedstawić podstawowe osiągnięcia w odkrywaniu pozasłonecznych układów planetarnych - potrafi wyjaśnić ruch orbitalny planet w oparciu prawa Keplera - potrafi wyjaśnić znaczenie rachunku perturbacyjnego - zna cechy charakterystyczne ruchów obrotowych planet 18 19 Dlaczego planety krążą wokół Słońca Niepokorne Słońce - zna planety ogólne parametry orbit planet okołosłonecznych - zna podstawowe parametry Słońca - wie, że wszystkie ciała niebieskie krążą po krzywych drugiego stopnia - zna sposoby obserwacji Słońca - wie, jaki jest ruch obrotowy Słońca 20 Jak zmierzyć gwiazdę, co mierzyć - zna podstawowe cechy charakterystyczne widm gwiazdowych - wie, jak można wyliczać podstawowe jasności gwiazd - zna prawa Keplera - potrafi przedstawić specyfikę ruchów obrotowego i orbitalnego poszczególnych planet - wie, na czym polegają perturbacje w ruchu planet - potrafi opisać zjawiska zachodzące na powierzchni Słońca i w atmosferze Słońca - wie, jaka jest budowa wewnętrzna Słońca - potrafi wyliczać jasności gwiazd w najprostszych przypadkach - potrafi wskazać metodę pomiaru odległości adekwatną do okoliczności - wie, jakie jest źródło energii słonecznej 4 21 Towarzyskie gwiazdy - wie, że większość gwiazd tworzy układy wielokrotne i gromady - zna podział sfery niebieskiej wg gwiazdozbiorów - zna zasady numerowania gwiazd danego obszaru sfery niebieskiej - potrafi wyjaśnić zmienność jasności 22 Klasyfikacja gwiazd - wie, co określa się jako wielkość gwiazdowa i jaką jednostką jest mierzona - zna zasady klasyfikacji widmowej gwiazd - zna zależność barwy gwiazdy od temperatury powierzchniowej tej gwiazdy - zna podstawowe rodzaje gwiazd - wie, jak określana jest jasność gwiazdy - wie, jaka jest różnica między gwiazdami zmiennymi geometrycznie a fizycznie - potrafi przeprowadzić proste obliczenia wielkości gwiazdowych - zna podstawy ewolucji gwiazd - rozróżnia populacje i pokolenia gwiazd - zna diagram Hertzsprunga-Russella - potrafi scharakteryzować poszczególne rodzaje gwiazd - wie, jak interpretować diagram H-R 23 Ewolucja gwiazd - potrafi przedstawić „ścieżkę życia” gwiazdy typu Słońce oraz gwiazd olbrzymów 24 Jak zobaczyć coś, czego nie można zobaczyć - wie, że istnieją obiekty niebieskie, których nigdy nie da się obserwować w zakresie promieniowania świetlnego - wie, że obserwacje można prowadzić i innych zakresach promeiniowania - zna metody wykrywania czarnych dziur - potrafi wskazać prawa fizyki wykorzystywane do wykrywania czarnych dziur 25 Społeczeństwa gwiazd -wie, co to jest mgławice -zna różne rodzaje mgławic -zna skład i pochodzenie - zna genealogię gromad kulistych materii międzygwiezdnej - potrafi wyjaśnić naukowe podstawy metod wykrywania czarnych dziur 26 Jak zbudowana jest nasza ojczysta galaktyka -zna budowę, rozmiary i ruch Drogi Mlecznej - wie, jak zbudowane są inne galaktyki -zna klasyfikację galaktyk - wie, jaki jest sens stwierdzenia, że budowa Wszechświata ma charakter hierarchiczny -potrafi wytłumaczyć dlaczego wewnątrz naszej galaktyki musi znajdować się masywna czarna dziura 27 Najbliższe sąsiedztwo Drogi Mlecznej -wie, jakie jest rozmieszczenie galaktyk na niebie -zna skład materii międzygalaktycznej -wie, jakie galaktyki nazywamy radiogalaktykami -zna pojęcia prędkości radialnej galaktyk -zna charakterystykę i genealogię kwazarów -wie, jakie obiekty wchodzą w skład Lokalnej Grupy Galaktyk 5 28 Jaki kształt ma Wszechświat - wie, że zagadnienie kształtu i geometrii Wszechświata jest bardzo istotnym problemem kosmologicznym - zna podstawowe zagadnienia geometrii Wszechświata - zna podstawowe modele kosmologiczne 29 Wielki Wybuch – początek Wszechświata - wie, że Wszechświat miał początek - zna podstawowe założenia teorii Wielkiego Wybuchu - potrafi przedstawić historię Wszechświata wg teorii Wielkiego Wybuchu 30 I co dalej - zna zasadę kosmologiczna - wie, czego dotyczy zasada kosmologiczna - wie, na czym polega paradoks Olbersa potrafi przedstawić podstawowe różnice pomiędzy różnymi teoriami na temat geometrii Wszechświata - rozumie, właściwy sens pojęcia Wielki Wybuch, jako rozszerzenie się czaso przestrzeni - potrafi omówić podstawowe założenia teoretyczne na temat przyszłości Wszechświata - wie, jakie są naukowe przesłanki słuszności teorii Wielkiego Wybuchu - potrafi przedstawić założenia przyszłości naszego Wszechświata - potrafi wytłumaczyć paradoks Olbersa na podstawie podstawowych informacji naukowych
