Załącznik nr 1 ZAKRES PRZEDMIOTOWY PROGRAMU SZKOLENIOWEGO I Program szkolenia w zakresie podstawowych umiejętności udzielania profesjonalnej pomocy psychologicznej obejmuje: 1) Trening interpersonalny w wymiarze ok. 45 godzin 2) Trening intrapsychiczny w wymiarze ok. 45 godzin 3) Warsztat pomagania w kontakcie indywidualnym z pacjentem w wymiarze ok. 45 godzin, obejmujący naukę umiejętności: • nawiązania kontaktu terapeutycznego • rozpoznawania problemów klienta • budowania relacji terapeutycznej • motywowania do zmiany postaw i zachowań • budowania strategii pomagania • analizy własnych trudności w kontakcie psychologicznym i pracy z tymi trudnościami, 4) Warsztat pracy z grupą terapeutyczną w wymiarze ok. 45 godzin, obejmujący podstawowe zagadnienia w pracy z grupą: • rodzaje grup terapeutycznych • przebieg procesu grupowego • role i konflikt w grupie-opór • kompetencje terapeutów prowadzących grupy • wybrane techniki pracy grupowej 5) Warsztat problemów alkoholowych w wymiarze ok. 45 godzin, obejmujący: • kryteria diagnostyczne uzaleŜnienia od alkoholu i współuzaleŜnienia • podstawowe teorie uzaleŜnień i współuzaleŜnienia • metodę interwencji wobec osób uzaleŜnionych • zasady pierwszego kontaktu z osobą uzaleŜnioną i współuzaleŜnioną (diagnoza, motywowanie do zmiany, przedstawienie oferty terapeutycznej) • organizację systemu lecznictwa odwykowego w aspekcie prawnym i klinicznym • metodę wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji wobec osób pijących szkodliwie • funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym, w tym zaburzenia dzieci i zjawisko przemocy w rodzinie) II Program szkolenia w zakresie nowoczesnych metod diagnozowania oraz terapii uzaleŜnienia i współuzaleŜnienia obejmuje: 1) zajęcia teoretyczne w wymiarze nie mniejszym niŜ 70 godzin dla specjalistów psychoterapii uzaleŜnień i w wymiarze nie mniejszym jak 50 godzin dla instruktorów terapii uzaleŜnień : A. Koncepcje uzaleŜnienia i psychoterapia osób uzaleŜnionych, w tym: • Teoretyczne koncepcje i modele terapii uzaleŜnień • Postępowanie diagnostyczne w uzaleŜnieniach: Diagnoza nozologiczna –ICD 10 Diagnoza problemowa • Strategie i planowanie terapii w leczeniu osób uzaleŜnionych • Medyczne aspekty uzaleŜnienia od alkoholu • Organizacja systemu lecznictwa odwykowego w Polsce • Podstawowe formy psychoterapii uzaleŜnień: Terapia indywidualna Terapia grupowa • Metody i procedury w psychoterapii uzaleŜnień (osobiste plany terapii, metody psychoedukacji, treningi zachowań konstruktywnych, warsztaty pracy nad wybranymi problemami, metoda społeczności terapeutycznej, i inne) • Koncepcje i metody zapobiegania nawrotom • Monitorowanie przebiegu terapii • Metody ewaluacji efektów terapii • Budowanie programów terapeutycznych w placówkach odwykowych • Rola grup samopomocowych w zdrowieniu z uzaleŜnienia • Charakterystyka zjawiska picia szkodliwego i metody pracy z osobami pijącymi szkodliwie • Specyfika pracy z pacjentami uzaleŜnionymi od róŜnych substancji psychoaktywnych • Specyfika pracy z pacjentami z zaburzeniami osobowości i zaburzeniami psychicznymi • Trudności pracy ze specyficznymi populacjami (niepełnosprawni, seropozytywni, mniejszości narodowe, i inne) • Specyfika pracy z pacjentami młodocianymi uzaleŜnionymi lub naduŜywającymi substancji psychoaktywnych • Podstawowe zagadnienia profilaktyki problemów wynikających z zaŜywania substancji psychoaktywnych B. Koncepcje współuzaleŜnienia i psychoterapia członków rodzin alkoholowych, w tym: • Koncepcje współuzaleŜnienia • Metody diagnozy współuzaleŜnienia i problemów osobistych członków rodzin alkoholowych • Modele psychoterapii osób współuzaleŜnionych • Strategie i planowanie terapii osób współuzaleŜnionych • Podstawy pracy z rodziną z problemem alkoholowym • Problematyka przemocy w rodzinie i metody pomagania ofiarom przemocy C Wprowadzenie do psychoterapii, psychopatologii i psychologii osobowości, w tym • Podstawowe nurty teoretyczne w psychoterapii, w tym podejście integracyjne • Podstawowe zjawiska w psychoterapii (wzajemne ustosunkowania w relacji pacjentterapeuta, opór pacjenta przeciw zmianie, rozładowanie napięć emocjonalnych, ekspresja JA, uświadomienie i wgląd-modyfikacja schematów poznawczych, społeczne uczenie się, uczenie się umiejętności) • Techniki w psychoterapii • Szkolenie w psychoterapii (rola superwizji w pracy i rozwoju terapeuty) • Charakterystyka relacji terapeutycznej z pacjentem • Problemy i zjawiska terapii grupowej • Podstawowe zagadnienia terapii rodziny • Czynniki leczące w psychoterapii • Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i podstawowe metody leczenia • Wybrane elementy psychologii osobowości • Problemy etyczne w psychoterapii • Prawne aspekty psychoterapii 2) zajęcia praktyczne w wymiarze nie mniejszym niŜ 280 godzin dla specjalistów psychoterapii uzaleŜnień i 300 godzin dla instruktorów terapii uzaleŜnień. W czasie szkolenia powinny być trenowane praktyczne umiejętności , a w szczególności: - nawiązywanie kontaktu terapeutycznego i przyjmowanie pacjenta do programu - diagnozowanie - rozpoznanie problemów pacjenta i tworzenie strategii ich rozwiązywania - konstruowanie osobistych planów terapii - monitorowanie postępów pacjenta w terapii - prowadzenie indywidualnego kontaktu terapeutycznego - prowadzenie sesji terapii grupowej -prowadzenie oddziaływań edukacyjnych -prowadzenie treningów zachowań konstruktywnych - prowadzenie interwencji kryzysowej - pomaganie osobom pijącym szkodliwie -praca w zespole terapeutycznym (prowadzenie dokumentacji, prezentacja problemów pacjenta, ocena efektów leczenia, opisywanie własnej pracy, kierowanie do specjalistów, współpraca z instytucjami). Program szkolenia w zakresie nowoczesnych metod diagnozowania oraz terapii uzaleŜnienia i współuzaleŜnienia prowadzony jest dwiema ścieŜkami dydaktycznymi: dla specjalistów psychoterapii uzaleŜnień i dla instruktorów terapii uzaleŜnień. Obie ścieŜki mają taką sama ilość godzin dydaktycznych, róŜnią się proporcją zajęć teoretycznych i praktycznych. III. Program staŜu klinicznego obejmuje: 1. Obserwację uczestniczącą i samodzielne wykonanie następujących czynności z zakresu psychoterapii uzaleŜnień: • Przyjęcie pacjenta do placówki • Motywowanie pacjenta do terapii • Przeprowadzenie diagnozy i opracowanie planu terapii • Przeprowadzenie co najmniej dwóch sesji terapii grupowej • Monitorowanie postępu pacjenta w terapii • UłoŜenie programu dalszego zdrowienie dla pacjenta kończącego terapię. IV. Program zajęć superwizyjnych obejmuje: 1. Prezentację aktualnej pracy terapeutycznej z osobami uzaleŜnionymi (dla instruktorów terapii uzaleŜnień), uzaleŜnionymi i współuzaleŜnionymi (dla specjalistów psychoterapii uzaleŜnień). 2. Analizę jakości kontaktu terapeutycznego. 3. Problemy w pracy z grupami terapeutycznymi. 4. Techniki terapeutyczne w psychoterapii uzaleŜnień i współuzaleŜnienia. 5. Zjawisko przeniesienia i przeciwprzeniesienia w sytuacji terapeutycznej. 6. Analizę własnych trudności w pracy terapeutycznej z pacjentami 7. Zagadnienia etyki zawodowej.