Konspekt lekcji z przyrody dla klasy IV

Konspekt lekcji z przyrody dla klasy IV.
Lasy – chronić czy niszczyć?
Zajęcia 90 minut.
Cel lekcji:
- Style życia i ich związek z wyczerpaniem się zasobów naturalnych.
-Degradacja środowiska – przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej
związek z formami działania ludzi.
Cele programowe:
- Uczeń zna podstawowe funkcje lasu,
-zna przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu działalności człowieka na
ekosystemy leśne,
-wie, jakie są/mogą być konsekwencje niszczenia lasów,
- prezentuje swój punkt widzenia, podejmuje decyzje,
- dostrzega zagrożenia lasu w najbliższej okolicy,
- potrafi podać argumenty za koniecznością ochrony lasów,
- odczytuje dane z mapy,
- jest przekonany o konieczności ochrony środowiska naturalnego,
- wie , jak należy zachować się w lesie,
- czyta tekst ze zrozumieniem,
- selekcjonuje i grupuje informacje,
-czuje się odpowiedzialny za efekt pracy grupy.
Metody pracy, techniki i formy:
- praca z tekstem,
- pogadanka,
- gry dydaktyczne ( gra decyzyjna),
- praca indywidualna,
- praca zbiorowa,
- praca w zespołach 3-4 osobowych.
Środki dydaktyczne:
- fragment wiersza „O lasach” Jana Twardowskiego – załącznik 1.
-nazwy warstw lasu i przykładowych organizmów zamieszkujących te warstwy
– załącznik 2 i 3.
- zielone sukno lub tablica, szpilki lub UHU - tac.
-atlasy geograficzne do szkoły podstawowej – blok przyroda,
- dwie plansze przygotowane przez uczniów przed lekcją symbolizujące:
jedna las zniszczony, druga dobrze funkcjonujący ekosystem leśny,
- dwie plansze z naklejonymi listkami: na białym arkuszu papieru przyklejone
liście zielone, na szarym arkuszu liście rude, zniszczone (wzór – liściazałącznik 4 ) lub dwa arkusze papieru : biały i szary,
-zestaw materiałów dla grup: instrukcje, krótkie teksty – załącznik 5,
- kartka- notatka dla uczniów – załącznik 6.
Przebieg lekcji:
Wprowadzenie;
W nawiązaniu do tematu lekcji powtarzamy z uczniami istotne wiadomości z
poprzednich zajęć ( wcześniejszych lekcji). Uczniowie przypominają sobie
warstwową budowę lasu, podają przykłady organizmów zamieszkujących
poszczególne piętra lasu, zwracają uwagę na zależności pomiędzy organizmami
w lesie.
Rozdajemy uczniom fragment wiersza „ O lasach” Jana Twardowskiego –
załącznik 1. Głośno odczytujemy treść polecenia , uczniowie przystępują do
pracy indywidualnej.
Po wykonaniu zadania uczniowie wymieniają nazwy wypisanych roślin i
zwierząt. Zwracamy uwagę na fakt, iż las jest środowiskiem życia bardzo wielu
organizmów. Pytamy: czy organizmy w lesie rozmieszczone są bezładnie czy w
sposób uporządkowany? Omawiamy warstwową budowę lasu. Uczniowie losują
paski papieru z nazwami poszczególnych warstw lasu – załącznik 2, po czym
przypominają je w odpowiedniej kolejności do sukna/tablicy. Następnie losują i
przypinają nazwy roślin i zwierząt – załącznik 3 i przypinają je do
odpowiednich warstw lasu, które zamieszkują.
Na tablicy powstaje schemat:
Warstwy lasu
Rośliny
Zwierzęta
korony drzew
podszyt
runo leśne
ściółka leśna
sosna
dąb
jeżyna
malina
poziomka
wiewiórka
dzięcioł
sarna
lis
jeż
dżdżownica
Uczniowie przypominają poznane zależności pomiędzy organizmami żyjącymi
w lasach.
Zwracamy uwagę na fakt, że organizmy żyjące w lasach są uzależnione nie
tylko od siebie, również od człowieka swoim postępowaniem wpływa na nie.
Część właściwa lekcji:
Uczniowie w zespołach analizują mapę: wylesianie – rozwój rolnictwa
XIX/XX wiek ( Atlas Geograficzny do Szkoły podstawowej – Blok Przyroda,
str.18). Porównując wielkości powierzchni lasów w Polsce w XIX wieku i pod
koniec XX wieku.
Dochodząc do wniosku, że zalesianie w Polsce zmniejsza się, choć lasy w
Polsce nadal są jednym z najważniejszych bogactw naturalnych kraju, zarówno
pod względem ekologicznym, społecznym, kulturalnym, jak i gospodarczym.
Zajmują one obszar około 9 mln ha, czyli 28% terytorium Polski i stanowią
jednocześnie jeden z najważniejszych obszarów leśnych Europie. Niemal 83%
lasów w Polsce jest własnością Skarbu Państwa. Pozostałe 17% należy
przeważnie do właścicieli prywatnych.
Nauczyciel informuje uczniów, że;
Gatunkiem drzewa dominującego w Polskich lasach jest sosna zwyczajna, która
wraz z modrzewiem zajmuje 69% powierzchni kraju lasów. Obok niej
występują także : świerk pospolity (6%), jodła pospolita (3%), buk (4%), dąb
(4%), brzoza oraz inne gatunki drzew liściastych (14%). Wszystkie główne
gatunki drzew występują w Polsce są rodzimego pochodzenia.
