Socjologia Wychowania

Socjologia Wychowania
Prowadzący: dr Piotr Mikiewicz
Celem zajęć jest przedstawienie socjologicznego sposobu postrzegania i analizowania
procesów wychowawczych. W efekcie studenci zostaną wyposażeni w kompetencje do
refleksyjnego analizowania problemów wychowawczych w środowiskach ich przyszłej pracy
oraz poszukiwania zgodnych z tą wiedzą rozwiązań. „Zrozumienie” i „wyjaśnienie” jest
pierwszym krokiem do dobrej praktyki działania.
Podczas wykładu przedstawione zostaną podstawowe koncepcje dotyczące funkcjonowania
środowisk i instytucji wychowawczych. Ćwiczenia mają być okazją do przekładania wiedzy
teoretycznej na praktykę.
Forma zaliczenia: zaliczenie ćwiczeń z oceną + egzamin
Warunki zaliczenia –
Zaliczenie ćwiczeń – kolokwium zaliczeniowe na ostatnich zaplanowanych zajęciach
egzamin – egzamin ustny w terminie ustalonym na ostatnich zajęciach
Plan zajęć
1. Wprowadzenie – socjologia, wychowanie, socjologia wychowania
Lektury: Kowalski, Stanisław, 1979, Socjologia wychowania w zarysie, Warszawa: PWN, ss.
15-26, 37-51;
2. Podstawowe środowiska i instytucje wychowawcze – rodzina
Lektury: Znaniecki, Florian, 2001, Środowisko wychowawcze, w: tenże, Socjologia
wychowania, Warszawa: PWN, ss. 50-56;
Szacka, Barbara, 2003, Sfera reprodukcji, w taż: Wprowadzenie do socjologii, Warszawa:
Oficyna Naukowa, ss. 369-393;
3. Podstawowe środowiska i instytucje wychowawcze – otoczenie sąsiedzkie
Lektury: Znaniecki, Florian, 2001, Otoczenie sąsiedzkie, w: tenże, Socjologia wychowania,
Warszawa: PWN, ss. 72-82;
4. Podstawowe środowiska i instytucje wychowawcze – grupa rówieśnicza
Lektury: Znaniecki, Florian, 2001, Grupa rówieśników, w: tenże, Socjologia wychowania,
Warszawa: PWN, ss. 83-93;
5. Podstawowe środowiska i instytucje wychowawcze – szkoła
Lektury: Znaniecki, Florian, 2001, Szkoła, w: tenże, Socjologia wychowania, Warszawa:
PWN, ss. 102-114;
Mikiewicz, Piotr, 2005, Szkoła jako instytucjonalne zaplecze konstruowania społecznych
losów jednostek, w tenże: Społeczne światy szkół średnich – od trajektorii marginesu do
trajektorii elit, Wrocław: DSWE TWP, ss. 81-124;
6. Media i społeczeństwo masowe w a procesy wychowawcze
1
Lektury: Szacka, Barbara, 2003, Kultura symboliczna społeczeństwa masowego, w taż:
Wprowadzenie do socjologii, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 424-431;
Strumska-Białko, Longina, Natasza Pęcherzewska-Kaczmarek, 1997, Media a wychowanie,
Edukacja i Dialog, nr 7, dostępne na:
http://www.vulcan.edu.pl/eid/archiwum/1997/07/media.html
7. Dziesięciościan edukacji – podsumowanie
Lektury: Kwieciński, Zbigniew, 1991, Dziesięciościan edukacji, w tenże: Socjopatologia
edukacji, Toruń: UMK, ss. 13-20;
8. Kolokwium zaliczeniowe
Lektury pomocnicze:
Berger, Peter, Thomas Luckmann, 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości,
Warszawa: PIW;
Bourdieu, Pierre; Passeron, Jean-Claude, 1990, Reprodukcja. Elementy teorii systemu
nauczania, Warszawa: PWN;
Domalewski, Jarosław, Piotr Mikiewicz, 2004, Młodzież w zreformowanym systemie
szkolnym, Toruń – Warszawa: IRWiR PAN;
Kwieciński, Zbigniew, 1995, Dynamika funkcjonowania szkoły, Toruń: UMK;
Kwieciński, Zbigniew, 2002, Wykluczanie, Toruń: UMK;
Manterys, Aleksander, 1997, Konstruktywistyczny strukturalizm Pierre’a Bourdieu, w:
tenże, Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Warszawa: PWN, ss. 138-146;
McLaren, Peter L., 1992, Antystruktura oporu, w: Kwieciński Zbigniew (red),
Nieobecne dyskursy cz. II, Toruń: AUMC, ss. 19 – 44;
Meighan, Roland, 1993, Socjologia edukacji, Toruń: UMK;
Melosik, Zbyszko, 1994, Współczesne amerykańskie spory edukacyjne, Poznań:
Wydaw. Naukowe UAM;
Mikiewicz, Piotr, 2005, Społeczne światy szkół średnich – od trajektorii marginesu do
trajektorii elit, Wrocław: DSWE TWP;
Rosenthal, Robert, 1991, O społecznej psychologii samospełniającego się proroctwa.
Dalsze dane potwierdzające istnienie efektów Pigmaliona i mechanizmów
pośredniczących w ich występowaniu, w: Brzeziński, Jerzy, Siuta, Jerzy (red), Społeczny
kontekst badań psychologicznych i pedagogicznych. Wybór tekstów, Poznań: UAM, ss.
341-388;
Sawisz, Anna, 1987, Strategie i techniki wykluczania (kilka uwag na temat koncepcji
„zamknięcia” w socjologii), Studia Socjologiczne, nr 3-4, ss. 141-153;
Seul, Sylwia, 1995, Oczekiwania nauczyciela a wyniki nauczania, Szczecin: US;
Znaniecki, Florian, 2001, Socjologia Wychowania, Warszawa: PWN
2