Dzielimy uczniów na zespoły 3-4 osobowe. Uczniowie w oparciu o
przygotowane fragmenty tekstów – załącznik 5 i własną wiedzę przygotowują
odpowiedzi na pytania:
- Jakie funkcje pełni las?
- Co i jak zagraża lasom?
Omawiamy efekt pracy grup. Na tablicy znajdują się schematy
symbolizujące las zniszczony i dobrze funkcjonujący, a pod nimi plansze z
naklejonymi listkami ( wzór – załącznik 4) lub czyste kartki papieru. Uczniowie
wypisują na zielonych listkach lub bezpośrednio na białym arkuszu papieru
( umieszczone pod planszą symbolizującą dobrze funkcjonujący ekosystem
leśny) krótkie, hasłowe informacje o funkcjach lasu.
Funkcje lasu to:
„ filtr” powietrza,
„ fabryka” tlenu,
źródło surowców,
„ zbiornik” wody,
miejsce wypoczynku,
„ regulator” klimatu,
ekran ochronny przed hałasem,…
Na rudych, zniszczonych listkach lub szarym arkuszu papieru (
umieszczonym pod plansza symbolizującą zniszczony las) zamieszczają krótkie,
hasłowe informacje o tym, co zagraża lasom. Rozmawiamy z uczniami na temat
skutków niszczenia lasów.
Następnie uczniowie uzupełniają swoje karty pracy – notatka z zajęć –
załącznik 6.
Kolejnym etapem zajęć jest dyskusja na temat: Lasy – chronić czy niszczyć?
Uczniowie popierają swoje decyzje odpowiednimi argumentami, opierając się o
zdobyte podczas zajęć informacje.
Ewaluacja:
Uczestnicy zajęć podejmują decyzje, zapisują w swoich notatkach.
Nasza decyzja: Musimy chronić lasy, ponieważ są one naszym najcenniejszym
bogactwem naturalnym. Inicjujemy krótką pogadankę:
- Jakie zagrożenia dla lasu istnieją w naszej okolicy?
- Jakie działania są podejmowane na rzecz ochrony lasu?
- Co robimy/możemy zrobić?
Załącznik 1
Przeczytaj uważnie fragment wiersza Jana Twardowskiego „ O lasach”.
Podkreśl zielonym kolorem nazwy roślin, a czarnym nazwy zwierząt, o których
jest mowa w wierszu.
Wypisz obok tekstu ich nazwy w mianowniku liczby pojedynczej.
Jan Twardowski
O LASACH
ROŚLINY
ZWIERZĘTA
………………. Poszedł w lasy ogromne szukać…………………………
………………. buków czerwieni…………………………………………
…………………jeżyn dojrzałych dzięciołów małych……………………
…………………rogów jelenich…………………………………………..
…………………jagód prawdziwych wilg piskląt żywych……………….
…………………mrowiska……………………………………………….
…………………i w oczy sarny – brązowej panny………………………
…………………popatrzeć z bliska-……………………………………..
…………………szyszek strąconych – tajemnic sowich………………..
………………….. zająca……………………………………………….
Załącznik 2
KORONY DRZEW
PODSZYT
RUNO LEŚNE
ŚCIÓŁKA LEŚNA, GLEBA
WARSTWA LASU
ROŚLINY / GRZYBY
ZWIERZĘTA
Załącznik 3.
sosna
dąb
jeżyna
malina
poziomka
borowik
wiewiórka
dzięcioł
sarna
lis
jeż
dżdżownica
Załącznik 4.
Załącznik 5:
Kasia i Karolina przygotowują się do zajęć szukały informacji na temat funkcji,
jakie pełni las oraz tego, co zagraża lasom. Pozbierały wiele wycinków z prasy,
wynotowały różne informacje z książek. Pozostało im uporządkować zebrane
materiały. Pomóżcie w tym.
Przeczytajcie uważnie otrzymane fragmenty tekstów. Poszukajcie odpowiedzi
na następujące pytania:
 Jakie funkcje pełni las?
 Co zagraża lasom?
W terenie górskim las
stanowi dobrą ochronę przed
osuwiskami terenu, lawinami.
Las korzystnie wpływa na
gospodarkę.
Las dostarcza drewna. Drewno
jest najstarszym surowcem na ziemi,
zapotrzebowanie na nie ciągle wzrasta.
Drzewa wyłapują swymi liśćmi
/szpilkami cząstki pyłów i sadzy.
Szkodliwe substancje gazowe zawarte
w powietrzu są pochłaniane przez
listowie.
Uczeni są zgodni, że zanieczyszczenia
powietrza wpływają negatywnie na las.
Bezpośrednio w postaci uszkodzenia
liści / igieł. Uszkodzenia pośrednie są
następstwem zakwaszenia gleby.
Ostateczną przyczyną obumierania
drzew są z reguły owady,
szkodniki lub grzyby pasożytnicze,
które łatwo atakują osłabione drzewa.
To ciekawe… 1 hektar
lasu bukowego w ciągu
roku:
- wytwarza około 21
ton tlenu,
- odfiltrowuje z powietrza
około 68 ton płynu,
-gromadzi w obrębie
korzeni do 2 milionów
wody.
W miastach drzewa spełniają ważne zadania: dają cień i ochłodę, nawilżają
powietrze, chronią przed hałasem, upiększają,..
W lesie znajdziecie spokój i odprężenie, pooddychacie świeżym powietrzem,..
Załącznik 6.
Funkcje lasu
Zagrożenia lasu
Lasy – chronić czy niszczyć?
Nasza decyzja: